ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ Α] Να εντοπίσετε το Ρήμα, το Υποκείμενο και το Κατηγορούμενο ή το Αντικείμενο/α: 1. Ὁ σοφὸς ἐστι εὐδαίμων. 2. Βουκεφάλας ὑπὸ καύματος καματηρὸς ἐγένετο. 3. Ὁ ἵππος μέλας ἦν καὶ τῷ θυμῷ γενναῖος. 4. Ἀλέξανδρος πόλεις δύο ἔκτισεν. 5. Βουκεφάλας λευκὸν σῆμα ἐπὶ τῆς κεφαλῆς εἶχεν. 6. Οἱ Πέρσαι διδάσκουσι τοὺς παίδας σωφροσύνην. Β] Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως προς το είδος τους : 1. Ἀθηναῖοι ἀδικοῦσιν ἡμᾶς. 2. Πολλὰ ἀγαθὰ οἱ θεοὶ παρέχουσι τοῖς ἀνθρώποις. 3. Ὁρῶ τὸν ἄνδρα. 4. Οἱ Θηβαῖοι ἔφευγον διὰ τῆς πόλεως. 5. Οὗτοι φίλοι καὶ ξένοι ὠνομάζοντο. 6. Οὗτος ἐδίδαξεν μὲ τὴν στρατηγίαν. 7. Οὑκ ὀλίγοι τῶν πολιτῶν τέχνην τινὰ ἐξεμάνθανον. 8. Ἡ τροφὸς καὶ ἡ μήτηρ ἐπιμελοῦνται τῶν παίδων. 9. Τὴν τοιάτην δύναμιν ἀνδρείαν ἔγωγε καλῶ. 10. Τῶν νόμων οὐ φροντίζουσι. Γ] Να προσδιορίσετε το είδος των απαρεμφάτων (ειδικο-τελικό). 1. Τοῦτο μέγιστον ἀγαθὸν νομίζω εἶναι. 2. Κῦρος κελεύει τοὺς στρατηγοὺς τῶν Ἑλλήνων λέγειν ταῦτα τοῖς στρατιώταις. 1
3. Πολλοὶ τῶν σοφιστῶν φασὶν ἐπ ἀρετὴν ἄγειν τοὺς νέους. 4. Τοῦτον οἱ φίλοι οὐ δύνονται φέρειν. 5. Ἡγοῦμαι τοὺς ταῦτα λέγοντας ἐπισπεύδειν τὴν στρατείαν. 6. Τὸν ἐν δημοκρατίᾳ πολιτευόμενον τὸ πλῆθος δεῖ θεραπεύειν. Δ] Να προσδιορίσετε το είδος των μετοχών: 1. Τῇ ὀγδόῃ ἡμέρα καθορῶμεν ἀνθρώπους πολλοὺς ἐπὶ τοῦ πελάγους διαθέοντας. 2. Βουκεφάλας ἀπέθανε πολλὰ πρόσθεν συγκινδυνεύσας Ἀλεξάνδρῳ. 3. Μέχρι μὲν οὖν τινος Φελλόποδες συνοδοιποροῦσι ἡμῖν παραθέοντες. 4. Ἀλέξανδρος παίσας τῷ ξίφει διέκοψε τὸν δεσμὸν. 5. Θαυμάσας οὖν ὁ Διονύσιος ἀπέλυσεν τῆς τιμωρίας Φιντίαν. 6. Ταῦτα λέγων Κῦρος θορύβου ἤκουσεν. Ε] Να χαρακτηρίσετε τα απαρέμφατα και να βρείτε το Υποκείμενο τους: 1. Οὗτος περὶ πραγμάτων οὕτω φανερῶν ἐπεχείρησε ψεύδεσαι. 2. Ταύτην τὴν ἐπιστολὴν τινες εὖ ἔφασαν γεγράφθαι. 3. Οἱ ἄνθρωποι οὖκ ἐθέλουσι πείθεσθαι τοῖς πονηροῖς. 4. Οὗτοι λέγουσι δικαίως πάντα πεπρᾶχθαι. 5. Κῦρος τοὺς φυγάδες ἐκέλευσε σὺν αὐτῷ στρατεύεσθαι. 6. Ἀλέξανδρος ἔφη τὸν δεσμὸν λελύσθαι. 2
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α] 1. ἐστι = Ρ / ὀ σοφὸς = Υ / εὐδαίμων = Κ 2. ἐγένετο = Ρ / Βουκεφάλας = Υ / καματηρὸς = Κ 3. ἦν = Ρ / Ὁ ἵππος = Υ / μέλας, γενναῖος = Κ 4. ἔκτισεν = Ρ / Ἀλέξανδρος = Υ / πόλεις = Α 5. εἶχεν = Ρ / Βουκεφάλας = Υ / σῆμα = Α 6. δισάσκουσι = Ρ / Οἱ Πέρσαι = Υ / σωφροσύνην = Α Β] 1. Απλή 2. Επαυξημένη 3. Απλή 4. Επαυξημένη 5. Σύνθετη 6. Σύνθετη 7. Επαυξημένη 8. Σύνθετη 9. Επαυξημένη 10. Απλή Γ] 1. εἶναι = ειδικό 2. λέγειν = τελικό 3. ἄγειν = ειδικό 4. φέρειν = τελικό 5. ἐπισπεύδειν = ειδικό 6. δεῖ = τελικό 3
Δ] 1. διαθέοντας = Κατηγορ. Μτχ. / αιτ. απόλυτη 2. συγκινδυνεύσας = Χρον. Μτχ. / συνημένη 3. παραθέοντες = Τροπ. Μτχ. / συνημένη 4. παίσας = Χρον. Μτχ. / συνημένη 5. Θαυμάσας = Χρον. Μτχ. / συνημένη 6. λέγων = Εναντ. Μτχ. / συνημένη Ε] 1. ψεύδεσθαι = τελ. απαρμφ. / Οὗτος = Υ / Ταυτοπροσωπία 2. γεγράφθαι = τελ. απαρμφ. / τινὲς = Υ / Ταυτοπροσωπία 3. πείθεσθαι = τελ. απαρμφ. / Οἱ ἄνθρωποι = Υ / Ταυτοπροσωπία 4. πεπρᾶχθαι = ειδ. απαρμφ. / Οὗτοι =Υ / Ταυτοπροσωπία 5. στρατεύεσθαι = τελ. απαρμφ. / Κῦρος = Υ / Ταυτοπροσωπία 6. λελύσθαι = ειδ. απαρμφ. / Ἀλέξανδρος = Υ/ Ταυτοπροσωπία 4
1. Να συμπληρωθεί ο πίνακας με τις πτώσεις των δευτερόκλιτων ουσιαστικών. ον. ὀ ἄγγελος γεν. δοτ. αιτ. κλητ. τοῦ τραχήλου Ενικός Αριθμός τὸν σεισμὸν ον. γεν. δοτ. αιτ. κλητ. Πληθυντικός Αριθμός αἱ μέθοδοι τὰς ἐφόδους τῶν λίκνων 2. Να συμπληρώσετε τα κενά με τους κατάλληλους τύπους της παρένθεσης. - Ἐπάθομεν μεγάλα.(κακὸν). - Δόξα..(ὁ θεὸς). - Οἱ Θηβαῖοι ἔκοπτον..(δένδρον). - Τὸ ρεύμα.. ἰσχυρὸν ἐστὶ (ὁ ποταμὸς). - Ἐν ἐκρίνοντο (τὸ δικαίωμα). - Οἱ. ἦσαν μεγάλοι (θρῆνος). - Ἐν ἄνεμοι πνέουσι (ἡ νῆσος). - Τὸν πιστὸν.. ἐν τοῖς.. γιγνώσκεις (φίλος, κίνδυνος). - Ὁ θεὸς ἔδωκεν τοῖς λόγον (ἄνθρωπος). 5
- Ὁ. σύντομος ἐστι (μῦθος). - Ἡμειῖς φυλάττομεν τοὺς ὄρκους τῶν.. (θεὸς). - Διδάσκετε, ὦ., τὴν ἀρετὴν (διδάσκαλος). 3. Να γραφούν σύμφωνα με το άρθρο οι ζητούμενες πτώσεις. α) ὁ σταθμὸς τῷ. τῶν β) ὁ φιλόσοφος τῶν.. τοῖς... γ) ὁ λοχαγὸς τοῦ... τοὺς. δ) ὁ ὄρκος τὸν ὦ. ε) ὁ λύκος οἱ.. τοὺς στ) ἡ νῆσος τῆς ταῖς 4. Να συμπληρωθούν οι προτάσεις με τους παρένθετους τύπους στον κατάλληλο αριθμό και πτώση. α) Πιστεύω τῷ. πιστὸν φίλον ἐν.. καὶ γιγνώσκεις. (φίλος, πόνοι, κίνδυνοι). β) Θεὸς ἔδωκε σωτηρίαν τῷ.(ἄνθρωπος). γ) Τοὺς ἄρχονται ὑπηρέτας τοῖς ἐκάλεσα. (νόμοι). δ) Ἔλιπον τὴν τάξιν. (φόβος). ε) Παρὰ θεῶν τε καὶ ἀνθρώπων τῷ.δῶρα γίγνεται. (δίκαιος). στ) Ἀληθὲς.. οὐχ εὑρίσκεται. (ἄνθρωποι). 6
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. Ενικός Αριθμός ον. ὀ ἄγγελος ὁ τράχηλος ὁ σεισμὸς ἡ μέθοδος ἡ ἔφοδος τὸ λίκνον γεν. τοῦ ἀγγέλου τοῦ τραχήλου τοῦ σεισμοῦ τῆς μεθόδου τῆς ἐφόδου τοῦ λίκνου δοτ. τῷ ἀγγέλῳ τῷ τραχήλῳ τῷ σεισμῷ τῇ μεθόδῳ τῇ ἐφόδῳ τῷ λίκνῳ αιτ. τὸν ἄγγελον τὸν τράχηλον τὸν σεισμὸν τὴν μέθοδον τὴν ἔφοδον τὸ λίκνον κλητ. ὦ ἄγγελε ὦ τράχηλε ὦ σεισμὲ ὦ μέθοδε ὦ ἔφοδε ὦ λίκνον Πληθυντικός Αριθμός ον. οἱ ἄγγελοι οἱ τράχηλοι οἱ σεισμοὶ αἱ μέθοδοι αἱ ἔφοδοι τὰ λίκνα γεν. τῶν τῶν τῶν τῶν τῶν ἐφόδων τῶν λίκνων ἀγγέλων τραχήλων σεισμῶν μεθόδων δοτ. τοῖς τοῖς τοῖς ταῖς ταῖς τοῖς λίκνοις ἀγγέλλοις τραχήλοις σεισμοῖς μεθόδους ἐφόδους αιτ. τοῦς τοὺς τοὺς τὰς τὰς ἐφόδους τὰ λίκνα ἀγγέλλους τραχήλους σεισμοὺς μεθόδους κλητ. ὦ ἄγγελλοι ὦ τράχηλοι ὦ σεισμοὶ ὦ μέθοδοι ὦ ἔφοδοι ὦ λίκνα 7
2. - Ἐπάθομεν μεγάλα κακὰ (κακὸν). - Δόξα τῷ θεῷ (ὁ θεὸς). - Οἱ Θηβαῖοι ἔκοπτον δένδρα (δένδρον). - Τὸ ῥεύμα τοῦ ποταμοῦ ἰσχυρὸν ἐστὶ (ὁ ποταμὸς). - Οἱ θρῆνοι ἦσαν μεγάλοι (θρῆνος). - Ἐν τῇ νήσῷ ἄνεμοι πνέουσι (ἡ νῆσος). - Τὸν πιστὸν φίλον ἐν τοῖς κινδύνοις γιγνώσκεις (φίλος, κίνδυνος). - Ὁ θεὸς ἔδωκεν τοῖς ἀνθρώποις λόγον (ἄνθρωπος). - Ὁ μῦθος σύντομος ἐστι (μῦθος). - Ἡμειῖς φυλάττομεν τοὺς ὄρκους τῶν θεῶν (θεὸς). - Διδάσκετε, ὦ διδάσκαλε, τὴν ἀρετὴν (διδάσκαλος). 3. α) ὁ σταθμὸς τῷ σταθμῷ / τῶν σταθμῶν β) ὁ φιλόσοφος τῶν φιλοσόφων / τοῖς φιλοσόφοις γ) ὁ λοχαγὸς τοῦ λοχαγοῦ / τοὺς λοχαγοὺς δ) ὁ ὄρκος τὸν ὄρκον / ὦ ὄρκε ε) ὁ λύκος οἱ λύκοι / τοὺς λύκους στ) ἡ νῆσος τῆς νήσου / ταῖς νήσοις 8
4. α) Πιστεύω τῷ φίλῷ πιστὸν φίλον ἐν τῷ φίλῷ καὶ κινδύνῷ γιγνώσκεις. (φίλος, πόνοι, κίνδυνοι). β) Θεὸς ἔδωκε σωτηρίαν τῷ ἀνθρώπῳ (ἄνθρωπος). γ) Τοὺς ἄρχονται ὑπηρέτας τοῖς νόμοις ἐκάλεσα. (νόμοι). δ) Παρὰ θεῶν τε καὶ ἀνθρώπων τῷ δικαίῷ δῶρα γίγνεται. (δίκαιος). ε) Ἀληθὲς ἄνθρωπος οὐχ εὑρίσκεται. (ἄνθρωποι). 9