NEWSLETTER. Τηλ: , Fax: ,

Transcript

1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ & ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ) ΜΕΤΡΟ 1.1: «Βελτίωση των συνθηκών ένταξης στο εκπαιδευτικό σύστηµα ατόµων ειδικών κατηγοριών» ΕΝΕΡΓΕΙΑ 1.1.4Α: «Αναβάθµιση και επέκταση του θεσµού της εκπαίδευσης ατόµων µε αναπηρίες στην πρωτοβάθµια και δευτεροβάθµια εκπαίδευση» NEWSLETTER ΤΕΥΧΟΣ 1 Ο ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΧΤΗ Μ. Γερουλάνου 117, Αργυρούπολη Τηλ: , Fax: , ssa@otenet.gr,

2 Αγαπητοί φίλοι, Η Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών πιστεύει ότι η παιδεία είναι καθοριστικός παράγοντας της ζωής κάθε ανθρώπου, τα δε προβλήµατα που συναντούν τα παιδιά και οι νέοι µε αναπηρίες καθώς µεγαλώνουν οφείλονται κυρίως στην αποµόνωσή τους και στην έλλειψη άµεσης πείρας. Πολλά από τα προβλήµατα αυτά θα µπορούσαν να αντιµετωπισθούν αποτελεσµατικά µε µία θαρραλέα στάση απέναντι στην παιδεία, στις ποικίλες και πολυδιάστατες µορφές της. Το Έργο «ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΧΤΗ» αποτελεί ένα πρώτο βήµα. Το Νοέµβριο του 2007, η Ειδική Υπηρεσία ιαχείρισης ΕΠΕΑΕΚ του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων ενέκρινε την υλοποίηση του Πιλοτικού Έργου «ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΧΤΗ» που είχε καταθέσει η Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών, στα πλαίσια του «Επιχειρησιακού Προγράµµατος Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελµατική Κατάρτιση (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ)». Το Έργο «ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΧΤΗ» αφορά την λειτουργία ενός σχολείου πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης για µαθητές µε εγκεφαλική παράλυση και κινητικές αναπηρίες, µε σκοπό την οµαλή ένταξη τους στο εκπαιδευτικό σύστηµα. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ «ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΧΤΗ» Το Έργο απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, επιστηµονικό και βοηθητικό προσωπικό ΣΜΕΑ πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης για µαθητές µε κινητική αναπηρία, καθώς και τµηµάτων ένταξης γενικών σχολείων που εξυπηρετούν µαθητές µε κινητική αναπηρία. Υλοποιείται βάσει των ακόλουθων τεσσάρων αλληλοεπιδρούµενων Ενεργειών: 1. Μελέτη τεκµηρίωσης αναγκαιότητας υλοποίησης του έργου. 2. Σχεδιασµός αναλυτικού προγράµµατος εκπαίδευσης. 3. Εφαρµογή εκπαιδευτικού προγράµµατος (α) θεωρητική εκπαίδευση (β) ενδοσχολική πρακτική εφαρµογή 4. ικτύωση µε ΣΜΕΑ και τµήµατα ένταξης των γενικών σχολείων, καθώς και µε κοινωνικούς και εκπαιδευτικούς φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού. 5. Προβολή και διάχυση των αποτελεσµάτων του Έργου. 6. Αξιολόγηση. Το Έργο ξεκίνησε τον Νοέµβριο του 2007 και θα ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2008.

3 ΜΕΛΕΤΗ Το συγκεκριµένο Έργο αφορά την πιλοτική λειτουργία ενός πρότυπου σχολείου πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης για µαθητές µε εγκεφαλική παράλυση και κινητικές αναπηρίες. Η καινοτοµία του έργου έγκειται στον κεντρικό ρόλο που διαδραµατίζει η διεπιστηµονική οµάδα (δηλ. δάσκαλοι, θεραπευτές, ψυχολόγοι, γιατροί, κοινωνικοί λειτουργοί κλπ.) στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το Έργο «ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΧΤΗ» ξεκινάει µε την συγγραφή µίας µελέτης, όπου τεκµηριώνεται η αναγκαιότητα υλοποίησης του προτεινόµενου προγράµµατος. Στη Μελέτη αναφέρεται αναλυτικά ο ρόλος κάθε µέλους της διεπιστηµονικής οµάδας και αναλύεται η σηµασία της αρµονικής συνεργασίας, προκειµένου να επιτευχθεί η αναβάθµιση της εκπαίδευσης των µαθητών (µε ειδικές ανάγκες εκπαίδευσης) στο Νηπιαγωγείο και στο ηµοτικό Σχολείο. Επίσης, µελετάται η προώθηση των µαθητών αυτών στην δευτεροβάθµια εκπαίδευση και η κοινωνική, επαγγελµατική και οικονοµική ενσωµάτωση τους. ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Το εκπαιδευτικό πρόγραµµα εστιάστηκε στη λειτουργία ενός πρότυπου σχολείου Α βάθµιας Εκπαίδευσης για παιδιά µε εγκεφαλική παράλυση. Το παρακολούθησαν 35 εκπαιδευτικοί, επιστηµονικό και βοηθητικό προσωπικό σχολικών µονάδων ειδικής αγωγής και τµηµάτων ένταξης των γενικών σχολείων. Η συνολική διάρκεια του εκπαιδευτικού προγράµµατος ήταν 60 ώρες, µοιρασµένες σε δύο φάσεις θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Το εκπαιδευτικό πρόγραµµα σχεδιάστηκε µε µεγάλη προσοχή. Οι έλληνες και ξένοι οµιλητές επιλέχθηκαν µε βάση τις επιστηµονικές γνώσεις τους και την επαγγελµατική εµπειρία τους στον τοµέα της κινητικής αναπηρίας και ιδιαίτερα στον τοµέα της εγκεφαλικής παράλυσης. Ακολούθησε η ενηµέρωση των αρµόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας, µε στόχο την συνεργασία µε Σχολικές Μονάδες Ειδικής και την συµµετοχή του προσωπικού τους στο πιλοτικό πρόγραµµα. Συγκεκριµένα συνεργαστήκαµε µε: το 6/θέσιο Ειδικό ηµοτικό Σχολείο για παιδιά µε εγκεφαλική παράλυση στις εγκαταστάσεις της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών, το 3/θ Ειδικό Σχολείο ΠΙΚΠΑ Βούλας, το 6/θ Ειδικό Σχολείο Ελευσίνας, το 3/θ Ειδικό Σχολείο ΠΙΚΠΑ Πεντέλης, το Ειδικό ηµοτικό Σχολείο Νταού Πεντέλης/Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελ- µατικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, τους δασκάλους δύο τάξεων ένταξης γενικών σχολείων. Η θεωρητική εκπαίδευση δασκάλων και ειδικού επιστηµονικού και βοηθητικού προσωπικού ξεκίνησε στις 31/3/2008 και ολοκληρώθηκε στις 18/4/2008.

4 ΩΡΡΟΛΛΟΓΓΙ ΙΙΟ ΠΠΡΡΟΓΓΡΡΑΑΜΜΑΑ ΕΕΚΚΠΠΑΑΙ ΙΙ ΕΕΥΥΣΣΗΗΣΣ ΑΑΣΣΚΚΑΑΛΛΩΝΝ KKAAI II ΕΕΙ ΙΙ Ι ΙΙΚΚΟΥΥ ΕΕΠΠΙ ΙΙΣΣΤΤ ΗΗΜΟΝΝΙ ΙΙΚΚΟΥΥ ΚΚΑΑΙ ΙΙ ΒΒΟΗΗΘΗΗΤΤΙ ΙΙΚΚΟΥΥ ΠΠΡΡΟΣΣΩΠΠΙ ΙΙΚΚΟΥΥ ΣΣΧΧΟ ΛΛΙ ΙΙΚΚΩΝΝ ΜΟΝΝΑΑ ΩΝΝ ΕΕΙ ΙΙ Ι ΙΙΚΚΗΗΣΣ ΑΑΓΓΩΓΓΗΗΣΣ ευτέρα 31 Μαρτίου Η ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα Οργανωτικά, λειτουργικά και νοµικά θέµατα Γενικές αρχές και προϋποθέσεις για τη λειτουργία πρότυπων µονάδων ειδικής αγωγής (θεωρία και πράξη). Τετάρτη 2 Απριλίου Καλές πρακτικές από άλλες χώρες: Αγγλία Καλές πρακτικές από άλλες χώρες: Σουηδία Καλές πρακτικές από άλλες χώρες: Γερµανία - Οργάνωση των γερµανικών σχολείων για κινητική αναπηρία. Βούλα Πολυχρονοπούλου, Καθηγήτρια Ειδικής & Ψυχολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών Χαράλαµπος Παπαϊωάννου, ιευθυντής Ειδικής ΥΠΕΠΘ ηµήτριος Λιοδάκης, τ. ιευθυντής Ειδικής, τ. Σχολικός Αντωνία Γεωργούλα, Martina Schlüter, Πανεπιστήµιο Κολωνίας, Γερµανία Παρασκευή 4 Απριλίου Εγκεφαλική παράλυση και συνοδές µειονεξίες Εγκεφαλική παράλυση και συνέπειες στη µάθηση Εγκεφαλική παράλυση και ειδική εκπαίδευση. ευτέρα 7 Απριλίου Προβλήµατα µαθησιακά, ψυχολογικά και συµπεριφοράς σε παιδιά µε εγκεφαλική παράλυση Προβλήµατα µαθησιακά, ψυχολογικά και συµπεριφοράς σε παιδιά µε εγκεφαλική παράλυση. Τετάρτη 9 Απριλίου Η αναγκαιότητα της συνεργασίας της διεπιστηµονικής οµάδας για την υλοποίηση των εκπαιδευτικών και θεραπευτικών στόχων ενός Πρότυπου Σχολείου Ειδικής. Ιωάννα Σγουροµάλλη, Παιδίατρος - Παιδονευρολόγος Martina Schlüter, Πανεπιστήµιο Κολωνίας, Γερµανία Βασίλης Κατσιµάρδος, ιευθυντής ΣΜΕΑ

5 Η αναγκαιότητα της συνεργασίας της διεπιστηµονικής οµάδας για την υλοποίηση των εκπαιδευτικών και θεραπευτικών στόχων ενός Πρότυπου Σχολείου Ειδικής. Παρασκευή 11 Απριλίου 2008 Τετάρτη 16 Απριλίου Ο ρόλος του Φυσίατρου στη τάξη Ο ρόλος του Φυσικοθεραπευτή στη τάξη. Ζωή αληβίγκα, Φυσίατρος Βίκυ Αναστασοπούλου και Βάσω Κυριακού, Φυσικοθεραπεύτριες ιδασκαλία / θεωρία και πράξη α. Αναλυτικό πρόγραµµα. Μερσίνα Εκίζογλου, β. Ειδικές διδακτικές αρχές. Γιώργος Μπούρχας, άσκαλος Ειδικής γ. Ανάγνωση, γραφή και αριθµητική. ευτέρα 14 Απριλίου Ο ρόλος του δασκάλου στη τάξη Ο ρόλος του βοηθού στη τάξη ιάλειµµα Ο ρόλος του Κοινωνικού Λειτουργού στο σχολείο Ο ρόλος του Σχολικού Ψυχολόγου. Μερσίνα Εκίζογλου, Γιώργος Μπούρχας, άσκαλος Ειδικής Βασίλης Κατσιµάρδος, ιευθυντής ΣΜΕΑ Βίκυ έτση, Κοινωνική Λειτουργός Λιάνα Ραπτοπούλου, Βοηθός Σχολικής Τάξης Μιράντα Καραµιχάλη, Κοινωνική Λειτουργός Κάτια Πετροχείλου, Ψυχολόγος Ο ρόλος του Λογοθεραπευτή στη τάξη. Πέµπτη 17 Απριλίου Ο ρόλος του Εργοθεραπευτή στη τάξη Υποστηρικτική Τεχνολογία στη τάξη Υποστηρικτική Τεχνολογία στη τάξη. Παρασκευή 18 Απριλίου Αισθητηριακή Ολοκλήρωση. Παρέµβαση στη µαθησιακή διαδικασία Η σηµασία των αθλητικών προγραµµάτων στο σχολείο Η σηµασία των µουσικών προγραµµάτων στο σχολείο. Suzanne Abt, Λογοθεραπεύτρια Κατερίνα Παναγιωτοπούλου, Εργοθεραπεύτρια Κατερίνα Παναγιωτοπούλου, Εργοθεραπεύτρια Κατερίνα Παναγιωτοπούλου, Εργοθεραπεύτρια Γιώργος Μπούρχας, άσκαλος Ειδικής Ελίζα Μάγκλαρη, Εργοθεραπεύτρια Ελένη Ναζίρη, Γυµνάστρια Ειδικής Anna Böhmig, ασκάλα Μουσικής

6 ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Η πρακτική φάση του εκπαιδευτικού προγράµµατος ξεκίνησε στις 12/5/2008 και ολοκληρώθηκε στις 30/5/2008. Οι εκπαιδευόµενοι, µετά το πέρας της θεωρητικής τους κατάρτισης, επέστρεψαν στους χώρους εργασίας τους για την πρακτική εφαρµογή όσων διδάχθηκαν. Οµάδα εκπαιδευτών διαφόρων ειδικοτήτων τους επισκέφθηκαν στο χώρο εργασίας τους και βρίσκονταν στη διάθεση τους για να τους βοηθήσουν σε τυχόν απορίες που θα προέκυπταν από την εφαρµογή των όσων είχαν διδαχθεί. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Αναπόσπαστο µέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας αποτελεί η αξιολόγηση, που τροφοδοτώντας µε σηµαντικές πληροφορίες τη διδασκαλία και τη µάθηση, διαδραµατίζει ιδιαίτερα σηµαντικό ρόλο. Με την συνεργασία του εξωτερικού αξιολογητή του Εργου, ολοκληρώθηκε και διανεµήθηκε σε όλους τους εκπαιδευόµενους ένα ερωτηµατολόγιο όπου το ζητούµενο ήταν προσωπικές εντυπώσεις και πορίσµατα, τόσο από τη θεωρητική εκπαίδευση όσο και από την πρακτική άσκηση. Μέσα από τη διαδικασία της συνεχιζόµενης αξιολόγησης, καθ όλη τη διάρκεια υλοποίησης του Έργου, προκύπτουν χρήσιµα συµπεράσµατα για την περαιτέρω εφαρµογή του πιλοτικού προγράµµατος. ΙΚΤΥΩΣΗ Η Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών µέσα από το Έργο «ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΧΤΗ» επιδιώκει να παρέχει τις υπηρεσίες της ως Κέντρο Πληροφόρησης και Στήριξης (Resource Centre) προς ΣΜΕΑ και τµήµατα ένταξης γενικών σχολείων, προσφέροντας: σειρά µαθηµάτων για εκπαιδευτικούς και άλλους ειδικούς επαγγελµατίες ανάπτυξη και διάδοση υλικού και µεθόδων στήριξη προς σχολεία και γονείς βοήθεια προς µεµονωµένους µαθητές προετοιµασία για δευτεροβάθµια εκπαίδευση και επαγγελµατική αποκατάσταση Για την καλύτερη και αποτελεσµατικότερη επικοινωνία µεταξύ των σχολείων και των εµπλεκόµενων φορέων µετά το πέρας του Έργου, προτείνουµε την άµεση δηµιουργία forum προβληµατισµού, επικοινωνίας, σχεδιασµού και αξιολόγησης εκπαιδευτικών και λοιπών προγραµµάτων. Για το θέµα αυτό, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών ( και αποστείλετε ή fax ( ) υπόψη κου. Παππά. ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΙΑΧΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Ελπίδα µας είναι τα συµπεράσµατα που θα προκύψουν από την εφαρµογή του πιλοτικού Έργου να οδηγήσουν σε καλές πρακτικές. Προκειµένου δε οι καλές αυτές πρακτικές να γίνουν ευρέως γνωστές, πραγµατοποιούνται δραστηριότητες προβολής και διάχυσης, οι οποίες είναι οι ακόλουθες: Ενηµερωτικό φυλλάδιο του Έργου Εκτύπωση σηµειώσεων εκπαιδευτών της θεωρητικής κατάρτισης Προβολή του Έργου στην ιστοσελίδα της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών ιοργάνωση Ηµερίδας στις 30 Οκτωβρίου 2008 µε θέµα «Πρόταση Αναβάθµισης του Θεσµού της Α βάθµιας εκπαίδευσης για µαθητές µε ειδικές ανάγκες εκπαίδευσης». ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Προσέλευση Εγγραφές Χαιρετισµοί Βίκη Αντωνοπούλου, Πρόεδρος ιοικητικού Συµβουλίου Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών Χαράλαµπος Παπαϊωάννου, ιευθυντής Ειδικής, ΥΠΕΠΘ ανάη Κώττη, Υπεύθυνη Μονάδας Β1, Ειδική Υπηρεσία ιαχείρισης ΕΠΕΑΕΚ Γενική παιδεία, ειδική παιδεία. Αντίφαση ή συναίρεση; Ιωάννης Μεταξάς, Καθηγητής Πολιτικής Επιστήµης, Πανεπιστήµιο Αθηνών Ψυχολογική και κοινωνική διάσταση της αναπηρίας Βούλα Πολυχρονοπούλου, Καθηγήτρια Ειδικής & Ψυχολογίας, Πανεπιστήµιο Αθηνών

7 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Η διεπιστηµονική προσέγγιση στην πρωτοβάθµια εκπαίδευση στην Αγγλία Carol Hehir, Καθηγήτρια Ειδικής, Αγγλία Σύγχρονες τάσεις στην Ειδική Αγωγή στο εκπαιδευτικό σύστηµα των ΗΠΑ Αγγελική Γενά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ειδικής, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήµιο Αθηνών ιάλειµµα Αξιολόγηση των µαθητών µε ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Ο ρόλος της ιεπιστηµονικής Οµάδας έσποινα Αγγελοπούλου, Σχολική Ειδικής, Περιφέρεια Αθηνών Προσαρµογή αναλυτικού προγράµµατος για άτοµα µε ειδικές ανάγκες Σπύρος Σούλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ειδικής, Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων Πρόταση ολοκληρωµένης λειτουργίας ΣΜΕΑ και Κέντρων Πληροφόρησης-Στήριξης Ένταξης κανονικών Σχολείων Κάτια Πετροχείλου, Ψυχολόγος Ph.D., ιευθύντρια Τµήµατος Έρευνας, Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών Συµπεράσµατα Κλείσιµο εργασιών εξίωση Η Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών διαθέτει εµπειρία 35 χρόνων στην εφαρµογή σύνθετων εκπαιδευτικών προγραµµάτων για παιδιά και νέους µε εγκεφαλική παράλυση, που αποβλέπουν τόσο στην ειδική αγωγή και σχολική εκπαίδευση, όσο και στην καλλιέργεια και µάθηση στην ευρύτερη µορφή τους, ως όπλο για την µελλοντική ζωή. Η σηµαντική εµπειρία που διαθέτει το προσωπικό της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών στηρίζεται στην αρχή και στην εφαρµογή της διεπιστηµονικής συνεργασίας. Ένας από τους πρωταρχικούς σκοπούς της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών ήταν πάντοτε η δηµιουργία ενός πρότυπου δηµοτικού σχολείου για παιδιά µε εγκεφαλική παράλυση. Ένα σχολείο που θα είναι πρότυπο αριστείας, µε πλήρεις εκπαιδευτικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες. Ένα σχολείο που θα παρέχει γνώση και εµπειρία όχι µόνο σε όσους θα φοιτούν και θα εργάζονται εκεί, αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία. Ένα σχολείο που θα εφαρµόζει το αναλυτικό πρόγραµµα του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας µε έναν ιδιαίτερα ευέλικτο τρόπο προσαρµοσµένο στις ικανότητες, τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του κάθε παιδιού. Ένα σχολείο που µε τη χρήση εναλλακτικών µορφών διδασκαλίας και επικοινωνίας θα επαυξάνει την συµµετοχή των µαθητών στην διαδικασία της µάθησης. Ένα σχολείο που θα παρέχει ίσες ευκαιρίες σε παιδιά µε εγκεφαλική παράλυση να αναπτυχθούν και να ακµάσουν, ώστε χρησιµοποιώντας πλήρως την εµπειρία και τις γνώσεις τους, να πάρουν τη θέση που τους αρµόζει στην σηµερινή κοινωνία. Για περισσότερες πληροφορίες και δήλωση συµµετοχής επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της Εταιρείας Προστασίας Σπαστικών ( ή καλέστε την κα Ελένη Ροδίτη στο τηλέφωνο Μέσα από την υλοποίηση του Έργου «ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΧΤΗ» προσπαθούµε να παρουσιάσουµε το όραµα µας και να δηµιουργήσουµε ένα δίαυλο επικοινωνίας µεταξύ όλων των εµπλεκοµένων φορέων στον τοµέα της ειδικής αγωγής, προς όφελος των παιδιών µε κινητική αναπηρία.

8 «ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΧΤΗ» Το Έργο «ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΧΤΗ» απευθύνεται σε όσους ασχολούνται µε την ειδική αγωγή, ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την στενή συνεργασία της διεπιστηµονικής οµάδας και πιστεύουν ότι η παιδεία είναι καθοριστικός παράγοντας της ζωής κάθε ανθρώπου. Με φιλικά αισθήµατα, Ευαγγελία Καραχάλιου-Λόη Υπεύθυνη Έργου Το υπ αριθµ έργο εντάσσεται στο Μέτρο 1.1. του ΕΠΕΑΕΚ και την κατηγορία πράξης α «Αναβάθµιση και επέκταση του θεσµού της εκπαίδευσης ατόµων µε αναπηρία», µε συγχρηµατοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταµείου και Εθνική Συµµετοχή.