ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΝΟΡΙΑΣ ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΗΣ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ

Transcript

1 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΝΟΡΙΑΣ ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΗΣ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ ΕΤΟΣ 6 ο, ΤΕΥΧΟΣ 5 ο, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2018

2 ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΗΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ Εἰκόνα ἐξωφύλλου: Παναγία δεομένη, 16ος αἰ., προσκυνηματικὴ εἰκόνα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Παναγίας Χρυσελεούσης Στροβόλου. 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΝΟΡΙΑΣ ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΗΣ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ Ἔτος 6 ο, Τεῦχος 5 ο, Σεπτέμβριος - Ὀκτώβριος 2018 ΙΕΡΟΙ ΝΑΟΙ: Παναγίας Χρυσελεούσης Τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ Ἐκδότης/Ἰδιοκτήτης: Ἐκκλησιαστικὴ Ἐπιτροπὴ Ἐνορίας Παναγίας Χρυσελεούσης Στροβόλου Ὑπεύθυνος σύνταξης: Πρωτ. Μαρῖνος Παπαχριστοδούλου (τηλ ) Συνεργάτες: Οἰκ. Ἀνδρέας Ζορπᾶς Πρωτ. Κωνσταντῖνος Χριστοδούλου Πρωτ. Ἰωάννης Uliniuc Πρεσβ. Νικόλαος March Πρεσβ. Αντρέας Χρίστου Διάκ. Θεόδωρος Πιτταρᾶς Μαρία Οὐλινιούκ Γιάγκος Εὐθυμιάδης Θωμᾶς Ἀν. Παπαθωμᾶς ἐπικοινωνίας: enoriako.deltio@gmail.com ΕΠΙΚΑΙΡΑ 4 Ἡ Ἁγία Σκέπη τῆς Παναγίας ΑΓΙΟΛΟΓΙΟ 9 Τῶν Ἁγίων Παρθενομαρτύρων Πίστεως, Ἐλπίδος καὶ Ἀγάπης καὶ τῆς μητρὸς αὐτῶν Σοφίας 17 Σεπτεμβρίου ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ / ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ 13 Τόπος Λατρείας (β) ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΜΑΣ 19 π. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος Η ΓΩΝΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ 21 Ἅγιος Σιλουανός ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ 24 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΔΟΓΜΑ ΚΑΙ ΖΩΗ 29 Ὁ Χριστὸς ὑπέστη πραγματικὸ πάθος ΠΟΡΕΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 31 ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΑΣ Ἡ ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν ΠΑΤΕΡΙΚΑ 33 Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων - Μυσταγωγικαὶ Κατηχήσεις - Κατήχηση Μυσταγωγικὴ Ε Γιὰ τὴ Θεία Λειτουργία (α) ΤΟ ΔΕΙΠΝΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ 38 Πρὸς Κορινθίους Α, 11, A MESSAGE OF FAITH 40 John 3:16 ΕΝΟΡΙΑΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 43 Παράλληλη δημοσίευση: facebook.com/inagiassofias 3

4 ΕΠΙΚΑΙΡΑ Ἡ Ἁγία Σκέπη τῆς Παναγίας Μητροπολίτου Μεσογαίας κ. Νικολάου Ἐπιμέλεια: Πρωτ. Μαρίνου Παπαχριστοδούλου 4 Ἡ ἑορτὴ τῆς 28ης Ὀκτωβρίου, ποὺ εἶναι γνωστὴ ὡς ἑορτὴ τῆς Ἁγίας Σκέπης, εἶναι στὴν οὐσία μιὰ μετάθεση τῆς ἑορτῆς, ἡ ὁποία τιμᾶται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας τὴν 1η Ὀκτωβρίου, στὴν 28η Ὀκτωβρίου. Ὅλες οἱ ἄλλες μὴ ἑλληνόφωνες Ἐκκλησίες τιμοῦν τὴν ἑορτὴ τῆς Ἁγίας Σκέπης τὴν 1η Ὀκτωβρίου. Ἐπειδὴ ὅμως συνδυάζεται τὸ γεγονὸς τῆς 28ης Ὀκτωβρίου 1940, ποὺ ἐσχάτως πέρασε μέσα ἀπὸ τὸν ὀργανισμὸ τῆς ζωῆς τοῦ Ἑλληνισμοῦ, καὶ ἐπειδὴ ἡ Ἐκκλησία μὲ μαρτυρίες ἁγίων καὶ ἁπλῶν ἀνθρώπων θεώρησε πὼς αὐτὴ ἡ νέα σελίδα τῆς ἱστορικῆς δόξης τοῦ Ἑλληνισμοῦ εἶχε σὰν βάση της τὴν παρέμβαση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τὸ 1953 μετέθεσε τὸν ἑορτασμὸ τῆς Ἁγίας Σκέπης τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἀπὸ τὴν 1η Ὀκτωβρίου στὴν 28η Ὀκτωβρίου, συνδυάζοντας ἔτσι τὴν ἐθνικὴ μὲ αὐτὴν τὴν μεγάλη θεομητορικὴ ἑορτή. Ἡ ἑορτὴ αὐτὴ ἀναφέρεται στὰ χρόνια τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ διὰ Χριστὸν Σαλοῦ καὶ τοῦ μαθητοῦ του Ἐπιφανίου. Αὐτοὶ μία μέρα εὑρίσκοντο στὴν Κωνσταντινούπολη προσευχόμενοι στὸν ναὸ τῆς

5 Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν καὶ μὲ τὰ πεντακάθαρα μάτια τῆς ἁγίας ψυχῆς τους εἶδαν ἕνα ὅραμα. Αὐτὸ τὸ ὅραμα τιμᾶ ἡ Ἐκκλησία, ὄχι τόσο ὡς γεγονὸς τῆς ζωῆς τῶν δύο ἀνθρώπων, ἀλλὰ ὡς ἀλήθεια ποὺ σφραγίζει τὴν ζωὴ τοῦ κάθε χριστιανοῦ καὶ ὁλόκληρης τῆς Ἐκκλησίας. Εἶδαν τὴν Παναγία νὰ ὑπερίπταται κατὰ κάποιον τρόπο πάνω ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη, νὰ προσεύχεται στὸν Υἱό της καὶ Θεό καὶ ἀφοῦ ἔσκυψε, ἔβγαλε τὸ ὠμοφόριό της, τὸ σάλι ποὺ ἔφερε στοὺς ὤμους της, καὶ μὲ αὐτὸ ἐκάλυψε ὁλόκληρη τὴν πόλη. Αὐτὸ τὸ ὅραμα ἡ Ἐκκλησία τὸ ἀντιλαμβάνεται ὡς μιὰ φανέρωση καὶ ἀποκάλυψη τῆς θεϊκῆς σοφίας, ὅπως αὐτὴ παρουσιάζεται μέσα στὴ ζωή της καὶ συνδέεται μὲ τὸ πανάγιο πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἡ Παναγία εἶναι ἡ σκέπη μας, σκέπη δὲ τῆς Θεοτόκου γιὰ τὴν Ἐκκλησία καὶ γιὰ τὸν καθένα μας σημαίνει τέσσερα πράγματα. Τὸ πρῶτο εἶναι αὐτὸ ποὺ δικαιολογεῖ τὴν μεταφορὰ τῆς ἑορτῆς ἀπὸ τὴν 1η Ὀκτωβρίου στὴν 28η Ὀκτωβρίου. Εἶναι τὸ σκέπασμα, ἡ προστασία ἀπὸ τὶς θλίψεις, ἀπὸ τοὺς κινδύνους, ἀπὸ τὶς ἀσθένειες, ἀπὸ τὶς ἀνάγκες. Εἶναι αὐτὴ ἡ προστασία ποὺ ζητοῦμε γιὰ νὰ ἀντεπεξέλθουμε στὶς δυσκολίες μας, νὰ ξεφύγουμε τὴν ἀποπνικτικὴ ἀτμόσφαιρα τῆς καθημερινῆς ζωῆς του ὁ καθένας μας. Ἔχουμε πολλὰ νὰ ἀντιπαλέψουμε: ἐμπόδια ποὺ μᾶς προκύπτουν ἐκεῖ ποὺ δὲν τὰ περιμένουμε, προβλήματα ποὺ σημαδεύουν τὴν βιολογικὴ πορεία μας σὲ αὐτὸν τὸν κόσμο, θέματα τὰ ὁποῖα δυσκολεύουν τὸ ἐπάγγελμά μας, τὴν καθημερινότητά μας, τὶς σχέσεις μας μὲ τοὺς συνανθρώπους μας, τὴν ἴδια τὴν ἐπιβίωσή μας. Καὶ τότε προστρέχουμε στὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας. Ὄχι γιατὶ ἔτσι μᾶς ἔμαθαν νὰ κάνουμε, ἀλλὰ διότι ἔτσι μᾶς δίδαξε ἡ ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας νὰ κάνουμε: «Οὐδεὶς προστρέχων ἐπὶ σοὶ κατῃσχυμμένος ἀπὸ σοῦ ἐκπορεύεται, ἁγνὴ Παρθένε Θεοτόκε», ψάλλουμε. Δὲν ὑπάρχει αἴτημα τὸ ὁποῖο κατατίθεται ἐν ταπεινώσει στὸ πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ παραμένει ἀναπάντητο. Εἶναι συνείδηση τοῦ ἔθνους μας, ἔτσι οἰκονόμησε ὁ Πανάγαθος Θεός, μὲ τὶς πρεσβεῖες τῆς Θεοτόκου, ἐκεῖ ποὺ ἡ λογικὴ καὶ ἡ αἴσθησή μας ἔλεγε πὼς θὰ συντριβοῦμε καὶ θὰ 5

6 6 καταστραφοῦμε, νὰ ζήσουμε τὸ θαῦμα τῆς ἐλευθερίας μας. Ἐμεῖς, λοιπόν, τὸ ἀποδίδουμε αὐτὸ στὴν προστασία, στὴ σκέπη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου στὸ ἔθνος μας, ὄχι ἐθνικιστικὰ ξεχωρίζοντάς το ἀπὸ τὰ ἄλλα μὲ μιὰ νοοτροπία ἄδικης εὔνοιας τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ὁμολογώντας ὅτι τὸ Ὀρθόδοξο ἔθνος μας, ποτισμένο ἀπὸ τὸ αἷμα τῶν μαρτύρων, ἐμπνευσμένο ἀπὸ τὶς προσευχὲς τῶν ἁγίων, βαπτισμένο μέσα στὴν παράδοση καὶ τὴ ζωὴ τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας ἀνέπεμψε αὐτὴν τὴν προσευχὴ καὶ τὴν δέηση ἐκείνη τὴ δύσκολη στιγμὴ καὶ ἡ Παναγία διὰ τοῦ Υἱοῦ της ἀπήντησε. Αὐτὴ εἶναι ἡ μία ἔννοια τῆς σκέπης. Ἡ δεύτερη ἀναφέρεται στὴν Παλαιὰ Διαθήκη εἶναι ἡ νεφέλη, ποὺ συνόδευε καὶ σκέπαζε τοὺς Ἑβραίους καθὼς ἐπορεύοντο στὴν ἔρημο καὶ ποὺ συνδέεται μὲ τὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου. Αὐτὸ τὸ ἱερό κάλυμμα προσφέρει θαλπωρὴ στὴ ζωὴ τοῦ κάθε χριστιανοῦ. Μᾶς λένε οἱ ἐπιστήμονες ὅτι κατὰ τὶς ἀνέφελες νύκτες τοῦ χειμώνα, τὸ κρύο εἶναι πιὸ τσουχτερό. Ὅταν ὅμως ὑπάρχει ἕνα σύννεφο, δημιουργεῖται τὸ φαινόμενο τοῦ θερμοκηπίου καὶ κατὰ κάποιο τρόπο διατηρεῖται μιὰ ζεστασιά, μιὰ θαλπωρή. Λειτουργεῖ ὅλος ὁ κόσμος σὰν ἕνα θερμοκήπιο τὸ ὁποῖο εὐνοεῖ τὴν ἄνθιση τῶν λουλουδιῶν, τὴν καρποφορία τῶν ὀπωροφόρων δένδρων κ.ο.κ. Ἔτσι ἡ παρουσία τῆς Θεοτόκου σ αὐτὸν τὸν κόσμο, καθὼς ἀκόμη βρίσκεται καὶ κυκλοφορεῖ ἀνάμεσά μας, προσφέρει αὐτὴ τὴ γλύκα, αὐτὴ τὴ ζεστασιὰ ποὺ τὴ χρειαζόμαστε τόσο πολὺ ὁ καθένας μας, μέσα στὸν χειμώνα τῆς προσωπικῆς μας ἱστορίας. Πνευματικὴ ζωὴ χωρὶς χαρὰ οὔτε ἀντέχεται οὔτε ὑπάρχει. Καὶ ἡ πηγὴ τῆς χαρᾶς, τῆς θαλπωρῆς, τῆς ἐλπίδας, αὐτὴ ποὺ μᾶς δίνει τόνωση στὸν δύσκολο ἀγώνα μας καὶ θάρρος στὶς ἀπογοητεύσεις μας εἶναι τὸ πρόσωπο, ὅπως προανέφερα, τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἡ σκέπη, τὸ κάλυμμα, δὲν προσφέρει μόνο ζεστασιά, ἀλλὰ κάνει καὶ κάτι παραπάνω ἀποκρύπτει τὴν γύμνωσή μας. Καὶ ἡ Παναγία, ὡς σκέπη μας, ἀποκρύπτει τὴν πτωτικὴ γυμνότητα τοῦ ἀνθρωπίνου γένους καὶ σὰν τὸ φύλλο τῆς συκῆς στὸν παράδεισο σκεπάζει μὲ ἕνα ὡραιότατο ἔνδυμα τὸ ἁμαρτωλὸ σῶμα καὶ τὸ

7 παρουσιάζει μὲ ἕνα πρόσωπο τέτοιο ποὺ νὰ μπορεῖ νὰ σταθεῖ ἀπέναντι τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ ὀφείλεται στὴν ἁγιότητά της. Γι αὐτὸ καὶ τὴν ὀνομάζουμε Παναγία, Ὑπεραγία Θεοτόκο. Τὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου ἀποτελεῖ ἕνα πρότυπο ὑπέρτατης ἁγιότητος καὶ στὸ ἐπίπεδο τῆς ἠθικῆς καὶ στὸ ἐπίπεδο τῶν πνευματικῶν ἀρετῶν. Τὸ τρίτο, λοιπόν, στοιχεῖο ποὺ ἔχει ἡ ἔννοια τῆς σκέπης τῆς Θεοτόκου, εἶναι ὅτι ἀποτελεῖ τὸ ἔνδυμα ποὺ καλύπτει τὴ γυμνότητα μετὰ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὴν πτώση τῆς ἀνθρώπινης φύσης. Ἕνα ἔνδυμα ποὺ καθιστᾶ τὴν ἀνθρώπινη φύση ἱκανὴ νὰ σταθεῖ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἕνα ἔνδυμα ποὺ τὴν ὀμορφαίνει. Ὑπάρχει καὶ μία τελευταία σημασία τῆς θεομητορικῆς σκέπης. Ὁ ρόλος ποὺ παίζει στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας τὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου εἶναι ἴδιος μὲ τὸν ρόλο ποὺ ἔπαιξε ὁ γνόφος τὴ στιγμὴ ποὺ ὁ Μωϋσῆς πλησίαζε νὰ ἀντικρύσει τὸν Θεό πάνω στὸ ὄρος Σινᾶ. Τὸ πρῶτο ποὺ ἔκανε ὁ Μωϋσῆς ἦταν νὰ καλύψει τὸ πρόσωπό του. Καὶ τὸ δεύτερο ἦταν ὅτι βρέθηκε μέσα σὲ ἕνα γνόφο, φωτεινὸ μὲν ἀλλὰ μέσα σὲ ἕνα νέφος, σὰν ὀμίχλη, ποὺ δὲν μποροῦσε νὰ δεῖ ἀλλὰ μποροῦσε νὰ ἀκούσει ποὺ μποροῦσε νὰ πάρει μηνύματα χωρὶς νὰ ἔχει ἄμεσες ἐμπειρίες τῶν αἰσθήσεων. Αὐτὸ κάνει καὶ ἡ Θεοτόκος. Μᾶς κρύβει λίγο τὸ πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Ὄχι βέβαια γιὰ νὰ μᾶς ἐμποδίσει νὰ τὸν γνωρίσουμε, ἀλλὰ γιὰ νὰ μὴν καταστρέψουμε τὴν εἰκόνα Του μέσα μας μὲ τὴν παρρησία μας. Ὅπως παρηγοριά μας εἶναι ὅτι ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος, ἐπίσης παρηγοριὰ εἶναι ὅτι ἡ Θεοτόκος, ἄνθρωπος οὖσα, ἔφθασε τόσο ψηλὰ καὶ τόσο κοντὰ πρὸς τὶς ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ μπορέσει κι ἐμᾶς νὰ μᾶς ἀνεβάσει στὸ δικό της ἐπίπεδο, μὲ τὸ παράδειγμά της, κυρίως ὅμως μὲ τὴ χάρι καὶ τὶς μεσιτεῖες της. Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος εἶναι αὐτὴ ποὺ συγκεντρώνει τὶς προσευχές μας, ποὺ μᾶς δίνει τὴν αἴσθηση τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ὄχι τὴν παρρησία τῆς γνωριμίας μας μαζί Του. Τί φωτισμένα ποὺ τὰ ἔχει οἰκονομήσει ὁ Θεὸς τὰ πράγματα γιὰ νὰ διατηροῦμε κι ἐμεῖς ὡς ἄνθρωποι τὴν ταπείνωση καὶ μέσα στὴν ταπεινωμένη καρδιά μας, τὴν προσευχομένη, τὴν σκεπαζομένη ἀπὸ τὴν χάρι τῆς Θεοτόκου 7

8 νὰ μποροῦμε νὰ ἀντιληφθοῦμε, νὰ ὑποψιασθοῦμε τὸ πρόσωπό Του! Τέσσερεις μεγάλες εὐλογίες συνδέουν τὴν σκέπη τῆς Θεοτόκου μὲ τὴν ζωή μας ὡς Ἐκκλησίας. Τὸ πρῶτο εἶναι ἡ προστασία καὶ ἡ παρρησία τῶν προσευχῶν της. Τὸ δεύτερο εἶναι ἡ θαλπωρὴ καὶ ἡ ζεστασιὰ τῆς παρουσίας της. Τὸ τρίτο εἶναι ἡ συγκάλυψη τῆς γυμνότητος ποὺ ἔφερε ἡ πτώση καὶ ἁμαρτία, καὶ τὸ ὁποῖο εἶναι ἡ ἁγιότητά της. Καὶ τὸ τέταρτο ἡ χάρις, ἡ ὁποία καλύπτει, κατὰ κάποιον τρόπο, προστατεύει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴν καυστικὴ σχέση του μὲ τὸν Θεό. Μιὰ σχέση ποὺ μπορεῖ νὰ τὸν κάψει καὶ νὰ τὸν καταστρέψει, ὅταν δὲν κυριαρχεῖται ἀπὸ ταπείνωση, θεῖο φόβο καὶ συστολή, ἀλλὰ διεκδικεῖται μὲ ἐγωισμὸ καὶ ὑπερηφάνεια. Τέτοια μέρα, λοιπόν, δοξάζουμε τὸν Θεὸ γιὰ τὴν ἐλευθερία μας. Θυμούμεθα τὴν ἱστορία, τὸ παρελθόν μας. Ταυτόχρονα ὅμως Τὸν δοξάζουμε καὶ γιὰ τὴν μεγάλη περιουσία ποὺ μᾶς ἔχει δώσει τὸ πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἂς προσευχηθοῦμε θερμὰ νὰ μᾶς συνοδεύει ἡ σκέπη της καθ ὅλη τὴν ἔρημο αὐτῆς τῆς ζωῆς, γιὰ νὰ μποροῦμε μέσα ἀπὸ τὸ ἅγιο πρόσωπό της κι ἐμεῖς νὰ ἀντικρύζουμε τὸ πρόσωπο τοῦ Κυρίου σ αὐτὴν μὲν τὴν ζωὴ «ὡς δι ἐσόπτρου ἐν αἰνίγματι», κατὰ δὲ τὴν αἰώνια συνάντηση μαζί Του στὴ βασιλεία Του «πρόσωπον πρὸς πρόσωπον». Ἀμήν. Ἦχος α. Τῆς ἐρήμου πολίτης. Τῆς σκέπης Σου, Παρθένε ἀνυμνοῦμεν τὰς χάριτας, ἣν ὡς φωτοβόλον νεφέλην ἐφαπλοῖς ὑπὲρ ἔννοιαν καὶ σκέπεις τὸν λαόν Σου νοερῶς ἐκ πάσης τῶν ἐχθρῶν ἐπιβουλῆς. Σὲ γὰρ σκέπην καὶ προστάτιν καὶ βοηθὸν κεκτήμεθα βοῶντές Σοι. Δόξα τοῖς μεγαλείοις Σου, Ἁγνή, δόξα τῇ θείᾳ σκέπῃ Σου, δόξα τῇ πρὸς ἡμᾶς Σου προμηθείᾳ, Ἄχραντε. 8

9 ΑΓΙΟΛΟΓΙΟ Τῶν Ἁγίων Παρθενομαρτύρων Πίστεως, Ἐλπίδος καὶ Ἀγάπης καὶ τῆς μητρὸς αὐτῶν Σοφίας 17 Σεπτεμβρίου Πηγές: Ἰωάννας Δ. Κατσούλα, «Μορφὲς ἀπὸ τὸ Συναξάρι», Ἐκδ. Κυπρῆς, Ἀθήνα Ἱερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, Διασκευὴ ἐκ τοῦ Γαλλικοῦ: Ἱερὸν Κοινόβιον Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, «Νέος Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», Τόμος πρῶτος, Σεπτέμβριος, Ἐκδ. Ἴνδικτος, Ἀθῆναι «Μηναῖον τοῦ Σεπτεμβρίου» Ἐκδ. Ἀποστολικὴ Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθῆναι Οἰκονόμου π. Ἀνδρέα Ζορπᾶ Οἱ τρεῖς αὐτὲς ἀδελφὲς Πίστις, Ἐλπὶς καὶ Ἀγάπη ἔζησαν στὰ χρόνια τοῦ Ρωμαίου Αὐτοκράτορα Ἀδριανοῦ ( μ.χ.) σὲ κάποια πόλη τῆς Ἰταλίας. Γόνοι περιφανοῦς οἰκογενείας ἀνατράφηκαν ἀπὸ τὴν χήρα μητέρα τους Σοφία ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου. Κάποια ἀνάγκη ὁδήγησε τὰ βήματά τους στὴν Ρώμη. Ὅμως ἡ φήμη τῆς ἐνάρετης ζωῆς τους ἔφθασε μέχρι τὰ αὐτιὰ τοῦ αὐτοκράτορα, ὁ ὁποῖος τὶς συνέλαβε καὶ τὶς κάλεσε σὲ ἀνάκριση. Ἡ σταθερότητα τῶν τριῶν ἀδελφῶν στὴν πίστη, ἀσυνήθιστη γιὰ τὴν ἡλικία τους, κατέπληξε τὸν Ἀδριανό, ὁ ὁποῖος ἄλλοτε μὲ κολακεῖες καὶ ὑποσχέσεις καὶ ἄλλοτε μὲ ἀπειλὲς 9

10 10 προσπάθησε νὰ τὶς ἀποσπάσει ἀπὸ τὴν Χριστιανικὴ πίστη. Γιὰ νὰ πετύχει τὸν σκοπό του τὶς παρέδωσε στὴν συγκλητικὴ Παλλαδία γιὰ νὰ τὶς χειραγωγήσει στὴν εἰδωλολατρία. Ὅταν μετὰ ἀπὸ τρεῖς ἡμέρες ἐμφανίστηκαν μπροστά του ὁμολόγησαν μὲ παρρησία ὅτι τίποτε ἄλλο δὲν ἀγαποῦν περισσότερο ἀπὸ τὸν Χριστό. Καὶ ὅτι ἄδικα κοπιάζει. Τότε ὁ ἡγεμόνας στράφηκε πρὸς τὴν μητέρα, θέλοντας νὰ τὴν καλοπιάσει, γιατὶ προερχόταν ἀπὸ ἀριστοκρατικὴ γενιά. Ἡ Ἁγία Σοφία ὅμως ἔμενε ἀκλόνητη στὴν πίστη της. Μετὰ ἀπὸ αὐτὰ ἀπομάκρυνε τὴν μητέρα κρατώντας τὶς τρεῖς θυγατέρες, γιὰ νὰ διαπιστώσει στὸ τέλος ὅτι ματαιοπονεῖ. Βλέποντας ὅτι ἔμεναν σταθερὲς στὴν πίστη τους τὶς ὑπέβαλε σὲ βασανιστήρια. Πρώτη ὁδηγήθηκε στὸ μαρτύριο ἡ δωδεκάχρονη Πίστη. Ἀφοῦ τὴν γύμνωσαν τὴν ράβδισαν δυνατὰ καὶ ἀνελέητα. Στὴν συνέχεια τῆς ἀπέκοψαν μὲ πυρακτωμένο σίδηρο τὰ στήθη ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀντὶ αἵματος ἔρρευσε γάλα. Φιλονικώντας γιὰ τὸ θαῦμα ὁ τύραννος πρόσταξε καὶ τὴν ξάπλωσαν σὲ πυρακτωμένη σχάρα, ὅμως μὲ θεία ἐπέμβαση ἐκμηδενίστηκε ἡ θερμότητά της καὶ θυμωμένος ὁ Ἀδριανὸς ἔριξε τὴν μάρτυρα σὲ δοχεῖο μὲ βραστὴ πίσσα καὶ ἄσφαλτο. Ὅταν ἡ Πίστη στάθηκε στὸ μέσο τοῦ καυτοῦ μείγματος, ἡ καυστικότητά του μεταβλήθηκε σὲ δροσιὰ καὶ ἡ κόρη ἔμενε ἀβλαβὴς εὐλογώντας καὶ δοξάζοντας τὸν Θεό. Βλέποντας ὁ τύραννος ὅτι καμμιὰ τιμωρία δὲν τὴν ἔβλαπτε διέταξε νὰ τὴν ἀποκεφαλίσουν. Καθὼς τὴν ὁδηγοῦσαν στὴν ἐκτέλεση, ἡ μητέρα της τὴν ἐνθάρρυνε νὰ δεχθεῖ μὲ χαρὰ τὸν θάνατο γιὰ τὸν Χριστό. Μὲ ἔκδηλη χαρὰ ἡ Πίστη ἀσπάσθηκε τὴν μητέρα της καὶ τὶς ἀδελφές της καὶ ἔκλινε τὸν αὐχένα γιὰ νὰ λάβει τὸ ἀμαράντινο στεφάνι ἀπὸ τὸν δωρεοδότη Κύριο. Σειρὰ ἔχει τώρα ἡ δεύτερη κόρη, ἡ δεκάχρονη Ἐλπίδα, ἡ ὁποία δήλωσε ἀπερίφραστα ὅτι δὲν ἀρνεῖται γιὰ κανένα λόγο τὸν Χριστό. Τότε ὁ ἡγεμόνας σταματώντας τὴν ἀνάκριση τὴν ἔριξε σὲ ἕνα πυρακτωμένο καμίνι, ἀφοῦ προηγουμένως τὴν μαστίγωσαν μὲ ὠμὰ βούνευρα. Ἀκολούθως τῆς ξέσχισαν τὶς σάρκες μὲ σιδερένια νύχια καὶ στὴ συνέχεια τὴν ἔβαλαν σὲ χάλκινο καζάνι γεμάτο μὲ πίσσα καὶ ρητίνη, τὸ ὁποῖο ἔλειωσε ἀπὸ τὴν πολλὴ ζέστη καὶ τὸ

11 μεῖγμα ἔκαυσε πολλοὺς ἀπὸ τοὺς ἀπίστους ἡ δὲ Ἁγία διασώθηκε ἀπὸ ὅλα αὐτὰ τὰ μαρτύρια δοξάζουσα καὶ εὐλογοῦσα τὸν Θεόν. Στὴ συνέχεια ὁ Ἀδριανὸς ἀποφάσισε καὶ γι αὐτὴν τὸν διὰ ξίφους θάνατο. Ἀφοῦ ἐφοδιάστηκε μὲ τὴν εὐχὴ τῆς μητέρας της ἡ Ἐλπὶς καὶ παρότρυνε στὸν ἀγώνα τὴν Ἀγάπη, κατεφίλησε τὸ μαρτυρικὸ λείψανο τῆς Πίστεως καὶ ἔκλινε τὸν αὐχένα γιὰ νὰ προσφέρει τὴν τίμια κεφαλή της στὸν Χριστό. Μπροστὰ τώρα στὸν τύραννο παρουσιάστηκε ἡ μικρὴ ἐννεαετὴς Ἀγάπη, τὴν ὁποία προτρέπει στὴν ἀσέβεια γιὰ νὰ πάρει τὴν ἀπάντηση ὅτι εἶναι καρπὸς τῆς ἴδιας ρίζας μὲ τὶς ἀδελφές της καὶ νὰ μὴν τὸν πλανᾶ ἡ μικρή της ἡλικία. Ἀφοῦ τὴν βασάνισαν σκληρὰ τὴν ὁδήγησαν σὲ πυρακτωμένο καμίνι, στὸ ὁποῖο πήδηξε μέσα ἡ Ἀγάπη, διασκορπίζοντας τὶς φλόγες, ποὺ ἔκαψαν πολλοὺς ἀπὸ τοὺς παρευρισκόμενους. Οἱ στρατιῶτες ποὺ ἔστειλε ὁ Ἀδριανὸς νὰ τὴν συλλάβουν ἔβλεπαν λευκοφόρους ἀγγέλους νὰ ψάλλουν μαζί της καὶ νὰ ὑμνοῦν τὸν Κύριο καὶ δὲν τόλμησαν νὰ πλησιάσουν. Ὅταν ἡ μάρτυς ἐξῆλθε ἄθικτη μέσα ἀπὸ τὸ καμίνι, διατρύπησαν τὸ σῶμα της μὲ τρυπάνια καὶ τέλος τὴν ἀποκεφάλισαν. Μόνη πλέον ἀπέμεινε ἡ Ἁγία Σοφία, ἡ ὁποία ἀφοῦ δόξασε τὸν Θεὸ ποὺ ἀξίωσε τὰ παιδιά της μέχρι τὸ τέλος νὰ μείνουν στερεωμένα στὴν ἁγία πίστη, μὲ τὴ βοήθεια κάποιων εὐσεβῶν χριστιανῶν ἐνταφίασε τὰ μαρτυρικὰ λείψανά τους σὲ μιὰ ἐκκλησία μέσα στὶς κατακόμβες. Ὁ αὐτοκράτορας δὲν θανάτωσε τὴν Ἁγία Σοφία, ἀλλὰ τὴν ἄφησε νὰ ὑφίσταται τὸ ἀργὸ μαρτύριο τοῦ πόνου γιὰ τὴν στέρηση τῶν παιδιῶν της. Ἡ Ἁγία μητέρα μετὰ ἀπὸ τρεῖς ἡμέρες παρέδωσε τὴν ἁγία ψυχή της, καθὼς προσευχόταν πάνω στὸν τάφο τῶν τριῶν παιδιῶν της. Ὁ Κύριος ἄκουσε τὴν προσευχή της καὶ τὴν κάλεσε στὴ Βασιλεία Του γιὰ νὰ εὐφραίνεται αἰώνια μαζὶ μὲ τὶς τρεῖς παρθενομάρτυρες θυγατέρες της, ποὺ εἶχαν βάλει πάνω ἀπὸ ὅλα τὴν ἀγάπη τους στὸν Χριστό. Ἂς εὐχηθοῦμε στὸν Κύριο νὰ παρουσιάσει καὶ στὴν ἐποχή μας κάποιους γονεῖς νὰ προσφέρουν στὸν Κύριο τὰ παιδιά τους βάζοντας πάνω ἀπὸ ὅλα τὴν ἀγάπη γιὰ τὸν Χριστό. Ἀμήν. 11

12 Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος. Τὰς τρεῖς ἐνδόξους Παρθένους, τὰ τῆς Σοφίας βλαστήματα, Πίστιν, Ἐλπίδα, Ἀγάπην, ὕμνοις ἐνθέοις τιμήσωμεν, ῥωσθεῖσαι γὰρ δυνάμει τοῦ Σταυροῦ, ὑπήνεγκαν βασάνους ἀλγεινάς, καὶ τῷ ξίφει ἐκτμηθεῖσαι τὰς κεφαλὰς μαρτυρικοῖς ἐστέφθησαν στεφάνοις. Δόξα τῷ ἐνισχύσαντι αὐτάς, δόξα τῷ ταύτας δοξάσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι δι αὐτῶν πᾶσιν ἰάματα. Ἐξήγηση: Τὶς τρεῖς ἔνδοξες παρθένες, τὰ βλαστάρια τῆς Ἁγίας Σοφίας, τὴν Πίστη, τὴν Ἐλπίδα καὶ τὴν Ἀγάπη, ἂς τιμήσουμε μὲ θεόπνευστους ὕμνους. Γιατί, ἀφοῦ δυναμώθηκαν μὲ τὴ δύναμη τοῦ Σταυροῦ, ὑπέμειναν μὲ ὑπομονὴ ἐπώδυνα βασανιστήρια καὶ ἀφοῦ τοὺς ἔκοψαν τὶς κεφαλὲς μὲ ξίφη, στεφανώθηκαν μὲ τὰ στεφάνια τοῦ μαρτυρίου. Δόξα σ Αὐτὸν ποὺ τὶς ἐνίσχυσε, δόξα σ Αὐτὸν ποὺ τὶς ἐδόξασε, δόξα σ Αὐτὸν ποὺ ἐνεργεῖ μέσω τους, θεραπεῖες γιὰ ὅλους. 12 Ἕτερον Ἀπολυτίκιον - Ἦχος πλ. α. Τὸν συνάναρχον Λόγον. Ὡς ἐλαία κατάκαρπος ἀνεβλάστησας ἐν ταῖς αὐλαῖς τοῦ Κυρίου, Σοφία μάρτυς σεμνή, καὶ προσήγαγες Χριστῷ καρπὸν ἡδύτατον τοὺς τῆς νηδύος σου βλαστούς, δι ἀγώνων ἱερῶν, Ἀγάπην τε καὶ Ἐλπίδα, καὶ τὴν θεόφρονα Πίστιν μεθ ὧν δυσώπει ὑπὲρ πάντων ἡμῶν. Ἐξήγηση: Σοφία, σεμνή μάρτυς, ἐβλάστησες στὶς αὐλὲς τοῦ Κυρίου σὰν ἐλιὰ καταφορτωμένη μὲ καρποὺς καὶ ὁδήγησες στὸν Χριστό, μὲ ἱεροὺς ἀγῶνες, γλυκύτατο καρπό, τὰ βλαστάρια τῆς μήτρας σου, τὴν Ἀγάπη, τὴν Ἐλπίδα καὶ τὴ θεόφρονα Πίστη. Μαζί τους παρακάλει τὸν Θεό γιὰ ὅλους ἐμᾶς.

13 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ/ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ Τόπος Λατρείας (β) Πηγή: π. Γεωργίου Σ. Κουγιουμτζόγλου, Πρεσβυτέρου, «Λατρευτικὸ Ἐγχειρίδιο - Στοιχεῖα Ἀγωγῆς γιὰ τὴν Τάξη καὶ τὴ Λατρεία τῆς Ἐκκλησίας», Στ ἔκδοση, Θεσσαλονίκη Ἐπιμέλεια: Πρωτ. Κωνσταντίνου Χριστοδούλου Ἡ Ἁγία Τράπεζα Αὐτὴ ἡ ὀνομασία ἐπικράτησε ὅλων τῶν ὑπολοίπων. «Ἐπ αὐτῆς θύεται καὶ τοῖς βροτοῖς εἰς βρῶσιν προσφέρεται ὁ Ἰησοῦς Χριστός», γιὰ νὰ ἔχουν τροφὴ ζωτικὴ καὶ ἄρτο ζωῆς ποὺ θὰ τοὺς στηρίζει καὶ ποτήριο οἴνου ποὺ θὰ τοὺς εὐφραίνει, θὰ τοὺς θερμαίνει καὶ θὰ τοὺς ἀλλοιώνει στὴν «καλλίστην» ἀλλοίωση. Ὅποιος δὲν τρέφεται μὲ τὴν τροφὴ αὐτὴ εἶναι πνευματικὰ νεκρός. Ἡ Ἁγία Τράπεζα συμβολίζει τὸν θρόνο τοῦ Θεοῦ. Καὶ ὅπως στὸν θρόνο τοῦ Θεοῦ ἵστανται οἱ Ἄγγελοι, ἔτσι καὶ γύρω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα ὑπάρχει τὸ Ἱερατεῖο 4, μεταξὺ τῶν ὁποίων ὁ Ἀρχιερεὺς ποὺ εἰκονίζει τὸν Μέγα Ἀρχιερέα Χριστό. Συμβολίζει ἀκόμη καὶ τὸν τάφο τοῦ Κυρίου ὡς Θεὸς ἀναπαύεται στὸν Ἁγία Τράπεζα Ἁγία Τράπεζα σὲ Κελλίον 4 Νίψομαι ἐν ἀθώοις τὰς χεῖράς μου καὶ κυκλώσω τὸ Θυσιαστήριόν Σου, Κύριε (Ψαλμ. κε 6). 13

14 Θρόνο Του, ὡς ἄνθρωπος ὅμως θύεται ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καὶ σωτηρίας. Τὸ σχῆμα τῆς Ἁγίας Τραπέζης εἶναι τετράγωνο ἢ ὀρθογώνιο. Στηρίζεται, εἴτε σὲ μιὰ κεντρικὴ κολόνα ποὺ καλεῖται «Κάλαμος» καὶ συμβολίζει τὸν Χριστό, εἴτε σὲ τέσσερις, οἱ ὁποῖες συμβολίζουν τοὺς τέσσερις εὐαγγελιστές. Κατὰ τὰ ἐγκαίνια τοῦ Ναοῦ στὸ κέντρο τῆς ἁγίας Τραπέζης τοποθετοῦνται Ἅγια Λείψανα. Σὲ ὁρισμένους Ναοὺς πάνω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα ὑπάρχει σὰν σκεπὴ ἕνα κιβώριο ἢ κουβούκλιο στηριζόμενο μὲ τέσσερις κολόνες σ αὐτή. Δηλώνει τὸν οὐρανὸ καὶ ὁ χῶρος κάτω ἀπὸ αὐτὸν τὴ γῆ. Θεία Λειτουργία σὲ κάθε Ἁγία Τράπεζα κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ 24ώρου τελεῖται πάντοτε μόνο μία, γιατὶ στὸν κόσμο ὁ Χριστὸς μία φορὰ μόνο θυσιάστηκε γιὰ τὴν παγκόσμια σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Ὅταν συντρέχουν εἰδικοὶ λόγοι γιὰ τέλεση δεύτερης Θ. Λειτουργίας, π.χ. λόγω ἀγρυπνίας ἢ διπλῆς πρωινῆς Θ. Λειτουργίας, τοποθετεῖται πρόσθετη τράπεζα μπρὸς ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα καὶ τελεῖται σ αὐτὴ ἡ μία ἀπὸ τὶς δύο ἀπὸ ἄλλον Ἱερέα μὲ διαφορετικὸ Ἀντιμήνσιο, ὅπως τελεῖται καὶ στὴν ὕπαιθρο ἢ μέσα στὰ στρατόπεδα. Ἐπάνω στὴν Ἁγία Τράπεζα ὑπάρχει πάντοτε τὸ Εὐαγγέλιο, ποὺ συμβολίζει τὸν Χριστὸ καθήμενο ὡς Βασιλέα στὸν Θρόνο Του, τὸ Ἀντιμήνσιο, κάτω ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο, τὸ Ἀρτοφόριο, ὅπου διατηρεῖται τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Κυρίου γιὰ τὴν κοινωνία τῶν πιστῶν σὲ ἔκτακτες περιπτώσεις (Νοσοκομεῖα κ.λπ.), ὁ Σταυρὸς εὐλογίας, μὲ τὸν ὁποῖο εὐλογεῖ ὁ Ἐπίσκοπος καὶ λαμπάδες - κανδῆλες. Στὸ ἀριστερὸ μέρος τοῦ Ἁγίου Βήματος εὑρίσκεται: Ἡ Ἁγία ἢ Ἱερὰ Πρόθεση Σ αὐτὴν τὴν Πρόθεση σὲ κάθε Θ. Λειτουργία στὴν ἀκολουθία τῆς Ἁγίας Προσκομιδῆς προσφέρονται καὶ προετοιμάζονται τὰ Τίμια Δῶρα, ὥστε ἀργότερα, στὴν Ἁγία Ἀναφορὰ νὰ γίνει ἡ μεταβολή 14

15 ὁ ἄρτος καὶ ὁ οἶνος σὲ Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Κυρίου. Εἰκονίζει τὴν Βηθλεὲμ καὶ τὸ σπήλαιο (κατὰ τὴν προσφορὰ τῶν δώρων) καὶ τὸν Γολγοθᾶ (κατὰ τὴν προετοιμασία τῶν δώρων). Γι αὐτὸ ἡ εἰκονογράφηση τῆς Ἁγίας Προθέσεως περιλαμβάνει Ἱερὰ Πρόθεση ἀλλοῦ τὴ Γέννηση μὲ τὸ σπήλαιο καὶ ἀλλοῦ τὴν ἄκρα Ταπείνωση. Πλησίον τῆς Προθέσεως ὑπάρχει ἀπαραίτητα: Ὁ Νιπτήρας Σ αὐτὸν οἱ Λειτουργοὶ πλένουν τὰ χέρια τους συνήθως μετὰ τὴν λήψη τοῦ «καιροῦ» καὶ πρὶν ἀπὸ τὴν ἔναρξη τῆς Ἁγίας Προσκομιδῆς. Μέσα στὸν Νιπτήρα ρίχνεται ἢ χύνεται ὅ,τι ἱερὸ ἢ ἁγιασμένο ὑπάρχει ποὺ δὲν ἐπιτρέπεται νὰ ριφθεῖ ὁπουδήποτε ἀλλοῦ, (ἐκτὸς ἐὰν πρέπει νὰ καεῖ) π.χ. ψίχουλα ἀπὸ τὸ Ἀντίδωρο, τὸ Ἁγιασμένο Νερὸ τοῦ Βαπτίσματος κ.λπ. Γι αὐτὸ κάτω ἀπὸ τὸν Νιπτήρα ὑπάρχει τὸ Χωνευτήριο. Στὸ δεξιὸ μέρος τοῦ Ἁγίου Βήματος ὑπάρχει τό: Νιπτήρας Σκευοφυλάκιο Χρησιμεύει γιὰ τὴν φύλαξη ὅλων τῶν Ἱερῶν Σκευῶν καὶ ἀντικειμένων. Καλεῖται καὶ Διακονικὸ ἐπειδὴ τὸ φρόντιζε (καὶ τὸ φροντίζει ὅπου ὑπάρχει) ὁ Διάκονος. Τέλος στὸ Ἅγιο Βῆμα ὑπῆρχε: 15

16 Τὸ Σύνθρονο Ἦταν (καὶ εἶναι, ὅπου σὲ ὁρισμένους Ναοὺς διατηρεῖται κατὰ τὴν ἀρχαία παράδοση), ὁ θρόνος τοῦ Ἀρχιερέα, πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα. Ὅταν ὅμως ἀργότερα ἀναπτύχθηκε τὸ εἰκονοστάσι (τὸ τέμπλο), ἔπεσε σὲ ἀχρηστία καὶ μεταφέρθηκε στὸν κυρίως Ναό, ἀπέναντι ἀπὸ τὸ θρόνο τοῦ Αὐτοκράτορα, τὸν Δεσποτικὸ Θρόνο. Μετὰ τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τὸ Σύνθρονο Σύνθρονο συγχωνεύθηκε μὲ τὸν Δεσποτικὸ Θρόνο καὶ ἀνέβηκε σ αὐτό, σὰν Βυζαντινὸς Δεσπότης, ὁ Ἀρχιερέας, ὡς Ἐθνάρχης (ἀπὸ τότε ὀνομάζεται ὁ Ἐπίσκοπος καὶ Δεσπότης. «Τὸν Δεσπότη καὶ Ἀρχιερέα ἡμῶν»). 16 Τὸ Ἅγιο Βῆμα διαχωρίζεται ἀπὸ τὸν κυρίως Ναὸ μὲ τὸ Τέμπλο ἢ Εἰκονοστάσιο. Αὐτὸ ἔχει τρεῖς θύρες (μιὰ γιὰ κάθε κλῖτος τοῦ Ναοῦ). Ἡ κεντρικὴ ὀνομάζεται Ὡραία Πύλη καὶ χρησιμοποιεῖται μόνο ἀπὸ τοὺς Λειτουργούς. Κλείεται στὸ κάτω μέρος μὲ δίφυλλη ξυλόγλυπτη συνήθως πόρτα, τὰ Βημόθυρα καὶ στὸ ἐπάνω μέρος μὲ κινητή, πάνινη συνήθως κουρτίνα, ἡ ὁποία καλεῖται Καταπέτασμα. Οἱ πλάγιες πόρτες, βορεία καὶ νοτία κλείονται μὲ μονόφυλλες πόρτες ἢ καταπετάσματα. Στὰ Βημόθυρα εἰκονίζεται συνήθως ὁ Εὐαγγελισμὸς τῆς Θεοτόκου. Δεξιὰ τῆς Ὡραίας Πύλης εἰκονίζεται ὁ Χριστὸς καὶ ὁ Ἅγιος Πρόδρομος Ἰωάννης, ἐνῶ ἀριστερὰ ἡ Βημόθυρα- Καταπέτασμα Παναγία καὶ ὁ Ἅγιος τοῦ Ναοῦ (στὸ Ἅγιο Ὄρος αὐτὴ ἡ σειρὰ δὲν τηρεῖται). Στὶς πλάγιες θύρες εἰκονίζονται οἱ Ἀρχάγγελοι Μιχαὴλ καὶ Γαβριήλ.

17 β. Ὁ κυρίως Ναός Στὸν κυρίως Ναὸ μένουν οἱ πιστοί, ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ, ἀπ ὅπου παρακολουθοῦν καὶ συμμετέχουν στὶς Ἱερὲς Ἀκολουθίες. Σ αὐτὸ τὸν χῶρο ἐκτὸς ἀπὸ τὰ στασίδια καὶ τὰ καθίσματα τῶν πιστῶν ὑπάρχουν: Ὁ Δεσποτικὸς Θρόνος Γι αὐτὸν ἤδη ἀναφέραμε. Προσθέτουμε μόνο ὅτι στὸν θρόνο αὐτὸ εἰκονίζεται συνήθως ὁ Κύριος, γιὰ νὰ ὑπενθυμίζει στὸν κάθε Ἐπίσκοπο ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ μόνος Κύριος καὶ Δεσπότης, ὅτι ὁ Ἐπίσκοπος εἶναι «εἰς τύπον Χριστοῦ» καὶ ὅτι σ Αὐτὸν εἶναι ὑπόλογος. Ὁ Σολέας Δεσποτικὸς Θρόνος Αὐτὸς (ὅπου ὑπάρχει), εἶναι τὸ ὑπερυψωμένο μέρος τοῦ κυρίως Ναοῦ μπρὸς ἀπὸ τὸ Ἅγιο Βῆμα. Σὲ πολλὲς περιπτώσεις διαχωρίζεται μὲ κάγκελα. Ὁ Ἄμβων Παλαιότερα εὑρισκόταν στὸ μέσο τοῦ Ναοῦ δηλώνοντας τὸν ἀποκυλισθέντα λίθο τοῦ Μνήματος. Γι αὐτό, ἐπάνω στὸν Ἄμβωνα οἱ πρεσβύτεροι ἐδιάβαζαν τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Ὄρθρου τῆς Κυριακῆς (ἀναπαριστάνοντες τὸν Ἄγγελο τῆς Ἀναστάσεως) καὶ οἱ Διάκονοι τὸ Εὐαγγέλιο τῆς Θείας Λειτουργίας κηρύσσοντας καὶ Ἄμβων 17

18 αὐτοὶ τὸν Λόγο. Ἐπάνω σ αὐτὸν ἀνέβαιναν καὶ οἱ Ἱεροκήρυκες καὶ παλαιότερα οἱ Ἱεροψάλτες καὶ οἱ Ἀναγνῶστες. Ἀργότερα ὁ Ἄμβων τοποθετήθηκε στὰ ἀριστερὰ τοῦ Ναοῦ. Λόγω πολλαπλῶν χρήσεων τοῦ Ἄμβωνος παρέστη ἀνάγκη νὰ δημιουργηθοῦν, Τὰ Ἀναλόγια Εἶναι συνήθως δύο, δεξιὸ καὶ ἀριστερό, λόγω τῆς ἀντιφωνικῆς ψαλμωδίας. γ. Ὁ Νάρθηκας 18 Οἱ περισσότεροι Ναοὶ σήμερα δὲν ἔχουν Νάρθηκα. Στοὺς πρώτους αἰῶνες κατὰ τὴ διάδοση τοῦ Χριστιανισμοῦ οἱ Κατηχούμενοι, δηλαδὴ ὅσοι ἐπιθυμοῦσαν νὰ γίνουν Χριστιανοί, κατηχοῦνταν στὸν Νάρθηκα. Ἀπὸ αὐτὸν τὸν χῶρο παρακολουθοῦσαν τὴ Λειτουργία Νάρθηκας-Λιτή τοῦ Λόγου καὶ ἀπὸ ἐδῶ ἀποχωροῦσαν, μόλις ἀκουγόταν τὸ «Οἱ Κατηχούμενοι προέλθετε» γιὰ νὰ ἀρχίσει ἡ Λειτουργία τοῦ Μυστηρίου. Σὲ παλιοὺς Ναούς βλέπει κανεὶς Νάρθηκες, οἱ ὁποῖοι ἐπικοινωνοῦν μὲ τὸν κυρίως Ναὸ μὲ τρεῖς ἀνοικτὲς θύρες μιὰ γιὰ κάθε κλῖτος. Ἡ μεσαία ὀνομάζεται Βασιλική. Σήμερα στὸν «Νάρθηκα» ὑπάρχουν τὰ Προσκυνητάρια. Στοὺς Ναοὺς τῶν Ἱ. Μονῶν ὁ Νάρθηκας ὀνομάζεται Λιτή. Στὸν χῶρο αὐτὸ τελεῖται ἡ Λιτὴ τῶν ἀγρυπνιῶν, τὸ Μεσονυκτικό, οἱ Ὧρες, τὸ Ἀπόδειπνο καὶ οἱ Νεκρώσιμες Ἀκολουθίες τῶν Μοναχῶν. Πάνω ἀπὸ τὸν Νάρθηκα ὑπῆρχε ὁ Γυναικωνίτης γιὰ νὰ κάθονται οἱ γυναῖκες. Ὀνομαζόταν καὶ ὑπερῶο.

19 ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΜΑΣ π. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος ( ) Ἐξαιρετικὰ ἀσκημένος στὴν προσοχή Περὶ ἑαυτοῦ Πηγή: Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου Κεχαριτωμένης Θεοτόκου Τροιζῆνος, «Ὑποθῆκες ζωῆς. Ἀπὸ τὴ ζωὴ καὶ τὴ διδασκαλία τοῦ πατρὸς Ἐπιφανίου Ι. Θεοδωροπούλου», Ἔκδ. Ἱερὸν Ἡσυχαστήριον Κεχαριτωμένης Θεοτόκου, Τροιζῆνα, Ἐπιμέλεια: Ἀντωνίου Ν. Στυλιανάκη Ἐξαιρετικὰ ἀσκημένος στὴν προσοχή Ὁ Γέροντας ἦταν, ὡς γνωστόν, πολυάσχολος. Συχνὰ ὅταν συζητοῦσε, ταυτόχρονα διάβαζε ἢ ἔγραφε, ἐνῶ ὁ συνομιλητής του ἐξέφραζε τὶς ἀπόψεις του. Κάποιος ὅμως διαμαρτυρήθηκε: - Μά, Γέροντα, δὲν μὲ προσέχετε! Ἐγὼ μιλάω κι ἐσεῖς διαβάζετε. Διακόπτει, βγάζει τὰ γυαλιά του, χαμογελᾶ καὶ τοῦ λέει: -Νὰ σοῦ πῶ τί εἶπες; Καὶ τοῦ ἀράδιασε μὲ ἀκρίβεια ὅσα εἶχε πεῖ προηγουμένως! -Ἄντε, συνέχισε τώρα, τοῦ λέει *** Θυμᾶται ἕνα πνευματικό του τέκνο: -Μιὰ μέρα ἡ σύζυγός μου τοῦ ἔθεσε κάποιο θέμα, ἐνῶ ἤμασταν μέσα στὸ αὐτοκίνητο, καὶ δὲν ἀπάντησε καθόλου. Σχηματίσθηκε ἡ ἐντύπωση ὅτι δὲν πρόσεξε ἢ δὲν ἔδειξε ἐνδιαφέρον. Τὴν ἑπομένη ὅμως ἡμέρα κτύπησε τὸ τηλέφωνο καὶ μᾶς ἔδωσε λύση! Περὶ ἑαυτοῦ Ὅσα προγράμματα ἔκανα ἐγὼ ὅλα ἀπέτυχαν. Γι αὐτὸ ἀφήνω τὸ πρόγραμμα τῆς ζωῆς μου νὰ τὸ κάνει ὁ Θεός. *** Ἕνα δικαίωμα ἐκράτησα: νὰ μὴν ἔχω κανένα δικαίωμα. 19

20 *** Χειρότερη κόλαση γιὰ μένα εἶναι νὰ γνωρίζω ὅτι ἐλύπησα ἕνα ἀγαπημένο πρόσωπο. *** Στὸν Θεὸ δὲν ἔχω νὰ προσφέρω ἐνάρετο βίο. Λίγο κόπο μόνο ἔχω νὰ τοῦ προσφέρω. *** Παιδιά μου, νὰ ἀνέχεσθε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο. Ἐγὼ δὲν ἔχω νὰ ἐπιδείξω στὸν Κύριο οὔτε μεγάλη ἄσκηση οὔτε σπουδαῖες ἀρετές. Τοῦ ζητάω ὅμως μὲ παρρησία στὴν προσευχή: «Κύριε, ὅπως ἐγὼ ἀνέχομαι καὶ ὑπομένω τόσες ἀδυναμίες καὶ παραξενιές, ἔτσι καὶ Σὺ νὰ μὲ ἀνεχθεῖς». Καὶ πιστεύω ὅτι τὸ κάνει. *** Ἡ ὡραιότερη στιγμὴ τῆς ἡμέρας εἶναι μετὰ τὸ Ἀπόδειπνο ὅταν γονατίζω καὶ λέω: «Ἀδελφοὶ καὶ πατέρες, συγχωρήσατέ μοι τῷ ἁμαρτωλῷ καὶ ὁ Θεὸς ὁ Ἅγιος συγχωρῆσαι ὑμῖν». *** Πολλοὶ δυσφοροῦν ὅταν οἱ ἄλλοι τοὺς ὑποδεικνύουν τὰ σφάλματά τους. Ἐγὼ ἀντιθέτως εὐφραίνομαι. *** Ὅσοι εἶναι κοντά μου θέλω νὰ αἰσθάνονται εὐρυχωρία καὶ ὄχι στενοχωρία. Κανέναν δὲν καλῶ. Κανέναν δὲν κρατῶ. Κανέναν δὲν διώχνω. Ὅποιος θέλει ἔρχεται, ὅποιος θέλει μένει, ὅποιος θέλει φεύγει. Ἐγὼ δὲν θεωρῶ κανένα ὀπαδὸ ἢ ἀκόλουθο. *** Εἶμαι ἀνεκτικὸς σὲ κάποιον ἕως ἐκεῖ ὅπου δὲν κινδυνεύει ἡ σωτηρία του. 20

21 Θωμᾶ Ἀν. Παπαθωμᾶ Η ΓΩΝΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ Ἅγιος Σιλουανός Στὶς ἐποχὲς ποὺ ζοῦμε ὑπάρχει ἔντονη ἔλλειψη πνευματικότητας καὶ προτύπων. Ὁ κόσμος ἀναζητεῖ σύγχρονα πρότυπα ἀνθρώπων, τὰ ὁποῖα θὰ γίνουν φάρος καθοδήγησης στὴν δύσκολη καθημερινότητα. Εἰδικὰ οἱ νέοι, μπορεῖ νὰ ἀναγνωρίζουν πνευματικὰ πρότυπα σὲ μορφωμένους ἀνθρώπους ἢ καὶ Ἁγίους, ἀλλὰ πάντα ἔχουν τὴν ἀπορία κατὰ πόσο τέτοιοι ἄνθρωποι ὑπάρχουν καὶ στὶς ἐποχὲς ποὺ ζοῦμε. Ὁ Ἅγιος Σιλουανὸς εἶναι ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος, ἕνα δυνατὸ σύγχρονο καὶ ἔντονο πρότυπο πνευματικότητας. Γεννήθηκε τὸ 1866 σὲ οἰκογένεια χωρικῶν τῆς περιφέρειας Ταμπὼβ τῆς Ρωσίας καὶ ἔφερε τὸ ὄνομα Συμεὼν Ἰβάνοβιτς Ἀντόνωφ. Σὲ μιὰ ἡλικία ποὺ ἄλλα παιδιὰ προσπαθοῦν νὰ ἀναγνωρίσουν βασικὰ στοιχεῖα τοῦ ἑαυτοῦ τους, ὁ ὅσιος Σιλουανὸς ἔψαχνε τὸν Θεό. «Ποῦ εἶναι αὐτὸς ὁ Θεός; Ὅταν μεγαλώσω, θὰ γυρίσω ὅλη τὴν γῆ ἀναζητώντας τον!» Στὴ νεανική του ἡλικία ὅταν ἄκουσε τὸν βίο ἑνὸς ἁγίου ἐγκλείστου ἀσκητοῦ καὶ τὰ θαύματα ποὺ γίνονταν στὸν τάφο του σκέφτηκε: «Ἂν αὐτὸς εἶναι ἅγιος, ἄρα ὁ Θεὸς εἶναι μαζί μας καὶ δὲν ὑπάρχει λόγος νὰ γυρίσω ὅλο τὸν κόσμο γιὰ νὰ τὸν βρῶ». 21

22 22 Τὸ 1892, ἀμέσως μόλις τελείωσε τὴν στρατιωτική του θητεία, ἀναχώρησε γιὰ τὸ Περιβόλι τῆς Παναγίας. Εἰσῆλθε ὡς δόκιμος στὴν ρωσικὴ μονὴ τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος. Μετὰ τὴν γενικὴ ἐξομολόγηση ποὺ ἔκανε στὴν ἀρχὴ τῆς νέας του ζωῆς, ὁ πνευματικὸς τοῦ εἶπε ὅτι συγχωρέθηκαν ὅλες του οἱ ἁμαρτίες καὶ ὁ νεαρὸς δόκιμος παραδόθηκε στὴν χαρὰ καὶ στὴν ἔντονη θερμὴ προσευχή. Τρεῖς ἑβδομάδες μετὰ τὴν ἄφιξή του στὸ μοναστήρι, κάποιο βράδυ, καθὼς προσευχόταν μπροστὰ στὴν εἰκόνα τῆς Θεοτόκου, ἡ εὐχὴ τοῦ Ἰησοῦ εἰσέδυσε στὴν καρδιά του καὶ ἄρχισε νὰ ἐνεργεῖται ἐκεῖ μόνη της ἀσταμάτητα ἡμέρα καὶ νύκτα. Τὸ 1896 ἐκάρη μικρόσχημος μοναχὸς μὲ τὸ ὄνομα Σιλουανὸς καὶ προσπάθησε ἀκόμα πιὸ ἔντονα νὰ προσεύχεται ὁλημερίς. Μιὰ νύκτα, ὅταν σηκώθηκε ἀπὸ τὸ σκαμνί του γιὰ νὰ κάνει μετάνοιες, ἕνας δαίμονας ἐμφανίστηκε μπροστὰ στὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ περιμένοντας νὰ τὸν προσκυνήσει. Ὁ Σιλουανὸς μὲ πόνο καρδιᾶς ζήτησε τὴν βοήθεια τοῦ Κυρίου καὶ ἄκουσε στὴν ψυχή του τὴν ἀπάντηση: «Οἱ ὑπερήφανοι πάντα ἔτσι ὑποφέρουν ἀπὸ τοὺς δαίμονες». «Κύριε», εἶπε ὁ Σιλουανός, «δίδαξέ με τί πρέπει νὰ κάνω γιὰ νὰ ταπεινωθεῖ ἡ ψυχή μου;» Καὶ πῆρε τὴν ἀπάντηση: «Κράτα τὸν νοῦ σου στὸν Ἅδη καὶ μὴ ἀπελπίζου». Μὲ τὸν λόγο αὐτὸ ὁ Θεὸς τοῦ ἀπεκάλυψε ὅτι σκοπὸς κάθε ἀσκητικοῦ ἀγώνα εἶναι ἡ ἀπόκτηση τῆς ταπεινώσεως τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν καθαρὴ προσευχὴ καὶ στὴν ἀπάθεια. Ἔλεγε πώς, μόλις ὁ νοῦς του ἔφευγε ἀπὸ τὴν μνήμη τοῦ πυρὸς τῆς κολάσεως, οἱ λογισμοὶ ἀποκτοῦσαν πάλι δύναμη. Πέρασαν ἄλλα δεκαπέντε χρόνια ἐντατικοῦ ἀγώνα, μέχρις ὅτου ἀποκτήσει πλήρη κυριαρχία ἐπάνω σὲ κάθε κίνηση τῆς καρδιᾶς του καὶ εἰσέλθει κατὰ τὴν τελευταία δεκαπενταετία τῆς ἐπίγειας ζωῆς του στὴν μακαρία κατάσταση τῆς ἀπαθείας. Τὸ 1911 ἐκάρη μεγαλόσχημος μοναχός. Ἐκείνη περίπου τὴν ἐποχή, ποθώντας ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή του νὰ εἶναι ἀπερίσπαστη, ζήτησε ἀπὸ τὸν ἡγούμενο τὴν εὐλογία νὰ ἀφήσει τὸ διακόνημα τοῦ οἰκονόμου ποὺ εἶχε καὶ νὰ πάει στὸ παλαιὸ Ρωσικό, ὅπου χάρις στὴν ἐρημικὴ ἡσυχία τοῦ τόπου ζοῦσαν αὐστηροὶ ἀσκητές. Ἐκεῖ ἔπαθε

23 ψύξη στὸ κεφάλι καὶ ἕως τὸν θάνατό του ὑπέφερε ἀπὸ μαρτυρικοὺς πονοκεφάλους, τοὺς ὁποίους θεώρησε ὡς παιδαγωγικὴ τιμωρία, ἐπειδὴ εἶχε κάνει τὸ θέλημά του. Ἐνάμιση χρόνο ἀργότερα, τὸ μοναστήρι τὸν ἀνακάλεσε στὸ διακόνημα τοῦ οἰκονόμου, στὸ ὁποῖο παρέμεινε ὡς τὸ τέλος τῆς ζωῆς του. Ἐπιστρέφοντας στὴν ὑπακοή του, ἡ προσευχή του ἔγινε θερμότερη παρὰ στὸ παλαιὸ Ρωσικό. Κάθε πρωὶ περιερχόταν τὰ ἐργαστήρια, γιὰ νὰ κατανείμει τὶς ἐργασίες τῆς ἡμέρας καὶ ἐπέστρεφε πάλι στὸ κελί του νὰ προσευχηθεῖ μὲ δάκρυα γι αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὶς οἰκογένειές τους, «γιὰ τὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ». Ἔχοντας λάβει ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα τὸ χάρισμα νὰ βιώνει ἐνεργῶς τὴν ἀπέραντη ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὸν κόσμο, μὲ πύρινα δάκρυα προσευχόταν ἀδιαλείπτως γιὰ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα, γιὰ ὅλον τὸν Ἀδάμ, ἰδιαιτέρως δὲ γιὰ τοὺς κεκοιμημένους. Ἔλεγε: «Νὰ προσεύχεσαι γιὰ τοὺς ἀνθρώπους σημαίνει νὰ χύνεις αἷμα» καὶ δίδασκε ὅτι τὸ κριτήριο τῆς ἀληθινῆς πίστεως εἶναι ἡ ἀγάπη πρὸς τοὺς ἐχθρούς. Ὁ ὅσιος Σιλουανὸς ἄφησε τὸν ἐπίγειο κόσμο στὶς 24 Σεπτεμβρίου τὸ Μέσα ἀπὸ τὸν ἅγιο βίο του, τὴν συγκέντρωσή του στὸν Θεὸ καὶ τὴν ὁλόθερμη προσευχή του πρὸς τὸν Θεὸ ἁγιοκατατάχθηκε στὶς 26 Νοεμβρίου τὸ 1987 ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Στὴν ἡλικία τῶν 4 χρονῶν ὁ Ἅγιος Σιλουανὸς ἤθελε νὰ ψάξει καὶ νὰ βρεῖ τὸν Θεό. Πάλεψε, κουράστηκε, ἀπελπίστηκε ἀλλὰ ἔμεινε πιστὸς στὸν στόχο του καὶ ὄχι μόνο κατάφερε νὰ τὸν γνωρίσει ἀλλὰ καὶ νὰ βρίσκεται μαζί του στὴν παραδείσια ζωή. Τί πιὸ ὡραῖο πρότυπο νὰ ἔχουμε ἀπὸ ἕναν ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος ἐπιμένει καὶ παλεύει, μένοντας σταθερὸς στὸν στόχο του μέχρι νὰ τὸν ἐπιτύχει. Ἂς παραδειγματιστοῦμε ἀπὸ τὸν Ὅσιο Σιλουανό, καὶ νὰ παλέψουμε γιὰ νὰ πετύχουμε τοὺς στόχους ποὺ θέσαμε στὴ ζωή μας. Πρωτίστως ὅμως νὰ μὴν ξεχνᾶμε τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ ποὺ θὰ μᾶς σπρώξει, θὰ μᾶς συγκρατήσει, θὰ μᾶς προστατεύσει στὴν πορεία μας γιὰ ἐπιτυχία στοὺς ἐπίγειους στόχους ἀλλὰ κατὰ κύριον λόγο στὸν στόχο τῆς παραδείσιας ζωῆς. 23

24 ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 24 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 1 Σάββατο 2 ΚΥΡΙΑΚΗ 6 Πέμπτη 7 Παρασκευή 8 Σάββατο 9 ΚΥΡΙΑΚΗ 14 Παρασκευή 15 Σάββατο ΕΟΡΤΑΖΟΝΤΕΣ ΑΓΙΟΙ ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ Ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου, ἤτοι τοῦ Νέου Ἔτους, Συμεὼν ὁσίου τοῦ Στυλίτου, τῶν Ἁγίων 40 Γυναικῶν, Ἀμμοῦν Διακόνου ΙΔ ΜΑΤΘΑΙΟΥ. Μάμαντος Μεγαλομάρτυρος, Ἰωάννου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Νηστευτοῦ Ἁγίας Ἑρμιόνης (ἐκ μεταθέσεως) Ἀνάμνησις τοῦ ἐν Χώναις θαύματος τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΑ ΑΓ. ΣΟΦΙΑ 06:30-08:45 06:30-08:30 06:30-09:45 06:30-09:45 06:30-08:45 06:30-08:30 Παράκληση 18:00-18:45 Πανηγυρικὸς Ἑσπερινός 18:00-19:30 ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ Τῆς Θείας Λειτουργίας στὸν ἱερὸ Ναὸ Χρυσελεούσης θὰ προστεῖ ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου, κ. Χρυσόστομος Κυριακὴ πρὸ τῆς Ὑψώσεως Τῶν ἁγίων καὶ δικαίων Θεοπατόρων Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννης Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ Σάββατον μετὰ τὴν Ὕψωσιν Νικήτα Μεγαλομάρτυρος Ἑσπερινός (Παρασκευὴ 14 Σεπτεμβρίου) 06:30-09:30 06:30-09:45 06:30-09:45 06:30-09:15 06:30-09:15 ΣΤΕΓΗ ΑΓ.ΜΑΡΙΝΑ 16:00-17:00 Ὄρθρος Θεία Λειτουργία 06:30-08:45

25 ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 16 ΚΥΡΙΑΚΗ 17 Δευτέρα 20 Πέμπτη ΕΟΡΤΑΖΟΝΤΕΣ ΑΓΙΟΙ ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ Κυριακὴ μετὰ τὴν Ὕψωσιν Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος Κασσιανοῦ τοῦ Κυπρίου Σοφίας καὶ τῶν τριῶν θυγατέρων αὐτῆς, Πίστεως, Ἐλπίδος καὶ Ἀγάπης Μαρτύρων, Ἡρακλειδίου Ἐπισκόπου Ταμασέων Αὐξιβίου Ἐπισκόπου Σόλων Εὐσταθίου Μεγαλομάρτυρος, Θεοπίστης τῆς συμβίας αὐτοῦ καὶ Ἀγαπίου καὶ Θεοπίστου τῶν υἱῶν αὐτῶν ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΑ ΑΓ. ΣΟΦΙΑ 06:30-09:45 06:30-09:45 06:30-08:45 06:30-08:30 ΑΓΡΥΠΝΙΑ Τετάρτη- Πέμπτη 20:00-1:00 06:30-08:30 23 ΚΥΡΙΑΚΗ 24 Δευτέρα 25 Τρίτη 26 Τετάρτη 28 Παρασκευή 29 Σάββατο Παράκληση 18:00-18:45 Α ΛΟΥΚΑ. Σύλληψις τοῦ Τιμίου Προδρόμου Θέκλης Μεγαλομάρτυρος καὶ Ἰσαποστόλου, Σιλουανοῦ ὁσίου τοῦ Ἀθωνίτου 06:30-09:45 06:30-09:45 06:30-08:45 06:30-08:30 Εὐφροσύνης ὁσίας 06:30-08:45 06:30-08:30 Ἑσπερινός Παράκληση 18:00-19:00 Ἡ Μετάστασις τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ἡ εὕρεσις καὶ ἀνακομιδὴ τοῦ Λειψάνου Νεοφύτου ὁσίου τοῦ Ἐγκλείστου Κυριακοῦ Ὁσίου τοῦ Ἀναχωρητοῦ 06:30-08:45 06:30-08:45 06:30-08:30 06:30-08:45 06:30-08:30 ΑΓΡΥΠΝΙΑ Παρασκευή- Σάββατο 20:30-1:00 30 ΚΥΡΙΑΚΗ Β ΛΟΥΚΑ 4ο ἐτήσιο μνημόσυνο Οἰκ. Κωνσταντίνου Γ. Κούκου 06:30-10:00 06:30-09:45 25

26 ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 2 Τρίτη 4 Πέμπτη 5 Παρασκευή 6 Σάββατο 7 ΚΥΡΙΑΚΗ 9 Τρίτη 11 Πέμπτη 12 Παρασκευή 13 Σάββατο 14 ΚΥΡΙΑΚΗ 18 Πέμπτη 19 Παρασκευή 20 Σάββατο ΕΟΡΤΑΖΟΝΤΕΣ ΑΓΙΟΙ ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ Κυπριανοῦ Ἱερομάρτυρος καὶ Ἰουστίνης Παρθενομάρτυρος ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΑ ΑΓ. ΣΟΦΙΑ 06:30-08:45 06:30-08:30 Ἰωάννου ὁσίου τοῦ Λαμπαδιστοῦ 06:30-08:45 06:30-08:30 Ἁγίου Εὐδοκίμου τοῦ Βατοπαιδινοῦ 06:30-08:30 Κενδέου ὁσίου ΣΤΕΓΗ ΑΓ.ΜΑΡΙΝΑ Ἑσπερινός (Παρασκευὴ 5 Ὀκτωβρίου) 16:00-17:00 Ὄρθρος Θεία Λειτουργία 06:30-08:45 Γ ΛΟΥΚΑ Πάντων τῶν ἐν τῇ Νήσῳ Κύπρῳ διαλαμψάντων Ἁγίων, 06:30-09:45 06:30-09:45 Σεργίου καὶ Βάκχου μεγαλομαρτύρων Ὁσίων Ἀνδρονίκου καὶ Ἀθανασίας τῆς συμβίας αὐτοῦ 06:30-08:45 06:30-08:30 Παράκληση 17:30-18:15 Ἑσπερινός Παράκληση στὴν Ἁγία Μαρίνα 17:30-18:30 Ἐπικτήτου ὁσίου ΑΓ. ΜΑΡΙΝΑ 06:30-08:45 Χρυσῆς νεομάρτυρος 06:30-08:45 06:30-08:30 Δ ΛΟΥΚΑ. Τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς ἐν Νικαίᾳ Ζ Οἰκ. Συνόδου 06:30-09:45 06:30-09:45 Λουκᾶ τοῦ Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ 06:30-08:45 06:30-08:30 Παράκληση 17:30-18:15 Ἑσπερινός Παράκληση στὴν Ἁγία 17:30-18:30 Μαρίνα Μνάσωνος Ἐπισκόπου Ταμασοῦ Ἰωὴλ Προφήτου, Οὐάρου Μάρτυρος Ἑσπερινός Παράκληση Ἀρτεμίου Μεγαλομάρτυρος, Γερασίμου ὁσίου τοῦ ἐν Κεφαλληνίᾳ ΑΓ. ΜΑΡΙΝΑ 06:30-08:45 ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΑ 17:30-18:30 06:30-08:45 ΑΓΡΥΠΝΙΑ Παρασκευή- Σάββατο 20:30-1:00 26

27 ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 21 ΚΥΡΙΑΚΗ 23 Τρίτη 26 Παρασκευή 28 ΚΥΡΙΑΚΗ 29 Δευτέρα 30 Τρίτη ΕΟΡΤΑΖΟΝΤΕΣ ΑΓΙΟΙ ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΣΤ ΛΟΥΚΑ. Σωκράτους Ἱερομάρτυρος, Ἱλαρίωνος τοῦ μεγάλου, Χριστοδούλου τοῦ ἐν Πάτμῳ, Βαρνάβα καὶ Ἰλαρίωνος ὁσίων τῶν ἐν Περιστερώνᾳ ΙΑΚΩΒΟΥ ΑΠ. ΤΟΥ ΑΔΕΛΦΟΘΕΟΥ Ὄρθρος Θεία Λειτουργία τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου Δημητρίου Μεγαλομάρτυρος τοῦ Μυροβλύτου Ζ ΛΟΥΚΑ. Ἁγίας Σκέπης ΧΡΥΣΕΛΕΟΥΣΑ ΑΓ. ΣΟΦΙΑ 06:30-09:45 06:30-09:45 ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 06:30-08:45 Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Ρωμαίας 06:30-08:45 Θεράποντος ἐν Λυθροδόντᾳ, Ζηνοβίου καὶ Ζηνοβίας τῶν μαρτύρων 06:30-08:45 06:30-08:30 06:30-09:45 06:30-09:45 06:30-08:45 06:30-08:30 Πέμπτη - 4 Ὀκτωβρίου Ἰωάννου ὁσίου τοῦ Λαμπαδιστοῦ Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α. Τῆς ἐρήμου πολίτης. Τῆς Λαμπάδος τὸ κλέος καὶ Κυπρίων ἀγλάϊσμα καὶ θαυματουργὸς ὄντως ὤφθης, Ἰωάννη Πατὴρ ἡμῶν Ὅσιε, νηστείᾳ κατατήξας τῆς σαρκὸς ἀλόγους ἐνθυμήσεις πανσθενῶς ὅθεν χάριν ἰαμάτων ἐξ οὐρανοῦ ἐδέξω, θεόπνευστε. Δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ πᾶσιν ἰάματα. 27

28 Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας ΑΠΟΛΛΩΝΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Σεπτέμβριος: Πέμπτη 06/9/2018 Παράκληση 18:00 Σάββατο 15/9/2018 Θ. Λειτουργία 06:00 Παρ.-Σάββ /9/2018 ΑΓΡΥΠΝΙΑ 21:00 Ὀκτώβριος: Πέμπτη 04/10/2018 Παράκληση 18:00 Σάββατο 13/10/2018 Θ. Λειτουργία 06:00 Σάββατο 20/10/2018 Θ. Λειτουργία 06:00 28 Παρακαλεῖσθε ὅπως τὰ κόλλυβα τῶν μνημοσύνων τῶν Κυριακῶν προσκομίζονται τὸ πρωὶ τῆς Κυριακῆς. - Τὸν μήνα Σεπτέμβριο ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 18:00. Ἀπὸ 1-27 Ὀκτωβρίου ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 17:30 καὶ ἀπὸ Ὀκτωβρίου ὁ Ἑσπερινὸς ἀρχίζει στὶς 16:30. Σημειώνεται ὅτι Ἑσπερινός τελεῖται στὸν ἱερὸ Ναὸ ποὺ τελεῖται Θεία Λειτουργία τὴν ἑπομένη. Ὁ Ὄρθρος ἀρχίζει στὶς 6:30. - Τὴν Κυριακή, 2 Σεπτεμβρίου καὶ 7 Ὀκτωβρίου 2018, θὰ δοθεῖ στὸν ἱερὸ Ναὸ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας ὁ ἁγιασμὸς γιὰ τὸν μήνα. - Γιὰ ὁποιαδήποτε ἐκκλησιαστικὰ θέματα: Ἐξομολόγηση, Θεία Κοινωνία, Ἁγιασμό, πνευματικὲς συμβουλὲς καὶ ἄλλα, οἱ πιστοὶ μποροῦν νὰ ἐπικοινωνοῦν μὲ τοὺς Ἱερεῖς τῶν Ἱερῶν Ναῶν Παναγίας Χρυσελεούσης, π. Ἀνδρέα Ζορπᾶ, στὸ τηλ , π. Νικόλαο March, στὸ τηλ καὶ π. Ἀνδρέα Χρίστου, στὸ τηλ καὶ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, π. Μαρῖνο Παπαχριστοδούλου, στὸ τηλ , π. Κωνσταντῖνο Χριστοδούλου, στὸ τηλ , π. Ἰωάννη Uliniuc στὸ τηλ καὶ Διάκονο π. Θεόδωρο Πιτταρᾶ στὸ τηλ Γιὰ νὰ ὁρίσουν Γάμο ἢ Βάπτιση στὸν Ἱερὸ Ναὸ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, οἱ πιστοὶ μποροῦν νὰ ἔρχονται στὰ Γραφεῖα τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τὶς καθημερινές (Δευτέρα μέχρι καὶ Παρασκευή) ἀπὸ τὶς 17:00-18:00 τὸν Σεπτέμβριο, ἀπὸ τὶς 16:30-17:30 ἀπὸ 1-27 Ὀκτωβρίου καὶ ἀπὸ τὶς 15:30-16:30 ἀπὸ Ὀκτωβρίου. - Γιὰ νὰ ὁρίσουν Γάμο ἢ Βάπτιση στὸν Ἱερὸ Ναὸ Παναγίας Χρυσελεούσης, οἱ πιστοὶ πρέπει νὰ ἐπικοινωνοῦν μὲ τὸν π. Ἀνδρέα Χρίστου, στὸ τηλ Τηλ. Ἱ. Ν. τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας: Τηλεομοιότυπο: Τηλ. Ἱ. Ν. Χρυσελεούσης

29 π. Ἰωάννη Uliniuc ΔΟΓΜΑ ΚΑΙ ΖΩΗ Ὁ Χριστὸς ὑπέστη πραγματικὸ πάθος Στὴ συνέχεια τῆς σωτηριολογικῆς μας διαδρομῆς, ἂς δοῦμε λίγο τὸ θέμα τοῦ πάθους ποὺ ὑπέστη ὁ Χριστός. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας διδάσκουν ὅτι μὲ τὴν κένωση καὶ τὴν εἴσοδό του στὴν πεσμένη πραγματικότητα τῆς ὑπάρξεως τοῦ κόσμου, ὁ Χριστὸς πῆρε ἐλεύθερα ἐπάνω Του ὅλες τὶς συνέπειες αὐτοῦ τοῦ γεγονότος. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ Λόγος, γενόμενος σάρξ, γενόμενος ἄνθρωπος, καὶ πεινᾶ καὶ διψᾶ καὶ κουράζεται καὶ πονᾶ καὶ ὑποφέρει καὶ πεθαίνει. Ὅλα αὐτὰ εἶναι πραγματικὰ καὶ δὲν εἶναι φαινομενικὰ καὶ ὀνομάζονται ἀδιάβλητα πάθη. Ἡ Χριστολογία πέρασε ἀπὸ αὐτὴ τὴν κρίση, ἀπὸ τὸν πειρασμὸ νὰ θεωρήσει φαινομενικὰ ὅλα αὐτά. Θὰ ἔλεγε κανεὶς ὅτι εἶναι πολὺ βαρὺ γιὰ τὸν ἄνθρωπο, καὶ μάλιστα τὸν εὐσεβὴ ἄνθρωπο, νὰ δεχθεῖ τὸ ὅτι ὁ Θεὸς ὑπέστη πραγματικὰ ὅλα αὐτά, διότι ἦταν θεμελιωμένη ἡ ἀρχὴ ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἀπαθής, ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ὑπόκειται στὸν πόνο, στὴν θλίψη καὶ στὸν θάνατο. Συνεπῶς, ἔμοιαζε σκάνδαλο νὰ λέμε ὅτι ὁ Υἱός, Θεὸς ὢν πλήρης, ἔπαθε ὅλα αὐτά. Καὶ γι αὐτὸ πέρασε ἡ Χριστολογία ἀπὸ τὸν πειρασμὸ τοῦ Δοκητισμοῦ. Ὁ Δοκητισμὸς ἦταν μιὰ μορφὴ ἐκφυγῆς ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἀλήθεια, δηλαδὴ θεωρήθηκε ὅτι φαινομενικὰ ὑπέφερε ὁ Χριστὸς ὅλα αὐτὰ καὶ ὄχι πραγματικά. Ἡ Ἐκκλησία, λοιπόν, πῆρε τὴν ἀπόφαση ὅτι ὅλα αὐτὰ ἦταν πραγματικὰ καὶ ὄχι φαινομενικά. Ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ πῆρε 29

30 30 αὐτὴ τὴν ἀπόφαση, προέκυψε ἕνα πρόβλημα. Πῶς μποροῦμε νὰ συμβιβάσουμε τὴν ἀπάθεια τοῦ Θεοῦ μὲ τὸ πάθος ποὺ περιέχει ἡ Χριστολογία; H Ὀρθόδοξη καὶ Πατερικὴ ἀντίληψη θέλει τὸν Θεὸ ἀπαθή, δηλαδὴ ἐλεύθερο ἀπὸ κάθε περιορισμὸ ποὺ ἔχει τὸ κτιστό, γιατὶ αὐτὸ σημαίνει νὰ εἶσαι ἄκτιστος. Συνεπῶς θέλει ὅ,τι συνέβη στὸν Χριστὸ ἀπὸ τὴν ἄποψη αὐτὴ τῆς ὑποταγῆς στὸν πόνο, στὴν θλίψη καὶ τὸν θάνατο νὰ τὸ θεωρεῖ σὰν μιὰ ἄκρα καὶ ἀκατανόητη ταπείνωση καὶ συγκατάβαση. Δηλαδὴ στέκεται ὁ Ὀρθόδοξος μὲ δέος μπροστὰ στὴν Χριστολογία, σὲ αὐτὸ τὸ μυστήριο καὶ λέει, μὰ πῶς ἕνας Θεὸς πάσχει, καθὼς δὲν μπορεῖ νὰ ἐξηγήσει πῶς ὁ Χριστὸς πάσχει. Ἀλλὰ αὐτὸ δὲν εἶναι ἁπλὸ δέος θαυμασμοῦ, εἶναι καὶ δέος εὐγνωμοσύνης, γιατὶ αὐτὸ μεταφράζεται σὲ μιὰ τέτοια ἀγάπη καὶ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ, ποὺ μᾶς καθιστᾶ εὐγνώμονες ἀπέναντί Του. Συνεπῶς, εἶναι πολὺ σημαντικὸ τὸ νὰ διατηρήσουμε αὐτὴ τὴν ἀρχή, ὅτι δὲν πάσχει ὁ Χριστός, διότι αὐτὸ εἶναι σύμφωνο μὲ τὴν φύση Του. Πάσχει παρὰ τὴν φύση Του, πάσχει παρὰ τὴν θεϊκή Του φύση, διότι θέλει ἐλεύθερα νὰ ὑποστεῖ ὅλο αὐτὸ πρὸς χάρη μας. Αὐτό, λοιπόν, εἶναι τὸ πρῶτο βασικὸ σημεῖο. Ἐδῶ προκύπτει τὸ ἑξῆς ἐρώτημα: διακόπτεται ἡ προσωπικὴ σχέση τοῦ Υἱοῦ μὲ τὸν Πατέρα λόγω τῶν ἀδιάβλητων παθῶν τοῦ Κυρίου; Βεβαίως, ἡ ἀπάντηση σὲ αὐτὸ τὸ ἐρώτημα εἶναι ἁπλό: ἡ προσωπική Του σχέση μὲ τὸν Πατέρα δὲν διακόπτεται, ἡ φύση Του, συνεπῶς, ἡ ὁποία τὸν ἑνώνει μὲ τὸν Πατέρα Του εἶναι κοινὴ μαζί Του, ἐξακολουθεῖ νὰ ὑπάρχει. Τὸ ὅτι πάσχει ὡς ἄνθρωπος ὀφείλεται στὸ ὅτι πῆρε καὶ τὴν ἀνθρώπινη φύση καί, συνεπῶς, καὶ τὶς συνέπειες τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως καὶ ἔτσι φθάνουμε στὴ θέση ὅτι στὸν Χριστὸ ἔχουμε πλήρη Θεό. Τίποτε δηλαδὴ ἀπὸ τὴ θεότητα τοῦ Χριστοῦ δὲν ὑπεχώρησε ἀπὸ τὴν ἐνσάρκωση, ἀλλὰ ἔχει καὶ πλήρη ἀνθρωπότητα. Ἄρα ἔχουμε ἕνα μυστήριο, ποὺ δὲν μποροῦμε λογικὰ νὰ τὸ ἐξηγήσουμε, ἀλλὰ τὸ ἐξηγοῦμε μόνο μὲ τὴν ἐλευθερία τοῦ Θεοῦ. Ἡ Δ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος δογμάτισε ὅτι στὸν Χριστὸ ἔχουμε πλήρη θεότητα καὶ πλήρη ἀνθρωπότητα, τίποτε δηλαδὴ ἀπὸ τὰ δυὸ δὲν λείπει.

31 ΠΟΡΕΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΑΣ Ἡ ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν Ἀπὸ τὸ βιβλίο: «Διδαχὲς Ἁγίου Λουκᾶ Κριμαίας» Ἐκδόσεις «Ὀρθόδοξος Κυψέλη», Θεσσαλονίκη. Πηγή: Ἐπιμέλεια: Μαρία Οὐλινιούκ «Οὐδείς ἐστιν ὃς ἀφῆκεν οἰκίαν ἢ ἀδελφοὺς ἢ ἀδελφὰς ἢ πατέρα ἢ μητέρα ἢ γυναίκα ἢ τέκνα ἢ ἀγροὺς ἕνεκεν ἐμοῦ καὶ ἕνεκεν τοῦ εὐαγγελίου, ἐὰν μὴ λάβῃ ἑκατονταπλασίονα νῦν ἐν τῷ καιρῷ τούτῳ οἰκίας καὶ ἀδελφοὺς καὶ ἀδελφὰς καὶ πατέρα καὶ μητέρα καὶ τέκνα καὶ ἀγροὺς μετὰ διωγμῶν, καὶ ἐν τῷ αἰώνι τῷ ἐρχομένῳ ζωὴν αἰώνιον» (Μάρκ. 10:29-30). Εἶναι ἀψευδὴς αὐτὸς ὁ λόγος τοῦ Κυρίου. Σᾶς βεβαιώνω ὅτι, ὅταν ἄφησα τὰ παιδιά μου καὶ τὰ ἐμπιστεύτηκα στὸν Θεό, Ἐκεῖνος τὰ φρόντισε. Τὰ παιδιὰ μεγάλωσαν σωστὰ καὶ νομίζω ὅτι ἐγὼ δὲν θὰ μποροῦσα νὰ τὰ φροντίσω τόσο καλά. Καὶ ὁ Κύριος μοῦ ἔδωσε ἑκατὸ φορὲς περισσότερα παιδιά. Μοῦ ἔδωσε ὅλους ἐσᾶς. Μοῦ ἔδωσε τὶς καρδιές σας, διότι γνωρίζω πόσο μὲ ἀγαπᾶτε καὶ ἐγὼ ἀνταποκρίνομαι στὴν ἀγάπη σας μὲ τὴ δική μου θερμὴ ἀγάπη. Τόσο πολλὰ παιδιὰ μοῦ ἔδωσε ὁ Θεός! Καὶ τὰ δικά σας παιδιὰ πρέπει νὰ εἶναι μορφωμένα. Μόνο νὰ μὴν περιορίζεται ἡ μόρφωση καὶ ἡ ἀγωγή τους στὴν ἔξωθεν σοφία, στὴ σοφία αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Νὰ μαθαίνουν ταυτόχρονα τὴν ἄνωθεν σοφία καὶ τὴν ἀνώτατη ἀλήθεια. Νὰ μαθαίνουν τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ καὶ τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, νὰ μαθαίνουν τὴν εὐλάβεια, πῶς 31

32 32 νὰ ἔχουν πάντα τὴ μνήμη τοῦ Θεοῦ καὶ τὴ σωστὴ χριστιανικὴ ὁδό. Μόνο τότε δὲν θὰ χαθοῦν τὰ παιδιά σας στὶς ὁδοὺς τῆς ἀνθρώπινης σοφίας, μόνο τότε πάνω ἀπ ὅλα θὰ ἔχουν πάντα τὴ χριστιανικὴ σοφία, τὴ γνώση τοῦ Θεοῦ. Μ αὐτὸ τὸν τρόπο λοιπὸν πρέπει νὰ διαπαιδαγωγοῦμε τὰ παιδιά μας. Θὰ δώσετε λόγο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ κακὰ παραδείγματα ποὺ δίνετε στὰ παιδιά σας, γιὰ τοὺς καυγάδες ποὺ γίνονται μπροστὰ στὰ μάτια τους, γιὰ τὶς φλυαρίες ποὺ ἀκοῦνε νὰ λέτε. Ἂν ἐσεῖς οἱ ἴδιοι τὸ κάνετε αὐτό, τότε τὰ παιδιά σας τί μποροῦν νὰ μάθουν ἀπὸ σᾶς; Ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων πρέπει νὰ ἀρχίζουμε τὴν ἀγωγή, διότι μόνο σὲ πολὺ μικρὴ ἡλικία τὰ παιδιὰ ἀποδέχονται μὲ εὐκολία νουθεσίες καὶ προτροπές. Ἡ ψυχή τους εἶναι σὰν τὸ κερὶ μαλακή, ὅπου κάθε δικός σας λόγος ἢ πράξη μένουν, καὶ τὰ καλὰ καὶ τὰ ἄσχημα παραδείγματα, λόγος ἀγαθὸς ἢ αἰσχρός. «Μικρὸς βλαστός, ὅπου τὸν γέρνεις τέτοια κλίση θὰ πάρει, ἕνα καινούριο δοχεῖο ἂν θὰ ἐκπέμπει μυρωδιὰ ἢ κακοσμία ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸ μὲ τί θὰ τὸ γεμίσετε, βάζοντας μέσα εἴτε ἀρώματα εἴτε ἀκαθαρσίες» (ἅγιος Τύχων τοῦ Ζαντόνκ). Μητέρα, τὸ πιὸ ἀγαπημένο πρόσωπο γιὰ τὸ παιδί, πηγὴ στοργῆς καὶ τρυφερότητας, στέκεται προσευχόμενη μπροστὰ στὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Τὸ παιδὶ κοιτάζει πότε αὐτὴν καὶ πότε τὴν εἰκόνα καὶ δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ μακρὲς ἐξηγήσεις γιὰ τὸ τί σημαίνει αὐτό. Νά, αὐτὸ εἶναι τὸ πρῶτο σιωπηλὸ μάθημα τῆς θεογνωσίας. Αὐτὸ εἶναι τὸ πρῶτο καὶ τὸ πιὸ σημαντικὸ μάθημα τῆς εὐλάβειας. Τέτοια μαθήματα μπορεῖτε καὶ πρέπει πάντα νὰ δίνετε στὰ παιδιά σας. Δὲν ὑπάρχει γιὰ τὴ μητέρα καθῆκον μεγαλύτερο καὶ ἔργο ἱερότερο, γιὰ τὸ ὁποῖο αὐτὴ φέρει εὐθύνη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἀπ αὐτὸ τῆς ἀνατροφῆς τῶν παιδιῶν. Στὸν Θεὸ θὰ δώσετε λόγο ἂν ἀμελήσετε αὐτὸ τὸ ἔργο. Καὶ ἀπὸ τώρα θ ἀρχίσουν τὰ βάσανά σας καὶ θὰ χύνετε πικρὰ δάκρυα καὶ θὰ ἀναστενάζετε βλέποντας τὰ παιδιά σας. Λοιπόν, «ὁρᾶτε μὴ καταφρονήσητε ἑνὸς τῶν μικρῶν τούτων» (Ματθ. 18:10). Νὰ φροντίζετε τὰ παιδιά σας, νὰ εἶστε γι αὐτὰ παράδειγμα τῆς γνήσιας χριστιανικῆς ζωῆς καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Κυρίου στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων θὰ εἶναι σ ὅλους ἐσᾶς καὶ στὰ παιδιά σας.

33 ΠΑΤΕΡΙΚΑ Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων Μυσταγωγικαὶ Κατηχήσεις Κατήχηση Μυσταγωγικὴ Ε Γιὰ τὴ Θεία Λειτουργία (α) Οἰκονόμου π. Κωνσταντίνου Γ. Κούκου, Περιοδικὸ «ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ», Ἔτος Λ, Τεύχη 217 καὶ 218, Ἰούλιος Σεπτέμβριος καὶ Ὀκτώβριος - Δεκέμβριος Ἁγιογραφικὴ ἀνάγνωση ἀπὸ τὴν καθολικὴ ἐπιστολὴ τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου: «Διὸ ἀποθέμενοι πᾶσαν κακίαν καὶ δόλον καὶ καταλαλιάν» 101. Α Ἡ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ προνόησε, ὥστε στὶς συνάξεις, ποὺ προηγήθησαν, νὰ ἔχετε ἀκούσει ἀρκετὰ γιὰ τὸ Βάπτισμα καὶ τὸ Χρῖσμα καθὼς καὶ γιὰ τὴ μετάληψη τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Τώρα εἶναι ἀναγκαία ἡ μετάβασή μας στὰ ὑπόλοιπα. Σήμερα πρέπει νὰ βάλουμε τὸ στεφάνι πάνω στὴν οἰκοδομὴ τῆς πνευματικῆς σας ὠφέλειας. Β Εἴδετε, λοιπόν, τὸν διάκονο ποὺ ἔδωσε νερὸ γιὰ νὰ νιφθεῖ ὁ ἱερέας. Τὸ ἴδιο κάνουν καὶ οἱ λοιποὶ πρεσβύτεροι ποὺ κυκλώνουν τὸ τοῦ Θεοῦ θυσιαστήριο. Κι αὐτό, ὄχι γιὰ νὰ ξεπλύνουν τὴ σωματική τους ἀκαθαρσία ὄχι βέβαια. Ἂν ἤμασταν σωματικὰ ἀκάθαρτοι δὲν θὰ τολμούσαμε νὰ εἰσέλθουμε στὴν ἐκκλησία. Τὸ νίψιμο, ἑπομένως, εἶναι γιὰ τὰ ἀνομήματα. Ἐπειδὴ 101 Πρβλ. Α Πέτρ. 2, 1 33

34 τὰ χέρια συμβολίζουν τὰ ἔργα, πλένουμε τὰ χέρια ἐννοοῦντες τὸ ἀπαραίτητο τῆς κάθαρσής μας ἀπὸ τὴν παρανομία. Δὲν ἄκουσες τὸν μακάριο Δαυΐδ, ποὺ σὲ μυσταγώγησε, λέγοντας: «Μὲ τοὺς ἀθώους τὰ χέρια μου πρῶτα θὰ ξεπλύνω κι ὕστερα τὸ θυσιαστήριό σου θὰ κυκλώσω» 102. Τὸ νίψιμο, λοιπόν, τῶν χεριῶν εἶναι δηλωτικὸ τῆς μὴ ἐνοχῆς τῶν λειτουργῶν. Εἴτε γιατὶ δὲν ἔχουν συγκεκριμένο κώλυμα, εἴτε γιατὶ λυτρώθηκαν ἀπ αὐτὸ μὲ τὸ μυστήριο τῆς Μετάνοιας-Ἐξομολόγησης. Γ Στὴ συνέχεια ὁ διάκονος λέγει μεγαλόφωνα: «Ἀγκαλιασθῆτε μεταξύ σας. Ἂς ἀσπασθοῦμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο» 103. Μὴν ἐκλάβεις τὸ φίλημα τοῦτο ὅμοιο μὲ τὸ φίλημα ποὺ δίνουν καὶ δέχονται οἱ κοινοὶ φίλοι στὴν ἀγορά. Δὲν εἶναι τέτοιο. Τὸ φίλημα στὴ θεία Λειτουργία ἑνώνει μεταξύ τους τὶς ψυχὲς μὲ τῆς ἀγάπης τὰ νήματα. Προσφέρει σ αὐτὲς τὴν ἀλληλοσυγχώρηση καὶ τὶς κατοχυρώνει μὲ τὴν ἀμοιβαία ἀμνησικακία. Τὸ φίλημα, λοιπόν, εἶναι τὸ σύμβολο τῆς ἀνάκρασης, τῆς ἕνωσης καὶ ταύτισης τῶν ψυχῶν. Τὸ φίλημα αὐτὸ ἐξορίζει ὁριστικὰ τὴ μνησικακία. Γι αὐτὸ καὶ ὁ Χριστὸς ἔλεγε: «ὅταν προσφέρεις τὸ δῶρο σου στὸν ναὸ κι ἐκεῖ θυμηθεῖς πὼς ὁ ἀδελφός σου ἔχει κάτι ἐναντίον σου, ἄφησε ἐκεῖ, μπροστὰ στὸ θυσιαστήριο τοῦ ναοῦ τὸ δῶρο σου καὶ πήγαινε νὰ συμφιλιωθεῖς πρῶτα μὲ τὸν ἀδελφό σου, κι ὕστερα ἔλα νὰ προσφέρεις τὸ δῶρο σου» 104. Τὸ φίλημα εἶναι, ἑπομένως, συνδιαλλαγὴ καὶ σὰν τέτοιο εἶναι τόσο ἅγιο, ὥστε ὁ μακάριος Παῦλος νὰ λέγει: «Χαιρετίστε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο μὲ ἀδελφικὸ φίλημα» 105. Δ Ὕστερα ὁ ἱερέας ἐκφωνεῖ: «Ψηλὰ οἱ καρδιές» 106. Ἀληθινά, ἐκείνη τὴ φρικωδέστατη στιγμή, πρέπει νά χουμε ἀνυψωμένη τὴν καρδιὰ πρὸς τὸν Θεό, κι ὄχι στὴ γῆ καὶ τὰ γήϊνα πράγματα. Μ ὅλη του τὴ δύναμη ὁ ἱερέας, ἐκείνη τὴ στιγμή, Ψαλμ. 25, «Ἀλλήλους ἀπολάβετε καὶ ἀλλήλους ἀσπαζώμεθα» 104 Ματθ. 5, Ρωμ. 16, 16: «ἀσπάσασθε ἀλλήλους ἐν φιλήματι ἁγίῳ» 106 «Ἄνω σχῶμεν τὰς καρδίας»

35 προστάζει νὰ ἐγκαταλείψουμε τὶς βιοτικὲς φροντίδες καὶ τὶς οἰκογενειακὲς μέριμνες καὶ νὰ στρέψουμε τὶς καρδιές μας πρὸς τὸν φιλάνθρωπο Θεό. Καὶ στὴ συνέχεια ἀποκρίνεσθε: «Ἔχομεν πρὸς τὸν Κύριον». Θετικὰ ἀνταποκρίνεσθε στὴν κλήση τοῦ ἱερέα καὶ δημόσια δηλώνετε τὴ συγκατάθεσή σας. Κανεὶς ἂς μὴν παρίσταται λέγοντας «ἔχομεν πρὸς τὸν Κύριον», ἐνῶ ἡ σκέψη του μένει προσκολλημένη στὶς βιοτικὲς φροντίδες. Πάντοτε, βέβαια, ἡ προσοχή μας πρέπει νά ναι στραμμένη στὸν Θεό. Ἂν ὅμως, ἀπὸ ἀνθρώπινη ἀδυναμία, τοῦτο εἶναι ἀδύνατο, ἂς φιλοτιμούμεθα, ἐκείνη τὴν ὥρα τὴ φρικτὴ στὸν Θεὸ νά ναι ὑψωμένες οἱ καρδιές μας. Ε Κι ὁ ἱερέας ἐπιλέγει: «Εὐχαριστήσωμεν τῷ Κυρίῳ». Πραγματικὰ ὀφείλουμε νὰ εὐχαριστήσουμε τὸν Κύριο, γιατὶ παρὰ τὴν ἀναξιότητά μας, μᾶς κάλεσε νὰ γευθοῦμε μιὰ τόσο μεγάλη χάρη. «Παρ ὅτι ἤμασταν ἐχθροὶ μὲ τὸν Θεό, μᾶς συμφιλίωσε μαζί του 107. Μᾶς καταξίωσε νὰ λάβουμε τῆς υἱοθεσίας τὸ πνεῦμα 108». Καὶ σεῖς ἀπαντᾶτε: «Ἄξιον καὶ δίκαιον». Τὸ νὰ εὐχαριστοῦμε τὸν Κύριο εἶναι ἄξιο καὶ δίκαιο καὶ ὀφειλόμενο ἔργο. Γιατὶ Αὐτός, ὄχι μόνο δίκαιο, ἀλλὰ καὶ παραπάνω ἀπὸ τὸ δίκαιο μᾶς χάρισε εὐεργετώντας μας μὲ τόσο πολλὰ καὶ μεγάλα ἀγαθά. ΣΤ Ὕστερα θυμίζουμε σ ὅλους μας τὰ ὑπερθαύμαστα δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ: τὸν οὐρανὸ καὶ τὴ γῆ καὶ τὴ θάλασσα τὸν ἥλιο, τὴ σελήνη καὶ τ ἀστέρια τὴ λογικὴ καὶ τὴν ἄλογη δημιουργία τὴν ὁρατὴ καὶ ἀόρατη, τοὺς ἀγγέλους καὶ ἀρχαγγέλους τὶς δυνάμεις, τὶς κυριότητες, τὶς ἀρχὲς καὶ τὶς ἐξουσίες τοὺς θρόνους, τὰ Χερουβεὶμ τὰ πολυπρόσωπα 109, λέγοντες τοῦ Δαυῒδ τὸν ὕμνο, «Μεγαλύνατε τὸν Κύριον σὺν ἐμοί» 110. Ἀναφέρουμε καὶ 107 Πρβλ. Ρωμ. 5, Πρβλ. Ρωμ. 8, Ἰεζ. 10, Ψαλμ. 33, 4. Βλ. Θεία Λειτουργία Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου. Στὴν Ἐκκλησία Ἱεροσολύμων ἐτελεῖτο μέχρι τὸν ΙΑ αἰώνα. 35

36 τὰ Σεραφείμ, ποὺ ἀντίκρυσε ὁ Ἡσαΐας, νὰ παρίστανται γύρω ἀπὸ τὸν θρόνο τοῦ Θεοῦ, μ ἕξι φτεροῦγες τὸ καθένα. Μὲ τὶς δυὸ νὰ σκεπάζουνε τὸ πρόσωπο, δυὸ γιὰ νὰ σκεπάζουν τὸ σῶμα τους καὶ τὶς ἄλλες δυὸ γιὰ νὰ πετᾶνε, ἐνῶ ἀκατάπαυστα φωνάζουν: Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶν ὁ Κύριος τοῦ σύμπαντος ὅλη ἡ γῆ γιομάτη εἶναι ἀπ τὴ δόξα Του. 111 Τὴ δοξολογία αὐτὴ τῶν Σεραφείμ, ποὺ μᾶς παραδόθηκε, αὐτὴ καὶ ἡμεῖς ψάλλουμε γιὰ νὰ γίνουμε κοινωνοὶ καὶ συμμέτοχοι τῆς ὑμνωδίας τῶν ὑπερκοσμίων στρατιῶν. Ζ Κι ἀφοῦ ἁγιασθοῦμε μὲ τοὺς πνευματικοὺς αὐτοὺς ὕμνους, παρακαλοῦμε τὸν φιλάνθρωπο Θεὸ νὰ ἐξαποστείλει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα στὰ προκείμενα Δῶρα, γιὰ νὰ μεταβάλει τὸν ἄρτο σὲ Σῶμα Χριστοῦ καὶ τὸν οἶνο σὲ Αἷμα Χριστοῦ ὅπου ἐπέρχεται τὸ Ἅγιο Πνεῦμα τοῦτο ἁγιάζεται καὶ μεταβάλλεται. Η Ἀφοῦ ὁλοκληρωθεῖ ἡ πνευματικὴ θυσία μὲ τὴ λατρεία τὴν ἀναίμακτη, παρακαλοῦμε, μὲ τὴν ἐξιλαστήρια θυσία, τὸν Θεὸ νὰ δώσει εἰρήνη στὶς ἐκκλησίες καὶ σταθερὴ πρόοδο στὸν κόσμο. Παρακαλοῦμε γιὰ τοὺς βασιλεῖς, γιὰ τὸν στρατὸ καὶ τοὺς συμμάχους, γιὰ τοὺς ἀρρώστους, γιὰ τοὺς βασανισμένους, γενικὰ γιὰ ὅλους ὅσους χρειάζονται βοήθεια καὶ γιὰ τοὺς ὁποίους τὴ θυσία αὐτὴ προσφέρουμε. Θ Στὴ συνέχεια φέρουμε στὴ μνήμη μας κι ἀναφέρουμε ἐκφώνως τοὺς κεκοιμημένους πρῶτα τοὺς πατριάρχες, ὕστερα τοὺς προφῆτες, τοὺς ἀποστόλους, τοὺς μάρτυρες καὶ ζητοῦμε, ὅπως, μὲ τὶς εὐχὲς καὶ τὶς πρεσβεῖες τους, γίνει εὐπρόσδεκτη ἀπὸ τὸν Θεὸ ἡ δέησή μας. Συνεχίζουμε τὴ δέησή μας γιὰ τοὺς 111 Ἡσαΐα 6, 3 36

37 κοιμηθέντες ἅγιους πατέρες καὶ ἐπισκόπους καὶ γενικὰ γιὰ ὅλους τοὺς προκεκοιμημένους. Πιστεύουμε ὅτι μεγίστη ὠφέλεια προξενεῖται στὶς ψυχὲς γιὰ τὶς ὁποῖες παρακαλοῦμε στὴ διάρκεια τῆς προσφορᾶς τῆς φρικωδέστατης θυσίας τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Ι Γι αὐτὸ θὰ ἤθελα νὰ σᾶς πείσω καὶ μὲ κάποιο συγκεκριμένο παράδειγμα. Ξέρω πολλοὺς ποὺ ρωτᾶνε: «Τί ὠφελεῖται μιὰ ψυχὴ σὰν φύγει ἀπὸ τὸν κόσμο αὐτὸ μὲ τ ἁμαρτήματά της ἢ χωρὶς αὐτά, ὅταν μνημονεύεται στὴ διάρκεια τῆς προσφορᾶς τῆς Θείας Εὐχαριστίας;». Σ αὐτοὺς ἀπαντᾶμε μὲ ἄλλο ἀνάλογο ἐρώτημα: Τί συμβαίνει, ὅταν ἕνας βασιλιὰς ἐξορίσει κάποιους ποὺ συγκρούσθηκαν μαζί του σὲ τόπους κολαστηρίων καὶ βασάνων, ὅταν ὁ βασιλιὰς αὐτὸς λάβει ἀπὸ κάποιους μιὰ αἴτηση χάρης γιὰ αὐτοὺς ποὺ ἐξόρισε καὶ τὸ αἴτημα τοῦτο συνοδεύεται καὶ μ ἕνα πολύτιμο στεφάνι; Δὲν θὰ ἔχει τούτη ἡ φιλάνθρωπη χειρονομία ἕνα εὐεργετικὸ ἀποτέλεσμα καὶ μιὰ ἀνακούφιση, τουλάχιστο, γιὰ τοὺς κατάδικους; Ἔτσι κι ἐμεῖς προσφέρουμε τὶς ἐπιμνημόσυνες δεήσεις γιὰ χάρη τῶν κοιμηθέντων, ἔστω κι ἂν μετέβησαν στὴν αἰωνιότητα ἐν ἁμαρτίαις καὶ χωρὶς μετάνοια. Δὲν πλέκουμε στεφάνια, ἀλλὰ προσφέρουμε τὸν Χριστὸ ποὺ σφαγιάσθηκε γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας καὶ τὴν ἐξιλέωση τὴν προσωπική μας καὶ ὅλων τῶν ἄλλων ἀδελφῶν μας, γιὰ τοὺς ὁποίους τὰ μνημόσυνα ἐπιτελοῦμε. (συνεχίζεται) 37

38 Τὸ Δεῖπνο τοῦ Κυρίου Πρὸς Κορινθίους Α, 11, (Μτ 26, Μκ 14, Λκ 22, 14-20) 17Σχετικὰ μὲ τὸ θέμα στὸ ὁποῖο ἀφοροῦν οἱ παρακάτω παραγγελίες μου, δὲν μπορῶ νὰ σᾶς ἐπαινέσω. Οἱ συνάξεις σας γίνονται πιὸ πολὺ γιὰ ζημιά σας παρὰ γιὰ τὸ καλό σας. 18 Πρῶτα πρῶτα, ἔμαθα πὼς ὅταν ἔχετε σύναξη παρουσιάζονται ἀνάμεσά σας διαιρέσεις. Καὶ μερικὰ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ἄκουσα τὰ πιστεύω. 19 Βέβαια, εἶναι ἀνάγκη νὰ παρουσιάζονται καὶ διαιρέσεις μεταξύ σας, γιὰ νὰ φαίνονται ἀνάμεσά σας αὐτοὶ ποὺ πιστεύουν εἰλικρινά. 20Ἀκούω, λοιπόν, πὼς ὅταν συναθροίζεστε δὲν τελεῖτε σωστὰ τὸ δεῖπνο τοῦ Κυρίου. 21 Γιατί, ὁ καθένας βιάζεται νὰ φάει τὸ δεῖπνο ποὺ ἔχει φέρει μαζί του, καὶ ἔτσι ἄλλοι μένουν νηστικοὶ ἐνῶ ἄλλοι μεθᾶνε. 22 Δὲν ἔχετε τὰ σπίτια σας γιὰ νὰ τρῶτε ἐκεῖ καὶ νὰ πίνετε; Ἢ καταφρονεῖτε τὴν ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ, καὶ κάνετε νὰ νιώθουν ντροπὴ αὐτοὶ ποὺ δὲν ἔχουν τί νὰ φᾶνε; Τί νὰ σᾶς πῶ; νὰ σᾶς ἐπαινέσω γι αὐτό; ὄχι, δὲν σᾶς ἐπαινῶ. 23 Ἐγὼ αὐτὸ παρέλαβα ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Κύριο, κι αὐτὸ σᾶς παρέδωσα: Ὁ Κύριος Ἰησοῦς, τὴ νύχτα ποὺ ἦταν νὰ παραδοθεῖ στοὺς σταυρωτές του, πῆρε ψωμί, καί, ἀφοῦ ἔκανε εὐχαριστήρια προσευχή, τὸ τεμάχισε καὶ εἶπε: 24 «Λάβετε καὶ φάγετε αὐτὸ εἶναι τὸ σῶμα μου, ποὺ τεμαχίζεται γιὰ χάρη σας. Αὐτὸ νὰ κάνετε στὴν ἀνάμνησή μου». 25 Παρόμοια, ὅταν τέλειωσε τὸ δεῖπνο, πῆρε τὸ ποτήρι καὶ εἶπε: «Αὐτὸ τὸ ποτήριο εἶναι ἡ νέα διαθήκη ποὺ ἐπικυρώνεται μὲ τὸ αἷμα μου. Ὅποτε πίνετε ἀπ αὐτὸ τὸ ποτήριο, νὰ τὸ κάνετε στὴν ἀνάμνησή μου». 26 Γιατὶ 38

39 ὡσότου νὰ ἔρθει ὁ Κύριος, πάντοτε, ὅποτε τρῶτε αὐτὸ τὸ ψωμὶ καὶ πίνετε αὐτὸ τὸ ποτήριο, διακηρύττετε τὸν θάνατο τοῦ Κυρίου. 27 Ὅποιος, λοιπόν, τρώει τὸν ἄρτο καὶ πίνει τὸ ποτήριο τοῦ Κυρίου μὲ τρόπο ἀνάξιο, γίνεται ἔνοχος ἁμαρτήματος ἀπέναντι στὸ σῶμα καὶ στὸ αἷμα τοῦ Κυρίου. 28Γι αὐτὸ πρέπει νὰ ἐξετάζει κανεὶς προσεκτικὰ τὸν ἑαυτό του, καὶ τότε νὰ τρώει ἀπὸ τὸν ἄρτο καὶ νὰ πίνει ἀπὸ τὸ ποτήριο. 29 Γιατὶ ὅποιος τρώει τὸν ἄρτο καὶ πίνει τὸν οἶνο μὲ τρόπο ἀνάξιο, χωρὶς νὰ ἀναγνωρίζει σ αὐτὰ τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου, αὐτὸ ποὺ τρώει κι αὐτὸ ποὺ πίνει φέρνουν πάνω του καταδίκη. 30 Ἔτσι ἐξηγεῖται γιατί ἔχετε ἀνάμεσά σας πολλοὺς ἐλαφρὰ καὶ βαριὰ ἀρρώστους, καθὼς καὶ ἀρκετοὺς θανάτους. 31 Ἂν ἀρχίζαμε μὲ τὴν ἐξέταση τοῦ ἑαυτοῦ μας, δὲν θὰ ἐπισύραμε τὴν τιμωρία τοῦ Θεοῦ. 32Ἀλλά, ὅταν ὁ Κύριος μᾶς τιμωρεῖ, μᾶς διαπαιδαγωγεῖ, ἔτσι ὥστε νὰ μὴν ὑποστοῦμε τὴν τελικὴ καταδίκη μαζὶ μὲ τὸν κόσμο. 39

40 Πρεσβ. Νικολάου March A MESSAGE OF FAITH John 3:16 Every year, on the Sunday before the celebration of the Elevation of the Precious and Life-Giving Cross of our Lord, God, and Savior Jesus Christ, we read a few passages from the Gospel of St. John. Two of these passages constitute a summary of the entire Gospel message of our Lord Jesus Christ. John 3:16-17: For God so loved the world that He gave His only begotten Son, that whoever believes in Him should not perish but have everlasting life. For God did not send His Son into the world to condemn the world, but that the world through Him might be saved. 40 This IS the entire message of hope, understanding, love, and forgiveness that Christianity has proclaimed and continues to proclaim to the darkened and fallen world. This is not just the message that we must continue to proclaim to other human beings, those outside of the Church and Christ s offer of Salvation, but also to those within the Holy Orthodox Church. This is the message that we all need to internalize. We must live out what we preach! God came into His Creation and appeared on Earth for the Salvation of human life. He recused Himself from judging the world. He did not do these things so that His followers, who are intended to carry on His work in His name, could then sit in His place and judge and condemn His Creation for its failings. Far too often, however, we act as though this was in fact the main

41 reason that God Died on the Cross, so that we the followers of the Crucified One would judge all those who fail to live up to our lofty standards. How often within our own Churches, which should work as the manifestation of God s Heavenly Kingdom on Earth, do we find ourselves passing judgment onto others? We judge the children who are perhaps a bit too noisy or who do not sit still? We judge their parents for not keeping them quiet. We concern ourselves over other people s dressing code or how they sit, even though people s outward appearances do not make the Church, God s Kingdom more or less worthy, or more or less dignified. Which is worse: a person wearing short pants whose heart is turning towards God in faith and prayer, or a person in their Sunday best whose heart in filled with condemnation towards others for their lack of tack and civility? Hint: Jesus said to clean the inside of the pot before the outside of the pot. Here is another example: Do we judge those who use inappropriate, coarse, or even disgusting words in our presence, or around a Church? Such language may offend us, but should we condemn these people for their lack of proper respect? We, the People of God, should follow Christ s example and act towards God s Creation in the same ways that God Himself acted towards His Creation. We should meet people where they are, in order to show them a new path, and lovingly guide them towards a different way of living in the world. Instead, we stand far off, away from these people in need. We judge and condemn them for their disgusting, insulting, and blasphemous manners and ways of speaking, which we deem unworthy of people who call themselves Christians. These hateful thoughts and judgments of others, whether they run through our minds or are expressed in our words, stain our hearts. We become hypocrites when we talk about love and forgiveness, but who do not practice love and forgiveness towards others. Worst of all, we portray an image to others that the Gospel Message of Jesus Christ 41

42 has no power to transform the world, since it cannot even change in the slightest the hearts and minds of those who claim to follow Him. For God so loved the world that He gave His only begotten Son, that whoever believes in Him should not perish but have everlasting life. For God did not send His Son into the world to condemn the world, but that the world through Him might be saved. Proclaim these verses to others; share with those outside the Church the life- giving Gospel of Jesus Christ, which literally means the Good News of Jesus Christ. The world we live in is in desperate need of some good news. We, as members of Christ s Church also need to hear the same message. When we proclaim our Lord s Gospel to the people around us, we should do this with our words and actions. In order to achieve that, we need to let this message thrive in our own hearts. The Gospel message found within the verses above must be the rudder in everything we do, say, and think. God loves us and cares for us. He has not condemned the world. On the contrary, He will do all that is Heavenly possible in order that salvation may be given to all people. Through our lives and actions we should proclaim God s care and love, and allow for this conviction to transform this world. Jesus the Son of God did not come into the world to condemn it, but to save it. We, too, must strive to be a force within the world that seeks to save the world through the Heavenly message of Jesus Christ, a message filled with love, hope, understanding, and forgiveness. Christ s message of love and forgiveness will save the world and all who believe in Him. This is the message that God deemed so important that He willingly went to the Cross to prove its power. 42

43 ΕΝΟΡΙΑΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ π. Θεοδώρου Πιτταρᾶ Προσκυνηματικὴ ἐκδρομὴ στὴν Ρουμανία ἀπὸ 20 μέχρι 27 Ἰουλίου 2018 Πραγματοποιήθηκε μὲ ἐπιτυχία ἡ ἐτήσια ἐνοριακή μας προσκυνηματικὴ ἐκδρομή. Προορισμός μας φέτος ἦταν ἡ Ὀρθόδοξη Ρουμανία μὲ τὰ πανέμορφα μοναστήρια, τὰ καταπράσινα τοπία καὶ τὰ ἐνδιαφέροντα ἀξιοθέατα. Πρῶτος μας σταθμὸς ἡ πανέμορφη πόλη τῆς Μολδαβίας, τὸ Ἰάσιο. Ἐκεῖ, μεταξὺ ἄλλων, ἐπισκεφθήκαμε ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα προσκυνήματα τῆς Ρουμανίας, τὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς τῆς Ἐπιβατηνῆς (14 Ὀκτωβρίου), ὅπου φυλάσσονται τὰ ἱερά της λείψανα, καὶ τὸ μοναστήρι τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, ὅπου ἐφημέριος γιὰ ἀρκετὰ χρόνια ἦταν ὁ ἐθνομάρτυρας Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός. Μετὰ τὸ Ἰάσιο, ἐπισκεφθήκαμε τέσσερα ἀπὸ τὰ σημαντικότερα μοναστήρια τῆς Μολδαβίας: Σέκου, Συχαστρία, Ἀγάπια καὶ Βαράτεκ. Ἰδιαίτερη χαρὰ αἰσθανθήκαμε στὸ μοναστήρι Συχαστρία, ὅπου προσκυνήσαμε τὸ κελλὶ καὶ τὸν τάφο τοῦ γέροντος Ἠλίε Κλεόπα, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ μιὰ ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες μορφὲς τοῦ σύγχρονου Ρουμανικοῦ μοναχισμοῦ. Τὴν Κυριακὴ νωρὶς τὸ πρωί, ἀναχωρήσαμε γιὰ τὴν ἱερὰ μονὴ Πούτνα, ὅπου εἴχαμε τὴν ἐμπειρία μιᾶς ὑπαίθριας Θείας Λειτουργίας. Οἱ κληρικοὶ τῆς ἐνορίας μας συλλειτούργησαν μὲ τοὺς Ρουμάνους πατέρες τῆς μονῆς. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἦταν συγκινητικό, γιατὶ φανερωνόταν ὅτι, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὴ διαφορετικότητα τῆς γλώσσας καὶ τῆς ἐθνικότητας, μᾶς ἑνώνει ἡ ἴδια πίστη καὶ ἡ ἀγάπη μας γιὰ τὸν Τριαδικὸ Θεό. Ἀπὸ τὰ ὀμορφότερα ἀξιοθέατα τῆς Ρουμανίας εἶναι τὰ ζωγραφισμένα μοναστήρια τῆς περιοχῆς Μπουκοβίνας, τὰ ὁποῖα ἔχουν περίφημες τοιχογραφίες καὶ στὶς ἐξωτερικὲς ἐπιφάνειες τῶν ναῶν τους. Ἀνάμεσα στὰ πιὸ σημαντικὰ ζωγραφισμένα μοναστήρια ποὺ ἐπισκεφτήκαμε εἶναι τὸ μοναστήρι Voronet, μὲ τὴ γνωστὴ τοιχογραφία 43

44 τῆς Δευτέρας Παρουσίας, τὸ μοναστήρι Moldovita, μὲ τὴν πολὺ καλὰ διατηρημένη παράσταση τῆς πολιορκίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως τοῦ 626 μ.χ. ἀπὸ τοὺς Πέρσες καὶ τὸ μοναστήρι Sucevita, μὲ τὴν τοιχογραφία τῆς Σκάλας τῶν Ἀρετῶν καὶ τὴν ἀπεικόνιση Ἑλλήνων φιλοσόφων, μεταξὺ τῶν ὁποίων ὁ Σοφοκλῆς καὶ ὁ Πλάτωνας. Ἐπίσης ἐπισκεφθήκαμε τὸ κάστρο Μπράν, τὸ φημισμένο κάστρο τοῦ Δράκουλα, τοῦ Κόμη τῆς Βλαχίας, Βλὰντ Τσέπες. Τὸ πρόσωπο αὐτὸ ἔμεινε γνωστὸ στὴν παράδοση μὲ τὸ προσωνύμιο Κόμης Δράκουλας, λόγω τῶν ἀπάνθρωπων βασανισμῶν ποὺ ἀσκοῦσε στοὺς αἰχμαλώτους του καὶ ἰδιαίτερα στοὺς Τούρκους. Ἐπίσης, ἰδιαίτερη ἐντύπωση μᾶς προκάλεσε ἡ μεσαιωνικὴ πόλη Sighisoara, ἡ ὁποία ἔχει τεθεῖ ὁλόκληρη ὑπὸ τὴν πολιτιστικὴ προστασία τῆς Οὐνέσκο. Τελευταῖος σταθμὸς τῆς περιήγησής μας ἦταν ἡ πρωτεύουσα τῆς Ρουμανίας, τὸ Βουκουρέστι, ὅπου, μεταξὺ τῶν ἄλλων, θαυμάσαμε τὸ ἐπιβλητικὸ Παλάτι τοῦ Λαοῦ (τοῦ Τσιαουσέσκου) καὶ ἐπισκεφθήκαμε τὸν Πατριαρχικὸ Καθεδρικὸ Ναό, ἀφιερωμένο στὸν Ἅγιο Δημήτριο Μπασαραμπώφ, καὶ τὴν Ἑλληνικὴ Ἐκκλησία τοῦ Βουκουρεστίου. Ἡ ἐκδρομὴ αὐτὴ θὰ μᾶς μείνει ἀξέχαστη τόσο γιὰ τὰ σημαντικὰ προσκυνήματα καὶ ἀξιοθέατα ποὺ εἴδαμε, ὅσο καὶ γιὰ τὶς σχέσεις καὶ φιλίες ποὺ κτίστηκαν μεταξύ μας. Ἱ. Μονὴ Βορονέτς. Τὸ κυριότερο ἀπὸ τὰ ζωγραφισμένα μοναστήρια τῆς Μπουκοβίνα, γνωστὸ ὡς Καπέλλα Σιξτίνα τῆς Ἀνατολῆς. 44

45 Στὴν κεντρικὴ πλατεία τῆς μεσαιωνικῆς πόλης Μπρασόβ Στὴν Ἱ. Μονὴ Τριῶν Ἱεραρχῶν στὸ Ἰάσιο. Ὁ Ναὸς ὅπου ἐπὶ σχεδὸν 20 χρόνια λειτουργοῦσε ὁ μετέπειτα ἐθνοϊερομάρτυρας Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός. Στὴν Ἱ. Μονὴ Putna μαζὶ μὲ τὸν π. Δοσίθεο, ὁ ὁποῖος μᾶς ξενάγησε καὶ μᾶς ἔδωσε ψυχωφελεῖς πνευματικὲς συμβουλές. 45

46 ΕΝΟΡΙΑΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Συνάξεις Ἡ σύνδεση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεὸ εἶναι ἀνάγκη ζωῆς γιὰ τὸν καθένα μας. Ἡ ἐνορία μας, μᾶς δίνει καὶ φέτος, μὲ τὶς συγκεντρώσεις της, εὐκαιρίες πνευματικῆς ἀνατροφοδότησης. Ὅλοι εὐπρόσδεκτοι. Γιὰ Δημοτικό Αἴθουσες Ἱ. Ναοῦ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας Σάββατο, 14:30-15:30. Ἔναρξη: Σάββατο, 6 Ὀκτωβρίου Αἴθουσες Δημοτικῶν Σχολείων Χρυσελεούσας καὶ Ἁγίας Μαρίνας Τετάρτη, 13:05-13:45. Ἔναρξη: Τετάρτη, 10 Ὀκτωβρίου Γιὰ Γυμνάσιο, Λύκειο καὶ Τεχνικὲς Σχολές Αἴθουσες Ἱ. Ναοῦ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας Σάββατο, 15:30-16:30. Ἔναρξη: Σάββατο, 6 Ὀκτωβρίου Αἴθουσες Ἐνοριακοῦ Πνευματικοῦ Κέντρου Ἱεροῦ Ναοῦ Παναγίας Χρυσελεούσης Στροβόλου «Οἰκ. π. Κωνσταντῖνος Γ. Κοῦκος» Μαθήτριες: Σάββατο, 14:30-15:30. Ἔναρξη: Σάββατο, 13 Ὀκτωβρίου Μαθητές: Κυριακή, μετὰ τὴ Θεία Λειτουργία (10:00). Ἔναρξη: Κυριακή, 14 Ὀκτωβρίου Γιὰ Νέους Νέες Αἴθουσες Ἱ. Ναοῦ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας Πέμπτη (κάθε δύο ἑβδομάδες), 20:00 4 καὶ 18 Ὀκτωβρίου

47 ΕΝΟΡΙΑΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Συνάξεις Γιὰ Ἄνδρες καὶ Γυναῖκες Αἴθουσα Ἱ. Παρεκκλησίων τοῦ Ἱ. Ναοῦ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας Πέμπτη, μετὰ τὴν Παράκληση Ὀκτώβριος 2018: Παράκληση 17:30, Σύναξη: 18:15 Χριστιανικὸς Σύνδεσμος Γυναικῶν Ἐνοριακὸ Πνευματικὸ Κέντρο Ἱεροῦ Ναοῦ Παναγίας Χρυσελεούσης Στροβόλου «Οἰκ. π. Κωνσταντῖνος Γ. Κοῦκος» Τετάρτη, 15:30-16:30. Ἔναρξη: Τετάρτη, 10 Ὀκτωβρίου Τὴν πρώτη Τετάρτη κάθε μήνα τελεῖται καὶ ἁγιασμός. Γιὰ Ἄνδρες: Κύκλος Μελέτης Ἁγίας Γραφῆς Ἀνδρῶν Ἐνοριακὸ Πνευματικὸ Κέντρο Ἱεροῦ Ναοῦ Παναγίας Χρυσελεούσης Στροβόλου «Οἰκ. π. Κωνσταντῖνος Γ. Κοῦκος» Δευτέρα, 18:00-19:00. Ἔναρξη: Δευτέρα, 8 Ὀκτωβρίου Σχολὴ Βυζαντινῆς Μουσικῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κύπρου Αἴθουσες Ἱ. Ναοῦ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας -Τὰ μαθήματα θὰ διεξάγονται δύο φορὲς τὴν ἑβδομάδα. Πληροφορίες: Κυριάκος Σωφρονίου ( ). Εἰκόνα ὀπισθοφύλλου: Ἐπίχρυσο ἀργυρὸ Ἅγιο Ποτήριο μὲ κάλυμμα (1814), Ἱερὸς Ναὸς Παναγίας Χρυσελεούσης Στροβόλου. 47

48