ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε Ο Β Παγκόσμιος πόλεμος

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε Ο Β Παγκόσμιος πόλεμος 1. ΠΡΟΣ ΝΕΑ ΕΝΟΠΛΗ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ 1.Διατάραξη της ισορροπίας των δυνάμεων στην Ευρώπη Οι λόγοι: 1. η χιτλερική Γερμανία επιχειρεί ν ανατρέψει τη διεθνή νομιμότητα: Μαρτ.1936: πραξικοπηματική επαναστρατικοποίηση της Ρηνανίας 11 Μαρτ. 1938: ενσωμάτωση ανεξάρτητης Αυστρίας στο Γ Ράιχ : διαμελισμός Τσεχοσλοβακίας (είχε δημιουργηθεί με τη Συνθήκη Τριανόν, 1920) & προσάρτηση Μοραβίας Βοημίας στη Γερμανία 2. Πολιτική «κατευνασμού» ασκούν οι πρωθυπουργοί Γαλλίας (Νταλαντιέ) και Αγγλίας (Τσάμπερλαιν) 29 Σεπ.1938,Τετραμερής Συνδιάσκεψη Μονάχου(Αγγλία,Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία): αποδέχονται απαίτηση Χίτλερ να προσαρτήσει εδάφη Τσεχοσλοβακίας (με Σουδήτες-γερμανικής καταγωγής) & ο Άγγλος πρωθυπουργός δηλώνει: εξασφαλίστηκε «η ειρήνη για εκατό χρόνια» 15 Μαρτ.1939: ο Χίτλερ καταλαμβάνει ολόκληρη την Τσεχοσλοβακία & ο Άγγλος πρωθυπουργός δηλώνει: κάθε παραπέρα διαπραγμάτευση είναι με τον Χίτλερ «αδύνατη» 3. ο Χίτλερ προβάλλει νέες εδαφικές διεκδικήσεις: την πόλη του Ντάντσιχ & διάδρομο από Πολωνία η πολωνική κυβέρνηση αρνείται κάθε διαπραγμάτευση συμπαράσταση από κυβερνήσεις Γαλλίας & Αγγλίας υπέρ συμβιβαστικής λύσης τάσσεται η φασιστική Ιταλία, κυριότερη σύμμαχος του Χίτλερ 24 Αυγ.1939, Σύμφωνο Μολότοφ Ρίμπεντροπ (μεταξύ χιτλερικής Γερμανίας σταλινικής ΕΣΣΔ) = συνθήκη μη επίθεσης και μυστικό πρωτόκολλο για διαμελισμό Πολωνίας Ο Χίτλερ δηλώνει ανυποχώρητος 2.Η εισβολή στην Πολωνία και η έναρξη του πολέμου 1 η Σεπτεμβρίου 1939: γερμανικά στρατεύματα εισβάλλουν στην Πολωνία Η πολωνική κυβέρνηση ζητά βοήθεια από συμμάχους της 3 η Σεπτεμβρίου 1939: τελεσίγραφο Συμμάχων ν αποσυρθούν τα γερμανικά στρατεύματα από Πολωνία απόρριψή του & κήρυξη πολέμου αυθημερόν από τους Συμμάχους προς τη Γερμανία.

2 2. Η ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Η ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ( ) 1.Η επέκταση της χιτλερικής Γερμανίας στη Δυτική Ευρώπη Ο πόλεμος στην Πολωνία - 1 η Σεπτ.1939 Αστραπιαίος πόλεμος : νέα πολεμική τακτική Χίτλερ Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Πολωνία σε διάστημα ελάχιστων εβδομάδων Ταυτόχρονη εισβολή Σοβιετικών από ανατολικά Γερμανοί & Σοβιετικοί μοιράζονται από κοινού τα εδάφη της Πολωνίας Ο πόλεμος στο βορρά Απρ.1940: Κατάληψη Δανίας & Νορβηγίας < Γερμανούς 10 Μαΐου 1940: αιφνιδιαστική εισβολή Γερμανών σε Ολλανδία & Βέλγιο 28/5 3/6/1940: περικυκλωμένα τα συμμαχικά αγήματα στο λιμάνι της Δουνγκέρκης φεύγουν για Αγγλία με βαριές απώλειες Ο πόλεμος στο δυτικό μέτωπο κατάληψη Γαλλίας Οι Γάλλοι αμύνονται 8 μήνες περιχαρακωμένοι στη «γραμμή Μαζινό» Οι Γερμανοί εισβάλλουν μέσω Βελγίου στη Γαλλία & καταλαμβάνουν το Παρίσι (14 Ιουν.1940) 10 Ιουν.1940: ο Μουσολίνι κηρύσσει πόλεμο στη Γαλλία Κατάληψη Γαλλίας προκαλεί διαίρεση και διάσπαση του εσωτερικού μετώπου της Στρατάρχης Πεταίν, ήρωας του Α Παγκοσμίου πολέμου, αναλαμβάνει πρωθυπουργία και υπογράφει ανακωχή (22/6/1940) Ηπειρωτική Γαλλία χωρίζεται σε 2 ζώνες : 1) τη βόρεια (κατοχικό καθεστώς) και 2) τη νότια με πρωτεύουσα το Βισύ ( υπό έμμεση διοίκηση κατακτητών με υποτελή κυβέρνηση συνεργασίας) 18 Ιουν.1940: στρατηγός Κάρολος Ντε Γκωλ, υφυπουργός πολέμου έως τη γερμανική εισβολή, κηρύττει από Λονδίνο τη συνέχιση του αγώνα μέχρις εσχάτων 2.Η μάχη της Αγγλίας (Αύγ. έως Νοέμ.1940) Μόνη, πλέον, εμπόλεμη αντίπαλος του Άξονα η Αγγλία (αργότερα και η Ελλάδα) Ουίνστον Τσόρτσιλ (νέος πρωθυπουργός): διακηρύσσει μη υποταγή στη ναζιστική λαίλαπα

3 Οι Βρετανοί επικρατούν: οι πιλότοι της βασιλικής Αεροπορίας (RAF) & ο βρετανικός λαός αντιστάθηκαν με θάρρος, μαχητικότητα και ψυχραιμία στις επιθέσεις της «Λουφτβάφε» και ματαίωσαν τα σχέδια του Βερολίνου για απόβαση Χίλτερ : κήρυξη «μάχης του Ατλαντικού» Στόχος: 1. οικονομικός αποκλεισμός Αγγλίας < ΗΠΑ 2. ενίσχυση πολεμικού μετώπου στη Β.Αφρική 3.Η γερμανική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση (22 Ιουν.1941) Οι Γερμανοί εισβάλουν στη Σοβιετική Ένωση καταπατώντας το Σύμφωνο Μολότοφ- Ρίμπεντροπ του 1939 Εφαρμογή σχεδίου «Μπαρμπαρόσα» (καταρτίστηκε από το Χίτλερ, Δεκ.1940) Στόχος: 1. εξασφάλιση ζωτικού χώρου 2. εξυπηρετούσε την προπαγάνδα των ναζί κατά του διεθνούς κομμουνισμού Αρχικά ραγδαία προέλαση Γερμανών προσέγγισαν το Λένινγκραντ & τη Μόσχα Ο χειμώνας, όμως, και η αντίσταση των Σοβιετικών ανακόπτει νικηφόρα πορεία τους Άνοιξη 1942: στρέφονται ΝΑ - μάχη του Στάλινγκραντ ισχυρή αντίσταση Σοβιετικών 4.Η είσοδος των ΗΠΑ στον πόλεμο Αρχικά: πολιτική ουδετερότητας Αύγ.1941: Πρόεδρος Φρ. Ρούζβελτ συνυπογράφει με Τσόρτσιλ το Χάρτη του Ατλαντικού δημοκρατικές αρχές διεθνούς ζωής 7 Δεκ.1941: αιφνιδιαστική αεροπορική επίθεση Ιαπώνων κατά ναυτικής βάσης των Αμερικανών στο Περλ Χάρμπορ της Χαβάης έξοδος των ΗΠΑ στον πόλεμο κατά του Άξονα 5.Τα μέτωπα του πολέμου έως το 1942 Ο Χίτλερ και οι σύμμαχοί του προσεγγίζουν τους στόχους τους έως το 1942 «Μεγάλη Γερμανία» κάτοικοι, καταλήψεις εκτεταμένων εδαφών από τη Βέρμαχτ, υπό γερμανική διοίκηση ή αυτοκυβερνώμενα υπό την άγρυπνη εποπτεία των ναζί Ασφυκτικός έλεγχος Βερολίνου και στους συμμάχους (Ουγγαρία, Βουλγαρία και Ιταλία) Β.Αφρική: στρατηγός Ρόμελ επικεφαλής του Africa Korps απωθεί τους Συμμάχους έως Αίγυπτο Ιάπωνες κυριαρχούν σε Α.Ασία και ελέγχουν το μεγαλύτερο τμήμα του Ειρηνικού Ωκεανού

4 3. Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΟ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΙ Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ 1.Η απόκρουση της ιταλικής εισβολής στην Αλβανία Ελλάδα: πολιτική ουδετερότητας συμπάθεια προς Μ.Βρετανία & συμμάχους. Την ελληνική ουδετερότητα θα ακυρώσει de facto η απαίτηση της Ιταλίας για παράδοση τμημάτων του ελληνικού εδάφους Απρ.1939: ο Μουσολίνι καταλαμβάνει την Αλβανία Η κατάληψη Ελλάδας πρώτο βήμα για στρατηγικό έλεγχο Α. Μεσογείου Χαράματα 28 ης Οκτωβρίου 1940: απαιτεί τελεσιγραφικά εκχώρηση κυριαρχίας επί σημαντικού τμήματος ελληνικού εδάφους Ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς απορρίπτει την αξίωση των Ιταλών ΟΧΙ Ίδια στάση τηρούν όλοι οι Έλληνες και σπεύδουν στο Μέτωπο με ενθουσιασμό Το έπος της Αλβανίας 28/10-13/11/1940: ο ελληνικός στρατός ανακόπτει την προέλαση των Ιταλών και τους εκδιώκει από ελλ. εδάφη στην Ήπειρο & στην Πίνδο (αρχιστράτηγος Αλ.Παπάγος) 14/11/1940: αντεπίθεση και καταδίωξη εχθρού στην Αλβανία (ορμητήριό του) Αλλεπάλληλες νίκες του Ελληνικού Στρατού : Κατάληψη Κορυτσάς, Πρεμετής, Πόγραδετς, Αργυροκάστρου, Αγίων Σαράντα και Κλεισούρας Η παραπέρα προέλαση ανακόπτεται εξαιτίας δυσμενών καιρικών συνθηκών Μαρτ.1941: απόκρουση λυσσαλέας Εαρινής Επιθέσεως Ιταλών, παρόντος στο Μέτωπο του Μουσολίνι Η σημασία 1. Η νίκη των Ελλήνων χαιρετίστηκε ως νίκη ελεύθερων λαών κατά των δυνάμεων της βίας και του ολοκληρωτισμού 2. Η νίκη των Ελλήνων, στρατηγικά, απέτρεψε επικράτηση Άξονα στο βόρειο τμήμα Α.Μεσογείου & σε τμήμα της Μέσης Ανατολής 2.Η γερμανική εισβολή και η μάχη της Κρήτης Ο Χίτλερ είχε αποφασίσει να επιτεθεί στα μέσα Μαΐου 1941 κατά της Σοβιετικής Ενώσεως (σχέδιο Μπαρμπαρόσα) γι αυτό όφειλε να ασφαλίσει τα νώτα του στη Βαλκανική και στο Αιγαίο Δεκ.1940: σχέδιο Μαρίτα για εισβολή στην Ελλάδα 6 Απρ.1941: γερμανική επίθεση εναντίον Ελλάδας (στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα- - «οχυρή γραμμή Μεταξά» - Ρούπελ)

5 Η Ελληνική άμυνα κατά μήκος «οχυρής γραμμής Μεταξά» προκαλεί θαυμασμό Γερμανών 9 Απρ.1941: κατάληψη Θεσσαλονίκης - Νικηφόρος ελλ.στρατός Μετώπου Αλβανίας υποχωρεί ατάκτως - Ο πρωθυπουργός Αλ.Κορυζής αυτοκτονεί - Ο διάδοχός του Εμμανουήλ Τσουδερός, η ελλ. κυβέρνηση και ο βασιλιάς Γεώργιος Β καταφεύγουν στην Κρήτη 27 Απρ.1941: κατάληψη Αθηνών Η μάχη της Κρήτης (20-29 Μαΐου1941): Οι Γερμανοί αποβιβάζονται από αέρος Οι Κρήτες αντιμετωπίζουν τους εισβολείς με κάθε μέσο «λαϊκός πόλεμος» Η σημασία Η ελληνογερμανική σύρραξη ανέβαλε εκτέλεση επιχείρησης Μπαρμπαρόσα (από μέσα Μαΐου, στις 22/6/1941) κατά Σοβιετικής Ένωσης αποτυχία σχεδίου Μπαρμπαρόσα (ο ρωσικός χειμώνας απέτρεψε την κατάληψη Λένινγκραντ-Μόσχας) 3.Η συνέχιση του ένοπλου αγώνα στο πλευρό των Συμμάχων Μετά την κατάληψη εθνικού εδάφους & επιβολή της εχθρικής κατοχής από τους συμμάχους του Άξονα(Γερμανούς, Ιταλούς, Βουλγάρους) Εξόριστη η ελλ.κυβέρνηση (από Κάιρο, Ν.Αφρική και Λονδίνο) με επίσημη αναγνώριση από συμμαχικά κράτη, υπερασπίζεται εθνικά συμφέροντα Προτάσσει ελληνικές διεκδικήσεις επί αλύτρωτων εδαφών Δωδεκανήσου, Βορείου Ηπείρου και Κύπρου Αναζητεί λύσεις στο επισιτιστικό πρόβλημα των κατοίκων της κατεχομένης Ελλάδας Συγκροτεί ένοπλα σώματα που μάχονται στα μέτωπα Α.Μεσογείου : Μάχες Ελ Αλαμέιν & Ρίμινι Επιδρομές Ιερού λόχου στο Αιγαίο Πλούσια δράση του ναυτικού θρυλικά αντιτορπιλικά «Βασίλισσα Ολγα» & «Αδρίας» Ενεργός παρουσία πολεμικής αεροπορίας 4.Η εθνική αντίσταση κατά των δυνάμεων του Άξονα και η σημασία της Άρνηση του ελληνικού λαού να συμβιβαστεί με καθεστώς τριπλής εχθρικής κατοχής (Γερμανών, Ιταλών, Βουλγάρων) ισχυρό κίνημα Εθνικής Αντίστασης Σύσταση & δράση ισχυρών αντιστασιακών οργανώσεων: 1. ΕΑΜ Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο 2. ΕΔΕΣ Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Στρατός 3. ΕΚΚΑ Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση 4. οργανώσεις πόλεων σε συνεργασία με Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής

6 Η σημασία: η καθολικότερη αντιστασιακή κίνηση στην Ευρώπη - ο μικρότερος αριθμός συνεργατών του κατακτητή μόνοι οι κατακτημένοι Έλληνες δεν συμμετείχαν στην εκστρατεία κατά της Ρωσίας βαρύ τίμημα: εκτελέσεις, βασανισμοί, φυλακίσεις 4. Η ΣΥΜΜAΧIKΗ ANΤΕΠΙΘEΣΗ KAI H OΛOKΛHΡΩTIKH HTTA THΣ ΝΑΖΙΣΤΙΚΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ Η ΣΥΝΘΗΚΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΙΑΠΩΝΙΑΣ 1.Η ήττα των δυνάμεων του Άξονα στη Σοβιετική Ένωση και στο αφρικανικό μέτωπο 1 η φάση φθινόπωρο 1942(αμφίρροπη περίοδος): Σεπ.1942: οι Γερμανοί καθηλώνονται στο Στάλινγκραντ από τις πιο πολυαίμακτες & πιο αποφασιστικές μάχες του πολέμου Β.Αφρική: οι Βρετανοί & οι σύμμαχοί τους (και Έλληνες) επικρατούν του Ρόμελ στο Ελ Αλαμέιν Οι Αμερικανοί αναχαιτίζουν οριστικά τους Ιάπωνες στον Ειρηνικό 2 η φάση - άνοιξη 1943(σταδιακή επικράτηση των Συμμάχων): Αρχές 1943: οι Σοβιετικοί θα νικήσουν τους Γερμανούς στο Στάλινγκραντ -1 η οδυνηρή ήττα Βέρμαχτ Αγγλοαμερικανική απόβαση στο Μαρόκο & Αλγερία Μάϊος 1943: εκδίωξη των γερμανοϊταλικών στρατευμάτων από το αφρικανικό έδαφος Συνεχής απώθηση των Ιαπώνων, από νησί σε νησί, ολοένα και δυτικότερα 2.Η αντεπίθεση των Συμμάχων Η πορεία προς την ήττα του Άξονα 10 Ιουλ.1943: οι Σύμμαχοι αποβιβάζονται στη Σικελία έως άνοιξη 1945: σθεναρή γερμανική αντίσταση 25 Ιουλ.1943: ανατροπή & σύλληψη Μουσολίνι καλοκαίρι 1943: οι Σοβιετικοί απώθησαν τους Γερμανούς από τα εδάφη τους καλοκαίρι 1944: οι Σοβιετικοί εισέβαλαν νικηφόρα στην Α.Ευρώπη 6 Ιουν.1944: οι Σύμμαχοι αποβιβάζονται στη Νορμανδία (σχέδιο Overlord) 25 Aυγ.1944: οι Σύμμαχοι απελευθερώνουν το Παρίσι Ανάπτυξη γαλλικής αντίστασης, υπό τον στρατηγό Ντε Γκωλ 20 Ιουλ.1944: επίλεκτοι Γερμανοί αξιωματικοί επιχειρούν, ανεπιτυχώς, να σκοτώσουν τοχίτλερ

7 χειμώνας : αποτυχία γερμανικής αντεπίθεσης στις Αρδέννες Μαρτ.1945: διάβαση του Ρήνου από τα αγγλοαμερικανικά στρατεύματα Απρ.1945: εκτέλεση Μουσολίνι από τους Παρτιζάνους 26 Απρ.1945: δυτικοί & Σοβιετικοί σύμμαχοι συναντιούνται στον ποταμό Έλβα 3.Η παράδοση της Γερμανίας και της Ιαπωνίας 30 Απρ.1945: αυτοκτονία Χίτλερ λίγες ώρες πριν την παράδοση του Βερολίνου στους Συμμάχους 8 Μαΐου 1945: συνθηκολόγηση της Γερμανίας άνευ όρων 6 Αυγ. 1945: ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα 9 Αυγ. 1945: ρίψη της ατομικής βόμβας στο Ναγκασάκι 2 Σεπ. 1945: συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας 5. ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ 1.Η δίκη της Νυρεμβέργης Μετά τη λήξη του πολέμου (1945), μεικτή διεθνής επιτροπή υπό την αιγίδα του ΟΗΕ ανέλαβε την τιμωρία των ενόχων Οι κατηγορίες: 1. Προπαρασκευή & πρόκληση πολέμου υπεύθυνη κυρίως 2. διάπραξη εγκλημάτων πολέμου η Γερμανία 3. διάπραξη εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας Η δίκη της Νυρεμβέργης (Ιαν. Οκτ.1946) καταδίκη σε θάνατο των ηγετικών στελεχών, πολιτικών & στρατιωτικών, της χιτλερικής Γερμανίας επιβολή κυρώσεων από διεθνή και εθνικά όργανα 2.Το έγκλημα της γενοκτονίας των Εβραίων Οι Εβραίοι από το 1933 τελούσαν υπό δίωξη στη Γερμανία Κατάληψη της Πολωνίας (1939) δημιουργία γκέτο στη Βαρσοβία όπου συνωστίστηκαν υπό περιορισμό Εβραίοι

8 Μετά την εισβολή στη Ρωσία (Ιουν.1941) οι Γερμανοί επιχειρούν καθολική εξόντωση των Εβραίων στην Ευρώπη Εφιαλτικές πρακτικές για την εξόντωση των Εβραίων: 1. φυσική εξόντωση μετά από επώδυνη παραμονή σε γκέτο ή στρατόπεδα 2. μαζικές εκτελέσεις 3. χρήση δηλητηριωδών αερίων, όπως το Τσυκλόν Β, για πρόκληση μαζικών θανάτων εκατομμύρια θύματα ( μόνο από την Ελλάδα) Στρατόπεδα συγκέντρωσης συνώνυμα απανθρωπιάς και τρόμου: του Άουσβιτς, της Τρεμπλίνκα, του Νταχάου, του Μπελζέτς ή Σόμπιμπορ 3.Οι συνέπειες του Β Παγκοσμίου Πολέμου για την ανθρωπότητα τεράστιες ανθρώπινες & υλικές απώλειες Ευρώπη νεκροί (πολλοί απ αυτούς άμαχοι) κατεστραμμένες πόλεις, λιμάνια, επικοινωνιακοί κόμβοι, πλουτοπαραγωγικές πηγές μεταβολή της διεθνούς οικονομικής ισορροπίας προς όφελος των χωρών που βρίσκονταν μακριά από το πεδίο των επιχειρήσεων (ΗΠΑ) Άπω Ανατολή νεκροί Κινέζοι νεκροί Ιάπωνες ανεξίτηλη η εικόνα της καταστροφής στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι μετά τη ρίψη της ατομικής βόμβας 6. O ANΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΤΩΝ ΝΙΚΗΤΩΝ 1.Ο ανταγωνισμός μεταξύ των Συμμάχων και οι συμφωνίες για το μέλλον πριν τη λήξη του πολέμου διαφάνηκαν διαφορές μεταξύ των Συμμάχων σχετικά με τη μεταπολεμική μορφή της διεθνούς κοινωνίας Οκτ.1944: Τσόρτσιλ & Στάλιν (ερήμην Ρούζβελτ) κατανέμουν την επιρροή τους σε Ελλάδα υπέρ Βρετανίας, Βουλγαρία υπέρ Σοβιετικής Ένωσης, Γιουγκοσλαβία κατ ισομοιρία

9 Συνδιάσκεψη Γιάλτας (4-11 Φεβρ. 1945) - Τσόρτσιλ, Ρούζβελτ & Στάλιν: Συγκρότηση κυβερνήσεων αντιπροσωπευτικών όλων των δημοκρατικών τάσεων με στόχο διενέργεια εκλογών υπό τον τριμερή συμμαχικό έλεγχο οι δυτικοί σύμμαχοι θεώρησαν ότι η συμφωνία αυτή είχε καταπατηθεί από το Στάλιν στη Ρουμανία & στην Πολωνία προέλαση Σοβιετικής Ένωσης στην Αν.Ευρώπη & στη Γερμανία θάνατος Ρούζβελτ ο διάδοχός του Χάρυ Τρούμαν υιοθετεί αυστηρή στάση έναντι ΕΣΣΔ Συνδιάσκεψη Πότσνταμ (Ιουλ. 1945): συζητείται το ίδιο θέμα - εμμονή Σοβιετικής Ένωσης για έλεγχο στην Αν.Ευρώπη - αντίθεση δυτικών συμμάχων στην πολιτική αυτή ο κόσμος μοιράζεται στα δύο σιδηρούν παραπέτασμα (Τσόρτσιλ) η ανθρωπότητα εισέρχεται στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου 2.Η πολιτική κρίση στην Ελλάδα και τα «Δεκεμβριανά» Από περίοδο Κατοχής (1943) δύο διαφορετικές προτάσεις για τη μεταπολεμική Ελλάδα: 1. η εξόριστη ελλ.κυβέρνηση & μέρος αντιστασιακών δυνάμεων κοινοβουλευτική δημοκρατία της Δύσης 2. το ΕΑΜ ΕΛΑΣ & η ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Απελευθέρωσης) υπαρκτός σοσιαλισμός Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας: ο Γ.Παπανδρέου περιέλαβε στην εξόριστη ελλ. κυβέρνηση εκπροσώπους όλων των αντιμαχόμενων μερίδων Σύμφωνο Καζέρτας (26 Σεπτ. 1944, Ιταλία) Σύμμαχοι & ελλ.πολιτικές, στρατιωτικές αρχές και εκπρόσωποι του ΕΛΑΣ & ΕΔΕΣ ανατίθεται η διοίκηση των στρατιωτικών δυνάμεων στην Ελλάδα στο Βρετανό στρατηγό Σκόμπυ 12 Οκτ.1944: απελευθέρωση Αθηνών από Γερμανούς Ενδοκυβερνητικές διαφωνίες παραιτήσεις εαμικών υπουργών Δεκεμβριανά (Δεκ.1944) σύγκρουση φιλοκυβερνητικών δυνάμεων με ΕΑΜ ΕΛΑΣ τμήμα Ελλ.Στρατού Χωροφυλακή Βρετανικό εκστρατευτικό σώμα Επικράτηση φιλοκυβερνητικών

10 Συμφωνία Βάρκιζας (12 Φεβρ. 1945): Διεξαγωγή ελεύθερων εκλογών Διεξαγωγή δημοψηφίσματος επί πολιτειακού ζητήματος Αφοπλισμός ανταρτών ΕΛΑΣ, ΕΛΑΝ και Εθνικής Πολιτοφυλακής 7. OI ΣΥNΘΗΚΕΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΙ Η ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1.Το εδαφικό καθεστώς της ηττημένης Γερμανίας μετά τη λήξη του πολέμου οι Σύμμαχοι συζήτησαν το μέλλον της Γερμανίας : κατοχή, επανορθώσεις, ενδεχόμενο διαμελισμού της δεν κατέληξαν σε συμφωνία Διαίρεση Γερμανίας σε 4 ζώνες κατοχής : λειτούργησε στην πράξη 1. ρωσική (ανατολικά) το 40% του εδάφους της 2. αγγλλική, γαλλική, αμερικανική (δυτικά, από βορρά προς νότο) το υπόλοιπο έδαφος 3. νησίδα υπό πολυμερή κατοχή το Βερολίνο Οι βασικές διαφωνίες που εκδηλώθηκαν μεταξύ των Συμμάχων : 1. μορφή, αρμοδιότητες και σύσταση μιας κεντρικής γερμανικής διοίκησης (πολιτικής και οικονομικής) 2. τρόπος καταβολής των γερμανικών πολεμικών αποζημιώσεων στους Συμμάχους Τελική διευθέτηση - Δήλωση Αμερικανού υπ.εξ. Τζορτζ Μάρσαλ (Δεκ.1947): «δεν μπορούμε προς το παρόν να προσδοκούμε την ενοποίηση της Γερμανίας οφείλουμε να πράξουμε ό,τι είναι δυνατό στην περιοχή όπου η επιρροή μας είναι αισθητή» Εδαφικό καθεστώς μεταπολεμικής Γερμανίας Δυτικά: αμετάβλητο Ανατολικά: μετακίνηση συνόρων Πολωνίας κατά 200 χλμ., προς τα δυτικά, έως γραμμή Όντερ Νάισε (διμερής ρωσο-πολωνική συμφωνία, 17/8/1945) - Ανατολικότερα: εδάφη που κατέχονταν παλαιότερα από την Πολωνία ενσωματώνονται στην ΕΣΣΔ

11 2.Η Συνθήκη των Παρισίων και η τύχη των ελληνικών εθνικών διεκδικήσεων Καθεστώς 5 δορυφόρων Γερμανίας (Φινλανδίας,Βουλγαρίας,Ρουμανίας,Ουγγαρίας & Ιταλίας) καθορίζεται βάσει αντίστοιχων συνθηκών (Ειρηνευτική Συνδιάσκεψη στο Παρίσι, 10/2/1947) α) Φινλανδία, Βουλγαρία, Ρουμανία ελέγχονταν ήδη πολιτικά και στρατιωτικά από τη Μόσχα (συμφωνία ανακωχής με ΕΣΣΔ, 1944) συνθήκες Παρισίων,1947: κατοχύρωση επιρροής Μόσχας σε Φινλανδία, Βουλγαρία, Ρουμανία και Ουγγαρία β) εδαφικό καθεστώς : Βουλγαρίας, Ρουμανίας σχεδόν ίδιο με το προπολεμικό Φινλανδίας, Ουγγαρίας ρυθμίζεται όπως επιθυμούν οι Σοβιετικοί γ) Ιταλία η νέα δημοκρατική της κυβέρνηση υποχρεώθηκε να παραιτηθεί από κάθε τίτλο κυριαρχίας επί Αιθιοπίας, Αλβανίας και Δωδεκανήσου δ) ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα (με ποσοστό 90% Έλληνες) βάσει της αρχής της αυτοδιάθεσης των λαών ε) διάψευση των ελληνικών ελπίδων για Βόρεια Ήπειρο και Κύπρο λόγω: σύνδεσης του προβλήματος της Αλβανίας με τον ανταγωνισμό μεταξύ των συμμάχων επιθυμίας των Άγγλων να διατηρήσουν ακέραιη τη Βρετανική Αυτοκρατορία της διεθνούς διπλωματικής αδυναμίας της Ελλάδας λόγω του Εμφυλίου 3.Η συνθήκη ειρήνης του Αγίου Φραγκίσκου (7 Σεπτ. 1951) Στη Συνδιάσκεψη του Αγίου Φραγκίσκου υπογράφτηκε η συνθήκη ειρήνης για το μέλλον της Ιαπωνίας 49 κράτη υποχρεώνουν την Ιαπωνία α) να παραιτηθεί από κάθε τίτλο κυριαρχίας επί Ασίας νότιας Σαχαλίνης Ανταρκτικής Νότιων κτήσεών της στον Ειρηνικό β) την απαλλάσσουν από την υποχρέωση άμεσης καταβολής του συνόλου των επιδικασμένων επανορθώσεων δεν υπέγραψαν τη Συνθήκη : ΕΣΣΔ Ινδία κομμουνιστική Κίνα 8 Σεπτ.1951: υπογράφεται διμερές αμερικανο ιαπωνικό Σύμφωνο Ασφαλείας