Σημειώσεις ενός απαισιόδοξου για ένα καλύτερο μέλλον Οκτώβριος 2013

Transcript

1 Σημειώσεις ενός απαισιόδοξου για ένα καλύτερο μέλλον Οκτώβριος 213 Στο παρελθόν έχουμε αναφερθεί επανειλημμένα στο γεγονός ότι οι προβλέψεις μας, παρά το ότι ήταν πιο συντηρητικές (κατ άλλους πιο απαισιόδοξες) από το μέσο όρο, είχαν αποδειχθεί τελικά πιο κοντά στο τελικό μέγεθος της ύφεσης. Δεν θα ήταν λοιπόν σωστό τώρα, όπου με βάση τα στοιχεία για το 1 ο εξάμηνο του 213, οι αρχικές μας προβλέψεις για ύφεση μεταξύ -6,5% και -5,5% φαίνεται να απέχουν σημαντικά από το διαφαινόμενο τελικό αποτέλεσμα, να προσπαθήσουμε να αποσιωπήσουμε το γεγονός αυτό και ταυτόχρονα να χάσουμε τη ευκαιρία να προβληματιστούμε για τους λόγους της συγκεκριμένης αστοχίας. Οι προβλέψεις μας για το μέγεθος της οικονομικής συρρίκνωσης το 213 είχαν βασισθεί στο μέγεθος της πτώσης του ΑΕΠ που θα προκαλούσε η επιβολή μέτρων οικονομικής προσαρμογής ύψους 5% του ΑΕΠ κατά τη διάρκεια του έτους, σε συνδυασμό με τις δικές μας εκτιμήσεις για το δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή και την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας (βλέπε Δελτίο Οικονομικών Δεικτών, Οκτώβριος 212). Ταυτόχρονα είχαμε αμφισβητήσει έντονα το βασικό σενάριο της τρόικα για μια ανάκαμψη βασισμένη στις επενδύσεις - και μάλιστα στις ιδιωτικές επενδύσεις - και στις εξαγωγές. Η βάση της κριτικής μας ήταν ότι σε μια οικονομία με πολύ χαμηλό βαθμό χρησιμοποίησης του παραγωγικού δυναμικού, υψηλών επιτοκίων και περιορισμένης ρευστότητας, ο ιδιωτικός τομέας δεν έχει το παραμικρό κίνητρο για επενδύσεις. Επιπρόσθετα, οι εξαγωγές (σε σταθερές τιμές) αυξήθηκαν οριακά το 211 κι εμφάνισαν πτωτική πορεία το 212. Εξελίξεις το α εξάμηνο 213 Η ανάλυση μας με βάση τα έως τώρα διαθέσιμα στοιχεία έχει αποδειχθεί σωστή. Οι επενδύσεις εξακολουθούν και υποχωρούν κατά 11% (λίγο καλύτερα από ότι περιμέναμε, αλλά πολύ μακριά από το σενάριο της τρόικα για -4%) ενώ οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκαν κατά 2,5% το α τρίμηνο ενώ βελτιώθηκαν οριακά κατά,9% το β τρίμηνο κυρίως λόγω τουρισμού και ευνοϊκού αποτελέσματος σύγκρισης με τις πολύ χαμηλές επιδόσεις του β Τράπεζα Πειραιώς Οικονομική Ανάλυση και Αγορές Ηλίας Λεκκός ) LekkosI@piraeusbank.gr Ειρήνη Στάγγελ ) Staggelir@piraeusbank.gr Κωνσταντίνος Κεφαλάς ) Kefalask@piraeusbank.gr Αμερικής 4, 15 64, Αθήνα researchdivision@piraeusbank.gr Bloomberg: <PBGR> Τηλ: (+3) Φάξ: (+3) Το σύνολο του περιεχομένου του παρόντος, συμπεριλαμβανομένων κάθε είδους αρχείων, αποτελεί αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας και προστατεύεται από ελληνικές & διεθνείς διατάξεις. Συνεπώς, απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, πώληση, μετάδοση, διανομή, έκδοση ή μετάφραση του παρόντος, τμηματικά, περιληπτικά ή συνολικά, χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση της δικαιούχου Τράπεζας Πειραιώς Α.Ε.,. Από την παραπάνω απαγόρευση εξαιρείται η αποθήκευση ή αντιγραφή τμημάτων του παρόντος σε απλό προσωπικό υπολογιστή για αυστηρά προσωπική χρήση, χωρίς πρόθεση εμπορικής ή άλλης εκμετάλλευσης και χωρίς αυτό να σημαίνει τη με οποιονδήποτε τρόπο παραχώρηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. 1

2 τριμήνου 212. Εάν λοιπόν η προσέγγιση μας ήταν ποιοτικά σωστή στα βασικά της χαρακτηριστικά γιατί οι προβλέψεις μας αποκλίνουν από την πραγματικότητα; Σύμφωνα με την επεξεργασία των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, οι βασικοί λόγοι επιβράδυνσης της συρρίκνωσης του ΑΕΠ ήταν: α) η ύπαρξη μια πολύ θετικής επίπτωσης κατά το α τρίμηνο του έτους από στατικές προσαρμογές και μεθοδολογικές αποκλίσεις στον τρόπο μέτρησης της οικονομικής δραστηριότητας με βάση την προσέγγιση της δαπάνης από τη στατιστική αρχή και β) η σημαντική και επιταχυνόμενη πτώση των εισαγωγών (είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ ο τουρισμός στο διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου είχε συνεισφέρει μόνο 772 εκατ. στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, η βελτίωση του ισοζυγίου καυσίμων - με πρωτίστως μείωση εισαγωγών και δευτερευόντως αύξηση των εξαγωγών - είχε συνεισφέρει 2.25 εκατ.). Εξελίξεις το β εξάμηνο 213 Όσον αφορά στο υπόλοιπο του έτους είναι πολύ φυσικό να δούμε μια αισθητή βελτίωση του ΑΕΠ, τόσο από την ακόμα μεγαλύτερη αύξηση των εξαγωγών (κυρίως τουριστικών υπηρεσιών) όσο και από την συνεχιζόμενη πτώση των εισαγωγών. Αντίθετα μια υποχώρηση της δραστηριότητας αναμένεται στο δ τρίμηνο κυρίως λόγο των αυξημένων φορολογικών υποχρεώσεων επιχειρήσεων και νοικοκυριών στους τελευταίους μήνες του 213. Προοπτικές για το 214 Όσον αφορά το 214, οι αισιόδοξοι έχουν αρχίσει να κάνουν λόγο για ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από 1%. Τέτοιοι ρυθμοί ανάπτυξης βασιζόμενοι σε ένα πρότυπο συνεχούς μείωσης των εισαγωγών και χωρίς το θετικό αποτέλεσμα σύγκρισης του τουρισμού με την πολύ χαμηλή βάση του 212, θα είναι δύσκολο να επιτευχθούν. Ποια είναι λοιπόν τα αναγκαία βήματα για την επιστροφή στη βιώσιμη ανάπτυξη; Πολύς λόγος γίνεται στις μέρες μας για τη θετική επίδραση από τις διαρθρωτικές αλλαγές και την υιοθέτηση ενός νέου αναπτυξιακού πρότυπου βασισμένου στα εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες με εξαγωγικό κυρίως προσανατολισμό. Και οι δύο αυτές επιδιώξεις είναι απολύτως ορθές, αλλά εάν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, ο μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας και η ανάπτυξη του εξαγωγικού εμπορίου είναι εξαιρετικά μακροχρόνιες διαδικασίες, ο θετικός αντίκτυπος των οποίων στην ελληνική οικονομία θα φανεί σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Στο άμεσο μεταβατικό διάστημα η ανάπτυξη θα πρέπει να στηριχθεί 2

3 σε στρατηγικές ταχείας απόδοσης. Το πρώτο βήμα προς την ανάκαμψη είναι η ανάσχεση της πτώσης. Δεδομένου ότι η κατανάλωση αποτελεί το 7% της οικονομίας, δεν νομίζω ότι η επαναφορά σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης είναι εφικτή ενώ η συρρίκνωση της κατανάλωσης συνεχίζεται με τους παρόντες ρυθμούς. Η κατανάλωση μπορεί να σταθεροποιηθεί με την αποφυγή επιβολής νέων φοροεισπρακτικών μέτρων στα εισοδήματα των νοικοκυριών και στη στήριξη των εισοδημάτων των ανέργων μέσω μεταβιβαστικών πληρωμών (fiscal transfers) από την Ε.Ε. Έχοντας επιτύχει τη σταθεροποίηση του 7% του ΑΕΠ, η ανάπτυξη μπορεί να επιτευχθεί μέσω της μεγέθυνσης των υπολοίπων συνιστωσών του ΑΕΠ και κυρίως των επενδύσεων. Σε αντίθεση με τα σενάρια της τρόικα, έχουμε επανειλημμένα τονίσει ότι σε περιόδους οικονομικής κρίσης οι δημόσιες επενδύσεις αποτελούν το βασικό (εάν όχι το μοναδικό) μοχλό επανεκκίνησης της οικονομίας. Η ανάπτυξη δε της χώρας μας μέσω των επενδύσεων μπορεί κυριολεκτικά να απογειωθεί υπό την προϋπόθεση ότι θα αναθεωρηθεί η πιο έντονα αντιαναπτυξιακή υποχρέωση της χώρας μας. Αυτή δεν είναι άλλη από την υποχρέωση να κατευθύνονται τα πρωτογενή πλεονάσματα που θα επιτυγχάνει το ελληνικό δημόσιο προς την εξυπηρέτηση του χρέους στο εξωτερικό. Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα τα επόμενα τρία χρόνια θα πρέπει να καταγράψει πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 1,5% του ΑΕΠ ( 2,8 δισεκ.) το 214, 3% ( 5,7 δισεκ.) το 215 και 4,5% ( 9 δισεκ.) το 216. Εάν κάθε χρόνο τα πλεονάσματα αυτά ανακυκλώνονταν στην ελληνική οικονομία με τη μορφή επενδύσεων, ακόμα και εάν προσαρμόζαμε τις εκτιμήσεις μας για το ότι μεγάλο μέρος της επενδυτικής δαπάνης διαρρέει στο εξωτερικό με τη μορφή απαραίτητων εισαγωγών, η συμβολή των πρωτογενών πλεονασμάτων στο ΑΕΠ θα ανέρχονταν σωρευτικά κοντά στο 4%- 6%. Αντίθετα με τα τωρινά δεδομένα, η επίτευξη πλεονασμάτων θα σημαίνει συνολική εκροή από την ελληνική οικονομία κεφαλαίων ύψους 17,5 δισεκ. με αντίστοιχη πτώση των καταθέσεων και της ρευστότητας. Τέλος θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της μη-μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ στην ελληνική οικονομία. Σε μια προσπάθεια να τονώσει την οικονομία της Ευρωζώνης, η ΕΚΤ έχει μειώσει τα επιτόκια δανεισμού στο,5%. Αντίθετα στην Ελλάδα - τη χώρα με την βαθύτερη και πιο μακροχρόνια ύφεση στην Ευρωζώνη - οι μεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις δανείζονται με επιτόκια 8%- 12%. Παρά το γεγονός ότι το ζήτημα αυτό είναι κομβικής σημασίας, καθώς θα μείωνε το κόστος εξυπηρέτησης των δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά και θα ενίσχυε την επενδυτική προσπάθεια στην ελληνική οικονομία, δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια αντιμετώπισής του από τις αρμόδιες ελληνικές και ευρωπαϊκές νομισματικές αρχές. Από την παραπάνω ανάλυση καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η 3

4 ελληνική οικονομία μετά από μια περίοδο έντονων υφεσιακών σοκ, φαίνεται να βρίσκει ένα νέο σημείο ισορροπίας. Ωστόσο, η μετάβαση από τη σταθεροποίηση στην ανάπτυξη δεν θα πρέπει να θεωρείται ούτε αυτόματη, ούτε εύκολη, ούτε δεδομένη. Μόνο με τη συντονισμένη δράση όλων των εμπλεκομένων φορέων δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής θα αρχίσουμε να ανακτούμε μέρος του απολεσθέντος παραγόμενου προϊόντος των τελευταίων ετών. Ηλίας Λεκκός Chief Economist 4

5 1. Οικονομικοί Κύκλοι Economic Climate Tracer 1.2 Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (sa) downswing expansion ο ε δ-1. ίπ ε π Sep.'13 Ιαν contraction upswing πρώτες διαφορές 6 Μαϊ-6 Σεπ-6 Ιαν-7 Μαϊ-7 Ιαν-8 Μαϊ-8 Σεπ-8 Σεπ-9 Μαϊ-1 Σεπ-13 Ελλάδα EE-27 Μέσος Όρος Ελλάδας (21-212) Δείκτης Χρηματοπιστωτικής Πίεσης Ιουν. '13 Ιαν-5 Απρ-5 Ιουλ-5 Οκτ-5 Απρ-6 Ιουλ-6 Οκτ-6 Ιαν-7 Απρ-7 Ιουλ-7 Οκτ-7 Ιαν-8 Απρ-8 Ιουλ-8 Οκτ-8 Απρ-9 Ιουλ-9 Οκτ-9 Απρ-1 Ιουλ-1 Οκτ-1 Απρ-11 Ιουλ-11 Οκτ-11 Απρ-12 Ιουλ-12 Οκτ-12 Απρ-13 Πηγή: Τραπεζα της Ελλαδος, ΥΠΟΙΚ,Bloomberg, Teiresias, Piraeus Bank Research Δείκτες Οικονομικής Δραστηριότητας Q4/2 Q3/4 Q2/6 Q4/ carry - over effect ΑΕΠ (ετήσια % μεταβολή) 1.4 Carry over effect Σημείωση: Εποχική εξομάλυνση μέσω εκτιμήσεων της PrB Δυναμική ανάπτυξης εντός του έτους 1.6 Εκτίμηση της ετήσιας μεταβολής του ΑΕΠ με βάση τους Δείκτες Οικονομικής Δραστηριότητας Q2/3 Q3/4 Q4/5 Q2/8 Q4/1 Ιδιωτική Δραστηριότητα Δημόσια Δραστηριότητα Actual Fitted Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ, Eurostat, Piraeus Bank Research Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ, Eurostat, Piraeus Bank Research 5

6 2. Παραγωγικό κένο Real-Time Output Gap Index Q1/98 Q3/98 Q1/99 Q3/99 Q1/ Q3/ Q3/1 Q3/2 Q3/3 Q3/4 Q3/5 Q3/6 Πηγή: European Commission DG ECFIN, ΕΛ.ΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research Ποσοστό ανεργίας Ποσοστό χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού (%) στη Βιομηχανία (sa) Q3/1 Q3/2 Q3/3 Q3/4 Q3/5 Q3/6 Q3/13 % χρησιμοποιήσης εργοστασιακού δυναμικού στη Βιομηχανία Μέσος Όρος (21-212) Η ερευνά διεξάγεται κάθε Ιαν. Απρίλιο, Ιούλιο και Οκτώβριο Άνεργοι κατά διαρκεια χρόνου ανεργίας (χιλιαδες άτομα) Q1/ τριμηνιαία στοιχεία ετήσια στοιχεία Q2/8 Q4/8 Q2/9 Q4/9 Q2/1 Q4/1 Q2/11 Q4/11 Q2/12 Q4/12 Λιγότερο από 1 μήνα από 1-2 μήνες από 3-5 μήνες από 6-11 μήνες Περισσότερο από 12 μήνες 2.5 Εργαζόμενοι μερικής απασχόλησης λόγω μη δυνατότητας ευρεσής εργασίας πλήρη απασχόλησης (underemployed worker) χιλ. άτομα 2.6 Διαθέσιμο Εισόδημα Νοικοκυρίων & Κατανάλωση (ετήσια % μεταβολή, τρέχουσες τιμές) Q1/ Q3/ Q3/1 Q3/2 Q3/3 Q3/4 Q3/5 Q3/ Q3/4 Q3/5 Q3/6 Ακαθάριστο Διαθέσιμο Εισόδημα Τελική Καταναλωτική Δαπάνη 6

7 3. Οικονομική Δραστηριότητα 3.1 Ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ (σταθερές τιμές 25) 3.2 Ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ (τρέχουσες τιιμές) ΑΕΠ σε σταθ. τιμές 25 (sa, QοQ % μεταβολή) ΑΕΠ σε σταθ. τιμές 25 (sa, ΥοΥ % μεταβολή) ΑΕΠ σε σταθ. τιμές 25 (nsa, ΥοΥ % μεταβολή) Σημείωση: Εποχική εξομάλυνση μέσω εκτιμήσεων της PrB Ονομαστικό ΑΕΠ (sa, QοQ % μεταβολή) Ονομαστικό ΑΕΠ (nsa, ΥοΥ % μεταβολή) Σημείωση: Εποχική εξομάλυνση μέσω εκτιμήσεων της PrB Ονομαστικό ΑΕΠ (sa, ΥοΥ % μεταβολή) 3.3 Συμβολή κύριων συνιστωσών στη μεταβολή του ΑΕΠ (σταθερές τιμές 25) Συμβολή εγχώριας ζήτησης στη μεταβολή του ΑΕΠ (σταθερές τιμές 25) Εγχώρια Ζήτηση Mεταβολή αποθεμάτων Εξωτερικό Εμπόριο ΑΕΠ Ιδιωτική Κατανάλωση Δημόσια Κατανάλωση Ακαθ. σχηματισμός παγίου κεφαλάιου Τα δεδομένα για την περίοδο έχουν αναθεωρηθεί με έτος βάσης το 25. Οι εργασίες αναθεώρησης των δεδομένων για την περίοδο 2-24 δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί (εκτός της εφαρμογής της νέας ταξινόμησης NACE Αναθ.2), και ως εκ τούτου υπάρχει διακοπή της χρονοσειράς μεταξύ των μη αναθεωρημένων δεδομένων της περιόδου 2-24 και των αναθεωρημένων της περιόδου

8 4. Οικονομική δραστηριότητα & Τιμές 4.1 Ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ 4.2 Αποπληθωριστές Βασικών Οικονομικών Μεγεθών (ετήσια % μεταβολή) Q4/2 Q3/3 Q2/4 Q4/5 Q3/6 Q2/7 σταθερές τιμές Q4/8 Q2/1 τρέχουσες τιμές Q4/11 καταναλ. Νοικοκυριών καταν. Γενικής Κυβέρνησης Εξαγωγές αγαθών & υπηρεσιών καταν. ΜΚΙΕΝ Ακαθ. σχηματισμός κεφαλαίου Εισαγωγές αγαθών & υπηρεσιών 4.3 Αποπληθωριστής του ΑΕΠ & Πληθωρισμός 4.4 Συμβολή Επιμέρους Δεικτών στο Πληθωρισμό Αποπληθωριστής ΑΕΠ Πληθωρισμός Δομικός Πληθωρισμός (χωρις καυσιμά και νωπα οπωροκηπευτικά) 4.5 Επίπτωση αλλαγής φορολογικών συντελεστών στον πληθωρισμό Μαρ-9 Ιουλ-9 Σεπ-9 Νοε-9 Μαρ-1 Μαϊ-1 Ιουλ-1 Νοε-1 Μαρ-11 Ιουλ-11 Νοε-11 Μαρ-12 Ιουλ-12 Νοε-12 Μαρ-13 Ιουλ-13 ΕνΔΤΚ σταθερών φορολογικών συντελεστών (ΥοΥ% μεταβολή) Επίπτωση φορολόγικής βάσης ΕνΔΤΚ (ΥοΥ% μεταβολή) Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ, Eurostat, Piraeus Bank Research Ιουν-9 Νοε-9 Απρ-1 Φεβ-11 Ιουλ-11 Δεκ-11 Επίπτωση ΔΤΚ Ενέργειας Επίπτωση ΔΤΚ Υπηρεσίων (χωρίς ηλεκτρισμ.) Eπίπτωση ΔΤΚ Αγαθών (χωρίς καύσιμα) πληθωρισμός Τιμές Κατοικίων & Εισόδημα (Δείκτης, 29 =1) τιμή κατοικίας / κατά κεφαλήν ακαθ. διαθέσιμο εισόδημα νοικοκυρίων (δείκτης) τιμή κατοικίας / κατά κεφαλήν ΑΕΠ (δείκτης) Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ,Τράπεζα της Ελλάδος, Piraeus Bank Research Οκτ-12 Μαρ-13 Αυγ-13 8

9 5. Οικονομική Δραστηριότητα Συνιστώσες του ΑΕΠ 5.1 ΑΕΠ (εκατ., σταθερές τιμές) 5.2 Ακαθ. Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου (εκατ., σταθερές τιμές) 215, 6, 25, 195, 185, 55, 5, 45, 4, 175, 35, 165, 3, 155, 145, , 2, 15, ΑΕΠ Ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου 5.3 Ιδιωτική Κατανάλωση (εκατ., σταθερές τιμές) 5.4 Δημόσια Κατανάλωση (εκατ., σταθερές τιμές) 16, 41, 15, 39, 14, 13, 12, 11, 1, 9, , 35, 33, 31, 29, 27, 25, Ιδιωτική Κατανάλωση 5.5 Εισαγωγές Αγαθών και Υπηρεσιών (εκατ., σταθερές τιμές) Δημόσια Κατανάλωση 5.6 Εξαγωγές Αγαθών και Υπηρεσιών (εκατ., σταθερές τιμές) 85, 55 8, 75, 5 7, 65, 45 6, 4 55, 5, 35 45, Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών 9

10 6. Βραχυχρόνιοι Δείκτες Οικονομικής Δραστηριότητας 6.1 Βιομηχανική Παραγωγή (ετήσια % μεταβολή) 6.2 Λιανικό Εμπόριο (ετήσια % μεταβολή) Μαϊ-6 Σεπ-6 Ιαν-7 Μαϊ-7 Ιαν-8 Μαϊ-8 Σεπ-8 Σεπ-9 Μαϊ-1 Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής Μέσος όρος (21-212) Δαπάνες Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (εκατ. ) Αυγ-6 Μαρ-7 Οκτ-7 Μαϊ-8 Δεκ-8 Ιουλ-9 Φεβ-1 Απρ-11 Νοε-11 Εκταμιεύσεις ΠΔΕ (κινητός μέσος 12 μηνών, ροές) Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, Piraeus Bank Research Ιουν Χονδρικό Εμπόριο (ετήσια % μεταβολή) Q3/1 Q3/2 Q3/3 Q3/4 Q3/5 Q3/6 Δείκτης κύκλου εργασιών στο Χονδρικό Εμπόριο Μέσος Όρος (21-212) Αυγ Ιουν-6 Νοε-6 Απρ-7 Φεβ-8 Ιουλ-8 Δεκ-8 Οκτ-9 Μαρ-1 Δείκτης όγκου λιανικών πωλήσεων καυσίμων & λιπαντικών, δεξιός άξονας Δείκτης όγκου λιανικών πωλήσεων εκτος καυσίμων & λιπαντικών, αριστ. άξονας Άδειες Ιδιωτικής Οικοδομικής Δραστηριότητας (ετήσια % μεταβολή) Μαϊ-6 Σεπ-6 Ιαν-7 Μαϊ-7 Ιαν-8 Μαϊ-8 Σεπ-8 Σεπ-9 Αυγ-1 Μαϊ-1 Ιουν-11 Νοε-11 Απρ-12 Άδειες Οικοδομικής δραστηριότητας Μέσος όρος (21-212) Υπηρεσίες, μη συμπ. εμπορίου & αυτοκ. (ετήσια % μεταβολή) Φεβ-13 Ιουλ Q3/1 Q3/2 Q3/3 Q3/4 Q3/5 Q3/6 Δείκτης κύκλου εργασιών στις Υπηρεσίες (εξαιρ. εμπόριο) Μέσος Όρος (21-212) Πηγή: Eurostat, Piraeus Bank Research 1

11 7. Πρόδρομοι Δείκτες 7.1 Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία (sa) 7. 2 Μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής με βάση το τρέχον επίπεδο παραγγελιών στη Βιομηχανία (sa) Μαϊ-6 Σεπ-6 Ιαν-7 Μαϊ-7 Ιαν-8 Μαϊ-8 Σεπ-8 Σεπ-9 Μαϊ-1 Σεπ-13 Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία Μέσος όρος (21-212) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές (sa) Μαϊ-6 Σεπ-6 Ιαν-7 Μαϊ-7 Ιαν-8 Μαϊ-8 Σεπ-8 Σεπ-9 Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές Μέσος όρος (21-212) Μαϊ-1 Σεπ Q3/1 Q3/2 Q3/3 Q3/4 Q3/5 Q3/6 Q3/13 Μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής Μέσος Όρος (21-212) Η έρευνα διεξάγεται κάθε Ιανουάριο Απρίλιο Ιούλιο & Οκτώβριο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο (sa) Μαϊ-6 Σεπ-6 Ιαν-7 Μαϊ-7 Ιαν-8 Μαϊ-8 Σεπ-8 Σεπ-9 Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο Μέσος όρος (21-212) Μαϊ-1 Σεπ Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες (sa) Μαϊ-6 Σεπ-6 Ιαν-7 Μαϊ-7 Ιαν-8 Μαϊ-8 Σεπ-8 Σεπ-9 Μαϊ-1 Σεπ-13 Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες Μέσος όρος (21-212) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών (sa) Μαϊ-6 Σεπ-6 Ιαν-7 Μαϊ-7 Ιαν-8 Μαϊ-8 Σεπ-8 Σεπ-9 Μαϊ-1 Σεπ-13 Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών Μέσος όρος (21-212) 11

12 8. Εξωτερικό Εμπόριο 8.1 Δείκτης κύκλου εργασιών στη Βιομηχανία (ετήσια % μεταβολή) 8.2 Νέες Παραγγελίες στη Μεταποίηση (ετήσια % μεταβολή) Ιουν-6 Νοε-6 Απρ-7 Φεβ-8 Ιουλ-8 Δεκ-8 Οκτ-9 Μαρ-1 Αυγ-1 Ιουν-11 Νοε-11 Απρ-12 Φεβ-13 Ιουλ-13 Ιουν-6 Νοε-6 Απρ-7 Φεβ-8 Ιουλ-8 Δεκ-8 Οκτ-9 Μαρ-1 Αυγ-1 Ιουν-11 Νοε-11 Απρ-12 Φεβ-13 Ιουλ-13 Εγχώρια αγορά αγορές Εξωτερικού Εγχώρια αγορά αγορές Εξωτερικού Επίπεδο Παραγγελιών στη Βιομηχανία (sa, Διαφορά % απαντήσεων, θετικών άνω του κανονικού αρνητικών κάτω του κανονικού ) Προσδοκίες στις Εξαγωγές* vs Προσδοκίες στην Παραγωγή (sa, Διαφορά % απαντήσεων, θετικών θα αυξηθούν αρνητικών θα μειωθούν ) 7 Ιαν-7 Ιουν-7 Νοε-7 Απρ-8 Σεπ-8 Φεβ-9 Ιουλ-9 Δεκ-9 Μαϊ-1 Οκτ-1 Μαρ-11 Αυγ-11 Ιουν-12 Νοε-12 Απρ-13 Σεπ-13-3 Q1/ Q3/ Q3/1 Q3/2 Q3/3 Q3/4 Q3/5 Q3/6 Q3/13 Επίπεδο παραγγελιών Επίπεδο παραγγελιών εξωτερικού Προσδοκίες στην παραγωγή Προσδοκίες στις εξαγωγές Εισαγωγές αγαθών vs ΑΣΠΚ σε εξοπλισμό μεταλλικά προϊόντα & μηχανήματα (ετήσια % μεταβολή, σταθερές τιμές 25, μη εποχικά εξομαλυμένα στοιχεία) Q3/1 Q3/2 Q3/3 Q3/4 Q3/5 Q3/6 ΑκΣχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου Εξοπλισμού μεταφορών, Μεταλλικά προιόντα, Μηχανήματα Εισαγωγές αγαθών Πηγή: EΛ.ΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research * Η ερευνά διεξάγεται κάθε Ιαν. Απρίλιο, Ιούλιο και Οκτώβριο. ** Λαμβάνονται τα αντιστοιχα αποτελέσματα από τη μηνιαία ερευνα Καθαρές Εξαγωγές Αγαθών και Υπηρεσίων (εκατ. ) Εξαγωγές αγαθών & υπηρεσίων (t - t(-4)) Εισαγωγές αγαθών & υπηρεσίων, αντιστροφή προσίμου (t - t(-4)) Καθαρές εξαγωγές (t - t(-4)) 12

13 9. Ισοζύγιο Πληρωμών 9.1 Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (% του ΑΕΠ)* 9.2 Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών (% του ΑΕΠ)* Q2/7 Q4/7 Q2/8 Q4/8 Q2/9 Q4/9 Q2/1 Q4/1 Q2/11 Q4/11 Q2/12 Q4/12 Τριμηνιαία στοιχεία Ετήσια στοιχεία Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛ.ΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research 9.3 Εξέλιξη Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (εκατ. ) -1 Q2/7 Q4/7 Q2/8 Q4/8 Q2/9 Q4/9 Q2/1 Q4/1 Q2/11 Q4/11 Q2/12 Q4/12 Τριμηνιαία στοιχεία Ετήσια στοιχεία Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛ.ΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research 9.4 Διάρθρωση Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (% του ΑΕΠ)* Ιαν. Ιαν. -Φεβ. Ιαν. - Μαρ. Ιαν -Απρ Ιαν. -Μάι Ιαν.-Ιουν. Ιαν.-Ιούλ. Ιαν.-Αυγ. Ιαν.-Σεπτ. Ιαν.-Οκτ Ιαν.-Νοεμ Ιαν. -Δεκ Τρεχουσών Μεταβιβάσεων Εισοδημάτων Υπηρεσιών Εμπορικό χωρίς Καύσιμα & Πλοία Πλοίων Καυσίμων Τρεχουσών Συναλλάγων Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Piraeus Bank Research 9.5 Εξέλιξη Εμπορικού Ισοζυγίου Αγαθών (μη. συμπερ. καυσίμων & πλοίων) & Υπηρεσιών (εκατ. ) Ιαν. Ιαν. -Φεβ. Ιαν. -Μαρ. Ιαν -Απρ Ιαν. -Μάι Ιαν.-Ιουν Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, Piraeus Bank Research Ιαν.-Ιούλ. Ιαν.-Αυγ. Ιαν.-Σεπτ. Ιαν.-Οκτ Ιαν.-Νοεμ. Ιαν. -Δεκ. Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛ.ΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research Εξέλιξη Ισοζυγίου Ταξιδιωτικών Υπηρεσιών (εκατ. ) Ιαν. Ιαν. -Φεβ. Ιαν. - Μαρ. Ιαν -Απρ Ιαν. -Μάι Ιαν.-Ιουν. Ιαν.-Ιούλ. Ιαν.-Αυγ. Ιαν.-Σεπτ. Ιαν.-Οκτ Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, Piraeus Bank Research Ιαν.-Νοεμ. Ιαν. -Δεκ. *Τα τριμηνιαία στοιχεία του ΑΕΠ αποτελούν εκτιμήσεις της Piraeus Bank Research. 13

14 1. Δημόσιος Τομέας Εκτέλεση Κρατικού Προϋπολογισμού Ιαν.-Αύγουστος εκατ. (τροποποιημένη ταμειακή βάση) Ιαν.-Αύγουστος Ιαν.-Αύγουστος Διαφορά Επικαιροποιημένοι Διαφορά (2) Εκτιμήσεις(3) Στόχοι (1) Πραγμ. ΜΠΔΣ Στόχοι (4) Προϋπολογισμού Τακτικός Προϋπολογισμός (1) (2) (2-1) (3) (2-3) (4) (5) (6) Καθαρά έσοδα 3,639 3, ,16 29,87 48,325 46,727 46,322 Έσοδα προ επιστροφών φόρων (5) 33,36 32,15-1,21 31, ,482 49,542 49,137 Ειδικά έσοδα από εκχώρηση αδειών και δικαιωμάτων του Δημοσίου Επιστροφές φόρων 2,397 1,167-1,23 1, ,172 2,91 2,91 Δαπάνες 42,971 34,85-8,121 36,97-2,12 61,499 53,457 55,82 Πρωτογενείς δαπάνες 31,276 28,447-2,829 3,376-1,929 47,529 45,15 45,5 Εξοπλιστικά Προγράμματα (σε ταμειακή βάση) Καταπτώσεις εγγυήσεων ,27 1,27 σε φορείς εντός της γενικής κυβέρνησης (καθαρή βάση) σε φορείς εκτός της γενικής κυβέρνησης Τόκοι (σε καθαρή βάση) 11,7 5,363-5,77 5, ,224 6,4 8,9 Προμήθεια εκταμίευσης δανείων στο EFSF Έλλειμμα(-) ή Πλεόνασμα (+) Τ.Π. -12,332-3,937 8,395-7,163 3,226-13,174-6,73-9,48 ΠΔΕ Έσοδα 2,463 3,98 1,517 3,18 8 3,61 5,136 5,136 Δαπάνες 2,615 2, ,85-1,36 6,114 6,85 6,85 Έλλειμμα(-) ή Πλεόνασμα (+) Π.Δ.Ε ,436 1, ,16-2,513-1,714-1,714 Ισοζύγιο Κρατικού Προυπολογισμού -12,484-2,52 9,982-7,833 5,331-15,688-8,444-11,194 Πρωτογενές Αποτέλεσμα Κρατικού Προυπολογισμού -1,414 2,861 4,275-2,496 5,357-3,465-2,44-2,294 (1) Στόχοι όπως αποτυπώνονται στο επικαιροποιημένο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (2) Το σύνολο των εσόδων & των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού για το έτος 212 είναι προσωρινό και θα οριστικοποιηθεί με την κύρωση του Απολογισμού Εσόδων & Εξόδων του Κράτους οικ. έτους 212.(3) Οι ετήσιες εκτιμήσεις διαμορφώθηκαν κατά την τελευταία επισκόπηση της Ελληνικής οικονομίας και τα μεγέθη περιλαμβάνονται στο επικαιροποιημένο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (4) Στόχοι όπως αποτυπώνονται στον προϋπολογισμό οικ. Έτους 213. (5) Περιλαμβάνεται το ποσό των 15 εκατ. από τη μεταφορά των αποδόσεων των Ελληνικών ομολόγων από τις κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος (Securities Market Programme-SMPs). Τονίζεται ότι τα έσοδα αυτά δεν είχαν προβλεφθεί αρχικά στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 213, καθώς η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 26ης-27ης Νοεμβρίου 212, ελήφθη μεταγενέστερα δηλαδή μετά την ψήφιση του Κρατικού Προϋπολογισμού από τη Βουλή των Ελλήνων. Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, Piraeus Bank Research 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 1.1 Ισοζύγιο Κρατικού Προϋπολογισμού (εκατ. ) Ιαν. Ιαν. -Φεβ. Ιαν. - Μαρ. Ιαν -Απρ Ιαν. -Μάι Ιαν.-Ιουν. Ιαν.-Ιούλ. Ιαν.-Αυγ. Ιαν.-Σεπτ. Ιαν.-Οκτ Ιαν.-Νοεμ. Ιαν. -Δεκ. Ιαν. Ιαν. -Φεβ. Ιαν. - Μαρ. Ιαν -Απρ Ιαν. -Μάι Ιαν.-Ιουν. Ιαν.-Ιούλ. Ιαν.-Αυγ. Ιαν.-Σεπτ. Ιαν.-Οκτ Ιαν.-Νοεμ. Ιαν. -Δεκ. Ιαν. Ιαν. -Φεβ. Ιαν. - Μαρ. Ιαν -Απρ Ιαν. -Μάι Ιαν.-Ιουν. Ιαν.-Ιούλ. Ιαν.-Αυγ Σύνολο Εσόδών Δαπάνες (εκτός τόκων) Δαπάνες Τόκων Ισοζύγιο Οι δαπάνες τόκων για το 212, αναλύονται σε: α)ταμειακές πληρωμές 7,3 δισεκ περίπου και β) Δεδουλευμένους τόκους ύψους 4,9 δισεκ περίπου που καταβλήθηκαν με βραχυχρόνιους τίτλους 6μηνης διάρκειας έκδοσης ΕΤΧΣ, στους ομολογιούχους που προσήλθαν κατά την 1 η φάση εφαρμογής του PSI. Στα έσοδα του 213, περιλαμβάνεται ποσό 1,5 δισεκ. από τη μεταφορά των αποδόσεων των Ελληνικών ομολόγων από τις κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος. Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, Piraeus Bank Research Ληξιπρόθεσμες Οφειλές Δημοσίου (εκατ. ) Πληρωμές (αθροιστικά) Νέα (αθροιστικά από Δεκ. 12) Ληξιπρόθεσμες Δαπάνες & Επιστροφές Φόρων Δεκ Ιαν. 13 Ιαν - Φεβ.13 Ιαν - Μάρτ. 13 Ιαν - Απρ.13 Ιαν - Μάιος '13 Ιαν - Ιουν '13 Ιαν - Ιουλ '13 Ληξιπρόθεσμα (stock) 4, 2, -2, -4, -6, -8, -1, Ιαν. 1.2 Πρωτογενές Ισοζύγιο Κρατικού Προϋπολογισμού (εκατ. ) Ιαν. -Φεβ. Ιαν. - Μαρ. Ιαν -Απρ Ιαν. -Μάι Ιαν.-Ιουν. Ιαν.-Ιούλ. Ιαν.-Αυγ. Ιαν.-Σεπτ. Ιαν.-Οκτ Στα έσοδα του 213, περιλαμβάνεται ποσό 1,5 δισεκ. από τη μεταφορά των αποδόσεων των Ελληνικών ομολόγων από τις κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος. Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, Piraeus Bank Resesrch Ισοζύγιο* & Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% του ΑΕΠ) Ιαν.-Νοεμ Ιαν. -Δεκ Χρέος, LHS Πρωτογενές Ισοζύγιο Γεν. Κυβ, RHS Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης, RHS Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, Piraeus Bank Resesrch Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ, IMF country report No13/153, June 213 *Συμφωνα με την μεθοδολογία του προγράμματος οικονομικής στήριξης 14

15 11. Αγορά Εργασίας 11.1 Ποσοστό Ανεργίας 11.2 Αριθμός Απασχολούμενων Μαϊ-6 Σεπ-6 Ιαν-7 Μαϊ-7 Ιαν-8 Μαϊ-8 Σεπ-8 Ποσοστό ανεργίας (sa) Σεπ-9 Πραγματικό ΑΕΠ (YoY % μεταβολή) Μαϊ-1 Ποσοστό ανεργίας (nsa) 11.3 Οικονομική ανάπτυξη & Ποσοστό ανεργίας y = x R² = Ετήσια μεταβολή του ποσοστού ανεργίας 11.5 Hiring Intentions (sa, κανονικοποιημένα στοιχεία, 3μην. κιν. μέσος) Ιαν-5 Μαϊ-5 Σεπ-5 Μαϊ-6 Σεπ-6 Ιαν-7 Μαϊ-7 Ιαν-8 Μαϊ-8 Σεπ-8 Σεπ-9 Μαϊ-1 Σεπ απασχόληση (σε χιλίαδες άτομα, RHS) απασχόληση (ΥοΥ% μεταβολή, LHS) μέσος όρος επιπέδου απασχολησης (21-212, RHS) 5, 4,5 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1, Απασχόληση κατά τομέα δραστηριότητας (nsa, χιλίαδες άτομα) Q3/6 Βοηθός στην οικογενειακή επιχείρηση Αυτοαπασχολούμενος (με & χωρίς προσωπικό) Μισθωτός (με μισθό ή ημερομίσθιο) 1, Νέοι Άνεργοι και Μακροχρόνια Άνεργοι (nsa, χιλίαδες άτομα)* Q4/1 Q3/2 Q2/3 Q4/4 "Νέοι" άνεργοι Q3/5 Q2/6 Q4/7 Q2/9 Q4/1 Μακροχρόνια άνεργοι Q2/ * Μακροχρόνια άνεργοι: αναζητούν εργασία από 12 μήνες και άνω. Νέοι άνεργοι: εισέρχονται πρώτη φορά στην αγορά εργασίας. 15

16 12. Τραπεζικός Τομέας 12.1 Σύνολο Δανείων (% του ΑΕΠ*) 12.2 Σύνολο Δανείων (ετήσια % μεταβολή) Q2/8 Q4/8 Q2/9 Q4/9 Q2/1 Q4/1 Q2/11 Q4/11 Q2/12 Q4/12 Ελλάδα, Σύνολο Δάνειων (σύμπερ. Εταιρικών Ομολόγων & Τιτλοποιημένων) Ευρωζώνη, Σύνολο Δάνειων Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛ.ΣΤΑΤ, ΕΚΤ, Eurostat, Piraeus Bank Research 3, 25, 2, 15, 1, 5, 12.3 Σύνολο Καταθέσεων & Repos ( εκατ.) Ιαν-4 Ιουν-4 Νοε-4 Απρ-5 Σεπ-5 Φεβ-6 Ιουλ-6 Δεκ-6 Μαϊ-7 Οκτ-7 Μαρ-8 Αυγ-8 Ιουν-9 Νοε-9 Απρ-1 Φεβ-11 Ιουλ-11 Δεκ-11 Οκτ-12 Μαρ-13 Αυγ-13 Κάτοικοι εσωτερικού Μη Κάτοικοι ζώνης ευρώ Κάτοικοι λοιπών χωρών ζώνης ευρώ Σύνολο καταθέσεων και ρέπος *Εκτός από υποχρεώσεις σχετιζόμενες με μεταβιβαζόμενα περιουσιακά στοιχεία (που συνεχίζουν να αναγνωρίζονται στη λογιστική) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, Piraeus Bank Research 12.5 Σύνολο Καταθέσεων & Repos (% του ΑΕΠ*) Q2/7 Q4/7 Q2/8 Q4/8 Q2/9 Q4/9 Q2/1 Q4/1 Q2/11 Q4/11 Q2/12 Q4/ Ιαν-8 Απρ-8 Ιουλ-8 Οκτ-8 Απρ-9 Ιουλ-9 Οκτ-9 Απρ-1 Ιουλ-1 Οκτ-1 Απρ-11 Ιουλ-11 Οκτ-11 Απρ-12 Ιουλ-12 Οκτ-12 Απρ-13 Ιουλ-13 Ελλάδα, Σύνολο Δάνειων (σύμπερ. Εταιρικών Ομολόγων & Τιτλοποιημένων) Ευρωζώνη, Σύνολο Δάνειων Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΚΤ, Piraeus Bank Research 12.4 Μέσο πραγματικό επιτόκιο νέων επιχειρηματικών δάνειων (< 1 εκατ.) (ονομαστικό επιτόκιο πλήν εναρμονισμένο πληθωρισμό %) Q2/9 Q4/9 Q2/1 Q4/1 Q2/11 Q4/11 Ευρωζώνη Ελλάδα Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, EKT, Piraeus Bank Research Q2/ Δάνεια προς Καταθέσεις (%) Q2/7 Q4/7 Q2/8 Q4/8 Q2/9 Q4/9 Q2/1 Q4/1 Q2/11 Q4/11 Q2/12 Q4/12 Q4/12 Σημ.:(1)Δάνεια συμπ. Ομόλογων & τιτλοποιήσεων (2) καταθέσεις Σημείωση: Εκτός από υποχρεώσεις σχετιζόμενες με εκτός από υποχρεώσεις σχετιζόμενες με μεταβιβαζόμενα μεταβιβαζόμενα περιουσιακά στοιχεία (που συνεχίζουν να περιουσιακά στοιχεία (που συνεχίζουν να αναγνωρίζονται στη αναγνωρίζονται στη λογιστική) λογιστική) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛ.ΣΤΑΤ, Piraeus Bank Research Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, Piraeus Bank Research *Τα τριμηνιαία στοιχεία του ΑΕΠ αποτελούν εκτιμήσεις της Piraeus Bank Research. 16

17 Οικονομική Ανάλυση & Αγορές Λεκκός Ηλίας Chief Economist Χάρβεϋ Ευάγγελος Manager piraeusbank.gr Φακιολάς Ευστάθιος Economic Analyst Ελληνική Οικονομία Στάγγελ Ειρήνη Senior Economist Κεφαλάς Κωνσταντίνος Economic Analyst Ανεπτυγμένες Οικονομίες Πατίκης Βασίλειος Head of Developed Markets Πολυχρονόπουλος Διονύσης Economic Analyst Παπακώστας Χρυσοβαλάντης Economic Analyst Αναπτυσσόμενες Οικονομίες Ρότσικα Δημητρία Economic Analyst Μαργαρίτη Κωνσταντίνα Junior Economic Analyst Κλαδικές Μελέτες Δαγκαλίδης Αθανάσιος Senior Economist Βλάχου Παρασκευή Economic Analyst Φραγκουλίδου Ιφιγένεια Junior Economist Γραμματεία Παπιώτη Λιάνα Secretary Disclaimer: To παρόν ενημερωτικό σημείωμα συνιστά διαφημιστική ανακοίνωση ενημερωτικού περιεχομένου και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή ούτε υποκίνηση ή προσφορά για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Καμία πληροφορία που εμπεριέχεται σε αυτό, δεν θα πρέπει να εκληφθεί, σε καμία περίπτωση, ως κατάλληλη επένδυση για τον παραλήπτη, ούτε μέσο επίτευξης των συγκεκριμένων επενδυτικών στόχων ή κάλυψης οποιωνδήποτε άλλων αναγκών του παραλήπτη, ούτε υποκατάστατο τυχόν συμβατικών κειμένων που αφορούν τις περιγραφόμενες σε αυτό συναλλαγές. Για τους λόγους αυτούς, κάθε επενδυτής θα πρέπει να προβεί στη δική του αξιολόγηση οποιασδήποτε πληροφορίας παρέχεται στην παρούσα επικοινωνία και δεν θα πρέπει να βασίζεται σε οποιαδήποτε τέτοια πληροφορία ως εάν αυτή αποτελούσε επενδυτική συμβουλή. Το παρόν δε συνιστά, επίσης, έρευνα στον τομέα των επενδύσεων και, συνεπώς, δεν καταρτίσθηκε από την Τράπεζα Πειραιώς σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου που αποσκοπούν στη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Οι πληροφορίες που εκτίθενται στο παρόν βασίζονται σε πηγές που διατίθενται στο κοινό και που θεωρούνται αξιόπιστες. Η Τράπεζα δεν φέρει καμία ευθύνη ως προς την ακρίβεια ή πληρότητα των πληροφοριών αυτών. Οι απόψεις και εκτιμήσεις που εκτίθενται στο παρόν αφορούν την τάση της εγχώριας και των διεθνών χρηματοοικονομικών αγορών κατά την αναγραφόμενη ημερομηνία και υπόκεινται σε αλλαγές χωρίς ειδοποίηση. Η Τράπεζα ενδέχεται, ωστόσο, να συμπεριλαμβάνει στο παρόν έρευνες στον τομέα των επενδύσεων, οι οποίες έχουν εκπονηθεί από τρίτα πρόσωπα που δεν ανήκουν στον όμιλο της. Η Τράπεζα δεν τροποποιεί τις ως άνω έρευνες, αλλά τις παραθέτει αυτούσιες, και, συνεπώς, δεν αναλαμβάνει οποιαδήποτε ευθύνη για το περιεχόμενο αυτών. Ο όμιλος της Τράπεζας Πειραιώς είναι ένας οργανισμός με σημαντική ελληνική, αλλά και αυξανόμενη διεθνή παρουσία, και μεγάλο εύρος παρεχόμενων επενδυτικών υπηρεσιών. Στο πλαίσιο των επενδυτικών υπηρεσιών που παρέχει η Τράπεζα ή/και άλλες εταιρείες του ομίλου της ενδέχεται να ανακύψουν περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων σε σχέση με τις παρεχόμενες στο παρόν πληροφορίες. Σχετικά επισημαίνεται ότι η Τράπεζα και οι εταιρείες του ομίλου της μεταξύ άλλων: α) Δεν υπόκειται σε καμία απαγόρευση όσον αφορά τη διαπραγμάτευση για ίδιο λογαριασμό ή στο πλαίσιο διαχείρισης χαρτοφυλακίου πριν από τη δημοσιοποίηση του παρόντος φυλλαδίου, ή την απόκτηση μετοχών πριν από δημόσια εγγραφή. β) Ενδέχεται να παρέχει έναντι αμοιβής σε κάποιον από τους εκδότες, για τους οποίους παρέχονται με το παρόν πληροφορίες, υπηρεσίες επενδυτικής τραπεζικής. γ) Ενδέχεται να συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο εκδοτών ή να έλκει άλλα χρηματοοικονομικά συμφέροντα από αυτούς. δ)ενδέχεται να παρέχει υπηρεσίες ειδικού διαπραγματευτή ή αναδόχου σε κάποιους από τους αναφερόμενους στο παρόν εκδότες. ε)η Τράπεζα Πειραιώς ενδεχομένως να έχει εκδώσει σημειώματα διαφορετικά ή μη συμβατά με τις πληροφορίες που εκτίθενται στο παρόν σημείωμα. Ρητά επισημαίνεται ότι: α)τα αριθμητικά στοιχεία αναφέρονται στο παρελθόν και ότι οι προηγούμενες επιδόσεις δεν αποτελούν ασφαλή ένδειξη μελλοντικών επιδόσεων. β) τα αριθμητικά στοιχεία αφορούν προσομοίωση προηγουμένων επιδόσεων και ότι οι προηγούμενες αυτές επιδόσεις δεν αποτελούν ασφαλή ένδειξη μελλοντικών επιδόσεων. γ) οι προβλέψεις σχετικά με τις μελλοντικές επιδόσεις δεν αποτελούν ασφαλή ένδειξη μελλοντικών επιδόσεων. δ) η φορολογική μεταχείριση των αναφερόμενων στο παρόν πληροφοριών και συναλλαγών εξαρτάται και από τα ατομικά δεδομένα έκαστου επενδυτή και ενδέχεται να μεταβληθεί στο μέλλον. Ως εκ τούτου ο παραλήπτης οφείλει να αναζητήσει ανεξάρτητες συμβουλές ως προς τη φορολογική νομοθεσία που τον διέπει. ε) Η Τράπεζα Πειραιώς δεν υποχρεούται να ενημερώνει ή να κρατά επίκαιρες τις πληροφορίες που εμπεριέχονται στο παρόν. 17