Επίκουρη Καθηγήτρια, Μουσειολογία Τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών, Πανεπιστήμιο Πατρών

Transcript

1 Καλή Τζώρτζη Επίκουρη Καθηγήτρια, Μουσειολογία Τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών, Πανεπιστήμιο Πατρών Διεύθυνση : Γ. Σεφέρη 2, Αγρίνιο, Ε-mail: kalit@uwg.gr, ktzortzi@upatras.gr ΣΠΟΥΔΕΣ Διδακτορικό Δίπλωμα (Ph.D), BARTLETT FACULTY OF THE BUILT ENVIRONMENT, UNIVERSITY COLLEGE LONDON. Τίτλος διδακτορικής διατριβής: «The interaction between building layout and exhibition layout in museums» (διαθέσιμο στο < Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Μουσειολογίας, ECOLE DU LOUVRE, ΠΑΡΙΣΙ Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Κλασικής Αρχαιολογίας, ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ-ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Πτυχίο Ιστορίας-Αρχαιολογίας, ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ-ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Η Καλή Τζώρτζη είναι Επίκουρη Καθηγήτρια,», στο Τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Πατρών. Διδάσκει επίσης στο Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Μουσειακές Σπουδές» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Τη θεωρητική μελέτη των μουσείων συνδυάζει με την πρακτική γνώση και εμπειρία στο Υπουργείο Πολιτισμού, αρχικά (από το 1995) ως μέλος της Επιστημονικής Ομάδας Εργασίας της Επιτροπής Συντήρησης ναού Επικούριου Απόλλωνα Βασσών, στον τομέα της διαχείρισης, ερμηνείας και ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων και μνημείων στη συνέχεια (από το 2009) ως μέλος μουσειολογικής ομάδας της Διεύθυνσης Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικων Προγραμμάτων, με αντικείμενο, μεταξύ άλλων, την αξιολόγηση και εκπόνηση μουσειολογικών μελετών, συμπεριλαμβανομένου του σχεδιασμού ψηφιακών εφαρμογών ως ερμηνευτικών μέσων.

2 Ερευνητική δραστηριότητα Ερευνητικά ενδιαφέροντα: θεωρία μουσειακού σχεδιασμού, σχέση αρχιτεκτονικού και μουσειολογικού προγράμματος, μουσειακός χώρος και εκπαιδευτικές θεωρίες, σχεδιασμός και οργάνωση εκθέσεων, ο εκθεσιακός σχεδιασμός ως επικοινωνιακό μέσο και εκπαιδευτικό εργαλείο, μουσείο και νέες τεχνολογίες, λειτουργία και χρήση μουσειακού χώρου, συμπεριφορά και εμπειρία επισκεπτών, ανθρώπινα κατάλοιπα ως μουσειακά εκθέματα. Σχετικές μελέτες της έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους. Το ερευνητικό της έργο έχει παρουσιάσει, με πρόσκληση, σε ανακοινώσεις, διαλέξεις και πανεπιστημιακά μαθήματα, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, και το έχει εφαρμόσει σε μελέτες μουσείων, καθώς έχει εργαστεί ως ειδικός επιστημονικός συνεργάτης σε θέματα οργάνωσης χώρου και λειτουργίας των μουσείων, σχεδιασμού, συντονισμού και επιμέλειας εκθέσεων.

3 Βιβλία Δημοσιεύσεις Τζώρτζη, K. (2013). Ο χώρος στο μουσείο : η αρχιτεκτονική συναντά τη μουσειολογία. Αθήνα: Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς. Τζώρτζη, K. (2010). Η χωρική αρχιτεκτονική των μουσείων. Αθήνα: Καλειδοσκόπιο. Τζώρτζη, K. (2001). Ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα. Περιήγηση στο χώρο και το χρόνο. Αθήνα: Υπουργείο Πολιτισμού. [αγγλική έκδοση (2001), γερμανική έκδοση (2002)] Άρθρα σε ε ιστημονικά εριοδικά με κριτές και κεφάλαια σε συλλο ικούς τόμους Tzortzi, K. (2013). Recreation or transformation of the urban context? The case of the new Acropolis Museum, In: Visible and invisible: Perceiving the city between descriptions and omissions, Catania: Associazione Italiana di Storia Urbana; Siracusa: Tyche Edizioni. Tzortzi, K. (2012). Designer choices, museum experiences. In: M.Ballarin and M.Dalla Mura (eds.) The Museum and the Design Disciplines, Venezia:University IUAV (Istituto Universitario di Architettura di Venezia), [με πρόσκληση (invited chapter)] Hillier, Β., Tzortzi, K. (2012). Space syntax: Η γλώσσα του μουσειακού χώρου. Στο: Sh. Macdonald (επιμ.) Μουσείο και Μουσειακές Σπουδές. Ένας πλήρης οδηγός. Αθήνα:Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, [με πρόσκληση (invited chapter) - βλ. aγγλική έκδοση 2006] Τζώρτζη, K. (2012). Μουσεία σε μνημεία: αφορμή για μια συζήτηση γύρω από τη στρατηγική σημασία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού του μουσειακού χώρου, Τετράδια Μουσειολογίας, τεύχος 8, Tzortzi, K. (2011). Space: Interconnecting Museology and Architecture, The Journal of Space Syntax, vol.2, n.1, [με πρόσκληση (invited paper)] Τζώρτζη, K. (2011, υπό έκδοση) Χώρος και έκθεση: σχέσεις αυτονομίας, αντιστοιχίας ή αλληλεπίδρασης, Με αφορμή το Νέο Μουσείο Ακρόπολης: Αρχιτεκτονική, Μουσειολογία, Ιδεολογία, Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,Θεσσαλονίκη, Μαϊου Tzortzi, K., Hillier, B. (2010). Configuration. In: L. Basso Peressut, I.Forino, G.Postiglione, R.Rizzi (eds.) Interior wor[l]ds, Torino: Allemandi, Τζώρτζη, K. (2010). Ανθρώπινα κατάλοιπα ως μουσειακά εκθέματα: νέες τάσεις στην εκθεσιακή πρακτική και επικοινωνιακή πολιτική, Αρχαιολογία και Τέχνες, Δεκέμβριος, τεύχος 117,

4 Tzortzi, K. (2010). The Art Museum as a City or a Machine for Showing Art?, Architectural Research Quarterly (ARQ), Cambridge University Press, vol.14, n.2, Τζώρτζη, K. (2010). Η χωρική προσέγγιση των μουσείων, ένα αναδυόμενο θέμα στις μουσειακές μελέτες, Στα ίχνη της σύγχρονης Μουσειολογίας, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη Μαίου Tzortzi, K. (2009). The Art Museum as a City or a Machine for Showing Art? In: 7th International Space Syntax Symposium, 8-11 June, Stockholm. Stockholm: School of Architecture and the Built Environment,117:1-117:13. Τζώρτζη, K. (2009). Το μουσείο ως παιδευτικό εργαλείο ή ως αφετηρία μιας άμεσης αισθητικής εμπειρίας; Αρχαιολογία και Τέχνες, Σεπτέμβριος, τεύχος 112, Tzortzi, K. (2008). The art of exhibiting as a branch of architecture. In: L.Basso Peressut et al. (eds.) Places and Themes of Interiors. Milano: Franco Angeli, Tzortzi, K. (2007). Museum Building Design and Exhibition Layout: Patterns of Interaction. In: E.Kubat et al. (eds.) 6th International Space Syntax Symposium, June 2007, Istanbul. Istanbul: ITU Faculty of Architecture, Hillier, B., Tzortzi, K. (2006). Space syntax: The Language of Museum Space. In: Sh. Macdonald (ed.) A Companion to Museum Studies, Maiden; London: Blackwell Publishing, [με πρόσκληση (invited chapter) βλ. ελληνική έκδοση 2012] Τζώρτζη, K. (2006). Κτιριακός και εκθεσιακός σχεδιασμός μουσείων. Τετράδια Μουσειολογίας, τεύχος 3, Tzortzi, K. (2005). Kröller -Müller vs Louisiana: alternative explorations of museum experience. In: A. van Nes, ed. 5th International Space Syntax Symposium, June 2005, Delft. Amsterdam: Techne Press, Tzortzi, K. (2004). Building and exhibition layout: Sainsbury Wing compared to Castelvecchio. Architecture Research Quarterly (ARQ), Cambridge University Press, vol.8, n.2, Tzortzi, K. (2003). An approach to the micro-structure of the gallery space; the case of the Sainsbury Wing. In: J.Hanson, ed. 4th International Space Syntax Symposium, June 2003, London. London: Space Syntax Laboratory; The Bartlett School,

5 Διδασκόμενα μαθήματα Mουσειολογία Εφαρμοσμένη Μουσειολογία Μουσεία και Νέες Τεχνολογίες Μουσειοπαιδαγωγική. /. Mουσειολο ία Το μάθημα αποτελεί μια εισαγωγή στην επιστήμη των μουσείων, στις θεωρητικές κατευθύνσεις της αλλά και τις πρακτικές εφαρμογές και μεθόδους της, όπως αποτυπώνονται στην ελληνική και διεθνή έρευνα και εμπειρία. Προτείνει μια ιστορική αναδρομή, από τις συλλογές-υπόβαθρο έρευνας του Μουσείου της Αλεξάνδρειας μέχρι το σύγχρονο μουσείο, χώρο παιδείας αλλά και ψυχαγωγίας. Εξετάζει τις ποικίλες λειτουργίες του σύγχρονου μουσείου, τον πολυδιάστατο ρόλο του στην κοινωνία και την ανάπτυξή της, καθώς και τις διαφορετικές ομάδες κοινού του αναλύει το σύνθετο επιστημονικό πεδίο της μουσειολογίας και τα διαφορετικά γνωστικά πεδία που εμπλέκονται στη μελέτη του μουσείου και των λειτουργιών του παρουσιάζει βασικά ζητήματα διοίκησης, αξιολόγησης και λειτουργίας μουσείων, καθώς και διαχείρισης συλλογών πραγματεύεται κλασικά μουσειακά ζητήματα - όπως, το κτίριο, η έκθεση, ο χώρος- και δίνει έμφαση στις σύγχρονες τάσεις και προκλήσεις - όπως, έρευνες κοινού, επικοινωνιακή πολιτική, εκπαιδευτικές δράσεις, διαμόρφωση της δημόσιας εικόνας του μουσείου. Τα παραπάνω ζητήματα προσεγγίζονται όχι μόνο θεωρητικά αλλά και όπως αυτά αποκρυσταλλώνονται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις μουσείων οι οποίες αναλύονται διεξοδικά κατά την διάρκεια των μαθημάτων. Εφαρμοσμένη Μουσειολο ία Το μάθημα ενσωματώνει και διευρύνει τις βασικές αποκτηθείσες γνώσεις στο πεδίο της μουσειολογίας, με στόχο αφενός, τη θεωρητική κατανόηση του τρόπου που τα μουσεία παρουσιάζουν τις συλλογές τους για να δημιουργήσουν για τον επισκέπτη διαφορετικά είδη εμπειρίας, και αφετέρου, την πρακτική γνώση σε θέματα οργάνωσης και σχεδιασμού εκθέσεων. Αναλυτικότερα, το μάθημα πραγματεύεται ειδικά θεωρητικά ζητήματα -όπως, η πολυδιάστατη έννοια της επικοινωνίας στο μουσείο, τα αντικείμενα ως φορείς νοημάτων, οι εκθέσεις ως αναπαράσταση, η ερμηνεία των μουσειακών εκθεμάτων, μουσειακές συλλογές και ζητήματα δεοντολογίας. Τα παραπάνω παρέχουν το ευρύτερο θεωρητικό πλαίσιο που θα επιτρέψει στους φοιτητές να αναπτύξουν βαθύτερη κατανόηση και κριτική προσέγγιση απέναντι σε βασικά ζητήματα στη σύγχρονη μουσειακή πρακτική, όπως, ερμηνευτικές προσεγγίσεις και ερμηνευτικός σχεδιασμός, σχέση νοηματικού (μουσειολογικού) και χωρικού (μουσειογραφικού) σχεδιασμού, επιλογή και χρήση διαφόρων ερμηνευτικών μέσων, συγγραφή εκθεσιακών κειμένων, επικοινωνιακές δράσεις στο σύγχρονο μουσείο με στόχο την ευαισθητοποίηση και τη συμμετοχή του κοινού. Βασικό μέρος του μαθήματος αποτελεί η εκπόνηση εργασίας, μέσα από την οποία οι φοιτητές αποκτούν εμπειρία της διεπιστημονικής διάστασης της μουσειολογίας, εφαρμόζουν τις γνώσεις που αποκόμισαν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων και αναπτύσσουν την ικανότητα διατύπωσης, τεκμηρίωσης και παρουσίασης επιχειρημάτων σε συνάρτηση με τα υπό εξέταση ζητήματα.

6 Μουσεία και Νέες Τεχνολο ίες Με αφετηρία μια σύντομη ιστορική αναδρομή στην εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στα μουσεία και με θεωρητικό υπόβαθρο την ανάλυση των αλλαγών στον ορισμό του μουσείου και της πολιτιστικής κληρονομιάς, της σχέσης δυνητικού και πραγματικού και της αύρας του αυθεντικού αντικειμένου την εποχή της ψηφιακής αναπαραγωγής, το μάθημα έχει στόχο να εισαγάγει τους φοιτητές στη στενή σχέση των νέων τεχνολογιών με τις βασικές λειτουργίες του μουσείου. Παρουσιάζει αναλυτικά το ευρύ φάσμα εφαρμογών που αυτές καλύπτουν σήμερα στο χώρο των μουσείων, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο τους ως επικοινωνιακού μέσου, ως ερμηνευτικού εργαλείου και ως μουσειακού εκθέματος. Επίσης, πραγματεύεται διεξοδικά τις συνέπειες της χρήσης τους τόσο στο φυσικό χώρο του μουσείου όσο και στο διαδίκτυο. Στο πλαίσιο του μαθήματος, μελετώνται παραδείγματα εφαρμογών σε ελληνικά και ξένα μουσεία, αναλύονται βασικές αρχές σχεδιασμού τους, σε συνάρτηση με συγκεκριμένους στόχους και χρήσεις, και συζητώνται ζητήματα αξιολόγησής τους. Μουσειο αιδα ω ική Το μάθημα περιστρέφεται γύρω από τον παιδευτικό ρόλο του μουσείου και τη σημασία της εκπαιδευτικής πολιτικής του και της επικοινωνίας του με ένα διαφοροποιημένο κοινό. Εξετάζει πώς αναπτύχθηκε αυτή η νέα επιστημονική κατεύθυνση και με ποιες ευρύτερες κοινωνικές, πολιτιστικές και παιδαγωγικές αλλαγές συνδέεται. Αναλύει θεωρητικές προσεγγίσεις στη μουσειακή εκπαίδευση -όπως, οι θεωρίες για τη γνώση και τη μάθηση, το μοντέλο της διαδραστικής εμπειρίας της επίσκεψης, η ολιστική προσέγγιση της επικοινωνιακής πρακτικής διερευνά την έννοια του μουσειακού χώρου ως παιδευτικού μέσου και την εφαρμογή των εκπαιδευτικών θεωριών στο σχεδιασμό εκθέσεων τονίζει τη σημασία της έρευνας κοινού και της αξιολόγησης των μουσειακών δραστηριοτήτων και εξετάζει τις εκπαιδευτικές δυνατότητες των νέων τεχνολογιών. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε ζητήματα οργάνωσης και σχεδιασμού εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων στα μουσεία, σε συνάρτηση με τις διαφορετικές ομάδες κοινού στις οποίες απευθύνονται, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτικών προγραμμάτων για σχολικές ομάδες. Βασικό μέρος του μαθήματος αποτελεί η εκπόνηση εργασίας στο τέλος του εξαμήνου, που στόχο έχει την εφαρμογή των γνώσεων που αποκόμισε ο φοιτητής κατά τη διάρκεια των μαθημάτων.