ΑΝΑΓΛΥΦΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ

Transcript

1 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΓΛΥΦΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Παρουσίαση: Ελευθερία Τιτόνη, διπλ. αρχιτέκτων μηχ. MSc Η συνεχής αναζήτηση πρωτότυπων διακοσμητικών ιδεών σε συνδυασμό με την εξέλιξη των τεχνολογικών επιτευγμάτων στον κατασκευαστικό τομέα οδήγησε τα τελευταία χρόνια στη δημιουργία καινοτόμων υλικών επένδυσης εσωτερικών χώρων. Οι ανάγλυφες επενδύσεις αποτελούν μια σύγχρονη αρχιτεκτονική πρόταση και μια εναλλακτική των παραδοσιακών προσεγγίσεων. Διαμορφώνουν ευμετάβλητες επιφάνειες, γλυπτικής προσέγγισης, με παιχνιδί- σματα φωτός και σκιάς και η εφαρμογή τους μπορεί να αλλάξει εντυπωσιακά την εικόνα ενός χώρου, χαρίζοντάς του μια νέα διάσταση. Οι ανάγλυφες επενδύσεις μπορούν να επικολληθούν σε εσωτερικές τοιχοποιίες οποιουδήποτε υλικού (τούβλου, σκυροδέματος, γυψοσανίδας κτλ.), να συναρμολογηθούν σε κατάλληλο πλαίσιο, δημιουργώντας μια νέα κατασκευή, ή να εφαρμοστούν σε επιφάνειες επίπλων ή άλλων δομικών στοιχείων, όπως υποστυλωμάτων, εσωτερικών κουφωμάτων κτλ. Στο εμπόριο υπάρχουν αναρίθμητες επιλογές, ικανές να καλύψουν κάθε αισθητική και λειτουργική απαίτηση, αλλά και κάθε τύπο εφαρμογής, από οικιακή έως βαριά εμπορική χρήση. Συναντώνται όλο και συχνότερα σε επαγγελματικούς χώρους (εστιατόρια, ξενοδοχεία, αίθουσες συνεδριάσεων, γραφεία, εμπορικά καταστήματα, σχολεία κ.ά.), αλλά και σε χώρους κατοικιών (καθιστικά, υπνοδωμάτια, διαδρόμους, μπάνια κ.ά.). 1 2 Paul Rivera 3 1. Τα πλαστικά πετάσματα είναι κατάλληλα για οικιακή χρήση, ενώ χάρη στην αντοχή τους σε υγρασία μπορούν να εφαρμοστούν ακόμη και στο μπάνιο. 2, 3. Εφαρμογές ανάγλυφων επενδύσεων σε επαγγελματικούς χώρους. 4, 5. Καλούπια μοριοσανίδας με εξωτερική επένδυση βακελίτη δίνουν τη δυνατότητα δημιουργίας ποικιλίας σχεδίων και υφών. 6. Ανάγλυφη επένδυση σε χώρο εστιατορίου.

2 Σύγχρονα ανάγλυφα πετάσματα Η επένδυση εσωτερικών χώρων γίνεται με τη χρήση πετασμάτων, δηλαδή τυποποιημένων πλακιδίων, που συνήθως διατίθενται σε τετράγωνο ή ορθογώνιο σχήμα. Η εμπρόσθια όψη τους διαθέτει μια τρισδιάστατη τελική επιφάνεια, που της προσδίδει και το ανάγλυφο αποτέλεσμα, ενώ η επιφάνεια που επικολλάται είναι επίπεδη και διαμορφωμένη κατάλληλα για τοποθέτηση. Το τρισδιάστατο αποτέλεσμα της τελικής επιφάνειας επιτυγχάνεται με εξελιγμένες τεχνολογικές μεθόδους και σύγχρονα μηχανήματα, ανάλογα με την πρώτη ύλη των πετασμάτων, όπως έγχυση σε καλούπια, χάραξη με μηχανήματα CNC, τρισδιάστατη εκτύπωση κτλ. Τα σύγχρονα ανάγλυφα πετάσματα παρουσιάζουν καινοτόμους μορφές, εμπνευσμένες από γεωμετρικά ή οργανικά σχήματα. Είναι σχεδιασμένα έτσι, ώστε, όταν τοποθετούνται μαζί, να δημιουργούν ένα επαναλαμβανόμενο διακοσμητικό μοτίβο και μια ενιαία, μονολιθική κατασκευή με όσο το δυνατόν πιο αόρατες ενώσεις. Για να επιτευχθεί η επιθυμητή ομοιομορφία της τελικής επιφάνειας, οι αρμοί καλύπτονται με κατάλληλο για την κάθε περίπτωση υλικό, που, όταν στεγνώσει, λειαίνεται πλήρως, μέχρις ότου χαθούν τα όρια μεταξύ ενώσεων και πετασμάτων. Κατόπιν, η τελική επιφάνεια μπορεί να μείνει ακατέργαστη, να βαφεί ή να διακοσμηθεί. Η επίτευξη ενός ομοιόμορφου τελικού αποτελέσματος εξαρτάται από το είδος και την ποιότητα του υλικού των πετασμάτων, καθώς και από τη σωστή εφαρμογή. Αν και ο πρωταρχικός ρόλος τους είναι διακοσμητικός, πέρα από την αισθητική αναβάθμιση του χώρου, στον οποίο τοποθετούνται, μπορούν να συμβάλουν και πρακτικά, καλύπτοντας ατέλειες στους τοίχους, προσφέροντας ομοιόμορφες τελικές επιφάνειες και βελτιώνοντας την ηχομόνωση και τη θερμομόνωση. Στα θετικά τους συγκαταλέγονται επίσης η μεγάλη ποικιλία διαθέσιμων προϊόντων, η ευκολία εφαρμογής, η ανθεκτικότητά τους, το μικρό συνήθως βάρος τους, η δυνατότητα βαφής ή διαμόρφωσης της τελικής επιφάνειας, η δυνατότητα ενσωμάτωσης φωτισμού ή άλλων εγκαταστάσεων και η οικολογική διάσταση των νέων προϊόντων. Υλικά ανάγλυφων πετασμάτων Για την κατασκευή των ανάγλυφων πετασμάτων χρησιμοποιείται μια πληθώρα υλικών, μεταξύ των οποίων μερικά συμβατικά, όπως το μέταλλο, το ξύλο και το πλαστικό και άλλα πιο καινοτόμα, όπως οι φυτικές ίνες, η γύψος και τα συνθετικά υλικά. Πέρα από την πρώτη ύλη κατασκευής, η τελική επιφάνεια των πετασμάτων μπορεί να επιστρωθεί για λόγους εμφάνισης ή προστασίας με βερνίκια, μεταλλικές βαφές, πλαστικές μεμβράνες, δερμάτινες επιφάνειες και καθρέφτες, αυξάνοντας έτσι τη διαθέσιμη ποικιλία. Η επιλογή των κατάλληλων υλικών, που γίνεται με βάση τη συγκριτική ανάλυση των ποιοτικών χαρακτηριστικών και του διαθέσιμου προϋπολογισμού, εξαρτάται τόσο από το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα, όσο και από το είδος του χώρου εφαρμογής. Τα πιο συνηθισμένα υλικά κατασκευής ανάγλυφων πετασμάτων είναι οι φυτικές ίνες, το πλαστικό, η γύψος, το ξύλο, ο φελλός, το μέταλλο και τα συνθετικά υλικά, ενώ στο εμπόριο υπάρχουν και ανάγλυφα πετάσματα από τσιμέντο, δέρμα, κεραμικά, γυαλί, πολυστερίνη και πολλά άλλα υλικά. Γύψος. Για την κατασκευή γύψινων πετασμάτων αναμειγνύεται γύψος, νερό και φυτικές ίνες και το μείγμα χυτεύεται σε ειδικά καλούπια, που προσδίδουν το επιθυμητό τρισδιάστατο τελικό αποτέλεσμα. Η επιφάνεια που προκύπτει είναι λευκή και μπορεί να βαφεί ή να επικαλυφθεί με διάφορα υλικά. Προσφέρουν ένα υψηλής αισθητικής 4 5 6

3 και εξαιρετικής λεπτομέρειας αποτέλεσμα, καθώς η γύψος αποτελεί το ιδανικό υλικό πλήρους κάλυψης των ενώσεων και δημιουργίας μιας ενιαίας ομοιόμορφης επένδυσης. Πέρα από την εξαιρετική εμφάνισή τους, έχουν μεγάλη ανθεκτικότητα και διάρκεια ζωής, που μπορεί να φτάσει έως και 100 χρόνια, είναι άκαυστα και προστατεύουν από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. Επιπλέον, τα καινοτόμα πετάσματα γύψου έχουν βελτιωμένες ακουστικές ιδιότητες και αντοχή σε υγρασία, ενώ η παραγωγή τους μπορεί να είναι φιλική προς το περιβάλλον. Παρ όλ αυτά, το κόστος τους είναι αυξημένο και η εγκατάστασή τους αρκετά δύσκολη λόγω του μεγάλου βάρους και της ευθραυστότητάς τους. Ως προς τη χρήση τους, δεν υπάρχει περιορισμός, καθώς μπορούν να επενδύσουν οποιονδήποτε εσωτερικό χώρο, από κατοικίες έως πολυσύχναστα εμπορικά κέντρα και πισίνες. Ξύλο. Πρόκειται για ινοσανίδες μέσης πυκνότητας (MDF) που κατασκευάζονται με θερμική συμπίεση ινών ή υπολειμμάτων ξύλου και πρόσμειξη ρητίνης. Οι επιφάνειες που προκύπτουν χαράζονται με μηχανήματα CNC μέχρι να επιτευχθεί το επιθυμητό τρισδιάστατο μοτίβο. Επειδή οι ινοσανίδες είναι πολύ απορροφητικές και η βαφή δεν μπορεί να εφαρμοστεί σωστά, πρέπει να προηγηθεί επάλειψή τους στο εργοστάσιο με τουλάχιστον δύο στρώσεις βερνικιού. Ακολούθως, η τελική τους επιφάνεια μπορεί να βαφεί, να επικαλυφθεί με διακοσμητικό ξύλο (καπλαμά) ή με άλλο υλικό, όπως πλαστικό, δέρμα, φύλλομετάλλουκτλ. Όπως και τα γύψινα πετάσματα, χαρίζουν ένα ποιοτικό και ομοιόμορφο αποτέλεσμα, χωρίς εμφανείς ενώσεις και παράλληλα έχουν μικρότερο κόστος σε σχέση με της γύψου. Επιπροσθέτως, έχουν αρκετά μεγάλη αντοχή, προσφέρουν ηχομόνωση και θερμομόνωση, είναι βραδύκαυστα και μπορούν να επιδιορθωθούν εύκολα σε περίπτωση φθοράς. Η σύστασή τους είναι οικολογική, μιας και προέρχονται από ανακυκλώσιμα προϊόντα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να περιέχουν φορμαλδεΰδη για τη συγκόλλησή τους. 7. Ο συνδυασμός των ανάγλυφων επενδύσεων με κατάλληλο φωτισμό καθιστά ακόμη πιο εντυπωσιακό το τελικό αποτέλεσμα. 8. Τα τρισδιάστατα πετάσματα είναι σχεδιασμένα έτσι, ώστε να δημιουργούν ένα επαναλαμβανόμενο διακοσμητικό μοτίβο και μια ενιαία επιφάνεια. 9. Κεραμικά πλακίδια με τρισδιάστατη μορφή σε απόχρωση χαλκού. 10. Σύγχρονα ανάγλυφα πετάσματα, εμπνευσμένα από γεωμετρικά ή οργανικά σχήματα. 11. Επένδυση τοίχου με πετάσματα από βρύα και φυτά. 7 8

4 Όσον αφορά στα μειονεκτήματά τους, δεν έχουν αντοχή σε υγρασία, εκτός κι αν ενισχυθούν με υαλονήματα ή ανθρακονήματα και επικαλυφθούν με κατάλληλες επιστρώσεις. Η τοποθέτησή τους είναι προτιμότερο να γίνεται από εξειδικευμένο συνεργείο. Είναι κατάλληλα για οικιακή και επαγγελματική χρήση, αλλά καλύτερα να αποφεύγονται σε χώρους με υγρασία. Φελλός. Τα τρισδιάστατα πετάσματα φελλού παράγονται από την ανάμειξη κοκκοποιημένου φελλού και ρητινών, που συνδυάζονται σε διαφορετικά πάχη και μορφοποιούνται με ειδικά μηχανήματα. Η τελική τους επιφάνεια καλύπτεται για προστασία με βερνίκι νερού, που τονίζει τη φυσική απόχρωση του υλικού. Χάρη στις ιδιότητες του φελλού, είναι οικολογικά, ελαφρά, μονωτικά, στεγανά και ελαστικά, ενώ χαρίζουν μια φιλική και απαλή τελική επιφάνεια. Παρ όλ αυτά, είναι αρκετά ευαίσθητα στη χρήση, καθώς χαράζονται εύκολα, απαιτούν συχνή συντήρηση και έχουν αυξημένο κόστος. Συστήνονται κυρίως για οικιακή χρήση. Μέταλλο. Πρόκειται για πετάσματα που κατασκευάζονται από κομμάτια αλουμινίου ή χαλκού και εν συνεχεία καμπυλώνονται με κατάλληλα μηχανήματα ή μορφοποιούνται με τη μέθοδο της διάτρησης. Μπορούν να βαφούν με ψεκασμό ή να επικαλυφθούν με μεγάλης αντοχής πολυμερική μεμβράνη. Παρουσιάζουν εξαιρετική αντοχή, δεν διαβρώνονται και είναι ανθεκτικά σε πυρκαγιά. Στα μειονεκτήματά τους περιλαμβάνεται το μεγάλο τους βάρος, το αυξημένο τους κόστος και το "ψυχρό" αισθητικό τους αποτέλεσμα. Είναι κατάλληλα κυρίως για εμπορική χρήση, αλλά συστήνονται και για επένδυση μπάνιων ή κουζινών σε κατοικίες. Φυτικές ίνες. Η χρήση φυτικών ινών αποτελεί την πιο σύγχρονη και οικολογική προσέγγιση στην κατασκευή ανάγλυφων πετασμάτων. Η σύνθεσή τους είναι 100% φυσική, καθώς παρασκευάζονται από πεπιεσμένες φυτικές ίνες ή φύλλα σε αποσύνθεση, με μια διαδικασία παρόμοια της κατασκευής χαρτονιού. Ως πρώτη ύλη

5 χρησιμοποιείται συνήθως το ζαχαροκάλαμο, συγκεκριμένα τα υπολείμματα από την κατεργασία της ζάχαρης και οι ίνες από μπαμπού. Για τη συγκόλληση των ινών δεν χρησιμοποιούνται χημικές κόλλες αλλά οι ίδιες οι φυσικές ουσίες των φυτών, από τα οποία προέρχονται. Παράγονται σε λευκό χρώμα και η επιφάνειά τους μπορεί να βαφεί. Αυτά τα πετάσματα θεωρούνται οικολογικά και πολύ υγιεινά για τους χρήστες, καθώς είναι 100% ανακυκλώσιμα και βιοδιασπώμενα, επιτρέπουν τη "διαπνοή" του τοίχου, δεν περιέχουν τοξικές και καρκινογόνες ουσίες και έχουν μηδενική εκπομπή ρύπων. Προσφέρουν ακόμη ευκολία τοποθέτησης, χαμηλό κόστος, θερμομόνωση και ηχομόνωση χάρη στις ιδιότητες των φυτικών ινών. Στα αρνητικά τους συγκαταλέγεται η μειωμένη ανθεκτικότητά τους, εξαιτίας της φύσης των πρώτων υλών και του μικρού πάχους κατασκευής (συνήθως 1,2 mm). Δεν είναι υδατοστεγανά και η απορρόφηση υγρασίας μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή του υλικού και αποκόλληση. Ακόμη, καθώς οι ενώσεις τους δεν μπορούν να καλυφθούν πλήρως, δίνουν την αίσθηση περισσότερο πλακιδίων παρά μιας ομοιόμορφης τελικής επιφάνειας. Είναι ιδανικά για οικιακή χρήση, αλλά πρέπει να αποφεύγονται σε χώρους με αυξημένη υγρασία, όπως στην κουζίνα και στο μπάνιο. Σε επαγγελματικούς χώρους μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο για προσωρινή διακόσμηση, π.χ. σε προθήκες, καθώς αποτελούν μια οικονομικά προσιτή διακοσμητική λύση. Πλαστικό. Για την κατασκευή πλαστικών τρισδιάστατων πετασμάτων χρησιμοποιείται συνήθως το πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC), ένα πολύ διαδεδομένο συνθετικό πολυμερές. Αυτά τα πετάσματα έχουν παρεμφερείς ιδιότητες με τα οικολογικά πετάσματα φυτικών ινών όσον αφορά στην ευκολία τοποθέτησης, στο κόστος, στα διαθέσιμα μεγέθη και στο πάχος κατασκευής, με τη διαφορά ότι είναι ανθεκτικά σε υγρασία και σε βρομιά. Παρ όλ αυτά, η χρήση πλαστικού δεν θεωρείται οικολογική, ενώ το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα δεν είναι ιδιαίτερα ποιοτικό. Είναι ιδανικά για οικιακή χρήση και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΛΥΦΩΝ ΠΕΤΑΣΜΑΤΩΝ Χαρακτηριστικά Φυτικές ίνες Πλαστικό Γύψος Ξύλο Φελλός Μέταλλο Συνθετικά υλικά Σύσταση Πεπιεσμένες φυτικές ίνες ή φύλλα σε αποσύνθεση Πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC) Γύψος, νερό, ίνες Ινοσανίδες μέσης πυκνότητας (MDF) Φελλός, ρητίνες Αλουμίνιο ή χαλκός Συμπαγή ακρυλικά ομογενούς σύστασης Ανθεκτικότητα Χαμηλή Μέτρια Υψηλή Μέτρια Χαμηλή Υψηλή Υψηλή Αντοχή σε υγρασία Ομοιομορφία τελικής επιφάνειας Οικολογική διάσταση Κόστος Μέτριο Χαμηλό Υψηλό Μέτριο Υψηλό Υψηλό Υψηλό Ευκολία τοποθέτησης Οικιακή χρήση Επαγγελματική χρήση (μέτρια) Επαγγελματική χρήση (βαριά) ΚΤΙΡΙΟΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 2018

6 ακόμη και σε χώρους με αυξημένη υγρασία. Συνθετικά υλικά. Ιδιαίτερα διαδεδομένα συνθετικά υλικά για την επένδυση τοίχων είναι τα συμπαγή ακρυλικά με ομογενή σύσταση. Πρόκειται για υλικά, τα οποία ρευστοποιούνται και μπορούν να διαμορφωθούν με θερμική εξέλαση κατά βούληση, χαρίζοντας μοναδικούς, γλυπτικούς σχεδιασμούς. Δημιουργούν μια ομοιόμορφη τελική επιφάνεια, χωρίς εμφανείς αρμούς, έχουν εξαιρετική ανθεκτικότητα, είναι υδατοστεγανά, άκαυστα, αντιβακτηριδιακά, μη τοξικά, ελαφρά και ανακυκλώσιμα. Ακόμη είναι εύκολο να καθαριστούν και μπορούν να επιδιορθωθούν σε περίπτωση φθορών. Στα μειονεκτήματά τους περιλαμβάνονται το κόστος, που είναι ιδιαίτερα αυξημένο, και η τοποθέτησή τους, που απαιτεί συνεργείο με εξειδικευμένες γνώσεις. Είναι ιδανικά για οποιοδήποτε χώρο, ακόμη και για χώρους με υψηλές απαιτήσεις υγιεινής, όπως νοσοκομεία και εστιατόρια. Εφαρμογή Ο τρόπος εφαρμογής των ανάγλυφων επενδύσεων αλλά και η δυσκολία εξαρτάται από το υλικό που θα επιλεχθεί. Σε μερικές περιπτώσεις, όπως στα πλαστικά ή οικολογικά πετάσματα, η τοποθέτηση είναι σχετικά απλή, ενώ σε άλλες περιπτώσεις, όπως στα γύψινα ή στα συμπαγή υλικά, η εφαρμογή είναι αρκετά απαιτητική και πρέπει να γίνεται μόνο από εξειδικευμένο προσωπικό. Η εφαρμογή των ανάγλυφων επενδύσεων γίνεται σε γενικές γραμμές με την εξής διαδικασία: Προετοιμασία της επιφάνειας τοποθέτησης, η οποία πρέπει να είναι καθαρή, στεγνή και επίπεδη. Σε περίπτωση φθορών, όπως οπών στον τοίχο ή κατεστραμμένων περιοχών, συνιστάται να προηγηθεί επιδιόρθωσή τους. Άνοιγμα της συσκευασίας των πετασμάτων και εγκλιματισμός τους για 48 ώρες στη θερμοκρασία του χώρου, στον οποίο θα τοποθετηθούν. Σχεδιασμός του τρόπου, με τον οποίο θα τοποθετηθούν τα πετάσματα στον τοίχο, με τη χρήση βοηθητικών γραμμών ή με την τοποθέτησή τους οριζόντια στο πάτωμα. Σ αυτό το στάδιο θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και Η επιλογή των κατάλληλων υλικών εξαρτάται από το επιθυμητό αισθητικό αποτέλεσμα και από τις απαιτήσεις του χώρου εφαρμογής. 13. Πετάσματα από φλοιό ξύλου, κατάλληλα για χρήση, ακόμη και σε χώρους με αυξημένη υγρασία. 14. Εφαρμογές ανάγλυφων επενδύσεων σε οικιακούς χώρους. 15. Η δημιουργία της τρισδιάστατης επιφάνειας των πετασμάτων επιτυγχάνεται με εξελιγμένες τεχνολογικές μεθόδους και σύγχρονα μηχανήματα. 16, 17. Οικολογικά ανάγλυφα πετάσματα από ύφασμα, τσόχα ή PET, που προσφέρουν ευκολία τοποθέτησης, χαμηλό κόστος και μόνωση

7 τα ανοίγματα για διακόπτες ή ρευματοδότες. Επάλειψη της επιφάνειας τοποθέτησης με ειδική κόλλα και χρήση σπάτουλας. Τοποθέτηση των πετασμάτων στην επιφάνεια ομοιόμορφα και ευθυγραμμισμένα και στερέωσή τους με τις ειδικές βίδες, αν διαθέτουν. Καθαρισμός των πετασμάτων και πλήρωση των αρμών και των οπών με κατάλληλο για την κάθε περίπτωση υλικό. Λείανση των ενώσεων με γυαλόχαρτο, μέχρις ότου επιτευχθεί ένα ομοιόμορφο αποτέλεσμα. Πέρασμα της επιφάνειας με αστάρι και βαφή σε επιθυμητό χρώμα ή διακόσμηση με τη χρήση κατάλληλων υλικών. Φωτισμός Ο συνδυασμός των ανάγλυφων επενδύσεων με κατάλληλο φωτισμό, καθιστά ακόμη πιο εντυπωσιακό το τελικό αποτέλεσμα και ενισχύει την ανάγλυφη υφή της επιφάνειας. Για το φωτισμό τους χρησιμοποιούνται συνήθως σποτ, ταινίες φωτοδιόδων και κουρτίνες φωτός, σε κατάλληλους χρωματισμούς, ανάλογα με την επιθυμητή ατμόσφαιρα. Τα φώτα μπορούν να τοποθετηθούν στο επάνω ή κάτω μέρος της επενδυμένης επιφάνειας ή σε μερικές περιπτώσεις να ενσωματωθούν στα πετάσματα. Για σωστή διευθέτηση του εξοπλισμού και των καλωδίων, ο φωτισμός πρέπει να προβλεφθεί κατά το στάδιο του σχεδιασμού. Συντήρηση Η συντήρηση των ανάγλυφων επενδύσεων εξαρτάται από το υλικό των πετασμάτων και την επίστρωση της τελικής επιφάνειας. Τα σύγχρονα πετάσματα είναι σχεδόν στο σύνολό τους εύκολο να καθαριστούν με νερό ή απλά καθαριστικά. Οι επιστρώσεις και οι βαφές απαιτούν επάλειψη σε τακτά χρονικά διαστήματα για να διατηρήσουν το χρώμα και τις ιδιότητές τους, ενώ σε περίπτωση μεγαλύτερων φθορών, η δυνατότητα επιδιόρθωσης εξαρτάται από τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ MasterMastoras.gr, 3D πάνελ διακόσμησης τοίχου, d_Wall_Decoration_Panels.html Ζυμαρίτη Ι., Μια νέα, πρωτοποριακή πρόταση για τη διακόσμηση του τοίχου, ΒΗΜΑDECO, Ashraf M., 3D wall panels ideas, materials and installation tips, Décor Zoom. Ashraf M., Full catalog of decorative 3D wall panels for unusual wall decor, Décor Zoom. Nimuta J., 3D wall panel information, The Suncoast Collection, Textures-3D, Clarifying the options and the hype in "3d wall panels" and "wave wall textures" Οι ξύλινες επενδύσεις κατασκευάζονται από MDF και δημιουργούν ένα φιλικό και άνετο περιβάλλον. 19. Επένδυση τοίχου με μεταλλικά πετάσματα. Κατοικία στα Βριλήσσια. Αρχιτέκτονες: Ρία Βογιατζή, Αλέξανδρος Ξένος / Elastic Architects. 20. Πρωτότυπα πετάσματα, που προσομοιάζουν χειροποίητα μοτίβα ΚΤΙΡΙΟΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ