ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Transcript

1 ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΤΟΥ ΚΑΤΑΡΡΟΪΚΟΥ ΠΥΡΕΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΜΕ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤIΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤHΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2015 Υλοποίηση: ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε.Ε. ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015

2 Περιεχόμενα 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΤΑΡΡΟΪΚΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΩΝ H Νόσος του Καταρροϊκού Πυρετού Κύκλος Μετάδοσης Ιού BTV - Διαχείμαση ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ Ιστορική Αναδρομή Γεωγραφική κατανομή Χωροχρονική Κατανομή του Καταρροϊκού Πυρετού στην Περιφέρεια Πελοποννήσου ΕΝΤΟΜΑ ΓΕΝΟΥΣ Culicoides spp ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ Culicoides spp ΩΣ ΕΝΤΟΜA ΦΟΡΕIΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ - ΗΘΟΛΟΓΙΑ ΟΖΩΔΗΣ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ ΒΟΟΕΙΔΩΝ (Lumpy Skin Disease) ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΤΗΣ ΟΖΩΔΟΥΣ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ - ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Επιλογή και Κατάρτιση Προσωπικού Εντοπισμός των κτηνοτροφικών μονάδων Καταγραφή Δεδομένων και αξιολόγηση αυτών Γενική Διαδικασία-Μεθοδολογία Αξιολόγηση επικινδυνότητας των κτηνοτροφικών μονάδων Παρακολούθηση συνεργείων ψεκασμών Κατάρτιση εβδομαδιαίου προγράμματος επεμβάσεων Παράδοση μηνιαίων Εκθέσεων Πεπραγμένων ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΓΙΑ ΨΕΚΑΣΜΟ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΨΕΚΑΣΜΩΝ ΈΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ Culicoides spp ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι : ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΨΕΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙI: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΓΙΔΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV: ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 2

3 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα έκθεση συντάχθηκε από την Ένωση «ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.-ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ - ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ» και αφορά το έργο: ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΤΟΥ ΚΑΤΑΡΡΟΪΚΟΥ ΠΥΡΕΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΜΕ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤIΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤHΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Με την έναρξη του προγράμματος διενεργήθηκαν στο σύνολο των οικισμών ανά Περιφερειακή Ενότητα περιφορές των συνεργείων προκειμένου να εκτιμηθεί ο υφιστάμενος βαθμός ευνοϊκών συνθηκών για πιθανή μετάδοση του ιού. Συγκεκριμένα ελέγχονταν σε εβδομαδιαία βάση: η έκταση και ο βαθμός επικινδυνότητας των εστιών αναπαραγωγής των εντόμων Culicoides καθώς και οι πληθυσμοί των ακμαίων Culicoides, μέσω του δικτύου παγιδών σύλληψης που αναπτύχθηκε ανά την Περιφέρεια Πελοποννήσου, ενώ με βάση τα ανωτέρω ευρήματα λαμβάνονταν οι αποφάσεις για την αναγκαιότητα ή μη διενέργειας ψεκασμών. Η ανωτέρω οργάνωση είχε ως αποτέλεσμα την διατήρηση των πληθυσμό των ακμαίων Culicoides σε πολύ χαμηλά επίπεδα και φυσικά την ελαχιστοποίηση κινδύνου μετάδοσης του ιού. Κατά την εκκίνηση του έργου διαχείρισης των εντόμων φορέων του Καταρροϊκού πυρετού αξιοποιήθηκε η βάση δεδομένων που αναπτύχθηκε στα πλαίσια του προγράμματος Καταρροϊκού Πυρετού Κατόπιν της ολοκλήρωσης του έργου ΚΠ 2014 δεν εκδηλώθηκε κανένα νέο κρούσμα ΚΠ ανά την Περιφέρεια Πελοποννήσου, ωστόσο εκ μέρους των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών των επιμέρους Π.Ε διαμορφώθηκαν λίστες με νέες προς ένταξη κτηνοτροφικές μονάδες, οι οποίες άμεσα ενσωματώθηκαν στο πρόγραμμα. ΕΝΤΑΞΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΒΟΟΕΙΔΩΝ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Αναδυόμενης απειλής για την ελληνική κτηνοτροφία αποτελεί η ασθένεια των βοοειδών λοιμώδης οζώδης δερματίτιδα, κατόπιν πλήθους κρουσμάτων που σημειώθηκαν στην Βόρεια Ελλάδα. Με εισήγησης των Κτηνιατρικών Υπηρεσίων, αποφασίστηκε η ένταξη στο πρόγραμμα και κτηνοτροφικών μονάδων βοοειδών που εντοπίζονται στις Περιφερειακές ενότητες της Κορινθίας, Αργολίδας, Λακωνίας, Αρκαδίας, Μεσσηνίας για την διενέργεια προληπτικών ψεκασμών. Σε συνεργασία με τις κτηνιατρικές Υπηρεσίες συγκεντρώθηκαν τα στοιχεία των εκτροφέων βοοειδών και αναπτύχθηκε από την Ένωση μια νέα βάση δεδομένων που αφορά αποκλειστικά τις εν λόγω κτηνοτροφικές μονάδες. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 3

4 2. ΚΑΤΑΡΡΟΪΚΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΩΝ 2.1 H Νόσος του Καταρροϊκού Πυρετού Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου οι πιθανότητες για την εκδήλωση μίας επιδημίας του Καταρροϊκού Πυρετού η Νόσος κυανής γλώσσας (Blutongue Virus,BTV), βάσει των περιβαλλοντικών, βιολογικών, και κοινωνικών παραγόντων, δεν είναι αμελητέες : 1. Ο μεγάλος αριθμός διάσπαρτων κτηνοτροφικών μονάδων. 2. Η καταγραφή κρουσμάτων καταρροϊκού πυρετού σε αιγοπρόβατα κατά το έτος Η επιβεβαιωμένη παρουσία των εντόμων του γένους Culicoides. 4. Η παρουσία αρκετών κατάλληλων φυσικών ενδιαιτημάτων ανάπτυξης του εντόμου 5. Οι επικρατούσες περιβαλλοντικές συνθήκες που ευνοούν την αναπαραγωγή και την εξάπλωση του εντόμων φορέων. Ο καταρροϊκός πυρετός είναι ένα από τα πλέον σοβαρά ιογενή νοσήματα των μηρυκαστικών και κυρίως των προβάτων. Οφείλεται σε ιό του γένους Orbivirus της οικογένειας Reoviridae. Μέχρι σήμερα έχουν ταυτοποιηθεί 26, διακριτοί ορότυποι του ιού,με διαφορετική γεωγραφική κατανομή (Mann et al. 2011, Roy 2013). Στη Ελλάδα έχουν ταυτοποιηθεί οι ορότυποι BTV-4, ΒΤV-16, BTV-1, ΒΤV-8 και ΒΤV 9 ορότυποι του ιού. Βέβαια η επιζωοτία του 2014 οφείλεται στον ορότυπο BTV-4. Γεωγραφική κατανομή του Καταρροϊκού πυρετού στην Ευρώπη (Πηγή: EUROPEAN COMMISSION 28/11/2014) ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 4

5 Ο ιός μεταδίδεται από ζώο σε ζώο μέσω δίπτερων αιματοφάγων εντόμων, που ανήκουν στο γένος Culicoides spp. Μερικά από τα κύρια κλινικά συμπτώματα είναι πυρετός, ανορεξία, σιαλόρροια, ρινικό έκκριµα, οίδηµα του προσώπου και µε υπεραιµία ορισµένες φορές µε κυάνωση του στοµατικού βλεννογόνου και της γλώσσας (bluetongue, απώλεια βάρους, μόλυνση στην εγκυμοσύνη που μπορεί να οδηγήσει σε αποβολή ή γέννηση θνησιγενών αμνών ενώ μπορεί να επέλθει αυτοίαση με στερότητα, καθυστερημένη ανάπτυξη και απώλεια του μαλλιού. (Εργαστήριο Παρασιτολογίας, Ινστιτούτο Λοιμωδών &Παρασιτικών Νοσημάτων, 2014 ) ΠΗΓΗ:ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Π.Ε. ΑΡΚΑΔΙΑΣ Στα πρόβατα η περίοδος επώασης ποικίλει από 4 έως 14 ημέρες. Η σοβαρότητα των κλινικών συμπτωμάτων επηρεάζεται από τον ορότυπο του ιού του Καταρροϊκού Πυρετού, τη φυλή του ζώου και περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως η άμεση και μακρά έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Για την ακρίβεια η φωτοευαισθησία παίζει σπουδαιότατο ρόλο στην εκδήλωση σοβαρών μορφών. Η προστασία των προβάτων από την ηλιακή ακτινοβολία με χρήση καταλυμάτων έδειξε ότι προκάλεσε λιγότερες υπεραιμικές αλλοιώσεις στα ζώα αυτά. Η θνησιμότητα που παρατηρείται στα πρόβατα, τα οποία είναι εξαιρετικά ευαίσθητα ποικίλει συνήθως από 1% έως 30%, αλλά μπορεί να αγγίξει το 70% ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 5

6 Οι αίγες προσβάλλονται σπανιότερα σε σχέση με τα πρόβατα και όταν προσβληθούν τα συμπτώματα δεν είναι τόσο έντονα. Στα βοοειδή η μόλυνση είναι υποκλινική, και τα μολυσμένα βοοειδή σπάνια εκδηλώνουν κλινικά συμπτώματα. Εξαίρεση σε αυτό αποτελούν τα κλινικά ευρήματα σε βοοειδή που παρατηρήθηκαν στην επιζωοτία του 2006 στην Κεντρική Ευρώπη όπου τα κλασσικά συμπτώματα του Καταρροϊκού Πυρετού παρατηρήθηκαν στα βοοειδή. Τα βοοειδή παρουσιάζουν παρατεταμένη ιαιμία (60 έως 100 ημέρες) και έτσι μπορούν συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην εξάπλωση και διασπορά της νόσου του Καταρροϊκού Πυρετού. 2.2 Κύκλος Μετάδοσης Ιού BTV - Διαχείμαση Ο ιός μεταδίδεται μέσω του σίελου των εντόμων-φορέων Culicoides spp. Το ζώο, το οποίο μολύνεται διέρχεται από μια περίοδο επώασης του ιού προτού αναπτύξει ένα μολυσματικό επίπεδο, οπότε και πλέον μπορεί να επιτραπεί η μόλυνση, μέσω του τσιμπήματος, νέων εντόμων Culicoides spp. καθιστώντας τα φορείς του ιού. Η ταυτοποίηση των μηχανισμών διαχείμασης του ιού κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών, κατά την οποία η δραστηριότητα των εντόμων Culicoides spp παύει, δεν έχει ακόμα επιτευχθεί Ο ακριβής προσδιορισμός ωστόσο των τρόπων διαχείμασης αποτελεί μια σημαντική πρόκληση για τον έλεγχο μετάδοσης του. Ως πιθανοί τρόποι διαχείμασης περιγράφονται από την επιστημονική κοινότητα οι εξής: 1) Κάθετη μετάδοση του ιού από το ενήλικο έντομο στα ωά ( transovarial transmission ) και διαχείμαση των προνυμφών 2) Επιβίωση-διαχείμαση μολυσμένων ενήλικων εντόμων Culicoidesspp. 3) Παρατεταμένη παραμονή του ιού στο ζώο ή διαπλουκουντιακή μετάδοση του ιού. ΠΗΓΗ : Wilson, Darpel & Mellor (2008), PLoS Biology 6(8):e210; bio ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 6

7 2.3 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ Ιστορική Αναδρομή Ιστορικά η ασθένεια του καταρροϊκού πυρετού αποτελεί μια τροπική ασθένεια παρόλα αυτά εκδηλώνεται στην Ευρώπη πλέον αρκετά τακτικά κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας. Αν και η αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου ζώων κτηνοτροφίας αποτελεί μία από τις αιτίες της αυξημένης συχνότητας της εισαγωγής τροπικών ασθενειών στην Ευρώπη, η αυξανόμενη τάση παραμονής αλλά και εξάπλωσης των εισαγόμενων ιών παγκοσμίως αποδίδεται κυρίως στην αλλαγή του κλίματος της Ευρώπης, καθώς πολυάριθμες έμμεσες ή άμεσες σχέσεις μεταξύ του κλίματος της Ευρώπης και της μετάδοσης του Ιού του Καταρροϊκού Πυρετού έχουν ταυτοποιηθεί έως σήμερα. Κύρια εστία του ιού και πηγή των περισσοτέρων ορότυπων του είναι η Αφρικανική Ήπειρος και η Μέση Ανατολή. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, σποραδικές επιζωοτίες είχαν καταγραφεί στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στην Ιβηρική χερσόνησο, στις Βαλεαρίδες νήσους, στην Κορσική, στη Σικελία, στη Νότιο Ιταλία, στα νησιά του Αιγαίου και στη Βαλκανική, γεωγραφικές περιοχές που συνέπιπταν με το βιότοπο του ξενιστή του ιού, έντομα του γένους Culicoides spp Οι τρεις κύριοι οδοί μέσω των οποίων ο ιός του καταρροϊκού πυρετού εισάγεται στην Ευρώπη. Α, Μαρόκο-Ισπανία Β, Τυνησία-Σικελία C, Τουρκία-Ελλάδα / Βουλγαρία. (Πηγή: Wilson A J, and Mellor P S Phil. Trans. R. Soc. B 2009;364: ) ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 7

8 2.3.2 Γεωγραφική κατανομή Η γεωγραφική κατανομή της νόσου μέχρι το 2006 είχε περιοριστεί σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ των παραλλήλων 35 0 S ΚΑΙ 40 0 Ν, χώρες με τροπικό η εύκρατο κλίμα,κατάλληλο για την ανάπτυξη και διαβίωση των εντόμων Culicoides spp. Ο καταρροϊκός πυρετός περιγράφηκε για πρώτη φορά στη Νότια Αφρική το 1905.Στην Ευρώπη, στις νότιες χώρες ιδιαίτερα στην λεκάνη της Μεσογείου είχε καταγραφεί ο καταρροϊκός πυρετός σε διάφορα διαστήματα,συγκεκριμένα, στην Τουρκία διαπιστώθηκε το 1942, στην Κύπρο το 1943, το Ισραήλ το 1951, στην Αίγυπτο το 1951, την Ιορδανία το 1960, τη Συρία το 1966, ενώ στην Πορτογαλία το 1956, την Ισπανία το1979 και την Ελλάδα το 1979 (Λέσβος), και το 1999 (Θράκη) με πιο καταστροφική επιζωοτία αυτή που συνέβηκε στην Ισπανία και Πορτογαλία μεταξύ του Στην Ελλάδα, το 1979 εξαπλώθηκε στα νησιά της Ρόδου και Λέσβου και ανακηρύχθηκε ελεύθερη από τον ιό του Καταρροϊκού Πυρετού το 1991 αλλά τον Οκτώβριο του 1998 νέα επιζωοτία αναφέρθηκε στα νησιά Ρόδος, Κως και Λέρος. Από το καλοκαίρι του 1999, η μόλυνση εξαπλώθηκε στο λεκανοπέδιο της Μεσογείου στο Ισραήλ, Τουρκία, Ελλάδα, Κύπρο, Βουλγαρία, Αλβανία, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Δημοκρατία της Σερβίας, Κροατία, Ιταλία, Γαλλικές νήσοι της Κορσικής, Τυνησία, Αλγερία, Ισπανία και Μαρόκο. Επί του παρόντος, στην Ευρώπη η επιδημιολογία και η οικολογία του ιού έχουν αλλάξει δραµατικά. Η κλιµατική αλλαγή ευνοεί την εξάπλωση του ιού προς βορρά, αφού αυξάνει τις πιθανότητες επιβίωσης του ενδιάμεσου ξενιστή και δίνει την ευκαιρία στον ιό να διευρύνει το εύρος των ειδών που µπορούν να αποτελέσουν τον ενδιάµεσο ξενιστή του. Η ασθένεια του Καταρροϊκού πυρετού εμφανίστηκε στην Βόρεια Ευρώπη για πρώτη φορά το 2006 επηρεάζοντας περίπου 2000 κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις με υποχώρηση στις αρχές του Μετά από λίγους μήνες ένα δριμύτερο ξέσπασμα επανεμφανίζεται επηρεάζοντας αυτή τη φορά εγκαταστάσεις ενώ χαρακτηρίστηκε ως το πιο ζημιογόνο οικονομικά ξέσπασμα καταρροϊκού πυρετού που έχει ποτέ υπάρξει. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 8

9 Γεωγραφική κατανομή του Καταρροϊκού πυρετού στην Ευρώπη (Πηγή: EUROPEAN COMMISSION 26/11/2015) ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 9

10 2.3.3 Χωροχρονική Κατανομή του Καταρροϊκού Πυρετού στην Περιφέρεια Πελοποννήσου Η εμφάνιση κρουσμάτων Καταρροϊκού Πυρετού το καλοκαίρι του 2014 (αρχές Ιουνίου ) στην Περιφερειακή Ενότητα Λακωνίας είχε σαν αποτέλεσμα την εξάπλωση του ιού στο σύνολο της Περιφέρεια Πελοποννήσου. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 10

11 Από τα πρώτα κρούσματα εμφανίστηκαν στο λεκανοπέδιο της Σπάρτης και η νόσος επεκτάθηκε πολύ γρήγορα στις ανατολικές παρυφές του Ταΰγετου, στην περιοχή του Ευρώτα, της Ανατολικής Μάνης και στον Λακωνικό Πάρνωνα. Στην συνέχεια από την περιοχή της Φαλαισίας και τη περιοχή της Σκυρίτιδας η νόσος επεκτάθηκε στο οροπέδιο της Μεγαλόπολης και της Τρίπολής αντίστοιχα.επίσης, εντοπίζονται τα πρώτα κρούσματα στην ορεινή Κορινθία, στην περιοχή της Δυτικής Μάνης στη Μεσσηνία, και την Αργολίδα. Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, τον Ιούλιο του 2014 προχωρά στην ευρύτερη περιοχή του Μαινάλου και της Γορτυνίας, και από την Δυτική Μάνη εισέρχεται στην πεδιάδα της Μεσσηνίας. Το φθινόπωρο κρούσματα της νόσου εμφανίζονται με μεγάλη ένταση στην περιοχή της Μονεμβασίας, καθώς και στην περιοχή της Οιχαλίας και στους Αγίους Θεοδώρους του Δήμου Λουτρακίου. Συνολικά στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, κατά το έτος 2014, οι κτηνοτροφικές μονάδες που παρουσίασαν κρούσμα Καταρροϊκού πυρετού και στις πέντε Περιφερειακές Ενότητες παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΑΝ ΚΡΟΥΣΜΑΤΑ Κ.Π ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 11

12 Η συγκεκριμένη κατανομή δηλώνει την αυξημένη ένταση του προβλήματος κατά κύριο λόγω στην ΠΕ Λακωνίας όπου και εμφανίστηκαν νωρίς τον Ιούνιο του 2014 τα πρώτα κρούσματα και κατά δεύτερο λόγω στην ΠΕ Αρκαδίας που γειτνιάζει με την Λακωνία. Αντίθετα στην ΠΕ Μεσσηνίας η οροσειρά του Ταΰγετου φαίνεται να την προστάτεψε σε σημαντικό βαθμό από την επέκταση της νόσου. Στην περίπτωση της ΠΕ Κορινθίας αρκετά κρούσματα εντοπίστηκαν στην περιοχή του Λουτρακίου που γειτνιάζει με την Περιφέρεια Αττικής και τα υπόλοιπα κυρίως στον ορεινό όγκο της Ζήριας. Το έτος 2015 δεν καταγράφηκε νέο κρούσμα στην Περιφέρεια Πελοποννήσου. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 12

13 2.4. ΕΝΤΟΜΑ ΓΕΝΟΥΣ Culicoides spp ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ Τα έντομα του γένους Culicoides spp. ανήκουν στην τάξη Δίπτερα και στην οικογένεια Ceratopogonidae. Υπάρχουν πάνω από 1400 διαφορετικά είδη σε όλο τον κόσμο. Περίπου 120 είδη έχουν εμφανιστεί στην Ευρώπη ενώ τουλάχιστον 39 απαντώνται στην Ελλάδα. Βασίλειο: Φύλο: Κλάση: Τάξη : Οικογένεια: Υποοικογένεια: Γένος: Κυριότερα Είδη Animalia Αρθρόποδα Έντομα Δίπτερα Ceratopogonidae Ceratopogoninae Culicoides C.imicola, C.obsoletus Ταξινόμηση του εντόμου του γένους Culicoides Culicoides spp ΩΣ ΕΝΤΟΜA ΦΟΡΕIΣ Τα έντομα του γένους Culicoides spp. αποτελούν μία από τις μικρότερες αιμομυζητικές σκνίπες που έχουν καταγραφεί, με το μήκος σώματος τους να κυμαίνεται από 1 έως 3mm.. Συγκριτικό μέγεθος του εντόμου του Culicoides spp. με κουνούπι και μύγα Η συντριπτική πλειοψηφία των ειδών τους (>96%) είναι αιματοφάγα και προκαλούν έντονη όχληση στον άνθρωπο, στα θηλαστικά ζώα και στα πτηνά. Τα αρσενικά τρέφονται κυρίως με νέκταρ. Η κρισιμότητα της δραστηριότητας τους έγκειται κυρίως ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 13

14 στο γεγονός ότι αποτελούν βιολογικοί φορείς ενός μεγάλου εύρους παθογόνων παραγόντων ιατρικής και κτηνιατρικής σημασίας, καθώς εκτός από νηματοειδή και πρωτοζωικά είδη, έχουν απομονωθεί πάνω από 50 αρμποϊοι από διάφορα είδη του γένους Culicoides spp. Περίπου το 2,5% του πληθυσμού των Culicoides spp. παγκοσμίως αποδεδειγμένα συνδέεται με την μετάδοση λοιμωδών νοσημάτων. Οι σημαντικότεροι ιοί που μεταδίδονται από τα Culicoides spp. στα ζώα είναι: ο ιός της Αφρικανικής Πανώλης των ιπποειδών (African horse sickness virus -AHSV), ο ιός του καταρροϊκού πυρετού των προβάτων (Bluetongue virus-btv) o ιός της επιζωοτικής αιμορραγικής νόσου (Epizootic haemorrhagic disease virus-ehdv), ο ιός της εγκεφάλωσης των ιπποειδών (Equine encephalosis virus-eev), ο ιός Akabane (AKAV), ο ιός του εφήμερου πυρετού των βοοειδών (Bovine ephemeral fever virus-befv) και οι ιοί Palyam. Δύο από τους παραπάνω ιούς, οι AHSV και BTV προκαλούν νοσήματα με παγκόσμιες οικονομικές επιπτώσεις. O μόνος σημαντικός ιός του ανθρώπου που μεταδίδεται με τα Culicoides spp. είναι ο ιός Oropouche (OROV). Παρόλη την κρισιμότητα της ύπαρξης και δραστηριότητας των συγκεκριμένων εντόμων από ιατρικής και κτηνιατρικής πλευράς, περιορισμένες είναι ακόμα οι γνώσεις για την οικολογία τους καθώς έχουν ερευνηθεί από την επιστημονική κοινότητα στο λιγότερο βαθμό από κάθε άλλο γένος εντόμων-φορέων της ομάδας των διπτέρων. Αυτό αποδίδεται εν μέρει στο εξαιρετικά μικρό τους μέγεθος αλλά και στην ευπάθεια τους, καθιστώντας δύσκολη την έρευνα τους σε εργαστηριακό επίπεδο. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 14

15 2.4.3 ΒΙΟΛΟΓΙΑ - ΗΘΟΛΟΓΙΑ Ο βιολογικός κύκλος των Culicoides spp. περιλαμβάνει το αυγό, τέσσερα προνυμφικά στάδια, τη νύμφη και το ενήλικο έντομο. Ωοτοκία- Εκκόλαψη ωών Το ενήλικο θηλυκό κατά κανόνα απαιτεί ένα πλούσιο γεύμα από αίμα για την ωρίμανση των ωοθηκών και την ανάπτυξη περίπου 30 έως 450 αυγών, διαστάσεων μm x 65-80μm, τα οποία εναποτίθενται σε ομάδες κολλημένα στο υγρό υπόστρωμα (σάπια φύλλα ανάμικτα με κοπριά και άλλα υλικά). Τα αυγά έχουν σχήμα μπανάνας και είναι άσπρα στην αρχή, ενώ μαυρίζουν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την ωοτοκία. Μετά από κάθε αιματούχο γεύμα αναπτύσσεται μόνο μία ομάδα αυγών. Η εκκόλαψη των αυγών στο 1 ο προνυμφικό στάδιο μπορεί να διαρκέσει από 2-3 ημέρες στους 30 C και 4-5 ημέρες στους 25 C. Γενικά τα ενήλικα Culicoides χρειάζονται περίπου 5 ημέρες για την πρώτη ωοτοκία. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 15

16 Προνύμφες Τα προνυμφικά στάδια είναι τέσσερα και αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής των Culicoides spp. H προνυμφική φάση μπορεί να διαρκέσει 2-3 εβδομάδες έως και χρόνο ανάλογα με το είδος και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Οι προνύμφες είναι λεπτές και σχεδόν χωρίς τρίχες, πράγμα το οποίο διευκολύνει τη χαρακτηριστική κίνησή τους μέσα στο παχύρευστο υλικό όπου ζούνε (υδρόβιες). Η παρουσία ύδατος καθορίζει την καταλληλότητα μίας τοποθεσίας για την ανάπτυξη των προνυμφών και νυμφών. Στα περισσότερα είδη των εύκρατων περιοχών, η προνύμφη 1ου σταδίου των Culicoides spp. εκκολάπτεται σε 4-5 ημέρες σε θερμοκρασία 25ºC, αλλά σε ένα είδος της βόρειας Ευρώπης (C. grisescens), η εκκόλαψη παρατηρείται 7 8 μήνες από την ωοτοκία μετά το πέρας της διάπαυσης (Parker, 1949). Προνύμφη Culicoides spp. Ενδιαιτήματα Ως ενδιαιτήματα του εντόμου προσφέρονται: - η λάσπη, - υγρά αποσυντιθέμενα φυτικά υλικά, - οι κοπροσωροί, - οι κοιλότητες δέντρων και - κάθε υγρό υπόστρωμα πλούσιο σε οργανική ουσία, ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 16

17 Τα παραπάνω ενδιαιτήματα που συχνά απαντώνται υγρά παρόχθια εδάφη όπως σε παρυφές λιμνών, σε ρυάκια, βάλτους και έλη αλλά και σε κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις. Εξάρτηση από περιβαλλοντικούς παράγοντες μετεωρολογικές συνθήκες Η Θερμοκρασία είναι ένας από τους σημαντικότερους περιοριστικούς παράγοντες της διασποράς των εντόμων Culicoides spp Η συσχέτιση της θερμοκρασίας με την δραστηριότητα των διαφόρων ειδών του (επιβίωση και θνησιμότητα των προνυμφών ή των ακμαίων) έχει ερευνηθεί τόσο εργαστηριακά όσο και στο πεδίο με τη χρήση παγιδών, ωστόσο η ακριβής βιολογική βάση αυτής της εξάρτησης παραμένει έως και σήμερα ασαφής. Ενδεικτικά για το είδος C.imicola, σε εργαστηριακή έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2009, παρατηρήθηκε ότι για την παραγωγή από θηλυκά C. imicola σε νέα γενιά ενήλικων ατόμων απαιτήθηκαν ημέρες σε θερμοκρασία 20 C, μέρες σε θερμοκρασία 25 C και ημέρες σε θερμοκρασία 28 C. Το ιδανικότερο θερμοκρασιακό εύρος για την αναπαραγωγή, μυζητική δραστηριότητα και την μεγιστοποίηση της διάρκειας ζωής τους είναι C, όπως επίσης και για την μετάδοση της ασθένειας του Καταρροϊκού Πυρετού, καθώς σε αυτές τις θερμοκρασίες ρυθμός αντιγραφής του Ιού μεγιστοποιείται. Τα ενήλικα Culicoides spp. δύνανται να δραστηριοποιηθούν σε θερμοκρασία περιβάλλοντος 10 C, ωστόσο η εκκίνηση της αναπαραγωγής πραγματοποιείται σε θερμοκρασίες άνω των 10 C. Μια άλλη κρίσιμη μεταβλητή αποτελεί η υγρασία του χώματος δεδομένου ότι τα περισσότερα είδη Culicoides spp. του κόσμου αναπαράγονται στη λάσπη που περιβάλλει κάθε είδους υδατοσυλλογές. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση των ανώριμων σταδίων (ωά, προνύμφες, νύμφες) εντοπίζεται στα πρώτα 5 cm του βάθους της λασπώδους εστίας, ενώ μπορούν να φτάσουν τα 20 cm ή βαθύτερα. Άλλες ιδιότητες του εδάφους που επίσης επηρεάζουν, όπως έχει διαπιστωθεί την αναπαραγωγή των Culicoides spp, είναι η συγκέντρωση σε οργανική ύλη αλλά και η υφή του χώματος, (π.χ αργιλώδες έδαφος με υψηλή οργανική ύλη) Τέλος η ταχύτητα του ανέμου επηρεάζει σημαντικά την δραστηριότητα των ακμαίων Culicoides spp καθώς πάνω από συγκεκριμένες ταχύτητες ανέμου, καταστέλλεται σε μεγάλο βαθμό. Διαχείμαση ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 17

18 Η διαχείμαση των εντόμων πραγματοποιείται κυρίως στα προνυμφικά στάδια, όμως έχει καταγραφεί δραστηριότητα και των ακμαίων-ενήλικων εντόμων κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Γενικά έχει παρατηρηθεί ωστόσο πως τα ενήλικα διαχειμάζοντα Culicoides spp. είναι κατά συντριπτική πλειοψηφία νεαρά, δηλαδή εκκολάφθηκαν κατά την διάρκεια του χειμώνα σε περιστασιακά ευνοϊκές συνθήκες και εξαιρετικά λίγα από αυτά εκκολάφθηκαν και δραστηριοποιήθηκαν στη διάρκεια του καλοκαιριού ή του φθινοπώρου, τα οποία μπορεί να είναι μολυσματικά. Διαιτητική συμπεριφορά Τα θηλυκά Culicoides spp απομυζούν τόσο οικόσιτα όσο και άγρια ζώα, ωστόσο προτιμούν και τρέφονται κυρίως από τα οικόσιτα ζώα. Έχουν την δυνατότητα να δραστηριοποιούνται κατά τη διάρκεια όλης της ημέρας, ωστόσο η δραστηριότητα τους εντατικοποιείται κατά τη δύση του ηλίου, στο λυκόφως και όλες τις βραδινές ώρες κυρίως για το είδος C.obsoletus, καθώς και κατά την ανατολή του ηλίου (λυκαυγή). Δεν είναι ακόμα γνωστό το ποσοστό των τσιμπημάτων για λήψη τροφής που πραγματοποιούνται τις ώρες της ημέρας, ωστόσο έχει αποδειχθεί ότι σε ημέρες με βαριά νέφωση και χαμηλή πυκνότητα φωτός αλλά και κατάλληλη θερμοκρασία αυτό αυξάνεται σημαντικά, κυρίως για το είδος C.obsoletus. Υπό ευνοϊκές περιβαλλοντικές-μετεωρολογικές συνθήκες (υψηλή θερμοκρασία, χαμηλή ταχύτητα ανέμου), η συχνότητα με την οποία τρέφονται είναι 3 4 ημέρες. Τα Culicoides spp. θεωρούνται εξωφαγικά έντομα καθώς προτιμούν να τρέφονται από τα ζώα όταν αυτά βρίσκονται σε ανοιχτούς εξωτερικούς χώρους. Παρόλα αυτά αυτή τους η συμπεριφορά δεν θεωρείται δεδομένη, καθώς αναφορές από περιοχές της Ευρώπης έχουν υποδείξει ότι μπορούν να εισέλθουν σε μεγάλους αριθμούς εντός στεγασμένων χώρων για την λήψη της τροφής τους. Βάσει μελετών οι περιοχές του σώματος του ζώου που επιλέγουν τα Culicoides spp. να τραφεί είναι κυρίως η κοιλιακή χώρα και οι μοιροί. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 18

19 3. ΟΖΩΔΗΣ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ ΒΟΟΕΙΔΩΝ (Lumpy Skin Disease) Η οζώδης δερματίτιδα δεν αποτελεί απειλή για τη Δημόσια Υγεία καθώς δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο, αλλά πλήττει σημαντικά την κτηνοτροφία, ενώ παράλληλα εξαπλώνεται σε μεγάλη έκταση μέσω της διακίνησης και του εμπορίου των ευπαθών ζώων και των προϊόντων τους. Η Οζώδης Δερματίτιδα είναι ιογενής νόσος των βοοειδών (συμπεριλαμβανομένων των ειδών βουβαλιών, βίσωνα, κ.τ.λ.), υποχρεωτικής δηλώσεως. Ο υπεύθυνος ιός ανήκει στην οικογένεια Poxviridae, γένος Capripoxvirus (όπως ο ιός της Ευλογιάς του Προβάτου). Τα συμπτώματα στα ζώα περιλαμβάνουν: υψηλό πυρετό, ρινίτιδα και επιπεφυκίτιδα με έντονο ρινικό και οφθαλμικό έκκριμα, υπερβολική σιελόρροια, αλλοιώσεις στους βλεννογόνους του στόματος, της μύτης και των ματιών, εμφάνιση και σταδιακή αύξηση επώδυνων, σκληρών οζιδίων (έως 5 εκ.) κυρίως σε κεφαλή, αυχένα, μαστό και περίνεο, που στην αρχή γίνονται αντιληπτά έπειτα από ψηλάφηση, δημιουργία ελκών στις δερματικές αλλοιώσεις 1-2 εβδομάδων, διόγκωση λεμφαδένων, οιδήματα (πρηξίματα) στα πόδια και αδυναμία βάδισης, οίδημα στην λαμυρίδα (προγούλι), πνευμονία, μαστίτιδα, ορχίτιδα, τύφλωση. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 19

20 Στις άμεσες και έμμεσες απώλειες από τη νόσο περιλαμβάνονται η απότομη πτώση της παραγωγής γάλακτος, η απώλεια βάρους του σώματος, αποβολές και υπογονιμότητα στα θηλυκά ζώα, προσωρινή ή μόνιμη στειρότητα στους ταύρους, οι απώλειες χρηματοοικονομικών αποδόσεων λόγω της απαγόρευσης διακίνησης - εμπορίας ή εξαγωγής των ζώων και των προϊόντων ή υποπροϊόντων τους και οι υψηλές δαπάνες για τον εμβολιασμό των ζώων. Για την προστασία τόσο της βοοτροφίας όσο και του τομέα μεταποίησης των προϊόντων ζωικής παραγωγής (γάλα, κρέας) ή επεξεργασίας υποπροϊόντων (π.χ. δέρματα) είναι πρωταρχικής σημασίας η όσο το δυνατόν ταχύτερη διάγνωση της νόσου και η καθολική θανάτωση των ζώων των πρώτων εστιών, με σκοπό να αποτραπεί περαιτέρω εξάπλωση του νοσήματος στο εσωτερικό της χώρας. Ως εκ τούτου, επιβάλλεται η άμεση ενημέρωση των αρμόδιων κτηνιατρικών αρχών εκ μέρους κτηνοτρόφων, μεταφορέων και εμπόρων ζώντων ζώων, καθώς και ιδιωτών κτηνιάτρων σε περίπτωση υποψίας της νόσου. 3.1 ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΤΗΣ ΟΖΩΔΟΥΣ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑΣ Ενδείξεις δείχνουν έντονα τη συμμετοχή των αρθρόποδων φορέων στη μετάδοση της νόσου της Οζώδους Δερματίτιδας. Κυκλοφορία της νόσου της Οζώδους Δερματίτιδας συχνά, αλλά όχι απαραίτητα, συνδέεται με καιρικές συνθήκες κατάλληλες (υγρασία και υψηλές θερμοκρασίες ) και με υψηλή πυκνότητα εντόμων. Αν και δεν έχει αναγνωριστεί κάποιος συγκεκριμένος φορέας μέχρι σήμερα, μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην μετάδοση της νόσου : Τα κουνούπια, όπως Culex mirificus και Aedimorphus (Aedes) natronius (Burdin, 1959). Επίσης έχει αποδεδειχθεί εργαστηριακά η μηχανική μετάδοση από Aedes aegypti (Chihota et al., 2001) Οι μύγες όπως Stomoxys calcitrans και Biomyia fasciata Στο Ισραήλ, η αλογόμυγα θεωρείται ως το πιο σημαντικό υποψήφιο φορέα λόγω της χαρακτηριστικής συμπεριφοράς, βιονομία και αφθονία της στη χώρα (Muller et al., 2011). Οι κρότωνες (τσιμπούρια ) όπως Rhipicephalus appendiculatus,amblyomma hebraeum. Βέβαια πρέπει να σημειωθεί που παρόλο η διατροφική συμπεριφοράς αυτών των αρθροπόδων δεν ταιριάζουν με τη ραγδαία εξάπλωση, της Οζώδους Δερματίτιδας όπως καταγράφεται σε ορισμένες περιοχές,τα τσιμπούρια μπορεί να παίξουν ένα ρόλο στη μετάδοση καθώς ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 20

21 μπορεί να είναι μια δεξαμενή συντήρησης της Οζώδους Δερματίτιδας στο περιβάλλον, βοηθώντας έτσι να κατανοήσουμε την ικανότητα υπερδιαχείμασης του ιού. Διάφορα άλλα αιματοφαγα έντομα αν και η αρμοδιότητα του κάθε είδους δεν έχει πλήρως τεκμηριωθεί και δεν υπάρχει καμία ένδειξη για Ευρωπαϊκά είδηφορέων. Η σημασία των διαφορετικών μηχανικών φορέων για τη μετάδοση της νόσου είναι πιθανόν να ποικίλει σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, ανάλογα με το περιβάλλον, τη θερμοκρασία, την υγρασία και την αφθονία των φορέων Ωστόσο, μπορεί να συμβεί η εξάπλωση του ιού σε περιπτώσεις με πολύ χαμηλή αφθονία των φορέων, υποδεικνύοντας έτσι την άμεση ή / και έμμεση μετάδοση ως πιθανούς τρόπους μετάδοσης όπως : Μέσω εκκρίσεων από τα μολυσμένα ζώα) Μετάδοση μπορεί επίσης να λάβει χώρα με την πρόσληψη νερού και τροφής που είναι επιμολυσμένα με μολυσμένο σάλιο. Η άμεση επαφή μπορεί να είναι μια λιγότερο σημαντική οδός μετάδοσης. Τα ζώα μπορούν να μολυνθούν πειραματικά με ενοφθαλμισμό υλικού από δερματικά οζίδια ή αίμα ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 21

22 3.2 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ Η Οζώδης Δερματίτιδα είναι ενδημική στις περισσότερες αφρικανικές χώρες. Από το 2012, έχει εξαπλωθεί σε ασυνήθιστα μεγάλη κλίμακα σε χώρες της Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ και της Τουρκίας, και στην τελευταία θεωρείται πλέον ενδημική. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΟΖΔ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ 2005,2010,2013 (ΠΗΓΗ ΟΙΕ) ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 22

23 ΧΡΟΝΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΟΖΩΔΟΥΣ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑΣ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΧΩΡΕΣ (ΠΗΓΗ ΟΙΕ) ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 23

24 3.2.1 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Οι κυριότερες πιθανές πορείες για εισαγωγή της νόσου σε ελεύθερες περιοχές θεωρείται ότι είναι η μετακίνηση μολυσμένων ζώων καθώς και των εντόμων φορέων. Η εισαγωγή των μολυσμένων ζώων είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να εισέρθει η νόσος σε μια χώρα, ιδίως όσον αφορά την εξάπλωση σε μεγάλες αποστάσεις. Η εξάπλωση είναι συνήθως περιορίζεται σε κοντινή απόσταση όταν τα άρρωστα ζώα δεν μετακινούνται σε μη προσβεβλημένες περιοχές. Η δραστική κίνηση που πετούν φορείς μπορεί να είναι ένα μονοπάτι για την εισαγωγή της νόσου σε μια χώρα από μικρή απόσταση, π.χ. από τις μολυσμένες περιοχές κοντά στα σύνορα, το οποίο διαφαίνεται και από την εκτεταμένη επιζωοτία Οζώδους Δερματίτιδας στην περιοχή της Τουρκίας, και από τις 20 Αυγούστου 2015 επιβεβαιώθηκε η πρώτη εστία Οζώδους δερματίτιδας των Βοοειδών(Ο Β) στην Περιφερειακή Ενότητα του Έβρου. ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΟΖΩΔΟΥΣ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑΣ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2015 (ΠΗΓΗ International Disease Monitoring)

25 Μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου 2015 το νόσηµα εντοπίζεται/ περιορίζεται στην περιοχή του Νοτίου Έβρου. Στη συνέχεια μετακινήθηκε στην Π.Ε. Ξάνθης στο ήµο Αβδήρων. Το νόσηµα έκανε άλµα περίπου 90 χλµ, προσπερνώντας την Π.Ε. Ροδόπης, χωρίς να έχει εντοπιστεί σύνδεση ανάµεσα σε αυτή την εστία και τις ήδη υπάρχουσες στον Νοµό Έβρου. Κατά τον μήνα Οκτώβριο παρατηρείται εξάπλωση και εντοπίζεται στην Π.Ε. Καβάλας στο ήµο Νέστου, στη Λήµνο,στην Π.Ε. Χαλκιδικής,στην Π.Ε. Ροδόπης στο ήµο Αριανών- Φιλυρα. Μέχρι σήµερα σε όλη την επικράτεια έχουν επιβεβαιωθεί εργαστηριακά συνολικά 75 εστίες. Έχουν θανατωθεί βοοειδή και η θνησιµότητα ανέρχεται στο 0,55% και η νοσηρότητα στο 9,51%. Για την αποτροπή εξάπλωσης της νόσου έχει τεθεί σε εφαρμογή σχέδιο έκτακτης ανάγκης, έχουν καθοριστεί ζώνες προστασίας και επίβλεψης γύρω από τις εστίες, εφαρμόζονται απολυμάνσεις, γίνεται υποχρεωτικά χρήση εντομοαπωθητικών κι εντομοκτόνων και εφαρμόζονται οι διατάξεις της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2015/1500 που προβλέπει προσωρινά προστατευτικά μέτρα. ΠΗΓΗ :ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 25

26 4.ΟΡΓΑΝΩΣΗ - ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 4.1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Η εμφάνιση κρουσμάτων Καταρροϊκού Πυρετού σε αιγοπρόβατα στην χωρική επικράτεια της Περιφέρειας Πελοποννήσου κατά το έτος 2014, κατέστησε επιτακτική την ανάγκη υλοποίησης προγράμματος ελέγχου των εντόμων του γένους Culicoides spp φορέων του Καταρροϊκού Πυρετού και κατά το έτος 2015, το οποίο απαιτεί υψηλή επιστημονική κατάρτιση και τεχνική εξειδίκευση, με χρήση των ενδεικνυόμενων περιβαλλοντικά αποδεκτών μέτρων και μεθοδολογιών. Για την αποτελεσματικότερη οργάνωση του έργου Διαχείρισης των εντόμων Culicoides spp φορέων του Καταρροϊκού Πυρετού, κατά την εκκίνηση του,σχεδιάστηκε ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό πλάνο τακτικών ενεργειών ορθούς υλοποίησης αλλά και συστηματικής παρακολούθησης και ελέγχου του έργου, έτσι ώστε να διασφαλίζει : Την έγκαιρη εκτίμηση και διαχείριση του επιδημιολογικού κινδύνου στο χώρο και στο χρόνο. Την αριστοποίηση τυποποίηση των μεθόδων καταγραφής και παρακολούθησης επιδημιολογικών και εντομολογικών δεδομένων. Την μέγιστη αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων καταπολέμησης σε σχέση με το εκτιμώμενο κίνδυνο. Την ορθολογική επιλογή και διάθεση πόρων (σκευάσματα, μέσα, προσωπικό) Την αριστοποίηση τυποποίηση των μεθόδων εφαρμογής Την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων-κινδύνων του έργου Συγκεκριμένα, ο επιχειρησιακός σχεδιασμός της εταιρείας για την επιτυχή διαχείριση των εντόμων-φορέων Culicoides spp. περιλαμβάνει τις παρακάτω επιμέρους δράσεις : Επιλογή και Κατάρτιση Προσωπικού Για την στελέχωση των συνεργείων επιλέχθηκε έμπειρο και εξειδικευμένο οποίο εκπαιδεύτηκε κατάλληλα για την υλοποίηση των παρακάτω: προσωπικό, το Διενέργεια υπολειμματικών ψεκασμών και την ορθή χρήση των εντομοκτόνων σκευασμάτων. Εντοπισμός εστιών ανάπτυξης των εντόμων-φορέων Culicoides spp. για την ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή προνυμφοκτονίας, Δυνατότητα αξιολόγησης βαθμού επικινδυνότητας και χαρακτηρισμό των βιοτόπων που περιβάλλουν τις κτηνοτροφικές μονάδες που παρουσίασαν κρούσματα καταρροϊκού πυρετού. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 26

27 Για την βελτιστοποίηση τόσο της αποτελεσματικότητας όσο και υπολειμματικής δράσης της εφαρμογής είναι απαραίτητος τόσο ο κατάλληλος εξοπλισμός (ψεκαστικά συγκροτήματα χαμηλής πίεσης με εξειδικευμένους αυλούς κατάλληλους για υπολειμματικούς ψεκασμούς, ψεκαστήρες πλάτης χαμηλής πίεσης) όσο και εξειδικευμένοι και έμπειροι επιστήμονες και ψεκαστές στην χρήση και εφαρμογή των σκευασμάτων που χρησιμοποιούνται στους υπολειμματικούς ψεκασμούς Εντοπισμός των κτηνοτροφικών μονάδων Οι κτηνοτροφικές μονάδες εντοπίστηκαν στο χώρο και με χρήση εξοπλισμού GPS, αποτυπωθήκαν σε κατάλληλο γεωαναφερόμενο υπόβαθρο ενώ πραγματοποιείται παράλληλη συσχέτιση με τους βιοτόπους που περιβάλλουν τις κτηνοτροφικές μονάδες, οι οποίοι μπορούν να ευνοούν την ανάπτυξη των εντόμων φορέων. Έτσι καθορίσθηκαν οι ζώνες ευθύνης των συνεργείων τόσο επί χάρτου όσο και στο πεδίο, με στόχο, τόσο την ακριβή υπόδειξη των περιοχών ψεκασμού όσο και την τη διευκόλυνση της παρακολούθησης της εφαρμογής στο πεδίο Καταγραφή Δεδομένων και αξιολόγηση αυτών Κατά την εκκίνηση του έργου διαχείρισης των εντόμων φορέων του Καταρροϊκού πυρετού αξιοποιήθηκε η βάση δεδομένων που αναπτύχθηκε στα πλαίσια του προγράμματος Καταρροϊκού Πυρετού Κατόπιν της ολοκλήρωσης του έργου ΚΠ για το έτος 2014 δεν εκδηλώθηκε κανένα νέο κρούσμα ΚΠ ανά την Περιφέρεια Πελοποννήσου, ωστόσο εκ μέρους των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών των επιμέρους Π.Ε διαμορφώθηκαν λίστες με νέες προς ένταξη κτηνοτροφικές μονάδες, οι οποίες άμεσα ενσωματώθηκαν στο πρόγραμμα Γενική Διαδικασία-Μεθοδολογία Η δημιουργία άτυπου κέντρου αναφοράς, που αναπτύχτηκε στα πλαίσια του προγράμματος Καταρροϊκού Πυρετού 2014, προκειμένου να συγκεντρώνει τις απαραίτητες πληροφορίες(επιδημιολογικά δεδομένα) από τις κατά τόπους Κτηνιατρικές Υπηρεσίες και στη συνέχεια να ενημερώνει τους εμπλεκομένους φορείς του έργου, ενεργοποιήθηκε εκ νέου. Η λειτουργία του σε κάθε περίπτωση ήταν αμφίδρομη προκειμένου η πληροφορία από το πεδίο να μεταβιβάζεται άμεσα στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες των πέντε Περιφερειακών Ενοτήτων Τα δεδομένα καταγράφονται σε ειδικά πρωτόκολλα. Τα πρωτόκολλα διαμορφώνονται έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των εργασιών που πραγματοποιούνται στο πεδίο, αλλά ταυτόχρονα έχουν τέτοια κωδικοποιημένη μορφή ώστε να είναι εποπτικά, να περιγράφουν ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 27

28 πλήρως τις δραστηριότητες, στις οποίες ανταποκρίνονται και να μπορούν εύκολα να μεταφερθούν για περεταίρω επεξεργασία και ανάλυση σε βάση δεδομένων. Έτσι ήταν δυνατή σε πραγματικό χρόνο η εκτίμηση και διαχείριση του επιδημιολογικού κινδύνου προκειμένου να λαμβάνονται αποφάσεις για καθολικές εφαρμογές σε μια περιοχή,καθώς επίσης η πραγματοποίηση προληπτικών ψεκαστικών επεμβάσεων σε κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις οι οποίες κρίθηκαν ότι παρουσίαζαν αυξημένη επικινδυνότητα. Η ανάπτυξη και η επικαιροποίηση της Βάσης Δεδομένων πραγματοποιήθηκε μέσω εξειδικευμένου Συστήματος Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων και με σκοπό βέλτιστη δυνατή παρακολούθηση και επιτήρηση του έργου καθ όλη τη διάρκεια του Αξιολόγηση επικινδυνότητας των κτηνοτροφικών μονάδων Η αξιολόγηση της επικινδυνότητας των κτηνοτροφικών μονάδων έγινε με βάση τις εν δυνάμει εστίες αναπαραγωγής προνυμφών του γένους Culicoides spp. Κατά την έναρξη του προγράμματος προγραμματίστηκαν και υλοποιήθηκαν περιφορές στο σύνολο των περιοχών, προκειμένου να αξιολογηθεί η αναγκαιότητα διενέργειας ψεκασμών. Ένα από τα κρισιμότερα κριτήρια αποτέλεσαν και ο βαθμός επικινδυνότητας των υφιστάμενων κάθε φορά εν δυνάμει εστιών αναπαραγωγής του εντόμου Culicoides spp. Αναλυτικότερα, στα πλαίσια της συγκεκριμένης δράσης οι κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις αξιολογήθηκαν ως προς τον βαθμό επικινδυνότητας των εστιών αναπαραγωγής σε κλίμακα 0 έως 3, εντός της σταβλικής εγκατάστασης καθώς και περιμετρικά σε ικανή ακτίνα από αυτήν. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης σημειώνονταν στα πρωτόκολλα εφαρμογής και στη συνέχεια εγγράφονταν στη βάση δεδομένων. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 28

29 Η αξιολόγηση-βαθμολόγηση των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων ως προς την επικινδυνότητα των εστιών πραγματοποιήθηκε με τα κάτωθι κριτήρια: Περιγραφή Κριτήρια αξιολόγησης Βαθμού Επικινδυνότητας 0 Δεν παρατηρήθηκαν εν δυνάμει εστίες αναπαραγωγής προνυμφών του γένους Culicoides spp. 1 Ύπαρξη σε μικρή έκταση σημείων κατάλληλων για την αναπαραγωγή προνυμφών. (πχ μικρά τέλματα με λάσπη εσωτερικά ή εξωτερικά της κτηνοτροφικής εγκατάστασης κοντά συνήθως σε ποτίστρες κ.α) Στον περιβάλλοντα χώρο σε ικανή ακτίνα από την εγκατάσταση δεν υπάρχουν εστίες αναπαραγωγής. 2 Ύπαρξη σε μεγάλη έκταση σημείων κατάλληλων για την αναπαραγωγή προνυμφών. (πχ μόνιμα τέλματα με λάσπη εσωτερικά ή εξωτερικά της κτηνοτροφικής εγκατάστασης, ακάλυπτοι υγροί κοπροσωροί, κακή διαχείριση νερού εντός της κτηνοτροφικής εγκατάστασης κ.α.). Στον περιβάλλοντα χώρο σε ικανή ακτίνα από την εγκατάσταση δεν υπάρχουν εστίες αναπαραγωγής. 3 Ύπαρξη σε μεγάλη έκταση σημείων κατάλληλων για την αναπαραγωγή προνυμφών. (πχ μόνιμα τέλματα με λάσπη εσωτερικά ή εξωτερικά της κτηνοτροφικής εγκατάστασης, ακάλυπτοι υγροί κοπροσωροί, κακή διαχείριση νερού εντός της κτηνοτροφικής εγκατάστασης κ.α.). Στον περιβάλλοντα χώρο σε ικανή ακτίνα από την εγκατάσταση ύπαρξη σημαντικών εστιών αναπαραγωγής π.χ ρέματα χωρίς μόνιμη ροή, λιβάδια κεκορεσμένα από νερό, τάφροι με κτηνοτροφικά λύματα κ.α. Κατά την διάρκεια των επεμβάσεων τα κλιμάκια ψεκασμού πραγματοποίησαν στοχευμένες εφαρμογές προνυμφοκτονίας σε σημεία οπού διαπιστώθηκε ότι αναπτύσσονται οι προνύμφες του εντόμου. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 29

30 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΑΘΜΩΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΕΛΕΓΧΘΕΝΤΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΤΟ ΕΤΟΣ 2015 Παρακάτω παρατίθενται ποσοστιαία συγκριτικά διαγράμματα των βαθμών επικινδυνότητας των ελεγχθέντων κτηνοτροφικών μονάδων στο σύνολο των Π.Ε Λακωνία, Αρκαδία, Αργολίδα, Κορινθία και Μεσσηνίας για το χρονικό Διάστημα των μηνών Σεπτεμβρίου έως Νοεμβρίου, οπότε και ξεκίνησε η σταδιακή αύξηση των ικανών εστιών αναπαραγωγής των εντόμων Culicoides spp. Κατά το μήνα Αύγουστο εντοπίστηκε ιδιαίτερα περιορισμένος αριθμός δυνητικών εστιών αναπαραγωγής του εντόμου Culicoides spp, κάτι που κρίνεται ως δικαιολογημένο και αναμενόμενο λόγω των επικρατουσών μετεωρολογικών συνθηκών (έλλειψη βροχοπτώσεων και υψηλές θερμοκρασίες). Οι βροχοπτώσεις του Σεπτεμβρίου σε συνδυασμό με τις κατάλληλες θερμοκρασίες, είχαν σαν αποτέλεσμα την αύξηση των εστιών αναπαραγωγής του εντόμου φορέα, εντός και εκτός του περιβάλλοντα χώρου των κτηνοτροφικών μονάδων. Ωστόσο, όπως διαγραμματικά απεικονίζεται και παρακάτω ο βαθμός επικινδυνότητας στην πλειοψηφία των εστιών διατηρήθηκε χαμηλός ( το 50% χαρακτηρίστηκαν με Β.Ε=1) κατά το μήνα Σεπτέμβριο, ενώ στο επόμενο χρονικό διάστημα σημειώθηκε σταδιακή αύξηση των εστιών με βαθμό επικινδυνότητα 2 και 3, με αποτέλεσμα την εντατικοποίηση διενέργεια επεμβάσεων με υπολειμματικούς ψεκασμούς στις σταβλικές εγκαταστάσεις. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 30

31 ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 31

32 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΑΘΜΩΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΕΛΕΓΧΘΕΝΤΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2015 ΜΗΝΑΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ: ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 32

33 ΜΗΝΑΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ: ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 33

34 ΜΗΝΑΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ: ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 34

35 4.1.4 Παρακολούθηση συνεργείων ψεκασμών Καθ όλη τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου χρησιμοποιήθηκε ειδικό δορυφορικού συστήματος εντοπισμού θέσης GPS tracker, με το οποίο ήταν εφικτή η αδιάλειπτη παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο των ψεκαστικών συνεργείων και απεικόνιση των συνολικών διαδρομών επάνω στο χάρτη με ακριβή πληροφόρηση για την χρονική διάρκεια οποιουδήποτε μέρους της διαδρομής.

36 4.1.5 Κατάρτιση εβδομαδιαίου προγράμματος επεμβάσεων Στο συγκεκριμένο στάδιο προκαθορίζονται ο αριθμός και η διάταξη των συνεργείων επέμβασης και η ζώνη ευθύνης τους στο χώρο και στο χρόνο λαμβάνοντας πάντα υπόψη : τα εντομολογικά δεδομένα τα επιδημιολογικά δεδομένα τα μετεωρολογικά δεδομένα όπως επίσης και τον αριθμό των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων μιας περιοχής και την προσβασιμότητα τους. Το εβδομαδιαίο πρόγραμμα επεμβάσεων που καταρτίζεται είναι ενδεικτικό και υπάρχει δυνατότητα αλλαγών ανάλογα με την εξέλιξη του έργου, τις καιρικές συνθήκες κλπ. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ Παράδοση μηνιαίων Εκθέσεων Πεπραγμένων Κάθε μήνα συντάσσεται και παραδίδεται αναλυτική μηνιαία έκθεση πεπραγμένων (αριθμός και οικισμοί ψεκαστικών παρεμβάσεων κ.α.). και θα περιλαμβάνει το σύνολο των δεδομένων που συλλέχθηκαν κατά την πορεία εξέλιξης του έργου, προβλήματα που προέκυψαν κατά την εφαρμογή των δράσεων σε κάθε περιοχή με σκοπό την αξιολόγηση και διαχείριση των εφαρμογών. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 36

37 4.2 ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Η σήμανση των κτηνοτροφικών μονάδων στο πεδίο (τόσο σε αυτές στις οποίες έχουν καταγραφεί κρούσματα Καταρροϊκού Πυρετού όσο και σε κτηνοτροφικές μονάδες,χωρίς κρούσματα Καταρροϊκού Πυρετού,που ήταν άμεσα επηρεαζόμενες ) και η αποτύπωση τους σε κατάλληλο γεωαναφερόμενο υπόβαθρο ( στο εθνικό σύστημα αναφοράς «ΕΓΣΑ 87») αποτελεί το πιο σημαντικό στάδιο για την επιτυχία του προγράμματος. Παράλληλα καταγράφηκαν και αποτυπώνονταν η αξιολόγηση επικινδυνότητας των εκτροφών σε σχέση με τις εν δυνάμει εστίες των εντόμων του γένους Culicoides spp. (χαρακτηρισμός βιοτόπων και εστιών αναπαραγωγής των εντόμων του γένους Culicoides spp.) Η περιοχή μελέτης περιλαμβάνει το σύνολο των Περιφερειακών ενοτήτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου και οργανώθηκε βάση των καταγεγραμμένων κρουσμάτων Καταρροϊκού Πυρετού του έτους 2014 και με κάποιες κτηνοτροφικές μονάδες βοοειδών, οι οποίες ενσωματώθηκαν στο πρόγραμμα. Η κατασκευή των χαρτών έχει ως στόχο, τόσο τη διευκόλυνση της διάταξης των συνεργείων επεμβάσεων στο χώρο, όσο και την ακριβή υπόδειξη των περιοχών ψεκασμού. Στους χάρτες αυτούς σχεδιάστηκαν, το σύνολο των επεμβάσεων σε κτηνοτροφικές μονάδες στην Περιφέρεια Πελοποννήσου και η χωροχρονικη καταγραφή των επεμβάσεων των κτηνοτροφικών μονάδων Κατά την διαδικασία αυτή χρησιμοποιήθηκαν τόσο οι επιτόπιες παρατηρήσεις όσο και οι σχετικές αεροφωτογραφίες. Αναλυτικότερη παρουσίαση επιμέρους χαρτών παρατίθεται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ: ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ 4.3 ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΓΙΑ ΨΕΚΑΣΜΟ Κριτήρια για την απόφαση του ψεκασμού των κτηνοτροφικών μονάδων αποτελούν τα εξής στοιχεία: μιας περιοχής Την καταγραφή κρούσματος καταρροϊκού πυρετού κατά το έτος 2014 Επικρατούσες κλιματικές συνθήκες Μετεωρολογικά δεδομένα πρόγνωσης Αξιοποίηση δεδομένων πεδίου και την συσχέτιση τους τόσο με την παρουσία και αφθονία του πληθυσμού των εντόμων Culicoides spp.όσο και την εγγύτητα της εστίας με άλλες κτηνοτροφικές μονάδες ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 37

38 Πριν την εκτέλεση των ψεκαστικών εφαρμογών, διενεργήθηκε μια έρευνα πεδίου για την παροχή βασικών στοιχείων για τον αποτελεσματικό σχεδιασμό, οργάνωση και υλοποίηση των υπολειμματικών ψεκασμών προκειμένου να επιτευχθούν στοχευμένες και κατάλληλα προσαρμοσμένες εφαρμογές. Οι έρευνες αυτές περιλάμβαναν: τον εντοπισμό και αποτύπωση σε χάρτες των κτηνοτροφικών μονάδων την παρακολούθηση της διακύμανσης του πληθυσμού των εντόμων φορέων με συστηματικές μετρήσεις πεδίου που οδήγησαν στο σχεδιασμό στοχευόμενων χωροχρονικά εφαρμογών την επιλογή και διάθεση σκευασμάτων ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη αποτελεσματικότητα με την εφαρμογή του κατάλληλου σκευάσματος (formulation) ανάλογα με την Υπολειμματική δράση του ώστε να καλύπτει την περίοδο έως την επανάληψη της εφαρμογής. 4.4 ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΨΕΚΑΣΜΩΝ Η επιτυχία των Culicoides spp. ως ξενιστές διαφόρων αρμποϊών, σχετίζεται με τους τεράστιους πληθυσμούς τους (εφόσον βεβαίως υπάρχουν οι κατάλληλες κλιματικές συνθήκες) και με την ευκολία της διασποράς τους. Η αντιμετώπιση των εντόμων αυτών παρουσιάζει δυσκολία κυρίως σε ότι αφορά τον εντοπισμό των ενδιαιτημάτων των ατελών σταδίων. Συνεπώς ο κύριος σκοπός ενός αποτελεσματικού ελέγχου είναι η μείωση του πληθυσμού καθώς και η διάρκεια ζωής των τέλειων εντομών του γένους Culicoides spp. προκειμένου να μειωθούν οι πληθυσμοί ακμαίων και να συμβάλλουν αποτελεσματικά στον περιορισμό μετάδοσης της νόσου του καταρροϊκού πυρετού. Για την αντιμετώπιση των φορέων (διαβιβαστών) του Καταρροϊκού Πυρετού, προκειμένου να επιτευχθεί ελαχιστοποίηση των πληθυσμών τους, υλοποιήθηκαν ενδεδειγμένες εφαρμογές - ψεκασμοί οι οποίοι να ακολουθούν τις συνιστώμενες από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων κατευθυντήριες οδηγίες, ως συμπληρωματική δράση του προγράμματος επιτήρησης του Καταρροϊκού Πυρετού. Οι αντικειμενικοί στόχοι των ψεκαστικών παρεμβάσεων είναι: 1. Η μείωση της πυκνότητας των διαβιβαστών με την άμεση θανάτωση τους. 2. Η μείωση της διάρκειας ζωής των εντόμων-διαβιβαστών του Καταρροϊκού πυρετού έτσι ώστε τα έντομα ακόμα και εάν έχουν προσλάβει τον ιό από μολυσμένο ζώο να πεθάνουν πριν μεταδώσουν την ασθένεια. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 38

39 3. Αποτροπή των εντόμων-φορέων στο να αναζητήσουν καταφύγια ή να αναπαυθούν σε χώρους που διαβιούν ευαίσθητα ζώα μειώνοντας έτσι την πιθανότητα να μεταδώσουν το νόσημα. Για την επιτήρηση και έλεγχο των εντόμων-φορέων Culicoides spp. πραγματοποιούνται οι εφαρμογές στις επιφάνειες όπου επικάθεται ή στις εστίες που αναπαράγεται βάση της ηθολογίας του και συγκεκριμένα: - Εντός των κτιρίων και στον περιβάλλοντα χώρο των σταβλικών εγκαταστάσεων σε σημεία συσσώρευσης της κόπρου, στις γωνίες σε σκοτεινά και υγρά μέρη καθώς και στη συνολική επιφάνεια των υφιστάμενων τοίχων (πέτρινων και με τσιμεντόλιθους). - Στα σκιερά και υγρά μέρη στον περιβάλλοντα χώρο των σταβλικών εγκαταστάσεων, καθώς και σε ανάλογες εστίες σε ικανή ακτίνα από την σταβλική εγκατάσταση - Σε κοπροσωρούς που εντοπιστούν πλησίον της σταβλικής εγκατάστασης - Επίσης στοχευόμενες εφαρμογές προνυμφοκτονίας γίνονται στα σημεία οπού διαπιστώνεται ότι αναπτύσσονται οι προνύμφες του εντόμου εντός και περιμετρικά της σταβλικής εγκατάστασης, όπως το λασπώδες έδαφος, γύρω από τις ποτίστρες των ζώων και οποιαδήποτε άλλη ανάλογη πιθανή εστία σε ικανή ακτίνα από την σταβλική εγκατάσταση. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την διάρκεια δράσης των ψεκαστικών παρεμβάσεων είναι: 1. Η βιολογία και οι συνήθειες των εντόμων φορέων (διαβιβαστών) του Καταρροϊκού Πυρετού σε μία περιοχή. 2. Την ομοιόμορφη και επιμελημένη κάλυψη των επιφανειών, όπως τοίχοι και οροφές καθώς και άλλα πιθανά μέρη ανάπαυσης των εντόμων-φορέων Culicoides spp 3. Η φύση της ψεκαζόμενης επιφάνειας (πορώδης η μη πορώδης ) 4. Οι επικρατούσες θερμοκρασίες και η σχετική υγρασία 5. Η έκθεση της ψεκαζόμενης επιφάνειας σε απευθείας ηλιακή ακτινοβολία 6. Η συνεργασία των κτηνοτρόφων για την αποφυγή ενεργειών που μειώνουν την αποτελεσματικότητα των ψεκασμών όπως βάψιμο, σοβάτισμα ή και πλύσιμο τοίχων. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 39

40 Χρησιμοποιούμενα Σκευάσματα Τα βιοκτόνα που επιλέχτηκαν για τον ψεκασμό προέρχονταν από τη λίστα των προτεινόμενων ουσιών και εγκεκριμένων σκευασμάτων από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την διενέργεια των επεμβάσεων (ακμαιοκτονιων και προνυμφοκτονιων ) Τα σκευάσματα που χρησιμοποιήθηκαν Α) στους υπολειμματικούς ψεκασμούς ανήκουν στην ομάδα των πυρεθροειδών και πιο συγκεκριμένα : PESQUARD S102 (Δραστική Ουσία d-phenothrin) RESULT 6 SC (Δραστική Ουσία alpha cypermethrin) POWER AC 6,24 SC (Δραστική Ουσία alpha cypermethrin) B) στην προνυμφοκτονία σκεύασμα με δραστική ουσία diflubenzuron και πιο συγκεκριμένα DU-DIM 15 SC Σε κάθε εφαρμογή λαμβάνονταν όλα τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης των προσκομιζόμενων υλικών των εργαλείων, μηχανημάτων, μεταφορικών μέσων, στην σχολαστική παρασκευή του ψεκαστικού υγρού, ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες χρήσεως των συγκεκριμένων σκευασμάτων για την ασφάλεια των χρηστών, την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος καθώς και παράλληλων αγροτικών εκμεταλλεύσεων στην ευρύτερη περιοχή. Συνολικά, πραγματοποιήθηκαν παρεμβάσεις σε 2000 κτηνοτροφικές μονάδες στο σύνολο της Περιφέρειας Πελοποννήσου. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 40

41 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΨΕΚΑΣΜΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (03/08/ /11/15) ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΥΝΟΛΟ KTHN. MONAΔΩΝ ΑΝΑ Π.Ε. ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ 110 ΑΡΚΑΔΙΑΣ 588 ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 267 ΛΑΚΩΝΙΑΣ 768 ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 267 ΣΥΝΟΛΟ 2000 ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 41

42 Η επικοινωνία με τους κτηνοτρόφους αποτέλεσε καθ όλη τη διάρκεια του έργου βασικό παράγοντα για τον προγραμματισμό διενέργειας των ψεκασμών αλλά και την κάλυψη των κτηνοτροφικών μονάδων,καθώς σημειώθηκαν περιπτώσεις κτηνοτρόφων με τους οποίους δεν κατέστη ποτέ στο διάστημα υλοποίησης του έργου εφικτή η επικοινωνία ή η επαφή, όπως επίσης ορισμένοι κτηνοτρόφοι αρνήθηκαν την συμμετοχή τους στο πρόγραμμα ψεκασμών. Παράλληλα ωστόσο σε ένα μεγάλο ποσοστό, κτηνοτρόφοι, των οποίων τα στοιχεία κοινοποιήθηκαν είχαν στην κατοχή τους παραπάνω από μια κτηνοτροφικές μονάδες παραπλεύρως ή σε ικανή ακτίνα (άμεσα επηρεαζόμενες), τις οποίες και υπέδειξαν στα συνεργεία ψεκασμού και καλύφθηκαν με ψεκασμό ακµαιοκτονίας και προνυμφοκτονίας στο σύνολό τους. Αναλυτικά οι ψεκαστικές παρεμβάσεις και θεματικοί χάρτες στην Περιφέρεια Πελοποννήσου παρατίθενται στο: ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΨΕΚΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ 4.5 ΈΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Με την πάροδο 2-3 ημερών μετά το πέρας εκάστοτε κύκλου ψεκασμού πραγματοποιούνταν έλεγχος αποτελεσματικότητας μέσω Της τοποθέτησης παγίδων σύλληψης ενήλικων-ακμαίων Culicoides spp., τα ευρήματα των οποίων συγκρίνονταν με εκείνα που είχαν συλλεγεί πριν την διενέργεια του ψεκασμού. Πραγματοποίηση μεθόδου για τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων με βάση την καταγραφή/ μη καταγραφή. ενηλίκων εντόμων, μετά από εφαρμογή ψεκασμού με πυρεθροειδές σε επιφάνειες εντος της κτηνοτροφικής μονάδας που έχει σαν αποτέλεσμα την άμεση θανάτωση τους (Knock down ). ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 42

43 Στην αποτελεσματικότητα του έργου κρίθηκε σημαντικός σε μεγάλο βαθμό ο περιορισμός των προσφερόμενων εστιών αναπαραγωγής του εντόμου. Τα συνεργεία ψεκασμών ενημέρωναν τους κτηνοτρόφους για τις πιθανές εστίες αναπαραγωγής, με ενέργειες των οποίων υπήρχε δυνατότητα να εξαλειφτούν ή να περιοριστούν σημαντικά (καθαρισμός κτηνοτροφικής μονάδας, απομάκρυνση κοπροσωρών ή απομάκρυνση περιττών πηγών υγρασίας). 4.6 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ Culicoides spp. Για τον προσδιορισμό της σχετικής αφθονίας και τη μελέτη του πληθυσμού των εντόμων Culicoides spp. αναπτύχθηκε δίκτυο παγιδών σύλληψης ακμαίων εντόμων, σε επιλεγμένες θέσεις στην επικράτεια των πέντε Περιφερειακών Ενοτήτων (Κορινθία, Αργολίδα, Αρκαδία, Λακωνία, Μεσσηνία) και με γνώμονα τη χωροταξία των κρουσμάτων Καταρροϊκού Πυρετού ορίστηκαν δειγματοληπτικοί σταθμοί, στους οποίους χρησιμοποιήθηκαν παγίδες σύλληψης με ελκυστικό μέσο τη θερμότητα και το υπεριώδες φώς (UV light). Οι παγίδες σύλληψης τοποθετήθηκαν εντός κτηνοτροφικών μονάδων, οι οποίες επιλέγηκαν με βάση τα παρακάτω κριτήρια: Κλιματικές συνθήκες (Θερμοκρασία Υγρασία που ευνοούν την αναπαραγωγή των εντόμων Culicoides spp.) Ποικιλία οικοτόπων και εστιών ανάπτυξης των εντόμων Culicoides spp. Αξιολόγηση δυναμικότητας κάθε εστίας για παραγωγή μεγάλων πληθυσμών εντόμων Culicoides spp.( Βαθμός επικινδυνότητας εστιών ανάπτυξης των εντόμων ) Αριθμός ζωικού κεφαλαίου Η παραπάνω δράση πεδίου αποτελεί βασικό οργανικό στοιχείο του προγράμματος διότι καθοδηγεί και ορίζει την λήψη στοχευόμενων δράσεων για κάθε επιμέρους περιοχή που καλύπτει το έργο. Ειδικότερα με την παρακολούθηση του πληθυσμού των εντόμων φορέων είναι δυνατή η παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο της δραστηριότητας, της αφθονίας, της ηθολογίας των εντόμων, με αντικειμενικό σκοπό την λήψη άμεσων αποφάσεων προκειμένου να επιλεγούν οι κατάλληλες τεχνικές καταπολέμησης και η εφαρμογή τους να πραγματοποιηθεί έγκαιρα στο πεδίο. Τα έντομα που συλλέγονται μεταφέρονται στο εργαστήριο όπου αναγνωρίζονται σε επίπεδο γένους και για περαιτέρω αναλύσεις και δειγματοληπτικά προωθούνται στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων,Εργαστήριο Παρασιτολογίας και Εντομολογίας, Αξίζει να σημειωθεί ότι η αποστολή των συλληφθέντων εντόμων πραγματοποιείται εφόσον έχει υλοποιηθεί η προβλεπόμενη επεξεργασία των δεδομένων στο πεδίο. Τα αποτελέσματα των συλλήψεων παρατίθενται στο: ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 43

44 Θέσεις τοποθέτησης των παγίδων σύλληψης Culicoides spp. A/A ΠΕ ΔΗΜΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ X Y 1 ΛΑΚΩΝΙΑ ΕΥΡΩΤΑ ΑΣΤΕΡΙ ΛΑΚΩΝΙΑ ΕΥΡΩΤΑ ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΛΑΚΩΝΙΑ ΣΠΑΡΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙ ΛΑΚΩΝΙΑ ΣΠΑΡΤΗΣ ΚΑΡΑΒΑΣ ΛΑΚΩΝΙΑ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΣΥΚΕΑ ΛΑΚΩΝΙΑ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΛΑΚΩΝΙΑ ΑΝ.ΜΑΝΗΣ ΚΟΝΑΚΙΑ ΛΑΚΩΝΙΑ ΑΝ.ΜΑΝΗΣ ΚΑΜΑΡΕΣ ΑΡΚΑΔΙΑ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ ΑΡΚΑΔΙΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑ ΚΑΛΟΝΕΡΙ ΑΡΚΑΔΙΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑ ΒΑΛΤΕΤΣΙΝΙΚΟ ΑΡΚΑΔΙΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑ ΦΑΝΑΡΑΚΙ ΑΡΚΑΔΙΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑ ΣΤΕΜΝΙΤΣΑ ΑΡΚΑΔΙΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑ ΤΡΟΠΑΙΑ ΑΡΚΑΔΙΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑ ΝΥΜΦΑΣΙΑ ΑΡΚΑΔΙΑ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΕΥΑΝΔΡΟ ΑΡΚΑΔΙΑ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΠΑΠΑΡΗ ΑΡΓΟΛΙΔΑ ΑΡΓΟΥΣ ΑΧΛΑΔΟΚΑΜΠΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΛΟΥΤΡΑΚΙ ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΜΕΣΣΗΝΗΣ ΜΕΣΣΗΝΗ Συνολική μηνιαία διακύμανση συλλεχθέντων εντόμων Culicoides spp. στο σύνολο της Περιφέρειας Πελοποννήσου για το έτος 2015 ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 44

45 Χωροχρονική ανάλυση πληθυσμών, ανά Δήμο, συλλεχθέντων εντόμων Culicoides spp στην Περιφέρεια Πελοποννήσου για το έτος 2015 ΠΕ ΔΗΜΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2015 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2015 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2015 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2015 Δ.ΕΥΡΩΤΑΣ ΛΑΚΩΝΙΑ Δ.ΣΠΑΡΤΗΣ Δ.ΑΝ. ΜΑΝΗΣ Δ.ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ Δ.ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑ Δ. ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ Δ.ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ ΑΡΓΟΛΙΔΑ Δ.ΑΡΓΟΥΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑ Δ. ΚΟΡΙΝΘΟΥ ΜΕΣΣΗΝΙΑ Δ. ΜΕΣΣΗΝΗΣ ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 45

46 Ο πληθυσμός των εντόμων του γένους Culicoides spp κατά τον μήνα Αύγουστο κυμάνθηκε σε χαμηλά επίπεδα, γεγονός που αποδίδεται κυρίως στις υψηλές θερμοκρασίες που επικράτησαν την περίοδο αυτή και είχε σαν αποτέλεσμα α)την μειωμένη δραστηριότητα των εντόμων φορέων καθώς και β) στο περιορισμένο αριθμό εστιών αναπαραγωγής τους. Βέβαια οι βροχοπτώσεις του Σεπτεμβρίου σε συνδυασμό με τις κατάλληλες θερμοκρασίες, είχαν σαν αποτέλεσμα τόσο την αύξηση των εστιών αναπαραγωγής του εντόμου φορέα εντός και εκτός του περιβάλλοντα χώρου, των κτηνοτροφικών μονάδων, όσο και την ραγδαία ανάπτυξη υψηλών πληθυσμών εντόμων του γένους Culicoides spp.και κατά τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο καταγράφηκαν υψηλοί πληθυσμοί εντόμων του γένους Culicoides spp.

47 4.7 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Στο σύνολο της επικράτειας της Περιφέρειας η κατανομή των κρουσμάτων για το έτος 2014 ακολουθεί το διάγραμμα του ύψους ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων με μια μικρή καθυστέρηση γεγονός που ερμηνεύεται στο ότι το ζώο, το οποίο μολύνεται διέρχεται από μια περίοδο επώασης του ιού προτού αναπτύξει ένα μολυσματικό επίπεδο, οπότε και πλέον μπορεί να επιτραπεί η μόλυνση, μέσω του τσιμπήματος, νέων εντόμων Culicoides καθιστώντας τα φορείς του ιού, όπως επίσης ότι από τη στιγμή που ένα ζώο παρουσιάσει συμπτώματα χρειάζεται κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα προκειμένου να πιστοποιηθεί και εργαστηριακά η νόσος. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις περισσότερες περιοχές της Περιφέρειας Πελοποννήσου το 2014 παρατηρήθηκαν υψηλά ποσοστά βροχόπτωσης κατά τους καλοκαιρινούς μήνες γεγονός που επιδείνωσε σημαντικά την ένταση του προβλήματος. Η γενική εικόνα της πορείας της νόσου για το ίδιο έτος στην Περιφέρεια Πελοποννήσου δείχνει σαφή μείωση των κρουσμάτων κατά τους φθινοπωρινούς μήνες. Το έτος 2015 σχεδόν στο σύνολο της επικράτειας της Περιφέρειας παρατηρήθηκαν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά βροχοπτώσεων στη διάρκεια των καλοκαιρινών και φθινοπωρινών μηνών. Ενώ θα αναμένονταν αναλογική αύξηση των κρουσμάτων της ζωονόσου λόγω της αύξησης της δραστηριότητας του εντόμου - διαβιβαστή δεν παρατηρήθηκε κανένα κρούσμα Καταρροϊκού Πυρετού. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να αποδοθεί: (i) Στην συστηματική καταπολέμηση του εντόμου φορέα της ζωονόσου που πραγματοποιήθηκε την διετία 2014 και (ii) Στο εντατικό πρόγραμμα ενημέρωσης των κτηνοτρόφων που πραγματοποιούν οι αρμόδιες Υπηρεσίες της Περιφέρειας. (iii) Στα μέτρα επιδημιολογικής και εντομολογικής επιτήρησης που ελήφθησαν τον Ιούνιο του 2014.

48 Σε κάθε περίπτωση εάν και δεν καταγράφηκαν κρούσματα της ζωονόσου για το έτος 2015 στην χωρική επικράτεια της Περιφέρειας Πελοποννήσου κρίνεται απαραίτητο να συνεχιστεί η επιδημιολογική και εντομολογική επιτήρηση. Ειδικότερα προτείνεται: Η ανάπτυξη δικτύου παγίδευσης του εντόμου φορέα στο σύνολο των Περιφερειακών Ενοτήτων και για τα επόμενα έτη. Η πυκνότητα του δικτύου δύναται να καθορίζεται με κριτήριο την εμφάνιση της ζωονόσου το Τα αποτελέσματα του δικτύου θα πρέπει να συσχετισθούν με τα μετεωρολογικά δεδομένα κάθε περιοχής για να εξαχθούν συγκεκριμένα συμπεράσματα για την ένταση της δραστηριότητας του εντόμου-φορέα ανάλογα με τις επικρατούσες κλιματολογικές συνθήκες προκειμένου να δημιουργηθούν μοντέλα πρόβλεψης της δραστηριότητας των εντόμων του γένους Culicoides spp Η έγκαιρη έναρξη των εφαρμογών είναι σημαντική για την επιτυχή έκβαση του έργου. Οι όποιες παρεμβάσεις πρέπει να ξεκινούν νωρίς την Άνοιξη, ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες, έτσι ώστε να προλαμβάνεται η ανάπτυξη μεγάλων πληθυσμών εντόμων του γένους Culicoides spp Είναι σημαντικό οι κτηνοτρόφοι να είναι ενημερωμένοι υπεύθυνα για το πότε ξεκινάει και πότε ολοκληρώνεται το έργο καθώς και ποιοί είναι οι στόχοι και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, καθώς και με την συμμετοχή τους υπάρχει δυνατότητα πιθανές εστίες αναπαραγωγής εντόμων να εξαλειφτούν ή να περιοριστούν σημαντικά (καθαρισμός κτηνοτροφικής μονάδας, απομάκρυνση κοπροσωρών ή απομάκρυνση περιττών πηγών υγρασίας). Η επικοινωνία με τους κτηνοτρόφους αποτέλεσε καθ όλη τη διάρκεια του έργου βασικό παράγοντα για τον προγραμματισμό διενέργειας των ψεκασμών αλλά και την κάλυψη των κτηνοτροφικών μονάδων,καθώς σημειώθηκαν περιπτώσεις κτηνοτρόφων με τους οποίους δεν κατέστη ποτέ στο διάστημα υλοποίησης του έργου εφικτή η επικοινωνία ή η επαφή, όπως επίσης ορισμένοι κτηνοτρόφοι αρνήθηκαν την συμμετοχή τους στο πρόγραμμα ψεκασμών. ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕ -ΒΙΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ & ΣΙΑ Ε. Ε.- ΒΑΡΕΛΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σελίδα 48

49 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ

50 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

51 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΩΝ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

52 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΒΟΟΕΙΔΩΝ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

53 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΓΟΛΙΔΑ

54 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ

55 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

56 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΑΚΩΝΙΑΣ

57 ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

58 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ TON MHNA ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

59 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ TON MHNA ΟΚΤΩΒΡΙΟ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

60 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ TON MHNA ΝΟΕΜΒΡΙΟ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

61 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ 52

62 Α.1 ΨΕΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΨΕΚΑΣΜΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (04/08/ /12/15) ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΥΝΟΛΟ KTHN. MONAΔΩΝ ΑΝΑ Π.Ε. ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ 110 ΑΡΚΑΔΙΑΣ 588 ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 267 ΛΑΚΩΝΙΑΣ 768 ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ 267 ΣΥΝΟΛΟ 2000

63 Α.2 ΨΕΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ (04/08/ /12/15) Π.Ε. ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΨΕΚΑΣΜΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΔΗΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΔΗΜΟ ΑΡΓΟΥΣ 82 ΕΡΜΙΟΝΙΔΑΣ 20 ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ 6 ΝΑΥΠΛΙΟΥ 2 ΣΥΝΟΛΟ 110

64 ΔΗΜΟΣ ΑΡΓΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΚΑΠΑΡΕΛΙ 21 ΣΧΙΝΟΧΩΡΙ 18 ΑΧΛΑΔΟΚΑΜΠΟΣ 8 ΓΑΛΑΤΙ 6 ΚΕΦΑΛΑΡΙ 6 ΔΟΥΚΑ ΒΡΥΣΗ 6 ΚΟΥΤΣΟΠΟΔΙ 4 ΝΕΑ ΚΙΟΣ 3 ΕΛΛΗΝΙΚΟ 2 ΧΟΥΝΙ 2 ΣΧΙΝΟΧΩΡΙ 2 ΑΚΟΒΑ 2 ΚΥΒΕΡΙ 1 ΑΡΓΟΣ 1 ΣΥΝΟΛΟ 82

65 ΔΗΜΟΣ ΕΡΜΙΟΝΙΔΑΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΘΕΡΜΗΣΙΑ 12 ΚΡΑΝΙΔΙ 6 ΠΛΕΠΙ ΘΕΡΜΗΣΙΑΣ 2 ΣΥΝΟΛΟ 20

66 ΔΗΜΟΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΧΟΥΝΤΑΛΕΙΚΑ 6 ΣΥΝΟΛΟ 6 ΔΗΜΟΣ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΝΕΑ ΤΥΡΙΝΘΑ 2 ΣΥΝΟΛΟ 2

67 Π.Ε. ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΨΕΚΑΣΜΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΔΗΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΔΗΜΟ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ 232 ΤΡΙΠΟΛΗΣ 230 ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ 93 ΒΟΡΕΙΑ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ 26 ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ 7 ΣΥΝΟΛΟ 588

68 ΔΗΜΟΣ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΒΑΛΤΕΤΣΙΝΙΚΟ 35 ΣΤΕΜΝΙΤΣΑ 31 ΝΥΜΦΑΣΙΑ 25 ΚΑΛΟΝΕΡΙ ΛΑΓΚΑΔΙΩΝ 21 ΛΙΟΔΩΡΑ 16 ΒΥΤΙΝΑ 10 ΔΟΞΑ 10 ΑΡΣΥΝΑΙΑ 9 ΜΑΓΟΥΛΙΑΝΑ 6 ΕΛΑΤΗ 6 ΣΠΑΘΑΡΙ 6 ΦΟΥΣΚΑΡΗ 6 ΚΟΚΚΟΡΑ 5 ΤΡΟΠΑΙΑ 4 ΔΗΜΗΤΡΑ 4 ΒΟΥΤΣΗ 4 ΛΕΥΚΟΧΩΡΙ 4 ΦΑΝΑΡΑΚΙ 4 ΤΡΙΠΟΤΑΜΙΑ 4 ΠΥΡΡΗ 3 ΒΑΧΛΙΑ 3 ΚΑΡΚΑΛΟΥ 3 ΛΥΚΟΣΟΥΡΑ 3 ΒΛΑΧΟΡΑΠΤΗ 2 ΤΟΥΘΟΑ 2 ΧΡΥΣΟΧΩΡΙ 2 ΤΟΥΜΠΙΤΣΙ 2 ΘΕΟΚΤΙΣΤΟ 1 ΡΑΔΟΥ 1 ΣΥΝΟΛΟ 232

69

70 ΔΗΜΟΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΔΑΡΑ 20 ΤΖΙΒΑ 18 ΚΑΝΔΗΛΑ 13 ΛΕΒΙΔΙ 13 ΠΙΑΝΑ 13 ΔΑΦΝΗ 10 ΓΑΡΕΑ 10 ΑΡΑΧΑΜΙΤΕΣ 10 ΠΑΠΑΡΙ 9 ΒΛΑΧΕΡΝΑ 9 ΒΛΑΧΟΚΕΡΑΣΙΑ 8 ΚΕΡΑΣΤΑΡΙ 6 ΧΡΥΣΟΒΙΤΣΙ 6 ΣΚΟΠΗ 6 ΜΑΓΟΥΛΑ 6 ΒΑΛΤΕΤΣΙ 5 ΠΑΛΑΙΟΠΥΡΓΟΣ 5 ΜΑΝΑΡΙ 4 ΠΑΡΘΕΝΙ 4 ΑΜΠΕΛΑΚΙ 4 ΠΑΛΛΑΝΤΙΟ 4 ΜΑΡΜΑΡΙΑ 4 ΜΑΥΡΙΚΙ 4 ΕΥΑΝΔΡΟ 4 ΣΤΑΔΙΟ 3 ΘΑΝΑ 3 ΑΓΙΩΡΓΙΤΙΚΑ 3 ΑΡΤΕΜΙΣΙΟ 3 ΚΟΛΛΙΝΕΣ 3 ΠΕΡΠΑΤΑΡΙ 2 ΣΙΜΙΑΔΕΣ 2 ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗΣ 2 ΠΑΛΑΙΟΧΟΥΝΙ 2 ΚΟΥΛΕΛΙΑ 2 ΝΕΣΤΑΝΗ 2 ΜΑΝΤΕΙΚΑ 2 ΑΣΕΑ 2 ΚΕΡΑΣΙΑ 1 ΑΛΕΠΟΧΩΡΙ 1 ΠΑΥΛΙΑ 1 ΘΕΟΚΤΙΣΤΟ 1 ΣΥΝΟΛΟ 230

71

72 ΔΗΜΟΣ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΨΑΡΙ 15 ΤΟΥΡΚΟΛΕΚΑ 9 ΠΑΛΑΜΑΡΙ 8 ΡΑΨΟΜΑΤΙ 6 Ν.ΕΚΚΛΗΣΟΥΛΑ 6 ΦΑΛΑΙΣΙΑ 6 ΛΕΟΝΤΑΡΙ 5 ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ 5 ΤΡΙΠΟΤΑΜΟΣ 4 ΔΥΡΡΑΧΙ 4 ΛΥΚΟΧΙΑ 4 ΑΚΟΒΟΣ 4 ΕΛΛΗΝΙΤΣΑ 4 ΑΤΣΙΛΟΧΟΣ 3 ΑΝΑΒΡΥΤΟΣ 2 ΛΥΚΟΣΟΥΡΑ 2 ΚΑΤΣΙΜΠΑΛΙ 2 ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ 2 ΣΟΥΛΑΡΙ 2 ΣΥΝΟΛΟ 93

73

74 ΔΗΜΟΣ Β. ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΑΓΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ 10 ΒΕΡΒΕΝΑ 4 ΣΙΤΑΙΝΑ 4 ΠΡΑΣΤΟΣ 3 ΚΑΣΤΡΙ 2 ΑΝΩ ΔΟΛΙΑΝΑ 2 ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ 1 ΣΥΝΟΛΟ 26 ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ 7 ΣΥΝΟΛΟ 7

75 Π.Ε. KΟΡΙΝΘΙΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΨΕΚΑΣΜΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΔΗΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΔΗΜΟ ΣΙΚΙΩΝΩΝ 122 ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ 102 ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ 8 ΚΟΡΙΝΘΙΩΝ 19 ΒΕΛΟΥ ΒΟΧΑΣ 8 ΝΕΜΕΑΣ 8 ΣΥΝΟΛΟ 267

76 ΔΗΜΟΣ ΣΙΚΙΩΝΙΩΝ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΚΕΦΑΛΑΡΙ 38 ΑΡΧΑΙΑ ΦΕΝΕΟΣ 16 ΜΑΤΙ 17 ΚΑΙΣΑΡΙΟ 18 ΠΑΝΟΡΑΜΑ 6 ΦΕΝΕΟΣ 3 ΚΥΛΛΗΝΗ 11 ΚΑΛΛΙΑΝΟΙ 7 ΚΑΡΤΕΡΙ 3 ΚΑΣΤΑΜΙΑ 2 ΛΑΥΚΑΣ 1 ΣΥΝΟΛΟ 122

77 ΔΗΜΟΣ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΛΟΥΤΡΑΚΙ 68 ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ 32 ΚΑΛΑΜΑΚΙ 2 ΣΥΝΟΛΟ 80

78 ΔΗΜΟΣ ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΛΑΓΚΑΔΑΙΚΑ 4 ΑΝΩ ΤΡΙΚΑΛΑ 3 ΜΕΣΑΙΑ ΤΡΙΚΑΛΑ 1 ΣΥΝΟΛΟ 8

79 ΔΗΜΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΩΝ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΕΞΑΜΙΛΙΑ 8 ΚΟΡΙΝΘΟΣ 8 ΑΡΧ.ΚΟΡΙΝΘΟΣ 2 ΜΑΨΟΣ 1 ΣΥΝΟΛΟ 19

80 ΔΗΜΟΣ ΒΕΛΟΥ ΒΟΧΑΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΧΑΛΚΕΙΟ 4 ΣΟΥΛΗΝΑΡΙ 4 ΣΥΝΟΛΟ 8

81 ΔΗΜΟΣ ΝΕΜΕΑΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΝΕΜΕΑ 5 ΤΙΤΑΝΗ 4 ΣΥΝΟΛΟ 9

82 Π.Ε. ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΨΕΚΑΣΜΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΔΗΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΔΗΜΟ ΣΠΑΡΤΗΣ 278 ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ 134 ΕΥΡΩΤΑ 233 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΝΗΣ 123 ΣΥΝΟΛΟ 768

83 ΔΗΜΟΣ ΣΠΑΡΤΗΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΚΑΣΤΟΡΙ 94 ΑΜΥΚΛΕΣ 14 ΞΗΡΟΚΑΜΠΙ 12 ΠΕΛΛΑΝΑ 12 ΚΑΡΑΒΑΣ 12 ΛΟΓΚΑΝΙΚΟΣ 10 ΚΑΡΥΕΣ 10 ΠΑΡΔΑΛΙ 10 ΓΟΡΑΝΟΙ 10 ΜΥΣΤΡΑΣ 10 ΚΕΦΑΛΑΣ 8 ΣΟΥΣΤΙΑΝΟΙ 8 ΣΚΟΥΡΑ 7 ΘΕΟΛΟΓΟΣ 6 ΑΝΩΓΙΑ 6 ΑΦΥΣΣΟΥ 6 ΠΛΑΤΑΝΑ 6 ΚΑΛΑΜΙ 4 ΒΑΣΙΛΙΚΗ 4 ΑΓ. ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΚΑΜΙΝΙΑ 4 ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ 4 ΑΝΑΒΡΥΤΗ 4 ΑΓ. ΕΙΡΗΝΗ 4 ΣΥΚΑΡΑΚΙ 4 ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ 2 ΣΠΑΡΤΗ 2 ΜΥΣΤΡΑΣ 2 ΣΥΝΟΛΟ 281

84

85 ΔΗΜΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ 18 ΒΕΛΛΙΕΣ 18 ΚΑΜΠΟΣ 16 ΑΓΓΕΛΩΝΑ 12 ΑΓ.ΙΩΑΝΝΗΣ 12 ΑΣΩΠΟΣ 12 ΣΥΚΕΑ 8 ΦΟΙΝΙΚΙ 7 ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ 6 ΠΑΠΑΔΙΑΝΙΚΑ 4 ΑΓ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ 4 ΜΟΛΑΟΙ 4 ΠΛΥΤΡΑ 4 ΞΙΦΙΑΣ 3 ΣΤΕΝΑ 2 ΕΛΙΚΑ 2 ΠΑΚΙΑ 2 ΣΥΝΟΛΟ 134

86

87 ΔΗΜΟΣ ΕΥΡΩΤΑ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΒΡΟΝΤΑΜΑΣ 74 ΔΑΦΝΙ 60 ΣΚΑΛΑ 43 ΚΡΟΚΕΕΣ 12 ΤΡΙΝΗΣΑ 8 ΣΤΕΦΑΝΙΑ 8 ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ 6 ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ 4 ΜΑΚΡΥΝΑΡΑ 4 ΑΓ.ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 4 ΛΕΗΜΟΝΑΣ 3 ΕΛΟΣ 2 ΒΑΛΤΑΚΙ 2 ΓΡΑΜΜΟΥΣΑ 2 ΓΕΡΑΡΑΚΙ 1 ΣΥΝΟΛΟ 233

88

89 ΔΗΜΟΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΝΗΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΚΑΜΑΡΕΣ 22 ΠΑΛΑΙΟΒΡΥΣΗ 18 ΚΟΝΑΚΙΑ 13 ΑΡΕΟΠΟΛΗ 10 ΜΕΛΙΤΙΝΗ 9 ΑΛΙΚΑ 7 ΔΡΥΑΛΟΣ 6 ΑΓ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ 5 ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ 5 ΓΕΡΜΑ 5 ΣΚΟΥΤΑΡΙ 4 ΠΡΙΤΣΙΟΤΙΚΟ 4 ΚΙΤΤΑ 4 ΚΡΗΝΗ 4 ΜΕΣΟΧΩΡΙ 3 ΓΥΘΕΙΟ 2 ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙ 2 ΣΥΝΟΛΟ 123

90

91 Π.Ε. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΨΕΚΑΣΜΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΔΗΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΔΗΜΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΝΗΣ 57 ΟΙΧΑΛΙΑΣ 54 ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ 100 ΠΥΛΟΥ ΝΕΣΤΩΡΟΣ 13 ΜΕΣΣΗΝΗΣ 39 ΤΡΙΦΥΛΛΙΑΣ 4 ΣΥΝΟΛΟ 267

92 ΔΗΜΟΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΝΗΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΣΤΑΥΡΟΠΗΓΙΟ 17 ΚΑΜΠΟΣ 11 ΠΡΟΑΣΤΙΟ 6 ΑΛΤΟΜΥΡΑ 4 ΕΞΩΧΩΡΙ 2 ΛΑΓΚΑΔΑ 2 ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ 2 ΜΗΛΕΑ 2 ΤΣΕΡΙΑ 2 ΒΕΡΓΑ 2 ΑΓ.ΝΙΚΩΝΑΣ 2 ΣΩΤΗΡΙΑΝΙΚΑ 2 ΑΓ.ΝΙΚΟΛΑΟΣ 2 ΚΑΛΥΒΕΣ 1 ΣΥΝΟΛΟ 57

93 ΔΗΜΟΣ ΟΙΧΑΛΙΑΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΔΙΑΒΟΛΙΤΣΙ 8 ΚΑΤΣΑΡΟΥ 7 ΚΟΚΛΑ 7 ΝΙΟΧΩΡΙ 5 ΣΚΑΛΑ 5 ΜΑΝΔΡΑ 4 ΑΦΡΙΟΒΟΥΝΟ 4 ΜΕΛΙΓΑΛΑΣ 4 ΔΩΡΙΟ 3 ΜΑΓΟΥΛΑ 2 ΗΛΕΚΡΑ 2 ΚΑΛΛΙΡΟΗ 1 ΠΟΛΙΧΝΗ 1 ΒΑΛΥΤΡΑ 1 ΣΥΝΟΛΟ 54

94 ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ` ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΣΠΕΡΧΟΓΕΙΑ 26 ΑΡΙΣ 20 ΑΣΠΡΟΠΟΥΛΙΑ 10 ΕΛΑΙΟΧΩΡΙ 9 ΚΑΛΑΜΑΑ 6 ΠΗΓΑΔΙΑ 6 ΑΛΑΓΟΝΙΑ 6 ΒΡΟΜΟΒΡΥΣΗ 4 ΑΛΩΝΙΑ 4 ΠΟΛΙΑΝΗ 2 ΑΡΓΙΛΟΣ 2 ΑΜΜΟΣ 2 ΑΣΠΡΟΧΩΜΑ 2 ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ 1 ΣΥΝΟΛΟ 100

95 ΔΗΜΟΣ ΠΥΛΟΥ ΝΕΣΤΩΡΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΟΣ 4 ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟ 2 ΕΛΑΙΟΦΥΤΟ 2 ΧΑΡΟΚΟΠΙΟ 2 ΚΥΝΗΓΟΥ 2 ΦΛΕΣΣΙΑΔΑ 1 ΣΥΝΟΛΟ 13

96 ΔΗΜΟΣ ΜΕΣΣΗΝΗΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΕΛΛΗΝΟΕΚΚΛΗΣΙΑ 14 ΠΛΑΤΑΝΟΒΡΥΣΗ 6 ΜΕΣΣΗΝΗ 4 ΕΥΑ 3 ΑΜΦΙΘΕΑ 3 ΧΑΤΖΗ 2 ΒΟΥΤΑΙΝΑ 2 ΜΗΛΙΤΣΑ 2 ΤΡΙΟΔΟΣ 1 ΑΝΑΛΗΨΗ 1 ΣΥΝΟΛΟ 38 ΔΗΜΟΣ ΤΡΥΦΙΛΙΑΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΚΤΗΝ. ΜΟΝΑΔΩΝ ΑΝΑ ΟΙΚΙΣΜΟ ΛΥΚΟΥΔΕΣΙ 4 ΣΥΝΟΛΟ 4

97 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΓΙΔΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

98 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ Α/Α ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΕ ΔΗΜΟΣ/ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΝΤΟΜΩΝ 1 4/8/2015 ΛΑΚΩΝΙΑ ΕΥΡΩΤΑ/ΑΣΤΕΡΙ /8/2015 ΛΑΚΩΝΙΑ ΣΠΑΡΤΗΣ/ΚΑΣΤΟΡΙ 4 3 4/8/2015 ΛΑΚΩΝΙΑ ΑΝ.ΜΑΝΗΣ/ΚΟΝΑΚΙΑ 1 4 4/8/2015 ΑΡΚΑΔΙΑ ΤΡΙΠΟΛΗΣ/ΕΥΑΝΔΡΟ 1 5 4/8/2015 ΑΡΚΑΔΙΑ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ/ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ 3 6 4/8/2015 ΑΡΚΑΔΙΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑ/ΒΑΛΤΕΤΣΙΝΙΚΟ /8/2015 ΛΑΚΩΝΙΑ ΕΥΡΩΤΑ/ΑΣΤΕΡΙ /8/2015 ΑΡΓΟΛΙΔΑ ΑΡΓΟΥΣ/ΑΧΛΑΔΟΚΑΜΠΟΣ /8/2015 ΛΑΚΩΝΙΑ ΣΠΑΡΤΗΣ/ΠΟΤΑΜΙΑ /8/2015 ΛΑΚΩΝΙΑ ΣΠΑΡΤΗΣ/ΚΑΣΤΟΡΙ /8/2015 ΑΡΚΑΔΙΑ ΤΡΙΠΟΛΗΣ/ΕΥΑΝΔΡΟ /8/2015 ΚΟΡΙΝΘΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ/ΛΟΥΤΡΑΚΙ /8/2015 ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΜΕΣΣΗΝΗΣ/ΜΕΣΣΗΝΗ /8/2015 ΑΡΓΟΛΙΔΑ ΑΡΓΟΥΣ/ΑΧΛΑΔΟΚΑΜΠΟΣ /8/2015 ΑΡΚΑΔΙΑ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ/ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ /8/2015 ΚΟΡΙΝΘΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ/ΛΟΥΤΡΑΚΙ /8/2015 ΑΡΚΑΔΙΑ ΤΡΙΠΟΛΗΣ/ΕΥΑΝΔΡΟ /8/2015 ΛΑΚΩΝΙΑ ΕΥΡΩΤΑ/ΑΣΤΕΡΙ /8/2015 ΛΑΚΩΝΙΑ ΣΠΑΡΤΗΣ/ΚΑΣΤΟΡΙ /8/2015 ΛΑΚΩΝΙΑ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ/ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ /8/2015 ΑΡΚΑΔΙΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑ/ΦΑΝΑΡΑΚΙ /8/2015 ΑΡΚΑΔΙΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑ/ΣΤΕΜΝΙΤΣΑ /8/2015 ΑΡΚΑΔΙΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑ/ΚΑΛΟΝΕΡΙ /8/2015 ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΜΕΣΣΗΝΗΣ/ΜΕΣΣΗΝΗ /8/2015 ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΜΕΣΣΗΝΗΣ/ΜΕΣΣΗΝΗ /8/2015 ΚΟΡΙΝΘΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ/ΛΟΥΤΡΑΚΙ /8/2015 ΑΡΓΟΛΙΔΑ ΑΡΓΟΥΣ/ΑΧΛΑΔΟΚΑΜΠΟΣ /8/2015 ΑΡΚΑΔΙΑ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ/ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ /8/2015 ΑΡΚΑΔΙΑ ΤΡΙΠΟΛΗΣ/ΕΥΑΝΔΡΟ /8/2015 ΑΡΚΑΔΙΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑ/TΡOPAIA /8/2015 ΛΑΚΩΝΙΑ ΕΥΡΩΤΑ/ΑΣΤΕΡΙ /8/2015 ΛΑΚΩΝΙΑ ΣΠΑΡΤΗΣ/ΚΑΣΤΟΡΙ /8/2015 ΛΑΚΩΝΙΑ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ/ΣΥΚΕΑ 1