ΑΡΚΑΔΕΣ ΑΥΤΟΧΘΟΝΕΣ, ΑΛΙΠΛΑΓΚΤΟΙ ΠΕΛΑΣΓΟΙ ΠΡΟΠΑΤΟΡΕΣ ΤΩΝ ΤΡΩΩΝ

Transcript

1 ΑΡΚΑΔΕΣ ΑΥΤΟΧΘΟΝΕΣ, ΑΛΙΠΛΑΓΚΤΟΙ ΠΕΛΑΣΓΟΙ ΠΡΟΠΑΤΟΡΕΣ ΤΩΝ ΤΡΩΩΝ Λεμονιά Μπαστιάνου, Αρχαιολόγος, Φιλόλογος Σεπτέμβριος 2011 Εξ Αρκαδίας Πελασγοί ήσαν οι Τρώες, αφιχθέντες μετά του Δαρδάνου και του υιού του Ιδαίου στη Σαμοθράκη, κατόπιν κατακλυσμού. «καί τό τῶν Τρώων ἔθνος Ἑλληνικόν...ἐκ Πελοποννήσου ποτέ ὡρμημένον...». Διονύσιος Ἁλικαρνασσεύς.«Ρωμαϊκή Ἀρχαιολογία» Α. 61 κ. εξ Την Ελληνική καταγωγή του λαού του Πριάμου επισημαίνει ο περιώνυμος ιστορικός σε άλλο χωρίο του ιδίου έργου: «καί τό τῶν Τρωϊκῶν γένος Ἑλληνικόν ἀρχῆθεν...». Διονύσιος Ἁλικαρνασσεύς.«Ρωμαϊκή Ἀρχαιολογία» Α. 24, 4 Διαπεραιωθέντες οι «διά τοῦ πελάγους εἰς τούς πέλας ἄγοντες», «ἁλίπλαγκτοι», ποντοπόροι Πελασγοί στην έναντι Μικρασιατική Ακτή, έκτισαν πόλη θαυμαστή το όνομα αυτής Δάρδανος ή Δαρδανίς. Περί της μετανάστευσης των Αρκάδων Πελασγών εκ Πελοποννήσου στην Ασία πρόκειται. Σχολιαστές αρχαίων Κειμένων αναφέρουν τον κατακλυσμό του Δαρδάνου ως τον τρίτο κατά σειρά μετά από τον κατακλυσμό του Ωγύγου στην Αττική-Ωγυγία και εκείνον του Δευκαλίωνος στη Θεσσαλία Θέσις αλός -στην πάλαι Αιμονία- και όχι δεύτερον, όπως διατείνονται άλλοι μελετητές. «Τρεῖς ἱστοροῦσι γενέσθαι κατακλυσμούς, πρῶτον ἐπ Ὠγύγου, ὅς ἦν βασιλεύς Ἀττικῆς, δεύτερον τόν ἐπί Δευκαλίωνος, ὅτε τά κατά Θετταλίαν ὄρη διέστη, καί τά ἐκτός Ἰσθμοῦ καί Πελοποννήσου συνεχύθη πάντα, τρίτον τόν ἐπί Δαρδάνου, τοῦ Διός καί Ἠλέκτρας τῆς Ἄτλαντος, ὅς Δάρδανος ἐβασίλευσε μετά τόν κατακλυσμόν τῆς ἀντίπερα Σαμοθράκης ἠπείρου (δηλ. εἰς τήν Τροίαν), διά σχεδίας κομισθείς». Σχολιαστής τοῦ Πλάτωνος Τιμαίου Άννα Τζιροπούλου-Ευσταθίου: «Ελληνική Αγωγή». «Γίνονται γάρ κατακλυσμοί καί σεισμοί καί ἀφανίζονται τά πράγματα καί πάλιν εὑρίσκονται, ὡς φησί καί αὐτός Ἀριστοτέλης ἐν τοῖς Μετεώροις περί τοῦ μεγάλου σεισμοῦ τοῦ γενομένου ἐν τῇ Ἀχαΐᾳ καί ὅτι ἐπί τοῦ Δευκαλίωνος, φησί ἐγένετο μέγας κατακλυσμός καί πολλοί ἠφα-νίσθησαν τόποι, καί πᾶσαι αἱ πεδιάδες ἀπώλοντο, καί μόνοι ἠδυνήθησαν περισωθῆναι οἱ ἐν ταῖς ἀκρωρείαις τῶν ὀρέων ὄντες, ὡς δηλοῖ καί ὁ ποιητής εἰρηκώς «κτίσσε δέ Δαρδανίην, ἐπεί οὔπω Ἴλιος ἱρή ἐν πεδίω πεπόλιστο, πόλις μερόπων ἀνθρώπων, ἀλλ ἐθ ὑπωρείας ἔναιον πολυπίδακος Ἴδης». Εἶτα λοιπόν μετά τό παύσασθαι τόν κατακλυσμόν κατῆλ-θον οἱ περισωθέντες ἐν ταῖς πεδιάσι...» -Ἀσκληπιός φιλόσοφος Άννα Τζιροπούλου-Ευσταθίου: «Ελληνική Αγωγή». 1

2 «Περί δέ Δαρδάνου φασίν οἱ παλαιοί ὅτι ἐν τῷ κατακλυσμῷ τῷ κατά τόν Δευκαλίωνα ἐκ τῆς Σαμοθράκης ἀσκόν ἤ σχεδίαν μετά δερμάτων σκευάσας, καθά καί τῶ Λυκόφρονι (73) δοκεῖ, καί ὑποδύς καί τοῖς ὕδασιν ἑαυτόν ἐπιδούς προσοκείλας τε τῇ Τροίᾳ μετά τό ἀναξηρανθῆναι τό ὕδωρ, τήν Δαρδανίαν ἔκτισεν ὑψηλοτέραν κειμένην τῆς ὕστερον Ἰλίου, φόβῳ τῆς ἐξ ὑετῶν κατακλύσεως, ἧς αὐτός ἐπειράθη». Ἀρριανός,- ἐξ Ἀρριανοῦ- Εὐστάθ Άννα Τζιροπούλου-Ευσταθίου: «Ελληνική Αγωγή». «Divini Pelasgi»= θείοι, θεϊκής καταγωγής Πελασγοί (Gianfranco Middoli:La civiltà micenea. I micenei e il mondo mediterraneo. Giovanni Pugliese Carratelli pag. 260), γένος του Πελασγού βασιλέα, υιού του Διός και της Νιόβης-«πρώτης θνητῆς γυναικός ᾗ ἐσμίγη ὁ Ζεύς»- του Φορωνέως, δυναστεύσαντος εκ των πρώτων στην Πελοπόννησο- Πελασγία: «Ἦν γάρ δή καί τό τῶν Πελασγῶν γένος Ἑλληνικόν ἐκ Πελοποννήσου τό ἀρχαῖον...» Διονύσιος Ἁλικαρνασεύς. Ρωμαϊκή Ἀρχαιολογία Α 17, 1 κ.ε «Ἑπτακαίδεκα γενεαῖς πρότερον τῶν ἐπί Τροίαν στρατευόντων». Διονύσιος Ἁλικαρνασεύς. Ρωμαϊκή Ἀρχαιολογία Α 11,1-11,2 Δεκαεπτά γενεές πριν από τους επιστρατεύσαντες στην Τροία Πανέλληνες- Δαναούς υπό την αρχιστρατηγία του Μυκηναίου βασιλέα Αγαμέμνονος, οι Αρκάδες Πελασγοί υπό τον Δάρδανον έκτισαν την ιερή πόλη Ίλιον στην έναντι της Σαμοθράκης Μικρασιατική ακτή, ιδρύσαντες ναό προς τιμήν της Αθηνάς, εις τον οποίον εγκατέστησαν μετ ευσεβείας τα Παλλάδια τα περισωθέντα κατά την μετανάστευση, λόγω του τρομακτικού κατακλυσμού. «Ἔθνος Ἑλληνικόν, καί μέγιστον τῶν κατοικούντων τήν δε τήν γῆν ἐθνῶν...» Διονύσιος Ἁλικαρνασεύς. Ρωμαϊκή Ἀρχαιολογία Γ 10,3 «Αὐτόχθονες -πάλαι + γέγαα (παρακείμενος του γίγνομαι), αὐ τός+χθών=ὁ ἀναφυής ἐξ αυτῆς τῆς γῆς, ὁ αὐθιγενής- διά τό μή εἶναι αὐτούς ἐπήλυδας ἐπί + ἐλαύνω = ἐπελαύνω, ἐπιτίθεμαι ἔξωθεν, ὡς ἀλλο-δα-πός», διαπορεύθηκαν σε χρόνο και τόπο, εμπορεύθηκαν, θαλασσοκράτησαν, αποίκισαν, ίδρυσαν πόλεις, έκτισαν Πελασγικές Ακροπόλεις Λάρισες εκ του «λᾶς» = λίθος. Ανέγειραν τείχη ρ. τείχω προς άμυνα των πολισμάτων τύρσις-τύρρις=πύργος, έπαλξη, προμαχών εκ του τείρω=τρυπώ Πελασγικά τείχη. Εὐγένεια μέν οὖν ἐστιν ἔθνει μέν καί πόλει τό αὐτόχθονας ἤ ἀρχαίους εἶναι, καί ἡγεμόνας τούς πρώτους ἐπιφανεῖς, καί πολλούς ἐπιφανεῖς γεγονέναι ἐξ αὐτῶν. Ἀριστοτέλης. Ρητορική Α 1360β Γηγενείς και οι πανάρχαιοι Αρκάδες, επιμένει επίσης ο μέγας ιστορικός Ηρόδοτος ΧΙΙΙ 73, αναφερόμενος στους πρώτους σκαπανείς της Δύσεως, τους άριστους τειχοποιούς, τους περιβόητους τεχνίτες οδοποιΐας. Ο Παλαίχθων-«πάλαι + χθών =ὁ ἀρχαιότατος κάτοικος τῆς χώρας, γεννηθείς ἐν αὐτῇ ὁ πάλαι ἐκ τῆς αὐτῆς χθονός»- ο αυτόχθων επίγειος πατήρ του Διογενούς Πελασγού, προπάτωρ ποντοπόρων Μυκηναίων Πελασγών, του «πολύπλαγκτου Ὀδυσσέως», 2

3 των φιλαποδήμων «Πανελλήνων» του Ομήρου και του Ησιόδου, έδωσε γενεά αγχέγονη, «ὑπείροχη», φωτεινή- εκ του «ελλά» σελ ελ- των Ελλήνων ηλιοσταλαγμένη Ελλάς. «Προσέληνοι» οι Αρκάδες ως ανυμνούμενοι τόσον παλαιοί, «πρό τῆς σελήνης ὑπάρξαντες» δηλαδή, εκ του «ἀρ» της λέξεως «ἄρουρα»=γη, χώρα, χωράφι + «κάσιοι» = ομόφυλοι, αδελφοί διαφυλάττουν στους αιώνες των αιώνων του γενετικού κώδικα του Έλληνος λόγου την πληροφορία: αδελφός της γης, παλαιός, γηγενής. «...ἡ ἡμετέρα γῆ, ὡς γεννησαμένη ἀνθρώπους, ἤνεγκε μόνη καί πρώτη τότε, τροφήν ἀνθρωπείαν...» Πλάτωνος Μενέξενος «Λυκόσουρα (ἐκ τοῦ λύκ+σύρω=ἀνασύρω εἰς τό φῶς)-ἀρκαδίας- ἐστί πρεσβυτάτη καί ταύτην εἶδεν ὁ ἥλιος πρώτην ἀπό ταύτης δέ οἱ λοιποί, ποιεῖσθαι πόλεις μεμαθήκασιν, ἄνθρωποι». Παυσανίας. Ἀρκαδικά 38,1 πόλις «ἐκ τοῦ ὅτι ἐκ πολλῶν συνίσταται». «...πολέσιν ἀνθρώποις» (=εἰς πολλούς ἀνθρώπους) Ὁμήρου Ἰλιάς Π,329 «Πόλις δέ ἡ γενῶν κοινωνία, ζωῆς τελείας χάριν καί αὐτάρκους». Ἀριστοτέλης. Πολιτικά Γ, Η ίδρυση των πόλεων αποσκοπούσε στην προστασία των μελών μιας αρχέγονης κοινωνίας από φυσικούς κινδύνους και εξωγενείς παράγοντες. Το αυτό ισχύει και για τον βασιλέα Δάρδανο τον ιδρύσαντα επί της Μικρασιατικής ακτής την ιστορική Δαρδανίαν. «Πρός δέ τόν τῶν θηρίων πόλεμον, ἐζήτουν -οἱ ἄνθρωποι-ἀθροίζεσθαι καί σώζεσθαι, κτίζοντες πόλεις». Πλάτωνος Πρωταγόρας 322 Την ιερή πόλη των Αρκάδων Λυκόσουρα ίδρυσε επί του Λυκαίου όρους ο Λυκάων, υιός του Πελασγού. Καθιέρωσε τη λατρεία του Διός Λυκαίου καθώς και τη διεξαγωγή των Λυκαίων Αγώνων. Ο εορτασμός έλαβε χώρα κατ αρχάς προς τιμήν του θεού Πανός της Αρκαδίας και κατόπιν προς δόξαν του Λυκαίου Διός. Μεγαλειώδης η τελετή κατέλαβε εξέχουσα θέση μεταξύ των ιερών εορταστικών εκδηλώσεων- Ελευσίνια, Παναθήναια- της απώτερης Αρχαιότητος. Στον Ιππόδρομο και το Στάδιο του ιερού Άλσους επί του όρους αγωνίσθηκαν άνδρες και έφηβοι σε υψηλά αγωνίσματα. Οι άνδρες διεκδίκησαν έπαθλα στα αθλήματα του δρόμου, της πυγμής, της πάλης, του διαύλου, του πεντάθλου, του παγκρατίου, του σταδίου. Οι παίδες σεβάσθηκαν την ευγενή άμιλλα κατά τη διεξαγωγή της πάλης, της πυγμής και του σταδίου. Ευτελούς αξίας σκεύη, τα νικητήρια, πιστοποίησαν το ανιδιοτελές της τέλεσης των Αγώνων. Παραδόθηκε επίσης στα θρυλούμενα ότι, κατά την εορτή του Λυκαίου Διός, ένας άνδρας μεταμορφωμένος σε λύκο παρέμεινε επί εννέα χρόνια στην υπηρεσία του θεού επί του Λυκαίου όρους σ εκείνη την ιερή κορυφή θέλησε η Αρκαδία γεννημένο τον πατέρα θεών και ανθρώπων. Ίσως σε ανάμνηση της μεταμόρφωσης του Λυκάονος σε λύκο 3

4 εκ μέρους του Διός, ως συνέπεια της ασέβειας του βασιλέα να θυσιάσει στο βωμό του νεφομαζώχτη θεού νεογέννητη ανθρώπινη ύπαρξη. Την πρωτογενή Λυκόσουρα καταύγασε ο «Πανόπτης Ἥλιος». Πρόβαλαν τα κτίσματα λατρείας: το ιερό της Δεσποίνης, κόρης του Ποσειδώνος και της Δήμητρος, το ιερό της Αθηνάς, ο ναός της Αρτέμιδος, το ιερό του θεού Πανός Αρκάδος. Κάτοικος της ανασυρθείσης εκ του φωτός πόλης υπήρξε και ο Κλείτωρ, υιός του Αζάνος, βασιλέας των ομοφύλων της γης Αρκάδων, ιδρυτής της παλαιγενούς Κλείτορος πόλεως. Λυκούντες, ως μεμυημένοι στα Λύκαια μνημονεύθηκαν οι κατοικήσαντες την Κλειτορία χώρα. Κατ άλλη εκδοχή ο Λυκάων και οι υιοί του σκοτώθηκαν από τους κεραυνούς του Διός ως τιμωρία της ασέβειας προς το μεταμορφωθέντα σε επαίτη θεό, στον οποίον είχαν προσφέρει μεμιασμένη τροφή. Μόνον ο μικρότερος, ο Νύκτιμος διασώθηκε με έγκαιρη παρέμβαση της Γαίας-Γης. Επί της βασιλείας του Νυκτίμου έλαβε χώρα-λόγω της ασέβειας της οικογένειας του Λυκάονος- ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνος. **** «Δι αἰνιγμάτων πάλαι καί οὐκ ἐκ τοῦ εὐθέος λέγειν τούς λόγους...» Παυσανίας. Ἀρκαδικά Β «Ευημερισμός» ονομάζεται κατά τον ιστορικό Ευήμερο- Δ αι. π.χ.- η παραδοχή της μυθολογίας ως ιστορία. Σε παμπάλαιες εποχές τα ανδραγαθήματα ηρώων ηγετών επέρασαν στον θρύλο αποτελώντας τους μύθους «...τοῖς μύθοις οὐδ ἀπίστως παντάπασιν... θείᾳ τινί τύχῃ ψαύουσιν τοῦ ἀληθοῦς». Πλούταρχος. Περί Μύθων. Ἐρωτ. 761 Επίσης: «... τοῦτο, μύθου μέν σχῆμα ἔχον λέγεται, τό δέ, ἀληθές ἐστί...» Πλάτωνος Τίμαιος 22, C-D Η μυθολογία συμβολίζει την ιστορική αλήθεια. Ως άγνωστη Προϊστορία προβάλλει μέσα από τη διαιώνιση της Ελληνικής Γλώσσας και τα επιτεύγματα των Παναχαιών-Ελλήνων- Μυκηναίων- Πελασγών- Πανελλήνων- Δαναών-(εκ του δᾶ=γη, οι γηγενείς, αλλά και εκ του δάν= το ύδωρ, το υγρό στοιχείο, οι θαλασσινοί λαοί καθώς και εκ του Δάν=Ζεύς, οι θεϊκής προελεύσεως δηλαδή, ως και εκ του δηναιός=ο παλαιός, ο γέρων, ο αρχέγονος). «Ὦ γῆν Ἰνάχου κεκτημένοι, πάλαι Πελασγοί, Δαναΐδαι δεύτερον.» Αἰσχύλος «Ἁλίπλαγκτοι» οι Έλληνες και θαλασσοκρατούντες. «πρῶτος ἐκ τῶν Ἑλλήνων Μίνως ἐθαλαττοκράτησεν...» Διόδωρος Σικελιώτης «πολλαχῆ κατά θάλατταν πλανώμενοι, γλῶτταν τήν Ἑλληνικήν ἐπέβαλον, εὐρύ ποιοῦντες τό ἐμπόριον». Πλούταρχος 4

5 «Νῆες πεντηκόντοροι» έφεραν θαλασσοδαρμένους, θαλασσοπλάνητες Πελασγούς σε άπασα την οικουμένη. Συνέθετε ο θείος ποιητής: «ἠιόνες βοόωσιν ἐρευγομένης ἁλός ἔξω»(=βουΐζανε οι ακρογιαλιές ξεβράζοντας το κύμα). «Ὑγρά κέλευθα» είχαν πολύ παλαιότερον διασχίσει «νῆες πεντηκόντοροι» κομίζοντας «ἁλιπλανεῖς» Έλληνες Πελασγούς σε αλλόγλωσσους λαούς, λαλούντες «ἀγνῶτα φωνήν βάρβαρον» Αἰσχύλος. Ἀγαμέμνων στ.1051 «Πλέων ἐπί οἴνοπα πόντον, ἐπ ἀλλοθρόους ἀνθρώπους». Ὅμηρος οἶνοψ-οπος ὁ, (ὤψ): ο έχων το χρώμα του οίνου. Επίθετον της θαλάσσης, μέλαινα ως ο οίνος, «ἐπί οἴνοπι πόντῳ» Ἰλ. Ψ 316, Ὀδ. ε 132, β 421 ἀλλόθροος, ον: ο λαλών ξένην γλώσσαν «ἐπ ἀλλοθρόους ἀνθρώπους», «κατ ἀλλοθρόους ἀνθρώπους» Ὀδ. α 183, γ 302, ο 453. ἀλλόθρους: βάρβαρος εκβάλλων διαφορετικόν, άλλον θρουν (=θόρυβον) εκ του στόματος. ἄγλωσσος: βάρβαρος. Τραχίνιαι LIDDELL & SCOTT ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ «Άνδρες νάϊοι», πολυταξιδεμένοι πλοίαρχοι, πρωρείς, κελευστές, στόλαρχοι, ε- πιστολείς, ερέτες ή κωπηλάτες, επιβάτες (οι στρατιώτες της θαλάσσης) εξερεύνησαν, ωφέλησαν την ανθρωπότητα - «Ἀναξίμανδρος ὁ Μιλήσιος, πρῶτος ἐτόλμησεν τήν Οἰκουμένην ἐπί πίνακι γράψαι»,-απέκτησαν εμπειρία και πλούτη στην απεραντοσύνη της «ἁλός», εναρμόνισαν την κωπηλασία στο «σάλον»του ευρέος πόντου, επλούτισαν στη «σάλασσαν» σάλος+ἅλα ἅλς-ἁλός ήδη από την εποχή των Πελασγών, έχοντες «οὐσίαν»=περιουσία «ἐκ τοῦ πλοῦ τῶν ποντοπόρων νηῶν». Πλούσιοι λοιπόν, οι θαλασσίγονοι Ελληνες συσσώρευσαν πλούτη. Πλωτά απεκτήθησαν τα πλούτη. Πλούσιοι έγιναν δια των θαλασσίων περασμάτων, «τῶν πόρων» δηλαδή, και «εὔποροι». Αρχιθαλάσσιοι οι Έλληνες μεταλαμπάδευσαν την γνώση, εξάπλωσαν τον Πολιτισμό, δίδαξαν τα Γράμματα, επέβαλαν την Ελληνίδα Γλώσσα, άσκησαν εύρυτατο εμπόριο, ίδρυσαν πόλεις, εφάρμοσαν τις Τέχνες, «ἔκτισαν» πλείστες όσες «νῆες», προσέδωσαν στη φωτεινή πατρίδα αίγλη στην αίγλη της, δόξα στη δόξα της, ιστορία στην ιστορία της. Χρυσός και άργυρος «διά τό τῆς θαλάσσης κράτος», γνώση και φως, νίκη και Ε- λευθερία, θρύλοι και Παράδοση, δύναμη και πρωτεία δεσπόζουν στην πανάρχαια ναυσιπλοΐα της Ελλανίας. «Μίνως παλαίτατος... ναυτικόν ἐκτήσατο...» Θουκιδίδης Α4 «...ταῖς ναυσί πρός ἅπαντας ἀνθίστασθαι...» Θουκιδίδης Ανδρεία και τόλμη θεριεύει στη ναυτική δραστηριότητα των Πελασγών Ελλήνων, έμπειρων θαλασσοπόρων, κτιστών «λινορραφῶν δόμων» - «λινορραφής δόμος=το πλοίον (Ἱκέτιδες 135), «ξυλίνων τειχῶν» κατά το χρησμό ή «νηῶν». «Ξύλινον τεῖχος ἀπόρθητον τελέθει». Στη ραψωδία Β της Ιλιάδος «Νηῶν κατάλογος», η ισχύς των Ελλήνων στα συναθροισθέντα 1200 περίπου πλοία στην Αυλίδα διαιωνίζεται έως τους καιρούς μας ίδια, υ- πέρτερη, θαλασσοκράτειρα στη δραστηριότητα του Ελληνικού εμπορικού στόλου. «Δεδιέναι οὐ χρή εἰ θαλασσοκρατοῦμεν» Καλλικρατίδας. Ιστιοφόρα, εμπορικά, πολεμικά πλοία, αυτόματα όπως εκείνα των Φαιάκων-«Οὐ γάρ Φαιάκεσσι κυβερνητῆρες ἔασιν, οὐδέ τι πηδάλια ἐστί, τά τε ἄλλαι νῆες ἔχουσιν» Ο- δύσσεια θ,557- υπήρξαν «πορεῖα θαλάττια» και «ὀχήματα πελάγια» των «διά τοῦ πελάγους ἀγόντων εἰς τούς πέλας» αλλά και στις εσχατιές του σύμπαντος κόσμου τούτου. * * * * 5

6 Ελληνικής καταγωγής οι Τρώες κατήλθαν γενεαλογικά από το θεϊ-κό - θείο Δάρδανο τον Αρκάδα. «Δάρδανον ἔτεκε πρῶτον ὁ Ζεύς». Ὁμήρου Ἰλιάς Υ 215 Ο Δάρδανος εγέννησε τον Εριχθόνιον και ο Εριχθόνιος τον Τρώα, τον γενάρχη των Τρώων. «Δάρδανον ἐτέκετο πρῶτον νεφεληγερέτα Ζεύς», ἔκτισε δέ Δαρδανίαν, ἐπεί οὔπω-ἡ-ἱερά Ἴλιος ἐ-πεπόλιστο ἐν πεδίῳ πόλις μερόπων ἀνθρώπων, ἀλλά ἔτι ὤκουν ὑπωρείας πολυπίδακος(=εὐύδρου, πίδαξ=κρήνη) Ἴδης. Δάρδανος αὖ ἐ-τέκετο υἱόν Ἐριχθόνιον βασιλέα Ἐριχθόνιος δέ ἐ-τέκετο Τρῶα, Τρώεσσιν ἄνακτα Ἐκ δέ τοῦ Τρωός αὖ ἐξ-εγένοντο τρεῖς παῖδες ὁ Ἴλος καί ὁ Ἀσσάρακος καί ὁ ἰσόθεος Γανυμήδης ὅς δή ἐγένετο κάλλιστος-ἐκ τῶν- θνητῶν ἀνθρώπων αὐ-τόν καί ἀνήρ εἵψαντο(=ἀνήρπασαν) οἱ θεοί διά νά οἰνοχεύῃ εἰς τόν Δία ἕνεκα οὗ κάλλος, ἵνα ἀθάνατος μετ-είη» Ὁμήρου Ἰλιάς & Αρχαίο κείμενο. Editio: Lipsiae Πρῶτον ὁ Ζεύς τόν Δάρδανον ἐγέννησε καί κτίζει τήν Δαρδανίαν, πρίν ἐκεῖ ς τήν πεδιάδα κάμουν πάλιν οἱ θνητοί ἄνθρωποι, τήν Ἴλιον τήν ἁγίαν καί ς τές πολύβρυσες πλαγιές τῆς Ἴδης κατοικοῦσαν. τόν Εριχθόνιον γέννησεν ο Δάρδανος ἐκεῖνον καί ἀπό τόν Ἐριχθόνιον τῶν Τρώων βασιλέας ὁ Τρώς γεννήθη καί ἀπ αὐτόν τρία λαμπρά βλαστάρια ὁ Ἴλος, ὁ Ἀσσάρακος καί ὁ ἰσόθεος Γανυμήδης πού ἐγεννήθη τῶν θνητῶν ὁ πρῶτος γιά τό κάλλος, πού τόν σηκῶσαν οἱ θεοί γιά κεῖνα του τά κάλλη νά ζῆ μ αὐτούς ἀθάνατος καί κεραστής τοῦ Δία Ὁμήρου Ἰλιάς Υ. Μετάφραση Ιακ. Πολυλά. Ο Ασσάρακος είναι ο προπάππος του Αινείου: Ασσάρακος Κάπυς Αγχίσης (+Αφροδίτη) Αινείας. Ο Ίλος πάλι ετέκετο τον Λαομέδοντα και ο Λαομέδων τον Τιθωνόν και τον Πρίαμον. Ο Ίλος είχε νυμφευθεί την Πλακίαν, θυγατέρα του Ατρέως και αδελφή του Αγαμέμνονος και του Μενελάου. Ο Τρωικός πόλεμος λοιπόν, εκτός από εμφύλιος υπήρξε και συγγενικός. Υιός του Ίλου και της Ευρυδίκης ο βασιλέας της Τροίας Λαομέδων και πατέρας του Πριάμου, Τιθωνού και της Ησιόνης είχε αναθέσει στον Απόλλωνα και τον Ποσειδώνα την περιτείχιση, επί πληρωμή, της Τροίας. Παρόντες ως εργάτες οι θεοί στο μνημειώδες αυτό έργο αξίωσαν τα αθάνατα άλογα, δώρο του Διός στον Τρώα βασιλέα, επώνυμο της Τροίας και κληρονομία του Λαομέδοντος ο οποίος, άλλωστε, αθέτησε τους συμπεφωνημένους όρους. Ο ίδιος ο Ποσειδών Ομήρου Ιλιάς Φ καταμαρτυρεί σαφώς την ατασθαλία, τις απειλές και τους εκβιασμούς του άνακτα προς τους τειχοποιούς θεούς. Η αιτία εξαγνισμού είχε ωθήσει, κατ εντολή του Διός, τον Απόλλωνα και τον Ποσει- 6

7 δώνα στην ανάληψη του μέγιστου αυτού εγχειρήματος. Ξέσπασε λοιμός. Ρήμαξε η χώρα. Ένα άγριο κήτος προκάλεσε καταστροφές. Χρησμοδότησε μακάβριο χρησμό το Μαντείο. Εξαναγκασμένος ο Λαομέδων να προσφέρει τη ν κόρη του Ησιόνη βορά στο θαλάσσιο τέρας του Ποσειδώνος υποσχέθηκε τ αθάνατα άλογα στον λυτρωτή της Ησιόνης. Κατά την εκστρατεία του Ηρακλέους εναντίον των Αμαζόνων προς απόκτηση της ζώνης της Ιππολύτης, ο ήρωας σκότωσε το κήτος, ελευθέρωσε την βασιλοπούλα, πήρε στη δικαιοδοσία του τα άλογα. Ο Λαομέδων, όμως, τον είχε εξαπατήσει του είχε δώσει άλογα θνητά. Ο γενάρχης επανήλθε στην Πελοπόννησο, προετοίμασε εκστρατεία κατά της Τροίας την οποία κατέστρεψε ολοσχερώς σκότωσε τον Λαομέδοντα και τους υιούς του εκτός από τον Πρίαμο, τον τότε ονομαζόμενο «Ποδάρκην», τον συνετό σύμβουλο του βασιλέα. Έδωσε την Ησιόνη στον Τελαμώνα ως πρώτον εισελθόντα στην Τροία. Ο Τελαμών αφιέρωσε βωμό στον «Ἡρακλέα καλλίνικον». Η Ησιόνη εξαγόρασε τον αδελφό της Ποδάρκη από την αιχμαλωσία δίνοντας κατά το έθιμο τίμημα στον στρατηλάτη. Από τότε ονομάστηκε Πρίαμος-πρίαμαι=ὠνέομαι=εξαγοράζω, αγοράζω.- Ο εξαγορασθείς βασιλέας ανοικοδόμησε την Τροία. Εβασίλευσε με σύνεση και σοφία. Η Ησιόνη ακολούθησε τον Τελαμώνα εγέννησε τον Τεύκρο τον Τελαμώνιο στη Σαλαμίνα, περιώνυμο τοξότη. * * * * «...ἡ πρός τήν Μικράν Ἀσίαν γενομένη μετανάστευση τῶν Πελασγῶν ἐξ Ἀρκαδίας...»-Εγκυκλοπαίδεια του ΗΛΙΟΥ, λήμμα «Δάρδανος»- είναι αδιαμφισβήτητο ιστορικό γεγονός, συμβολιζόμενο δια του μύθου του Δαρδάνου Αρκάδος ως μεταναστεύσαντος μετά πολλών άλλων Αρκάδων Πελασγών, μεταξύ των οποίων ο υιός του Ιδαίος και ο αδελφός του Ιασίων, στη Σαμοθράκη κατόπιν τρομακτικού ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΥ. Ίδρυσαν ναό των μεγάλων θεών πριν να διαπεραιωθούν στην έναντι Μικρασιατική ακτή, στο Βασίλειο του Τεύκρου, υιού του ποταμού Σκαμάνδρου - σκάπτω+ἀνήρ: ο Ηρακλής έσκαψε κατ εντολή του Διός και επήγασε ο ποταμός - και της νύμφης Ιδαίας. Ως δεύτερη σύζυγος η θυγατέρα του Τεύκρου Βάττια ή Αρίσβη βασίλεψε σύνθρονη του Δαρδάνου στη νεοκτισθείσα πόλη Δαρδανίδα. «Ἀρίσβη: πόλις ἀπό Ἁρίσβας θυγατρός Τεύκρου, ἥν ἔγημε Δάρδανος. Λυκόφρων, Γήμας Ἀρίσβην Κρῆσσαν, εὐγενῆ κόρην.» ETYMOLOGIKON MAGNUM LEXIKON Στο ναό της Αθηνάς ο «ἁλίπλαγκτος» Αρκάς εγκατέστησε τα Παλλάδια, τα οποία του είχε δωρίσει στην Αρκαδία η θυγατέρα του Πάλλαντος, πρώτη σύζυγος και μητέρα των δύο υιών του Δίμαντος και του Ιδαίου. Στο Δάρδανο και τους υιούς της είχε διδάξει η Χρύση τα της λατρείας των Παλλαδίων. Ο «θείος» Δάρδανος, υιός της θυγατέρας του βασιλέα της Αρκαδίας Ηλέκτρας και του Διός, εξέδωκε χρησμό, σύμφωνα με τον οποίον η πόλη θα παρέμενε απόρθητη, εφόσον στα Παλλάδια θα απονέμονταν αισαεί τιμές, σεβάσματα και δόξες. Αδελφοί της «Παμμήτορος Γῆς» (Αισχύλος. Προμηθέας Δεσμώτης στ ) οι Αρκάσιοι Αρκάδες κύλησαν σαν τα ποτάμια της στον ρου της Ιστορίας, γέννησαν, όπως τα σπλάγχνα της, γεννήματα Προσέληνα, Αυτόχθονα, «θεϊκά», ανυψώθηκαν σαν τα δένδρα της στην πρωτοπορία, την τεχνολογία, τον Πολιτισμό. Βλάστησαν καρπούς σαν τους καρπούς της. Τιμώρησαν την «ὕβριν»-αλαζονία, ασέβεια προς τους θεούς- αμυνόμενοι τα στοιχεία της φύσης εναντίον των υβριστών, διότι λάτρεψαν την θεότητα της γονιμότητος, το μυστήριο της θανάτωσης του σπόρου και της ανάστασής του, της ανθοφορίας, της έλευσης καινής ζωής. 7

8 Β Ι Β Λ Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣ. ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ. EDITIO:LIPSIAE ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣ. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΙΑΚ. ΠΟΛΥΛΑΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣ. ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ & ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΚΩΣΤΑΣ ΔΟΥΚΑΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ. ΑΘΗΝΑΙ 2010 ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ. ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ & ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΚΩΣΤΑΣ ΔΟΥΚΑΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ. ΑΘΗΝΑΙ 2009 THOMAS GAISFORD S.T.P. ETYMOLOGIKON MAGNUM LEXIKON. EΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ. ΑΘΗΝΑ. Α ΕΚΔΟΣΗ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2000 HENRY G. LIDDEL AND ROBERT SCOTT: ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ. ΑΘΗΝΑΙ 2006 ΑΓΑΠΗΤΟΣ Γ. ΤΣΟΠΑΝΑΚΗΣ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΟΜΗΡΟ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1977 GÜNTHER KLAFFENBACH: EPIGRAFIA GRECA. PAIDEIA 22. LA NUOVA ITALIA. TRADUZIONE DI FRITZ BORNMANN. LA EDIZIONE OTTOBRE FIRENZE GIANFRANCO MADDOLI: LA CIVILTA MICENEA. EDITORI: LATERZA 1977 PIERRE DEMARGNE: ARTE EGEA. RIZZOLI EDITORE. MILANO ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ «ΗΛΙΟΥ». «ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΠΝΕΥΜΑ» ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Α. ΜΩΡΑΤΗ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΩΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ. ΑΘΗΝΑΙ 1970 ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΟΡΟΜΗΛΑ: ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗ ΜΑΥΡΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΩΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ. ΕΚΔΟΣΗ: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ «ΠΑΝΟΡΑΜΑ» ΑΘΗΝΑΙ 2001 ΓΙΑΝΝΗ ΛΑΜΨΑ: ΛΕΞΙΚΟ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. ΕΛΛΑΔΑ-ΡΩΜΗ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΟΜΗ ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ: ΕΛΛΗΝ ΛΟΓΟΣ. «ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΑΘΗΝΑΙ 2006 ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ: Ο ΕΝ ΤΗ ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ. ΑΘΗΝΑΙ 2006 ΑΝΝΑ ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. ΕΝΘΕΤΟ ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ. ΟΜΗΡΟΣ ΚΑΙ ΤΡΟΙΑ. ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2002 ΜΙΧΑΗΛ Γ. ΜΕΡΑΚΛΗΣ. ΟΜΟΤΙΜΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ: «ΠΑΜΜΗΤΩΡ ΓΗ». Η ΓΗ-ΜΗΤΡΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ. ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 2004 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΝΕΩΤΕΡΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ. ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ. ΑΘΗΝΑ