ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ σελ. βιβλ Μινωικός πολιτισμός ΙΣΤΟΡΙΑ Κ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Transcript

1 ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ σελ. βιβλ Μινωικός πολιτισμός Γενικές πληροφορίες Τι είναι ο Μινωικός πολιτισμός; Μινωικός πολιτισμός είναι ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε την εποχή του χαλκού στην Κρήτη και φέρει το όνομά του από τον μυθικό βασιλιά Μίνωα. Τι γνωρίζετε για την γεωγραφική θέση της Κρήτης; Η Κρήτη βρίσκεται ανατολικά στη Μεσόγειο μεταξύ 3 ηπείρων. Έχει μικρές εύφορες πεδιάδες ανάμεσα σε μεγάλα βουνά και ζεστό κλίμα. Ποια είναι η διάκριση των ερευνητών για τη μελέτη του Μιν. πολιτισμού; Χρησιμοποιούν την διάκριση σε χρον. περιόδους με κριτήριο: α) κατασκευή β) οργάνωση γ) καταστροφή ανακτόρων Κρήτης ΜΙΝΩΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ 1) ΙΣΤΟΡΙΑ Κ ΚΟΙΝΩΝΙΑ α) προανακτορική περίοδος β) νεοανακτορική περίοδος γ) μετοανακτορική περίοδος 2) ΘΡΗΣΚΕΙΑ 3) ΤΕΧΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Κ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

2 Προανακτορική περίοδος α) ανάπτυξη εμπορίου με Αιγαίο, ακτές Εγγύς Ανατολής, Αιγύπτου + αγροτική οργάνωση β) επαγγέλματα έμπειροι τεχνίτες στην: κεραμική, λιθοτεχνική, πλεκτική, υφαντική, μεταλλοτεχνική γ) Κάτοικοι εκτάσεων γης άκμαζαν μέχρι η εξουσία να ανήκει στα χέρια των ολίγων. Των πρώτων, δλδ, βασιλέων. - Στη Κνωσό, Φαιστό, Ζάκρο, Μάλια 1900 π. Χ. μεγάλοι γαιοκτήμονες έκτισαν ανάκτορα με μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους. - Σημαντικό επίτευγμα εφεύρεση γραφής Χρησιμοποίησαν 2 γραφές α) ιερογλυφική γραφή ΚΑΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ 2 β) γραμμική Α ΔΕΝ ΑΠΟΚΡ/ΦΗΘΗΚΕ Την εποχή αυτή έχουμε την Μινωική θαλασσοκρατία. Τι γνωρίζεις για το pax minoica; - S0S Pax Minoica (μινωική ειρήνη) ονομάζεται η απουσία οχυρώσεων στα ανακτορικά κέντρα, δλδ, η θεωρία της ειρηνικής επικράτησης. Νεοανακτορική περίοδος Πώς ήταν οργανωμένη η κοινωνία; Η κοινωνία διαρθρώνεται στο πλαίσιο του ανακτόρου με επικεφαλής: α) ηγεμόνα ( κατείχε όλες εξουσίες) β) αριστοκρατικοί αξιωματούχοι γ) γεωργοί, τεχνίτες που εξαρτιόνταν οικονομικά από το ανάκτορο. Ποια η θέση της γυναίκας στα Μινωικά χρόνια (νεοαν. περ.) ; Η γυναίκα α) ίση με άντρα β) συμμετοχή σε ριψοκίνδυνες δραστηριότητες π.χ. ταυροκαθάψια και εξορμήσεις γ) καλλωπίζονταν και φορούσαν όμορφα + τολμηρά ενδύματα Με ποιες χώρες διατηρούσε επαφές η Κρήτη αυτή τη περίοδο;

3 Κύπρο, Συρία = ελεφαντόδοντο, χάλκινα τάλαντα, Αίγυπτο = τοιχογραφίες Πόσες καταστροφές σημειώθηκαν μέχρι 1500 π.χ. στην Κρήτη; Δύο. α) 1700 π. Χ. τα ανάκτορα καταστράφηκαν από άγνωστες αιτίες, ωστόσο, οικοδομήθηκαν νέα ανάκτορα. β) 1500 π. Χ. τα ανάκτορα καταστράφηκαν πιθανόν από έκρηξη ηφαιστείου Θήρας. Μόνο η Κνωσός ξεπέρασε τη δοκιμασία και συνέχισε την ανεξάρτητη πορεία της για 1 αι. Καταστροφή = όχι τέλος πολιτισμού στην Κρήτη. Μονοανακτορική περίοδος 1100 π. Χ. ανεύρεση στη Κνωσό πήλινων πινακίδων της γραμμικής Β γραφής. ΘΡΗΣΚΕΙΑ Κυρίαρχο ρόλο στη Μινωική Θρησκεία κατείχε η γυναικεία θεότητα που ήταν σύμβολο της γονιμότητας. Δίπλα της υπήρχε ένας μικρός θεός. Ιερό ζώο Ταύρος Ιερά σύμβολα κέρατα ταύρου, διπλός πέλεκυς ΔΕΝ οικοδομούνταν ναοί οι θεοί λατρεύονταν στην α) ύπαιθρο β) κορυφές βουνών γ) ιδιαίτερους χώρους ανακτόρων *Τα ταυροκαθάψια ήταν θρησκευτική τελετή με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ΤΕΧΝΗ Η Μινωική Τέχνη χαρακτηρίζεται από: φαντασία, λεπτότητα, αγάπη για τη φύση Τα έργα τέχνης είχαν ανθρώπινο χαρακτήρα και δεν ήταν ογκώδες ή μνημειακά. Κάπως έτσι ήταν και τα ανάκτορα τα οποία επιβάλλονταν με την πολυμορφία τους και όχι με το μέγεθός τους. Στα έργα μικροτεχνίας αυτό που προσπαθούσαν να καταφέρουν οι καλλιτέχνες ήταν να αποδώσουν την μορφή ανθρώπων + ζώων όσο πιο πιστά μπορούσαν.

4 Επίσης η απεικόνιση εικόνων από την καθημερινή ζωή ή της τελετές μαζί με την ποικιλία χρωμάτων δίνουν την εικόνα μιας ειρηνικής κοινωνίας που αντιμετωπίζει με ευχαρίστηση την καθημερινή ζωή. Τέλος, η Μινωική τέχνη εξυπηρετούσε τις ανάγκες των ανακτόρων, ωστόσο δεν χρησιμοποιήθηκε μόνο εκεί. Μυκηναϊκός πολιτισμός Γενικές πληροφορίες Από πού πήρε το όνομά του ο Μυκηναϊκός πολιτισμός; Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός πήρε το όνομά του απ τις Μυκήνες, το σπουδαιότερο κέντρο. Από ποια ελληνικά φύλλα δημιουργήθηκε ο Μυκ. πολιτισμός; Από Αχαιούς, Δαναούς, Ίωνες, Αργείους κ.α. [ Μπορείς να θυμάσαι τις 4 πόλεις με τα αρχικά κάθε πόλης σχηματίζοντας την λέξη ΆΔΙΑ ] Ποια είναι τα σπουδαιότερα κέντρα του Μυκ. κόσμου και τι έκαναν εκεί; Μυκήνες, Αθήνα, Θήβα, Ελευσίνα, Τίρυνθα, Άργος, Λακωνία, Μαραθώνας. [ Μπορείς να θυμάσαι αυτές τις 8 πόλεις με τα αρχικά κάθε πόλης σχηματίζοντας τις λέξεις της πρότασης ΜΑΘΕ, ΤΑΛΜ (*τα λέμε) ] Εκεί έφτιαχναν ανάκτορα και κέντρα ισχυρής οχύρωσης. Πηγές ΜΙΚΥΝΑΪΚΑ ΧΡΟΝΙΑ Τις 1 ες πληροφορίες σχετικά με Μυκηναϊκά χρόνια τις έχουμε από τα Ομηρ. έπη. Το 1876 ο πλούσιος έμπορος Ερίκος Σλίμαν έκανε ανασκαφές στις Μυκήνες. Έκτοτε, οι αρχαιολ. έρευνες σε πολλά μέρη της Ελλάδας έχουν ρίξει φως στη γνώση αυτής της εποχής. Αποκρυπτογράφηση Γραμμικής Β γραφής που ανακαλύφθηκαν σε πύλινες πινακίδες. Τα σύμβολά της αποδίδουν λέξεις της ελληνικής γλώσσας (δλδ, μιας πρώιμης μορφής της ελλ. γλώσσας παλαιότερη από εκείνη των Ομ. χρόνων). Οι πύλινες πινακίδες είναι κατάλογοι αντικειμένων και περιουσιακών στοιχείων ηγεμόνων ή εμπόρων εκείνης της εποχής. Δεν υπάρχει συνεχές κείμενο. Οικονομική κοινωνική πολιτική οργάνωση μυκηναϊκού κόσμου Οικονομική ανάπτυξη στο εμπόριο ιδιαίτερα μετά το 1500 π.χ. Μια σειρά από μέγαρα, οικοδομημένα σε οχυρωμένες ακροπόλεις, επιβεβαιώνουν την

5 οικονομική ανάπτυξη του μυκηναϊκού κόσμου. Επίκεντρο οικονομικών δραστηριοτήτων ήταν τα μέγαρα. Κοινωνική οργάνωση - γεωργοί, κτηνοτρόφοι = πλειονότητα - ειδικευμένοι τεχνίτες (ναυπηγοί, ξυλουργοί, γιατροί κ.α.) = μεγάλη ομάδα - έμποροι, ναυτικοί = μεγάλη ομάδα Ιδιαίτερη θέση στην κοινωνική ιεραρχία κατείχαν οι ιερείς + ο στρατός. Ο ηγεμόνας ήταν πολιτικός + στρατιωτικός αρχηγός με δικαστική + θρησκευτική εξουσία. Οι δούλοι εργάζονταν για ηγεμόνα, αξιωματούχους, ιερείς κ άλλους πολίτες. Πώς ήταν χωρισμένη η χώρα; Η χώρα πρέπει να ήταν χωρισμένη σε 4 ή 5 μεγαλύτερα και άλλα τόσα περίπου μικρότερα «ομοσπονδιακά» κράτη, αντίστοιχα προς τα μεγάλα ανάκτορα. Πολιτική οργάνωση Ονομασίες Ανώτατος άρχοντας από τον οποίο πήγαζε κάθε εξουσία = άνακτας Τυπικοί άρχοντες, υποτελείς του άρχοντα = λααγέτας Ευγενείς, δλδ, οι ακόλουθοι = επέτες Περιφερειακή διοίκηση = τελεστές Εξάπλωση Κύρια πηγή πλούτου + ανάπτυξης Μυκηναίων ήταν το θαλάσσιο εμπόριο. Στα μέσα 15 ου αι. ηγέτες του Αιγαίου ήταν οι Κρήτες. Στα τέλη αυτού του αι. οι Μυκ. κυριάρχησαν την Κρήτη + κατέλαβαν την Κνωσό. Εκτόπισαν τους Κρήτες απ το Αιγαίο + επέβαλαν τη δική τους θαλασσοκρατία. Το 13 ο αι. αποίκισαν την Κύπρο συμβάλλοντας στον ελληνισμό της, αφού άνηκε στη σφαίρα επιρροής των Φοινίκων + Αιγυπτίων. Παρακμή Η εξάπλωση των Μυκ. 14 ο κ 13 ο αι. π.χ. + η οικονομική ανάπτυξη αποδεικνύουν τη σημασία του εμπορίου για το Μυκ. κόσμο. Από τις αρχές 12 ου αι. οι εμπορικές επαφές γίνονται με δυσκολία, αφού κάποια κράτη καταλύθηκαν + διαλύθηκαν εξαιτίας των λαών της θάλασσας σύμφωνα με τους Αιγυπτίους. Η απώλεια των αγορών κλόνισε την οικονομία των ανακτόρων + συνέβαλε στη διάλυση του μυκ. κόσμου. Η καταστροφή ίσως ολοκληρώθηκε ανάμεσα σε εσωτερικές δυνάμεις, δυναστικές έριδες + συγκρούσεις ανάμεσα στα μυκηναϊκά κέντρα. Πολιτισμός - SOS