ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ (5 Ο ΜΑΘΗΜΑ)

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ (5 Ο ΜΑΘΗΜΑ) Αντιμετώπιση των ΜΔ δια των ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ Σωτηρία Τζιβινίκου Λέκτορας ΠΤΕΑ

2 Φροντίστε να μην ξοδεύετε το δυναμικό του παιδιού και τις δικές σας προσπάθειες ανώφελα

3 Η πιο σημαντική δεξιότητα: Να μάθουν πώς να μαθαίνουν Να γνωρίσουν : Μεθόδους Στρατηγικές Τεχνικές Δρ. Σωτηρία Τζιβινίκου 3

4 ΓΙΑΤΙ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ Για να καταλάβουν οι μαθητές τη διαδικασία της μάθησης Για να μάθουν οι μαθητές πώς να μαθαίνουν Για να ενθαρρύνουμε την ανεξάρτητη μάθηση Για να προάγουμε την ευέλικτη σκέψη Για να παρακάμψουμε τις περιοχές αδυναμίας Δρ. Σωτηρία Τζιβινίκου 4

5 παραδείγματα στρατηγικών & τεχνικών μάθησης Στρατηγικές επανάληψη επεξεργασία οργάνωση Καθοδήγηση για την κατανόηση κειμένων Στήριξη και καθοδήγηση του συναισθήματος Τεχνικές μάθησης Μηχανιστική επανάληψη πληροφοριών Υπογράμμιση βασικών σημείων Συνοψίσεις (περιλήψεις) Χρήση νοητικών εικόνων Χρήση μνημονικών τεχνικών (π.χ. Λέξεις κλειδιά, ακρωνύμια) Υποβολή ερωτήσεων σημειώσεις Χρήση μνημονικών τεχνικών Ομαδοποιήσεις Διαγράμματα-περιγράμματα-οργανογράμματα -χαρτογραφήσεις Αυτο-ερωτήσεις Επαναληπτικό διάβασμα Έλεγχος λογικής αλληλουχίας Παραφράσεις Αντιμετώπιση άγχους Δόμηση θετικών πεποιθήσεων, προσδοκιών, στάσεων Δημιουργία παραγωγικού περιβάλλοντος Αποτελεσματική χρήση χρόνου Δρ. Σωτηρία Τζιβινίκου 5

6 ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΑΜΕΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΑΜΕΣΗ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΑΜΦΙΔΡΟΜΗ Ή ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Δρ. Σωτηρία Τζιβινίκου 6

7 ΑΜΕΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Τα βήματα της στρατηγικής παρουσιάζονται σταδιακά και η σειρά τους παρουσιάζεται μέσα από μια ανάλυση έργου Οι μαθητές κάνουν πρακτική εξάσκηση της στρατηγικής με τη βοήθεια του δασκάλου Το κεντρικό στοιχείο της μεθόδου είναι ο ενεργητικός και καθοδηγητικός ρόλος του δασκάλου Δρ. Σωτηρία Τζιβινίκου 7

8 ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Ο δάσκαλος επιδεικνύει το έργο, καθώς σκέφτεται δυνατά Το παιδί εκτελεί το ίδιο έργο δεχόμενο εξωτερική καθοδήγηση από το δάσκαλο Ενώ το παιδί εκτελεί το έργο, αυτοκαθοδηγείται, μιλώντας δυνατά κατά τη διάρκειά του Ενώ το παιδί εκτελεί το έργο, ψιθυρίζει τις οδηγίες προς τον εαυτό του Ενώ το παιδί εκτελεί το έργο, χρησιμοποιεί προσωπικό εσωτερικό λόγο Δρ. Σωτηρία Τζιβινίκου 8

9 ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Κατά την εφαρμογή του μοντέλου αυτού ακολουθούνται συγκεκριμένα βήματα όπως στην Άμεση Διδασκαλία και στη Γνωστική Τροποποίηση της Συμπεριφοράς Το μοντέλο ολοκληρώνεται σε 2 φάσεις Φάση απόκτησης: Οι μαθητές διδάσκονται την εφαρμογή της στρατηγικής εξατομικευμένα (εκτός τάξης) Φάση γενίκευσης: Η διδασκαλία πραγματοποιείται στο περιβάλλον της τάξης Δρ. Σωτηρία Τζιβινίκου 9

10 ΑΜΕΣΗ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ Η στρατηγική αυτή δίνει έμφαση στη διδασκαλία με ολιστικό τρόπο, εστιάζοντας στον τρόπο σκέψης και στις διαδικασίες σκέψης και όχι μόνο στα διαδικαστικά βήματα Δίδονται επεξηγηματικές πληροφορίες Το όνομα της στρατηγικής, πότε είναι χρήσιμη, τα απαραίτητα βήματα Δίδονται διαδικαστικές πληροφορίες Τρόποι χρήσης της στρατηγικής κλπ Δίδονται πληροφορίες για τις συγκεκριμένες περιπτώσεις που πρέπει να χρησιμοποιείται η στρατηγική αυτή Δρ. Σωτηρία Τζιβινίκου 10

11 ΑΜΦΙΔΡΟΜΗ Ή ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Η στρατηγική αυτή δεν δίνει έμφαση στις επεξηγήσεις του δάσκαλου Επικεντρώνεται στη κοινή προσπάθεια δάσκαλου μαθητή να δώσουν νόημα σε ό,τι διαβάζουν Δάσκαλος και μαθητής αλλάζουν συνεχώς ρόλους, καθοδηγώντας ένα διάλογο για την εξαγωγή νοήματος από ένα κείμενο Ο διάλογος επικεντρώνεται στην παραγωγή ερωτήσεων για το κείμενο, στην περίληψη του κειμένου, σε διευκρινήσεις για μέρη του κειμένου που δυσχεραίνουν τη συνολική του κατανόηση και στην πρόβλεψη του τρόπου που θα εξελιχθεί η υπόθεση με βάση νύξεις που βρίσκονται σ αυτό και αφορούν είτε το νόημα είτε τη δομή του Δρ. Σωτηρία Τζιβινίκου 11

12 Συνοψίζοντας, τα βήματα διδασκαλίας των στρατηγικών είναι: Άμεση εξήγηση: ο δάσκαλος εξηγεί στον μαθητή γιατί η στρατηγική θα τον βοηθήσει και πότε πρέπει να την εφαρμόζει Μοντελοποίηση: ο δάσκαλος δείχνει ή ο ίδιος γίνεται μοντέλο και εφαρμόζει την στρατηγική με την προσέγγιση «φωναχτή σκέψη» σε πραγματική κατάσταση (κατανόηση ενός συγκεκριμένου κειμένου) Βοηθούμενη πρακτική εξάσκηση: ο δάσκαλος οδηγεί και βοηθά τον μαθητή καθώς αυτός εφαρμόζει την στρατηγική Ανεξάρτητη πρακτική άσκηση: ο μαθητής ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ εφαρμόζει την στρατηγική σε παρόμοιο έργο Δρ. Σωτηρία Τζιβινίκου 12

13 ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ; Δρ. Σωτηρία Τζιβινίκου 13

14 Λογισμικό εξάσκησης- εφαρμογών (Drill and Practice) Τα λογισμικά εξάσκησης εφαρμογών ή εξάσκησης και πρακτικής είναι ευρέως διαδεδομένα και χρησιμοποιούνται σε πληθώρα γνωστικών αντικειμένων. Η σχεδίαση ενός τέτοιου λογισμικού εδράζεται σε συμπεριφοριστικού τύπου διδακτικές προσεγγίσεις. Αποβλέπει στην αναδραστική απάντηση του μαθητή και χρησιμοποιείται για εξάσκησή του πάνω σε ύλη που έχει ήδη διδαχθεί. Γενικά δίνει τη δυνατότητα να το χρησιμοποιεί ο διδάσκων και για την αξιολόγηση των μαθητών, αφού οι απαντήσεις τους μπορούν να καταχωρούνται για περαιτέρω επεξεργασία. Ο εκπαιδευτικός αξιολογεί τους μαθητές του με παιγνιώδη τρόπο επαναλαμβάνοντας κάποια σημεία της διδασκαλίας ή ελέγχοντας προηγούμενες γνώσεις. Με την τυπολογία των ασκήσεων που καλείται να πραγματοποιήσει, ο μαθητής αποκτά μεταγλωσσική πληροφόρηση πάνω στο γλωσσικό υλικό. Επιπλέον το λογισμικό αυτό συμβάλλει και στην εξατομικευμένη διδασκαλία.

15 Πηγές για τις ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ Η πιο σημαντική πηγή στρατηγικών Συλλογή στρατηγικών: National Reading Panel: Δρ. Σωτηρία Τζιβινίκου 15

16 Δρ. Σωτηρία Τζιβινίκου 16