Ομιλία για την εκδήλωση αφιερωμένη στην Ηλέκτρα Αποστόλου 27/6/2018

Transcript

1 Ομιλία για την εκδήλωση αφιερωμένη στην Ηλέκτρα Αποστόλου 27/6/2018 Φέτος η εκδήλωση, που οργανώνει το Κόμμα μας για να τιμήσει την κομμουνίστρια Ηλέκτρα Αποστόλου, πραγματοποιείται σε μία περίοδο που βρίσκεται σε εξέλιξη ο μεγάλος εορτασμός για τον έναν αιώνα αγώνων και θυσιών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. Για τον νέο αιώνα που ξεκινάει βρίσκοντάς μας πιο δυνατούς, πιο εξοπλισμένους με την πολύτιμη πείρα από την ηρωική, πρωτοπόρα δράση του κόμματός μας. Με αυτή τη γνώση, με αυτή τη κληρονομιά συνεχίζουμε πιο αποφασισμένοι στον δρόμο του αγώνα για τον πιο ανιδιοτελή σκοπό, την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Τη δημιουργία μιας ανθρώπινης κοινωνίας χωρίς φτώχεια, χωρίς ανεργία, χωρίς πολέμους, προσφυγιά, ξεριζωμό, για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση της νέας κοινωνίας, για το σοσιαλισμό. Κομμάτι αυτής της ηρωικής και βαρυσήμαντης κληρονομιάς του πρώτου αιώνα δράσης του Κόμματος μας είναι η ζωή και η δράση του στελέχους του ΚΚΕ, Ηλέκτρας Αποστόλου. Δίκαια είναι από το ονόματα εκείνα που έχουν χαραχτεί ανεξίτηλα στη λαϊκή μνήμη, στην ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος ως παράδειγμα αταλάντευτης, ανυποχώρητης δράσης, κομμουνιστικής αποφασιστικότητας και προσφοράς μέχρι το τέλος. Διαβάζοντας την ιστορία της Ηλέκτρας, αξίζει να σταθεί κανείς σε ορισμένα χαρακτηριστικά αυτής της πορείας, που αναδεικνύουν το μεγαλείο που μπορεί να αγγίξει η προσωπικότητα του ανθρώπου αν αυτή ενωθεί με τα πιο υψηλά ιδανικά. Ένα πρώτο στοιχείο που αξίζει να κρατήσουμε είναι ότι η Ηλέκτρα Αποστόλου θα μπορούσε η ίδια να απολαύσει μία ήσυχη και άνετη ζωή, αν είχε ακολουθήσει άλλο δρόμο. Ήταν παιδί μιας εύπορης οικογένειας. Ήταν μεγαλωμένη με νταντάδες και είχε όλες τις ανέσεις. Όμως δεν ακολούθησε τον εύκολο δρόμο της ζωής που θα μπορούσε να είχε επιλέξει. Το κύριο είναι ότι δεν έμεινε ασυγκίνητη από τη φτώχεια και την πείνα που μάστιζε την εργατική τάξη, τους φτωχούς αγρότες, το λαό, από τα εκατομμύρια πρόσφυγες της Μικρασιάτικης Καταστροφής. Οι μεγάλες ταξικές αντιθέσεις 1

2 που έβλεπε γύρω της την επηρρέασαν βαθύτατα. Από νωρίς προβληματιζόταν για τις κοινωνικές αδικίες αλλά και τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα. Δεν μπορούσε να μείνει και δεν έμεινε κλεισμένη στο καβούκι της. Προβληματίστηκε κάτω από την επίδραση της Μεγάλης Οχτωβριανής Επανάστασης, κάτω από το μήνυμα της ίδρυσης του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, που άρχιζε να παίζει το ρόλο του καθοδηγητή, του εμψυχωτή, του οργανωτή εργατικών απεργιών και άλλων μεγάλων λαϊκών αγώνων. Αγανάκτησε και αηδίασε με τη δικτατορία του «δημοκρατικού» Πάγκαλου, τη διάλυση του αστικού κοινοβουλίου, θύμωσε για τις φυλακές και τα ξερονήσια που γέμιζαν από κομμουνιστές και κομμουνίστριες. Έτσι άρχισε μέσα της να καίει η φωτιά της επαναστατικής αλλαγής. Η εύπορη οικογένειά της για να λυτρωθεί από τις κυοφορούμενες επαναστατικές ανησυχίες της, την έστειλε στη Γερμανική Σχολή, για την εκμάθηση της γερμανικής γλώσσας, μιας σχολής που ήταν στην ουσία η ελλαδική πνευματική εστία των συμφερόντων του γερμανικού κεφαλαίου. Ευτυχώς όμως για την Ηλέκτρα, συνάντησε ορισμένους Γερμανούς καθηγητές που είχαν επηρεαστεί από τη θεωρία των Μαρξ και Ενγκελς, ενώ στο στόμα τους πηγαινοέρχονταν τα ονόματα της Ρόζας Λούξεμπουργκ, του Καρλ Λίμπκνεχτ, του Ερνστ Τέλμαν. Ετσι άνοιξε ο φεγγίτης της πρόκλησης, για να δραπετεύσει από τον αστικό κόσμο της και να γίνει μέλος της ΟΚΝΕ και στη συνέχεια του Κόμματος. Το δεύτερο στοιχείο που θα μπορούσαμε να σημειώσουμε είναι το εξής: Δεν θα μπορούσε μόνο η γνωριμία με τις επαναστατικές ιδέες, η επαφή της με την μαρξιστική γνώση να την οδηγήσει από μόνη της ώστε να γίνει ατρόμητη και ικανή κομμουνίστρια, αν δεν συνενώνονταν με την άμεση, πρακτική συμμετοχή σε όλες τις μορφές της ταξικής πάλης. Η Ηλέκτρα, κάτω από την κομματική καθοδήγηση, ωρίμασε γιατί η αποστολή της πριν από τον πόλεμο και στη διάρκειά του ήταν να δουλέψει στο καθοριστικό μέτωπο πάλης, στα εργοστάσια, στους κλάδους, στις εργατογειτονιές. Χωρίς αυτόν τον πρακτικό προσανατολισμό ίσως δεν θα έφθανε σ' αυτό το επίπεδο ικανότητας και προσφοράς που όσοι την γνώρισαν από πρώτο χέρι έχουν περιγράψει προφορικά και κυρίως γραπτά. 2

3 Ενα δεύτερο συμπέρασμα, λοιπόν, που δικαιώνεται και θα δικαιώνεται πάντα είναι η σημασία της ενότητας και σε προσωπικό επίπεδο, για κάθε στέλεχος και μέλος, της ιδεολογικής και πολιτικής μόρφωσης με την άμεση συμμετοχή στην οργάνωση και καθοδήγηση του εργατικού κινήματος. Είναι η μόνη και ασφαλής διαδικασία ώστε ο ενθουσιασμός, η αφοβία να αποκτήσουν βάθος, να εδραιωθούν ως συνειδητή επιλογή. Εδώ θα μπορούσαμε να σημειώσουμε πολλά: την προσπάθειά της για την κομματική οικοδόμηση στα εργοστάσια.οργανώνει συγκεντρώσεις στα κλωστοϋφαντουργεία και καπνεργοστάσια, πρωτοστατεί στις απεργίες. Στις πιο δύσκολες ώρες της ζωής τους και του αγώνα τους οι εργαζόμενες γυναίκες της Αθήνας γνωρίζουν από κοντά της Ηλέκτρα που στέκει πάντα δίπλα τους. την προσπάθειά της να μελετήσει αυτήν την πείρα Ως αποτέλεσμα όλων των παραπάνω, (της βαθιάς μαρξιστικής μόρφωσής της και της πρακτικής συμμετοχής της στην οργάνωση της πάλης) νομίζουμε ότι θα μπορούσαμε να σημειώσουμε ένα τρίτο στοιχείο:πως καθόριζε το σύνολο της στάσης της και της προσωπικής της ζωή από την επιλογή που η ίδια είχε κάνει να δέσει τη ζωή της αδιάσειστα με τους αγώνες και τις αγωνίες της εργατικής τάξης, με το όραμα της κοινωνικής απελευθέρωσης από τα καπιταλιστικά δεσμά, με τον αγώνα για την κομμουνιστική κοινωνία. Έβλεπε τη ζωή της σε κάθε πτυχή της σαν μέρος της εργατικής τάξης, και η ίδια ήταν αποφασισμένη να μην αφήσει τίποτε που να την απομακρύνει από τον συλλογικό αγώνα. Μία τέτοια πλευρά ήταν όταν πήρε την πιο σκληρή ίσως απόφαση της ζωής της, να δώσει την κορούλα της Αγνή να ανατραφεί σε μια φιλική οικογένεια, προκειμένου και να ζήσει καλύτερα ένα μωρό παιδί, που υπέφερε σαν τις άλλες φυλακισμένες, αλλά και η ίδια να επιδιώξει, πράγμα που το έκανε, να ξεφύγει από τη φυλακή για να περάσει στην παρανομία. Αυτό το χαρακτηριστικό στοιχείο φανερώνεται επίσης ανάγλυφα και στις σχέσεις της με τον άντρα της. Όταν βρισκόταν στην Ανάφη εξόριστη, στάλθηκε και ο άντρας της στα μπουντρούμια της Κέρκυρας. Αγαπιόνταν πολύ κι οι δυο κατάδικοι 3

4 αλληλογραφούν ταχτικά. Στα πρώτα γράμματα της Ηλέκτρας από την Ανάφη διακρίνεται η μεγάλη ανησυχία της Ηλέκτρας για την υγεία και την κατάσταση του άντρα της. Όταν διακόπτεται η επικοινωνία, η Ηλέκτρα κάνει το παν για να την αποκαταστήσει, απευθύνεται σε μια θεία του άντρα της που δεν έχουν σχέση, να ψάξει, να μάθει τι γίνεται με τον άντρα της. Η αγωνία είναι έκδηλη. Ξαφνικά κάποιο γράμμα του τη βάζει σε μεγάλη έννοια. " Στενοχωρέθηκα, του απαντά, δεν θέλω να πιστέψω ότι μπορεί να εννοείς εκείνο που φαντάζομαι". Δεύτερο γράμμα του την κατατοπίζει σαφέστερα. Του απαντά: " Πρόσεξε Γιάννη. Θυμάσαι απάνω σε τι ορκιστήκαμε να βασίσομε το δεσμό μας. Πρόσεξε πολύ. Εγώ ποτέ δε θα πατήσω τον όρκο μου". Τρίτο γράμμα της φέρνει τη συγκλονιστική είδηση. Ο Σιδερίδης είχε κάμει δήλωση για να ξεφύγει από τη φυλακή.για την Ηλέκτρα το χτύπημα είναι φοβερό. Του ξαναγράφει λέγοντας πως παύει να είναι γυναίκα του, και μένει μόνο φίλη του, δίνοντας του χρόνο και συμβουλές να μετανοήσει. Συνεχίζουν την αλληλογραφία. Του δίνει συμβουλές. Του δίνει πλήρη εικόνα για την υγεία και την ανάπτυξη της μικρής, πότε τρώει, πότε κοιμάται, πως περνά την μέρα της ώστε η μικρή να μπορεί να έχει σχέση και με τους δύο γονείς της. Όταν αυτός της γράφει απ' την Αθήνα, μιλώντας της για τη δουλειά του και πως θα βγάζει λεφτά να τη βοηθά μαζί με το παιδί τους, τότε η Ηλέκτρα καταλαβαίνει ότι πια ο άντρας της έχει πάρει ολοκληρωτικά άλλο δρόμο και παίρνει την απόφασή της: Οι σχέσεις μας διακόπτονται εντελώς... Αυτό είναι το τελευταίο μου γράμμα. Σε αυτήν την απόφασή της ήταν αμετάκλητη. Πλέον η αλληλογραφία τους είναι τηλεγραφική: ελήφθη Βισύ μαζί με δεύτερη αποστολή θείας Ευαγγελίας. Η μικρή υγειαίνει. Τίποτε άλλο. Αυτά τα χαρακτηριστικά της Ηλέκτρας εκφράσθηκαν με τον πιο θαυμαστό τρόπο που όλοι πλέον γνωρίζουμε στη στάση της απέναντι στην Ασφάλεια: Ατιγράφουμε από: «Γενική Εκθεσις της καταστάσεως εις τας Αθήνας» 4

5 Το πλήρες κείμενο της έκθεσης που συντάσσει κρατικός υπάλληλος τον Αύγουστο του 1944, απαντώντας σε ερωτήσεις της «υπηρεσίας» και δημοσιοποίησε πρόσφατα ο Ριζοσπάστης: Ηλθομεν εις επαφήν με αξιωματικόν Ταγματάρχην της Χωροφυλακής υπηρετούντα εις την Ειδικήν Ασφάλειαν, ο οποίος μας περιέγραψε την φρίκην των βασανιστηρίων αυτών: Την 27ην Ιουλίου συνελήφθη υπό ομάδος της Ειδικής του Παρθενίου η γνωστή κομμουνίστρια Ηλέκτρα Σιδερίδου. Η Σιδερίδου ήτο στέλεχος του ΚΚΕ από το Οδηγήθη εις το ξενοδοχείον Κρυστάλ πλησίον της Ειδικής Ασφαλείας. Ερωτηθείσα διά την ταυτότητάν της απήντησε ότι ονομάζεται Ηλέκτρα Σιδερίδου και ότι εργάζεται πολιτικώς διά την ελευθερίαν και την ζωήν του Ελληνικού λαού και δεν προσέθεσε τίποτα άλλο. Επί 24 ώρες υπεβλήθη εις τα πλέον απάνθρωπα βασανιστήρια χωρίς να βγάλη ούτε τον ελάχιστον γογγυσμόν. Εδάρη με το μαστήγιον επί 4 συνεχείς ώρας υπό εναλλασομένων βασανιστών. Κατόπιν της έβγαλαν τα νύχια των χεριών και των ποδιών. Υστερα εμόφυρτον και με ανοικτάς πληγάς της έρριξαν αλάτι εις όλο της το σώμα. Υστερα με καμμένο σίδηρο της έκαψαν το σώμα και με οινόπνευμα της άναψαν τα τριχωτά και απόκρυφα μέρη του σώματος. Ημιθανή την πήραν, με το αυτοκίνητο δήθεν για να την μεταφέρουν εις το νοσοκομείον και καθ' οδόν την αποτελείωσαν και την εγκατέλειψαν επί του πεζοδρομείου της οδού Γ. Σ/βρίου. Η αστυνομία που ανεύρε το πτώμα ανέφερε την επομένη εις το δελτίον της ότι «ευρέθη πτώμα γυναικός 40 ετών τελείως παραμορφωμένον εκ των κακώσεων». Εξηκριβώθη ότι ανήκε εις την γνωστήν κομμουνίστριαν Ηλέκτραν Σιδερίδου. Το παράδειγμα της Ηλέκτρας Αποστόλου αποτελεί φάρο στις σημερινές συνθήκες. Στις σημερινές συνθήκες που τα ΚΚ, συνολικά το επαναστατικό κίνημα και φυσικά οι λαοί όλου του κόσμου, βρέθηκαν σε πολύ δυσμενή θέση μετά τις ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες και τη Σ.Ε. Η επίδραση των ανατροπών, της αντεπανάστασης ήταν τεράστια, διαμόρφωσε έναν εξαιρετικά αρνητικό συσχετισμό δύναμης και φυσικά είχε καταλυτική επίδραση στη μάχη των ιδεών σε όλα τα επίπεδα. Κυριάρχησε η αστική ιδεολογία, η αποθέωση του ατομικού ενάντια στο συλλογικό,η ατομική λύση απέναντι στη συλλογική 5

6 οργανωμένη δράση για την κοινωνική απελευθέρωση, ο ανορθολογισμός, η μεταφυσική ερμηνεία της πραγματικότητας, φούντωσε η θρησκοληψία και ο θρησκευτικός φανατισμός, ο ρατσισμός. Συνολικά εκδηλώθηκε μια μεγάλη στροφή συντηρητικοποίησης που επέδρασε στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, διεθνώς και στη χώρα μας. Το οδήγησε σε μεγάλη υποχώρηση, στη σημερινή διαλυτική κατάσταση. Σήμερα το παράδειγμα και η στάση της Ηλέκτρας εμπνέει νέες γενιές κομμουνιστών και κομμουνιστριών, τους θωρακίζει πίστη και αισιοδοξία για τη δύναμη της εργατικής τάξης, για την δύναμη των κομμουνιστικών ιδεών που μπορούν να μετατραπούν σε τεράστια υλική δύναμη από την στιγμή που θα κατακτήσουν τις μάζες. Ο σημερινός αρνητικός συσχετισμός των δυνάμεων δεν μας αποθαρρύνει, γιατί γνωρίζουμε ότι δεν θα μείνει αμετάβλητος. Σε όλες τις ιστορικές περιόδους ο αντίπαλος πάντα έμοιαζε ανίκητος μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες υπέρ των επαναστατικών δυνάμεων. Έτσι φαινόταν για παράδειγμα τότε οι Γερμανοί ναζί στην κατοχήκαι οι έλληνες συνεργάτες τους, έτσι φαίνεται ο καπιταλισμός σήμερα. Έχουμε εμπιστοσύνη στις θέσεις μας που επιβεβαιώνονται από τις εξελίξεις, έχουμε εμπιστοσύνη στην εργατική τάξη. Το ΚΚΕ βαδίζει στις αναμετρήσεις που είναι μπροστά μας πιο έμπειρο και πιο εξοπλισμένο. Αισιοδοξούμε ότι θα ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις των καιρών, να οικοδομήσουμε τη μεγάλη λαϊκή αντικαπιταλιστική συμμαχία που θα αντιπαλέψει την αντιλαϊκή πολιτική και θα βάλει τέλος στη βαρβαρότητα του καπιταλισμού, στους πολέμους, στις κρίσεις, στην εκμετάλλευση, στη φτώχεια, στην ανεργία, στην καταπίεση. Για να δικαιωθούν οι αγώνες και οι θυσίες των παλιότερων γενιών, για να ανοίξει ο δρόμος και να εκπληρωθούν τα όνειρα και οι σύγχρονες ανάγκες του λαού και των νέων με την εργατική - λαϊκή νίκη, το σοσιαλισμό - κομμουνισμό! Ζήτω τα 100 χρόνια του τιμημένου ΚΚΕ 6