εργατική τάξη, η νεολαία. Είναι μάχη που θα δυναμώσει τη μεγάλη υπόθεση της ανασύνταξης του εργατικού κινήματος, της συγκρότησης της κοινωνικής

Transcript

1 ΟΜΙΛΙΑ Γ. ΠΡΩΤΟΥΛΗ «Φίλοι και φίλες, συντρόφισσες και σύντροφοι Σας καλωσορίζουμε στην παρουσίαση της έκδοσης της ΚΕ του ΚΚΕ για τα επιτεύγματα και τις κατακτήσεις της εργατικής τάξης στο σοσιαλισμό. Αυτή η μικρή μπροσούρα, αποτέλεσμα συλλογικής δουλειάς, φυσικά δεν μπορεί να χωρέσει το μέγεθος των επιτευγμάτων του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους, τις κατακτήσεις στο βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων, στην αδελφική συνύπαρξη δεκάδων εθνών και εθνοτήτων για δεκαετίες, τα ιστορικά άλματα προόδου της ανθρωπότητας που συντελέστηκαν με τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Μπορούμε να πούμε ότι αποτελεί μια μικρή εισαγωγή για να αρχίσει να ψάχνει, να αναζητά η νέα γενιά την αλήθεια για την προσφορά του σοσιαλισμού στον 20ό αιώνα, τον αιώνα που πέρασε. Είναι μια έκδοση που παίρνει τη θέση της δίπλα στη Διακήρυξη της ΚΕ, στις πολλές εκδόσεις του Κόμματος που έγιναν και σε αυτές που θα ακολουθήσουν στη μάχη για τη γνώση, για να λάμψει η αλήθεια απέναντι στη συκοφαντία, τη λάσπη και τη διαστρέβλωση και συνάμα να δυναμώσει η γόνιμη συζήτηση για τη διέξοδο σήμερα από το σύστημα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, των κρίσεων, των ιμπεριαλιστικών πολέμων. Αξίζει να διαβαστούν και να διαδοθούν όλες αυτές οι εκδόσεις από τα μέλη και τους φίλους του Κόμματος και της ΚΝΕ, από τους πρωτοπόρους εργάτες αγωνιστές που δίνουν μαζί μας τη μάχη, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του αγώνα στα σωματεία, στους χώρους δουλειάς, στις λαϊκές γειτονιές, στους νέους των επαγγελματικών σχολών, από κάθε άνθρωπο καλής θέλησης που δεν συμβιβάζεται με το άδικο, την εκμετάλλευση και συνειδητοποιεί ότι η βαρβαρότητα που ζούμε δεν μπορεί να είναι το μέλλον για μας και τα παιδιά μας. Απευθύνουμε ένα ξεχωριστό κάλεσμα. Κάλεσμα να δώσουμε μια σπουδαία μάχη για την κατάκτηση και διάδοση της γνώσης, της αλήθειας για το σοσιαλισμό που γνώρισε η ανθρωπότητα. Μάχη άρρηκτα δεμένη με την πρωτοπόρα πάλη που αναπτύσσουν τα μέλη και οι φίλοι και οι συνεργαζόμενοι με το ΚΚΕ για όλα τα οξυμένα προβλήματα που αντιμετωπίζει η

2 εργατική τάξη, η νεολαία. Είναι μάχη που θα δυναμώσει τη μεγάλη υπόθεση της ανασύνταξης του εργατικού κινήματος, της συγκρότησης της κοινωνικής συμμαχίας, της προετοιμασίας για την αναμέτρηση με την εξουσία των μονοπωλίων και των καπιταλιστών, για την ανατροπή τους. Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, από τον Κόκκινο Οκτώβρη. Ήδη ξεκίνησαν πολλές και σημαντικές εκδηλώσεις με μεγάλη συμμετοχή που αποδεικνύουν ότι η χρονική απόσταση που μας χωρίζει δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στο να εμπνεύσει την πάλη σήμερα. Η μελέτη, η γνώση για τα επιτεύγματα και τις κατακτήσεις της εργατικής τάξης στο σοσιαλισμό, τα διδάγματα από τις αιτίες των ανατροπών είναι επίκαιρα σήμερα όσο ποτέ. Σήμερα που ο τροχός της ιστορίας φαίνεται να κινείται προς τα πίσω, που το κομμουνιστικό κίνημα βρίσκεται σε συνθήκες υποχώρησης, που οι μακροχρόνιες συνέπειες της αντεπανάστασης ενισχύουν τη λαθεμένη αντίληψη που φωλιάζει στη σκέψη πολλών εργαζομένων ότι δεν υπάρχει εναλλακτική διέξοδος από τον καπιταλισμό. Η σοσιαλιστική οικοδόμηση τον 20ό αιώνα που ξεκίνησε με τον Κόκκινο Οκτώβρη απέδειξε ότι το εργατικό κίνημα μπορεί να πραγματοποιήσει επαναστάσεις και να επικρατήσει, να νικήσει σε μια μόνο χώρα ή και σε ομάδα χωρών. Απέδειξε ότι δεν είναι ουτοπία, οικοδομήθηκε για δεκαετίες. Απόδειξη είναι οι κατακτήσεις που σημειώθηκαν στα σοσιαλιστικά κράτη, που σε σύγκριση με το σημείο εκκίνησής τους, αλλά και σε σύγκριση με τη ζωή των εργαζομένων στον καπιταλιστικό κόσμο, αποδεικνύουν ότι ο σοσιαλισμός από τη φύση του έχει δυνατότητες για αλματώδη και συνεχή άνοδο της κοινωνικής ευημερίας και ολόπλευρης ανάπτυξης του ανθρώπου. Η ανάπτυξη στο σοσιαλισμό αφορούσε το σύνολο των μαζών, αυτό είναι το καινούργιο στην ιστορία των κοινωνιών σε αντίθεση με την εκμετάλλευση και την κοινωνική αδικία, με το μαζικό δουλεμπόριο, με την αποικιοκρατική εκμετάλλευση, με τις καταστροφές των μεγάλων οικονομικών κρίσεων, τους δύο παγκόσμιους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, τους εκατοντάδες μικρότερους, την παιδική εργασία, τη σήψη του εμπορίου

3 ναρκωτικών, πορνείας και τόσα άλλα που χαρακτηρίζουν τον καπιταλισμό και την ανάπτυξή του. Τον ίδιο χαρακτήρα έχει και η καπιταλιστική ανάπτυξη που σήμερα ευαγγελίζονται οι καπιταλιστές και οι άνθρωποί τους, τα πολιτικά τους κόμματα. Είναι ανάπτυξη για τα κέρδη λίγων με την τεράστια μάζα των παραγωγών του πλούτου στη φθηνή ευέλικτη δουλειά χωρίς δικαιώματα που γνώρισαν οι προηγούμενες γενιές, με παραμονή της ανεργίας σε ψηλά ποσοστά με κατάργηση δικαιωμάτων στην κοινωνική ασφάλιση, τις κοινωνικές παροχές, ένταση της εκμετάλλευσης, ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και προετοιμασία νέων πολεμικών αναμετρήσεων. Είναι η πιο βαθιά εκμετάλλευση των λαών τους και η ληστεία άλλων λαών. H προσφορά και η υπεροχή της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην EΣΣΔ πρέπει να κριθεί στον αντίστοιχο ιστορικό χρόνο σε συνάρτηση με την ιμπεριαλιστική στρατηγική περικύκλωσής της, που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές, συνεχή εμπόδια και απειλές. Μια σημαντική πλευρά είναι ότι οι κατακτήσεις των εργαζομένων στα σοσιαλιστικά κράτη, για αρκετές δεκαετίες, ήταν σημείο αναφοράς και συνέβαλαν στην απόσπαση κατακτήσεων από το εργατικό και λαϊκό κίνημα των καπιταλιστικών κοινωνιών. Αποτέλεσαν στην κυριολεξία φάρο για τις διεκδικήσεις των εργαζομένων στον καπιταλισμό. O διεθνής συσχετισμός δυνάμεων, που διαμορφώθηκε μετά το B Παγκόσμιο Πόλεμο, επέδρασε, ώστε τα καπιταλιστικά κράτη να υποχρεωθούν κάτω και από την πίεση της ανόδου του εργατικών αγώνων, σε ένα βαθμό, σε υποχωρήσεις και ελιγμούς, για να αναχαιτίσουν τη ριζοσπαστικοποίηση τους, την επαναστατική γραμμή πάλης, να διαμορφώσουν συνθήκες ενσωμάτωσης του εργατικού κινήματος, δηλαδή για να μην ακολουθήσουν οι λαοί τον επαναστατικό δρόμο για το σοσιαλισμό. Εδώ και έναν αιώνα, η αστική πολεμική απέναντι στο κομμουνιστικό κίνημα, επικεντρώνει τα πυρά της στον επαναστατικό πυρήνα του εργατικού κινήματος. Πολεμά λυσσασμένα την αναγκαιότητα της επανάστασης και το πολιτικό της αποτέλεσμα, τη δικτατορία του προλεταριάτου, δηλαδή την επαναστατική εργατική εξουσία. Ειδικότερα,

4 πολεμά το προϊόν της πρώτης νικηφόρας επανάστασης, της Οχτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία. Tο KKE ήταν και παραμένει αταλάντευτο στην υπεράσπιση της προσφοράς της σοσιαλιστικής πορείας της EΣΣΔ, γενικότερα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης κατά τον 20ό αιώνα, στην πάλη για την κοινωνική πρόοδο, την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Αναδεικνύουμε τις αντιφάσεις, τα λάθη και τις παρεκκλίσεις υπό την πίεση και του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων, χωρίς να οδηγούμαστε στο μηδενισμό. Μελετάμε τη σκληρή πορεία της ταξικής πάλης για το πέρασμα στη νέα κοινωνία, για τη θεμελίωση και ανάπτυξή της, για την επέκταση και εμβάθυνση των νέων σχέσεων παραγωγής - κατανομής και όλων των κοινωνικών σχέσεων και τη διαμόρφωση του νέου ανθρώπου. Από τις αρχές του 1990 χαρακτηρίσαμε τις εξελίξεις του ως νίκη της αντεπανάστασης, ως ανατροπή. Απορρίπτουμε τον όρο "κατάρρευση", γιατί υποβαθμίζει την αντεπαναστατική δράση, την κοινωνική βάση στην οποία μπορεί αυτή να αναπτυχθεί, να κυριαρχήσει, εξαιτίας αδυναμιών και παρεκκλίσεων του υποκειμενικού παράγοντα κατά τη σοσιαλιστική οικοδόμηση, όπως και έγινε. Η ζωή έδειξε ότι τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν δεν ερμηνεύτηκαν σωστά και δεν αντιμετωπίστηκαν με άξονα την ενίσχυση και επέκταση των κομμουνιστικών σχέσεων, του κεντρικού σχεδιασμού, της κοινωνικοποίησης, του εργατικού κοινωνικού ελέγχου. Έτσι, αντί η λύση να αναζητηθεί προς τα εμπρός, προς την επέκταση και ισχυροποίηση των κομμουνιστικών σχέσεων παραγωγής και κατανομής, αναζητήθηκε προς τα πίσω, στη διεύρυνση της αγοράς, στο «σοσιαλισμό με αγορά» δηλαδή στην αξιοποίηση εργαλείων και σχέσεων παραγωγής του καπιταλισμού. Μάλιστα η θεωρητική και πολιτική οπισθοχώρηση δεν έγινε την περίοδο που δίνονταν η μάχη για τον εξηλεκτρισμό της αχανούς χώρας στην EΣΣΔ, η μάχη ενάντια στον αναλφαβητισμό και για την εκβιομηχάνιση, αλλά ήρθε σε μια νέα φάση που οι παραγωγικές δυνάμεις είχαν αναπτυχθεί σ' ένα

5 ανώτερο επίπεδο και ήταν ώριμη η ανάγκη εμβάθυνσης της κοινωνικοποίησης, του κεντρικού σχεδιασμού, του εργατικού κοινωνικού ελέγχου, δηλαδή όλων των σοσιαλιστικών σχέσεων. Ως σημείο στροφής ξεχωρίζει το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ (1956), επειδή σε αυτό, με όχημα τη λεγόμενη "προσωπολατρία", υιοθετήθηκαν μια σειρά οπορτουνιστικές θέσεις για τα ζητήματα της στρατηγικής του κομμουνιστικού κινήματος, των διεθνών σχέσεων, εν μέρει και της οικονομίας. Λίγα χρόνια μετά, με αφετηρία τη λεγόμενη "μεταρρύθμιση Κοσίγκιν" (1965), υιοθετήθηκε η αστική κατηγορία του "επιχειρησιακού κέρδους" και η σύνδεση με αυτό των αμοιβών των διευθυντών και των εργαζομένων. Αποδυναμώθηκε παραπέρα ο κεντρικός σχεδιασμός, ο κοινωνικός χαρακτήρας των μέσων παραγωγής. Όλα αυτά τα μέτρα οδήγησαν στη δημιουργία των προϋποθέσεων ατομικού σφετερισμού και ιδιοκτησίας. Αυξήθηκαν οι διαφορές εργασιακού εισοδήματος μεταξύ εργαζομένων και διευθυντικών στελεχών σε κάθε επιχείρηση, αλλά και μεταξύ εργαζομένων σε διαφορετικές επιχειρήσεις. Ενισχύθηκε το ατομικό συμφέρον σε βάρος του κοινωνικού συμφέροντος και δέχτηκε πλήγμα η κομμουνιστική συνείδηση, η στάση υπεράσπισης και προώθησης της κοινωνικής ιδιοκτησίας. Εμφανίστηκε το λεγόμενο "σκιώδες κεφάλαιο" ως αποτέλεσμα όχι μόνο πλουτισμού από το επιχειρησιακό κέρδος, αλλά και της "μαύρης" αγοράς, εγκληματικών πράξεων σφετερισμού του κοινωνικού προϊόντος, που επιδίωκε τη νόμιμη λειτουργία του ως κεφάλαιο στην παραγωγή, δηλαδή την ιδιωτικοποίηση των μέσων παραγωγής και μίσθωσης ξένης εργασίας, την παλινόρθωση του καπιταλισμού. Οι κάτοχοί του αποτέλεσαν την κινητήρια κοινωνική δύναμη της αντεπανάστασης. Την ίδια περίπου περίοδο αναθεωρήθηκε και η μαρξιστική - λενινιστική αντίληψη για το εργατικό κράτος. Αυτές οι θέσεις επέφεραν ραγδαία άμβλυνση και στη συνέχεια μετάλλαξη των επαναστατικών χαρακτηριστικών και της κοινωνικής σύνθεσης του κόμματος που οδήγησαν σε πλήρη εκφυλισμό του και στη μετατροπή του σε ανοιχτή αντεπαναστατική δύναμη. Όσο η ηγεσία του ΚΚΣΕ υιοθετούσε επιλογές που αποδυνάμωναν τον κοινωνικό χαρακτήρα της ιδιοκτησίας και ενδυνάμωναν το

6 στενό ατομικό και ομαδικό συμφέρον, δημιουργούνταν αισθήματα αποξένωσης από την κοινωνική ιδιοκτησία και διαβρωνόταν η ταξική συνείδηση των εργαζομένων. Άνοιγε ο δρόμος στην αδιαφορία, στον ατομισμό όσο η πράξη απομακρυνόταν όλο και περισσότερο από τις διακηρύξεις. Αυτή η πορεία εξηγεί την παθητικότητα μεγάλου μέρους του λαού την περίοδο των αντεπαναστατικών ανατροπών. Απαντάει στο ερώτημα γιατί οι εργαζόμενοι δεν υπερασπίστηκαν τις κατακτήσεις που είχαν. Είναι καθοριστικός ο πρωτοπόρος καθοδηγητικός ρόλος του κομμουνιστικού κόμματος στην επανάσταση και στη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Δυνατή εργατική τάξη χωρίς δυνατό κομμουνιστικό κόμμα δεν υπάρχει, αυτό είναι διαχρονικό συμπέρασμα βγαλμένο από νίκες και τραγικές ήττες. Εξάλλου όλες οι αντεπαναστατικές μεταρρυθμίσεις ακόμα και οι πιο ανοιχτά αντεπαναστατικές όπως η περεστρόικα το 1987, δεν ονομάστηκαν παλινόρθωση του καπιταλισμού ή ανατροπή του σοσιαλισμού αλλά συνοδεύονταν με συνθήματα του τύπου "περισσότερος σοσιαλισμός". Αυτό αποδεικνύει ότι οι λαοί δεν ήθελαν τον καπιταλισμό, ακόμα και σήμερα νοσταλγούν τις κατακτήσεις που έχασαν. H αστική και οπορτουνιστική προπαγάνδα μην μπορώντας να αντικρούσει τα επιτεύγματα και τις κατακτήσεις του σοσιαλισμού, το μεγάλο κύρος της Σοβιετικής Ένωσης σε όλους τους λαούς από τον καθοριστικό ρόλο της στη συντριβή του φασισμού εξαπέλυσε μια μαύρη προπαγάνδα δεκαετιών ονομάζοντας το σοσιαλισμό στις χώρες που οικοδομούνταν, ως αντιδημοκρατικά και ανελεύθερα καθεστώτα. Αυτή η αστική προπαγάνδα των "σοβιετολόγων" συνεχίζει και σήμερα κάνοντας το μαύρο άσπρο. Προβάλλει τις έννοιες "δημοκρατία" και "ελευθερία" με τα κριτήρια των αστών, όχι φυσικά για τους εργαζόμενους, αλλά για τους καπιταλιστές. Ελευθερία στο να εκμεταλλεύονται, να έχουν ανθρώπους στη δούλεψή τους, να είναι αφεντικά, να ζουν και να πλουτίζουν από τη σκληρή δουλειά των άλλων και δημοκρατία εννοούν αυτή που σταματάει στις πύλες των επιχειρήσεών τους. Tο πραγματικό περιεχόμενο της ελευθερίας και της δημοκρατίας στον καπιταλισμό είναι ο οικονομικός καταναγκασμός της μισθωτής σκλαβιάς και η δικτατορία του

7 κεφαλαίου γενικά στην κοινωνία και ειδικά μέσα στις καπιταλιστικές επιχειρήσεις. Η μεγαλύτερη κατάκτηση που έκανε εφικτή την πραγματοποίηση όλων των υπολοίπων έπειτα από την Οκτωβριανή Επανάσταση ήταν η επαναστατική εργατική εξουσία, η δικτατορία του προλεταριάτου ως κράτος που εξέφραζε τα συμφέροντα της κοινωνικής πλειοψηφίας των εκμεταλλευομένων και όχι της κοινωνικής μειοψηφίας των εκμεταλλευτών. Αναδείχτηκε σε ανώτερου τύπου δημοκρατία. Για πρώτη φορά στην Ιστορία, έδωσε τη δυνατότητα η μονάδα παραγωγής να γίνει ο πυρήνας της δημοκρατίας, με την αντιπροσωπευτική συμμετοχή των εργαζομένων στην εξουσία και τη διεύθυνση, τη δυνατότητα να εκλέγουν και να ανακαλούν εκπροσώπους των εργαζομένων στα ανώτερα όργανα της εξουσίας. H εργατική εξουσία έβγαλε τις μάζες από το περιθώριο, αναπτύχθηκε ένας μεγάλος αριθμός μαζικών οργανώσεων, συνδικαλιστικών, πολιτιστικών, μορφωτικών, γυναικείων, νεολαιίστικων όπου ήταν οργανωμένη η πλειοψηφία του λαού. Το ΚΚΕ αντλεί διδάγματα από τη μελέτη της πείρας από την υλοποίηση της εργατικής επαναστατικής εξουσίας. Με βάση αυτή την πείρα και τη μελέτη έχει διαμορφώσει την προγραμματική του αντίληψη για το σοσιαλισμό και την εργατική εξουσία. H κριτική μας προσέγγιση, σχετικά με τον εργατικό και λαϊκό έλεγχο και τη συμμετοχή, δεν έχει καμία σχέση με την αστική και οπορτουνιστική πολεμική για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες στην EΣΣΔ. Συντρόφισσες και σύντροφοι, φίλοι και φίλες Έχει ξεκινήσει μια πλούσια πολύμορφη δράση για τα 100 χρόνια από τη Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση που θα κορυφωθεί το 2018 με τις εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από την ίδρυση του Κόμματός μας. Έχουμε μπροστά μας μια λαμπρή ευκαιρία να νιώσουμε τη ζωογόνα δύναμη της επαναστατικής μας θεωρίας, των ιδεών μας και την ομορφιά του αγώνα. Η θεωρητική γνώση και η ιδεολογική παρέμβαση είναι απαραίτητοι όροι για τη συσπείρωση και κινητοποίηση των εργατικών μαζών στις δύσκολες σημερινές συνθήκες.

8 Επομένως, τιμάμε τη μεγάλη αυτή επέτειο με ένταση προσπαθειών, για τη δημιουργική αφομοίωση της πείρας του Οκτώβρη, στα ουσιώδη ζητήματά της, για να καθορίσουμε και να επανακαθορίσουμε την πορεία μας "στο δρόμο που χαράχτηκε" πριν από έναν αιώνα. Δεν τιμάμε γενικά και δεν υπερασπιζόμαστε την Οχτωβριανή Επανάσταση ως ένα ιστορικό γεγονός που ξεπεράστηκε, αλλά πάνω από όλα, τιμάμε και υπερασπιζόμαστε τα διδάγματά της ως κληρονόμοι και συνεχιστές στις σημερινές συνθήκες της μεγάλης αυτής εποποιίας προς το μέλλον».