μύθοι και πραγματικότητες για τις σχέσεις

Transcript

1

2 Η σωματική κακοποίηση είναι πιο σοβαρή από τη λεκτική (ΜΥΘΟΣ) Η λεκτική κακοποίηση μπορεί να είναι εξίσου επώδυνη και τρομακτική με τη σωματική. Το να μας υποτιμούν ή να μας πειράζουν συνεχώς μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμα ψυχικά και συναισθηματικά τραύματα, τα οποία μπορεί να είναι εξίσου καταστροφικά με εκείνα που θα προκαλούσαν εμπειρίες σωματικής κακοποίησης. Η ζήλια είναι ένδειξη ότι ο/η σύντροφός σου σε αγαπάει (ΜΥΘΟΣ) Μερικοί άνθρωποι προκαλούν επίτηδες αντιδράσεις ζήλιας για να δουν αν ο/η σύντροφός τους ενδιαφέρεται πραγματικά γι αυτούς. Ωστόσο, δεν πρέπει να συγχέουμε τη ζήλια με το αίσθημα της αγάπης. Το συναίσθημα της ζήλιας μπορεί να υπάρξει σε μια συντροφική σχέση, αλλά συχνά χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει τον έλεγχο και/ή την κακοποίηση του ενός ατόμου από το άλλο. Πρόκειται για μια μορφή συναισθηματικής κακοποίησης και δεν αποτελεί απόδειξη ότι ο/η σύντροφός σου σε αγαπάει ή ότι νοιάζεται για σένα. Αντιθέτως, η υπερβολική ζήλια είναι ένδειξη έλλειψης εμπιστοσύνης και ανασφάλειας. μύθοι και πραγματικότητες για τις σχέσεις

3 Αν ο/η σύντροφός σου, στείλει απειλητικά μηνύματα στο κινητό ή έχει γράψει κάτι προσβλητικό για σένα στο Facebook δεν είναι τόσο σοβαρό όσο το να σε κτυπάει (ΜΥΘΟΣ) Οι έφηβοι τείνουν να πιστεύουν ότι η σωματική κακοποίηση είναι πιο σοβαρή από τη ψυχολογική γιατί αφήνει πιο εμφανή τραύματα. Μπορεί τα τραύματα της σωματικής κακοποίησης να είναι πιο εμφανή, όμως η ψυχολογική και λεκτική κακοποίηση είναι εξίσου επώδυνη και τρομακτική με τη σωματική. Το να μας υποτιμούν ή να μας προσβάλλουν μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμα ψυχικά και συναισθηματικά τραύματα, τα οποία είναι εξίσου καταστροφικά με εκείνα που θα προκαλούσαν εμπειρίες σωματικής κακοποίησης. Δεν υπάρχει πρόβλημα στο να ελέγχεις τα μηνύματα και τις κλήσεις στο κινητό του/της συντρόφου σου (ΜΥΘΟΣ) Τα μηνύματα και οι κλήσεις στο κινητό του/της συντρόφου σου είναι προσωπικά δεδομένα και όλοι πρέπει να δείχνουμε σεβασμό στην ιδιωτική ζωή του άλλου, χωρίς να κατασκοπεύουμε. Το να ελέγχεις τα μηνύματα και τις κλήσεις στο κινητό του/της συντρόφου σου θεωρείται συνήθως ως κάτι αθώο και άκακο, στην πραγματικότητα όμως εκφράζει μια συμπεριφορά ελέγχου η οποία δεν είναι υγιής. Στην ουσία, η ανάγκη να κατασκοπεύεις τον/την σύντροφό σου είναι ένδειξη έλλειψης εμπιστοσύνης και ανασφάλειας. Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι αρκετά συχνά η κακοποίηση σε μια σχέση ξεκινά από αυτές τις αθώες και άκακες συμπεριφορές (όπως ο έλεγχος του κινητού τηλεφώνου) οι οποίες κλιμακώνονται σε μορφές ψυχολογικής, λεκτικής και σωματικής κακοποίησης.

4 Αν ο/η σύντροφός σου, σου στέλνει συνέχεια μηνύματα όταν είσαι έξω με τους φίλους/ες σου, αυτό σημαίνει ότι του/της λείπεις (ΜΥΘΟΣ) Το να νιώθει κάποιος/α την ανάγκη να επικοινωνεί με τον/την σύντροφό του/της δείχνει ότι νοιάζεται για το άλλο άτομο και ότι πραγματικά ενδιαφέρεται γι αυτόν/η. Όταν όμως η ανάγκη να επικοινωνούμε με τον/την σύντροφό μας καταντά εμμονή και η ανάγκη να ξέρουμε ανά πάσα στιγμή τι κάνει ή πού βρίσκεται, είναι συνεχής και επιτακτική, τότε αυτό δεν είναι μια υγιής έκφραση αγάπης και ενδιαφέροντος. Η συμπεριφορά αυτή εκφράζει στην ουσία έλλειψη εμπιστοσύνης και ανασφάλεια και παρόλο που δεν είναι εύκολα εμφανής, αποτελεί συμπεριφορά ελέγχου. Αν χωρίσεις από μια σχέση η οποία δεν ήταν υγιής, η κακοποίηση θα σταματήσει (ΜΥΘΟΣ) Πολλές φορές η βία μπορεί να συνεχίζεται για πολύ καιρό μετά το τέλος της σχέσης. Έρευνες έχουν δείξει ότι η πιο επικίνδυνη περίοδος είναι η χρονική στιγμή που το θύμα αφήνει τον δράστη, καθώς εκείνος/η είναι πιθανό να προσπαθήσει να τιμωρήσει το θύμα για το χωρισμό. Νιώθοντας εγκαταλειμμένος/η, ο/η θύτης μπορεί να λειτουργήσει εκδικητικά μετά το χωρισμό και τα νέα μέσα τεχνολογίας ή τα κοινωνικά δίκτυα προσφέρουν την ευκαιρία στο άτομο αυτό εύκολα και απροκάλυπτα να διοχετεύσει το θυμό και την εκδίκησή του. Ένα φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί μετά από κάποιο χωρισμό είναι η δημοσίευση στο Facebook ή σε άλλα κοινωνικά δίκτυα φωτογραφιών ή βίντεο που απεικονίζουν προσωπικές /ερωτικές στιγμές με σκοπό να εξευτελίσουν και να μειώσουν το άλλο άτομο για εκδίκηση.

5 Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι ένα θύμα κακοποίησης δεν πρέπει να προσπαθήσει να φύγει από τη βίαιη σχέση αλλά ότι πρέπει να φύγει λαμβάνοντας μέτρα για την ασφάλειά του. Επίσης σε περίπτωση που όντως κάποιο άτομο πέσει θύμα διαδικτυακού εκφοβισμού μπορεί να προβεί αμέσως σε καταγγελία στην υπηρεσία Safer Internet (Γραμμή ) ή απευθείας στην αστυνομία αν το επιθυμεί. Με την κατάλληλη βοήθεια και υποστήριξη από έμπειρους/ες επαγγελματίες, συγγενείς και/ή φίλους/ες, είναι εφικτό το θύμα να ξεφύγει με ασφάλεια από τη βία. Αν ένα κορίτσι στείλει σε ένα αγόρι μια ημίγυμνη φωτογραφία της είναι εντάξει να τη μοιραστεί εκείνος με τους φίλους του στο κινητό ή στο Facebook (ΜΥΘΟΣ) Το να ανταλλάσουν δύο άτομα τα οποία βρίσκονται σε σχέση φωτογραφίες με προσωπικές στιγμές είναι κάτι αναμενόμενο, φυσιολογικό και όχι κάτι μεμπτό. Είναι σημαντικό όμως να υπάρχει αναγνώριση και από τους δύο συντρόφους ότι οι φωτογραφίες αυτές αποτελούν προσωπικά δεδομένα και πρέπει και οι δύο να τις χειρίζονται με ευαισθησία και σεβασμό προς την ιδιωτικότητα (respect of privacy). Το να μοιραστεί ο ένας σύντροφος μια προσωπική φωτογραφία του άλλου, χωρίς την έγκρισή του/της, αποτελεί παραβίαση της ιδιωτικότητας και είναι κάτι πολύ σοβαρό. Επίσης, επειδή συνήθως η πράξη αυτή συνοδεύεται από διάφορα υποτιμητικά και μειωτικά σχόλια, η συμπεριφορά αυτή εκφράζει ψυχολογική βία και αποτελεί στην ουσία σεξουαλική παρενόχληση.

6 Δεν μπορούμε να πούμε ότι ένα κορίτσι που ντύνεται προκλητικά έχει δεχθεί σεξουαλική παρενόχληση γιατί πάει γυρεύοντας. (ΜΥΘΟΣ) Κάθε γυναίκα και κάθε κορίτσι έχει το δικαίωμα να ντύνεται όπως θέλει και να επιλέγει τον ερωτικό της σύντροφο. Η φράση που ακούμε συνήθως είναι ότι μια γυναίκα πήγαινε γυρεύοντας επειδή ήταν ντυμένη ή φερόταν με τρόπο που θεωρείται προκλητικός. Καμία γυναίκα δε γυρεύει να της επιτεθούν σεξουαλικά, ότι κι αν φοράει, όπου κι αν πηγαίνει, με όποιον κι αν μιλάει ή κάνει παρέα. Η ιδέα ότι οι γυναίκες πηγαίνουν γυρεύοντας χρησιμοποιείται συχνά από τους δράστες μόνο και μόνο για να δικαιολογήσουν τη συμπεριφορά τους. Επίσης, με αυτό τον τρόπο επιρρίπτεται η ευθύνη για το έγκλημα στο θύμα αντί στο δράστη. Αν ο/η σύντροφός σου σε αναγκάσει να δεις μαζί του/της πορνογραφικό υλικό στο κινητό του/της τηλέφωνο είναι επειδή θέλει να κάνει τη σχέση σας πιο ενδιαφέρουσα (ΜΥΘΟΣ) Κανένας σύντροφος δεν πρέπει να νιώθει υποχρεωμένος/η ή εξαναγκασμένος/η να κάνει κάτι χωρίς τη θέλησή του/της μέσα στη σχέση. Δε νιώθουν όλα τα άτομα το ίδιο προς το ερωτικό/πορνογραφικό υλικό. Κάποιοι ελκύονται από το υλικό αυτό, κάποιοι άλλοι όμως νιώθουν άβολα ή ακόμα και αποστροφή. Από τη στιγμή που η έκθεση σε πορνογραφικό υλικό γίνεται με εξαναγκασμό και χωρίς την εκούσια θέληση του άλλου, τότε η πράξη αυτή αποτελεί συμπεριφορά καταπίεσης, ψυχολογικής βίας και σεξουαλικής παρενόχλησης.

7 Η βία στις συντροφικές σχέσεις είναι πιο συνηθισμένη μεταξύ ενηλίκων παρά μεταξύ νέων (ΜΥΘΟΣ) Η βία στις σχέσεις είναι εξίσου συνηθισμένη μεταξύ νέων ενηλίκων ή εφήβων όσο και μεταξύ μεγαλύτερων σε ηλικία ενηλίκων. Μπορεί να περιλαμβάνει συναισθηματική κακοποίηση, όπως όταν ελέγχεις ποια άτομα βλέπει ο/η σύντροφός σου ή τι φοράει, όταν ταπεινώνεις τη/το σύντροφό σου, την/τον βρίζεις και απειλείς ότι θα χωρίσετε αν δεν φέρεται με έναν ορισμένο τρόπο. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει σωματική και σεξουαλική βία. Οι νέοι/ες ίσως δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν ή να παραδεχτούν ότι αυτού του είδους η βία συμβαίνει και στις δικές τους σχέσεις επειδή οι περισσότερες καμπάνιες ευαισθητοποίησης εστιάζουν στη βία μεταξύ ενήλικων συντρόφων. Αν νιώθεις ότι η σχέση σου δεν είναι υγιής ή ότι κακοποιείσαι μπορείς πολύ απλά να χωρίσεις. (ΜΥΘΟΣ) Στην πραγματικότητα δεν είναι τόσο εύκολο ή απλό όσο ακούγεται. Δυναμικές εξάρτησης (οικονομικής, ψυχολογικής), συνεχής εκφοβισμός, ο φόβος ότι η βία θα συνεχίζει να υφίσταται ακόμα και μετά το χωρισμό, κοινωνική πίεση (τι θα πει ο κόσμος), η έλλειψη δικτύου υποστήριξης από φίλους (support network) καθώς και η άγνοια (δεν αναγνωρίζουν / παραδέχονται ότι βιώνουν βία) λειτουργούν ανασταλτικά στο χωρισμό. Πολλές φορές όταν είμαστε σε σχέση εθελοτυφλούμε και δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε εύκολα ότι κάποιες συμπεριφορές στη σχέση μας δεν είναι υγιείς. Νομίζουμε επίσης ότι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα με την πάροδο του χρόνου, αν δηλαδή κάνουμε υπομονή και περιμένουμε. Αυτό όμως είναι μια μεγάλη παγίδα. Για να σταματήσουν κάποιες μη-υγιείς συμπεριφορές χρειάζεται να γίνει κάποιου είδους παρέμβαση. Ο κύκλος της βίας δε σταματά από μόνος του. Αντίθετα συνεχίζει να διαιωνίζεται και να χειροτερεύει.

8 Είναι ΟΚ ένα αγόρι να πιέζει ένα κορίτσι να κάνουν σεξ εάν βγαίνουν μαζί (ΜΥΘΟΣ) Κανένα άτομο δεν πρέπει να πιέζεται ή να εξαναγκάζεται να κάνει σεξ, ανεξάρτητα αν έχει κάποια σχέση ή όχι. Ο εξαναγκασμός σε σεξουαλική δραστηριότητα είναι μια μορφή κακοποίησης και δεν έχει καμία σχέση με την αγάπη. Όταν ένα κορίτσι αρνείται να κάνει σεξ με ένα αγόρι με το οποίο φλερτάρει, απλώς κάνει τη δύσκολη (ΜΥΘΟΣ) Όταν ένα κορίτσι λέει όχι, εννοεί όχι. Οι περισσότερες περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης είναι ασήμαντες και δεν είναι τίποτα άλλο από άκακο φλερτ (ΜΥΘΟΣ) Η σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να είναι εφιαλτική. Δεν έχει καμία σχέση με φλερτ εκ μέρους του δράστη, αλλά αφορά κυρίως τον έλεγχο, την κυριαρχία και/ή την τιμωρία του θύματος. Παραδείγματα σεξουαλικής παρενόχλησης είναι οι άμεσες ή έμμεσες απειλές ή δωροδοκίες με αντάλλαγμα σεξουαλική δραστηριότητα, σεξουαλικά υπονοούμενα / σχόλια / αστεία, ανεπιθύμητα αγγίγματα ή άλλη σωματική επαφή, ανεπιθύμητη επίδειξη υλικού με σεξουαλικό περιεχόμενο και απόπειρα ή πραγματοποίηση σεξουαλικής επίθεσης. Όταν δύο άτομα βγαίνουν μαζί ή έχουν συντροφική σχέση δεν μπορεί να υπάρξει βιασμός (ΜΥΘΟΣ) Η σεξουαλική βία δεν γίνεται επιτρεπτή ή αποδεκτή επειδή ο δράστης είναι ή έχει υπάρξει σύντροφος του θύματος.

9 Οι γυναίκες και τα κορίτσια είναι πιο πιθανό να κακοποιηθούν σεξουαλικά από κάποιον που γνωρίζουν παρά από κάποιον άγνωστο (ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ) Τα περισσότερα κορίτσια και γυναίκες που πέφτουν θύματα σεξουαλικής βίας δέχονται επίθεση από κάποιον που γνωρίζουν, όπως το αγόρι τους, κάποιον γνωστό, συνάδελφο ή μέλος της οικογένειάς τους. Στατιστικά στοιχεία από την Εθνική Θυματολογική Μελέτη του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ για το 2005 δείχνουν ότι τα 2/3 των βιασμών είχαν διαπραχθεί από γνωστό του θύματος και επίσης ότι το 73% των σεξουαλικών επιθέσεων είχαν γίνει από κάποιο γνωστό στο θύμα άτομο. Τα στοιχεία αντίστοιχης έρευνας στη Μεγάλη Βρετανία για το 2001 αποκαλύπτουν ένα παρόμοιο πρότυπο: μόνο το 17% των βιασμών είχαν διαπραχθεί από άτομο που ήταν άγνωστο στο θύμα. Μπορείτε να μιλήσετε μαζί μας για οτιδήποτε σας απασχολεί στην Ευρωπαϊκή γραμμή στήριξης παιδιών & εφήβων Για τη δημιουργία αυτού του βιβλιαρίου έχουν χρησιμοποιηθεί οι ακόλουθες πηγές: 1. Εγχειρίδιο του Μεσογειακού Ινστιτούτου Μελετών Κοινωνικού Φύλου (MIGS): 'Youth for Youth: Ενδυνάμωση των νέων για την Πρόληψη της Έμφυλης Βίας μέσω Αλληλοδιδακτικής Προσέγγισης 2. Εγχειρίδιο: Peer Education Manual: Gender Violence and Responsible Use Of Social Networks', πρόγραμμα LOG IN; Laboratories On Gender violence In New media, Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου (MIGS)

10 Το έντυπο αυτό δημιουργήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος B-HERE το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το EEA FINANCIAL MECHANISM Σύνδεσμος Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας στην Οικογένεια Λεωφόρος Αγλαντζιάς 53, 2108 Αγλαντζιά, Λευκωσία Τ.Θ SPAVO1440 Με τη στήριξη: Χορηγός τηλεπικοινωνιακής υποδομής: