Ομιλία Αρχηγού Αστυνομίας, με θέμα, «Η συμβολή των Αρχών Επιβολής του Νόμου στην αντιμετώπιση των διακρίσεων. και της ρητορικής μίσους»

Transcript

1 1 Ομιλία Αρχηγού Αστυνομίας, με θέμα, «Η συμβολή των Αρχών Επιβολής του Νόμου στην αντιμετώπιση των διακρίσεων και της ρητορικής μίσους» Παρασκευή, 31 Μαΐου, 2019, Ινστιτούτο Goethe Κυρίες και κύριοι, Αγαπητοί συνεργάτες, Καλησπέρα σας. Με ιδιαίτερη ικανοποίηση καταθέτω τη δική μας συνδρομή ως Αστυνομία, στο διήμερο αυτό σεμινάριο, με θέμα την αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους και θα ήθελα να συγχαρώ την Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη και Αντιρατσισμό (ΚΙΣΑ) για τη σημαντική αυτή δράση που έχει διοργανώσει. Τα φαινόμενα ρατσισμού, διακρίσεων και ξενοφοβίας, τα οποία εκδηλώνονται μέσω και της εκφοράς λόγου με ρητορική μίσους, αποτελούν στις μέρες μας φλέγοντα ζητήματα, τα οποία οι ευρωπαϊκές κοινωνίες, αλλά και η παγκόσμια κοινότητα, καλούνται να αντιμετωπίσουν και να αναχαιτίσουν.

2 2 Το γεγονός αυτό δεν θα μπορούσε ν αφήσει ανεπηρέαστες τις Αρχές Επιβολής του Νόμου, οι οποίες καθηκόντως διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε ότι αφορά στην καταπολέμηση των άκρως επικίνδυνων αυτών φαινομένων, που αναμφίβολα συνιστούν πισωγύρισμα στην πρόοδο που έχει επιτευχθεί ανά το παγκόσμιο, τα τελευταία 70 χρόνια, μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, στα κεφαλαιώδη ζητήματα της διασφάλισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών και της ισότητας μεταξύ των ανθρώπων. Τεράστιες είναι λοιπόν οι προκλήσεις για τους φορείς επιβολής του Νόμου. Προκλήσεις που πηγάζουν από τη διαπολιτισμικότητα των κοινωνιών, όπως έχουν διαμορφωθεί λόγω των διαρκών μετακινήσεων των πληθυσμών τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς και ένεκα πρόσφατων εξελίξεων, με κυριότερες την οικονομική κρίση, την ισλαμιστική τρομοκρατία, ως επίσης την προσφυγική μεταναστευτική κρίση. Στη σύγχρονη αστυνόμευση ο σεβασμός της διαφορετικότητας και η εξάλειψη των όποιων συμπεριφορών διάκρισης αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις. Η υιοθέτηση σύγχρονων προσεγγίσεων περιλαμβανομένης της διαπολιτισμικής αστυνόμευσης, συνιστά για την Αστυνομία Κύπρου, βασική προτεραιότητα, ενώ στους σχεδιασμούς μας, περιλαμβάνονται αρκετά μέτρα και δράσεις, με στόχο την αποτελεσματική

3 3 αντιμετώπιση των αδικημάτων που αφορούν σε θέματα ρατσισμού και διακρίσεων. Από το 2004 λειτουργεί στο Αρχηγείο Αστυνομίας, το Γραφείο Καταπολέμησης Διακρίσεων, με κύρια αποστολή του, την πρόληψη, αντιμετώπιση και καταπολέμηση των διακρίσεων, του ρατσισμού, της μισαλλοδοξίας και της ξενοφοβίας. Το 2013, αποτέλεσε μια σημαντική χρονιά για τον συγκεκριμένο τομέα, αφού τέθηκαν οι βάσεις για μία νέα και αναβαθμισμένη πολιτική για την καταπολέμηση του ρατσισμού των διακρίσεων και της ξενοφοβίας. Οι δράσεις που καθορίστηκαν στο πλαίσιο της νέας αυτής προσέγγισης, περιέλαβαν την πιο ενεργό εμπλοκή μας, για εναρμόνιση και ενδυνάμωση του νομικού αντι-ρατσιστικού πλαισίου, τον εμπλουτισμό και αναβάθμιση της συναφούς εκπαίδευσης των μελών της Αστυνομίας, καθώς και τη στενότερη συνεργασία με Μη-Κυβερνητικούς οργανισμούς. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η συμμετοχή στελεχών της Αστυνομίας και του ΥΔ&ΔΤ σε συναφή διεθνή και Ευρωπαϊκά φόρα και Ομάδες. Σε θέματα νομοθεσίας, η Αστυνομία έχει επιδείξει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διασφάλιση της εφαρμογής των σύγχρονων νομοθεσιών αντι-ρατσιστικού χαρακτήρα και αποδοχής της διαφορετικότητας, οι οποίες ενσωματώθηκαν στο κυπριακό ποινικό δίκαιο, ως αποτέλεσμα της ένταξης της χώρας μας στην Ε.Ε., καθώς και της ευρύτερης αναβάθμισης του νομοθετικού πλαισίου στην Ευρώπη, ως

4 4 απάντηση στα αυξημένα κρούσματα ρατσιστικών συμπεριφορών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Αρκετά είναι εξάλλου τα βήματα που έγιναν με στόχο την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και καθοδήγηση των μελών μας σε αυτά τα ζητήματα. Συγκεκριμένα, εκπονήθηκαν σχετικές Αστυνομικές Διατάξεις, σειρά υπηρεσιακών εγκυκλίων, καθώς και ειδικό εγχειρίδιο για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα μέλη μας μπορούν επίσης να συμβουλευτούν το Αστυνομικό Εγχειρίδιο Δια- Πολιτισμικής Ευαισθητοποίησης, το οποίο ενημερώνει για τις θρησκευτικές πεποιθήσεις και κουλτούρες των μελών που προέρχονται από τις βασικές κοινότητες που ζουν, εργάζονται και γενικά δραστηριοποιούνται στο νησί μας. Το σύνολο του υλικού αυτού βρίσκεται συγκεντρωμένο και αναρτημένο στην εσωτερική διαδικτυακή πύλη της Αστυνομίας, κάτω από την κατηγορία «Ρατσισμός/ Διακρίσεις». Η εκπαίδευση και επιμόρφωση συνιστά ένα από τα πλέον σημαντικά εργαλεία ευαισθητοποίησης και κατάρτισης των επαγγελματιών αναφορικά με θέματα διαφορετικότητας, πολύ-πολιτισμικότητας και καταπολέμησης κάθε μορφής διάκρισης. Ως εκ τούτου, η Αστυνομία Κύπρου έχει επενδύσει αρκετά σε αυτό τον τομέα. Ανάμεσα σε άλλα, έχει ενδυναμωθεί το πλαίσιο εκπαιδεύσεων και προγραμμάτων της Αστυνομικής Ακαδημίας, τόσο όσον αφορά στο βασικό ακαδημαϊκό πρόγραμμα δοκίμων αστυφυλάκων, όσο και σε άλλα

5 5 εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται στα μέλη μας. Στις εξειδικευμένες αυτές εκπαιδεύσεις παρουσιάζονται και αναλύονται θέματα αποτελεσματικής αναγνώρισης, καταγραφής και διερεύνησης ρατσιστικών αδικημάτων και εγκλημάτων μίσους, ως επίσης θέματα διασφάλισης του σεβασμού προς την διαφορετικότητα και αμερόληπτης συμπεριφοράς των μελών μας. Σε γενικές γραμμές, τα εκπαιδευτικά προγράμματα εμπερικλείουν όλο το φάσμα της θεματολογίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια πραγματοποιήθηκε μεγάλος αριθμός σεμιναρίων που έγιναν σε συνδιοργάνωση με εξωτερικούς φορείς, μεταξύ άλλων με το Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το Πανεπιστήμιο Κύπρου την ΚΙΣΑ, ως επίσης άλλους αρμόδιους Μη Κυβερνητικούς Οργανισμούς. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το 2017, υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας για την προστασία και προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μεταξύ της Αστυνομίας και 14 Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Στο πλαίσιο της προσπάθειας για επίτευξη των στόχων που πηγάζουν από την πολιτική μας κατά του ρατσισμού και των διακρίσεων, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν επίσης τα μέλη της Κοινοτικής Αστυνόμευσης. Με την καθημερινή εμπλοκή και παρέμβασή τους στις τοπικές κοινωνίες, βοηθούν στην

6 6 ενσωμάτωση και αποδοχή των ξένων υπηκόων Ευρωπαϊκών ή Τρίτων Χωρών και ιδιαίτερα ευάλωτων ομάδων όπως οι αιτητές ασύλου και οι άτυποι μετανάστες. Στον τομέα αυτό, διοργανώνονται κατά καιρούς, σε συνεργασία με αυτές τις ομάδες, εκδηλώσεις και άλλες συναφείς δράσεις όπου προβάλλεται ο πολιτισμός και η κουλτούρα τους, με στόχο την αλληλοκατανόηση, τον αλληλοσεβασμό, την αποδοχή και την ομαλή συμβίωση ανθρώπων με διαφορετικά ήθη και έθιμα στη δική μας κοινωνία. Επιπλέον, κατά την εκπαίδευση των αστυνομικών αυτών, ιδιαίτερη σημασία δίδεται σε προγράμματα που αφορούν σε θέματα πολυπολιτισμικότητας και ριζοσπαστικοποίησης. Θεωρώ στο σημείο αυτό αναγκαίο να σταθώ στο ζήτημα της τεκμηρίωσης αδικημάτων που αφορούν στην έκφραση και δημοσιοποίηση ρητορικής μίσους. Επί τούτου, θα ήθελα να επισημάνω ότι παρά το γεγονός ότι καταβάλλεται από μέρους μας κάθε δυνατή προσπάθεια για στοιχειοθέτηση αυτής της φύσης των αδικημάτων, σε αρκετές περιπτώσεις, ειδικά σε αυτές που άπτονται πολιτικών πεποιθήσεων, παρουσιάζονται αντικειμενικές δυσκολίες. Και τούτο πηγάζει από το γεγονός ότι, κατά τη διαδικασία στοιχειοθέτησης των συγκεκριμένων αδικημάτων, υπεισέρχεται το ζήτημα της ελευθερίας της γνώμης, το οποίο προνοείται στην Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Ηνωμένων Εθνών, στο Άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,

7 7 ενώ είναι επίσης κατοχυρωμένο από το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συχνά, κατά τη διερεύνηση αυτών των αδικημάτων η γραμμή μεταξύ της ποινικής προσέγγισής τους και του δικαιώματος ελευθερίας της άποψης, είναι εξαιρετικά λεπτή και ασαφής. Ως εκ τούτου, αποτεινόμαστε στις πλείστες των περιπτώσεων, στο Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα, ο οποίος έχει και τον τελικό λόγο για την έναρξη ή μη ποινικής διαδικασίας και προσαγωγής των παρανομούντων ενώπιον της Δικαιοσύνης. Υπάρχουν επίσης δυσκολίες στην ταυτοποίηση προσώπων που προβαίνουν σε αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και διαδικτυακές πλατφόρμες λόγω της νομοθεσίας που διέπει τις εταιρίες παροχής αυτών των υπηρεσιών. Αναμφίβολα, έχουν γίνει αρκετά σε σχέση με τα θέματα καταπολέμησης των διακρίσεων, γνωρίζουμε ωστόσο ότι μπορούν να γίνουν ακόμη περισσότερα. Έχουμε συνειδητοποιήσει πλήρως την αναγκαιότητα για δραστική αντιμετώπιση των φαινομένων αυτών και κατ επέκταση της ρητορικής μίσους και ακραίου εθνικιστικού και ρατσιστικού λόγου, που επιβάλλουν οι σημερινές συνθήκες και η αύξηση τέτοιων φαινομένων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Και ακόμη, αναγνωρίζουμε ότι η διαφορετικότητα που χαρακτηρίζει την κοινωνία μας δεν θα πρέπει να αποτελεί πρόβλημα και αποδυνάμωση, αλλά αντιθέτως ενδυνάμωση, πλούτο και πόλο ανάπτυξης γνώσεων, εμπειριών και καινοτόμων δράσεων. Σας

8 8 διαβεβαιώνω λοιπόν ότι θα συνεχίσουμε να προβαίνουμε σε βελτιωτικές ενέργειες και δράσεις, πάντοτε σε συνεργασία με όλους τους συναρμόδιους μ εμάς φορείς. Στόχος όλων μας, ο πλήρης σεβασμός της διαφορετικότητας και η διασφάλιση της ισότητας μεταξύ των ανθρώπων ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, εθνικότητας, γενετήσιου προσανατολισμού, θρησκευτικών, πολιτικών και άλλων πεποιθήσεων. Σας ευχαριστώ.