ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΕΛΙΔΑ 2. Εισαγωγή 3. Σκοπός έρευνας 3. Κριτήρια επιλογής θέματος 3. Καταμερισμός θέματος σε ομάδες 3. Τι είναι εξάρτηση 4

Transcript

1

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΕΛΙΔΑ 2 Εισαγωγή 3 Σκοπός έρευνας 3 Κριτήρια επιλογής θέματος 3 Καταμερισμός θέματος σε ομάδες 3 Τι είναι εξάρτηση 4 Τι είναι εθισμός 4 Συμπτώματα εξάρτησης 5 Κυριότερες κατηγορίες εθισμού 6 Διαδικασίες και δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν 10 Νέοι και κάπνισμα 11 Νέοι και αλκοόλ 23 Νέοι και ναρκωτικά 38 Νέοι και διαδίκτυο 51 Νέοι και καταναλωτισμός 65 Συμπεράσματα 77 Επίλογος 77 Πηγές-Βιβλιογραφία 78 2

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στα πλαίσια του σχολικού μαθήματος της ερευνητικής εργασίας, κατά την διάρκεια του Β τετράμηνου της φετινής χρονιάς, επιλέξαμε να ασχοληθούμε με ένα ιδιαίτερα επίκαιρο και φλέγων ζήτημα που απασχολεί σε μεγάλο βαθμό την νέα γένια και κατέχει τον τίτλο ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ. Το συγκεκριμένο θέμα επιλέχθηκε έπειτα από πρόταση των ιδίων των μαθητών που διαθέτουν εμφανείς ευαισθησίες για το συγκεκριμένο θέμα και φυσικά την κριτική σκέψη και το αναπτυγμένο νοητικό επίπεδο για να εισχωρήσουν στα βαθύτερα πλαίσια του φαινομένου που αφορά τις διάφορες εξαρτήσεις των νέων από προϊόντα ή συνήθειες που βλάπτουν κατά βάση την υγεία τους και δευτερευόντως την κοινωνική τους υπόσταση. Πρόκειται λοιπόν, για ένα αδιαμφισβήτητα ενδιαφέρον θεματικό κύκλο που καλύπτει ένα μεγάλο μέρος της καθημερινής ζωής όλων μας και κυρίως των νέων που τα τελευταία χρόνια τείνουν να υποκύπτουν ευκολότερα σε δέλεαρ που μετατρέπονται σε εθισμό ή ψυχοσωματική εξάρτηση. Ύστερα από την επιλογή του θέματος πρωταρχικός στόχος στάθηκε ο καταμερισμός του σε υποενότητες και φυσικά ο χωρισμός των ομάδων και η διανομή των θεματικών υποενοτήτων σε αυτές. Κατά αυτόν τον τρόπο δημιουργήθηκαν οι εξής ομάδες : 1. Νο smokers club με τους : Βολυράκη Μαρία, Ασβεστά Κώστα, Στεφανάκη Χρύσανθο, Ψυλλάκη Μάνο και Κουτράκη Γιάννη. 2. Ποντικομπεκρούληδες με τους : Δρακάκη Γιάννη, Αγγελάκη Άσπα, Σαρινάκη Δανάη και Λαδωμένου Αμαλία. 3. Ανεξάρτητοι από τα ναρκωτικά, εξαρτημένοι από την ζωή με τις : Βαργιακάκη Ελένη, Γκιαουράκη Δέσποινα, Κανακουσάκη Πόπη και Ψυλλάκη Μαρία. 4. Αntivirus με τους : Τρόκσι Σάρα, Σμαριανάκη Δημήτρη, Μηλαθιανάκη Ευθύμη, Κονταξάκη Νίκο και Μανουσάκη Γιώργο. 5. Καταναλώτριες εν δράσει με τις: Αποστολάκη Ιωάννα, Καλομοίρη Αλίκη-Μαρίνα, Έυη Πονήρη και Τρόκα Άντζελα. Αφού καταμερίστηκαν οι ομάδες, η κάθε μία σύνταξε την προσωπική της εργασία όπου περιείχε τα εξής : ορισμός εθισμού και εξάρτησης αντίστοιχα, είδη εξάρτησης, αίτια, συνέπειες ανά τον χρόνο εξάρτησης και μέθοδοι πρόληψης ή ενδεχομένως απεξάρτησης με παραπομπές σε ειδικά κέντρα σε όλη την Ελλάδα. Συμπεριλαμβανομένου των 3

4 ερωτηματολογίων που συντάθηκαν στην αρχή της έρευνας συνεπώς και των συμπερασμάτων και των αντίστοιχων γραφημάτων αυτών. Η έρευνα διεξήχθη με θεματογραφία και άντληση πληροφοριών από το διαδίκτυο και άλλες πηγές πληροφόρησης που ανατρέχαμε σταδιακά. Η κάθε ομάδα κατείχε εξ ολοκλήρου την ευθύνη της εργασίας της και του αποτελέσματος αυτής σε αισθητικό και συντακτικό τομέα. Ακολούθησε η κατασκευή μίας θεματικής αφίσας ή κάποιου θεματικού κολάζ για κάθε ομάδα ως το πιο διαδραστικό μέρος της διερεύνησης, Εν τέλει ο βασικότερος σκοπός της έρευνας μας ήταν η κάλυψη σε επίπεδο πληροφοριών των υποενοτήτων και η απάντηση σε κάθε ερώτημα που θα μπορούσε να τεθεί σχετικά με τις διάφορες εξαρτήσεις στην ζωή μας που ταλαιπωρούν ιδιαίτερα τους νέους στις μέρες μας και οι λόγοι που μετατρέπουν αυτές τις συνήθειες από μια απόλαυση της στιγμής στον κίνδυνο ψυχικού και σωματικού εγκλωβισμού με αλλά λόγια σε διαταραχή της ψυχικής ή πνευματικής μας υγείας. Αξιοσημείωτες ήταν οι πληροφορίες σχετικά με τα αίτια και τις βασικότερες συνέπειες των διαφόρων ειδών εξαρτήσεων που κρατούν δέσμιους πολλούς ανθρώπους. Τι είναι εξάρτηση; Η εξάρτηση χαρακτηρίζεται από την έντονη προσήλωση ενός ατόμου προς ένα αντικείμενο ή άλλο άτομο. Ο εξαρτημένος δημιουργεί και επικεντρώνει τη ζωή του γύρω από το αντικείμενο της εξάρτησής του. Εξάρτηση από ουσίες είναι η κατάσταση απόλυτου εθισμού του ανθρώπου, κατά την οποία κυριαρχείται από την έντονη ανάγκη λήψης κάποιας ουσίας. Η σωματική εξάρτηση εμφανίζεται όταν το σώμα του ανθρώπου έχει προσαρμοστεί στην ουσία και αναπτύσσει συμπτώματα αφού σταματήσει τη χρήση ( στερητικό σύνδρομο). Η ψυχολογική εξάρτηση εμφανίζεται όταν ο άνθρωπος έχει ανάγκη από τη χρήση ουσίας για να νιώσει καλά, να διώξει το άγχος ή την ψυχική πίεση ή απλά για να νιώθει φυσιολογικός και να μπορεί να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής. Η ψυχολογική εξάρτηση, σε σύγκριση με τη σωματική, είναι πιο σημαντική και είναι αυτή που απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο για να αντιμετωπιστεί. Δε δημιουργούν όλες οι ουσίες και τις δυο μορφές εξάρτησης. Τι είναι εθισμός; Εθισμός είναι το φαινόμενο της προοδευτικής μεταβολής της ευαισθησίας ενός βιολογικού συστήματος σε μια ουσία όταν αυτή λαμβάνεται κατ' επανάληψη με τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται το αυτό αποτέλεσμα μόνο μετά από προοδευτική αύξηση της δόσης. Όταν είσαι εθισμένος, για παράδειγμα στη χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών, στο κάπνισμα, στο σεξ, στη χαρτοπαιξία, είσαι (σωματικά ή πνευματικά) εξαρτημένος σ' αυτή τη χρήση ή τη συμπεριφορά. Παρουσιάζεις συμπτώματα στερητικού συνδρόμου ή ανοχής όταν δεν κάνεις 4

5 χρήση της ουσίας. Ανοχή σημαίνει ότι κάποιος χρειάζεται υψηλότερες ποσότητες μιας ουσίας κάθε φορά για να πλησιάσει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τα συμπτώματα στερητικού συνδρόμου είναι δυσάρεστες σωματικές αντιδράσεις που λαμβάνουν χώρα όταν η χρήση των ουσιών είναι μειωμένη ή ασυνεχής. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ναυτία, μυϊκοί πόνοι, προβλήματα συγκέντρωσης, αϋπνία, άγχος και εφιάλτες. Ωστόσο και άνθρωποι που δεν βιώνουν συμπτώματα ανοχής ή συμπτώματα στερητικού συνδρόμου, μπορεί να είναι εξαρτημένοι από την ουσία. Κάνουν επαναλαμβανόμενες και ανεπιτυχείς προσπάθειες να περιορίσουν ή να ελέγξουν τη χρήση της ουσίας, ή κάνουν χρήση της ουσίας για μεγαλύτερη χρονική διάρκεια ή σε μεγαλύτερη ποσότητα απ' ότι αρχικά είχαν σχεδιάσει. Για να προμηθευτούν την ουσία, να κάνουν χρήση της και να απαλλαγούν από τις συνέπειές της απαιτείται πολύς χρόνος. Έτσι, παραμελούν σημαντικές δραστηριότητες όπως την εργασία, το σχολείο, τις κοινωνικές επαφές ή σταματούν τελείως αυτές τις δραστηριότητες. Ένα χαρακτηριστικό της εξάρτησης αποτελεί το να μη μπορεί κανείς να ελέγξει τη χρήση της ουσίας ή να τη διακόψει. Υπάρχει μια συγκεκριμένη πίεση, μια σχεδόν ακαταμάχητη ανάγκη να κάνει χρήση της ουσίας. Για να μπορεί να οριστεί εάν κάποιος είναι εξαρτημένος πρέπει να πληροί κάποια κριτήρια που έχουν οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μεταξύ άλλων. Οι ακόλουθες είναι καταστάσεις που χαρακτηρίζουν την εξάρτηση. Για να θεωρηθεί κάποιος εξαρτημένος αρκεί να παρουσιάζει μόνο κάποια από τα ακόλουθα: Ανοχή (ανάγκη για περαιτέρω αίσθηση των αποτελεσμάτων). Ψυχολογική εξάρτηση (επιθυμία, που ποικίλει από πολύ μικρή μέχρι πολύ έντονη). Συμπτώματα στερητικού συνδρόμου (αποκτά όλους τους τύπους σωματικών αντιδράσεων μόλις σταματήσει τη χρήση). Χρήση της ουσίας ή υιοθέτηση συγκεκριμένης συμπεριφοράς για τον περιορισμό των στερητικών συμπτωμάτων. Αποτυχημένες προσπάθειες για να ελέγξει τη χρήση ή τη συμπεριφορά του. Σπατάλη χρόνου τόσο για την χρήση (ουσιών) ή την επανάληψη της συμπεριφοράς στην οποία είναι εθισμένος όσο και κατά την διαδικασία ανάρρωσης. 5

6 Καταστροφικές συνέπειες εξαιτίας της χρήσης τόσο στους ίδιους τους εθισμένους όσο και στους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους (προβλήματα στη δουλειά ή στο σχολείο, συγκρούσεις με τους ανθρώπους που βρίσκονται στο κοντινό περιβάλλον, αφιέρωση λιγότερου χρόνου για χόμπι, ασθένειες κλπ.) Χρήση ουσιών πιο συχνή και σε μεγαλύτερες δόσεις απ' ότι σχεδιάζεται. Εξακολούθηση της χρήσης ακόμα κι αν το άτομο γνωρίζει ότι αυτό είναι καταστροφικό για τον εαυτό του. ΟΙ ΠΙΟ ΔΙΑΔΕΔΟΜΕΝΟΙ ΤΥΠΟΙ ΕΘΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΟΔΗΓΟΥΝ ΣΕ ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΞΗΣ : Αλκοόλ: Τι μας οδηγεί σε αυτό? Νεύρα, οικονομικά αδιέξοδα, άγχος. Ναρκωτικά: Περιέργεια, φίλοι, ψυχολογική πίεση και στο τέλος το σύνδρομο στέρησης. 6

7 Κάπνισμα: Νικοτίνη, άγχος, φίλοι, κατάθλιψη. Διαδίκτυο: Πολύ ελεύθερος χρόνος, υπερπληροφόρηση. Υπερκαταναλωτισμός: Απόρριψη, ανασφάλεια, απληστία. 7

8 Εργασιομανία: Εγωισμός, άγχος. Τηλεόραση: Εύκολη πρόσβαση, ελεύθερος χρόνος. Τυχερά παιχνίδια: Οικονομική ανασφάλεια, απληστία. 8

9 Βιντεοπαιχνίδια: Εθισμός σε πλασματικούς κόσμους, εκτόνωση. Σοκολάτα: Στιγμιαία απόλαυση, άγχος, κατάθλιψη. Ζάχαρη & Καφές: ΚαφεΪνη, γλυκόζη. 9

10 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ Κατά την διάρκεια της ερευνητικής εργασίας και με τη συνεπή καταγραφή ημερολογίων οι ομάδες έφτιαξαν ερωτηματολόγια που απευθύνονταν στους εφήβους για να καταγράψουν τις απόψεις τους και τις γνώσεις τους σχετικά με τις εξαρτήσεις με τις οποίες ασχολήθηκαν. Στη συνέχεια έγινε μια στατιστική επεξεργασία των απαντήσεων που δόθηκαν και σύμφωνα με αυτές δημιουργήθηκαν τα γραφήματα της κάθε ομάδας. Με τη διαδικασία αυτή έγινε εφικτό να παρουσιαστεί ένα τελικό συμπέρασμα των απόψεων των νέων. Ακόμη κατασκευάστηκαν αφίσες και κολάζ σχετικές με το θέμα της κάθε ομάδας. Επίσης κάθε ομάδα μετά από έρευνα στο διαδίκτυο έγραψε μια εργασία η οποία περιλάμβανε τα αίτια, τις συνέπειες, τους τρόπους πρόληψης, τους τρόπους αντιμετώπισης και ένα επίλογο με ένα γενικό συμπέρασμα για το είδος της εξάρτησης με το οποίο ασχολήθηκε. 10

11 11

12 Νέοι και... Εξαρτήσεις. Φύλο: Αγόρι Κορίτσι Ηλικία... Καπνίζετε; Ναι Όχι Είστε συστηματικός καπνιστής; Ναι Όχι Από ποιά ηλικία;... Γιατί πιστεύετε ότι οι νέοι αρχίζουν το κάπνισμα στις μέρες μας; Φίλοι Οικογένεια Άγχος Μόδα Από ποιά ηλικία θεωρείτε ότι οι νέοι αρχίζουν το κάπνισμα; Ποια η γνώμη σας για το κάπνισμα; Σας ευχαριστούμε για το χρόνο σας. Project Β τετράμηνο

13 Nο Smokers Club : Ασβεστάς Κώστας Βολυράκη Μαρία Κουτράκης Γιάννης Στεφανάκης Χρύσανθος Ψυλλάκης Μάνος 13

14 Kαπνίζετε..? ΝΑΙ ΌΧΙ ΝΑΙ ΌΧΙ αγόρια κορίτσια Είστε συστηματικός καπνιστής..? αγόρια κορίτσια NAI OXI NAI OXI 14

15 Γιατί πιστεύετε ότι οι νέοι αρχίζουν το κάπνισμα στις μέρες μας..? αγορια κορίτσια φίλοι άγχος Από ποια ηλικία θεωρείτε ότι οι νέοι αρχίζουν το κάπνισμα στις μέρες μας..? ετων ετών ετών

16 Ποια είναι η γνώμη σας για το κάπνισμα..? Συμπέρασμα για τη γνώμη των νέων σχετικά με το κάπνισμα : Με ελάχιστο αποκλεισμό οι νέοι υποστηρίζουν πώς το κάπνισμα είναι μια αντιαισθητική συνήθεια που προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας. Ακόμη θεωρούν ότι φανερώνει αδυναμία χαρακτήρα για όσους έχουν υποκύψει. Συμπεράσματα Η ομάδα μας ερευνά την εξάρτηση των νέων από το κάπνισμα. Τα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν από 45 μαθητές του λυκείου προκειμένου να δούμε τη συνολική γνώμη τους σχετικά με το θέμα. Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι τα αγόρια καπνίζουν σε μεγαλύτερο βαθμό από τα κορίτσια. Ωστόσο, από τα αγόρια και τα κορίτσια που είναι καπνιστές συστηματικά καπνίζουν οι περισσότεροι. Τα αγόρια δηλώνουν ότι το κάπνισμα το ξεκίνησαν από την ηλικία ετών ενώ τα κορίτσια από 15. Από τις αιτίες για τις οποίες οι νέοι ξεκινούν το κάπνισμα δηλώνουν σημαντικότερη ότι είναι η μόδα (μαγκιά) αλλά και οι φίλοι. Λιγότερο θεωρούν ως αιτία το άγχος ενώ λίγοι υποστηρίζουν πως η οικογένεια μπορεί να ασκήσει τέτοιου είδους επιρροή. Ακόμα, θεωρούν ότι οι περισσότεροι νέοι αρχίζουν το κάπνισμα μεταξύ της ηλικίας ετών, ενώ λιγότεροι μεταξύ των ηλικιών Κανένα από τα παιδιά δεν δήλωσε ως πιθανή ηλικία έναρξης του καπνίσματος την πενταετία μεταξύ ετών. Συμπερασματικά οι μαθητές στην ερώτηση που τους ζητούσαμε να μας εκφράσουν τη γνώμη τους σχετικά με το κάπνισμα υποστηρίζουν(με ελάχιστο αποκλεισμό)πως το κάπνισμα είναι μια αντιαισθητική συνήθεια που προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας. Αρκετοί τονίζουν πως εντοπίζουν αδυναμία χαρακτήρα σε όσους έχουν υποκύψει στο κάπνισμα (& τον εθισμό που προκαλεί). 16

17 ΚΑΠΝΙΣΜΑ-ΤΣΙΓΑΡΟ ΟΡΙΣΜΟΣ: Το τσιγάρο αποτελείται από μικρά κομμάτια επεξεργασμένου καπνού που είναι τυλιγμένα σε χαρτί. Έχει κυλινδρικό σχήμα και μπορεί να έχει στο ένα του άκρο επιστόμιο με φίλτρο. Το μήκος του δεν υπερβαίνει τα 120 χιλιοστά και η διάμετρός του τα 10 χιλιοστά. Το τσιγάρο χρησιμοποιείται για το κάπνισμα. Για αυτόν το σκοπό το ένα του (άφιλτρο) άκρο αναφλέγεται καθώς το άλλο τοποθετείται στο στόμα του καπνιστή, από όπου εισπνέεται περιστασιακά ο καπνός που παράγεται. Το κάπνισμα τσιγάρων αυξάνει την πιθανότητα για προβλήματα υγείας, όπως είδη καρκίνων, με σημαντικότερο αυτόν του πνεύμονα, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν στο θάνατο. ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ: Το κυριότερο προϊόν της καύσης είναι η πίσσα, αλλά έχει βρεθεί ότι στους πνεύμονες του καπνιστή μεταφέρονται εκτός από την πίσσα και άλλες περίπου χημικές ενώσεις, τοξικές ή μη. Ο όρος τσιγάρο συνήθως αναφέρεται στα τσιγάρα που περιέχουν καπνό, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αναφορά σε παρόμοια αντικείμενα καπνίσματος που περιέχουν και άλλα φυτά όπως το χασίς. Εκτιμήσεις ειδικών επιστημόνων ανέφεραν στις αρχές του 2008 ότι νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα αποτελούν την αιτία θανάτου για Έλληνες ετησίως. ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΤΣΙΓΑΡΟ: 4000 χημικές ουσίες περιέχει το τσιγάρο, οι περισσότερες έχουν αρκετά δηλητηριώδης δράση, ενώ τουλάχιστον οι 43 από αυτές τις ουσίες, ευθύνονται για τη δημιουργία καρκίνου στον οργανισμό. Οι πιο γνωστές χημικές ουσίες (δηλητήρια) που περιέχονται στα τσιγάρα, συνοψίζονται παρακάτω: Μονοξείδιο του Άνθρακα: Βασικό συστατικό των καυσαερίων, που δεσμεύει την αιμοσφαιρίνη και στερεί οξυγόνο από τα κύτταρα. Πίσσα: Επιφάνεια δρόμων Άσφαλτος. Νικοτίνη: Εντομοκτόνο. Aκετόνη: Ουσία που υπάρχει και στα καθαριστικά των νυχιών, το γνωστό ασετόν - Διαλυτικό χρωμάτων. Αμμωνία: Χρησιμοποιείται στα καθαριστικά πατωμάτων και προστίθεται στα τσιγάρα για να αυξήσει την απορρόφηση της νικοτίνης. 17

18 Αρσενικό: Γνωστό δηλητήριο, που χρησιμοποιείται και για τα ποντικοφάρμακα. Βενζίνη: Πετρέλαιο κίνησης. Βουτάνιο: Υγρό αναπτήρων. Φορμαλδεϊδη: Υγρό ταρίχευσης (βαλσάμωμα) - Γνωστή καρκινογόνος ουσία. Κυανιδικό Υδρογόνο: Δηλητήριο στους αγωγούς αέρος. Μεθανόλη: Καύσιμο στα πυραυλικά συστήματα. Τολουένιο: Βιομηχανικό διαλυτικό- DDT: Εντομοκτόνο. Ράδιο: Ραδιενεργό αέριο. Πολλώνιο: Ραδιενεργή σκόνη στην ατμόσφαιρα. Ανιλίνη: Βασικό χημικό συστατικό χρωμάτων. Ναφθαλίνη: Γνωστή ουσία που χρησιμοποιούμε για την προστασία των ρούχων από το σκώρο. Κυανιούχες Ενώσεις: Χρησιμοποιούνται στα φυτοφάρμακα. Προπάνιο: Χρησιμοποιείται σε λάμπες αερίου / γκαζάκια. Ραδιενεργά Κατάλοιπα: Παράγονται από την μόλυνση των καλλιεργειών Η ΝΙΚΟΤΙΝΗ ΟΡΙΣΜΟΣ ΝΙΚΟΤΙΝΗΣ Νικοτίνη ονομάζεται το αλκαλοειδές, το οποίο απαντάται σε σχετικά μεγάλες ποσότητες στα φύλλα του καπνού (Nicotiana tabacum) και σε πολύ μικρότερες ποσότητες στα φυτά της οικογένειας των σολανιδών (Solenacae), όπως η τομάτα, η πατάτα και η μελιτζάνα. ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΝΙΚΟΤΙΝΗΣ 18

19 Είναι υγρό άχρωμο, λιπαρό και ισχυρά δηλητηριώδες, με έντονη οσμή και ιδιαίτερα πικρή γεύση. Διαλύεται στο νερό, στην αιθυλική αλκοόλη (οινόπνευμα) και στον αιθέρα. Με θέρμανση αναδίδει ατμούς ισχυρά δηλητηριώδεις και αναφλέξιμους, ενώ σε θερμοκρασίες άνω των 55 ο C μπορεί να σχηματίσει με τον αέρα εκρηκτικά μίγματα. Το γεγονός ότι η νικοτίνη καίγεται στον αέρα είναι αυτό που κάνει δυνατό το κάπνισμα, καθώς από τα 20 mg περίπου που περιέχει ένα τσιγάρο μόνο το 1 mg περίπου εισπνέεται. ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΙΚΟΤΙΝΗΣ Η νικοτίνη, όταν εισέλθει στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω του κυκλοφορικού συστήματος, απορροφάται ταχέως και υπερβαίνει τον αιματεγκεφαλικό φραγμό. Η ημιπερίοδος ζωής της νικοτίνης στον οργανισμό είναι περίπου δύο ώρες. Από φυσιολογικής απόψεως είναι ένα από τα ισχυρότερα δηλητήρια και προσβάλλει τόσο το κεντρικό όσο και το περιφερικό νευρικό σύστημα. Είναι, επίσης, ουσία η οποία προκαλεί ισχυρότατο εθισμό. Σε πολύ μικρές ποσότητες αποτελεί ισχυρό διεγερτικό και συνεπώς προκαλεί αύξηση των καρδιακών παλμών και της αρτηριακής πίεσης. Προκαλεί, επίσης, ζάλη και ναυτία καθώς και ανορεξία. Ο εθισμός που προκαλεί στους καπνιστές είναι ιδιαίτερα ισχυρός, καθώς μόνο το 20% των συστηματικά καπνιστών καταφέρνουν να κόψουν το κάπνισμα με την πρώτη προσπάθεια. Η αποχή από το κάπνισμα συνήθως προκαλεί, εκτός των συμπτωμάτων στέρησης, ισχυρή αύξηση της όρεξης, με συνέπεια οι καπνιστές να εμφανίζουν έντονη αύξηση σωματικού βάρους ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μήνες της διακοπής. Η νικοτίνη που περιέχει το τσιγάρο ενέχεται για την εμφάνιση πολλαπλών παθήσεων, που εμφανίζονται είτε στη στοματική κοιλότητα είτε σε βλεννογόνους. Η δράση της είναι πολυσχιδής και εκτείνεται από αλλοιώσεις επιφανειακού χαρακτήρα, όπως λ.χ. η νικοτινική στοματίτιδα, έως την πρόκληση χρόνιων καταστάσεων, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, αλλά, το χειρότερο, οδηγεί στην εμφάνιση κακοήθων όγκων, με κυριότερους τον καρκίνο του λάρυγγα και του πνεύμονα. Παράλληλα, ισχυρή είναι η έξη που δημιουργείται, πέραν δηλαδή του φαρμακευτικού εθισμού, αφού το κάπνισμα συνδέεται με καθημερινές δραστηριότητες, αλλά και αποκτά συμβολικό χαρακτήρα έχοντας πολλές φορές σχέση με τη συναισθηματική φόρτιση του ατόμου. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ: Όλες οι στατιστικές αποδεικνύουν αφενός μεν τη διασύνδεση του καπνίσματος με τις κυριότερες από τις παθολογικές καταστάσεις που αναφέρθηκαν, αφετέρου δε την απαλλαγή από αυτές σε περίπτωση διακοπής του. Ένας χρόνιος καπνιστής έχει 20 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να προσβληθεί και να πεθάνει από καρκίνο του πνεύμονα, από έναν μη καπνιστή. Από την άλλη, έπειτα από διακοπή του καπνίσματος, οι πιθανότητες αυτές μειώνονται αισθητά, χρειάζεται όμως μεγάλο χρονικό διάστημα, έως ότου οι πνεύμονές του «καθαρίσουν» από τις εναποθέσεις μικροσωματιδίων και τις άλλες αλλοιώσεις που έχουν στο μεταξύ προκληθεί. 19

20 ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ: Η πρόληψη του καπνίσματος στους νέους γίνεται συνήθως με ενημέρωση μέσω προληπτικών προγραμμάτων που οργανώνουν αρμόδιοι φορείς. Ωστόσο, κάποιες φορές τα προγράμματα δεν κατάφερναν να αλλάξουν γνώμη στους νέους. Ευτυχώς υπάρχουν αρκετά που είχαν ικανοποιητικά αποτελέσματα. Ένα από αυτά είναι το παρόν προληπτικό πρόγραμμα, όπου ο σχεδιασμός του βασίστηκε στο θεωρητικό μοντέλο του DR. Jody Corey-Bloom. Το ακόλουθο πρόγραμμα απευθύνεται σε φοιτητικό πληθυσμό και στοχεύει σε αλλαγή της στάσης των νέων για το κάπνισμα, σε αποτροπή από το κάπνισμα για τους μη καπνιστές(πρωτογενής πρόληψη) και σε μείωση ή διακοπή του καπνίσματος για τους καπνιστές (δευτερογενής πρόληψη). ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ: Την παρουσίαση ενημερωτικού βίντεο για τις επιπτώσεις του καπνίσματος και την πολιτική των καπνοβιομηχανιών. Αφίσες με αντικαπνιστικά μηνύματα. Ένα ενημερωτικό φυλλάδιο για τις συνέπειες του καπνίσματος. Ένα φυλλάδιο οδηγό διακοπής του καπνίσματος. Περιλαμβάνει πληροφορίες οι οποίες είναι σχετικές με το θέμα. Έτσι οι αφίσες και το ενημερωτικό φυλλάδιο δίνουν έμφαση σε άμεσες αρνητικές συνέπιες του καπνίσματος: η άσχημη μυρωδιά στο στόμα, η μείωση της φυσικής κατάστασης, η ανδρική ανικανότητα είναι επιπτώσεις που είναι πολύ πιο πιθανό να ανησυχήσουν ένα νεαρό άτομο από το πιο απόμακρο, χρονικά, κίνδυνο θανάτου από καρδιακή προσβολή. Επίσης οι αφίσες και τα φυλλάδια δίνουν έμφαση στην αυτοκαθοδηγούμενη αλλαγή της συμπεριφοράς (π.χ. την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και της αίσθησης προσωπικότητας) και την λήψη αποφάσεων με βάση την κριτική και ανεξάρτητη σκέψη. Λίζα Βαρβόγλη (ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια) Το ΒΗΜΑ 2/6/02 ΑΝΟΙΓΕΙΣ ΔΡΟΜΟ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΟΒΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΣΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ. Αυτή τη στιγμή λειτουργούν ένα σωρό ιατρεία σε γνωστές κλινικές που οργανωμένα βοηθούν τους καπνιστές να απεξαρτηθούν από το τσιγάρο. Ακολουθούνται από τους καπνιστές κάποια σταδιακά βήματα για να απεξαρτηθούν σωματικά αλλά και ψυχολογικά. Αυτό επιτυγχάνεται με την φαρμακευτική αγωγή και ψυχολογική υποστήριξη από ειδικευμένους ιατρούς. Τα ιατρεία αυτά είναι είτε δημόσια είτε ιδιωτικά κέντρα απεξάρτησης από το κάπνισμα και υπάγονται στα εξωτερικά ιατρεία των 20

21 νοσοκομείων, τα οποία στελεχώνονται από πνευμονολόγους, ψυχολόγους ή ψυχιάτρους, νοσηλευτές και κοινωνικούς λειτουργούς. Ωστόσο, στα κέντρα απεξάρτησης από το κάπνισμα μπορεί κανείς να ενημερωθεί για τους κινδύνους που ελλοχεύει το τσιγάρο και πώς να κινηθεί σωστά για τη διακοπή του καπνίσματος και θα λάβει ένα χρονοδιάγραμμα με τη βοήθεια του γιατρού του. Ειδικότερα, η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει: Έτη καπνίσματος, αριθμός τσιγάρων, βαθμός εξάρτησης με βάση το ερωτηματολόγιο Fagerstrom, και αξιολόγηση της πραγματικής διάθεσης για διακοπή καπνίσματος. Αυτό διαπιστώνεται με τη βοήθεια ενός ερωτηματολογίου. Καταγραφή του ιατρικού ιστορικού, το οποίο πιθανώς να καταδεικνύει και το είδος της θεραπείας που πρέπει να ακολουθηθεί (π.χ. αν φάρμακα που ήδη παίρνει κάποιος μπορεί να επηρεάσουν την μεταβολή των ενδεδειγμένων για τη διακοπή του καπνίσματος και αν υπάρχουν ήδη προβλήματα υγείας). Εάν νομίζει ότι ίσως δεν χρειάζεσαι την διακοπή του τσιγάρου θα ενημερωθεί λεπτομερώς το πόσο βλαπτικό είναι καθώς και τις 4000 χημικές ουσίες που καθιστούν βέβαιο ότι προκαλεί την τύχη του. Θα αναλυθούν οι λόγοι επιθυμίας της διακοπής του καπνίσματος, θα ενημερωθεί σχετικά με το πόσο βλαβερό είναι το τσιγάρο και το πόσο, επίσης, καλό θα κάνει στον εαυτό του κόβοντάς το και θα ορίσει ημερομηνία διακοπής του καπνίσματος. Θα τονώσουν το άτομο αυτό να συνεχίσει απτόητο την προσπάθειά του καθώς θα ενημερωθεί για το στερητικό στάδιο που θα περάσει. Θα λάβει φάρμακα αναλόγως το βαθμό και τον χρόνο που κάπνιζε αλλά και πως αντιμετωπίζει το στερητικό σύνδρομο. Θα ληφθούν υπόψη το πόσο θέλει να διακόψει, το πόσο θετικός και συνειδητοποιημένος είναι, αν πρώτα έπαιρνε παρόμοια φάρμακα-βοηθήματα, οι αντενδείξεις, η πιθανότητα παρενεργειών και η προσωπική του προτίμηση. Αν το επιθυμεί θα του προταθεί φιλικά η ψυχολογική υποστήριξη που παρέχεται από ειδικό ψυχολόγο. Θα του δοθεί εγχειρίδιο σχετικά με το κάπνισμα και τη διακοπή του. Θα μελετηθεί η δική του καθαρά προσωπική ανάγκη όσον αφορά τη συχνότητα εξέτασης από τον ιατρό. Σε ορισμένα ιατρεία διακοπής καπνίσματος, όταν ξεκινά κανείς την θεραπεία γίνεται ένας λειτουργικός έλεγχος της αναπνοής, ο οποίος επαναλαμβάνεται ανά 3μηνο και για διάστημα ενός έτους, μετράται επίσης το μονοξειδίου του άνθρακα (CO) που εκπνέει, καταγραφή του βάρους και της αρτηριακής πίεσης, έλεγχος που επαναλαμβάνεται στις εβδομαδιαίες επισκέψεις των καπνιστών και ανά 3μηνο ακόμα και μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας. 21

22 Τα πιο αναγνωρισμένα κέντρα απεξάρτησης από το κάπνισμα είναι: Συμβουλευτικό κέντρο ΔΙΑΔΡΟΜΗ, το οποίο έχει εγκαταστάσεις σε Ελλάδα και Αγγλία. Οι Ελληνικές κτιριακές εγκαταστάσεις βρίσκονται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Δημόσιο συμβουλευτικό τμήμα απεξάρτησης από το κάπνισμα λειτουργεί και στο Βενιζέλειο και στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου (ΠΑΓΝΗ). Καταληκτικά, αυτό που αποκομίζουμε από την εργασία και την έρευνα την οποία ολοκληρώσαμε σχετικά με το κάπνισμα και την εξάρτηση που αυτό προκαλεί, είναι ότι το κάπνισμα για τους νέους αποτελεί μια συνήθεια η οποία προσφέρει απόλαυση που δεν διαρκεί πολύ,παρά μόνο λίγες στιγμές. Συγκεκριμένα, συνειδητά επιλέγουν να καπνίζουν το «θάνατο» αφού το τσιγάρο περιέχει περίπου χημικές ενώσεις, εκ των οποίων πολλές είναι τοξικές. Τέλος, αναζητήσαμε τρόπους με τους οποίους κάποιος μπορεί να απεξαρτηθεί από το κάπνισμα και τα ειδικά συμβουλευτικά κέντρα στα οποία μπορεί να απευθυνθεί. Σαν ατάκα μπορούμε να πούμε: «ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΑ ΜΙΑ ΑΘΩΑ ΣΥΝΗΘΕΙΑ ΣΚΟΤΩΝΕΙ» 22

23 23

24 Ερωτηματολόγιο: Κατανάλωση αλκοόλ 1. Φύλλο 2. Ηλικία.. 3. Καταναλώνεις αλκοολούχα ποτά; Ναι Όχι 4. Αν ναι, πόσο συχνά; Μία φορά το μήνα 1-2 φορές την εβδομάδα 3-4 φορές την εβδομάδα Κάθε μέρα 5. Ποιοι πιστεύεις ότι είναι οι κυριότεροι λόγοι, που ωθούν κάποιον στην κατανάλωση αλκοόλ; Από περιέργεια Λόγω παρέας Για επίδειξη Λόγω προσωπικών προβλημάτων 6. Γνωρίζεις για τις αρνητικές επιπτώσεις του αλκοόλ τόσο στον ανθρώπινο οργανισμό όσο και στο κοινωνικό περιβάλλον του χρήστη; Ναι Όχι Σας Ευχαριστούμε! 24

25 25

26 90 ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΛΚΟΟΛ Ναι Όχι Γυναίκες 90 ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΛΚΟΟΛ Ναι Όχι Άνδρες 26

27 70 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛ Μία φορά το μήνα 1-2 φορές την εβδομάδα 3-4 φορές την εβδομάδα Κάθε μέρα 10 0 Γυναίκες 45 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛ Μία φορά το μήνα 1-2 φορές την εβδομάδα 3-4 φορές την εβδομάδα Κάθε μέρα Άνδρες 27

28 80 ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΛΟΓΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛ ΠΕΡΙΕΡΓΕΙΑ ΠΑΡΕΑ ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 10 0 Γυναίκες 70 ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΛΟΓΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΑΛΚΟΟΛ ΠΕΡΙΕΡΓΕΙΑ ΠΑΡΕΑ ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 10 0 Άνδρες 28

29 100 ΕΠΙΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ Ναι Όχι Γυναίκες 100 ΕΠΙΓΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ Ναι Όχι Άνδρες 29

30 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: Η έρευνα μας διεξάχθηκε ανάμεσα σε 100 διαφορετικά άτομα, που κλίθηκαν να συμπληρώσουν τα ερωτηματολόγια που φτιάξαμε και να απαντήσουν με ακρίβεια στις ερωτήσεις αυτού, βάση των προσωπικών τους απόψεων. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν είναι τα εξής: Από το ποσοστό των γυναικών που ερωτήθηκαν το 81% δήλωσε ότι καταναλώνουν αλκοόλ ενώ το 19% δήλωσε πως δεν καταναλώνει. Αντίστοιχα, το 83% των ανδρών καταναλώνει αλκοόλ έναντι του 17% αυτών δεν πίνει οινοπνευματώδη ποτά. Η πλειοψηφία γυναικών αποκρίθηκε πως καταναλώνουν τουλάχιστον 1 φορά το μήνα ή 1-2 φορές την εβδομάδα αλκοολούχα ποτά, ενώ σπανιότερα 3-4 φορές την εβδομάδα ή κάθε μέρα. Αντίθετα, η πλειοψηφία των ανδρών φαίνεται να καταναλώνει αλκοόλ περισσότερο 1 φορά το μήνα ακολουθώντας 1-2 φορές την εβδομάδα και 3-4 φορές την εβδομάδα, καθώς το 15% αυτών κάνει χρήση αλκοόλ καθημερινά. Επίσης συμπεράναμε ότι γυναίκες και άνδρες θεωρούν ως κυριότερους λόγους κατανάλωσης αλκοόλ από τα άτομα την επίδραση της παρέας και τα προσωπικά προβλήματα, ενώ λιγότερο σημαντικούς παράγοντες θεωρούν την επίδειξη και την περιέργεια. Παράλληλα, το 90% ανδρών και γυναικών γνωρίζει για τις αρνητικές επιπτώσεις του αλκοόλ τόσο στον ανθρώπινο οργανισμό όσο και στο κοινωνικό περιβάλλον του χρήστη, και μόνο το 10% αυτών δείχνει άγνοια. Σε τελική ανάλυση, η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών, που παρατηρήθηκε σε άνδρες και γυναίκες, είναι υψηλή, παρόλο που γνωρίζουν τις επιπτώσεις αυτών σε διάφορα επίπεδα ( υγείας-κοινωνίας κτλ.). 30

31 Αλκοολούχο ποτό γενικά ονομάζεται οποιοδήποτε υγρό που περιέχει αλκοόλη. Συνηθέστερα όμως με τον προσδιορισμό αυτό ονομάζεται το ποτό του οποίου συστατικό είναι η αιθυλική αλκοόλη (οινόπνευμα, CH 3 -CH 2 -OH). Τα αλκοολούχα ποτά ονομάζονται, επίσης, και οινοπνευματώδη και, λαϊκότερα, σπίρτα (από παραφθορά της λατινικής λέξεως spirit=οινόπνευμα). Το αλκοόλ επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα ως καταπραϋντικό. Η δράση του είναι ηρεμιστική, επιβραδύνει τον κινητικό συντονισμό και τον χρόνο αντίδρασης. Παράλληλα μειώνει την ικανότητα κρίσης, τον αυτοέλεγχο, προκαλεί διαταραχές στην μνήμη και επηρεάζει την ικανότητα παραγωγής λογικών σκέψεων και πράξεων. Παραδόξως, με την υποχώρηση των επιδράσεών του, το αλκοόλ προκαλεί διαταραχές και στον ύπνο και θεωρείται μια σημαντική αιτία αϋπνίας. Δύο σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα επεξεργάζεται το αλκοόλ είναι ο σωματότυπος και ο ρυθμός της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών ένα μεγαλόσωμο άτομο μεθάει πιο αργά συγκριτικά με ένα μικρόσωμο άτομο ακόμη και όταν πίνουν τις ίδιες ποσότητες αλκοολούχου ποτού εξαιτίας της μεγαλύτερης ποσότητας αίματος που έχει στον οργανισμό του. Από την άλλη μεριά, το φαγητό μπορεί να επηρεάσει την μέθη αφού επιβραδύνει την ταχύτητα με την οποία το αλκοόλ απορροφάται από το αίμα. Οι επιδράσεις της μέθης μειώνονται όταν έχει προηγηθεί γεύμα. ΣΤΑΔΙΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ: Χρήση Κατάχρηση Εθισμός Εξάρτηση Χρήση: «κοινωνικά αποδεκτή» χρήση του αλκοόλ σε «κατάλληλες» συγκεκριμένες περιστάσεις και περιβάλλον. Κατάχρηση: αρχική φάση: συνειδητοποίηση της κατάχρησης. Αποτυχημένες προσπάθειες επανόδου σε παλαιότερες συνήθειες. Αναζήτηση ευκαιριών χρήσης. Εθισμός: κρίσιμη φάση. Απώλεια ελέγχου της χρήσης. Έναρξη σωματικών, ψυχολογικών και κοινωνικών επιπτώσεων. Εξάρτηση: χρόνια φάση. Καθημερινή χρήση. Η χρήση είναι ο βασικός άξονας της συμπεριφοράς. Οι επιπτώσεις μεγιστοποιούνται. 31

32 Η ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ Δοκιμή Δραστήρια Ενασχόληση Έντονη Ενασχόληση Εξάρτηση Η πρώτη χρήση- δοκιμή γίνεται συνήθως από περιέργεια: την τάση της έντονης επιθυμίας να δει, να μάθει κάποιος κάτι, η οποία διακατέχει τον άνθρωπο σε διάφορες διαβαθμίσεις, κυρίως τον νέο, που τον ωθεί να εξερευνήσει μέσω της προσωπικής εμπειρίας κάτι το άγνωστο, το μυστηριώδες και στις μέρες μας, το πολυσυζητημένο. Συνυπάρχουν βέβαια και άλλοι παράγοντες όπως λ.χ. το Περιβάλλον: ανεκτικό στην παρουσία της ουσίας και η Χαλάρωση των δισταγμών: που μπορεί να διακατέχει το άτομο εκείνη τη στιγμή. ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ Ο Αλκοολισμός είναι μια πρωτογενής και χρόνια ασθένεια, της οποίας η εξέλιξη και οι εκδηλώσεις επηρεάζονται από γενετικούς, ψυχο-κοινωνικούς και περιβαλλοντολογικούς παράγοντες. Η εν λόγω ασθένεια είναι συχνά προϊούσα και θανατηφόρα. Χαρακτηρίζεται, σε συνεχή ή περιοδική βάση, από μειωμένη ικανότητα ελέγχου χρήσης της ουσίας, έντονη και συνεχή πνευματική ενασχόληση με το «ναρκωτικό» αλκοόλ, τη χρήση αλκοόλ παρόλες τις δυσμενείς συνέπειες, όπως επίσης διαστρεβλωμένο τρόπο σκέψης και ιδιαίτερα άρνηση. Πιο συγκεκριμένα, η φύση του αλκοολισμού ως μια νοσολογική οντότητα, τον διαχωρίζει περαιτέρω από άλλες παθοφυσιολογικές καταστάσεις που πιθανόν να συνδέονται με αυτήν, καθώς επίσης υπάρχει ανικανότητα να περιορίσει κάποιος τη χρήση αλκοόλ ή να περιορίσει, κάθε φορά που πίνει, τη διάρκεια ενός επεισοδίου λήψης του ποτού, τις ποσότητες οινοπνεύματος που καταναλώνει και τις συνέπειες που προκύπτουν από τις 32

33 διάφορες συμπεριφορές της πόσης. Η έντονη και συνεχής πνευματική ενασχόληση με τη χρήση αλκοόλ σημαίνει ότι το άτομο εστιάζει την προσοχή του στο «ναρκωτικό» αλκοόλ, στη ψυχοτρόπο δράση του και στη χρήση του. Ως εκ τούτου, η ανάλογη σπουδαιότητα που αποδίδει το άτομο στην ουσία συχνά το κάνει να διοχετεύει όλη του τη ενέργεια στη χρήση και να παραβλέπει σημαντικές υποχρεώσεις στη ζωή του. ΑΙΤΙΑ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ Παράλληλα, τα αίτια που προκαλούν τη διάδοση του αλκοολισμού ανάμεσα στα φτωχά στρώματα του πληθυσμού είναι, κυρίως, οικονομικά. Οι ακατάλληλες συνθήκες κατοικίας, η ανεπαρκής και ομοιόμορφη διατροφή, η έλλειψη δυνατοτήτων για πολιτιστική ψυχαγωγία, οι αδιέξοδες καταστάσεις είναι τα αίτια της βαριάς μορφής μέθης, στην οποία καταφεύγουν οι άνθρωποι ως μέσο λησμονιάς ή σαν υποκατάστατο τροφής. Με την αύξηση του πληθυσμού των πόλεων, διευρύνονται οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων, διαδίδονται ευχερέστερα οι κακές συνήθειες και οξύνεται η νευροψυχική ένταση, ενώ χαλαρώνει ο ηθικός έλεγχος, αφού στις συνθήκες της ζωής της μεγάλης πόλης η συμπεριφορά των ανθρώπων υποβάλλεται λιγότερο σε κοινωνικό έλεγχο απ' ότι σ' ένα χωριό. Κοινωνικές είναι και οι ψυχολογικές αιτίες της μέθης. Με τον όρο ψυχολογικές αιτίες εννοούμε το σύνολο των κινήτρων που ωθούν ορισμένα άτομα στη χρήση οινοπνευματωδών ποτών. Οι δυσκολίες προσαρμογής στο εξωτερικό περιβάλλον, οι συγκρούσεις στα πλαίσια του στενότερου περίγυρου, η δυσαρέσκεια, η μοναξιά, η έλλειψη κατανόησης, η κόπωση, η αναποφασιστικότητα, η συναίσθηση ότι μειονεκτεί σε κάτι και πολλά άλλα προκαλούν στο άτομο μια ψυχική κατάσταση δυσφορίας και με την επίδραση του αλκοόλ ανακουφίζεται προσωρινά. Ωστόσο, στη βοήθεια του αλκοόλ δεν καταφεύγουν πάντοτε όλοι όσοι βρίσκονται, σε μια ορισμένη στιγμή ή περίοδο, σε δυσάρεστη θέση. Αυτό εξαρτάται από την ατομική πείρα, από την ατομική σχέση με το αλκοόλ, καθώς κι από τον τρόπο που γίνεται ο κοινωνικός έλεγχος. Οι κοινωνικές συνθήκες μπορούν όχι μόνο να δημιουργούν τις προϋποθέσεις για τη χρήση του αλκοόλ, αλλά και να περιορίζουν τη χρησιμοποίηση του. Ο περιορισμός αυτός μπορεί να είναι τυπικός (νομοθετικός) ή μη τυπικός (ηθικός). Ο τελευταίος εξαρτάται, κυρίως, από τη σχέση του ανθρώπου προς τις καθιερωμένες, από την κοινωνία, αρχές και από την κοινωνική ηθική. Όσο λιγότερες δυνατότητες έχει το άτομο να ξεπεράσει μια δύσκολη κατάσταση, τόσο ευκολότερα καταφεύγει στο αλκοόλ και τόσο μικρότερη πιθανότητα υπάρχει να σταματήσει με τη θέλησή του τη χρήση οινοπνευματωδών ποτών. Όμως, τα άτομα που δεν είναι σε θέση να αντιδράσουν με τη θέλησή τους αποτελούν ασήμαντο τμήμα των αλκοολικών και έχουν ανάγκη όχι τόσο από κοινωνικό έλεγχο, όσο από ψυχιατρική και ψυχοθεραπευτική βοήθεια. Σοβαρή σημασία στο πρόβλημα του αλκοολισμού έχει η επίδραση του στενού περιβάλλοντος (γονέων, φίλων) που σε σημαντικό βαθμό διαμορφώνει την προσωπικότητα 33

34 και την τοποθέτηση των νέων απέναντι στο αλκοόλ. Από έρευνες που έχουν γίνει, σχετικά με το ρόλο της οικογένειας στην εμφάνιση και διάδοση του αλκοολισμού, διαπιστώθηκε η επίδραση που έχει η υπέρμετρη χρήση αλκοόλ από έναν από τους γονείς και η λαθεμένη διαπαιδαγώγηση του ατόμου κατά την παιδική του ηλικία. Τέλος, άλλες αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν κάποιον στον αλκοολισμό είναι ότι πίνει για το κέφι, για να αλλάξει η διάθεση του, να «φτιαχτεί», να ηρεμήσει, να χαλαρώσει και επειδή έχει αϋπνία ή προβλήματα στις σχέσεις του με τους άλλους. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ Οι επιπτώσεις από την κατανάλωση οινοπνεύματος δεν επιβαρύνουν μόνο τον πότη (με συχνή εμφάνιση νοσημάτων όπως αλκοολική γαστρίτιδα, πεπτικό έλκος, κίρρωση του ήπατος και αύξηση των καρδιαγγειακών νοσημάτων, των κακοηθών νεοπλασμάτων και των ψυχιατρικών διαταραχών), αλλά και το άμεσο κοινωνικό του περιβάλλον. Επίσης, η εξάπλωση των μηχανικών μέσων μεταφοράς (αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες, κ.ά.), καθώς και της αυτοματοποιημένης εργασίας, διευρύνουν το πεδίο των επιπτώσεων που μπορεί να έχουν τα οινοπνευματώδη ποτά. Ένας άλλος επιβαρυντικός παράγοντας είναι η κατανάλωση φαρμάκων, πολλά από τα οποία συνεργούν με τη δράση του οινοπνεύματος. Ορισμένα από αυτά, καθώς και ορισμένες χημικές ουσίες, γίνονται ιδιαίτερα επικίνδυνα όταν καταναλώνονται μαζί με οινόπνευμα. Σε ότι αφορά τα κοινωνικά προβλήματα που δημιουργεί ή επιδεινώνει η κατανάλωση οινοπνεύματος, πιο συχνά αναφέρονται η διατάραξη των συζυγικών και οικογενειακών σχέσεων, τα προβλήματα στην εργασία (αύξηση των απουσιών από την εργασία, αύξηση των εργατικών ατυχημάτων, μείωση της παραγωγικότητας), καθώς και η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης του ατόμου και ο κοινωνικός στιγματισμός. Στη Μ. Βρετανία η αυξημένη κατανάλωση οινοπνεύματος θεωρείται η αιτία για το 60% των αποπειρών αυτοκτονίας, το 30% των διαζυγίων, το 40% της ενδοοικογενειακής βίας, και το 20% της κακοποίησης παιδιών. Επίσης, έχει διαπιστωθεί ότι το 44% της συνολικής άσκησης βίας οφείλεται στο οινόπνευμα. Από έρευνες σχετικές με τη θνησιμότητα και την κατανάλωση οινοπνεύματος έχει διαπιστωθεί ότι στους χρόνιους πότες η θνησιμότητα είναι σχεδόν τριπλάσια απ' ότι στους μη πότες. Στον Καναδά υπολογίστηκε ότι το 6% του συνόλου των θανάτων για τα άτομα ηλικίας 1-70 ετών οφειλόταν στην αυξημένη κατανάλωση οινοπνεύματος, ενώ στις ΗΠΑ το ποσοστό αυτό εκτιμάται σε 8%. Οι τρεις βασικότερες αιτίες θανάτου που σχετίζονται με τα οινοπνευματώδη ποτά είναι τα κακοήθη νεοπλάσματα, τα εγκεφαλικά επεισόδια και η κίρρωση του ήπατος. Από τα αποτελέσματα 150 περίπου επιδημιολογικών μελετών προκύπτει ότι ο σχετικός κίνδυνος θανάτου (απ' όλα τα αίτια) για όσους πίνουν σε σχέση με αυτούς που δεν πίνουν, είναι 1.1 (δηλαδή 10% περισσότερο) όταν η κατανάλωση κυμαίνεται από 3-4 ποτά ημερησίως, ενώ αυξάνεται στο 1.4 περίπου (40%), όταν τα ημερήσια ποτά ξεπερνούν τα 6. 34

35 ΝΕΟΙ & ΑΛΚΟΟΛ Οι νέοι από την Ελλάδα πίνουν σε εβδομαδιαία βάση περισσότερο σε σχέση με τους νέους των υπολοίπων χωρών. Μεταξύ του 1975 και του 1980 υπήρξε μια απότομη αύξηση της κατανάλωσης από 5,3 στα 10,2 λίτρα ανά άτομο. Από τότε η κατανάλωση έπεσε για το 1996 στα 8,7. Η κατανάλωση της μπίρας αυξήθηκε κατακόρυφα και από αμελητέες ποσότητες που καταναλώνονταν στη χώρα το 1990, έφθασε στα 40 λίτρα ανά άτομο. Στην Ελλάδα σημειώνεται μια από τις μεγαλύτερες καταναλώσεις «πυκνών ποτών» (τζιν,ουίσκι,βότκα.) από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η χώρα έρχεται πρώτη σε κατανάλωση αλκοόλ στους νέους ηλικίας 15 χρόνων αγόρια και κορίτσια. Ταυτόχρονα εκτιμάται ότι είναι πρώτη στη νοθεία των «πυκνών ποτών» με μεθυλική αλκοόλη,ουσία που βλάπτει το οπτικό νεύρο και προκαλεί τύφλωση. Αντιθέτως, οι νέοι από την Ιρλανδία πίνουν λιγότερο. Σημειώνεται στην έρευνα ότι στην Ιρλανδία μόνο στο 2% των αγοριών και στο 1% των κοριτσιών ηλικίας 13 και 15 ετών καταγράφηκε εβδομαδιαία πόση παρόμοια με αυτή της Ελλάδας. Επιπλέον, οι έφηβοι φαίνεται να προτιμούν συγκεκριμένους τύπους ποτών, με την μπίρα να κατέχει την υψηλότερη θέση σε καταναλωτική προτίμηση, τα «σκληρά ποτά» να ακολουθούν στις περισσότερες περιπτώσεις και τελευταίο στην κατανάλωση να έρχεται το κρασί. Στον ευρωπαϊκό χώρο, έχει αρχίσει να αναπτύσσεται μεταξύ των νέων μια επικίνδυνη πρακτική κατανάλωσης, η οποία συνίσταται στη στοχευμένη και εντατική κατανάλωση αλκοόλ («binge drinking» - στο εξής «βαριά χρήση αλκοόλ»), η οποία αντιπροσωπεύει μια νέα απειλή, που πρέπει να αντιμετωπισθεί. ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ Σε ότι αφορά την πρόληψη, σημαντική είναι η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση, σχετικά με θέματα που αφορούν το αλκοόλ, τη δράση του και την εξάρτηση που αυτό προκαλεί, κυρίως από τα μέσα κοινωνικοποίησης του ανθρώπου όπως η οικογένεια, τα ΜΜΕ και το σχολείο. Η πρόληψη, όμως, αναφέρεται κυρίως στη διαμόρφωση μιας θετικής στάσης ζωής, σύμφωνα με την οποία τα άτομα ανταπεξέρχονται στις δυσκολίες και προσαρμόζονται στις αλλαγές, αναπτύσσοντας υγιείς και δημιουργικούς τρόπους συμπεριφοράς στην καθημερινότητά τους μένοντας έτσι μακριά από τις εξαρτήσεις. Οι βασικές πολιτικές πρόληψης που εφαρμόζονται στην Ελλάδα αφορούν σε τρεις τομείς: στον ποιοτικό έλεγχο της παραγωγής αλκοολούχων ποτών, στην απαγόρευση πώλησης αλκοολούχων σε νέους και στην απαγόρευση της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ. Ο έλεγχος και η αδειοδότηση της παραγωγής αλκοολούχων ποτών υλοποιείται με τη θέσπιση 35

36 άδειας για την παραγωγή αλκοολούχων ποτών. Εντούτοις, ο προσανατολισμός του μέτρου σχετίζεται περισσότερο με τη διασφάλιση των φορολογικών εσόδων του κράτους και όχι με την προστασία της Δημόσιας Υγείας. Η απαγόρευση της πώλησης ποτών σε νέους αφορά στην πώληση σε άτομα ηλικίας κάτω των 17 ετών. Παρ όλα αυτά, η εφαρμογή του υφιστάμενου νόμου δεν επιτηρείται καθόλου, με αποτέλεσμα το μέτρο να είναι ουσιαστικά ανενεργό. Η απαγόρευση της οδήγησης υπό την επήρεια αλκοόλ, με ανώτατη επιτρεπτή συγκέντρωση αλκοόλης στο αίμα το 0,5%, είναι ένα μέτρο η τήρηση του οποίου κατά περιόδους εποπτεύεται ικανοποιητικά, ενώ σε άλλες περιόδους υστερεί. Παρ όλα αυτά, η Ελλάδα έχει την υψηλότερη στη Δυτική Ευρώπη θνησιμότητα από τροχαία ατυχήματα, γεγονός που υποδηλώνει τη σημασία της αυστηρής εφαρμογής του μέτρου. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ & ΑΠΟΤΟΞΙΝΩΣΗ Η θεραπεία ξεκινάει από τον ίδιο τον ασθενή. Η αποδοχή του προβλήματος είναι το σημαντικότερο βήμα. Είναι μια προσπάθεια επίπονη, μακροχρόνια και με πολλές στιγμές αδυναμίας. Η θεραπεία αποτοξίνωσης των αλκοολικών γίνεται με ψυχοθεραπεία και με φάρμακα σε ψυχιατρικές κλινικές. Παρουσιάζει δυστυχώς τεράστιες δυσκολίες. Οι αλκοολικοί συνήθως αρνούνται ότι έχουν πρόβλημα εθισμού στο αλκοόλ και δεν ζητούν βοήθεια από ειδικούς, πιστεύοντας ότι έτσι οι υπόλοιποι τους λυπούνται. Υπάρχουν βεβαίως κρατικά και δημόσια ιδρύματα όπου άτομα που πάσχουν από αλκοολισμό μπορούν να μιλήσουν για τα προβλήματά τους και να βοηθηθούν από ειδήμονες. Οι άνθρωποι αυτοί χρήζουν βοήθειας εξειδικευμένου ιατρικού προσωπικού. Οι βασικές παράμετροι που θα μπορούσαν να συμβάλουν θετικά σε οποιοδήποτε θεραπευτικό πρόγραμμα είναι οι εξής : Αναγνώριση και αξιολόγηση του προβλήματος. Μεγάλη σημασία έχει η στάση στη πρώτη επαφή με τον προβληματικό πότη. Χρειάζεται επίμονη προσπάθεια για τη λεπτομερή αξιολόγηση κάθε πτυχής της γενικότερης υγείας και των δραστηριοτήτων του ατόμου. Κατάρτιση θεραπευτικού προγράμματος. Με βάση το δεδομένο ότι όλοι οι αλκοολικοί ΔΕΝ παρουσιάζουν την αυτή κλινική εικόνα ( π.χ. συμπτώματα, βαθμό εξάρτησης κ.λπ.), η κατάρτιση του θεραπευτικού προγράμματος απαιτεί δύο βασικά στοιχεία : Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης που προαναφέρθηκαν και την ενεργό συμμετοχή του ασθενούν στις αποφάσεις σχετικά με τη θεραπευτική διαδικασία. Ανάλογα με την κλινική εικόνα του προβληματικού πότη, τα πρώτα στάδια ενός θεραπευτικού προγράμματος μπορεί να απαιτήσουν: i. Αποτοξίνωση. Η αποτοξίνωση δεν είναι θεραπεία για αλκοολισμό αλλά είναι μια περίοδο αποχής από το αλκοόλ με στόχο την προετοιμασία του ατόμου για απεξάρτηση και ανάρρωση. 36

37 ii. Αντιμετώπιση οργανικών ή και ψυχιατρικών διαταραχών. Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, ανάγκη εισαγωγής σε νοσοκομείο ή ψυχιατρείο για την αντιμετώπιση πιθανών διαταραχών εξαρτάται από την κατάσταση που βρίσκεται ο αλκοολικός. Συνήθως πολλά από τα προβλήματα που παρουσιάζουν οι προβληματικοί πότες μπορούν να αντιμετωπιστούν στα εξωτερικά ιατρεία και όχι στα νοσοκομεία και στις κλινικές. Θεραπευτικό πρόγραμμα. Θα πρέπει η σχέση του θεράποντος και του θεραπευόμενου να είναι ειλικρινής και να υπάρχει μεταξύ τους εμπιστοσύνη. Δεν θα πρέπει ο θεράπων να λέει ψέματα στον θεραπευόμενο αλλά να του λέει την αλήθεια. Επίσης κάθε θεραπευτική παρέμβαση πρέπει να εμπεριέχει κατάρτιση εφικτών θεραπευτικών στόχων. Επιπλέον απαραίτητη είναι η υποστήριξη της οικογένειας του αλκοολικού. Διαχρονική παρακολούθηση. Η διαχρονική παρακολούθηση του προβληματικού πότη και η συνεχής υποστήριξη του ίδιου και της οικογένειας του επιβάλλεται για διάστημα τουλάχιστον ενός έτους. Κυριότερα κέντρα απεξάρτησης είναι: o Ελληνικός σύλλογος κλαμπ οικογενειών με προβλήματα από το αλκοόλ Ηρακλείου. Website: o Αλκοολικοί ανώνυμοι Ελλάδα. Website: o Βοήθεια σε παιδιά αλκοολικών. Tηλέφωνο: Επίλογος: Συνοψίζοντας το αλκοόλ καταλαμβάνει σημαντική θέση στην καθημερινή ζωή των νέων και σίγουρα είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει όλους σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Καλό θα ήταν να συνειδητοποιήσουν ότι η μεγάλη και συχνή κατανάλωση αλκοόλ μόνο προβλήματα επιφέρει και δεν συνεισφέρει πουθενά, αφού αποτελεί μία ευχαρίστηση της στιγμής και ένα μέσο επίδειξης. Ωστόσο, ακόμα και για αυτούς που μπαίνουν στο δύσκολο δρόμο του αλκοολισμού, υπάρχουν διέξοδοι. Αρχικά, ο ίδιος ο νέος πρέπει να καταλάβει σε τι κατάσταση βρίσκεται και στη συνέχεια, να συμβουλευτεί και να ζητήσει βοήθεια από κάποιο ειδικό κέντρο απεξάρτησης, που θα του προσφέρει ψυχική και σωματική στήριξη μέσα από ειδικά προγράμματα. Τέλος, πρέπει να τονίσουμε ότι το αλκοόλ είναι ένας κακός σύντροφος στην ζωή μας αν γίνεται υπερβολική και συχνή χρήση αυτού και συνδέεται με ψυχικές και σωματικές διαταραχές. 37

38 PROJECT B ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΕΛΕΝΗ-ΜΑΡΙΑ-ΠΟΠΗ-ΔΕΣΠΟΙΝΑ 38

39 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΦΥΛΟ: ΑΝΔΡΑΣ ΗΛΙΚΙΑ: ΓΥΝΑΙΚΑ 1. ΕΙΣΤΕ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΑ ΟΥΣΙΑ; ΝΑΙ ΟΧΙ 2. ΠΟΣΟ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟ ΘΕΩΡΕΙΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ; ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΥ 3. ΝΟΜΙΖΕΙΣ ΟΤΙ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕΣ ΝΑ ΕΞΑΡΤΗΘΕΙΣ ΑΠΟ ΝΑΡΚΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ; ΙΣΩΣ ΝΑΙ ΟΧΙ ΠΟΤΕ 4.ΠΟΙΟΙ ΛΟΓΟΙ ΝΟΜΙΖΕΙΣ ΟΤΙ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΣΕ ΟΔΗΓΗΣΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΝΑΡΚΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ: ΠΕΡΙΕΡΓΕΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΕΠΗΡΕΑΣΜΟΣ ΑΠΟ ΦΙΛΟΥΣ\ΦΙΛΕΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ 5.ΠΙΣΤΕΥΕΙΣ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΟ ΝΑ ΑΠΑΛΛΑΓΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ; ΑΝ ΝΑΙ ΓΙΑΤΙ; ΝΑΙ ΟΧΙ ΓΙΑΤΙ; : ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ 39

40 40

41 1.ΕΙΣΤΕ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΑ ΟΥΣΙΑ; 20,00 18,00 16,00 14,00 12,00 10,00 8,00 ANΤΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 6,00 4,00 2,00 0,00 OXI NAI 2.ΠΟΣΟ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟ ΘΕΩΡΕΙΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ; ΑΝΤΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ ΚΑΘΟΛΟΥ ΛΙΓΟ 41

42 3. ΝΟΜΙΖΕΙΣ ΟΤΙ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕΣ ΝΑ ΕΞΑΡΤΗΘΕΙΣ ΑΠΟ ΝΑΡΚΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ; ΑΝΤΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΙΣΩΣ ΝΑΙ ΌΧΙ ΠΟΤΕ 4.ΠΟΙΟΙ ΛΟΓΟΙ ΝΟΜΙΖΕΙΣ ΟΤΙ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΣΕ ΟΔΗΓΗΣΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΝΑΡΚΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ; ΑΝΤΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ 0 42

43 5.ΠΙΣΤΕΥΕΙΣ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΚΟΛΟ ΝΑ ΑΠΑΛΛΑΓΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ; ΑΝΤΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΝΑΙ ΌΧΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (ΕΡΩΤ.5) ΑΝΤΡΕΣ: Όσοι από τους άντρες είπαν ότι είναι δύσκολο κάποιος να απαλλαγεί από τις ναρκωτικές ουσίες στήριξαν την άποψη τους στους παρακάτω λόγους: Με την χρήση των ουσιών ο οργανισμός συνηθίζει με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να απεξαρτηθεί. Χρειάζονται αρκετά χρήματα για να τα καταφέρει Η διαδικασία είναι τόσο ψυχοφθόρα που δεν την αντέχουν και τα παρατάνε. Τέλος όσοι από αυτούς είπαν ότι δεν είναι δύσκολο να απαλλαγεί κάποιος από τα ναρκωτικά στήριξαν την γνώμη τους : Στο ότι υπάρχουν ειδικοί που μπορούν να βοηθήσουν Όσοι έχουν ψυχική δύναμη και θάρρος τα καταφέρνουν Όσοι το θέλουν πραγματικά βρίσκουν τον τρόπο και το δρόμο προς την απεξάρτηση. Βέβαια πολλοί δεν ήξεραν και δεν έδωσαν καμιά αιτιολόγηση στην ερώτηση αυτή. 43

44 Γυναίκες: Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων των γυναικών, όσες γυναίκες είπαν ότι δεν είναι δύσκολο να απαλλαγεί κάποιος από τη χρήση ναρκωτικών ουσιών θεώρησαν ως αιτία αυτών ότι: Αν κάποιος έχει πείσμα, θέληση καθώς και ψυχική δύναμη μπορεί να καταφέρει να απεξαρτηθεί από αυτές παρόλο που είναι ψυχοφθόρα διαδικασία. Οι γυναίκες που απάντησαν ότι όντως είναι δύσκολο στήριξαν την άποψη τους στα επιχειρήματα ότι: Χρειάζεται μεγάλη ψυχική δύναμη,χρήματα και επιστημονική βοήθεια που σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι δυνατόν να την έχουν. Έχει εξαρτηθεί από τις ουσίες αυτές. Θα πρέπει να έχει πείσμα και επιμονή για να τα καταφέρει αφού στη διάρκεια της απεξάρτησης θα έχει ψυχοσωματικές παρενέργειες. Υπήρξαν βέβαια γυναίκες που δεν γνώριζαν γιατί είναι δύσκολο να απαλλαγεί κάποιος από τα ναρκωτικά ή για ποιο λόγο θα μπορούσε να είναι εύκολο. 44

45 Τα ναρκωτικά είναι τοξικές ουσίες φυτικές ή χημικές που προκαλούν στον οργανισμό διάφορες καταστάσεις : νάρκη, τάση για ύπνο, διέγερση, ένα αίσθημα ευφορίας, αλλά φέρνουν και εξασθένιση στις φυσιολογικές λειτουργίες του νευρικού συστήματος και προκαλούν στους χρήστες εθισμό, μια εξάρτηση και στο τέλος όταν τα στερηθεί ο οργανισμός μας επιφέρουν το στερητικό σύνδρομο. Διαιρούνται σε ήπια, μαλακά (παράγωγα της ινδικής κάνναβης) και σκληρά (παράγωγα του οπίου) και είναι μεγάλη απειλή για τη νεολαία. Τα ναρκωτικά είναι το καταφύγιο των αδυνάτων και των νικημένων. Τα ναρκωτικά χωρίζονται σε δυο κατηγορίες όπως προαναφέραμε. Η πρώτη κατηγορία είναι τα: Ελαφρά ναρκωτικά (ψυχεδελικά) στα οποία ανήκει: Η Μαριχουάνα και το Χασίς που είναι παράγωγα της ινδικής κάνναβης. Καπνίζεται το άνθος (μαριχουάνα) ή η ρητίνη (χασίς) που παρασκευάζεται σε πλακίδια ή κυλίνδρους χρώματος σκούρου καφέ. Το χασίς έχει περιεκτικότητα σε καθαρό ναρκωτικό 40%, ενώ η μαριχουάνα δεν ξεπερνάει το 12%. Δίνουν ένα συναίσθημα ευεξίας, ηρεμίας και εσωτερικής ικανοποίησης. Οι έννοιες του χώρου και του χρόνου αλλοιώνονται. Αποτελούν κοινωνικό κίνδυνο γιατί ανοίγουν το δρόμο στη δοκιμή των σκληρών ναρκωτικών όπως η ηρωίνη και η μορφίνη. Είναι πολύ διαδεδομένα ειδικά στις ανατολικές χώρες. Και η δεύτερη κατηγορία τα: Σκληρά ναρκωτικά (οπιώδη, αμφεταμίνες) στα οποία συμπεριλαμβάνονται: Η Ηρωίνη και η Μορφίνη: Ναρκωτικά που προκαλούν γρήγορη εξάρτηση και εθισμό. Οι χρήστες τους γίνονται σκλάβοι των ναρκωτικών αυτών, μέσα σε λίγες μέρες και κάνουν τα πάντα για να τα προμηθευτούν από τους εμπόρους ναρκωτικών. Η ευεξία και η υποτιθέμενη ευτυχία που προσφέρουν πληρώνονται με τρόπο φοβερό: με γρήγορη ψυχοσωματική καταστροφή και με απώλεια κάθε ηθικής αξίας. Η Κοκαΐνη: Η κοκαΐνη παράγεται από τα φύλλα του φυτού κόκα. Είναι διεγερτικό και δημιουργεί μεγάλη ευφορία, ακόμη και παραισθήσεις. Στις επιδράσεις περιλαμβάνονται διαστολή των ματιών, τρεμούλα και αϋπνία. Η συχνή εισπνοή από τη μύτη μπορεί να τη βλάψει. 45

46 Το LSD: (Λυσεργικό οξύ). Το πιο γνωστό παραισθησιογόνο. Το ναρκωτικό που διαστέλλει τη συνείδηση. Ένας μεγάλος κίνδυνος για τους νέους, που δεν είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις επιδράσεις του. Η λήψη του προκαλεί τροποποίηση στην αντίληψη της πραγματικότητας. Οι Αμφεταμίνες: Από τις πιο επικίνδυνες κατηγορίες χημικών ουσιών που κυκλοφορούν. Διεγείρουν το κεντρικό νευρικό σύστημα, δημιουργούν περιορισμό της πνευματικής και μυϊκής κόπωσης και βελτίωση της διάθεσης του ανθρώπου και διάθεση για εργασία. Ακόμη προκαλούν αύξηση των μυϊκών δυνάμεων. Χρησιμοποιούνται ευρύτατα από άτομα που θέλουν να μην κοιμηθούν τη νύχτα για να εργαστούν, από αθλητές για να αυξήσουν τις δυνάμεις και τις επιδόσεις τους (ντοπάρισμα), από γυναίκες για να μειώσουν την όρεξη του φαγητού και να μην παχαίνουν, από κακοποιούς για να έχουν θάρρος και ψυχραιμία κατά τη διάπραξη εγκλημάτων. Τα Βαρβιτουρικά: Επιδρούν ως καταπραϋντικά και υπνωτικά. Χρησιμοποιούνται για την καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος. Γίνονται εύκολα συνήθεια και απαιτούν όλο και μεγαλύτερες δόσεις. Έτσι μετατρέπονται σε ναρκωτικά και γίνονται επικίνδυνα. Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος όταν η λήψη τους συνδυάζεται με οινοπνευματώδη ποτά ή άλλα ναρκωτικά. Χορηγούνται κατόπιν οδηγίας γιατρού και κυκλοφορούν σε ταμπλέτες, κάψουλες και ενέσεις. Από τη χρήση τους έχουν προκληθεί πολλοί θάνατοι. ΧΟΡΗΓΗΣΗ: Τα ναρκωτικά μπορούν να χορηγηθούν με διάφορους τρόπους. Στα πλαίσια ιατρικής χρήσης λαμβάνονται στοματικά, επιδερμικά (τσιρότα), σε ενέσιμη μορφή ή ως υπόθετα. Στα πλαίσια ψυχαγωγικής χρήσης λαμβάνονται στοματικά, επίσης σε μορφή καπνού, ρινικά σε μορφή σκόνης, ενέσιμα (υποδόρια ή ενδοφλέβια), ανάλογα με την εκάστοτε ουσία. Η ψυχαγωγική χρήση υπόθετων δεν είναι συνήθης. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΥΣΙΩΝ: Τα αποτελέσματα της χρήσης ναρκωτικών εξαρτώνται κυρίως από τη δόση, τον τρόπο χορήγησης, προηγούμενη έκθεση στην ουσία και τις προσδοκίες του χρήστη. Εκτός από την χρήση τους σε κλινικό περιβάλλον για την αντιμετώπιση του πόνου, του βήχα και της οξείας διάρροιας, τα ναρκωτικά προκαλούν μια γενική αίσθηση ευφορίας και μειώνουν την ένταση, το άγχος και την επιθετικότητα. Αυτά τα αποτελέσματα είναι χρήσιμα σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο και συνεισφέρουν στη διάδοσή τους ως ψυχαγωγικά φάρμακα, καθώς και στην πρόκληση εθισμού. Η χρήση ναρκωτικών συνδέεται συχνά με ποικιλία παρενεργειών, οι οποίες περιλαμβάνουν ζάλη, κνησμό, αϋπνία, αδυναμία συγκέντρωσης, απάθεια, μειωμένη φυσική δραστηριότητα, συστολή ή διαστολή της κόρης αναλόγως της χορηγούμενης ουσίας, διαστολή των υποδόριων αιμοφόρων αγγείων, με αποτέλεσμα κοκκίνισμα του προσώπου και του λαιμού, δυσκοιλιότητα, ναυτία, εμετό και κυρίως καταστολή της αναπνευστικής λειτουργίας. Καθώς η δόση αυξάνεται, τα υποκειμενικά αναλγητικά και τοξικά αποτελέσματα γίνονται πιο έντονα. Εκτός από περιπτώσεις οξείας επιρροής των ουσιών, δεν υπάρχει απώλεια 46

47 ελέγχου των κινήσεων ή ακατάληπτος λόγος, όπως συμβαίνει με πολλές αντικαταθλιπτικές ουσίες, όπως το αλκοόλ και τα βαρβιτουρικά. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΟΥΣΙΩΝ: Ανάμεσα στους κινδύνους της απρόσεκτης ή υπερβολικής χρήσης ναρκωτικών είναι ο αυξανόμενος κίνδυνος μολύνσεων, ασθενειών και θανάτου από υπερβολική δόση. Οι πιο συχνές ιατρικές επιπλοκές ανάμεσα στους ψυχαγωγικούς χρήστες ναρκωτικών οφείλονται κυρίως στις μη στείρες διαδικασίες χορήγησης. Πυώδεις μολύνσεις σε δέρμα, πνεύμονες και εγκέφαλο, ενδοκαρδίτιδα, ηπατίτιδα και AIDS, είναι από τις επιπλοκές που συναντώνται συχνά σε άτομα τα οποία μοιράζονται σύριγγες ή αναπνέουν το ναρκωτικό. Γίνεται εκτεταμένη συζήτηση σχετικά με τους κινδύνους από τις ουσίες που χρησιμοποιούνται στην αραίωση των ναρκωτικών που πωλούνται στους δρόμους, π.χ. τριμμένο γυαλί, ταλκ, ποντικοφάρμακο, απορρυπαντικές σκόνες και άλλες διαλυτικές ουσίες. Καθώς δεν υπάρχει απλός τρόπος για να καθοριστεί η καθαρότητα ενός ναρκωτικού που πωλείται στο δρόμο, τα αποτελέσματα της χρήσης του είναι απρόβλεπτα. Παρόλα αυτά μέσω της ενδοφλέβιας διαδικασίας χορήγησης κάποιων ουσιών που είναι δυνατόν να ληφθούν έτσι, θεωρείται πως το μεγαλύτερο ποσοστό των ξένων ουσιών που περιέχονται στη συγκεκριμένη ποσότητα, διαλύονται ή αποβάλλονται στο σημείο βρασμού του εκάστοτε διαλύματος. Δεν είναι γνωστές έρευνες που να κατηγοριοποιούν συνδυασμούς ουσιών και ανάλογα αποτελέσματα. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ: Πολλές χώρες στην Ευρώπη κινήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες στη νομιμοποίηση υπό όρους κάποιων ουσιών. Στην Ελβετία, η φιλελεύθερη κυβερνητική πολιτική περί ναρκωτικών, που περιλαμβάνει και διανομή ηρωίνης από το κράτος, συνάντησε τη στήριξη των ψηφοφόρων σε διπλό δημοψήφισμα που έγινε στις 28 Σεπτεμβρίου του Περίπου το 71% των ψηφοφόρων απέρριψαν την πρόταση «Νεολαία χωρίς ναρκωτικά», που θα περιόριζε τη χρήση ναρκωτικών στη χώρα. ΑΡΧΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΝΕΟΛΑΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΕΙΝΑΙ: Ανορεξία ή αύξηση της όρεξης, αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, ανεξήγητη απώλεια ή απόκτηση σωματικού βάρους. Δυσκολία ξυπνήματος. 47

48 Τα μάτια είναι κόκκινα, υπερβολικά υγρά, οι κόρες των ματιών είναι μικρότερες ή μεγαλύτερες από ότι συνήθως, απλανές βλέμμα. Κρύες, ιδρωμένες παλάμες των χεριών, τρέμουλο χεριών. Πρόσωπο με χλομάδα. Ακραία υπερδραστηριότητα, υπερβολική ομιλητικότητα. Τρέξιμο της μύτης, ξερόβηχας. Σημάδια χρήσης βελονών από ενέσεις στα χέρια, στους βραχίονες, στα πόδια ή στα πέλματα. Αναγούλες, εμετοί ή υπερβολική εφίδρωση. Πτώση των βαθμών στο σχολείο ή της απόδοσης στην εργασία. Ανεξήγητη ανάγκη χρημάτων, κλοπή χρημάτων. Ανειλικρίνεια. Μείωση αυτοέλεγχου σκέψης, αισθημάτων και συμπεριφοράς. Αλλαγές των συνηθειών στο σπίτι, απώλεια ενδιαφέροντος για την οικογένεια και τις οικογενειακές δραστηριότητες. Υψηλά επίπεδα άγχους. Αλλαγές στους φίλους, νέοι χώροι στους οποίους συχνάζει, αποφυγή των παλιών φίλων, αποφυγή συνομιλιών σχετικά με τους νέους φίλους και ύπαρξη φίλων που είναι γνωστοί χρήστες ναρκωτικών. Αλλαγές των δραστηριοτήτων ή των χόμπι. Αλλαγές στις συνήθειες προσωπικής περιποίησης. Κατάθλιψη, απογοήτευση. Ανεξέλεγκτος παρορμητισμός επιθετικότητα. Μυστικοπάθεια ή ύποπτη συμπεριφορά. Ενοχή, ντροπή, χαμηλή αυτοεκτίμηση. Εμπλοκή σε αυτοκινητιστικά δυστυχήματα. Προβλήματα ύπνου. Προβλήματα συγκέντρωσης, προσοχής και μνήμης. Διαταραχή διαπροσωπικών σχέσεων. Αποφυγή της πραγματικότητας. Δυσκολία σχεδιασμού και επιδίωξης μακροπρόθεσμων στόχων. Εστίαση στην ευχαρίστηση εδώ και τώρα. Ερμηνεία της πραγματικότητας ως άσπρο-μαύρο. Προσέγγιση όλα ή τίποτα. Υπερβολική ανάγκη για απομόνωση. 48

49 ΜΕΡΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΞΗΣ: Απλή δοκιμή-περιέργεια. Απάντηση στην ύπαρξη της μοναξιάς και έλλειψη αυτοπεποίθησης. Οι γονείς δείχνουν έντονα την ανησυχία τους στα παιδιά ακόμη κι αν αυτά δεν είναι χρήστες ναρκωτικών. Πριν μιλήσετε με το παιδί σας βεβαιωθείτε καλά αν κάνει χρήση ναρκωτικών. Η χρήση ναρκωτικών μπορεί να θεωρηθεί τολμηρή και συναρπαστική πράξη και ο νέος μπορεί αντί να αποτραπεί από τις προειδοποιήσεις για τους κινδύνους να τα δοκιμάσει. Τα οικογενειακά προβλήματα που υπάρχουν μέσα στο σπίτι ωθούν τους νέους να χρησιμοποιούν ναρκωτικά για να τα αντιμετωπίσουν. Η χρήση ναρκωτικών λύνει προσωρινά τα προβλήματα των νέων κάνοντάς τους να ξεχαστούν, αλλά στην ουσία τα κάνουν χειρότερα. Αυτό το διαπιστώνουν αργότερα. Οι γονείς δε δείχνουν την αγάπη τους στα παιδιά τους. Δεν τους λένε ποτέ πως ό,τι και αν συμβεί θα έχουν για πάντα την αγάπη τους. ΠΡΟΛΗΨΗ Η πρόληψη απαιτεί την εμπλοκή όλων των θεσμών και φορέων που συμβάλλουν στην κοινωνικοποίηση των νέων (πχ. οικογένεια, σχολείο, ευρύτερη κοινότητα.) Στόχος των μέτρων πρόληψης των ναρκωτικών είναι η μείωση αριθμού των ατόμων που αρχίζουν τη χρήση ουσιών ή συχνότερα η καθυστέρηση της χρήσης ναρκωτικών σε μεταγενέστερη ηλικία, μειώνοντας με τον τρόπο αυτό το μέγεθος της μάστιγας των ναρκωτικών ουσιών. Οι αποτελεσματικές στρατηγικές συνδυάζουν την πληροφόρηση σχετικά με τις ουσίες μαζί με επιλεγμένες συμπεριφοριστικές και γνωστικές τεχνικές, οι οποίες λειτουργούν προληπτικά. Η πρόληψη ταξινομείται ανάλογα με την ομάδα στόχο. Η καθολική πρόληψη απευθύνεται στο γενικό πληθυσμό, συνήθως στους νέους (πχ. στα σχολεία). Αντίθετα, η επικεντρωμένη πρόληψη στοχεύει σε ευπαθείς ομάδες, καθώς και η εξειδικευμένη πρόληψη που απευθύνεται στα ευάλωτα άτομα. Η πρωτογενής πρόληψη έχει ως στόχο την ενημέρωση των νέων για τα ναρκωτικά μέσω ειδικών σχολικών και κοινοτικών προγραμμάτων, τα οποία εφαρμόζονται στα σχολεία και στους χώρους ψυχαγωγίας. Η πληροφόρηση δεν αφόρα μονό την νεολαία αλλά και τους γονείς, οι οποίοι είναι απαραίτητο να γνωρίζουν τις αρνητικές συνέπειες των ουσιών αυτών και της εξάρτησης από αυτές. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Τα ναρκωτικά μπορούν ν αποσπάσουν ένα εξαιρετικά βαρύ τίμημα από το χρήστη τους αν προσπαθήσει ποτέ να τα κόψει, όπως είδαμε παραπάνω. Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους μπορούμε να προσεγγίσουμε το πρόβλημα των συμπτωμάτων στέρησης, εκ των οποίων και οι δύο θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν: 49

50 Πειράματα διαιτολόγων δείχνουν ότι οι βιταμίνες και τα μέταλλα βοηθούν στη διακοπή των ναρκωτικών Ελαφρά αντικειμενικά πρόσες κάνουν λιγότερο επώδυνη τη βαθμιαία διακοπή των ναρκωτικών και την καθιστούν δυνατή. Ένα Πρόσες είναι μια ακριβής σειρά οδηγιών ή μια αλληλουχία ενεργειών που γίνονται για την επίτευξη ενός επιθυμητού αποτελέσματος. Η εφαρμογή του ονομάζεται πρόσεσινγκ. Στην ύλη της Σαηεντολογίας περιέχονται πολλά πρόσες τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν ένα άτομο να απομακρύνει την προσοχή του από τον εαυτό του και να τη στρέψει στο περιβάλλον του, στους ανθρώπους και στα πράγματα μέσα σ αυτό, μια πράξη που είναι πολύ ευεργετική για κάποιον που αποτοξινώνεται από τα ναρκωτικά. Αυτά ονομάζονται αντικειμενικά πρόσες. Όταν χρησιμοποιούνται σωστά, απαλύνουν τα συμπτώματα του ατόμου και καθιστούν δυνατή τη διακοπή των ναρκωτικών με την ελάχιστη ενόχληση. Η λέξη αντικειμενικός αναφέρεται στον έξω κόσμο, όχι στις σκέψεις και στα συναισθήματα του ατόμου. Τα Αντικειμενικά Πρόσες ασχολούνται με το πραγματικό και παρατηρήσιμο. Ζητούν από το άτομο να εντοπίσει ή να βρει κάτι εξωτερικό σε σχέση με τον εαυτό του, προκειμένου να φέρει σε πέρας τη διαδικασία. Τα Αντικειμενικά Πρόσες που αναφέρονται εδώ ονομάζονται «ελαφρά» Αντικειμενικά Πρόσες, επειδή είναι πιο απλά και λιγότερο προχωρημένα από άλλα Αντικειμενικά Πρόσες που υπάρχουν στη Σαηεντολογία. Ο εθισμός στα ναρκωτικά είναι σοβαρός, θα πρέπει να σταλθεί το άτομο για εξέταση στον κατάλληλο γιατρό για ν αποφανθεί αν χρειάζεται να ληφθούν ειδικές προφυλάξεις γι αυτό το συγκεκριμένο άτομο. ΚΕΝΤΡΑ ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΑΠΟ ΝΑΡΚΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Στη χώρα μας πολλοί οργανισμοί και ειδικά κέντρα απεξάρτησης από τα ναρκωτικά έχουν κινητοποιηθεί ώστε να βοηθήσουν άτομα που έχουν ανάγκη την βοήθεια, την δύναμη και την στήριξη των ειδικών για να καταφέρουν να πάρουν ξανά την ζωή στα χέρια τους. Ορισμένα από αυτά τα κέντρα απεξάρτησης από ναρκωτικά είναι: ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ (κέντρο απεξάρτησης aytognosia.com) ΟΚΑΝΑ (οργανισμός κατά των ναρκωτικών ΚΕΘΕΑ (κέντρο θεραπείας εξαρτημένων ατόμων Τέλος, μετά από αυτή την ερεύνα που πραγματοποιήσαμε και την κατάλληλη σοβαρότητα που δώσαμε στο θέμα αυτό, συμπεράναμε πως η μάστιγα των ναρκωτικών στις μέρες μας απειλεί όχι μόνο τους νέους της εποχής αυτής που όλο και πιο συχνά πέφτουν θύματα των ναρκωτικών, αγνοώντας τον θανάσιμο κίνδυνο που διατρέχουν, αλλά και όλη την ανθρωπότητα. Το θέμα των ναρκωτικών πρέπει να ενδιαφέρει περισσότερο τους γονείς που μεγαλώνουν τα παιδιά τους, να είναι δίπλα τους, να επικοινωνούν και να νοιάζονται για τα θέματα που αφορούν τα σπλάχνα τους. Να μην μένουν άπραγοι θεατές όταν την ίδια στιγμή τα παιδιά τους παίζουν με τον θάνατο, ώσπου κάποια μέρα να τα βρουν νεκρά ολομόναχα σε κάποιο υπόγειο ή τρώγλη, σ ένα γιαπί, με μια σύριγγα δίπλα τους. 50

51 ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ ΤΡΟΚΣΙ ΣΑΡΑ ΚΟΝΤΑΞΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΜΑΡΙΑΝΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΛΑΘΙΑΝΑΚΗΣ ΕΥΘΥΜΗΣ ANTIVIRUS ΓΕΛ ΚΑΣΤΕΛΛΙΟΥ

52 Διαδίκτυο Φύλο: Άνδρας Γυναίκα Ηλικία: Έχετε πρόσβαση στο διαδίκτυο από το σπίτι σας ; Ναι Όχι Ποια μέσα χρησιμοποιείτε για να μπείτε στο διαδίκτυο; Υπολογιστής Smartphone Tablet Άλλο Άλλο: Πόσο είναι το σύνηθες χρονικό διάστημα που ξοδεύετε στο διαδίκτυο; Λιγότερο από 1 ώρα 1-2 ώρες 3-4 ώρες 4+ ώρες Ποιος είναι ο σημαντικότερος λόγος που χρησιμοποιείτε το διαδίκτυο; Ενημέρωση Ψυχαγωγία Εργασία Αναζήτηση Πληροφ. Πιστεύετε ότι είστε εξαρτημένοι από το διαδίκτυο; Ναι Όχι 52

53 Μηλαθιανάκης Ευθύμης Σμαριανάκης Δημήτρης Τρόκσι Σάρα Μανουσάκης Γιώργος Κονταξάκης Νίκος 53

54 Ηλικία Συμμετεχόντων ετών ετών 20+ ετών ,90% 58,90% 23,20% Έχετε πρόσβαση στο διαδίκτυο από το σπίτι σας; Ναι-71,80% Όχι-28,20% Ναι Όχι 54

55 Ποια μέσα χρησιμοποιείτε για να μπείτε στο διαδίκτυο; Υπολογιστής Smartphone Tablet Άλλο % 25% 7,70% 9,60% Πόσο είναι το χρονικό διάστημα που συνηθίζετε να ξοδεύετε στο διαδίκτυο ; ,20% 43,60% 20,50% 7,70% Λιγότερο από 1 ώρα 1-2 ώρες 3-4 ώρες 4+ ώρες 55

56 Ποιος είναι ο σημαντικότερος λόγος που χρησιμοποιείτε το διαδίκτυο; ,20% 44,40% 9,20% 22,20% Ενημέρωση Ψυχαγωγία Εργασία Αναζήτηση Πληρ. Πιστεύετε ότι είστε εξαρτημένοι από το διαδίκτυο; % 87,20% Ναι Όχι 56

57 Η πλειοψηφία των ερωτηματολογίων που αφορούσαν την έρευνα μας για τον Εθισμό στο διαδίκτυο, συμπληρώθηκε από παιδιά ετών. Μετά την επεξεργασία των αποτελεσμάτων καταλήξαμε στα εξής συμπεράσματα. Αρχικά στην ερώτηση, αν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο από το σπίτι τους, το 71,8% απάντησαν θετικά. Στη συνέχεια όσον αφορά την ερώτηση, πως συνδέονται στο διαδίκτυο, οι περισσότεροι ερωτηθέντες απάντησαν ότι κάνουν χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή για την πρόσβαση τους σε αυτό. Επιπλέον το πιο συνηθισμένο χρονικό διάστημα σύνδεσης στο διαδίκτυο είναι 1-2 ώρες την ημέρα. Επιπρόσθετα, ο σημαντικότερος λόγος που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο είναι για ψυχαγωγία. Καταλήγοντας οι περισσότεροι πιστεύουν ότι δεν είναι εξαρτημένοι από το αυτό. 57

58 Οι πρώτες απόπειρες για την δημιουργία ενός διαδικτύου ξεκίνησαν στις ΗΠΑ κατά την διάρκεια του ψυχρού πολέμου. Η Ρωσία είχε ήδη στείλει στο διάστημα τον δορυφόρο Σπούτνικ 1 κάνοντας τους Αμερικανούς να φοβούνται όλο και περισσότερο για την ασφάλεια της χώρας τους. Θέλοντας λοιπόν να προστατευτούν από μια πιθανή πυρηνική επίθεση των Ρώσων δημιούργησαν την υπηρεσία προηγμένων αμυντικών ερευνών ARPA (Advanced Research Project Agency) γνωστή ως DARPΑ (Defense Advanced Research Projects Agency) στις μέρες μας. Αποστολή της συγκεκριμένης υπηρεσίας ήταν να βοηθήσει τις στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ να αναπτυχθούν τεχνολογικά και να δημιουργηθεί ένα δίκτυο επικοινωνίας το οποίο θα μπορούσε να επιβιώσει σε μια ενδεχόμενη πυρηνική επίθεση. Το αρχικό θεωρητικό υπόβαθρο δόθηκε από τον Τζ. Λικλάιντερ (J.C.R. Licklider) που ανέφερε σε συγγράμματά του το "γαλαξιακό δίκτυο". Η θεωρία αυτή υποστήριζε την ύπαρξη ενός δικτύου υπολογιστών που θα ήταν συνδεδεμένοι μεταξύ τους και θα μπορούσαν να ανταλλάσσουν γρήγορα πληροφορίες και προγράμματα. Το επόμενο θέμα που προέκυπτε ήταν ότι το δίκτυο αυτό θα έπρεπε να ήταν αποκεντρωμένο έτσι ώστε ακόμα κι αν κάποιος κόμβος του δεχόταν επίθεση να υπήρχε δίοδος επικοινωνίας για τους υπόλοιπους υπολογιστές. Τη λύση σε αυτό έδωσε ο Πολ Μπάραν (Paul Baran) με τον σχεδιασμό ενός κατανεμημένου δικτύου επικοινωνίας που χρησιμοποιούσε την ψηφιακή τεχνολογία. Πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξε και η θεωρία ανταλλαγής πακέτων του Λέοναρντ Κλάινροκ (Leonard Kleinrock), που υποστήριζε ότι πακέτα πληροφοριών που θα περιείχαν την προέλευση και τον προορισμό τους μπορούσαν να σταλούν από έναν υπολογιστή σε έναν άλλο. Στηριζόμενο, λοιπόν, σε αυτές τις τρεις θεωρίες δημιουργήθηκε το πρώτο είδος διαδικτύου γνωστό ως ARPANET. Εγκαταστάθηκε και λειτούργησε για πρώτη φορά το 1969 με 4 κόμβους μέσω των οποίων συνδέονται 4 μίνι υπολογιστές (mini computers 12k): του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στην Σάντα Μπάρμπαρα του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, το SRI στο Στάνφορντ και το πανεπιστήμιο της Γιούτα. Η ταχύτητα του δικτύου έφθανε τα 50 kbps και έτσι επιτεύχθηκε η πρώτη dial up σύνδεση μέσω γραμμών τηλεφώνου. Μέχρι το 1972 οι συνδεδεμένοι στο ARPANET υπολογιστές έχουν φτάσει τους 23, οπότε και εφαρμόζεται για πρώτη φορά το σύστημα διαχείρισης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ( ). Παράλληλα δημιουργήθηκαν και άλλα δίκτυα, τα οποία χρησιμοποιούσαν διαφορετικά πρωτόκολλα (όπως το x.25 και το UUCP) τα οποία συνδέονταν με το ARPANET. Το πρωτόκολλο που χρησιμοποιούσε το ARPANET ήταν το NCP (Network Control Protocol), το οποίο, όμως, είχε το μειονέκτημα ότι λειτουργούσε μόνο με συγκεκριμένους τύπους υπολογιστών. Έτσι, δημιουργήθηκε η ανάγκη στις αρχές του 1970 για ένα πρωτόκολλο που θα ένωνε όλα τα δίκτυα που είχαν δημιουργηθεί μέχρι τότε. Το 1974 λοιπόν, δημοσιεύεται η μελέτη των Βιντ Σερφ (Vint Cerf) και Μπομπ Κάαν (Bob Kahn) από την οποία προέκυψε το πρωτόκολλο TCP (Transmission Control Protocol) που αργότερα το 1978 έγινε TCP/IP, 58

59 προσετέθη δηλαδή το Internet Protocol (IP), ώσπου το 1983 έγινε το μοναδικό πρωτόκολλο που ακολουθούσε το ARPANET. Το 1984 υλοποιείται το πρώτο DNS (Domain Name System) σύστημα στο οποίο καταγράφονται 1000 κεντρικοί κόμβοι και οι υπολογιστές του διαδικτύου πλέον αναγνωρίζονται από διευθύνσεις κωδικοποιημένων αριθμών. Ένα ακόμα σημαντικό βήμα στην ανάπτυξη του Διαδικτύου έκανε το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών (National Science Foundation, NSF) των ΗΠΑ, το οποίο δημιούργησε την πρώτη διαδικτυακή πανεπιστημιακή ραχοκοκκαλιά (backbone), το NSFNet, το Ακολούθησε η ενσωμάτωση άλλων σημαντικών δικτύων, όπως το Usenet, το Fidonet και το Bitnet. Ο όρος Διαδίκτυο/Ίντερνετ ξεκίνησε να χρησιμοποιείται ευρέως την εποχή που συνδέθηκε το ARPANET με το NSFNet και Internet σήμαινε οποιοδήποτε δίκτυο χρησιμοποιούσε TCP/IP. Η μεγάλη άνθιση του Διαδικτύου όμως, ξεκίνησε με την εφαρμογή της υπηρεσίας του Παγκόσμιου Ιστού από τον Τιμ Μπέρνερς-Λι στο ερευνητικό ίδρυμα CERN το 1989, ο οποίος είναι στην ουσία, η "πλατφόρμα", η οποία κάνει εύκολη την πρόσβαση στο Ίντερνετ, ακόμα και στη μορφή που είναι γνωστό σήμερα. Ηλεκτρονική αλληλογραφία (e mail address ) Άμεση Αποστολή λήψη αλληλογραφίας (βιογραφικά). Αβεβαιότητα για την εγκυρότητα και αλήθεια των πληροφοριών. Ενημέρωση πληροφόρηση διαφημίσεις Εύρεση επιστημονικών & ερευνητικών δεδομένων. Αλόγιστη χρήση προκαλεί αύξηση των τηλεφωνικών λογαριασμών. Αγορές-πωλήσεις εμπόριο ( e commerce ) Αξιοποίηση μηχανών αναζήτησης (google altavista in.gr ). Ανασφάλεια για χρήση πιστωτικών καρτών. Ψυχαγωγία παιχνίδια μουσική Οικονομικό όφελος από διαφημίσεις προσφορές. Ηλεκτρονικό έγκλημα αξιόποινες πράξεις. Γνωριμίες (chat) Δημοσιεύσεις άρθρων θεμάτων. Κίνδυνος προσβολής από ιούς. Ψηφοφορίες forum συμμετοχή σε προγράμματα βιβλίων επισκεπτών ( guest book) 59

60 Ισότητα ευκαιριών για δημιουργία ιστοσελίδων (web pages ) με χαμηλό οικονομικό κόστος. Προσβολή ανθρώπινης προσωπικότητας & κατηγορίες εναντίον προσώπων. Εξ αποστάσεως διδασκαλία ( e learning ) Εύκολη πρόσβαση χωρίς επιστημονικές γνώσεις προγραμματισμού (html java). Πιθανότητα κλοπής πνευματικών δικαιωμάτων και ιδιοκτησίας. Ηλεκτρονική διακυβέρνηση ( e government ) Επαφή με πολιτισμούς άλλων χωρών (διαπολιτισμικό ). Αθέμιτος οικονομικός ανταγωνισμός. Συγγραφική δημοσιογραφική δραστηριότητα Χρήση σε δημόσιες υπηρεσίες (Κ.Ε.Π. taxisnet ). Αλληλογραφία με άγνωστα άτομα. Αναζήτηση πληροφοριών & υπηρεσιών Νεωτερισμοί στην εκπαίδευση κατάρτιση επιμόρφωση. Απρόσωπος χαρακτήρας ιστοσελίδων - προβολή θετικών & απόκρυψη αρνητικών δεδομένων. Ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων βιβλιοθηκών Ευκαιρίες για εκπαίδευση των Α.Μ.Ε.Α. (άτομα με ειδικές ανάγκες) Ενδεχόμενα προβλήματα σωματικής υγείας από συνεχή πολύωρη χρήση. Στην εποχή μας η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων. Πλέον, βλέπουμε ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές χρησιμοποιούνται από μαθητές δημοτικού, φοιτητές (όλων των κλάδων), βλέπουμε ότι με τον καιρό η χρήση του Η/Υ εισχωρεί όλο και σε περισσότερα εργασιακά περιβάλλοντα, στο σπίτι, στο γραφείο, αλλά και μαζί μας - όπου πάμε με τους φορητούς υπολογιστές. Αυτό που ίσως δεν γνωρίζετε, είναι ότι η λανθασμένη χρήση του Η/Υ, μπορεί να επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του χρήστη. Όλοι μπορούν να αντιληφθούν ένα προφανή παράγοντα, ότι «πολλές ώρες μπροστά από την οθόνη πειράζει στα μάτια». Σας διαβεβαιώνουμε όμως, ότι υπάρχουν και πολλοί άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία, όπως η στάση που καθόμαστε, η θέση των χεριών, ο εξαερισμός και ο φωτισμός του χώρου, η κατάσταση των συσκευών του Η/Υ κ.α. 60

61 Η ΣΤΑΣΗ ΣΑΣ ΚΑΙ Ο ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ. Πολύωρη και έντονη χρήση των χεριών, ταλαιπωρεί τους τένοντες, τους ιστούς, το καρπό και τις αρθρώσεις των δακτύλων και των χεριών. Επίσης, η πολύωρη, άβολη και σφιχτή στάση των χεριών, εμποδίζει τη ελεύθερη κυκλοφορία του αίματος στα χέρια. Όλα αυτά, μπορούν να προκαλέσουν από ένα απλό μούδιασμα στα χέρια, μέχρι τενοντίτιδα, μέχρι πολύ χειρότερα. Πόνοι και πιασίματα στο σβέρκο μπορούν να προκληθούν από την παρατεταμένη χρήση του υπολογιστή. Οι λόγοι μπορεί να είναι η πολύωρη ακινησία, η κακή στάση του σώματος, αλλά ακόμη και η κακή θέση την χεριών και των καρπών μπορεί να συμβάλει, λόγο τεντώματος και ταλαιπωρίας μυών, τενόντων κλπ. Πώς να προλάβετε και να αντιμετωπίσετε όλα αυτά; Να ένα εύκολο πράμα που μπορείτε να κάνετε: φροντίστε οι συσκευές του Η/Υ (οθόνη, ποντίκι, πληκτρολόγιο κλπ) που δουλεύετε, να είναι τοποθετημένες με εργονομικό, βολικό προς εσάς, τρόπο και σε σωστές αποστάσεις από εσάς. Το διαδίκτυο στις μέρες μας έχει επηρεάσει ραγδαία ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ανθρώπων. Αρχικά έχει την ικανότητα να καλύψει συγκεκριμένες ψυχολογικές ανάγκες ενός ατόμου. Ένα από τα χαρακτηριστικά του μέσου που προκύπτει από τη φύση του είναι ότι μπορεί να δημιουργήσει μια «ιδανική κατάσταση εαυτού», όπου το άτομο μπορεί να εξερευνήσει διάφορες πτυχές της προσωπικότητας του χωρίς να έχει περιορισμούς και συνέπειες. Στο Διαδίκτυο δεν υπάρχουν άμεσες συνέπειες των πράξεων, ο χρήστης μπορεί να μπει και να βγει όποτε θέλει, ενώ μπορεί να καλύψει την όποια εξωτερική εμφάνιση, αφού δεν υπάρχει οπτική επαφή. Ταυτόχρονα, ο έφηβος μπορεί να ενσαρκώσει διαφορετικούς ρόλους, ή να υιοθετήσει διαφορετικές ταυτότητες ανάλογα με την εκάστοτε διαδικτυακή εμπειρία, εξαιτίας της ανωνυμίας που συνιστά κατεξοχήν χαρακτηριστικό του Διαδικτύου. Συνήθως, τα παιδιά που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του εθισμού στο διαδίκτυο είναι αγόρια και μεγαλώνουν σε δύσκολες καταστάσεις όπως είναι οι δυσλειτουργικές οικογένειες. Τα συμπτώματα που προκαλεί ο εθισμός στο διαδίκτυο είναι τα παρακάτω: Αρχικά εκούσια ή η ακούσια κίνηση δακτυλογράφησης των δακτύλων του χεριού, το άγχος καθώς και η έμμονη και η συνεχής σκέψη για το διαδίκτυο. Στη συνέχεια η κατανάλωση υπερβολικού χρόνου και χρήματος σε δραστηριότητες σχετικές με το διαδίκτυο όπως είναι η αγορά παιχνιδιών, λογισμικού και περιφερειακών συσκευών. 61

62 Επιπλέον, ένα από το πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι η μειωμένη επίδοση στο σχολείο λόγω των πολλών ωρών που περνάει ο έφηβος στο διαδίκτυο. Επίσης, ο έφηβος σε ορισμένες περιπτώσεις δεν κοιμάται, παραμελεί την προσωπική του υγιεινή, καθώς εφικτό είναι να παρατήσει ακόμα και το σχολείο. Τέλος, απομονώνεται από την οικογένεια και τους φίλους του, γίνεται επιθετικός και μπορεί να κλέβει χρήματα από συγγενικά πρόσωπα προκειμένου να πάει να παίξει. Το φαινόμενο μπορεί να εμφανιστεί σε εφήβους κατά την πρώιμη εφηβεία (10-14 ετών) ή και σε μικρότερη ακόμη ηλικία. Είναι πιο συχνό κατά την μέση εφηβεία (15-17 ετών), κατά την οποία οι έφηβοι πειραματίζονται και σταδιακά αυτονομούνται, καθώς και κατά την όψιμη εφηβεία (> 17 ετών). Οι περισσότεροι εξαρτημένοι έφηβοι ασχολούνται με «παιχνίδια» στο σπίτι ή τα internet cafe. Σήμερα ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι πέφτουν θύματα του εθισμού τους στο διαδίκτυο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τόσο ψυχολογικές όσο και σωματικές επιπτώσεις στα άτομα αυτά. Το γεγονός αυτό γίνεται ιδιαίτερα ανησυχητικό καθώς την πλειονότητά τους αποτελούν νέα παιδιά και μάλιστα όχι μεγαλύτερα από 18 χρονών. Για τον λόγο αυτό, καθώς και για το γεγονός ότι ποσοστό των εθισμένων στο διαδίκτυο αυξάνεται συνεχώς, η αντιμετώπιση του εθισμού αυτού αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Αρχικά, καθώς οι περισσότεροι εθισμένοι του διαδικτύου είναι μικρά παιδιά, χρήσιμο θα ήταν η αντιμετώπιση του προβλήματος να ξεκινήσει από τα σχολεία. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί τόσο με σχετικές ενημερώσεις ειδικών που διοργανώνει το σχολείο, όσο και με τις παροτρύνσεις των ίδιων των καθηγητών προς τα παιδιά. Ακόμη, την ευθύνη έχουν φυσικά και οι ίδιοι οι γονείς των παιδιών αυτών, οι οποίοι θα πρέπει να αρχίσουν να παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους όταν βλέπουν πως το κακό κοντεύει να παραγίνει και να θέτουν ορισμένα όρια. Με τους τρόπους αυτούς το κοινωνικό περιβάλλον των παιδιών με εθισμό θα μπορούσε να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση του προβλήματος σε έναν πολύ σημαντικό βαθμό. Σύμφωνα με άρθρο της Βικιπαίδεια, ο εθισμός από το διαδίκτυο αναγνωρίζεται πια από την ψυχιατρική κοινότητα ως ξεχωριστή ψυχοσωματική διαταραχή γι αυτό χρήζει ειδικής θεραπείας. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά κέντρα που βοηθούν τους εφήβους να ξεφύγουν από τον εθισμό τους. Η παρακολούθηση κάθε περίπτωσης γίνεται από τετραμελή ομάδα στην οποία συμμετέχουν παιδίατρος, παιδοψυχίατρος, παιδοψυχολόγος και οικογενειακός σύμβουλος. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας δε 62

63 διακόπτεται η χρήση, αλλά ο έφηβος μαθαίνει να θέτει όρια στη χρήση και να αρχίσει και πάλι την ενασχόληση με άλλες δραστηριότητες. Παρ όλα αυτά, σε περίπτωση που κάποιο από τα παιδιά αντιμετωπίζει και άλλα προβλήματα πέρα από τον εθισμό του, υπάρχει και κατάλληλη φαρμακολογία. Σύμφωνα με μελέτες, το 1/3 από τα παιδιά ανταποκρίνεται πολύ θετικά, ειδικά όταν η εξάρτηση βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο. Ο ρόλος των γονέων είναι ιδιαίτερα σημαντικός τόσο για την πρόληψη, όσο και για την αντιμετώπιση του εθισμού των παιδιών τους από το Διαδίκτυο. Όσον αφορά την πρόληψη το σημαντικότερο πράγμα που χρειάζεται να κάνουν οι γονείς προκειμένου να μπορούν να ελέγχουν αποτελεσματικά τη χρήση του Διαδικτύου από τα παιδιά τους, είναι να γνωρίσουν οι ίδιοι το μέσο. Προς το παρόν, αρκετοί γονείς δε γνωρίζουν το μέσο και επιπλέον, δε φαίνονται διατεθειμένοι να έλθουν σε επαφή με το Διαδίκτυο, ενώ ταυτόχρονα δεν ενδιαφέρονται για τις δραστηριότητες των παιδιών τους στο Ίντερνετ. Ταυτόχρονα, οι γονείς θα πρέπει κάποιες φορές να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο μαζί με το παιδί, ώστε να του δίνουν τις απαραίτητες κατευθύνσεις, ενώ η εγκατάσταση κάποιων φίλτρων στον υπολογιστή μπορεί να αποτρέψει την εμφάνιση ακατάλληλων για το παιδί ιστοσελίδων. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να έχουν τεθεί κάποιες βάσεις όταν το παιδί φτάνει στην εφηβεία, να υπάρχουν δηλαδή όρια. Για να υπάρξουν ωστόσο όρια θα πρέπει οι γονείς να μπορούν να διαθέσουν τον απαραίτητο χρόνο, αφού είναι δύσκολο για ενοχικούς γονείς να θέσουν όρια. Τέλος, ο υπολογιστής είναι καλό να βρίσκεται σε κοινόχρηστο χώρο και όχι στο δωμάτιο του παιδιού, ώστε να ελέγχεται διακριτικά η δραστηριότητα του παιδιού στο Διαδίκτυο. Τα πιο χαρακτηριστικά ειδικά κέντρα απεξάρτησης είναι τα παρακάτω: Μονάδα εφηβικής υγείας (Μ.Ε.Υ.) της Β' Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Παίδων "Π & Α ΚΥΡΙΑΚΟΥ". Τηλ.: π.μ - 2μ.μ. Δέχεται παιδιά και έφηβους μέχρι 18 ετών. Τμήμα Θεραπείας και Αντιμετώπισης Προβληματικής Χρήσης Διαδικτύου για Ενήλικες, Μονάδα απεξάρτησης "18 Άνω", του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής. 9.00π.μ μμ Βουρνάζου 37, Αμπελόκηποι. Τηλ.: , net18ano@gmail.com Δέχεται ενήλικες, όριο ηλικίας αποδοχής τα 18 έτη 63

64 ΚΕΘΕΑ ΠΛΕΥΣΗ: Τμήμα Συμβουλευτικής για εφήβους και νεαρούς ενήλικες για τη προβληματική χρήση του διαδικτύου. Mαγνησίας 25, Αθήνα Τηλ.: πμ-5μμ Δέχεται εφήβους και αναδυόμενους ενήλικες, όχι μεγαλύτερους των 24 ετών ΚΕΘΕΑ ΕΞΑΝΤΑΣ: Υπηρεσίες για την αντιμετώπιση του εθισμού ή της υπερβολικής ενασχόλησης με το Διαδίκτυο και τα video games. Eυπλοίας 32, Πειραιάς Αττική Τηλ: , , , Fax: Γραμμή βοήθειας ΥποΣΤΗΡΙΖΩ (χωρίς χρέωση): Δευτέρα Παρασκευή 09:00 15:00 Πηγή πληροφοριών αποτελεί η ιστοσελίδα : Μετά το πέρας της εργασίας μας ακολούθησαν τα εξής συμπεράσματα. Το διαδίκτυο μπορεί να αποτελέσει ένα πολύτιμο σύμμαχο στην επικοινωνία, στην εργασία και στην ψυχαγωγία του ατόμου. Όμως η κακή χρήση του συγκεκριμένου εργαλείου μπορεί να αποφέρει πολλά προβλήματα όπως: μυοσκελετικές παθήσεις, παθήσεις όρασης, ψυχολογικά προβλήματα και απομόνωση του ατόμου. Η χρήση του διαδικτύου είναι σωστή αρκεί να γίνεται με μέτρο. 64

65 «ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΡΙΕΣ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ» ΑΝΤΖΕΛΑ ΤΡΟΚΑ ΑΛΙΚΗ-ΜΑΡΙΝΑ ΚΑΛΟΜΟΙΡΗ ΙΩΑΝΝΑ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗ ΕΥΔΟΞΙΑ ΠΟΝΗΡΗ 65

66 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ 1.ΦΥΛΟ: ΑΝΔΡΑΣ... ΓΥΝΑΙΚΑ... 2.ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ Ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΕΣΑΣ ΘΕΩΡΕΙΤΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ ΕΘΙΣΜΕΝΟ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ: ΝΑΙ... ΟΧΙ... 4.ΠΟΣΟ ΧΡΟΝΟ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑ ΞΟΔΕΥΕΤΕ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΨΩΝΙΑ ΣΑΣ (π.χ. ρούχα, είδη διακόσμησης, τρόφιμα κ.τ.λ.) -ΧΡΗΜΑ: ΚΑΘΟΛΟΥ... ΛΙΓΟ... ΑΡΚΕΤΑ... ΠΟΛΥ... -ΧΡΟΝΟ: ΚΑΘΟΛΟΥ... ΛΙΓΟ... ΑΡΚΕΤΑ... ΠΟΛΥ... 5.ΓΙΑ ΠΟΙΑ ΑΓΟΡΑ ΣΑΣ ΞΟΔΕΥΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΧΡΗΜΑΤΑ: -ΕΙΔΗ ΚΑΛΛΩΠΙΣΜΟΥ (ρούχα, παπούτσια, καλλυντικά, αξεσουάρ)... -ΦΑΓΩΣΙΜΑ... -ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΙΔΗ... -ΛΟΙΠΑ... 6.ΕΙΣΤΕ ΕΘΙΣΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΜΟΔΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΛΛΑ ΕΙΔΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ; - ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ... -ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ... -ΜΜΕ... -ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΠΕΡΙΓΥΡΟΣ... (*ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΔΩΣΕΤΕ ΒΑΛΤΕ ΤΙΚ ΣΤΙΣ ΤΕΛΙΤΣΕΣ) PROJECT 2013 ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ! 66

67 67

68 1) ΕΙΣΤΕ ΕΘΙΣΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ; 90% 80% 70% 60% 50% 40% ΑΝΔΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑ 30% 20% 10% 0% NAI OXI 2) ΠΟΣA ΧΡΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟ ΞΟΔΕΥΕΤΕ ΓΙΑ ΤΑ ΨΩΝΙΑ ΣΑΣ ; (ΑΝΔΡΑΣ) 70% 60% 50% 40% 30% ΧΡΟΝΟΣ ΧΡΗΜΑ 20% 10% 0% ΚΑΘΟΛΟΥ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ 68

69 (ΓΥΝΑΙΚΑ) 70% 60% 50% 40% 30% ΧΡΟΝΟΣ ΧΡΗΜΑ 20% 10% 0% ΚΑΘΟΛΟΥ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ 3)ΓΙΑ ΠΟΙΑ ΑΓΟΡΑ ΣΑΣ ΞΟΔΕΥΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ; 70% 60% 50% 40% 30% AΝΔΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑ 20% 10% 0% ΕΙΔΗ ΚΑΛΛΩΠΙΣΜΟΥ ΦΑΓΩΣΙΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΙΔΗ ΛΟΙΠΑ 69

70 4)ΕΙΣΤΕ ΕΘΙΣΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΜΟΔΑ ; 70% 60% 50% 40% 30% ΑΝΔΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑ 20% 10% 0% ΚΑΘΟΛΟΥ ΛΙΓΟ ΑΡΚΕΤΑ ΠΟΛΎ 5)ΑΠΟ ΠΟΥ ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΣΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΟΔΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΛΛΑ ΕΙΔΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ ; 40% 35% 30% 25% 20% 15% ΑΝΔΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑ 10% 5% 0% ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΜΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΠΕΡΙΓΥΡΟΣ 70