Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Transcript

1 Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

2 Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια χρόνια καρδιολογική νόσος, η οποία υποβάλλει σε μια διαρκή δοκιμασία τους ασθενείς αλλά και τις οικογένειές τους, εξαιτίας της ιδιαιτερότητάς της, αλλά και της αβεβαιότητας που την συνοδεύει, σχετικά με την πορεία και την έκβασή της.

3

4 Η Εθνική Επιτροπή Χρόνιων Νοσημάτων των ΗΠΑ ορίζει ως χρόνια νόσο οποιαδήποτε επιδείνωση ή απόκλιση από τη φυσιολογική κατάσταση με ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά :

5 Η νόσος είναι μόνιμη, Αφήνει «υπολείμματα ανικανότητας», Εξελίσσεται από μη αναστρέψιμες παθολογικές μεταβολές και, Απαιτεί μακροχρόνια παρακολούθηση και φροντίδα.

6 Κάθε νόσος έχει τις ιδιαιτερότητές της και επηρεάζει ξεχωριστά τον κάθε ασθενή και την οικογένεια του. Οι αντιδράσεις ποικίλλουν και εξαρτώνται από ένα σύνολο παραγόντων, οι σημαντικότεροι των οποίων είναι:

7 Προσωπικότητα (ισχυρός καθοριστικός παράγοντας για την εμφάνιση ψυχολογικής αντίδρασης στην αρρώστια), Ηλικία, Φύλο, Λοιπό Ατομικό Ιστορικό, σε συνδυασμό με τη σοβαρότητα και τη βαρύτητα της νόσου, Ανισότητα παροχών υπηρεσιών υγείας και υγειονομικής περίθαλψης λόγω κοινωνικού ή γεωγραφικού status.

8 Οι ασθενείς που πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια, καλούνται να διαχειριστούν μια σειρά διακριτών και έντονων στρεσογόνων καταστάσεων, όπως: Πλήθος τακτικών διαγνωστικών εξετάσεων, Συστηματική λήψη θεραπευτικής αγωγής, Συχνές εισαγωγές στο Νοσοκομείο, Γνώση για τα ποσοστά θνησιμότητας, Χρονοβόρες διαδικασίες εύρεσης δότη, Επιπτώσεις στη ποιότητα ζωής

9 Ψυχολογικά συμπτώματα ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια Ο ασθενής που νοσεί από καρδιακή ανεπάρκεια διακατέχεται από συμπτώματα κατάθλιψης όπως: Αυξημένη κούραση, Ανηδονία, Μειωμένη όρεξη για φαγητό, Διαταραχές ύπνου κυρίως αϋπνία, Μείωση φυσικής δραστηριότητας, Μείωση συγκέντρωσης.

10 Η προσαρμογή στις απαιτήσεις αντιμετώπισης μιας χρόνιας νόσου είναι εξαιρετικά πολύπλοκη. Επηρεάζεται από όλους σχεδόν τους τομείς της ανθρώπινης λειτουργικότητας, αλλά παράλληλα τους επηρεάζει σχεδόν όλους.

11 Επιδείνωση των συμπτωμάτων: Προϋπάρχουσα ψυχική πάθηση, Αλκοόλ, Χρήση ναρκωτικών ουσιών, Διακοπή φαρμακευτικής αγωγής για ψυχικό ή οργανικό νόσημα.

12 Ο ασθενής στο νοσοκομείο αισθάνεται: Απομόνωση, Μονοπώληση αντίληψης, Εξασθένηση - Εξάντληση, Απειλή, Υποβιβασμό, Θίγεται η αξιοπρέπειά του και ο αυτοσεβασμός του. Αισθάνεται εξαρτημένος από τους άλλους

13 Η ψυχολογική αντίδραση των ασθενών εκδηλώνεται από ένα ευρύ φάσμα κλινικών συμπτωμάτων όπως: Σύγχυση ποικίλης βαρύτητας, Διαταραχή ανώτερων νοητικών λειτουργιών, Φόβο, Άγχος, Παραληρητικές ιδέες, Ψευδαισθήσεις, Ανησυχία, Επιθετικότητα, Παρατεταμένη ένταση, Σημεία κατάθλιψης, Παραίτηση, Παθητικότητα, Απάθεια, Παλινδρόμηση.

14 Κυρίαρχα συναισθήματα Άγχος 50,70% Θλίψη 35,60% Θυμός 6,85% Άλλο 6,85%

15 ΤΟ «ΜΟΝΤΕΛΟ» ΤΗΣ KUBLER ROSS Ένας ασθενής που πάσχει από μια θανατηφόρα ή μια χρόνια νόσο, χαρακτηρίζεται από την εκδήλωση των παρακάτω ψυχολογικών σταδίων: Άρνηση, Θυμό, Διαπραγμάτευση, Κατάθλιψη, Αποδοχή.

16 Οι μισοί τουλάχιστον ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια πάσχουν από σοβαρό βαθμό κατάθλιψης, με την αντίστοιχη κλινική συμπτωματολογία να εμφανίζεται μετά τη διάγνωση.

17 Σκοπός του επαγγελματία υγείας: Χορήγηση συστηματικής φαρμακευτικής αγωγής, Ψυχολογική υποστήριξη από όλη τη διεπιστημονική ομάδα με ταυτόχρονη καθοδήγηση από επαγγελματία ψυχικής υγείας, Άμεση και παράλληλη επικοινωνία με τον ασθενή ώστε να αναπτυχθεί το απαιτούμενο κλίμα εμπιστοσύνης, Διατήρηση υψηλής ποιότητας υπηρεσιών υγείας: Αίσθημα ασφάλειας, Αξιοπιστία, Άμεση ανταπόκριση, και, Ξεχωριστή αντιμετώπιση απέναντι στον κάθε ασθενή.

18 Φαρμακευτική αγωγή Νευροληπτικά, Φάρμακα με κεντρική δράση, Αντικαταθλιπτικά, Βενζοδιαζεπίνες, Οπιοειδή, Υπναγωγά-κατασταλτικά.

19 Νοσηλευτική αντιμετώπιση Αναγνώριση των παραγόντων κινδύνου, Ακριβή αναγνώριση των συμπτωμάτων, Έλεγχος του αισθητηριακού και φυσικού περιβάλλοντος του ασθενή, Συχνή επικοινωνία με τον ασθενή και την οικογένειά του, Προσπάθεια για βελτίωση της ποιότητας του ύπνου, Δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος για τον ασθενή και την οικογένεια του, Ενσυναίσθηση, Αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων του ασθενή και εμψύχωση, Εκπαίδευση του ασθενούς και των οικείων του.

20 Οι χρόνιοι ασθενείς πρέπει να μάθουν να αντιμετωπίζουν προβλήματα, όπως: Πόνος, Αϋπνία, Αδυναμία, Αλλαγές και περιορισμοί στις καθημερινές δραστηριότητες, Παρενέργειες της φαρμακευτικής αγωγής, κ.α.

21 Οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες φαίνεται ότι υπερτερούν συχνά σαν μορφή κλινικής εκδήλωσης έναντι των οργανικών στην παρακολούθηση ασθενών με οξέα ή χρόνια καρδιολογικά προβλήματα και ειδικά αυτών που νοσούν από καρδιακή ανεπάρκεια. Συμπεράσματα

22 Οι συνήθεις γενικοί στόχοι των προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής παρέμβασης είναι: Η μείωση της δυσφορίας και των λοιπών αρνητικών συναισθημάτων, Η βελτίωση της ποιότητας ζωής και, Η ενίσχυση της χρήσης λειτουργικότερων στρατηγικών αντιμετώπισης του άγχους και της κατάθλιψης.

23 Οι συνηθέστεροι τρόποι παρέμβασης για την ψυχολογική στήριξη των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στηρίζονται: Στην πληροφόρηση αναφορικά με τη νόσο, Στην αξιοποίηση της κοινωνικής υποστήριξης, Στην εκμάθηση τεχνικών διαχείρισης του στρες, Στη χρήση ειδικών παρεμβατικών και θεραπευτικών στρατηγικών και τεχνικών, Στην οικογενειακή θεραπεία, και κυρίως, Στην ψυχολογική υποστήριξη από τους επαγγελματίες υγείας, μέσω της άμεσης και παράλληλης επικοινωνίας, αλλά και της ξεχωριστής αντιμετώπισης του κάθε ασθενούς.

24 Θεραπευτικές πράξεις Εξυπηρέτηση αναγκών του ασθενούς, Επικοινωνία, Συναισθηματική κατανόηση, Σεβασμός, Υπευθυνότητα, Αλτρουϊσμός.

25