ΘΕΜΑ : Διεθνής Σύμβαση Ο.Η.Ε. για τα δικαιώματα των ΑμεΑ, δημόσιος λόγος και Κυπριακά ΜΜΕ

Transcript

1 ΕΡΕΥΝΑ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΜΑ : Διεθνής Σύμβαση Ο.Η.Ε. για τα δικαιώματα των ΑμεΑ, δημόσιος λόγος και Κυπριακά ΜΜΕ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ: Τα δύο αλληλοσυμπληρούμενα προαπαιτούμενα 1. Τι σημαίνει δικαιωματική προσέγγιση των θεμάτων αναπηρίας Από πλευράς φορέων πολιτικής εξουσίας Από πλευράς ΜΜΕ 2. Οι πλέον ακραίες παραβιάσεις της δικαιωματικής προσέγγισης Όταν η ατζέντα της εξουσίας επιχειρεί να επιβληθεί στην ατζέντα του αναπηρικού κινήματος 3. Η ουσία και το περιεχόμενο της έννοιας της διαβούλευσης Μέθοδοι και λογικές παραβίασης 4. Οι χαρακτηριστικότερες/κλασσικότερες περιπτώσεις παραβίασης της δικαιωματικής προσέγγισης των θεμάτων αναπηρίας στον δημόσιο λόγο και στην δημοσιογραφική επικοινωνία 5. Μιά εξειδικευμένη ματιά στο θέμα του Ραδιομαραθωνίου 6. Θέματα αναπηρίας και κοινωνική ενοχή Το ξεχασμένο τεκμήριο/κριτήριο της αποτελεσματικότητας 7. Εκπαιδευτική, κοινωνική και δικαιωματική διάσταση των θεμάτων αναπηρίας Η αναγκαιότητα εξειδίκευσης και σύνθεσης των στρατηγικών 8. Αδυναμίες και δυνατότητες του Κυπριακού αναπηρικού κινήματος Με κριτήριο την προοδευτική μετεξέλιξη του δημόσιου και δημοσιογραφικού λόγου για θέματα αναπηρίας 9. Κυπριακή Προεδρία στην Ε.Ε. Εντάσσοντας την Κυπριακή ατζέντα σε ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο 10. Συμπεράσματα προτάσεις - προοπτικές

2 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ: Τα δύο αλληλοσυμπληρούμενα προαπαιτούμενα Η Διεθνής Σύμβαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ανθρώπων με αναπηρία αναφέρεται με σαφή και συγκεκριμένο τρόπο τόσο στον δημόσιο λόγο που αφορά τους ανθρώπους με αναπηρία και τα θέματα αναπηρίας όσο και στον τρόπο παρουσίασης των θεμάτων αναπηρίας από τα ΜΜΕ. Οι σχετικές αναφορές θέτουν είτε άμεσα είτε εμμέσως πλην σαφέστατα δύο βασικά προαπαιτούμενα που συνθέτουν αλλά και αντανακλούν το κομβικό συνολικό ζητούμενο της Σύμβασης, δηλαδή την ισότητα δικαιωμάτων για τους ανθρώπους με αναπηρίες. Αφενός (πρώτο προαπαιτούμενο), την μη υπονόμευση της διαδικασίας διεκδίκησης ισότητας δικαιωμάτων όπως αυτή ορίζεται από το διεθνές αναπηρικό κίνημα και αποτυπώνεται στο σύνολο της Σύμβασης. Αφετέρου (δεύτερο προαπαιτούμενο), την εξελικτική συμπόρευση με αυτήν την διαδικασία, την διεκδίκηση και επίτευξη από πλευράς εκφορέων δημόσιου λόγου και ΜΜΕ της απαραίτητης συνειδητότητας για την ενίσχυση της διαδικασίας στην πράξη. Το πρώτο προαπαιτούμενο αποτελεί ασφαλιστική δικλείδα ότι αν μη τι άλλο οι φορείς εξουσίας - εκφορείς δημόσιου λόγου και τα ΜΜΕ αντιλαμβάνονται και αποδέχονται την σημασία της Σύμβασης και της μη υπονόμευσης της Σύμβασης. Το δεύτερο προαπαιτούμενο αποτελεί ασφαλή δείκτη ότι οι εκφορείς δημόσιου λόγου και τα ΜΜΕ αναγνωρίζουν και προσπαθούν να δομήσουν έναν εν δυνάμει πιο ενεργό προοδευτικό ρόλο στην διαδικασία διεκδίκησης ισότητας δικαιωμάτων. Σε απλά λόγια, το πρώτο προαπαιτούμενο (η μη υπονόμευση) είναι η ελάχιστη υποχρέωση των εκφορέων δημόσιου λόγου και των ΜΜΕ, ενώ το δεύτερο προαπαιτούμενο (η πλήρης, συνειδητή συμπόρευση) εντάσσεται στην απαραίτητη ευρύτερη δυναμική που πρέπει να αναπτυχθεί ώστε τα αποτυπωμένα στη Σύμβαση δικαιώματα των ανθρώπων με αναπηρία να μετεξελιχθούν από διεκδικούμενα σε εφαρμοσμένα. Σε εφαρμοσμένη πολιτική. Η Κύπρος ανήκει στις χώρες της διεθνούς κοινότητας που έχουν κυρώσει τη Διεθνή Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ και το προαιρετικό της πρωτόκολλο. Υπό την έννοια αυτή, θα αναμένετο ιδιαίτερα από τους πολιτικούς και διοικητικούς φορείς εξουσίας εκφορείς δημόσιου λόγου (μέσω των δελτίων τύπου που εκδίδουν, των ανακοινώσεων αλλά και λοιπών δημόσιων πρωτοβουλιών που αναλαμβάνουν), να μην παραβιάζουν αν μη τι άλλο το πρώτο θεμελιώδες προαπαιτούμενο της μη υπονόμευσης. Συμβάλλοντας κατ αυτόν τον (στοιχειώδη)

3 τρόπο έμπρακτα ώστε το πρώτο αυτό προαπαιτούμενο να τηρείται και από τα Κυπριακά ΜΜΕ, τα οποία σε μεγάλο βαθμό αντλούν την σχετική με θέματα ΑμεΑ θεματολογία παρέμβασή τους αναπαράγοντας εξουσιαστικές πηγές και λογικές. Η εμπειρία του χρονικού διαστήματος μετά την κύρωση της Σύμβασης, αποδεικνύει ότι συνέβη το αντιδιαμετρικά αντίθετο από το λογικά αναμενόμενο. Ιδιαίτερα το συσταθέν ως αρμόδιο επί θεμάτων αναπηρίας Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης ΑμεΑ του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, όπως τεκμαίρεται από τον δημόσιο λόγο που έχει διατυπώσει αλλά και καθοδηγήσει σε διακριτές περιπτώσεις, μοιάζει στην πράξη να αντιλαμβάνεται και αντιμετωπίζει την αμιγώς προοδευτικού χαρακτήρα εξουσία της σύμβασης με ακραία συντηρητική λογική, δηλαδή ως ανταγωνιστική της δικής του (αντίληψης περί) εξουσίας! Η ως άνω συντηρητική λογική και στάση (που εκφράζεται από το ΤΚΕΑ και όχι μόνο), μεταφράζεται σε πεισματική άρνηση της θεμελιώδους αρχής τίποτε για εμάς χωρίς εμάς και της λογικής που αυτή εκφράζει αναφορικά με τα αναγκαία πως και γιατί της διαδικασίας διεκδίκησης ισοτιμίας δικαιωμάτων γιά τους ανθρώπους με αναπηρία. Η παραβίαση του πρώτου προαπαιτούμενου (μη υπονόμευσης της Σύμβασης) από τους πολιτικούς και διοικητικούς φορείς που εκφράζουν δημόσιο λόγο προεξάχοντος του ΤΚΕΑ, μεταφράζεται σχεδόν αυτόματα όπως προαναφέρθηκε σε αντίστοιχη παραβίαση από πλευράς της πλειοψηφίας των ΜΜΕ. Αυτού δεδομένου, η υπηρέτηση του δεύτερου προαπαιτούμενου, δηλαδή η σταδιακή δόμηση όρων συνειδητής συμπόρευσης των εκφορέων δημοσίου λόγου και των ΜΜΕ με την διαδικασία διεκδίκησης ισότητας δικαιωμάτων όπως σαφώς ορίζεται από την Σύμβαση, είναι πρακτικά δυσχερέστατη. Το όλο σχήμα του προβλήματος μοιάζει δισεπίλυτο υπό την έννοια ότι αντανακλά βαθιές παθογένειες της Κυπριακής δημόσιας ζωής και στρεβλώσεις αναφορικά με την έννοια των διακριτών ρόλων, όμως ταυτόχρονα αποδίδει και τη μόνη δυνατή ρεαλιστική λύση που καλείται το Κυπριακό αναπηρικό κίνημα να επιβάλλει. Σημείο εκκίνησής της δεν μπορεί να είναι άλλο από την επιχείρηση ανατροπής της στρεβλής αντίληψης περί ανταγωνιστικής (άρα εξ ορισμού συντηρητικής) εξουσίας των φορέων εξουσίας και εκφορέων δημόσιου λόγου προεξάχοντος του ΤΚΕΑ στην προοδευτική εξουσία που η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ εκφράζει. Εάν αυτό επιτευχθεί τρόποι, μεθοδολογίες και προτάσεις στρατηγικής αναφέρονται στην παρούσα έκθεση δημιουργούνται οι ικανές προϋποθέσεις για έναν δημόσιο και δημοσιογραφικό λόγο που αντανακλούν την ισότητα δικαιωμάτων για τους ανθρώπους με αναπηρία και την αληθή διεκδίκησή της. Οφείλει να γίνει κατανοητό ότι η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ δεν είναι ένα διακηρυκτικό κείμενο, αλλά ιδιαίτερα για τις χώρες που την έχουν κυρώσει ένα εργαλείο προοδευτικού σχεδιασμού και άσκησης νέων ζητούμενων πολιτικών. Η κυρωμένη Σύμβαση είναι εργαλείο πολιτικής. Αντιδραστικός δημόσιος λόγος και προοδευτική πολιτική πράξη συνιστούν αδύνατο μείγμα, ο λόγος προσδιορίζει σχεδιάζει - επικοινωνεί ωριμάζει τις ζητούμενες πολιτικές, είναι αναπόσπαστο κομμάτι τους. Υπό την αντίστροφη έννοια, η

4 εφαρμογή ή έστω η διακριτή ανοχή σε παρωχημένες αντιδραστικές πολιτικές και/ή πρακτικές με παράλληλη υιοθέτηση προοδευτικών ή ψευδοπροοδευτικών ρητορικών σχημάτων, δεν συνιστούν παρά το διαλεκτικό αντίθετο της ουσίας της Σύμβασης, ή αλλιώς την απόλυτη παρωδία. Για παράδειγμα, η δημόσια υιοθέτηση της περί θεμάτων αναπηρίας και δικαιωμάτων των ΑμεΑ πολιτικής λογικής που αποπνέουν ή και εκπέμπουν οι επί πολλά χρόνια διοργανωνόμενες στην Κύπρο εκδηλώσεις υπό τον τίτλο Ραδιομαραθώνιος καθιστά την όποια δημόσια ρητορική προάσπισης (των αρχών) της Σύμβασης παντελώς αναξιόπιστη. Ο πρώτος λόγος και ρόλος για να ξεκινήσει σχεδιασμένα η διαδικασία αληθούς ορθολογικής εκπλήρωσης των δύο βασικών προαπαιτούμενων στον δημόσιο και δημοσιογραφικό λόγο που συνθέτουν το βασικό ζητούμενο της Σύμβασης, δηλαδή την ισότητα δικαιωμάτων για τους ανθρώπους με αναπηρία, ανήκει στο Κυπριακό αναπηρικό κίνημα. Στην ολοκληρωμένη διατύπωση αυτού του πρώτου λόγου και ρόλου, η παρούσα έρευνα μελέτη φιλοδοξεί έστω ελάχιστα να συμβάλλει. ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : Τι σημαίνει δικαιωματική προσέγγιση των θεμάτων αναπηρίας Από πλευράς φορέων εξουσίας Από πλευράς ΜΜΕ Η θεμελιακή για το διεθνές αναπηρικό κίνημα αρχή τίποτε για εμάς χωρίς εμάς αποτελεί, καταρχάς, κωδικό συνύπαρξης και δράσης των φορέων και ανθρώπων που μετέχουν στην οργανωμένη κινηματική διεκδίκηση ισότητας δικαιωμάτων για τους ανθρώπους με αναπηρία. Εξ ορισμού και εξ αντικειμένου όλες οι προτάσεις δράσεις σχέδια πολιτικής δημόσιες παρεμβάσεις που εκπορεύονται από τα αναπηρικά κινήματα (οφείλουν να) υπηρετούν την κρίσιμη αναγκαιότητα που η συγκεκριμένη θεμελιακή αρχή συμπυκνώνει. Δηλαδή, την κυρίαρχη συμμετοχή των ανθρώπων με αναπηρία και των εκπροσώπων τους σε όλη την διαδικασία πολιτικής που τους αφορά, από το στάδιο σχεδιασμού και επεξεργασίας των πολιτικών στο στάδιο ωρίμανσης και ανατροφοδότησης έως το στάδιο εφαρμογής και ελέγχου της εφαρμογής. Η αρχή τίποτε για εμάς χωρίς εμάς, δεν υιοθετήθηκε από το διεθνές αναπηρικό κίνημα τις τελευταίες δεκαετίες επειδή αποτελεί ένα εύηχο και διεγερτικό μήνυμα σύνθημα, αλλά επειδή όπως η διαχρονική πολιτική κοινωνική πνευματική επιστημονική εμπειρία έχει αποδείξει, συνιστά την ΙΚΑΝΗ και ΑΝΑΓΚΑΙΑ συνθήκη για την εδραίωση πολιτικών που

5 κάνουν πράξη την ισότητα δικαιωμάτων για τους ανθρώπους με αναπηρία. Υπό την έννοια αυτή, αποτελεί θεμελιακή προδιαγραφή των συναφών πολιτικών, αλλά και διαρκή προδιαγραφή κριτήριο αξιολόγησής τους. Ως θεμελιακή προδιαγραφή, λοιπόν, για την εδραίωση πολιτικών που κάνουν πράξη την ισότητα δικαιωμάτων για τους ανθρώπους με αναπηρία, η αρχή τίποτε για εμάς χωρίς εμάς αποτέλεσε επί χρόνια θεμελιακό ΑΙΤΗΜΑ του διεθνούς αναπηρικού κινήματος προς όλους τους φορείς πολιτικούς, διοικητικούς, κοινωνικούς, επικοινωνιακούς εξουσίας. Η κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ μεταφράζεται για τις χώρες που προχώρησαν σε αυτήν (όπως η Κύπρος) σε αποδοχή του παραπάνω θεμελιακού αιτήματος, ή αλλιώς σε αναγνώριση της αρχής τίποτε για εμάς χωρίς εμάς ως θεμελιακής προδιαγραφής (ικανής και αναγκαίας συνθήκης) για την εδραίωση πολιτικών που κάνουν πράξη την ισότητα δικαιωμάτων για τους ανθρώπους με αναπηρία. Η από πλευράς εξουσίας αναγνώριση της αρχής ως θεμελιώδους, δεν μπορεί παρά να σημαίνει και στοιχειώδη συνείδηση των προδιαγραφών πολιτικής που ως αναγκαιότητα αναδεικνύει. Στις πρώτες αναγνωριστικές φάσεις μετά την κύρωση της Σύμβασης, για λόγους ρεαλισμού αξιολογούμε την στοιχειώδη συνείδηση που καθεαυτή η κύρωση (οφείλει να) σημαίνει, δεν θέτουμε ως κριτήριο την υψηλή επαρκή συνειδητότητα, θεωρώντας ότι αυτή κατακτιέται - ωριμάζει εξελικτικά στην πορεία του χρόνου και μέσω της εξελικτικής εφαρμογής των προδιαγραφών της Σύμβασης στην πράξη. Με κριτήριο λοιπόν την στοιχειώδη συνείδηση (το minimum συνείδησης), δεδομένου ότι η πρώτη αναγνωριστική φάση δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί ότι ήδη έχει παρέλθει (σύντομα ολοκληρώνεται ο δεύτερος χρόνος της), παραθέτουμε επιγραμματικά το τι (οφείλει να) σημαίνει δικαιωματική προσέγγιση των θεμάτων αναπηρίας: *ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑΣ ΦΟΡΕΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ Τα απολύτως αυτονόητα : Πλήρης απεμπλοκή από δράσεις ή πρωτοβουλίες που αντανακλούν και απηχούν το διαλεκτικό αντίθετο όσων η θεμελιακή αρχή/προδιαγραφή της Σύμβασης τίποτε για εμάς χωρίς εμάς ρητά αναδεικνύει (το χαρακτηριστικότερο σχετικό Κυπριακό παράδειγμα είναι ο Ραδιομαραθώνιος) Ενεργός διαθεσιμότητα και συμπόρευση με τους κεντρικούς σχεδιασμούς, πρωτοβουλίες και άξονες δράσης του οργανωμένου αναπηρικού κινήματος (ειδικότερα σε ότι αφορά την Κύπρο έχουν κατατεθεί από την ΚΥΣΟΑ από τις 3 Δεκεμβρίου 2011) Πλήρης αναγνώριση του στρατηγικού ρόλου του Κυπριακού αναπηρικού κινήματος στον σχεδιασμό και εφαρμογή του ελέγχου των διαδικασιών παρακολούθησης της εφαρμογής της Σύμβασης και του προγραμματισμού διαρκούς ανατροφοδότησης της σχετικής διαδικασίας ώστε να μην εξελίσσεται επ αόριστον Εφαρμογή στην πράξη της αληθούς/ουσιαστικής και όχι ψευδούς/τυπικής διαβούλευσης με τους εκπροσώπους του αναπηρικού κινήματος, ώστε να διασφαλίζεται η κρίσιμη προδιαγραφή για πολιτικές ισότητας δικαιωμάτων από το πρώτο στάδιο σχεδιασμού έως τα

6 στάδια ωρίμανσης και εφαρμογής, τηρώντας την αρχή τίποτε για εμάς χωρίς εμάς Ειδικότερα σε ότι αφορά τις πράξεις, δράσεις και παρεμβάσεις από πλευράς φορέων εξουσίας που αφορούν καθεαυτή την δημοσιοποίηση και κοινωνική προβολή της Σύμβασης, εξ ολοκλήρου ανάθεσή τους στους καθ ύλιν αρμόδιους του Κυπριακού αναπηρικού κινήματος ώστε ιδιαίτερα στο πρώτο αναγνωριστικό στάδιο να αποφεύγονται οι στρεβλώσεις και η παραπλανητική επικοινωνία της ουσίας και του περιεχομένου της Σύμβασης. Ξεκινώντας από το τελευταίο, όλα τα στοιχειώδη και αυτονόητα που μεταφράζονται σε δικαιωματική προσέγγιση των θεμάτων αναπηρίας, έχουν κατά την πρώτη αναγνωριστική φάση μετά την κύρωση της Σύμβασης παραβιαστεί σε σχετικό ή και απόλυτο βαθμό από τους Κυπριακούς φορείς εξουσίας, προεξάχοντος του αρμόδιου Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης ΑμεΑ. Το κριτήριο της στοιχειώδους συνείδησης (minimum συνείδησης) που καθεαυτή η κύρωση (οφείλει να) σημαίνει δεν έχει τηρηθεί, το οποίον πρακτικά σημαίνει ότι η κύρωση της Σύμβασης και του προαιρετικού πρωτοκόλου της από πλευράς Κυπριακής Πολιτείας ήταν μιά τυπική επικοινωνιακή επιλογή και όχι μιά ουσιαστική κοινωνικοπολιτική επιλογή. Ομως, έστω υπό την συγκεκριμένη ατελή έννοια, η Σύμβαση είναι υπαρκτή και κυρωμένη, αποτελώντας διαρκές εργαλείο πολιτικής και διεκδίκησης για το αναπηρικό κίνημα και τους ανθρώπους με αναπηρία. Υπό την προϋπόθεση να μην παγιδευτούν ή εξαρτηθούν από την εμφανώς ανούσια επικοινωνιακή αντίληψη περί της Σύμβασης των φορέων εξουσίας προεξάχοντος του ΤΚΕΑ και να προασπίσουν τον θέσει διακριτό διεκδικητικό τους ρόλο, ώστε το εργαλείο να μπορέσει να αξιοποιηθεί. *ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑΣ ΜΜΕ Η δικαιωματική προσέγγιση των θεμάτων αναπηρίας από τα ΜΜΕ κωδικοποιείται και αναπτύσσεται υπό σχετικά διαφοροποιημένο πρίσμα κριτήρια αυτών που χρησιμοποιήσαμε για τους φορείς πολιτικής εξουσίας. Αφενός διότι τα ΜΜΕ και ο ζητούμενος ρόλος τους μπορεί μεν να συμπεριλαμβάνονται στο περιεχόμενό της Σύμβασης για τα δικαιώματα των ΑμεΑ εκτενώς, όμως αυτό δεν σημαίνει (προφανώς) ότι την έχουν κυρώσει, άρα δεν υπόκεινται στο κριτήριο της ελάχιστης συνείδησης που καθεαυτή η κύρωση (οφείλει να) σημαίνει. Αφετέρου διότι εκ του ρόλου τους (οφείλουν να) ελέγχουν την εξουσία σε όλες τις μορφές της (πολιτική, οικονομική κ.α.) υπηρετώντας τις διεκδικήσεις δικαιωμάτων των κοινωνικών κινημάτων (πόσο μάλλον όταν μέσω κυρωμένων Συμβάσεων έχουν ομολογηθεί ως αποδεκτές), άρα το κριτήριο ελάχιστης συνείδησης του ευρύτερου ρόλου τους (υποτίθεται ότι) εμπεριέχει και τα σχετικά με την δικαιωματική προσέγγιση των θεμάτων αναπηρίας ελάχιστα κριτήρια. Τα παραπάνω έχουν θεωρητικό ενδιαφέρον. Επί της ουσίας, η συμπερίληψη στη Σύμβαση του ρόλου των ΜΜΕ και του πως αυτός πρέπει να ασκείται, είναι μιά πλήρως πρακτική και

7 αναγκαία επιλογή. Εξηγούμε: Αν δεν αρκεστούμε στο γράμμα της Σύμβασης και αναγνωρίσουμε συνθετικά και ολιστικά το πνεύμα της, αντιλαμβανόμαστε ότι δεν είναι μιά ακόμη διακήρυξη άθροισμα κριτηρίων και επιταγών προς κάθε ξεχωριστό αποδέκτη, αλλά αποτελεί πλήρες εργαλείο εδραίωσης πολιτικών ισότητας δικαιωμάτων. Η εδραίωση βιωσιμότητα των συγκεκριμένων πολιτικών (από το στάδιο σχεδιασμού ως το στάδιο εφαρμογής) περιλαμβάνει ως αναγκαία προδιαγραφή την διασφάλιση δημιουργία του απαραίτητου προοδευτικού κοινωνικού κλίματος ισότιμης ένταξης και αν μη τι άλλο (κατ ελάχιστον) την μη αναπαραγωγή από τα ΜΜΕ αντιδραστικών προτύπων που συνθέτουν κλίμα κοινωνικού αποκλεισμού και πατερναλισμού. Γίνεται αντιληπτό ότι η άρνηση επικοινωνιακής αναπαραγωγής αντιδραστικών προτύπων αργά ή γρήγορα δημιουργεί όρους προοδευτικής επικοινωνίας που στηρίζουν την εδραίωση των πολιτικών ισότητας δικαιωμάτων, το γνήσια μη αντιδραστικό είναι εξ ορισμού προοδευτικό και το αντίθετο. Αρα, σε πρακτικό επίπεδο, η δικαιωματική προσέγγιση των θεμάτων αναπηρίας από τα ΜΜΕ που συμβάλλει στην εδραίωση πολιτικών ισότητας δικαιωμάτων, μπορεί και πρέπει να ιδωθεί ως συνειδητή άρνηση αναπαραγωγής αντιδραστικών προτύπων. Υπό αυτή τη θεμελιακή έννοια μπορούμε να ορίσουμε το τι πρωταρχικά (οφείλει να) σημαίνει και πως γίνεται πράξη η δικαιωματική προσέγγιση των θεμάτων αναπηρίας από τα ΜΜΕ. Τι σημαίνει - πως γίνεται πράξη η δικαιωματική προσέγγιση των θεμάτων αναπηρίας από τα ΜΜΕ: Εξειδίκευση συγκεκριμένων δημοσιογράφων στην ατζέντα διεκδικήσεων του αναπηρικού κινήματος σε στρατηγική συνεργασία με τους αναπηρικούς φορείς, ανάθεση σε αυτούς της επιμέλειας παρουσίασης συναφών θεμάτων Κατανόηση από τους συγκεκριμένους δημοσιογράφους (που στο σύνολό τους είναι αντιληπτοί ως κρίσιμη μάζα που θα τροφοδοτήσει περαιτέρω την διεκδίκηση πολιτικών ισότητας δικαιωμάτων) της εργαλειακής σημασίας και δυναμικής της Σύμβασης και της αναγκαιότητας αξιοποίησής της - Ιεράρχηση της σημασίας των σχετικών με τα ΑμεΑ προβαλλόμενων ζητημάτων με κριτήριο την μετρήσιμη και αποδεδειγμένη συνεισφορά της προβολής σε ορατή διαδικασία σχεδιασμού και εφαρμογής αντίστοιχων πολιτικών ισότητας δικαιωμάτων Παρακολούθηση της εξέλιξης των προβαλλόμενων ζητημάτων και της συνδεδεμένης με αυτά αναγκαιότητας σχεδιασμού και εφαρμογής πολιτικών, άρνηση της αναπαραγωγής του διαδεδομένου σε ότι αφορά τα θέματα αναπηρίας φαινομένου του παγωμένου χρόνου (παρουσίαση επί χρόνια θεμάτων με τρόπο πανομοιότυπο που εθίζει την κοινή γνώμη στην αντίληψη περί ακινησίας και νομοτελειακής αδυναμίας επίλυσης των συναφών θεμάτων, π.χ. περί ελλειμμάτων προσβασιμότητας) Πλήρης αποφυγή της στείρας καταγγελτικής λογικής και της αόριστης/μη διακριτής επίρριψης ευθυνών και καταλογισμού... ελλειμμάτων ευαισθησίας σε πολιτεία και κοινωνία που εντέλει λειτουργεί ως αποποίηση ευθυνών (γενικές ευθύνες ίσον μη ευθύνες) και γενικότερο άλλοθι για μη συγκεκριμένες/στοχευμένες παρεμβάσεις Σε κάθε περίπτωση, πρωταρχική πηγή για την παρουσίαση θέματος που αφορά τους ανθρώπους με αναπηρία οφείλουν να είναι οι ίδιοι και οι φορείς εκπροσώπησής

8 τους, όχι οι φορείς πολιτικής και διοικητικής εξουσίας του ΤΚΕΑ συμπεριλαμβανομένου Ειδικότερα σε θέματα ορολογίας και αποφυγής στερεοτύπων που αντιστρατεύονται την δικαιωματική προσέγγιση των θεμάτων ΑμεΑ, είναι επιβεβλημένη η πλήρης υιοθέτηση των πάμπολλων σχετικών οδηγιών και Οδηγιών που έχουν εκπονήσει τόσο το διεθνές όσο και το Κυπριακό αναπηρικό κίνημα Κρίσιμη, τέλος, είναι η συστράτευση με τους αναπηρικούς φορείς ενάντια στις δράσεις και πρωτοβουλίες που αποπνέουν ακραία αντιδραστικό και πατερναλιστικό χαρακτήρα και υπονομεύουν την προσπάθεια εδραίωσης προοδευτικού κοινωνικού κλίματος και συνακόλουθης εδραίωσης πολιτικών ισότητας δικαιωμάτων. Πόσο δεδομένα ή έστω πόσο κοντινά ή εφικτά είναι τα παραπάνω; Δυστυχώς, κάποιες διακριτές ιδιαιτερότητες της Κυπριακής πραγματικότητας (π.χ. η σχετική έλλειψη δημοσιογραφικής προϊστορίας/κουλτούρας σε θέματα διεκδίκησης δικαιωμάτων από τις λεγόμενες ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και η μονομερής δημοσιογραφική εξάρτηση από εξουσιαστικές πηγές και φορείς για την σχετική ειδησεογραφία ακόμα κλασσικότερο παράδειγμα ο αποτελών το διαλεκτικό αντίθετο της Σύμβασης Ραδιομαραθώνιος που σχεδόν μονοπωλεί ποσοτικά και ποιοτικά, δηλαδή τον χρόνο και τον τρόπο δημόσιας παρουσίασης των ανθρώπων με αναπηρία και των θεμάτων τους), καθιστούν όλα τα πως και γιατί της δικαιωματικής προσέγγισης των θεμάτων αναπηρίας από τα ΜΜΕ μάλλον δύσκολα ζητούμενα. Δύσκολα, όχι όμως και ανέφικτα. Η Σύμβαση κατανοητή όχι μόνο στο γράμμα αλλά στο ολιστικό πνεύμα της, η Σύμβαση ως εργαλείο εδραίωσης πολιτικών ισότητας δικαιωμάτων και όχι ως γενικευμένη διακήρυξη, αναγνωρίζει και συστήνει διακριτούς κοινωνικούς ρόλους στους κοινωνικούς εταίρους ώστε να συνθέσουν όλοι μαζί το ασφαλές προοδευτικό υπόβαθρο για την δρομολόγηση των επιβεβλημένων πολιτικών. Ο ρόλος των αναπηρικών κινημάτων που εξ ορισμού οφείλουν να γνωρίζουν το γράμμα και το πνεύμα (το εύρος και το βάθος) της Σύμβασης είναι ο ρόλος του θεματοφύλακα, κομμάτι του ρόλου αυτού είναι να καταστήσουν σαφές στους κοινωνικούς εταίρους τα όρια και προδιαγραφές του δικού τους ρόλου. Αν αποφευχθούν οι εκπτώσεις συναλλαγές αλλοιώσεις δημόσιες σχέσεις και λοιπές παγίδες στην άσκηση αυτού του στρατηγικού ρόλου, είναι νομοτελειακά βέβαιον ότι αργά ή γρήγορα και οι λοιποί ρόλοι θα τείνουν να τοποθετηθούν στο μέτρο της πραγματικής τους αρμοδιότητας και εμβέλειας.

9 ΕΝΟΤΗΤΑ 2 : Ακραίες παραβιάσεις της δικαιωματικής προσέγγισης Οταν η ατζέντα της εξουσίας επιχειρεί ανταγωνιστικά να επιβληθεί στην ατζέντα του αναπηρικού κινήματος Η αναφορά στους αναγκαίους διακριτούς ρόλους των κοινωνικών εταίρων (αναπηρικό κίνημα, φορείς άσκησης εξουσίας, ΜΜΕ) όπως αυτοί αποτυπώνονται στο γράμμα και πνεύμα της Σύμβασης, στην παραβίαση των ορίων τους ακόμα και κατά το πρώτο αναγνωριστικό στάδιο μετά την κύρωση της Σύμβασης και στον δικαιωματικά στρατηγικό ρόλο του αναπηρικού κινήματος στην διαδικασία (επανα)προσδιορισμού των παραβιασθέντων ορίων, σημαίνει για το αναπηρικό κίνημα τρεις στρατηγικές επιλογές. Είτε την επιθετική καταγγελτική στάση απέναντι στους φορείς άσκησης εξουσίας με παράλληλη εκστρατεία αναβάθμισης της εμβέλειας και επιρροής του δημόσιου λόγου που υπηρετεί τις πολιτικές ισότητας δικαιωμάτων ώστε να διεκδικηθεί κινηματικά η εδραίωση αυτών των πολιτικών (αμιγώς κινηματική επιλογή). Είτε την στάση αδιαμαρτύρητης συμπόρευσης με τους φορείς άσκησης εξουσίας με παράλληλη εστίαση σε οργανωμένες προσπάθειες εξοικείωσής τους με τα σημαίνοντα της Σύμβασης, και με την λελογισμένη βεβαιότητα ότι σε περίπτωση που η ζητούμενη εξοικείωση επιτευχθεί τούτο θα συμπαρασύρει και τον κυρίαρχο δημοσιογραφικό τρόπο και λόγο ο οποίος άμεσα συνδέεται με τις εξουσιαστικές λογικές (αμιγώς διαχειριστική επιλογή). Είτε, τέλος, την μεικτή στάση λελογισμένης κριτικής ή κριτικής συμπόρευσης με τους φορείς πολιτικής εξουσίας, που μεταφράζεται σε καταγγελία των πλέον ακραίων παραβιάσεων της δικαιωματικής προσέγγισης με κριτήριο την μη επανάληψη και αντιλαμβάνεται την διαδικασία υλοποίησης πολιτικών ισότητας δικαιωμάτων ως προϊόν κλίματος συναίνεσης και όχι ως προϊόν σύγκρουσης. Αξιολογώντας τα Κυπριακά δεδομένα και ιδιαιτερότητες και δίχως περισσότερες επ αυτού επεξηγήσεις, με βεβαιότητα προκρίνουμε ως καταλληλότερη (ρεαλιστική) για τον παρόντα χρόνο την τρίτη (μεικτή) επιλογή. Είναι επιλογή ισορροπίας, η έμπρακτη άσκηση της οποίας θα ξεκαθαρίσει το πεδίο αναφορικά με το ποιά από τις άλλες δύο αμιγώς προσανατολισμένες επιλογές (κινηματική διαχειριστική) αναγκαστικά θα υιοθετηθεί επιβληθεί με την πάροδο του χρόνου. Στο όνομα τήρησης της ισορροπίας, απαριθμούμε παρακάτω τις πλέον ακραίες παραβιάσεις της δικαιωματικής προσέγγισης θεμάτων αναπηρίας όπως αποτυπώθηκαν στον

10 δημόσιο λόγο του υπαγόμενου στο Υπουργείο Εργασίας και Κοιν. Ασφαλίσεων Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης ΑμεΑ που εκφράζει αρμόδια την πολιτική βούληση της εξουσίας επί των συναφών θεμάτων. Προηγούμενα, είναι απαραίτητη μιά διευκρίνιση. Οταν αναφερόμαστε σε δημόσιο λόγο, εκτός από άρθρα/συνεντεύξεις/δελτία τύπου/δηλώσεις κ.ο.κ. περιλαμβάνουμε και όλα τα δημόσια έγγραφα που έχουν ισχύ ντοκουμέντου, τις δηλώσεις ή ανακοινώσεις που γίνονται παρουσία εκπροσώπων του τύπου, αλλά και κάθε δημόσιο προϊόν (π.χ. ντοκιμαντέρ) που δεδηλωμένα φέρεται να επικοινωνεί την δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας. Μετά την διευκρίνιση προχωράμε στο διά ταύτα, δηλαδή στις πλέον ακραίες παραβιάσεις: 1. Πανηγυρική εκδήλωση παρουσίασης της Σύμβασης από το ΤΚΕΑ. Ουδεμία συνείδηση ότι η Σύμβαση δεν είναι πανηγυρική διακήρυξη αλλά εργαλείο πολιτικής. Ουδεμία συνείδηση ότι οι πολιτικές ισότητας δικαιωμάτων δεν... αναδύθησαν ως διά μαγείας ελέω της κύρωσης της Σύμβασης αλλά μέσω της Σύμβασης ορίζονται και αναγνωρίζονται ως ζητούμενες. Ουδεμία συνείδηση ότι το τι εστί η Σύμβαση εξ ορισμού γνωρίζουν βαθύτερα όλων οι αναπηρικοί φορείς. Το προβληθέν πανηγυρικό ντοκιμαντέρ αναδείκνυε ως προσωπική υπόθεση την προσβασιμότητα δικαιωμάτων και την πίστωνε στην ιδιαίτερη δύναμη των πρωταγωνιστών του με αναπηρία επικουρούμενη από την θεία δύναμη μέσω της επαναληπτικής προβολής θρησκευτικών συμβόλων, συνθέτοντας ένα εξαιρετικό αντιπαράδειγμα της Σύμβασης και όσων αυτή ως Αρχές εμπεριέχει! Αντικειμενικά αξιολογώντας, δεν υπήρχε ούτε... υποψία ελλειμμάτων πολιτικής και τεκμηρίων παρεμπόδισης των ανθρώπων με αναπηρία, ούτε... υποψία Σύμβασης ως αυτό που είναι. Από την αρμόδια πολιτική εξουσία, οι αληθινά γνωρίζοντες τι είναι η Σύμβαση αναπηρικοί φορείς, προσκλήθησαν να χειροκροτήσουν ως θεατές την αντεστραμμένη πατερναλιστική εξουσιαστική αντίληψη. 2. Στο όνομα της αντεστραμμένης κατανόησης του τι εστί η Σύμβαση συνδυασμένη και λειτουργική συνύπαρξη αρχών που συνθέτουν εργαλείο εδραίωσης πολιτικής και όχι διακήρυξη αρχών που αθροίζει υπογραφές και υποστηρικτές το ΤΚΕΑ προκήρυξε διαγωνισμό συγγραφής ύμνου αφιερωμένου σε αυτή. Η συγκεκριμένη εξουσιαστική επιλογή παραβιάζει βάναυσα την ουσία της Σύμβασης αλλοιώνοντάς την επικοινωνιακά σε ένα πανηγυρικό κείμενο και παραγνωρίζοντας ότι η Σύμβαση ορίζει και δείχνει δικαιωματικά ζητούμενα και ουδόλως πιστοποιεί δικαιωματικά δεδομένα. Προφανώς, η απόφαση για διαγωνισμό συγγραφής ύμνου και κατόπιν μελοποίησή του πάρθηκε με αγνόηση του Κυπριακού αναπηρικού κινήματος. Σα να μην έφτανε αυτό, η αυτονόητη αντίδραση των αναπηρικών φορέων όταν τα περί διαγωνισμού δημόσια ανακοινώθηκαν δεν αξιολογήθηκε ως επαρκής λόγος για άμεση απόσυρση, αντίθετα ανταπαντήθηκαν με προκλητικό και επιθετικό τρόπο. Μιά ακόμα προκλητική διάσταση έχει να κάνει με την διοχέτευση ψευδών πληροφοριών περί συναίνεσης των αναπηρικών φορέων στην

11 απαράδεκτη επιλογή, όμως επ αυτού θα αναφερθούμε ολίγον αναλυτικότερα σε επόμενη ενότητα. 3. Εξίσου προκλητική στα όρια της εξουσιαστικής προσβολής, είναι η ακραία επιθετικότητα που αποπνέουν δημόσια έγγραφα απαντήσεις σε επιστολές αναπηρικών φορέων (Παγκύπρια Οργάνωση Τυφλών) που διαφωνούν με το υπό εφαρμογή Νέο Σύστημα Αξιολόγησης της αναπηρίας και της λειτουργικότητας και τους τρόπους εφαρμογής του. Παρά το γεγονός ότι οι κατατεθιμένες διαφωνίες είναι κάθετες και με προκλητική αγνόηση της απαράβατης αρχής της Σύμβασης ότι δε νοείται σχεδιασμός θεμελιωδών για τα ΑμεΑ πολιτικών χωρίς αν μη τι άλλο την αποδοχή και συναίνεσή τους, οι διαφωνούντες απλώς... καθησυχάζονται και καλούνται πρακτικά να εμπιστευτούν τις καλές προθέσεις της Ομάδας Εργου και της πολιτικής εξουσίας που το επέβαλλε. Συνυπολογίζοντας ότι στο συγκεκριμένο έργο μετέχει συμβουλευτικά ηγετικό στέλεχος αναπηρικού κινήματος άλλης χώρας (Ελλάδας) γεγονός το οποίο γελοιοποιεί με κραυγαλέο τρόπο την αρχή τίποτε για εμάς χωρίς εμάς, τεκμαίρεται μιά τόσο ακραία από πλευράς ΤΚΕΑ παραβίαση της δικαιωματικής προσέγγισης των θεμάτων αναπηρίας που μοιάζει να μην έχει διεθνές αντίστοιχο. 4. Η έκδοση με τίτλο ΔΥΟ ΣΤΗΝ ΕΚΤΗ που κυκλοφόρησε το 2011 η Παγκύπρια Οργάνωση Τυφλών ήταν μιά σοβαρή προσπάθεια δημόσιου λόγου και παρέμβασης αναφορικά με την ατζέντα διεκδικήσεων των τυφλών και των ατόμων με αναπηρία ευρύτερα. Εμπεριείχε, μεταξύ άλλων, κριτικές θέσεις για τις ασκούμενες σχετικές με τα ΑμεΑ πολιτικές και κατέγραφε συγκεκριμένα ελλείμματα ή ζητούμενα πολιτικής στο αρμόδιο ΤΚΕΑ. Βάσει της στοιχειώδους προοδευτικής λογικής, θα αναμένετο δημόσια δέσμευση για την διόρθωση των καταγεγραμμένων λαθών ή ελλείψεων και εμπεριστατωμένη επιχειρηματολογία διευκρινίσεις απαντήσεις σχετικά με τα πως και τα γιατί. Στην δοθείσα ανταπάντηση του ΤΚΕΑ δεν υπήρξε ούτε μία συγκεκριμένη αναφορά, ούτε ένα συγκεκριμένο επιχείρημα, ούτε μία συγκεκριμένη απάντηση επί των συγκεκριμένων θεμάτων που ετίθονταν. Υπήρχαν μόνο επιθετικοί χαρακτηρισμοί (π.χ. κακοπροαίρετα, εμπαθή, άδικα, ατεκμηρίωτα) των σχετικών θεμάτων, αναλύσεων και επιχειρημάτων που φιλοξενούσε το περιοδικό! Το περιοδικό ΔΥΟ ΣΤΗΝ ΕΚΤΗ ήταν επί της ουσίας μιά πρόταση δημόσιου διαλόγου εκπορευόμενη από έναν εκ των σημαντικότερων αναπηρικών φορέων, την οποία το αρμόδιο από πλευράς πολιτικής εξουσίας ΤΚΕΑ αντιμετώπισε με τον πλέον αμυντικό ενοχικό τρόπο. Η μέσω επιθετικών προσδιορισμών εξουσιαστική απόδοση προθέσεων σε μεγάλο αναπηρικό φορέα και η άρνηση ουσιαστικής δημόσιας συζήτησης που η συγκεκριμενη πρακτική συνεπάγεται, μεταφράζεται στη μεγαλύτερη δυνατή προσβολή της δικαιωματικής προσέγγισης των θεμάτων αναπηρίας. Τα τέσσερα παραπάνω χαρακτηριστικά παραδείγματα απηχούν μια παντελώς στρεβλή πατερναλιστική αντίληψη περί της εξουσίας και του ρόλου της. Αν η συγκεκριμένη στρέβλωση είναι απλώς αποδοκιμαστέα για τον σύνολο των φορέων εξουσίας, για τον

12 φορέα που αρμόδια ασχολείται με θέματα ΑμεΑ και ενάμισι και πλέον χρόνο μετά την κύρωση από την Κύπρο της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ είναι διπλά αποδοκιμαστέα. Η διόρθωσή της πρέπει να γίνει πράξη το ταχύτερο δυνατόν, ο χρόνος (και) επ αυτού δεν μπορεί να είναι παγωμένος. ΕΝΟΤΗΤΑ 3 : Η ουσία και το περιεχόμενο της έννοιας της διαβούλευσης Μέθοδοι και λογικές παραβίασης Η ουσία και το περιεχόμενο της έννοιας της διαβούλευσης ανάμεσα στους αναπηρικούς φορείς και όλους τους φορείς εξουσίας όπως αποτυπώνονται και στο γράμμα και πνεύμα της Διεθνούς Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ, αποδίδονται με συνοπτικό και ουσιώδη τρόπο στο εγχειρίδιο υπό τον τίτλο Τα κρίσιμα στοιχήματα για τα άτομα με αναπηρία της Κύπρου το 2012 που παρουσιάστηκε από την ΚΥΣΟΑ την 3 η Δεκεμβρίου 2011 Διεθνή Ημέρα ατόμων με αναπηρία. Αναδημοσιεύουμε αυτούσια την σχετική ενότητα : Η ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΑΝΑΠΗΡΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ * H αναγνώριση της ΚΥΣΟΑ ως κοινωνικού εταίρου της Κυπριακής πολιτείας, δηλαδή ως ισότιμου συνομιλητή για θέματα πολιτικών που αφορούν τα άτομα με αναπηρία, είναι δια νόμου κατοχυρωμένη από το Το γράμμα και πνεύμα του συγκεκριμένου νόμου αντανακλά στο έπακρο την ανάγκη πρωταγωνιστικού ρόλου των αναπηρικών φορέων στην διαμόρφωση και παρακολούθηση των πολιτικών που αφορούν τα άτομα με αναπηρία * Η υποχρέωση και αναγκαιότητα διαβούλευσης με το αναπηρικό κίνημα, δεν αφορά μόνο τους φορείς της κεντρικής εξουσίας, αλλά το σύνολο των φορέων εξουσίας κάθε επιπέδου. Το αντίθετο, άλλωστε, θα ήταν παράλογο. Η διαβούλευση ως δομικό στοιχείο καθεαυτό των πολιτικών κοινωνικής ένταξης των ατόμων με αναπηρία δεν μπορεί παρά να αναπτύσσεται σε όλα τα επίπεδα διαμόρφωσης των συγκεκριμένων πολιτικών.

13 * Το αναπηρικό κίνημα, διαθέτει εξιδικευμένη τεχνογνωσία σε ότι αφορά τις ανάγκες και τις εφαρμοστέες προοδευτικές πολιτικές, με κριτήριο τόσο τα υφιστάμενα πεδία πολιτικής (εκπαίδευση, εργασία, τεχνικά έργα και υποδομές κ.α.) όσο και τις πολλές διαφορετικές μορφές αναπηρίας. Εκ της σύστασης και του ρόλου τους, οι αναπηρικοί φορείς διαρκώς διευρύνουν την τεχνογνωσία τους ώστε να ανταποκρίνονται στις διαρκώς εξελισσόμενες ανάγκες και απαιτήσεις κοινωνικής ένταξης των ατόμων με αναπηρία. Η εξειδικευμένη τεχνογνωσία που είτε διαθέτουν είτε δύνανται να κομίσουν οι αναπηρικοί φορείς (π.χ. είναι οι καταλληλότεροι για την επιλογή των προσώπων με ιδιαίτερες γνώσεις και εμπειρίες που θα κληθούν να μετάσχουν στην υλοποίηση ενταξιακών πολιτικών), επιβάλλεται να είναι αλλά και να γίνεται σεβαστή από τους λοιπούς διαβουλευόμενους φορείς. * Κατά μείζονα λόγο, σε κεντρικές πολιτικές επιλογές (προγράμματα, νομοθεσίες) είναι επιβεβλημένη η ενεργός συμμετοχή εκπροσώπων του Κυπριακού αναπηρικού κινήματος ως συνδιαμορφωτών αλλά και αξιολογητών της εξέλιξης και ωρίμανσης των πολιτικών. Στην μετέχουσα στο ευρωπαϊκό κεκτημένο Κύπρο, η υποκατάσταση του στρατηγικού ρόλου των Κυπριακών φορέων από ομοειδείς φορείς ή πρόσωπα εισαγόμενα από άλλες χώρες της Ε.Ε. συνιστά απαράδεκτη πρακτική. * Προαπαιτούμενο για αληθή διαβούλευση που ανταποκρίνεται στο γράμμα και πνεύμα του σχετικού νόμου και λειτουργεί υποστηρικτικά στις εφαρμοζόμενες πολιτικές κοινωνικής ένταξης των ατόμων με αναπηρία, είναι η πλήρης διαθεσιμότητα των στοιχείων πληροφοριών προτάσεων οικονομικών δεδομένων που περιγράφουν την εξέλιξη των πολιτικών. Δε νοείται αληθής διαβούλευση δίχως ευλαβική τήρηση των αρχών της διαφάνειας. Εκ των ων ουκ άνευ θεωρείται η έγκαιρη διαθεσιμότητα των στοιχείων πληροφοριών προτάσεων οικονομικών δεδομένων, ώστε να μελετώνται και είναι αξιοποιήσιμα από τις διαβουλευόμενες πλευρές. * Η διαβούλευση δεν μπορεί να γίνεται με τυχαίους ή συγκυριακούς όρους. Τούτο σημαίνει, ότι σε κάθε πρόγραμμα, δράση, νομοθέτημα, ή άλλη επιλογή που αφορά τα άτομα με αναπηρία, τόσο οι όροι και το περιεχόμενο όσο και τα χρονικά σημεία της διαβούλευσης πρέπει να είναι αποσαφηνισμένα εγκαίρως και πάντως πριν την έναρξη του σχεδιασμού. Η διαβούλευση έχει νόημα και περιεχόμενο όταν αφορά όλα τα στάδια (από τον σχεδιασμό ως την εφαρμογή) πολιτικής. Καθίσταται δε αποδοτική όταν είναι αυστηρά μελετημένη και δομημένη ώστε να εδραιώνει και ωριμάζει τις πολιτικές ισότιμης κοινωνικής ένταξης των ατόμων με αναπηρία. * Επιβάλλεται να γίνει συνείδηση στους πολιτειακούς και λοιπούς φορείς εξουσίας ότι η διαδικασία της διαβούλευσης για θέματα αναπηρίας δεν είναι τυπική διαδικασία ανταλλαγής απόψεων ή ενημέρωσης. Πρόκειται για εξειδικευμένη διαδικασία, γιά συγκεκριμένη μορφή εργασίας που έχει σαν στόχο την λήψη αποφάσεων για τον σχεδιασμό και υλοποίηση πολιτικών. Αρα, η εργασιακή διαβούλευση αυτού του είδους επ ουδενί δεν μπορεί να θεωρείται ότι δυσχεραίνει την ευελιξία ταχύτητα λήψης και εφαρμογής αποφάσεων. Ισχύει το αντίθετο.

14 * Κατά μείζονα λόγο, η αντίληψη περί διαβούλευσης από πλευράς φορέων εξουσίας ως... ενημέρωσης επί ειλλημμένων αποφάσεων, αποτελεί κάκιστη εξουσιαστική πρακτική που όσο καμμία άλλη αντιστρατεύεται το πνεύμα και την ουσία των πολιτικών κοινωνικής ένταξης των ατόμων με αναπηρία. Οι ανακοινώσεις ειλλημμένων αποφάσεων και η προσπάθεια εμφάνισης της συγκεκριμένης διαδικασίας ως διαβούλευσης, προσβάλλουν την ουσία της αρχής ΤΙΠΟΤΕ ΓΙΑ ΕΜΑΣ ΧΩΡΙΣ ΕΜΑΣ και υποτιμούν το οργανωμένο αναπηρικό κίνημα. * Η δημιουργία του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης ΑμεΑ στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων αποτέλεσε μιά προοδευτικού χαρακτήρα πολιτική επιλογή. Αρκεί να γίνει κατανοητό ότι το συγκεκριμένο Τμήμα δεν διαθέτει a-priori έξωθεν καλή μαρτυρία ελέω ονομασίας και μόνο, δεν είναι αντιληπτό από το αναπηρικό κίνημα ως... άτυπη εξουσιαστική του προέκταση, δεν νομιμοποιείται λοιπόν να συμπεριφέρεται ως τέτοια ωσάν να έχει το ακαταλόγιστο. Ειδικότερα σε ότι αφορά την αναγκαιότητα ορθής αξιόπιστης διαβούλευσης, οι στρεβλώσεις που έχουν παρατηρηθεί από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης ΑμεΑ είναι αξιοσημείωτες (αφορούν το λεγόμενο νέο σύστημα αξιολόγησης της αναπηρίας όπου οι διαδικασίες εξελίσσονται με αγνόηση των αναπηρικών φορέων, την εφαρμογή του νόμου περί ποσόστωσης όπου επίσης έχουν αγνοηθεί μέχρι σήμερα οι αναπηρικοί φορείς κ.α.). Η συμμόρφωση του συγκεκριμένου Τμήματος με τα στοιχειώδη και αυτονόητα της ουσιώδους διαβούλευσης όπως έχουν στις προηγούμενες παραγράφους αναπτυχθεί, είναι επιτακτική! Το γιατί είναι αυτονόητο. Αν οι αρχές της διαβούλευσης βάναυσα παραβιάζονται από ένα Τμήμα που αποκλειστικά φέρεται να ασχολείται με θέματα κοινωνικής ένταξης των ΑμεΑ, το μήνυμα που δίδεται αναφορικά με τις ουσιαστικές προθέσεις της Πολιτείας επί των θεμάτων αυτών είναι κάτι περισσότερο από αποκαρδιωτικό. ΣΧΟΛΙΟ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η παραπάνω ενότητα δεν αποδίδει μόνο τι εστί αληθής διαβούλευση. Ταυτόχρονα αποδίδει και τις μεθόδους - λογικές αλλά και το μέτρο των παραβιάσεων της ουσίας και του περιεχομένου της. Η επιλογή συμπερίληψης της συγκεκριμένης ενότητας σε ένα εγχειρίδιο που καταγράφει τους κύριους άξονες δράσης και πολιτικής του Κυπριακού αναπηρικού κινήματος, αποδεικνύει τον κυρίαρχο στρατηγικό ρόλο της αληθούς διαβούλευσης στην διαδικασία υλοποίησης της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ και της εδραίωσης πολιτικών ισότητας δικαιωμάτων. Δεδομένου ότι από την 3 η Δεκεμβρίου 2011 έχει μεσολαβήσει ικανό χρονικό διάστημα, έχει ιδιαίτερη πρακτική σημασία να αξιολογήσουμε το πως η παραπάνω δημόσια παρέμβαση σύσταση της ΚΥΣΟΑ απαντήθηκε στην πράξη από τους αποδέκτες της προεξάχοντος του ΤΚΕΑ: Παντελώς αγνοήθηκε. Ιδιαίτερα το ΤΚΕΑ ο ρόλος του οποίου εκτιμήθηκε από την ΚΥΣΟΑ ως κομβικός για την διάχυση των λεγόμενων καλών πρακτικών διαβούλευσης σε όλους τους φορείς εξουσίας, αναπαρήγαγε σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό τις παραβιάσεις ουσίας και περιεχομένου της έννοιας της διαβούλευσης, ωσάν να προεκλήθη από την παρέμβαση της ΚΥΣΟΑ και να πρεπε να αποδείξει επιθετικά τον εξουσιαστικό του ρόλο!

15 Η λογική των παραβιάσεων αντανακλά την ακραία συντηρητική εξουσιαστική λογική, σύμφωνα με την οποία ο όποιος φορέας διεύθυνση - τμήμα εξουσίας είναι αντιληπτός ως φέουδο, οι όποιες δε δράσεις πρωτοβουλίες αποφάσεις που λαμβάνει είναι αποκλειστική του αρμοδιότητα και δεν μπορούν να υπόκεινται στην παραμικρή αμφισβήτηση. Η ως άνω περιγραφείσα λογική συνιστά το διαλεκτικό αντίθετο της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ, αλλά και την απόλυτη υπονόμευση της διαδικασίας εδραίωσης πολιτικών ισότητας δικαιωμάτων όπως μέσα από την Σύμβαση προδιαγράφεται. Στα πλαίσια της μεικτής στρατηγικής που κρίνεται ως η προσφορότερη για το Κυπριακό αναπηρικό κίνημα (κριτική συμπόρευση με τους φορείς εξουσίας με παράλληλη καταγγελία των πλέον ακραίων παραβιάσεων της δικαιωματικής προσέγγισης στο όνομα της μη επανάληψής τους), είναι επιβεβλημένη η επιμονή στην σχετική με το μείζον θέμα της διαβούλευσης κριτική, ή αλλιώς η διαρκής και σε κάθε περίπτωση σχετικής παραβίασης κριτική. Μέχρι εξαντλήσεως! Σε αντίθετη περίπτωση, όπως όλα τα μέχρι σήμερα δεδομένα καταδεικνύουν, η εξουσιαστική αναίδεια είναι σε τέτοιο βαθμό αναπτυγμένη και... ενσωματωμένη που σχεδόν αποκλείει κάθε προοπτική αυτορρύθμισης προς την ορθή προοδευτική κατεύθυνση των αυτουργών των παραβιάσεων. - Ως εδώ τα σχετικά με την λογική των παραβιάσεων, δυό πρόσθετα λόγια για τις μεθόδους κρίνονται επιβεβλημένα. Προφανώς οι μέθοδοι συνδέονται ευθέως με την λογική, ας καταγράψουμε την παραπάνω σύνδεση πιό συγκεκριμένα: Εχει σε μιά τουλάχιστον διακριτή περίπτωση επιδιωχθεί από πλευράς ΤΚΕΑ η παρέμβαση στα εσωτερικά της ΚΥΣΟΑ μέσω της διατύπωσης καταγγελτικού λόγου ενάντια σε συγκεκριμένο πρόσωπο και όχι σε θέσεις, ωσάν οι δημόσιες θέσεις του προσώπου να μην ήταν αντιπροσωπευτικές του αναπηρικού κινήματος (τεκμήριο της αντιπροσωπευτικότητας στους εκφραστές δημόσιου λόγου). Συνακόλουθα, έχει εμμέσως πλην σαφώς υποδειχθεί στο Κυπριακό αναπηρικό κίνημα καταλληλότητα εκπροσώπησης και συγκεκριμένα πρόσωπα που δεν την ικανοποιούν σε δημόσια ενημερωτική συνάντηση της βουλής των αντιπροσώπων. Ακόμα, έχουν επιλεγεί βολικές προς τις επιλογές της πολιτικής και διοικητικής ηγεσίας θέσεις δηλώσεις φορέων του αναπηρικού κινήματος και έχουν διοχετευτεί στα ΜΜΕ με παράλληλη αποσιώπηση του μη αντιπροσωπευτικού (ή μη πλειοψηφικού) χαρακτήρα τους. Τέλος, σε διακριτές περιπτώσεις όπου η πλειοψηφούσα κριτική για αποφάσεις και δράσεις του ΤΚΕΑ ήταν οξυμένη, καλούντο για ενημέρωση επιλεκτικά φορείς ή πρόσωπα που για διάφορους λόγους (αναφερόμαστε ενδεικτικά παρακάτω) απέφευγαν τον οξύ κριτικό λόγο ώστε να αποδοθεί επικοινωνιακά η ψευδής αίσθηση μη διαφωνίας αν όχι συμφωνίας. Ολες οι παραπάνω μέθοδοι είναι απλές και παλιές, αγγίζουν την κλασσική αντιδραστική αρχή διαίρει και βασίλευε, εξειδικεύονται στην βάση των Κυπριακών ιδιατεροτήτων, επενδύουν είτε στις καλές προθέσεις, είτε στα εκτιμώμενα όρια συμπεριφοράς των προσώπων (π.χ. ένας εκπρόσωπος αναπηρικού φορέα διαχρονικά συνοδοιπόρος και ψηφοφόρος του κυβερνώντος κόμματος εκτιμάται ότι θα αποφύγει να επικρίνει δημόσια το

16 ΤΚΕΑ, μιάς και θα θεωρήσει ότι μιά τέτοια στάση στρέφεται και ενάντια στον πολιτικό προϊστάμενο - ηγεσία). Οι μέθοδοι αυτοί και οι ιδιαιτερότητες στις οποίες πατάνε ώστε να εφαρμόζονται επιβάλλεται να αναχαιτιστούν. Είναι προφανές και εύλογο ότι π.χ. πολλές διαφορετικές απόψεις συνυπάρχουν ή μπορούν και πρέπει να συνυπάρχουν στο ζωντανό αναπηρικό κίνημα, όμως είναι κρίσιμο να συνειδητοποιηθεί ότι απαγορεύεται αυτή η συνύπαρξη αντιθέσεων να χρησιμοποιείται από την εξουσία για να υπονομεύει την άποψη της πλειοψηφίας. Η μη αναχαίτιση αυτής της τακτικής, στην μακρά πορεία αποδυναμώνει το αναπηρικό κίνημα ως στρατηγικό θεματοφύλακα της διαδικασίας εδραίωσης πολιτικών ισότητας δικαιωμάτων στο σύνολό του. ΕΝΟΤΗΤΑ 4 : Οι χαρακτηριστικότερες/κλασσικότερες περιπτώσεις παραβίασης της δικαιωματικής προσέγγισης των θεμάτων αναπηρίας στον δημόσιο λόγο και στην δημοσιογραφική επικοινωνία Το τι εστί δικαιωματική προσέγγιση των θεμάτων αναπηρίας ή αλλιώς προοδευτική παρουσίαση των θεμάτων αναπηρίας από τα ΜΜΕ αποδίδεται σε ειδική ενότητα που περιλαμβάνεται στο εγχειρίδιο στρατηγικού σχεδιασμού της ΚΥΣΟΑ της 3 ης Δεκεμβρίου Μέσω της απόδοσης του περιεχομένου της δικαιωματικής προσέγγισης παρουσιάζονται και οι χαρακτηριστικές παραβιάσεις της. Η συγκεκριμένη ενότητα δημοσιεύεται σχεδόν αυτούσια (παραλείπονται ελάχιστα σημεία) υπό τον επιλεγέντα από την ΚΥΣΟΑ τίτλο της και έχει ως εξής: ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΜΜΕ * Είναι εξαιρετικά δύσκολη η οχύρωση και εμβάθυνση των πολιτικών ισότιμης κοινωνικής ένταξης των ατόμων με αναπηρία εάν δεν υπάρξει συνεχής και συνεπής συστράτευση μεγάλου αριθμού ανθρώπων από τα Κυπριακά ΜΜΕ προς την συγκεκριμένη κατεύθυνση. Το αναπηρικό κίνημα της Κύπρου δεν απευθύνεται με τρόπο αόριστο στα ΜΜΕ ως δημόσιες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις διότι κρίνει μιά τέτοια απεύθυνση γενικευμένη και άστοχη. Αναγκαία συνθήκη για την προοδευτική παρουσίαση των θεμάτων αναπηρίας από τα Κυπριακά ΜΜΕ είναι η

17 δημιουργία μιάς κρίσιμης μάζας δημοσιογράφων που καλείται να λειτουργήσει ως στρατηγικός συνεργάτης της όλης προσπάθειας. * Για να κατανοήσουμε τον στόχο και την σπουδαιότητά του επιβάλλεται πρωταρχικά να συνειδητοποιήσουμε το σημείο εκκίνησης. Περιγράφεται από δύο χαρακτηριστικά. Αφενός, στον υφιστάμενο τρόπο παρουσίασης θεμάτων αναπηρίας από τα Κυπριακά ΜΜΕ κυριαρχεί σε συντριπτικό βαθμό το φιλανθρωπικό πατερναλιστικό πρότυπο (μαραθώνιοι, εκστρατείες δήθεν ευαισθητοποίησης που ενεργοποιούν τον οίκτο) ενδεδυμένο με τον ψευδή μανδύα της κοινωνικής προσφροράς και αλληλεγγύης. Αφετέρου, μοιάζει σταδιακά να αυξάνεται ο αριθμός των δημοσιογράφων που αντιλαμβάνονται με προοδευτική οπτική τα θέματα των λεγόμενων ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, πλην όμως ελάχιστοι από αυτούς μέχρι σήμερα έχουν ασχοληθεί εξειδικευμένα με θέματα ισότιμης κοινωνικής ένταξης των ατόμων με αναπηρία. Αρα, κυριαρχεί μέχρι σήμερα ο πατερναλισμός, αλλά από την άλλη πλευρά, το ανθρώπινο δυναμικό που μπορεί να συνθέσει την κρίσιμη μάζα αναχαίτισής του εν δυνάμει υπάρχει. Μένει να ενεργοποιηθεί. * Η προοδευτική παρουσίαση των θεμάτων αναπηρίας, μεταφράζεται επί της ουσίας σε εφαρμογή στην δημοσιογραφική πράξη της απαράβατης για το διεθνές αναπηρικό κίνημα αρχής τίποτε για εμάς χωρίς εμάς. Oχι τύποις, το οποίον σημαίνει απλή παράθεση θέσεων ή δηλώσεων στελεχών του αναπηρικού κινήματος και υιοθέτηση μιάς λογικής ευγενούς ποσόστωσης, αλλά επί της ουσίας, το οποίον σημαίνει αναλυτική προσέγγιση και εμβάθυνση στην ατζέντα του αναπηρικού κινήματος. Εμβάθυνση σημαίνει κατανόηση του ισότιμου κοινωνικού ρόλου που τα άτομα με αναπηρία και οι φορείς τους επίμονα διεκδικούν. * Το βασικό επικοινωνιακό δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία που συστηματικά παραβιάζεται από τα ΜΜΕ είναι το δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό. Σπάνια επικοινωνούνται ως ο κοινωνικός ρόλος που είναι ή διεκδικούν να είναι, δηλαδή ως ισότιμα υποκείμενα δικαιωμάτων. Συνηθέστατα επικοινωνούνται δια της αναπαραγωγής του ακραία ρατσιστικού μύθου περί αναπηρικής δυστυχίας, δηλαδή του μύθου που θέλει τον άνθρωπο με αναπηρία a-priori δυστυχή λόγω της αναπηρίας. Η ενοχική αναπαραγωγή του παραπάνω ρατσιστικού μύθου γίνεται με δύο τρόπους. Είτε άμεσα, μέσω της απευθείας εξίσωσης της αναπηρίας με την ανημπόρια, την ανικανότητα και την συνακόλουθη νομιμοποίηση της φιλανθρωπικής αρωγής, είτε έμμεσα, μέσω της ηρωοποίησης του ανθρώπου με αναπηρία και της παρουσίασής του ως ανθρώπου με ειδικές ικανότητες μόνο και μόνο επειδή είναι άνθρωπος με αναπηρία. Οι δύο παραπάνω τρόποι είναι όψεις του ίδιου πατερναλιστικού νομίσματος, αμφότεροι υπονομεύουν αντίστοιχα την σύγχρονη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας. * Εκφράζεται τους τελευταίους μήνες στην Κύπρο η άποψη ότι το βασικό κριτήριο για την προοδευτική παρουσίαση θεμάτων αναπηρίας είναι η χρήση αποδεκτών από τα άτομα με αναπηρία και το αναπηρικό κίνημα ορολογιών. Η άποψη αυτή είναι επιφανειακή, το ζήτημα είναι πολύ βαθύτερο. Το πραγματικό κριτήριο προοδευτικής παρουσίασης θεμάτων αναπηρίας είναι η κατανόηση του ισότιμου κοινωνικού ρόλου των ΑμεΑ και των στρατηγικών διεκδίκησής του, αν αυτό κατακτηθεί η χρήση αποδεκτών ορολογιών προκύπτει ως αυτόματη συνέπεια. Το

18 αντίθετο δεν ισχύει. Ενα άκρως υπονομευτικό άρθρο ή ρεπορτάζ για θέματα αναπηρίας, δεν είναι υποχρεωτικό να χρησιμοποιεί προσβλητικές ορολογίες, αρκεί να προσβάλλει τον κοινωνικό ρόλο ισοτιμίας που τα άτομα με αναπηρία διεκδικούν. * Η ανάγκη δημιουργίας της απαραίτητης κρίσιμης μάζας που θα αναλάβει καταρχάς να εξισορροπήσει την υφιστάμενη κυριαρχία (ποσοτική και ποιοτική) της πατερναλιστικής παρουσίασης θεμάτων αναπηρίας, κρίνεται από το Κυπριακό αναπηρικό κίνημα ως επιτακτική. Κρίσιμο ζητούμενο είναι η δεσμευτική συμμετοχή των ανθρώπων των ΜΜΕ που αποδεδειγμένα διαθέτουν προοδευτική οπτική στα θέματα ισότιμης κοινωνικής ένταξης των λεγόμενων ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, ευελπιστούμε ότι θα κερδηθεί. ΣΧΟΛΙΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Αν θέλουμε να συμπυκνώσουμε ποιό είναι το κυρίαρχο σημείο αναφοράς που καθορίζει το κλασσικόν χαρακτηριστικόν της παραβίασης από τα ΜΜΕ της δικαιωματικής προσέγγισης των θεμάτων αναπηρίας, τούτο είναι η παραβίαση του θεμελιακού δικαιώματος στον αυτοπροσδιορισμό. Τα ΜΜΕ εξακολουθητικά αρνούνται στους ανθρώπους με αναπηρία και στους φορείς εκπροσώπησης τους να ορίσουν το αληθές πεδίο του κοινωνικού τους ρόλου όπως αυτό έχει κυρωθεί και από την Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ. Η έκφραση της συγκεκριμένης άρνησης αντίδρασης είναι ποικιλλότροπη. Εκφράζεται ενίοτε με αγνόηση των αναπηρικών φορέων ως κυρίαρχων πηγών ενημέρωσης επικοινωνίας για θέματα δικής τους δικαιωματικά αρμοδιότητας. Κλασικό σχετικό παράδειγμα τα θέματα ιατρικού ή ευρύτερα επιστημονικού τεχνολογικού χαρακτήρα, όπου οι άνθρωποι με αναπηρία ενημερώνονται ως υποψήφιοι χρήστες και αγνοούνται ως δικαιωματικοί αξιολογητές των προϊόντων, υπηρεσιών ή επιστημονικών ευρημάτων που τους αφορούν. Η άρνηση αντίδραση, εκφράζεται επίσης με την διαρκή επικοινώνηση της μονοδιάστατης αντίληψης που θέλει την σχέση της εξουσίας με τους αναπηρικούς φορείς αντιληπτή ως σχέση απόλυτης κυριαρχίας. Κλασικό σχετικό παράδειγμα, η περίπτωση του ιλαροτραγικού διαγωνισμού για την συγγραφή Υμνου αφιερωμένου στη Σύμβαση, όπου αναπαράγοντας την ψευδή πληροφόρηση του ΤΚΕΑ μεγάλο έντυπο ΜΜΕ δημοσιοποίησε την συμμετοχή εκπροσώπων της ΚΥΣΟΑ στην διαγωνιστική επιτροπή, χωρίς να κάνει τον στοιχειώδη κόπο να διασταυρώσει την διαφωνία της Συνομοσπονδίας και άρα το ψευδές της πληροφόρησης, αλλά και χωρίς να δεήσει να προχωρήσει στην απαραίτητη διόρθωση μετά την εξακρίβωση του ψεύδους. Η συγκεκριμένη περίπτωση αντανακλά μιά βαθιά αντιδραστική παθογενή κλειστή αντίληψη σύμφωνα με την οποία ό,τι γίνεται για τους ανθρώπους με αναπηρία καλό είναι, αρκεί κάτι να γίνεται, που είναι βαθιά προσβλητική και κινείται στην αντιδιαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση από την οικουμενική λογική που αναδεικνύει και κυρώνει η Σύμβαση και η οποία είναι ότι οι πολιτικές για τα ΑμεΑ πρέπει πλέον να γίνονται με τον ορθό προοδευτικό τρόπο. Ενας ακόμα κλασικός δρόμος έκφρασης της άρνησης αντίδρασης των ΜΜΕ έναντι της δικαιωματικής προσέγγισης των θεμάτων αναπηρίας, είναι η πεισματική εμμονή σε πανομοιότυπες θεματολογίες όπου το δημοσίευμα αίτημα επίλυσης προβλήματος δεν υπηρετεί την αρχή της λογικής συνέχειας και την επιδίωξη της σύνδεσης του προβλήματος με την προτεινόμενη λύση ή έστω την στοιχειώδη ανάδειξη με επιχειρήματα του αδύνατου ή του

19 ρεαλιστικού λύσης. Η συγκεκριμένη εμμονή (π.χ. το περιοδικά επαναλαμβανόμενο θέμα των ελλειμμάτων προσβασιμότητας) παραπέμπει σε... παγωμένο χρόνο και ταυτίζει στο κοινωνικό ασυνείδητο τον ρόλο των ΑμεΑ ως νομοτελειακά υποκείμενων σε συνθήκες αποκλεισμού και αδικίας που δεν υπάρχουν υποτίθεται - οι δυνατότητες να αλλάξουν. Ο κλασσικότερος, τέλος, δρόμος παραβίασης του θεμελιακού δικαιώματος των ΑμεΑ στον αυτοπροσδιορισμό, είναι η απροκάλυπτη προβολή φιλανθρωπικών και πατερναλιστικών προτύπων που στρέφεται μετωπικά ενάντια στην εκφρασμένη βούληση των ανθρώπων με αναπηρία και των φορέων εκπροσώπησής τους και επιθετικά την αγνοεί. Η Κυπριακή ιδιαιτερότητα καθιστά επιβεβλημένη την ειδική ματιά στον συγκεκριμένο οριακά αντιδραστικό δρόμο, πόσο μάλλον όταν συμμετέχουν από κοινού στην διαφύλαξη και συντήρησή του, όλοι οι φορείς οικονομικής, πολιτικής, διοικητικής και επικοινωνιακής εξουσίας. Τυπικό ερώτημα: Οκτώ μήνες μετά την ειδική μνεία στον ρόλο των ΜΜΕ της ΚΥΣΟΑ και σχεδόν δύο χρόνια μετά την κύρωση της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ, έχει παρατηρηθεί σαφής, ορατή βελτίωση; Απάντηση: Οχι. Το οποίον σημαίνει ότι χρειάζεται πλάνο στρατηγικής και στοχευμένων παρεμβάσεων προς την συγκεκριμένη κατεύθυνση. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Από τα πάμπολλα δημοσιεύματα που έχουμε συλλέξει και τα οποία αποδεικνύουν την ακαταλληλότητα της δημοσιογραφικής παρουσίασης θεμάτων αναπηρίας, επιλέγουμε δύο χαρακτηριστικά φρέσκα που φιλοξενούνται την ίδια μέρα σε μεγάλης κυκλοφορίας συντηρητική εφημερίδα (το Σάββατο 14 Ιουλίου 2012). Το ένα αναφέρεται σε διευκρίνιση της οργάνωσης παραπληγικών σχετικά με δημοσιευθείσα την 10 η Ιουλίου στην εφημερίδα είδηση, σύμφωνα με την οποία ο δήμος Γεροσκήπου σε συνεργασία με την ΟΠΑΚ είχε προχωρήσει στην προμήθεια και εγκατάσταση μηχανισμού αυτόνομης πρόσβασης στην θάλασσα στην τουριστική πλαζ της Γεροσκήπου συμβάλλοντας ώστε οι παραλίες της Κύπρου να καταστούν προσβάσιμες στους ανθρώπους με αναπηρία. Η ΟΠΑΚ διαψεύδει το δημοσίευμα επισημαίνοντας ότι ότι δεν έχει εγκατασταθεί τέτοιος μηχανισμός στη Γεροσκήπου παρά μόνο ένας πλαστικός τάπητας και ειδικό τροχοκάθισμα για είσοδο στο νερό, παρακαλώντας παράλληλα την εφημερίδα να αποκαταστήσει την πραγματικότητα. Ουδεμία αποκατάσταση! Σε ότι αφορά το δεύτερο δημοσίευμα πρόκειται για την διαμαρτυρία αναγνώστριας με αναπηρία για την κατάληψη των σηματοδοτημένων ως αναπηρικών θέσεων στάθμευσης υπεραγοράς και για την μη παρέμβαση της αστυνομίας με το επιχείρημα της αναρμοδιότητας (επειδή ο χώρος είναι ιδιωτικός), η οποία (διαμαρτυρία) συνοδεύεται από την... έγκυρη απάντηση της έγκριτης εφημερίδας. Κρίνετε - απολαύστε την λογική της απάντησης (το ζουμί της), περαιτέρω σχόλια δικά μας περιττεύουν : Μόνο όταν ωριμάσουμε ως λαός και σε αυτόν τον τομέα θα λυθεί το πρόβλημα!!

20 ΕΝΟΤΗΤΑ 5 : Μιά εξειδικευμένη ματιά στο θέμα του Ραδιομαραθωνίου Επί δύο και πλέον δεκαετίες οργανώνεται στην Κύπρο ανά έτος σειρά εκδηλώσεων συλλογής χρημάτων υπό τον τίτλο Ραδιομαραθώνιος. Διοργανωτής είναι η Λαϊκή Τράπεζα, πρόεδρος της λεγόμενης διαχειριστικής επιτροπής είναι επίτιμα η εκάστοτε σύζυγος του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, συνδιοργανωτής είναι το δημόσιο Ραδιοφωνικό Ιδρυμα Κύπρου. Δεδηλωμένος στόχος των εκδηλώσεων είναι η συλλογή του μεγαλύτερου δυνατού ποσού χρημάτων για τα άτομα με αναπηρία της Κύπρου, που επικοινωνείται ως αριθμητικός δείκτης της ευαισθησίας της ευρύτερης Κυπριακής κοινωνίας. Στην (πολυήμερη) διάρκεια του Ραδιομαραθωνίου χρησιμοποιούνται ως συλλέκτες χρημάτων εκατοντάδες εθελοντές προερχόμενοι από διάφορους φορείς (δημόσιους, φιλανθρωπικούς, ενώσεις πολιτών, εκπαιδευτικά ιδρύματα), μεταφέροντας παράλληλα μήνυμα κοινωνικής ευαισθητοποίησης προς την συγκεκριμένη κατεύθυνση. Μεγάλο τμήμα της διαδικασίας συλλογής χρημάτων γίνεται μέσω της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης (εκπομπές ευαισθητοποίησης με δημοπρασίες, εκκλήσεις συμμετοχής κ.α.) και με ταυτόχρονη δημόσια ανακοίνωση προβολή των προσφορών και των φορέων τους. Η διαχείριση των χρημάτων πόσα και που πηγαίνουν είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της διαχειριστικής επιτροπής. Σε όλο το διάστημα της διαδικασίας του ραδιομαραθωνίου το σύνολο των Κυπριακών ΜΜΕ προβάλλει τις εκδηλώσεις του με πλούσιες καταχωρήσεις. Την εποχή της έναρξης του Ραδιομαραθωνίου (δύο και πλέον δεκαετίες πριν), ουκ ολίγοι επώνυμοι της Κυπριακής δημόσιας ζωής (πολιτικοί, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες κ.α.) μετείχαν στην οργανωμένη προσπάθεια εδραίωσής του πραγματοποιώντας έως και... ακραίες ηρωϊκές ενέργειες (π.χ. πεζοπορίες δεκάδων χιλιομέτρων). Με την πάροδο των χρόνων η συμπόρευση επωνύμων άρχισε να φυλλοροεί, ο κυρίαρχος ρόλος της διοργανώτριας τράπεζας αδυνάτιζε την πειστικότητα του μηνύματος περί αυθεντικής προσπάθειας κοινωνικής ευαισθητοποίησης (ανεξάρτητα του εάν κινείτο στην ορθή