Το Βήμα του Ασκληπιού 10 ος Τόμος, 3 ο Τεύχος, Ιούλιος - Σεπτέμβριος Rostrum of Asclepius 10 th Volume, 3 rd Issue, July September 2011

Transcript

1 Το Βήμα του Ασκληπιού 10 ος Τόμος, 3 ο Τεύχος, Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2011 Rostrum of Asclepius 10 th Volume, 3 rd Issue, July September Copyright 2011 Σελίδα 293

2 Περιεχόμενα Contents Σελίδα- Page Άρθρο Σύνταξης Editorial Νέες κατευθυντήριες οδηγίες βασικής και εξειδικευμένης αναζωογόνησης ενηλίκων Τι άλλαξε από το New guidelines in adult Basic and Advanced Life Support What have changed since (Editorial article is available only in Greek) Ανασκοπήσεις - Reviews 1. Ο ρόλος της σωματικής τιμωρίας στα παιδιά. The role of corporal punishment in children Σύνδεση του νοσηλευτικού φορτίου εργασίας με τη βαρύτητα και την έκβαση των ασθενών στη ΜΕΘ. Relationship of nursing workload with the severity and outcome of the patients in 311 the ICU. 3. Η τεχνική των Δελφών στη νοσηλευτική έρευνα. Μέρος 2 ο : Μεθοδολογικοί προβληματισμοί. 323 The Delphi Technique in nursing research. Part 2: Methodological considerations. Έρευνες Original Papers Μυοσκελετικές παθήσεις Σπονδυλικής Στήλης και παράγοντες κινδύνου κατά την 1. άσκηση της Οδοντιατρικής: Πολυεπίπεδη εργονομική ανάλυση. Musculoskeletal diseases of Spine and risk factors during Dentistry: Multilevel 339 ergonomic analysis. 2. Αναδρομική μελέτη θεραπείας του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου. Retrospective study of therapy of acute myocardial infarction Πιλοτική μελέτη διερεύνησης επαγγελματικής εξουθένωσης ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού Μονάδων Εντατικής Θεραπείας παιδιατρικού νοσοκομείου. 373 A pilot study about the burn out investigation of PICU medical and nursing personnel for a pediatric hospital. 4. Προσέγγιση των εννοιών «αρρώστια», «ασφάλεια στη φροντίδα για την υγεία» και «ποιότητα στις υπηρεσίες υγείας» από φοιτητές και φοιτήτριες νοσηλευτικής. Μια πιλοτική μελέτη. 389 Nurse students approach on concepts illness, safety in health care and quality in health care. A pilot study. 5. Η συμβολή των υπερηχογραφημάτων στην σύγχρονη διαγνωστική και θεραπευτική. 406 The contribution of ultrasound to the modern diagnostic and therapy. 6. Έκβαση βαριά πασχόντων σε σχέση με το χρόνο παραμονής τους στο ΤΕΠ. Impact of critically ill patients in regards to the boarding time from the emergency department to the intensive care unit Copyright 2011 Σελίδα 294

3 Το Βήμα του Ασκληπιού 10 ος Τόμος, 3 ο Τεύχος, Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2011 Rostrum of Asclepius 10 th Volume, 3 rd Issue, July September 2011 ΑΡΘΡΟ ΣΥΝΤΑΞΗΣ - EDITORIAL Νέες κατευθυντήριες οδηγίες βασικής και εξειδικευμένης αναζωογόνησης ενηλίκων Τι άλλαξε από το 2005 Τ ο 2010 συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την πρώτη εμφάνιση επιστημονικά τεκμηριωμένων μελετών, σχετικών με την καλύτερη τεχνική Καρδιοπνευμονικής Αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ). Από τότε μέχρι σήμερα, η επιστημονική γνώση στον τομέα της αναζωογόνησης έχει διευρυνθεί γεωμετρικά, μέσα από μελέτες, νέες τεχνικές, φάρμακα και εξειδικευμένες συσκευές. Οι πρώτες επιστημονικές μελέτες για την ΚΑΡΠΑ δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του 50 και στις αρχές του 60, θέτοντας τις βάσεις της αναζωογόνησης με τη μορφή που τη γνωρίζουμε σήμερα. Μέσα από τη συνεργασία μεγάλων επιστημονικών οργανώσεων, εκδίδονται ανά πενταετία νέες, επικαιροποιημένες οδηγίες, με στόχο την αποτελεσματικότερη και ασφαλέστερη αναζωογόνηση των θυμάτων ανακοπής μέσα και έξω από το χώρο του νοσοκομείου. Οι κύριες αλλαγές: Σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες οδηγίες του 2010, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης (ERC), οι αλλαγές είναι σχετικά περιορισμένες, σε σχέση με τις αντίστοιχες του 2005 και αναλύονται σε τρεις ενότητες: Βασική Υποστήριξη της Ζωής Ηλεκτρικές Θεραπείες Εξειδικευμένη Υποστήριξη της Ζωής Αναφορικά με τη Βασική υποστήριξη της Ζωής: Η παροχή ποιοτικών θωρακικών συμπιέσεων και η προσπάθεια ελαχιστοποίησης των καθυστερήσεων στην εφαρμογή τους είναι η βασική επισήμανση των νέων οδηγιών. Οι συμπιέσεις θα πρέπει να εφαρμόζονται με συχνότητα τουλάχιστον 100/λεπτό και σε βάθος 5 εκατοστά. Ο χρόνος συμπίεσης-αποσυμπίεσης του θώρακα θα πρέπει να είναι ίδιος και οι συμπιέσεις δεν θα πρέπει να διακόπτονται, παρά μόνο για τη σύντομη χορήγηση των 2 εμφυσήσεων. Όλοι οι διασώστες θα πρέπει να εφαρμόζουν θωρακικές συμπιέσεις σε θύματα καρδιακής ανακοπής. Οι εκπαιδευμένοι διασώστες θα πρέπει να χορηγούν και 2 εμφυσήσεις διάσωσης με αναλογία 30 συμπιέσεις προς 2 εμφυσήσεις. Αναφορικά με τις ηλεκτρικές θεραπείες: Σε όλες τις νέες οδηγίες αναζωογόνησης, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην έγκαιρη έναρξη συμπιέσεων, χωρίς καθυστερήσεις και με τις λιγότερες διακοπές. Copyright 2011 Σελίδα 295

4 Πλέον δίνεται μεγαλύτερη σημασία στην ελαχιστοποίηση του χρόνου πριν και μετά τον απινιδισμό. Προτείνεται δε, η συνέχιση των συμπιέσεων ακόμα και κατά τη διάρκεια φόρτισης του απινιδιστή. Αμέσως μετά την αποφόρτιση, θα πρέπει άμεσα να συνεχίζονται οι συμπιέσεις χωρίς καθυστέρηση. Ο χρόνος που οι συμπιέσεις θα διακόπτονται για την εφαρμογή απινιδισμού, δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 5 δευτερόλεπτα. Άμεση επανέναρξη των θωρακικών συμπιέσεων μετά τη διενέργεια απινιδισμού, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος μη αιμάτωσης σε 5 δευτερόλεπτα (το ανώτερο). Η ασφάλεια του διασώστη παραμένει πρωταρχικής σημασίας, ωστόσο στις νέες οδηγίες αναγνωρίζεται ότι η πιθανότητα να βλαφθεί ο ανανήπτης από τον απινιδισμό είναι πολύ μικρή, ιδιαίτερα αν φοράει γάντια. Οι οδηγίες εστιάζονται τώρα στο γρήγορο έλεγχο της ασφάλειας, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος πριν τον απινιδισμό. Στην αντιμετώπιση της καρδιακής ανακοπής εξωνοσοκομειακά, το προσωπικό της ομάδας πρώτων βοηθειών θα πρέπει να εφαρμόζει καλής ποιότητας συμπιέσεις και εμφυσήσεις, μέχρις ότου έρθει ο απινιδιστής, τοποθετηθεί στο θύμα και φορτίσει. Δεν συνιστάται πλέον η καθυστέρηση του απινιδισμού για χορήγηση προκαθορισμένου χρόνου αναζωογόνησης (π.χ. 2 ή 3 λεπτά). Η χορήγηση τριών επαναλαμβανόμενων απινιδισμών, μπορεί να εφαρμοστεί σε περίπτωση Κοιλιακής Μαρμαρυγής (Κ.Μ.) ή Κοιλιακής Ταχυκαρδίας (Κ.Τ.), κατά τη διάρκεια καθετηριασμού της καρδιάς ή στην άμεση μετεγχειρητική περίοδο, μετά από χειρουργείο καρδιάς. Αυτή η στρατηγική των άμεσα επαναλαμβανόμενων απινιδισμών, μπορεί να εφαρμοστεί επίσης στα αρχικά στάδια Κ.Μ. ή Κ.Τ., εφόσον είμαστε μάρτυρες της ανακοπής και ο ασθενής είναι ήδη συνδεδεμένος με χειροκίνητο απινιδιστή. Αναγνωρίζεται τέλος, η ανάγκη τοποθέτησης περισσότερων Αυτόματων Εξωτερικών Απινιδιστών σε δημόσια σημεία καθώς και σε κατοικημένες περιοχές. Αλλαγές στην Εξειδικευμένη Αναζωογόνηση ενηλίκων: Αυξάνεται η έμφαση στη σημασία των ελάχιστα διακοπτόμενων και υψηλής ποιότητας θωρακικών συμπιέσεων, σε όλες τις παρεμβάσεις της εξειδικευμένης υποστήριξης της ζωής. Οι συμπιέσεις διακόπτονται για λίγο μόνο, ώστε να εφαρμοστούν συγκεκριμένες παρεμβάσεις. Αυξάνεται η έμφαση στον έγκαιρο εντοπισμό και στην αντιμετώπιση των ασθενών που επιδεινώνονται, ώστε να προληφθεί η ενδονοσοκομειακή ανακοπή. Copyright 2011 Σελίδα 296

5 Το Βήμα του Ασκληπιού 10 ος Τόμος, 3 ο Τεύχος, Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2011 Rostrum of Asclepius 10 th Volume, 3 rd Issue, July September 2011 Οι συμπιέσεις πλέον θα πρέπει να συνεχίζονται ακόμα και κατά τη διάρκεια που ο απινιδιστής φορτίζει την απαραίτητη ενέργεια, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η διακοπή πριν την αποφόρτιση. Αμφισβητείται η αποτελεσματικότητα της προκάρδιας πλήξης, για αυτό και μειώνεται σημαντικά ο ρόλος της. Δεν συστήνεται πλέον η χορήγηση φαρμάκων ενδοτραχειακά. Αν τα φάρμακα δεν μπορούν να χορηγηθούν ενδοφλεβίως, θα πρέπει να χορηγούνται ενδοοστικά. Κατά την αντιμετώπιση ανακοπής λόγω Κ.Μ. ή Κ.Τ., η χορήγηση 1mg Αδρεναλίνης δίνεται, σύμφωνα με τις νέες οδηγίες, μετά τον 3 ο απινιδισμό και αφού έχουν ξεκινήσει οι θωρακικές συμπιέσεις. Η χορήγηση επαναλαμβάνεται κάθε 3-5 λεπτά. Η Αμιωδαρόνη επίσης χορηγείται μετά τον 3 ο απινιδισμό. Η χρήση της Ατροπίνης δεν συνιστάται πλέον σε περιπτώσεις συνήθους αντιμετώπισης Ασυστολίας ή Άσφυγμης Ηλεκτρικής Δραστηριότητας. Μειώθηκε η έμφαση που δινόταν στην έγκαιρη διασωλήνωση, εκτός αν αυτή επιτευχθεί από έμπειρο - εξειδικευμένο προσωπικό, με τις λιγότερες διακοπές στις συμπιέσεις. Αυξημένη έμφαση δίνεται στη χρήση καπνογραφίας ώστε να γίνει επιβεβαίωση αλλά και παρακολούθηση της σωστής θέσης του ενδοτραχειακού σωλήνα. Με την καπνογραφία ελέγχεται η ποιότητα της ΚΑΡΠΑ και επίσης προσφέρει έγκαιρα ένδειξη σε περίπτωση επιστροφής της αυτόματης κυκλοφορίας. Αναγνωρίζεται ο δυνητικός ρόλος της υπερηχογραφίας κατά τη διάρκεια εξειδικευμένης ΚΑΡΠΑ. Αναγνωρίζεται η δυνητική βλάβη που μπορεί να προκληθεί από την υπεροξαιμία, μετά την επιστροφή της αυτόματης κυκλοφορίας. Όταν επανέλθει η κυκλοφορία και υπάρχει δυνατότητα μέτρησης του κορεσμού του οξυγόνου, είτε με παλμικό οξύμετρο, είτε με αέρια αίματος, το χορηγούμενο οξυγόνο θα πρέπει να τιτλοποιείται ώστε ο κορεσμός της αιμοσφαιρίνης να κυμαίνεται μεταξύ 94-98%. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αντιμετώπιση του «Συνδρόμου μετά την Καρδιακή Ανακοπή». Η υλοποίηση και εφαρμογή κατανοητών, δομημένων πρωτοκόλλων αντιμετώπισης του θύματος μετά την ανάνηψη, μπορούν να βελτιώσουν την επιβίωση σε θύματα καρδιακής ανακοπής, όταν διατηρείται η αυτόματη κυκλοφορία. Copyright 2011 Σελίδα 297

6 Αυξάνεται η έμφαση στη χρήση της πρωτογενούς αγγειοπλαστικής σε ασθενείς μετά από καρδιακή ανακοπή, συμπεριλαμβανομένων και αυτών σε κωματώδη κατάσταση. Τροποποιείται η σύσταση για έλεγχο της γλυκόζης αίματος: Στους ενήλικες, μετά την επαναφορά της αυτόματης κυκλοφορίας, συνεπεία καρδιακής ανακοπής, τα επίπεδα γλυκόζης άνω των 180mg/dL θα πρέπει να αντιμετωπίζονται αλλά θα πρέπει να αποφευχθεί η υπογλυκαιμία. Υποστηρίζεται η γενικότερη χρήση της θεραπευτικής υποθερμίας ώστε να περιλαμβάνει επιζήσαντες ασθενείς, σε κωματώδη κατάσταση, μετά από καρδιακή ανακοπή, είτε συνεπεία απινιδώσιμων, είτε μη απινιδώσιμων ρυθμών. Αναγνωρίζεται, τέλος, ότι πολλοί προγνωστικοί δείκτες έκβασης της καρδιακής ανακοπής είναι αναξιόπιστοι, ιδιαίτερα αν στο θύμα έχει εφαρμοστεί θεραπευτική υποθερμία. Βιβλιογραφική πηγή: - European Resuscitation Council, ERC Guidelines for Resuscitation 2010, Resuscitation 2010; 81: Καπάδοχος Θεόδωρος, Καθηγητής Εφαρμογών, Τμήμα Νοσηλευτικής Α, ΤΕΙ Αθήνας Copyright 2011 Σελίδα 298

7 Το Βήμα του Ασκληπιού 10 ος Τόμος, 3 ο Τεύχος, Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2011 Rostrum of Asclepius 10 th Volume, 3 rd Issue, July September 2011 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ REVIEW Ο ρόλος της σωματικής τιμωρίας στα παιδιά Κίκιλα Μαρία 1, Κουτελέκος Ιωάννης 2 1. Νοσηλεύτρια ΤΕ, Msc(c), Γ. Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών «Π. & Αγλαΐας Κυριακού» 2. Καθηγητής Εφαρμογών, Τμήμα Νοσηλευτικής Α, ΤΕΙ Αθήνας ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η σωματική τιμωρία αποτελεί τη πιο συνήθη μέθοδος πειθαρχίας, και πολλές φορές θεωρείται ως ένα απαραίτητο εργαλείο γονικής συμπεριφοράς, παγκοσμίως. Σκοπός της παρούσης εργασίας ήταν η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με την επιβολή σωματικής τιμωρίας ως μέσο πειθαρχίας των παιδιών. Υλικό και μέθοδος : Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε περιελάμβανε αναζήτηση ανασκοπικών και ερευνητικών μελετών, κυρίως της τελευταίας πενταετίας στην ηλεκτρονική βάση «pubmed» που αναφέρονταν στην επιβολή σωματικής τιμωρίας ως μέσο πειθαρχίας των παιδιών. Αποτελέσματα : Παρότι, έχει διεθνώς αναγνωρισθεί με τα ανθρώπινα δικαιώματα, ότι τα παιδιά έχουν το δικαίωμα της προστασίας από κάθε μορφή βίας, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής τιμωρίας σε κάθε χώρο, όπως στο σχολείο, στο σπίτι, εντούτοις η σωματική τιμωρία εξακολουθεί να αποτελεί ένα αποδεκτό τρόπο επιβολής πειθαρχίας, κυρίως στο σπίτι. Είναι ευρέως αποδεκτό, ότι η σωματική τιμωρία δεν μπορεί να ορισθεί με σαφήνεια καθώς παρατηρούνται διαφορές όσον αφορά στις συνήθειες και στις απόψεις των πληθυσμών προς τη διαπαιδαγώγηση στις διάφορες χώρες. Το μοναδικό πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι η άμεση συμμόρφωση του παιδιού. Ωστόσο, η σωματική τιμωρία δεν προάγει την επικοινωνία στους κόλπους της οικογένειας αλλά αντιθέτως ενισχύει την υιοθέτηση παρόμοιας συμπεριφοράς των παιδιών. Συμπεράσματα: Η αποθάρρυνση της επιβολής σωματικής τιμωρίας στα παιδιά απαιτεί δράση σε διαφορετικούς τομείς, όπως εκτενείς αλλαγές στη νομοθεσία των χωρών και εισαγωγή νέων μέτρων που αφορούν στην σωστή καθοδήγηση των οικογενειών και όσων εργάζονται με παιδιά. Επίσης, απαιτεί ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των πληθυσμών ως προς τα δικαιώματα των παιδιών, παγκοσμίως. Λέξεις κλειδιά: Σωματική τιμωρία, πειθαρχία, σωματική κακοποίηση, απόψεις γονέων. Copyright 2011 Σελίδα 299

8 ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑΣ Κίκιλα Μαρία, Ιθάκης 114, ΤΚ 16561, ΤΕΡΨΙΘΕΑ- ΓΛΥΦΑΔΑ, Τηλ: , Κινητό: , The role of corporal punishment in children Kikila Maria 1, Koutelekos Ioannis 2 1. RN, Msc(c), Children s Hospital P. & Aglaia Kuriakou, Athens 2. Laboratory Instructor, Nursing Department A, Technological Educational Institute of Athens ABSTRACT Corporal punishment consists the most common method of discipline and it is frequently accepted as a necessary tool of parents behavior, globally. Aim: The aim of the present study was to review the literature about corporal punishment as a method of discipline. The method οf this study included bibliography research from both the review and the research literature, mainly in the pub med data base which referred to corporal punishment as a method of discipline Results: Though it is internationally recognized in human rights law that children have a right to protection from all forms of violence, including corporal punishment in all settings (home, school), however corporal punishment is still perceived as an acceptable form of discipline, particularly at home. It is widely accepted that corporal punishment can de hardly defined accurately owing to the discrepancies among the habits and perceptions of individuals regarding childbearing in various countries. The only advantage of corporal punishment is the quick compliance of the child. Furthermore, corporal punishment does not enhance communication within the family on the contrary; it enforces the adoption of the same behavior by the children. Conclusion: Abolishing corporal punishment of children demand action at different levels, such as comprehensive changes in legislation of every country and introduction of new policy measures regarding proper guidance for those working with children and families. It also requires awareness and information of the public about children's human rights, globally. Copyright 2011 Σελίδα 300

9 Το Βήμα του Ασκληπιού 10 ος Τόμος, 3 ο Τεύχος, Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2011 Rostrum of Asclepius 10 th Volume, 3 rd Issue, July September 2011 Keywords: Corporal punishment, discipline, abuse, parents perceptions. CORRESPONDING AUTHOR Kikila Maria, Ithakis 114, PC: 16561, Terpsithea-Glyfada, Athens, Τel: , Mobile: , mkikila@gmail.com ΕΙΣΑΓΩΓΗ επιβολή σωματικής τιμωρίας Η αποτελεί τη πιο συνήθη μέθοδο πειθαρχίας και πολλές φορές θεωρείται ως ένα απαραίτητο εργαλείο γονικής συμπεριφοράς. Ωστόσο, σχετίζεται με πολλές και αρνητικές επιπτώσεις, οι οποίες επηρεάζουν δυσμενώς την ψυχοκοινωνική εξέλιξη και ανάπτυξη των παιδιών. Οι κυριότερες επιπτώσεις που αναφέρονται από τη βιβλιογραφία είναι επιθετικότητα, παραβατική και αντικοινωνική συμπεριφορά, σχέση φτωχής ποιότητας με τους γονείς, συμπτώματα προβληματικής συμπεριφοράς, κ.ά 1-4 Δυστυχώς, στη σύγχρονη πραγματικότητα, παρότι έχουν αλλάξει πολλά στο τομέα της διαπαιδαγώγησης, η επιβολή της σωματικής τιμωρίας, που συχνά μετατρέπεται σε σωματική κακοποίηση έχει αποτελέσει αντικείμενο μελέτης πολλών ερευνών. Σύμφωνα με την Unicef: Σχεδόν παιδιά κάτω των 15 ετών πεθαίνουν κάθε χρόνο από κακομεταχείριση (κακοποίηση και παραμέληση) στο Βιομηχανικό Κόσμο. Δύο παιδιά πεθαίνουν από κακοποίηση και παραμέληση κάθε εβδομάδα στην Γερμανία και την Αγγλία, τρία κάθε εβδομάδα στη Γαλλία, τέσσερα κάθε εβδομάδα στην Ιαπωνία και 27 κάθε εβδομάδα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο κίνδυνος θανάτου από κακομεταχείριση είναι κατά προσέγγιση τρεις φορές μεγαλύτερος για τα παιδιά κάτω του ενός έτους από ότι είναι για τα παιδιά ηλικίας 1 4 ετών, που με τη σειρά τους αντιμετωπίζουν διπλάσιο κίνδυνο από τα παιδιά ηλικίας 5 14 ετών. Μια μικρή ομάδα χωρών και συγκεκριμένα η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Νορβηγία, παρουσιάζουν εξαιρετικά λίγα περιστατικά παιδικών θανάτων από κακομεταχείριση. Σε διάφορα μέρη του κόσμου παρατηρούνται διαφορές ως προς την επιβολή σωματικής τιμωρίας, οι οποίες απορρέουν κυρίως από τη διαφορετική άποψη και στάση των γονέων και την πολιτισμική παράδοση κάθε χώρας. Οι πεποιθήσεις των γονέων ευθύνονται για την επιβολή της σωματικής τιμωρίας, τη συχνότητα επιβολής και τη σκληρότητα. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τις απόψεις γονέων για την επιβολή σωματικής Copyright 2011 Σελίδα 301

10 τιμωρίας είναι οι κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες, το βιοποριστικό άγχος, οι προηγούμενες εμπειρίες, όπως επίσης η κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών και αλκοολισμός. 5-9 Ωστόσο, από τη βιβλιογραφία υποστηρίζεται, ότι παγκοσμίως τόσο οι απόψεις των γονέων όσο και η συχνότητα επιβολής της σωματικής τιμωρίας δεν είναι απόλυτα γνωστές αφενός λόγω έλλειψης κοινών ορισμών και ερευνητικών μεθοδολογιών και συνεπώς έλλειψη συγκρίσιμων στοιχείων, αφετέρου λόγω απροθυμίας αναφοράς στις αρχές. Σε κάποιες χώρες, το θέμα της βίας κατά των παιδιών συμπεριλαμβανομένης και της παιδικής τιμωρίας είναι χαμηλής πολιτικής προτεραιότητας. Ιστορική αναδρομή Οι πρώτες αναφορές στη σωματική τιμωρία ξεκινούν από την Ελληνική μυθολογία, όπου ο Κρόνος ως ηγέτης και ο νεότερος της πρώτης γενεάς των τιτάνων, νίκησε τον πατέρα του, τον Ουρανό, και κυβέρνησε κατά τη διάρκεια της μυθολογικής χρυσής εποχής, έως ότου 5-9 νικήθηκε από το γιο του, τον Δία Επίσης, σύμφωνα με τη νομοθεσία του Λυκούργου στον Καιάδα ρίχνονταν όλα τα νεογέννητα ανάπηρα ή καχεκτικά μωρά ώστε να μην αποτελούν εμπόδιο όταν αργότερα θα μεγάλωναν για την πολιτεία της Σπάρτης, η οποία έπρεπε να αποτελείται μόνο από εύρωστους δυνατούς και σκληραγωγημένους άντρες. 6,10-13 Η ιστορία της σωματικής τιμωρίας είναι ένα συναρπαστικό χρονικό. Κατά τη διάρκεια του 16ου και του 17ου αιώνα, το μαστίγωμα και το χτύπημα παιδιών ήταν συνήθεις πρακτικές, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις αποικίες της Αμερικής. Το δικαίωμα των γονιών να χρησιμοποιούν βία σπάνια αμφισβητούνταν και ο αποικιακός «νόμος για τα πεισματάρικα παιδιά» επέτρεπε στους γονείς να χτυπάνε ή ακόμη και να σκοτώνουν πεισματάρικα παιδιά. 6,10-13 Η πρακτική «μαστίγωσης» των παιδιών με αντικείμενα έπαψε να είναι δημοφιλής πριν το 1830 καθώς το «ξύλο» αποκτούσε μεγαλύτερη αποδοχή. Ο νέος τρόπο σκέψης σχετικά με τη σωματική τιμωρία πιθανόν να κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια των εκτεταμένων μεταρρυθμίσεων της δεκαετίας του 1870 στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν η σκληρότητα κατά των παιδιών ανακαλύφθηκε από τους ειδικούς, τις υπηρεσίες και τα μέσα ενημέρωσης. Ως επακόλουθο αυτών των μεταρρυθμίσεων, η παιδική κακοποίηση επαναπροσδιορίστηκε ως ένα είδος οικογενειακού προβλήματος και οι γονείς έγιναν πιο επιεικείς με τα παιδιά τους και λιγότεροι σκληροί στην τιμωρία τους, ενώ το 1889 ιδρύεται στο Λονδίνο η «Εθνική Εταιρεία για την πρόληψη της σκληρότητας στα παιδιά». 6, Copyright 2011 Σελίδα 302

11 Το Βήμα του Ασκληπιού 10 ος Τόμος, 3 ο Τεύχος, Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2011 Rostrum of Asclepius 10 th Volume, 3 rd Issue, July September 2011 Τα χρόνια μεταξύ του 1890 και του 1920 παρατηρείται έντονη ανησυχία για τα δικαιώματα των παιδιών και αρχίζει να γίνεται ολοένα και περισσότερο αντιληπτό, ότι απαιτείται μια σειρά μεταρρυθμίσεων για την προστασία των παιδιών από τη σκληρή συμπεριφορά τόσο στο σπίτι όσο και σε εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το ίδιο χρονικό διάστημα, η σωματική τιμωρία στα δημόσια σχολεία άρχισε να απορρίπτεται καθώς η πλειοψηφία των δασκάλων ήταν εντελώς αντίθετοι στη σωματική τιμωρία, ή τη δέχονταν μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Κατά τις δεκαετίες του 1920 και 1930 με την έλευση της Φροϋδικής ψυχιατρικής και την αυξανόμενη ενημέρωση της κοινής γνώμης με τις έρευνες, η σωματική τιμωρία άρχισε να αποτελεί θέμα παιδιατρικού ενδιαφέροντος. Στις αρχές της δεκαετίας του 30 άρχισε να διαφαίνεται, ότι για την επιβολή της σωματικής τιμωρίας ευθύνονταν και άλλοι παράγοντες, όπως η μειωμένη συμμετοχή και των δυο γονέων στην φροντίδα των παιδιών και ταυτόχρονα οι μειωμένοι οικονομικοί πόροι. 6, ,10-13 Λίγο αργότερα, το 1946 ο παιδο-ακτινολόγος Caffey εξέφρασε για πρώτη φορά την υπόνοια, ότι ορισμένα παιδιά που παρουσιάζουν χρόνια υποσκληρίδια αιματώματα και επανειλημμένα κατάγματα, κακοποιούνται σκόπιμα από ενηλίκους. Ωστόσο, έως τη δεκαετία του 1950, η σωματική τιμωρία ήταν αποδεκτή ως μια ενδεδειγμένη μορφή παιδικής καθοδήγησης. H Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 20 Νοεμβρίου 1959 ψήφισε ομόφωνα την Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού το κείμενο της οποίας κλήθηκαν τα κράτη μέλη αφενός να φροντίσουν να το δημοσιεύσουν αφετέρου να φροντίσουν την κυκλοφορία του, της αναγνώρισης ερμηνείας του κυρίως στα σχολεία και πάσης φύσεως εκπαιδευτικά ιδρύματα, ανεξάρτητα της μορφής του πολιτεύματος της χώρας. Στην συνθήκη ως παιδιά ορίζονται όλοι κάτω των 18 ετών. Το επίσημο κείμενο της Διακήρυξης αυτής έγινε στις πέντε επίσημες γλώσσες του ΟΗΕ (Αγγλική, Γαλλική, Ισπανική, Κινεζική και Ρωσική). 6, ,10-13 Μετά τη δεκαετία του 1960 και την «ανακάλυψη» της παιδικής κακοποίησης, το ενδιαφέρον των ειδικών άρχισε να στρέφεται προς τις αρνητικές επιπτώσεις της σωματικής τιμωρίας στα συναισθήματα, στη συμπεριφορά και τις σχέσεις ενός παιδιού. Ταυτόχρονα, παρατηρήθηκε προβληματισμός για τη χρήση της σωματικής τιμωρίας όσον αφορά στην αποτελεσματικότητά της παρά στην ηθική. Επίσης, την ίδια εποχή και συγκεκριμένα το 1962, περιγράφτηκε για πρώτη φορά το σύνδρομο Battered-child syndrome, που συνδύαζε χαρακτηριστικές κακώσεις, συνήθως σε διάφορα στάδια Copyright 2011 Σελίδα 303

12 επούλωσης, ειδική συμπεριφορά των γονέων ή αυτών που είχαν την αποκλειστική φροντίδα των παιδιών και ειδικές κοινωνικές συνθήκες. 6,10-13 Η δεκαετία του 70, σε συνδυασμό με το γενικότερο κλίμα φιλελευθερισμού εκείνης της εποχής ενοχοποίησε τις σωματικές τιμωρίες. Σε πολλές χώρες θεσπίζονται νόμοι για την προστασία των παιδιών και ειδικότερα στην Αυστρία και στις Σκανδιναβικές χώρες κάθε μορφή σωματικής τιμωρίας έχει ρητά απαγορευθεί και ποινικοποιηθεί. 6,10-13 Το 1989 υπογράφεται και ψηφίζεται η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, από την οποία, ιδιαίτερα τα άρθρα 19 και 34, αφορούν αντίστοιχα την προστασία του παιδιού από κάθε μορφή βίας γενικά και ειδικά από τη σεξουαλική βία. Τον Σεπτέμβριο του 1990, στο Παγκόσμιο Συνέδριο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, που γίνεται στην Αβάνα, διατυπώνονται οι Συστάσεις της Γενικής Γραμματείας του Οργανισμού, με την ονομασία "Αρχές του Riyard" οι οποίες αφορούν άμεσα την πρόληψη της κακοποίησης και της οικογενειακής βίας. Οι διεθνείς οργανισμοί αναγνωρίζουν και αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της κακοποίησης των παιδιών και της ενδοοικογενειακής βίας σε όλες τις μορφές της, ενώ είναι σημαντικό το γεγονός ότι τα προβλήματα αυτά δεν τα αντιμετωπίζουν ως ατομικές πρακτικές, αλλά ως κοινωνικά φαινόμενα. 6,10-13 Παρότι, οι πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα σηματοδότησαν μια βαθιά αλλαγή στην «γνώση» των ειδικών για τη χρήση της σωματικής τιμωρίας, όπως επίσης και μια αλλαγή στις μορφές αλληλεπίδρασης πολλών οικογενειών, εντούτοις έως σήμερα η επιβολή της σωματικής τιμωρίας αποτελεί ένα φλέγων θέμα. Σωματική τιμωρία Η σωματική τιμωρία αποτελεί την πιο ευρέως διαδεδομένη και αποδεκτή πρακτική πειθαρχίας των παιδιών, παγκοσμίως. Στη διάρκεια της τελευταίας εικοσαετίας, η οποία συμπίπτει με την ψήφιση της Σύμβασης του Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η χρήση της σωματικής τιμωρίας, ως μέθοδος πειθαρχίας στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών στα πλαίσια του γονικού ρόλου έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας, κοινωνικής πολιτικής, νομοθετικών αλλαγών και κινητοποιήσεων σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με την Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η σωματική τιμωρία αποτελεί παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών ως προς το σεβασμό της σωματικής τους ακεραιότητας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειάς τους και της ίσης προστασίας τους σύμφωνα με το νόμο. Τα ανθρώπινα δικαιώματα απαιτούν την εξάλειψη όλων των μορφών Copyright 2011 Σελίδα

13 Το Βήμα του Ασκληπιού 10 ος Τόμος, 3 ο Τεύχος, Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2011 Rostrum of Asclepius 10 th Volume, 3 rd Issue, July September 2011 σωματικής τιμωρίας, όσο ελαφριές κι αν είναι, καθώς και όλες τις άλλες απάνθρωπες και ταπεινωτικές τιμωρίες. Οι χώρες που μέχρι σήμερα έχουν απαγορεύσει με νόμο την σωματική τιμωρία των παιδιών είναι οι ακόλουθες: Σουηδία, Φινλανδία, Δανία, Ισλανδία, Νορβηγία, Κύπρος, Ισπανία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Γερμανία, Ολλανδία, Λετονία, Ουγγαρία, Κροατία, Αυστρία, Βουλγαρία, Μολδαβία, Ρουμανία, Ουκρανία. Είναι όμως σημαντικό να επισημανθεί, ότι διεθνώς τα διαθέσιμα στοιχεία είναι σε μεγάλο βαθμό ανόμοια και δεν είναι σκόπιμο να συγκρίνονται, αφού οι έρευνες έχουν διεξαχθεί από διαφορετικούς φορείς και με διαφορετικές επιστημονικές μεθόδους και εργαλεία. Ο ορισμός της σωματικής τιμωρίας δόθηκε από τον Straus, ο οποίος θεωρούσε, ότι σωματική τιμωρία είναι: «η χρήση σωματικής βίας που αποσκοπεί στην πρόκληση πόνου αλλά όχι τραυματισμού σ ένα παιδί με στόχο τον σωφρονισμό ή έλεγχο της συμπεριφοράς του παιδιού». Οι περισσότερες τιμωρίες αφορούν χτύπημα με το χέρι όπως χαστούκι, ή με ένα αντικείμενο, όπως μαστίγιο, ξύλο, ζώνη, παπούτσι, ξύλινη κουτάλα κ.ά., ή αφορούν άλλες μορφές όπως κλωτσιά, τράβηγμα μαλλιών και αυτιών, ταρακούνημα, πέταγμα των παιδιών, γρατσούνισμα, τσίμπημα, δάγκωμα, παραμονή σε άβολες θέσεις, κάψιμο, ζεμάτισμα ή την υποχρεωτική κατάποση, όπως καυστικών μπαχαρικών Η σωματική τιμωρία είναι πάντοτε ταπεινωτική, ενώ κάποιες μορφές είναι απάνθρωπες, όπως για παράδειγμα τιμωρίες που μειώνουν, ταπεινώνουν, υποτιμούν, καταστούν εξιλαστήριο θύμα, απειλούν, φοβίζουν ή γελοιοποιούν το παιδί. Επίσης, σχετίζεται με τεράστιες και ποικίλες αρνητικές επιπτώσεις, ενώ το μοναδικό πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου επιβολής πειθαρχίας είναι η άμεση συμμόρφωση του παιδιού. H διεθνής βιβλιογραφία επισημαίνει, ότι η επιβολή σωματικής τιμωρίας μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τα δικαιώματα των παιδιών στην εκπαίδευση, στην ανάπτυξη, στην υγεία και ακόμα και το δικαίωμα στη ζωή. Αναλυτικότερα, η σωματική τιμωρία, επιδρά αρνητικά στη συμπεριφορά των παιδιών και σχετίζεται με αρνητικές συνέπειες, όπως αντικοινωνική συμπεριφορά, εμφάνιση ψυχολογικών διαταραχών, χαμηλή σχολική επίδοση, προβλήματα κοινωνικοποίησης, Επιπροσθέτως, αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για χρήση σωματικής βίας στην ενήλικη ζωή αφενός διότι τα παιδιά έχουν την τάση να επαναλαμβάνουν την ανεπιθύμητη συμπεριφορά αφετέρου διότι διδάσκει τα παιδιά, ότι η βία είναι αποδεκτή και κατάλληλη στρατηγική για την επίλυση διαφορών Επίσης, από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας διαφαίνεται, έντονη ανησυχία για την επιβολή σωματικής τιμωρίας διότι συχνά οδηγεί σε σωματική κακοποίηση αφού Copyright 2011 Σελίδα 305

14 τα όρια μεταξύ του επιτρεπτού σωφρονισμού και της υπερβολικής βίας είναι δυσδιάκριτα. Είναι ευρέως αποδεκτό, ότι η σωματική κακοποίηση είναι δύσκολο να οριστεί με σαφήνεια λόγω των διαφορών που υπάρχουν στις συνήθειες και στις στάσεις των ανθρώπων όσον αφορά στην ανατροφή των παιδιών στις διάφορες χώρες Τα κλινικά ευρήματα που εμφανίζει η σωματική τιμωρία στα παιδιά συνοψίζονται στα εξής: Μελανιές ή σημάδια από χτύπημα Διαστρέμματα, εξαρθρώσεις, δαγκώματα, κοψίματα Κατάγματα στο κεφάλι και στα άκρα, ιδιαίτερα σε βρέφη Πληγές ή εκδορές Δηλητηρίαση Κακώσεις από τράνταγμα σε βρέφη, π.χ. αιμορραγία αμφιβληστροειδούς Υποσκληρίδιο αιμάτωμα Εσωτερικές κακώσεις Κάψιμο από τσιγάρο ή άλλα εγκαύματα. 6 Γενικότερα, η σωματική τιμωρία ως μια πράξη που προκαλεί πόνο αποτελεί μια μορφή της κακοποίησης των παιδιών. Η κακοποίηση ή κακομεταχείριση του παιδιού περιλαμβάνει όλες τις μορφές σωματικής ή συναισθηματικής κακής μεταχείρισης, σεξουαλικής παραβίασης, παραμέλησης ή παραμελημένης θεραπευτικής αντιμετώπισης ή εκμετάλλευσης για εμπορικούς σκοπούς, η οποία καταλήγει σε συγκεκριμένη ή εν δυνάμει βλάβη που αφορά στη ζωή και στην ανάπτυξη του παιδιού. Συγκεκριμένα οι μορφές κακοποίησης είναι: Σωματική κακοποίηση Παραμέληση Σεξουαλική κακοποίηση Copyright 2011 Σελίδα Ψυχολογική Συναισθηματική κακοποίηση παραμέληση Κακοποίηση από Υπηρεσίες Έκθεση σε σκηνές βίας Σωματική τιμωρία Βία μεταξύ ανηλίκων ( Bullying ) Κακοποίηση παραμέληση των παιδιών σε Ιδρύματα Παιδική εργασία Σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων Παιδική κακοποίηση μέσω του Διαδικτύου Η σωματική τιμωρία δε αποτελεί σωστή μέθοδος διαπαιδαγώγησης, ίσως η μόνη αποδεκτή περίπτωση όπου μπορεί να εφαρμοσθεί είναι όταν μία συμπεριφορά του παιδιού θέτει σε κίνδυνο τη σωματική του ακεραιότητα (πχ πάει να πηδήξει από το μπαλκόνι). Παρότι η σωματική τιμωρία εφαρμόζεται ευρέως, εντούτοις αποτελεί τη πιο αμφίβολη προσέγγιση πειθαρχίας, ενώ προτείνονται άλλοι θετικότεροι τρόποι για την ανάπτυξη των παιδιών, οι οποίοι συμβάλλουν αποτελεσματικά στη δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης και αμοιβαίου σεβασμού. Η παιδαγωγική αξία της σωματικής τιμωρίας

15 Το Βήμα του Ασκληπιού 10 ος Τόμος, 3 ο Τεύχος, Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2011 Rostrum of Asclepius 10 th Volume, 3 rd Issue, July September 2011 αμφισβητείται σημαντικά διότι υποτιμά τη δύναμη και τα ευεργετικά αποτελέσματα του λόγου, εξαίρει τη σωματική υπεροχή, διδάσκει στα παιδιά, ότι η χρήση σωματικής δύναμης αποτελεί θεμιτό μέσο επίλυσης προβλημάτων και καταμαρτυρεί, ότι η παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων είναι επιτρεπτή προκειμένου να επιτευχθεί ο επιδιωκόμενος στόχος Επίσης, η επιβολή σωματικής τιμωρίας καταστρέφει τη σχέση γονέων παιδιών και γενικότερα δεν ενισχύει την επικοινωνία στους κόλπους της οικογένειας ούτε ενθαρρύνει τα παιδιά να φέρονται ευγενικά. Με τη σωματική τιμωρία τα παιδιά δεν μαθαίνουν γιατί η συμπεριφορά τους ήταν λάθος ή πως θα μπορούσαν να φερθούν διαφορετικά στο μέλλον. Όταν ένα παιδί σταματάει να κάνει κάτι επειδή φοβάται ότι θα το δείρουν και όχι επειδή έχει κατανοήσει ότι πρέπει να αλλάξει τη συμπεριφορά του θα κάνει πάλι τα ίδια μόλις οι γονείς φύγουν από το δωμάτιο ή όταν πιστέψει ότι δεν πρόκειται να τιμωρηθεί. Συνεπώς, η σωματική τιμωρία δεν μπορεί να διακόψει βραχυπρόθεσμα τη δύσκολη συμπεριφορά ενός παιδιού, αλλά μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της άσχημης συμπεριφοράς. Υπάρχουν πολλοί καλύτεροι και περισσότερο αποτελεσματικοί τρόποι προκειμένου το παιδί να μπορεί να διακρίνει το σωστό από το λάθος. Ακόμη και γονείς που έχουν χρησιμοποιήσει στο παρελθόν τη σωματική τιμωρία παραδέχονται ότι δεν είναι τρόπος ελέγχου με ικανοποιητικά ή μόνιμα αποτελέσματα. Εκτός από την επιβολή σωματικής τιμωρίας, άλλοι τρόποι τιμωρίας ή γονικής συμπεριφοράς που μπορεί να βλάψουν ένα παιδί είναι οτιδήποτε έχει να κάνει με εξευτελισμό, ταπείνωση, εκφοβισμό ή τραυματισμό, κ.ά. Όλα αυτά έρχονται σε πλήρη αντίθεση με αυτό που αποζητούν παιδιά και γονείς και αποτελούν μη αποτελεσματικές μεθόδους πειθαρχίας, που υπονομεύουν τις σχέσεις μέσα στην οικογένεια Στη σύγχρονη εποχή, όπου η οικογένεια διαφέρει πολύ από το παραδοσιακό μοντέλο πυρηνικής οικογένειας του παρελθόντος έχουν έρθει στο προσκήνιο νέες αντιλήψεις που αφορούν τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Από την άλλη πλευρά, η αντίληψη των παιδιών έχει επίσης αλλάξει καθώς δεν αντιμετωπίζονται πλέον ως μελλοντικοί ενήλικες, αλλά ως ενεργά και συμβάλλοντα μέλη της οικογένειας και της κοινωνίας. Τα παιδιά έχουν πλήρη δικαιώματα και πρέπει να παρέχεται πληροφόρηση και ενημέρωση σε όλα τα θέματα που τα επηρεάζουν άμεσα. Είναι ευθύνη των γονιών να τα βοηθούν να υλοποιήσουν αυτή τη δυνατότητα Οι γονείς θα πρέπει να χρησιμοποιούν επαγγελματικές υπηρεσίες που τους υποστηρίζουν στον γονικό τους ρόλο άμεσα, όπως σχολές εκπαίδευσης και ομάδες Copyright 2011 Σελίδα 307

16 συμβουλευτικής γονέων, ή έμμεσα, όπως Παράλληλα, η ενίσχυση του ρόλου του ψυχοθεραπεία ζευγαριού. Η αναζήτηση σχολικού κοινωνικού λειτουργού και του βοήθειας, είναι δείγμα υπευθυνότητας, όχι σχολικού ψυχολόγου, όπως επίσης και η αδυναμίας. Για να μπορούν να παράσχουν ευαισθητοποίηση κάθε ατόμου που αποτελεσματική γονική φροντίδα, επαφή και καθοδήγηση στα παιδιά τους, οι γονείς ασχολείται με παιδιά, όπως οι δάσκαλοι συμβάλει καθοριστικά στην ανίχνευση και χρειάζονται πόρους και υποστήριξη. Τα κράτη αναγνώριση σημείων σωματικής θα πρέπει να διασφαλίσουν, ότι αυτά είναι ευρέως διαθέσιμα στους γονείς και τους κακοποίησης επαγγελματίες που εργάζονται με τα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ παιδιά American Academy of Pediatrics Committee on Psychosocial Aspects of Συμπεράσματα Child and Family Health. Guidance for Κατά τις τελευταίες δεκαετίες ολοένα και effective discipline. Pediatrics περισσότερες μελέτες καταδεικνύουν τις 1998;101: αρνητικές επιπτώσεις που επιφέρει στη ζωή 2. Elliman D, Lynch MA. The physical των παιδιών η επιβολή σωματικής τιμωρίας. Είναι ευρέως αποδεκτό, ότι η απόρριψη της punishment of children. Arch Dis Child. 2000;83(3):196-8 επιβολής σωματικής τιμωρίας ως μέσο 3. Watkins D, Cousins J. Child physical πειθαρχίας θεωρείται πολυπαραγοντικό punishment, injury and abuse (part two). θέμα. Αναλυτικότερα, απαιτείται από την Community Pract. 2005;78(9): πολιτεία σχεδιασμός, χρηματοδότηση και 4. Διαδικτυακή σελίδα : υλοποίηση προγραμμάτων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των γονέων για την _b1.php. Ημερομηνία πρόσβασης : προώθηση θετικών μη βίαιων μεθόδων διαπαιδαγώγησης των παιδιών. 5. Διαδικτυακή σελίδα : Εξίσου σημαντική θεωρείται η ενθάρρυνση timoria.gr/ereuna.htm. Ημερομηνία της επικοινωνίας γονέων παιδιών και η πρόσβασης : απόρριψη κάθε παλιάς νοοτροπίας και 6. Διαδικτυακή σελίδα : πρακτικής, όπως επίσης η ανίχνευση και Ημερομηνία εκτίμηση γονέων υψηλού κινδύνου, κυρίως πρόσβασης : όσων είναι χαμηλού μορφωτικού και 7. Χατζηφωτίου Σ. Ενδοοικογενειακή Βία κοινωνικοοικονομικού επιπέδου. κατά των γυναικών και παιδιών: Copyright 2011 Σελίδα 308

17 Το Βήμα του Ασκληπιού 10 ος Τόμος, 3 ο Τεύχος, Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2011 Rostrum of Asclepius 10 th Volume, 3 rd Issue, July September 2011 Διαπιστώσεις και προκλήσεις για την Κοινωνική Εργασία. Εκδ. Τζιόλα, Θεσσαλονίκη, Κακαβούλη Α. Ηθική ανάπτυξη και αγωγή. Τόμος Β. έκδοση του συγγραφέα, Αθήνα, Youssef R.M., Attia M.S., Kamel M.I. Children experiencing violence I: Parental use of corporal punishment. Child Abuse and Neglect, 1998; 22 (10): Davis PW, Chandler JL, Larossa R. "I've tried the switch but he laughs through the tears:" the use and conceptualization of corporal punishment during the Machine Age, Child Abuse Negl. 2004;28(12): Parker J, Stimpson J. Πλήρης οδηγός για την ανατροφή και την ευτυχία των παιδιών σας. Mετάφραση: Κάκουρου Μ., Καλιοντζοπούλου Σ. Εκδ. Πατάκη, Αθήνα, Διαδικτυακή σελίδα : Ινστιτούτο Υγείας το υ παιδιού: /publication/picture/9_350.pdf.ημερομηνί α πρόσβασης : Παναγόπουλος Α. Η συμπεριφορά του παιδιού και η αρχή της πειθαρχίας. Διαδικτυακή σελίδα : paidiatri ki.googlepages.com/peitharxia.pdf Ημερομηνία πρόσβασης : Vlasis-Cicvaric I, Prpic I, Boban M, Korotaj Z. Children s reflections on corporal punishment.public Health, 2007;121 (3): WHO. (2002). Child abuse and neglect by parents and caregivers. World report on violence and health 2000;. Geneva, Switzerland: WHO, Regalado M, Sareen H, Inkelas M, Wissow LS, Halfon N. Parents discipline of young children: results from the National Survey of Early Childhood Health. Pediatrics. 2004;113(6 suppl pt 2): Straus MA, Kantor GK. Corporal punishment of adolescents by parents: a risk factor in the epidemiology of depression, suicide, alcohol abuse, child abuse, and wife beating. Adolescence. 1994;29(115): Mulvaney MK, Mebert CJ. Parental corporal punishment predicts behavior problems in early childhood. J Fam Psychol. 2007;21(3): Bauman L.J, Friedman S.B. Corporal punishment. Pediatric Clinics of North America, 1998; 45, Gracia E, Herrero J.Βeliefs in the necessity of corporal punishment of children and public perceptions of child physical abuse as a social problem. Child Abuse Negl ;32(11): Ashton V. The relationship between attitudes toward corporal punishment and the perception and reporting of child Copyright 2011 Σελίδα 309

18 maltreatment. Child Abuse &Neglect, 2001;25, Tirosh E, Shechter S.O., Cohen A, Jaffe M. Attitudes towards corporal punishment and reporting of abuse. Child Abuse & Neglect, 2003;27, Tang CS. Corporal punishment and physical maltreatment against children: a community study on Chinese parents in Hong Kong. Child Abuse Negl. 2006;30(8): Ateah CA, Secco ML, Woodgate RL. The risks and alternatives to physical punishment use with children. J Pediatr Health Care. 2003;17(3): Horn IB, Joseph JG, Cheng TL. Nonabusive physical punishment and child behavior among African-American children: a systematic review. J Natl Med Assoc. 2004;96(9): Copyright 2011 Σελίδα 310

19 Το Βήμα του Ασκληπιού 10 ος Τόμος, 3 ο Τεύχος, Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2011 Rostrum of Asclepius 10 th Volume, 3 rd Issue, July September 2011 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ REVIEW Σύνδεση του νοσηλευτικού φορτίου εργασίας με τη βαρύτητα και την έκβαση των ασθενών στη ΜΕΘ Στουφής Νικόλαος 1 1. Νοσηλευτής, ΜΕΘ, «Κωνσταντοπούλειο» Γενικό Νοσοκομείο Ν. Ιωνίας ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ανάπτυξη των συστημάτων παρακολούθησης και μέτρησης του νοσηλευτικού φόρτου εργασίας είναι συνεχής αλλά και αναγκαία όχι μόνο για την τεκμηρίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, αλλά και για την αύξηση της επαγγελματικής ικανοποίησης των νοσηλευτών την ελάττωση του στρες και της επαγγελματικής εξουθένωσης. ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης ήταν να παρουσιάσει το σύνθετο ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι νοσηλευτές στο σύγχρονο περιβάλλον της εντατικής θεραπείας, μέσα από την ανάδειξη των συσχετίσεων του νοσηλευτικού φόρτου εργασίας με τη βαρύτητα και την έκβαση των ασθενών στη ΜΕΘ. ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Έγινε ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας μέσω διεθνώς αναγνωρισμένων μηχανών αναζήτησης (pubmed, scopus, Mdconsult) με στόχο την ανάδειξη επιστημονικά τεκμηριωμένων απόψεων. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας ανέδειξε τις προσπάθειες που γίνονται σε διεθνές επίπεδο για την ανάπτυξη μεθόδων αξιολόγησης της ποιότητας της παρεχόμενης νοσηλευτικής φροντίδας, που θα είναι κοινά αποδεκτές τόσο από τη νοσηλευτική όσο και από την υπόλοιπη επιστημονική κοινότητα. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Οι σύγχρονες θεωρίες προσεγγίζουν τη νοσηλευτική εργασία λαμβάνοντας υπόψη όλα τα επίπεδα που προσδιορίζουν ένα σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας, δηλαδή τόσο θέματα δομής οργάνωσης και διοίκησης μιας υπηρεσίας όσο και θέματα που αφορούν την κλινική βαρύτητα των νοσηλευόμενων ασθενών και τις ανάγκες που απορρέουν από αυτήν. Λέξεις κλειδιά: Νοσηλευτικό φορτίο, Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, ποιότητα νοσηλευτικής φροντίδας. Copyright 2011 Σελίδα 311

20 ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑΣ Στουφής Νικόλαος Πιερίας 18,13671 Αχαρναί, Τηλ Relationship of nursing workload with the severity and outcome of the patients in the ICU Stoufis Nikolaos 1 1. RN, ICU, Konstantopouleio General Hospital of N. Ionia, Athens ABSTRACT The development of monitoring and measurement of nursing workload is constant and necessary not only to document the quality of health services but also to increase job satisfaction of nurses in order to reduce stress and burnout. PURPOSE: The purpose of? This review is to illustrate the complex role that nurses play in today's environment of care through the promotion of associations of nursing workload on the severity and outcome of patients in the ICU. MATERIAL AND METHOD: It became an international literature review through an internationally recognized search engine (pubmed, scopus, Mdconsult) to highlight science-based views. RESULTS: The literature review highlights the efforts being made internationally in developing methods for assessing the quality of nursing care that is commonly accepted by both the nurse and the rest of the scientific community. CONCLUSION: Modern theories approaching nursing job considering all levels identify a health care system that both matters of organization and management structure of a service and issues related to clinical severity of hospitalized patients and the needs arising from it. Keywords: Nursing workload, Intensive Care Unit, quality of nursing care. CORRESPONDING AUTHOR Stoufis Nikolaos, 18 Pierias st, 13671, Athens, Greece, stouf@in.gr Copyright 2011 Σελίδα 312