4ο ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ. ικαιοσύνη & Νοµοθεσία της Κεφαλαιαγοράς

Transcript

1

2

3 4ο ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ ικαιοσύνη & Νοµοθεσία της Κεφαλαιαγοράς

4 Τίτλος βιβλίου: Δικαιοσύνη & Νομοθεσία της Κεφαλαιαγοράς ISBN: Πρώτη έκδοση: Αθήνα, Αύγουστος 2008 Διορθώσεις: Σελιδοποίηση: Μιχάλης Κατσιμίτσης Περιγραφή Εκτύπωση: Μητρόπολις Α.Ε. Γραφικές Τέχνες Copyright: Εκδόσεις Ευρασία, 2008 Απαγορεύεται οποιασδήποτε μορφής αντιγραφή ή αναπαραγωγή μέρους ή όλου του βι βλίου χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη και του συγγραφέα. Εκδόσεις Ευρασία Ομήρου 47, Αθήνα Tηλ.: , Φαξ: Eurasia Publications 47 Omirou Street, Αthens, Greece Tel.: , Fax:

5 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΕΒ σε συνεργασία με: ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΔΙΚΑΣΤΩΝ & ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ Πρακτικά Εκδήλωσης 4ο ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ με θέμα ικαιοσύνη & Νοµοθεσία της Κεφαλαιαγοράς Παρασκευή 16 έως Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2007 POSEIDON RESORT, ΛΟΥΤΡΑΚΙ ΑΘΗΝΑ 2008

6

7 Περιεχόμενα Πρόλογος Συνεδρία 1 Έναρξη, χαιρετισμοί και εισαγωγικές ομιλίες Χ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ (συντονιστής): Εισαγωγή Σύγχρονο πλαίσιο λειτουργίας της Δικαιοσύνης Γ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ: Στόχοι οργάνωσης του συνεδρίου Σ. ΧΑΤΖΗΓΑΚΗΣ (Υπουργός Δικαιοσύνης): Νόμος και τεχνολογία: αποδοτική χρήση τους στην παρούσα δομή και οργάνωση των Ελληνικών Δικαστηρίων Δ. ΚΥΡΙΤΣΑΚΗΣ: Χαιρετισμός Μια νέα προσέγγιση στη δικαστική μας πορεία Σ. ΜΠΑΓΙΑΣ: Χαιρετισμός Φροντίζουμε για την επιμόρφωσή μας και αισιοδοξούμε για το μέλλον Α. ΠΙΛΑΒΙΟΣ: Εισαγωγική ομιλία Οι εξελίξεις στη χρηματιστηριακή νομοθεσία και ο ρόλος των Εποπτικών Αρχών στην Ελλάδα Γ. ΠΡΑΣΤΑΚΟΣ: Εισαγωγική ομιλία Ο ρόλος και η σημασία της ακαδημαϊκής έρευνας στο έργο των κανονιστικών αρχών Π. ΔΡΑΚΟΣ: Εισαγωγική ομιλία Νόμοι, δικαστήρια και εισηγμένες εταιρείες Συνεδρία 1 Ερωτήσεις, Απαντήσεις Συνεδρία 2 ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Γ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ (συντονιστής) Ν. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Οι χρηματιστηριακές στο επίκεντρο των εξελίξεων Β. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ: Συστήματα και διαδικασίες του ΧΑ Χ. ΜΕΡΤΖΑΝΗΣ: Δευτερογενείς αγορές και διαδικασία συναλλαγών Ε. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΟΥ: Συνεργασία μεταξύ Εποπτικών Αρχών και ανταλλαγή εμπιστευτικών πληροφοριών Ξ. ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ: Πρωτογενείς αγορές Αποκάλυψη εταιρικών πληροφοριών

8 2.7 Συνεδρία 2 Ερωτήσεις, Απαντήσεις Συνεδρία 3 ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ (συντονιστής) Εισαγωγή Ε. ΝΙΣΥΡΑΙΟΣ: Εποπτεία της κεφαλαιαγοράς, στόχοι, θεσμικό πλαίσιο Ι. ΡΟΚΑΣ: Ο δικαστικός έλεγχος των χρηματοοικονομικών συναλλαγών Π. ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Τραπεζική εποπτεία Η νέα προσέγγιση και οι προκλήσεις εφαρμογής στην πράξη Χ. ΓΚΟΡΤΣΟΣ: Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Τραπεζικού Δικαίου στη διαμόρφωση του Ελληνικού Συνεδρία 3 Ερωτήσεις, Απαντήσεις Συνεδρία 4 ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΚΑΙ ΚΥΡΩΣΕΙΣ Δ. ΚΥΡΙΤΣΑΚΗΣ (συντονιστής): Εισαγωγή Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ: Το απόρρητο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Δ. ΑΣΠΡΟΓΕΡΑΚΑΣ: Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς εν δράσει, στην πρόσληψη και καταστολή του χρηματιστηριακού εγκλήματος G. PHILIPPOU: Η προσέγγιση της FSA στην αντιμετώπιση κατάχρησης αγοράς και η αλληλεπίδραση με τις δικαστικές αρχές στο Ηνωμένο Βασίλειο Γ. ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ: Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ως διαχρονικός ρυθμιστής της εύρυθμης λειτουργίας των χρηματιστηριακών αξιών Χ. ΛΑΚΑΦΩΣΗΣ: Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, υπηρεσιακή ευθύνη, δικαστικός έλεγχος Συνεδρία 4 Ερωτήσεις, Απαντήσεις Παρουσίαση Χρηματιστηριακής Μηχανογραφικής Εφαρμογής Συνεδρία 5 ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ Α. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ (συντονιστής): Εισαγωγή Η. ΛΑΝΗ: Διαδικασία χορήγησης και ανάκλησης αδείας εταιρειών επενδυτικών υπηρεσιών Ν. ΤΣΟΥΤΣΑΝΗΣ: Συνεχείς υποχρεώσεις εταιρειών παροχής επενδυτικών υπηρεσιών Ι. ΤΕΝΤΕΣ: Έννομες σχέσεις εταιρείας με πελάτες

9 5.5 R. CONWAY: Η κρίση των στεγαστικών δανείων υψηλού ρίσκου και η έλλειψη της ρευστότητας Νομικές συνέπειες για τις κεντρικές τράπεζες Α. ΔΡΙΣΤΑ: Χειραγώγηση τιμών και αγοράς R. SCHIERHORN: Διώξη της χειραγώγησης αγοράς Συνεδρία 5 Ερωτήσεις, Απαντήσεις Συνεδρία 6 ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΑΓΟΡΑΣ Ι. ΡΟΚΑΣ (συντονιστής με αντικαταστάτη τον Γ. Χαραλάμπους) Α. ΧΑΜΠΕΟΣ: Χρηματιστηριακά μέσα Χρήση και ενδεχόμενοι κίνδυνοι Ν. ΤΕΣΣΑΡΟΜΑΤΗΣ: Χρηματοπιστωτικά μέσα Χρήση και ενδεχόμενοι κίνδυνοι Μια άλλη οπτική γωνία Μ. ΜΕΡΣΙΝΗΣ: Ξέπλυμα χρήματος G. GALVAO: Εξελίξεις και ξέπλυμα χρήματος Χ. ΑΠΑΛΑΓΑΚΗ: Ερμηνευτικά ζητήματα από τον κανονισμό αναδοχών Συνεδρία 6 Ερωτήσεις, Απαντήσεις Συνεδρία 7 ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Ι. ΡΟΚΑΣ (συντονιστής) Ν. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ: Δημόσιες προσφορές Ενημερωτικά δελτία Δ. ΛΙΑΠΠΗΣ: Το ενημερωτικό δελτίο αξιώσεις αποζημίωσης των επενδυτών Σ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ: Συνεχείς χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις εταιρειών Ι. ΔΡΥΛΛΕΡΑΚΗΣ: Εταιρικό δίκαιο Εταιρική διακυβέρνηση Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΥ: Squeeze out και νομικά θέματα που ανακύπτουν από την εφαρμογή του Συνεδρία 7 Ερωτήσεις, Απαντήσεις Συνεδρία 8 Ο ΕΙΔΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΩΝ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Π. ΚΑΒΟΥΡΟΠΟΥΛΟΣ (συντονιστής): Εισαγωγή Γ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ: Χορήγηση και ανάκληση άδειας ΑΕΔΑΚ Δ. ΜΑΜΜΩΝΑΣ: Διαχείριση της περιουσίας των Ταμείων Ν. ΦΡΑΓΚΟΣ: Σημαντικά θέματα των ασφαλιστικών ταμείων

10 8.5 Μ. ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ: Συναλλαγές στην ηλεκτρονική δευτερογενή αγορά Δ. ΤΣΙΜΠΑΝΟΥΛΗΣ: Εκκαθάριση και διακανονισμός συναλλαγών επί χρηματοοικονομικών μέσων Συνεδρία 8 Ερωτήσεις, Απαντήσεις Συνεδρία 9 ΟΙ ΚΩΔΙΚΕΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ Κ. ΠΑΠΑΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ (συντονιστής): Εισαγωγή Σ. ΠΟΤΑΜΙΤΗΣ: Κώδικες δεοντολογίας ΕΠΕΥ-ΑΕΔΑΚ/ΑΚ M. PARNELL: Διοικητικές κυρώσεις Πώς τα δικαστήρια συνδράμουν τις Εποπτικές Αρχές Π. ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ: Αντικείμενο της ΕΛΤΕ και ο ρόλος των ορκωτών ελεγκτών λογιστών Δ. ΟΡΦΑΝΙΔΗΣ: Η Οδηγία 2004/39 (MiFID) Σκοπός και έννομες συνέπειες Συνεδρία 9 Ερωτήσεις, Απαντήσεις Καταληκτική ομιλία Ι. ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΣ: Η λειτουργία της κεφαλαιαγοράς ως σημαντικός παράγοντας ενίσχυσης των επενδύνσεων Ευχαριστίες και συμπεράσματα του συνεδρίου Γ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ: Παρουσιάση της Οργανωτικής Ομάδας Δ. ΚΥΡΙΤΣΑΚΗΣ: Ευχαριστίες, καλωσόρισμα και κλείσιμο Σ. ΜΠΑΓΙΑΣ: Ευχαριστίες, καλωσόρισμα και κλείσιμο Γ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ: Συμπεράσματα του συνεδρίου Παραρτήματα Κατάσταση συμμετασχόντων Πρόγραμμα

11 Πρόλογος Η εμπειρία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς από τη διοργάνωση των τρ ι ών προηγούμενων συνεδρίων στην Αθήνα και ενός στη Θεσσαλονίκη απέδειξε ότι η συνεργασία με τους φορείς της αγοράς βοήθησε τόσο αυτούς όσο και τα στελέχη της Επιτροπής να αναπτύξουν μία αποτελεσματικότερη προσέγγιση στην κατανόηση και διευθέτηση εποπτικών θεμάτων ή προβλη μάτων συνεργασίας που ανακύπτουν στο πλαίσιο της καθημερινής λειτουργίας των αγορών. Την προαναφερόμενη εμπειρία μας εκθέσαμε στο Σύνδεσμο Ελληνικών Βιο μηχανιών Σύγχρονες Επιχειρήσεις, Σύγχρονη Ελλάδα, αλλά και στον καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ι. Ρόκα, προσκαλώ ντας τους να συνεργαστούν μαζί μας στη διοργάνωση της εκδήλωσης αυτής. Ως επόμενο βήμα και με βάση την εμπειρία αυτή, προχωρήσαμε, με τη συμπαράσταση των κ.κ. Ι. Ρόκα και Δ. Τσιμπανούλη, στις πρώτες επαφές μας με τους προέδρους των δύο επαγγελματικών ενώσεων δικαστικών λειτουργών, τον κ. Σ. Μπάγια και τον κ. Δ. Κυριτσάκη. Τολμώ να πω ότι, γνωρίζοντας το φόρτο του καθημερινού λειτουργήματός τους, η αμεσότητα της ανταπόκρισής τους ήταν για μένα απρόσμενα ευχάριστη έκπληξη. Τρίτο βήμα ήταν ο καθορισμός της λεπτομέρειας στην εκπλήρωση του στόχου της εκδήλωσης. Σε αυτό οφείλω να πω ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στον κ. Χαρίλαο Μερτζάνη, στην κα Ελευθερία Αποστολίδου, στον κ. Π. Λυμπερόπουλο, στην κα Βιβή Ραΐση και στην ακούραστη γραμματέα των αντιπροέδρων, κα Μελίνα Σταυροπούλου, που με βοήθησαν πάρα πολύ στην κατάρτιση του προσχεδίου του προγράμματος παρουσιάσεων. Όμως, ένα προσχέδιο προγράμματος, για να καταλήξει τελικό κείμενο, χρειάζεται ένα τρίτο έμπειρο μάτι που ελεύθερα θα εκφράσει τις παρατηρήσεις του και θα εισηγηθεί τυχόν τροποποιήσεις. Σε αυτό, πέραν των προαναφερομένων, λάβαμε την απαιτούμενη βοήθεια από τους κ.κ. Α. Γαβριηλίδη, Ε. Νισυραίο, Χρ. Γκόρτσο και Π. Καβουρόπουλο. Καμιά όμως τέτοια σοβαρή εκδήλωση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς την οικονομική συμπαράσταση χορηγών. Σεβόμενοι την ανάγκη διατήρησης της ανεξαρτησίας της διοργάνωσης, προσεγγίσαμε το ΥΠΟΙΟ και ειδικότερα τον γενικό γραμματέα κ. Ι. Σιδηρόπουλο και του εξηγήσαμε το σκοπό 11

12 4 ο ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ του συνεδρίου. Ο κ. Σιδηρόπουλος ανταποκρίθηκε αμέσως, αναθέτοντας την παρακολούθηση της διοργάνωσης εκ μέρους του ΥΠΟΙΟ στο κ. Χρ. Νούνη, και ανέλαβε ο ίδιος να ενημερώσει αρμοδίως τον κ. υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών, ο οποίος ενεθάρρυνε την ανάληψη πρωτοβουλιών εύρεσης των απαιτούμενων οικονομικών πόρων για τη διοργάνωση. Ο κ. Σιδηρόπουλος και το επιτελείο του συνέβαλαν αποφασιστικά στην εύρεση των απαιτούμενων χορηγών της διοργάνωσης που ήταν το Χρηματιστήριο Αθηνών, ο ΣΕΒ και η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών. Θέλουμε να εκφράσουμε τις ειλικρινείς μας ευχαριστίες για τη συμβολή τους στον πρόεδρο του χρηματιστηρίου κ. Σ. Καπράλο, στον πρόεδρο του ΣΕΒ κ. Δ. Δασκαλόπουλο και στον κ. Χάρη Κυριαζή και στον γενικό γραμματέα της ΕΕΤ κ. Χρ. Γκόρτσο. Έχοντας διασφαλίσει τους απαιτούμενους πόρους για τη διοργάνωση του συνεδρίου, προσδιορίσαμε παράλληλα και τον κεντρικό στόχο του, που ήταν η ουσιαστική ενημέρωση των συμμετεχόντων δικαστικών λειτουργών, με βάση ειδικές παρουσιάσεις από εγχώριους και αλλοδαπούς εμπειρογνώμονες, αλλά και συζητήσεις για σημαντικά εποπτικά ζητήματα που έχουν προκύψει από την ανάπτυξη του πρόσφατου θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της αγοράς. Επίσης βασικός στόχος του συνεδρίου ήταν η παροχή πληροφοριών προς τους δικαστικούς λειτουργούς (δικαστές, εισαγγελείς, υποστηρικτικό προσωπικό και δικηγόρους) για τις εκτελεστικές και μηχανογραφικές διαδικασίες διενέργειας συναλλακτικών πράξεων στο χρηματιστήριο και για τα επενδυτικά προϊόντα της χρηματιστηριακής αγοράς, παρέχοντας με τον τρόπο αυτό την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να διασυνδεθούν εμπράκτως με ένα εικονικό περιβάλλον διενέργειας συναλλαγών. Τέλος, ένας ακόμη στόχος του συνεδρίου ήταν η ενημέρωση των δικαστικών λειτουργών για τις συχνά εντοπιζόμενες παραβιάσεις ή εγκληματικές δραστηριότητες και την εποπτική διερεύνησή τους από τις αρμόδιες εποπτικές αρχές και παραπομπή τους στα αρμόδια δικαστήρια. Η φιλοσοφία των παρουσιάσεων του συνεδρίου στηρίχτηκε στη διαμόρφωση και ανάπτυξη πρακτικών προσεγγίσεων στην ανάλυση θεμάτων και στον τρόπο με τον οποίο οι εποπτικές αρχές χρησιμοποιούν τα διαθέσιμα σε αυτές μέσα εποπτείας για την κατά το δυνατόν ταχεία και αποτελεσματική διευθέτηση των εποπτικών ζητημάτων. Ο κύριος ρόλος συντονισμού του συνεδρίου και ευθύνης της έκδοσης των πρακτικών ανατέθηκε σε εμένα. Επομένως, τυχόν παρατηρήσεις σας για το περιεχόμενο των πρακτικών, ως έχουν καταχωρηθεί κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, αλλά και για τη διοργάνωση του συνεδρίου, καθώς και προτάσεις ή ιδέες 12

13 Δικαιοσύνη & Νομοθεσία της Κεφαλαιαγοράς για το επόμενο συνέδριο, παρακαλώ όπως μου τις αποστείλετε στο παρακάτω Θέλω να σας εκφράσω τις μεγάλες ευχαριστίες μου για το χρόνο που επενδύσατε να παρακολουθήσετε το συνέδριο, το χρόνο που θα επενδύσετε να μελετήσετε τα πρακτικά της εκδήλωσης και την πρωτοβουλία σας να υποβάλετε τις τυχόν εισηγήσεις ή παρατηρήσεις σας στην Επιτροπή Οργάνωσης του συνεδρίου. Εκ μέρους της Οργανωτικής Επιτροπής ΓΙΑΓΚΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Α Αντιπρόεδρος Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (ΝΠΔΔ) 13

14

15 1. ΣΥΝΕΔΡΙΑ 1 Έναρξη, Χαιρετισμοί και Εισαγωγικές Ομιλίες 1.1 Χ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ (Συντονιστής) Εισαγωγή Σύγχρονο πλαίσιο λειτουργίας της Δικαιοσύνης Κυρίες και κύριοι, οι δικαστικές ενώσεις με τη συμμετοχή τους στο συνέδριο αυτό επιδιώκουν, συνεπείς στους παλαιότερους σχεδιασμούς τους, να δρομολογήσουν ένα νέο άνοιγμα του δικαστικού σώματος προς την ελληνική κοινωνία. Προς τους θεσμούς της σύγχρονης πολιτικής και οικονομικής ζωής του τόπου, ο ρόλος του Έλληνα Δικαστή προσδιορίζεται πια από το σύγχρονο πλαίσιο λειτουργίας της Δικαιοσύνης όπως και εσείς, κ. υπουργέ της Δικαιοσύνης, ονοματίζεστε και επαγγέλλεσθε αλλά και από τις απαιτήσεις του Έλληνα πολίτη. Ο τελευταίος θέλει τον σύγχρονο δικαστή εξωστρεφή. Γνώστη των σύγχρονων κοινωνικών δομών και οικονομικών φαινομένων. Η ελληνική κοινωνία έχει ανάγκη από εμάς να αποβάλουμε το φοβικό σύνδρομο του πρόσφατου παρελθόντος που πολλοί εντέχνως θέλησαν να καλλιεργήσουν και κάποιοι και σήμερα ακόμα επιθυμούν να διατηρήσουν. Παρακαλώ τώρα τον αντιπρόεδρο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, τον κύριο Γιάγκο Χαραλάμπους, να πάρει το λόγο. 1.2 Γ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Στόχοι οργάνωσης του συνεδρίου Κύριε υπουργέ, αξιότιμοι λειτουργοί της Δικαιοσύνης, αγαπητοί σύνεδροι. Με το ολιγόλεπτο φιλμ που προβάλαμε προσπαθήσαμε να σας εισαγάγουμε στα χρηματιστηριακά πράγματα και να δώσουμε μια σύντομη παρουσίαση της ιστορίας του Χρηματιστηρίου Αθηνών, χωρίς να αναφερθούμε στα προβλήματα και τις κρίσεις που αντιμετώπισε. Μία εκ των οποίων, αυτή του , απασχόλησε ειδικότερα τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης. Ταυτόχρονα, θέλουμε να σας υπενθυμίσουμε ότι ο τίτλος του συνεδρίου μας είναι «Δικαιοσύνη και χρηματιστηριακή νομοθεσία». Για το θέμα αυτό, έχουμε 15

16 4 ο ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ μαζί μας ως εισηγητές πέντε διακεκριμένους ξένους ομιλητές και σαράντα τρεις διακεκριμένους Έλληνες εισηγητές. Οι εισηγητές και τα μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής του συνεδρίου θα καταβάλουν κάθε προσπάθεια μέσα από το πρόγραμμα που καταρτίσαμε να διατηρήσουν το ενδιαφέρον σας, ενώ εσείς παρακαλείσθε, όπου θεωρεί τε αναγκαίο, να συμμετέχετε ενεργά και να παρεμβαίνετε με πρόσθετη πληρο φό ρη ση. Φροντίσαμε επίσης εσείς και οι συνοδοί σας να περάσετε δυο ωραίες βραδιές, το Σάββατο και την Κυριακή. Και προσκαλούμε τον υπουργό, αν έχει το χρόνο να έρθει, φαντάζομαι θα ευχαριστηθεί πάρα πολύ. Τι όμως ώθησε την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και ειδικότερα την Οργανωτική Επιτροπή, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το ΣΕΒ και τις δύο ενώσεις να οργανώσουν αυτό το 4ο συνέδριο με το συγκεκριμένο θέμα; Αγαπητοί σύνεδροι, λειτουργούμε σε μια ανοιχτή και συνεχώς διεθνοποιημένη οικονομία όπου οι κεφαλαιαγορές επηρεάζονται περισσότερο από εξωτερικούς και λιγότερο από εσωτερικούς παράγοντες. Οι παράγοντες αυτοί ωθούν σε θεμιτό αλλά και σε αθέμιτο ανταγωνισμό, στο δυναμισμό των αγορών, στην ταχεία αλλά και σε ορισμένες περιπτώσεις αδιαφανή πληροφόρηση, καθώς και σε ανήθικες πρακτικές, όπως είναι οι πρακτικές ξεπλύματος χρήματος, κατάχρησης αγοράς και άλλες. Η παγκοσμιοποίηση δημιούργησε προβλήματα διαφοράς κουλτούρας και τρόπου εκτέλεσης συναλλαγών. Οι παραπάνω διαφοροποιήσεις απαιτούν ένα δυναμικό και ταχύτερο τρόπο λειτουργίας. Από 1ης Νοεμβρίου 2007, όπως όλοι γνωρίζετε, οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιμετωπίζουν μια πρόκληση ριζικής αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας τους. Επίδραση που υφίστανται ακόμα και οι Άγγλοι που εδώ και τουλάχιστον 2 χρόνια έχουν προκαταρκτικά οργανωθεί. Συγκεκριμένα, τη συγκρίνουν και την αποκαλούν νέα μεγάλη έκρηξη, a new big-bang. Το συγκεκριμένο πλαίσιο αλλαγών προκαλεί η εφαρμογή της Οδηγίας 2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με τίτλο «αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων», διεθνώς γνωστή ως MiFID, η οποία υιοθετήθηκε στην Ελλάδα με τον πρόσφατο νόμο 3606/07 και καταργεί τη μέχρι πρόσφατα ισχύουσα νομοθεσία του 2396 και τις σχετικές διατάξεις αυτού του νόμου. Ως ευρωπαϊκή Οδηγία μέγιστης εφαρμογής, η MiFID στοχεύει σε μια νέα στρατηγική ανάπτυξη των χρηματιστηριακών συναλλαγών στην Ευρώπη. Με έμφαση στις ευεργετικές επιδράσεις του ανταγωνισμού, τη μείωση του κόστους 16

17 Δικαιοσύνη & Νομοθεσία της Κεφαλαιαγοράς συναλλαγών και την ενθάρρυνση των διασυνοριακών συναλλαγών μεταξύ κρατών-μελών. Οι συντάκτες αυτής της Οδηγίας οραματίστηκαν μια αλλαγή έμφασης προς την ανάπτυξη μιας νέας εταιρικής κουλτούρας συμμόρφωσης στηριγμένης από τον αυτοέλεγχο, corporate self regulation, η οποία αποτελεί νέα προσέγγιση για πολλές εποπτικές και μελλοντικά δικαστικές αρχές, περιλαμβανομένης και της ελληνικής, λόγω της διαφορετικής πολιτισμικής και θεσμικής παράδοσης και προσέγγισης στην εποπτική λειτουργία. Αυτή η προσέγγιση πιθανότατα θα ήταν πιο εύκολο να τυποποιηθεί και να θεσμοθετηθεί εάν είχαμε να κάνουμε μόνο με την ελλαδική επικράτεια. Είναι όμως μια θεμελιώδης αλλαγή στο νομοθετικό κανονιστικό μας περιβάλλον, γιατί η αλλαγή αυτή επεκτείνει τα στενά ελληνικά επιχειρηματικά μας σύνορα στις άλλες χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ταυτόχρονα, όμως, ανοίγει τα ελληνικά επιχειρηματικά σύνορα σε πιο οργανωμένους ανταγωνιστές από τις λοιπές ανεπτυγμένες χώρες-μέλη. Μέσα σε αυτόν το συνεχώς επεκτεινόμενο και αυξανόμενο ανταγωνισμό, ως Οργανωτική Επιτροπή πιστέψαμε στην ανάγκη να σας προσκαλέσουμε σε αυτό το συνέδριο. Και όπως γινόταν στην αρχαία αγορά της Αθήνας, να ακούσετε τις σκέψεις μας και να ανταλλάξουμε στο χώρο του συνεδρίου και στα διαλείμματα γνώσεις και ιδέες για να δημιουργήσουμε ένα νεωτεριστικό περιβάλλον ταχύτερης επίλυσης των διαφορών που ανακύπτουν στο πλαίσιο λειτουργίας των χρηματιστηριακών μας αγορών. Για να λύσουμε όμως τέτοια θέματα, πρέπει να αλλάξουμε τρόπο προσέγγισης και λειτουργίας στη διεκπεραίωση υποθέσεων και να βελτιώσουμε τα συστήματα και τις διαδικασίες μας. Η λύση στα θέματα αυτά απαιτεί ακαδημαϊκή και επαγγελματική έρευνα. Απαιτεί να ενεργούμε προληπτικά με μακροπρόθεσμη στρατηγική και όχι κατασταλτικά, όπως συμβαίνει τις περισσότερες φορές σήμερα στην Ελλάδα, στις περιπτώσεις αλλαγών της νομοθεσίας, της δεοντολογίας και της επιχειρηματικής ηθικής. Θεωρώ ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια, οι Νομικές Σχολές, με τη συνδρομή των επαγγελματικών ενώσεων της αγοράς και το Δικηγορικό Σύλλογο πρέπει να πάρουν τη σκυτάλη για μια ενεργότερη συμμετοχή στα επιχειρηματικά δρώμενα της έρευνας και της αποτελεσματικότερης εκπαίδευσης όλων μας. Για να μπορέσουμε να ενεργήσουμε προληπτικά, πρέπει να βελτιώσουμε τη χρήση των σημερινών τεχνικών μέσων και να δημιουργήσουμε την επόμενη γενεά επαγγελματιών creating the new generation of professionals οι οποίοι σε 17

18 4 ο ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους θα αναπτύξουν μια στενότερη συνεργασία όλων των φορέων: πανεπιστημίων, επιχειρηματιών, επενδυτών, δικαστικών λειτουργών. Στόχος του συνεδρίου μας είναι να προωθήσει αυτή την ιδέα επαγγελματικής συνεργασίας που θα πρέπει να καταλήξει σε μια άριστη επιχειρηματική κουλτούρα ηθικής και δεοντολογίας. Ευελπιστώ στο τέλος του συνεδρίου να μπορέσουμε να αντιληφθούμε το ισχύον και επερχόμενο περιβάλλον της χρη - μα ταγοράς με στόχο να καθορίσουμε τη μελλοντική μας αποστολή, να προ σδιορίσουμε ένα νέο όραμα και να χαράξουμε τους τρόπους συνεργα σί ας. Αν στο τέλος του συνεδρίου επιτύχουμε να προσδιορίσουμε αυτούς τους παράγοντες, τότε η οργανωτική επιτροπή θα έχει επιτύχει τους στόχους που έχει θέσει για το 4ο συνέδριό μας. Τελειώνοντας, η Οργανωτική Επιτροπή και εγώ επιθυμούμε να ευχαριστήσουμε τον κύριο υπουργό Δικαιοσύνης που παρά το φόρτο εργασίας του αποδέχτηκε να είναι σήμερα μαζί μας. Κύριοι σύνεδροι, όχι απλά σας ευχαριστούμε, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για τον πολύτιμο χρόνο που επενδύετε να είστε μαζί μας σε αυτό το συνέδριο. Ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στο υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών και ιδιαίτερα στον γενικό γραμματέα, τον κύριο Σιδηρόπουλο, που όχι μόνο μας βοήθησε να βρούμε χορηγούς αλλά μας συμπαραστάθηκε για την επίλυση των οργανωτικών προβλημάτων που ανέκυψαν. Στους κύριους χορηγούς μας, δηλαδή το Χρηματιστήριο Αθηνών, την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, το ΣΕΒ και στους λοιπούς χορηγούς, καθώς και στον χορηγό επικοινωνίας, την εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, οφείλουμε ένα μεγάλο «ευχαριστώ», διότι χωρίς την υποστήριξή τους το συνέδριο αυτό δεν θα ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί. Ευχαριστώ. Κύριε υπουργέ, έχετε το λόγο. 1.3 Σ. ΧΑΤΖΗΓΑΚΗΣ (Υπουργός Δικαιοσύνης) Νόμος και τεχνολογία: αποδοτική χρήση τους στην παρούσα δομή και οργάνωση των Ελληνικών Δικαστηρίων Κυρίες και κύριοι σύνεδροι, θέλω να σας πω πρώτα-πρώτα ότι είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που μου δίδεται σήμερα η ευκαιρία από τούτο το βήμα να επικοινωνήσω και με τους αγαπητούς και σεβαστούς δικαστάς, με το επιστημονικό σώμα της χώρας αλλά και με τους επιχειρηματίες. Με εκείνους οι οποίοι ασχολούνται 18

19 Δικαιοσύνη & Νομοθεσία της Κεφαλαιαγοράς με τα χρηματιστηριακά, που αποτελούν πραγματικά μία από τις καρδιές της οικονομίας και της σημερινής προόδου. Πρέπει να σας πω ότι από την πρώτη στιγμή της άσκησης των καθηκόντων μου στο υπουργείο Δικαιοσύνης, και εγώ και οι συνεργάτες μου θέσαμε συγκεκριμένους στόχους. Πάνω, λοιπόν, σε αυτούς τους στόχους ξεκινήσαμε έναν αγώνα χωρίς διακοπή και χωρίς καμιά παρέκκλιση. Ένας από τους στόχους που θέσαμε είναι η εμπέδωση της έννοιας του Δικαίου. Η εμπέδωση όμως της έννοιας του Δικαίου με αναφορά και σε συνάρτηση με την κοινωνία. Ο στόχος μας αυτός αποτελεί την κεντρική έκφραση της πολιτικής μας που είναι συγχρόνως και η κυβερνητική πολιτική. Βέβαια, στην πορεία αυτή λαμβάνουμε πάντοτε υπόψη μας όλες τις πραγματικότητες που μας επιβάλλουν οι νέες συνθήκες, οι νέες τεχνολογίες και βέ βαια το πλαίσιο, το οποίο διαμορφώνεται μέσα από την παγκοσμιοποίησ η. Κυρίες και κύριοι σύνεδροι, στο μικρό διάστημα της παρουσίας μου στο υπουργείο της Δικαιοσύνης έχω συναντήσει σχεδόν όλους τους εκπροσώπους φορέων και οργανώσεων που υπηρετούν τη Δικαιοσύνη. Μαζί τους έχω ανταλλάξει απόψεις και οι απόψεις αυτές μας οδηγούν με τρόπο συναινετικό σε σχεδιασμούς, τους οποίους οργανώνουμε και τους οποίους θα ολοκληρώσουμε σύντομα υλοποιώντας τους έναν προς έναν. Είναι αλήθεια, και σας το εξομολογούμαι, πως μέχρι σήμερα δεν είχα την ευκαιρία να μελετήσω το θεσμικό καθεστώς, το οποίο διέπει τη χρηματιστηριακή αγορά. Η πρόσκλησή σας, λοιπόν, κύριε πρόεδρε, να είμαι ομιλητής κατά τη σημερινή έναρξη των εργασιών του συνεδρίου σας μου προσέφερε ένα μεγάλο δώρο. Το δώρο είναι το έναυσμα που μου δώσατε να προχωρήσω πάνω σε σκέψεις, τις οποίες και επιθυμώ να σας παρουσιάσω αμέσως τώρα. Πιστεύω πως οι σκέψεις μου αυτές θα εντάσσονται σε μερικές από τις προτεραιότητές σας. Και πιστεύω ότι οι σκέψεις αυτές θα σας χρησιμεύσουν σε ένα βαθμό και με κάποιον τρόπο να εμβαθύνετε στη λήψη των αποφά σεών σας. Κυρίες και κύριοι, με τον όρο «χρηματιστηριακή αγορά» εννοώ το χρηματοοικονομικό τομέα που λειτουργεί για την παραγωγή αυτού που λέμε υπεραξία από την κεφαλοποίηση, η οποία περιλαμβάνει επενδύσεις στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα μέχρι τη συμμετοχή θεσμικών και ιδιωτικών φορέων τόσο από το εσωτερικό της χώρας όσο και από το εξωτερικό. Είναι αλήθεια πως σήμερα, φίλοι μου, δεν βρισκόμαστε στην εποχή που ο κύριος Λόιντ και οι φίλοι τότε συγκεντρώνονταν στο καπηλειό του Ιονάθαν στο Λονδίνο για να κλείσουν συμφωνίες διασφάλισης και μεταφοράς εμπο- 19

20 4 ο ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ ρευμάτων σε κοντινά αλλά και μακρινά λιμάνια. Να ανταλλάξουν χειρόγραφα, χειρόγραφα σημειώματα, συμφωνίες τιμών, κερδών και ναυλώσεων αλλά και δανείων. Βέβαια, εκείνα τα δάνεια είχαν λάβει τον υποτιμητικό χαρακτηρισμό «θαλασσοδάνεια». Ωστόσο, δεν ήταν τίποτα άλλο παρά δάνεια για τις θαλάσσιες μεταφορές. Αναγνωρίζω επίσης ότι βρισκόμαστε πολύ μακριά από την εποχή εκείνη που ο Φερνάντ Μπροντέλ στην ιστορία του για την εξέλιξη του ευρωπαϊκού οικονομικού συστήματος τοποθετούσε τα θεμέλια του κεφαλαιουχικού, καπιταλιστικού το λένε σήμερα, πολιτισμού. Από εκείνους τους αιώνες, μεσολάβησαν πολλές-πολλές εξελίξεις. Αυτές οι εξελίξεις πολλές φορές συνοδεύονταν από μύθους, όπως για παράδειγμα ότι ο πρώτος Ρότσαϊλ είχε σπεύσει στο χρηματιστήριο του Λονδίνου και είχε αρχίσει να αγοράζει χαρτιά. Σήμερα τα λέμε μετοχές αυτά τα χαρτιά. Έτσι, εξασφάλισε ανέλπιστα κέρδη. Ο θρύλος, μάλιστα, λέει ότι τα ανέλπιστα εκείνα κέρδη τα πέτυχε επειδή ο στρατηγός Γουέλιγκτον του είχε στείλει ταξιδιωτικό περιστέρι με το μήνυμα ότι ο Ναπολέων είχε κατατροπωθεί στο Βατερλώ. Σήμερα, λοιπόν, βρισκόμαστε σε ένα νέο, σε ένα καινούργιο στάδιο οικονομικής ζωής. Βέβαια και το στάδιο αυτό έχει τις ρίζες του στην προτεσταντική ηθική, σύμφωνα με το γνωστό βιβλίο του Μαξ Βέμπερ. Οφείλει επίσης την ανάδειξή του στην εκμετάλλευση και στην αλλοτρίωση, σύμφωνα με τον Κάρολο Μαρξ. Η ωριμότητά του, μάλιστα, είχε προκύψει και χάρη στην εποχή του κεφαλαίου, , σύμφωνα τώρα με τον Έρικ Χομπσμπάουμ. Ωστόσο, το απόγειό του έχει ως αφετηρία τη λεγόμενη συμφωνία της Ουάσινγκτον. Η συμφωνία αυτή είναι εκείνη που επιβεβαίωσε την ελεύθερη διακίνηση των κεφαλαίων χωρίς κανέναν περιορισμό. Εντωμεταξύ, είχε ήδη επέλθει εκείνη η χρονική στιγμή, που κινεί τον ρου της ιστορίας. Η ιστορική αυτή στιγμή είναι η μεγάλη τεχνολογική επανάσταση που συντελείται στην εποχή μας. Η επανάσταση αυτή στηρίζεται κυρίως στην ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών και των μεταφορικών μέσων. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι εταιρείες επικοινωνίας έχουν καταλάβει σήμερα ένα κεντρικό και νευραλγικό πόστο σε παγκόσμιο επίπεδο. Έτσι σήμερα, οι εταιρείες αυτές δεν οργανώνουν απλά την παραγωγή αλλά καθορίζουν και την ίδια την ύπαρξή μας. Συνεπώς, η επικοινωνία είναι εκείνη που οργανώνει σήμερα τις κοινωνίες. Και τη στιγμή μάλιστα που τις οργανώνει, αποτυπώνει ταυτόχρονα και την εξουσία της. 20

21 Δικαιοσύνη & Νομοθεσία της Κεφαλαιαγοράς Κυρίες και κύριοι, η τεχνολογική επανάσταση επέφερε, μεταξύ άλλων, και την αστραπιαία μετακίνηση απεριόριστων όγκων συναλλαγών από το ένα σημείο της οικουμένης στο άλλο. Έτσι, η μετατόπιση της παραγωγής σε αναπτυσσόμενες χώρες του Τρίτου Κόσμου και οι τεράστιες κοινωνικές αναδιαμορφώσεις που συνεπάγονται την κρίση της παραδοσιακής εργατικής δύναμης και την εμφάνιση και άνοδο νέων παγκοσμιοποιημένων κοινωνικών ομάδων, για παράδειγμα των executives, των managers κ.ο.κ., όλα αυτά επιταχύνουν τη μετάβαση στη νέα παγκόσμια εποχή. Όλα αυτά επιταχύνουν τη μετάβαση στη νέα παγκόσμια εποχή. Αναμφισβήτητα, λοιπόν, ο τομέας, ο παράγοντας οικονομία παρουσιάζεται σήμερα ιδιαίτερος και πολύ αναβαθμισμένος. Ο αναβαθμισμένος ρόλος της οικονομίας συνεπάγεται επίσης βαθιές μεταβολές στο γεωπολιτικό χώρο. Γιατί ένα μέρος των δραστηριοτήτων και της δύναμης των εθνικών κρατών μεταβιβάζεται στις μέρες μας σε άλλα κέντρα. Μεταβιβάζεται, δηλαδή, στις πολυεθνικές, στα διεθνή χρηματιστήρια και στις χρηματαγορές, στους διάφορους κόμβους και στις ακτίνες με τα διευθυντήριά τους, με τις ροές τους που υπερνικούν τους περιορισμούς που είχε δημιουργήσει η απόσταση. Όμως, η περισσότερο ισχυρή πλευρά της νέας οικονομικής τάξης είναι η απόλυτη εξουσία που αυτή ασκεί στο χρηματιστηριακό σύστημα. Μέσα από αυτό ελέγχει κάθε οικονομική δραστηριότητα. Και ελέγχει κάθε μηχανισμό διανομής και συγκέντρωσης αξιών και αγαθών. Παράλληλα, έχει διαμορφώσει μια ξεχωριστή γλώσσα και ένα παράλληλο σύστημα επικοινωνίας. Αγαπητές και αγαπητοί σύνεδροι, όλοι οι παραπάνω παράγοντες έχουν δώσει τεράστιες διαστάσεις στη χρηματιστηριακή αγορά. Σήμερα, λοιπόν, η χρηματιστηριακή αγορά δεν περιορίζεται μόνον σε προσφορά και ζήτηση διαπραγματεύσιμων τίτλων, αλλά συγχρόνως απλώνεται και σε μια σειρά πολλών και ποικίλων προϊόντων. Η αγορά αυτή συμβάλλει στη μεγιστοποίηση του αποτελέσματος των ευκαιριών, ενώ παράλληλα μεγιστοποιεί και την κινητικότητα της ζήτησης. Τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια. Σημαίνει πως μπορώ να αγοράσω τίτλους το πρωί, να τους ρευστοποιήσω μερικές ώρες αργότερα και αυτό γίνεται κυρίως λόγω της διαφοράς της ώρας. Το χρηματιστήριο φέρ ειπείν της Σιγκα πούρης λειτουργεί διαφορετική ώρα από το χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Αποτέλεσμα αυτού είναι να μπορώ να αλλάξω ακόμη και το ίδιο το άυλο προϊόν. Το παράδειγμα, βέβαια, είναι ίσως υπερβολικό στην περιγραφή του. Ωστόσο δεν είναι υπερβολικό ως δυνατότητα. Είναι εξάλλου απολύτως πραγ- 21

22 4 ο ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ ματικό ως ευκολία. Όπως όμως και αν έχουν τα πράγματα, το παράδειγμα αυτό αποδεικνύει το δυναμισμό μιας ρευστότητας. Μιας ρευστότητας που ήταν άγνωστη μέχρι σήμερα. Μιας ρευστότητας που συνδυάζεται και με κάποια κοινωνική ρευστότητα. Που συνδυάζεται, δηλαδή, με τη ρευστή νεωτερικότητα, σύμφωνα με τον όρο του Κοινωνιολόγου Ζικ Μπουντ Μπάουμεν. Με άλλα λόγια, συνδυάζεται η ρευστότητα αυτή με τις αλλαγές που δημιουργούνται όλο και πιο έντονα, όλο και ταχύτερα από την τεχνολογία, από την πληροφορική και από το λεγόμενο ψηφιακό σύμπαν. Κυρίες και κύριοι, αυτή η νέα παγκόσμια κατάσταση επιβάλλει την επανεξέταση πολλών κανόνων και νόμων. Γιατί εκτός των άλλων, η καθυστέρηση επιβολής της τάξης σε αυτό το σύμπαν αφήνει το πεδίο ελεύθερο στην ασυδοσία. Είναι προφανές, λοιπόν, πως απαιτείται ο έλεγχος του χάους και η ανασυγκρότηση των σύγχρονων παγκόσμιων κοινωνιών, ώστε ο κόσμος να πορευθεί με ηρεμία και με κοινωνική γαλήνη. Διαφορετικά, δυστυχώς, θα έχουμε συνεχείς επιβεβαιώσεις της θεωρίας του χάους, σύμφωνα με την οποία το πέταγμα της πεταλούδας στην Ιαπωνία προκαλεί τυφώνα στη Νέα Υόρκη. Η ισχύς αυτής της πραγματικότητας οδηγεί σε μια αυτονόητη διαπίστωση, ότι οι προσαρμογές της χρηματιστηριακής αγοράς, θα γενικεύαμε ίσως λέγοντας κάθε αγοράς, σε σημερινή παγκόσμια ρευστότητα είναι ο καθοριστικός παράγοντας της υγείας και της λειτουργίας κάθε χρηματοοικονομικής δραστηριότητας. Τα όσα ανέφερα ως εδώ, αγαπητές κυρίες, αγαπητοί κύριοι, είναι καθοριστικά για κάθε χώρα, η οποία προσδιορίζει τις προτεραιότητές της. Από αυτές τις προτεραιότητες θα στοιχειοθετηθεί το πλαίσιο των θεσμών και η λειτουργία του Δικαίου όσον αφορά στη στήριξη, στην ανάπτυξη, στον έλεγχο, στο ρόλο και γενικά στην παρουσία της χρηματιστηριακής αγοράς. Ας δούμε τώρα εν συντομία την έννοια του Δικαίου απέναντι στην παραβατικότητα. Δύο κυρίως κατηγορίες ειδικών αδικημάτων παρατηρούνται στο χρηματιστηριακό γίγνεσθαι. Η πρώτη αναφέρεται στην κατάχρηση προνομιακών πληροφοριών. Η δεύτερη στη χειραγώγηση της αγοράς. Τα αδικήματα αυτά εξειδικεύονται στις διατάξεις του Ν3340/05 που αποτελεί προσαρμογή της νομοθεσίας μας προς Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Συνεπώς, η εμπλοκή του υπουργείου Δικαιοσύνης σε σχέση με τη χρηματιστηριακή νομοθεσία, καθώς και με τα τεκταινόμενα στη χρηματιστηριακή αγορά, αναγάγεται και περιορίζεται στον έλεγχο που ασκούν τα δικαστήρια είτε πρόκειται για ποινικά, είτε 22

23 Δικαιοσύνη & Νομοθεσία της Κεφαλαιαγοράς πρόκειται για διοικητικά ως προς τη διάταξη αυτών των δύο κατηγοριών αδικημάτων. Έτσι, τα μεν ποινικά δικαστήρια επιβάλλουν ποινικές κυρώσεις σε αυτούς που διαπράττουν χρηματιστηριακά αδικήματα. Τα δε διοικητικά ελέγ χουν τη νομιμότητα των αποφάσεων της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Οι αποφάσεις αυτές επιβάλλουν διοικητικές κυρώσεις κατά το νόμο σε βάρος φυσικών και νομικών προσώπων που φέρονται ότι διέπραξαν το αδίκημα της κατάχρησης των πληροφοριών ή της χειραγώγησης της αγοράς. Η όλη, πάντως, κατάσταση που οδηγείται στα δικαστήρια και που αφορά σε παρεμβάσεις της χρηματιστηριακής νομοθεσίας δημιουργεί ένα μεγάλο ερώτημα. Αν, δηλαδή, πρέπει ένας αριθμός δικαστών να εξειδικευτεί σε ζητήματα χρηματιστηριακής νομοθεσίας. Και προχωρούμε ένα βήμα παραπάνω. Αν είναι σκόπιμη, δηλαδή, η ίδρυση και λειτουργία ειδικών τμημάτων στα μεγάλα δικαστήρια της χώρας για την αντιμετώπιση αυτών των υποθέσεων. Ιδού, αγαπητοί μου και αγαπητές μου, μια περιοχή σκέψης, η οποία αξίζει, νομίζω, να εξειδικευτεί με συγκεκριμένες προτάσεις και με συγκεκριμένες άλλες σκέψεις. Ένα άλλο ενδιαφέρον ζήτημα, σχετικό με τη χρηματιστηριακή νομοθεσία, είναι πόσο και πόση από αυτή χρειαζόμαστε. Το ερώτημα που συγκεκριμένα τίθεται εδώ είναι το εξής. Οι πολλές ρυθμίσεις ενισχύουν, άραγε, την αξιοπιστία της χρηματιστηριακής αγοράς; Ή μήπως αντίθετα την πνίγουν και την καθηλώνουν; Είναι βέβαιο ότι πολλές ρυθμίσεις αυξάνουν το κόστος των εμπλεκομένων στα χρηματιστηριακά τεκταινόμενα εταιρειών. Από την άλλη πλευρά, το σημαντικότερο διακυβευόμενο αγαθό στο χρηματιστήριο είναι η αξιοπιστία της αγοράς, το λεγόμενο confidence. Στο σημείο αυτό είναι απαραίτητη μια λελογισμένη ισορροπία. Εκείνο πάντως που οφείλουμε να τονίζουμε συνεχώς είναι πως δεν πρέπει ούτε να υποσκάπτεται η αξιοπιστία της αγοράς, ούτε και να καθηλώνε ται και να παρεμποδίζεται η ελευθερία δράσης και η πρωτοβουλία των συμμετε χό ντων. Το συμπέρασμα, κυρίες και κύριοι, το οποίο προκύπτει από όλα τα παραπάνω είναι πως ο ρόλος του Δικαίου τόσο ως πρόβλεψη όσο και ως παιδαγωγική ή καταστατική παρέμβαση είναι τεράστιος. Βέβαια, βρισκόμαστε μπροστά σε μια αντίφαση που συνδέεται με την ανάπτυξη και την παραγωγή νέων υπηρεσιών και προϊόντων που αποτελούν την κύρια ύλη στη σύγχρονη οικονομία. Την αντίφαση αυτή είμαστε υποχρεωμένοι 23

24 4 ο ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ να τη διαχειριστούμε σωστά. Να τη διαχειριστούμε με ορθολογισμό αλλά και με σύνεση. Και το υπουργείο Δικαιοσύνης και θέλω να πιστεύω πως και εγώ προσωπικά, θα εργαστούμε σύντονα και συστηματικά προς την κατεύθυνση αυτή. Και πάντοτε βέβαια σε συνεργασία με άλλα υπουργεία αλλά και με όλους τους λειτουργούς της Θέμιδος. Θέλω να σας διαβεβαιώσω όμως ότι πάντοτε θα λαμβάνουμε υπόψη μας την πολυπλοκότητα της χρηματιστηριακής ύλης, η οποία απαιτεί περιοδική ενημέρωση όλων όσοι εμπλέκονται στους μηχανισμούς της επιτήρησης. Για τί μόνον έτσι μπορούν να διασφαλιστούν τα νόμιμα συμφέροντα όλων και κυρίως των ανύποπτων πολιτών. Θέλω να σας ευχαριστήσω όλες και όλους που είσαστε σήμερα εδώ και με αυτές τις σκέψεις να κηρύξω την έναρξη του συνεδρίου σας. Σας ευχαριστώ πολύ. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ Σας ευχαριστούμε, υπουργέ, και για την παρουσία σας στην εκδήλωσή μας αυτή, αλλά και για την πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία σας με την εύστοχη αναδρομή που επιχειρήσατε στην οικονομία του πρώτου καιρού καταλήγοντας στις προοπτικές και τα προβλήματα της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Η σημερινή μας συνεδρίαση, κυρίες και κύριοι, αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αφορά τους χαιρετισμούς που θα κάνουν οι συνδιοργανωτές μας, θα επακολουθήσει ένα μικρό διάλειμμα και στη συνέχεια θα περάσουμε στις κύριες εργασίες όπου θα συντονίσει ο αντιπρόεδρος της Κεφαλαιαγοράς, ο κύριος Γιάγκος Χαραλάμπους. Παρακαλώ τώρα τον πρόεδρο της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, τον αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου κύριο Δημήτριο Κυριτσάκη, να απευθύνει χαιρετισμό. 1.4 Δ. ΚΥΡΙΤΣΑΚΗΣ Χαιρετισμός Μια νέα προσέγγιση στη δικαστική μας πορεία Κύριε υπουργέ της Δικαιοσύνης, κύριε γενικέ γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, κύριε ειδικέ γραμματέα της Επιθεώρησης Δημόσιας Διοίκησης, κύριοι αντιπρόεδροι του Αρείου Πάγου εν 24

25 Δικαιοσύνη & Νομοθεσία της Κεφαλαιαγοράς ενεργεία και επί τιμή, κύριοι αρεοπαγίτες εν ενεργεία και επί τιμή, κύριε πρόεδρε της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος, κύριε πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου, κύριοι πρόεδροι της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς του Χρηματιστηρίου Αθηνών και του Συνδέσμου Βιομηχάνων, αγαπητοί συνάδελφοι, δικαστές και εισαγγελείς, αγαπητοί δικηγόροι, εκλεκτοί προσκεκλημένοι. Θα προσθέσω και εγώ με τη σειρά μου ότι με ιδιαίτερη χαρά χαιρετίζω όλους εσάς που σήμερα βρίσκεστε κοντά μας για να πραγματευτούμε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον θέμα, αλλά μη οικείο, είναι αλήθεια, σε εμάς τους δικαστές και εισαγγελείς και προπαντός στους μεγαλύτερους, το θέμα του χρηματιστηρίου. Γνώση από το πανεπιστήμιο για το αντικείμενο αυτό δεν είχαμε και υποθέσεις με τα ιδιαίτερα αυτά θέματα δεν μας απασχόλησαν στη δικαστική μας πορεία. Η οικονομία μας, περιορισμένης εμβέλειας και ορίζοντα για πολλές δεκαετίες, δεν μας δημιούργησε την ανάγκη να προβληματιστούμε ιδιαίτερα γύρω από το θεσμό και τη λειτουργία της κεφαλαιαγοράς. Οι νέοι όμως ρυθμοί ανάπτυξης ακολούθησαν την είσοδό μας στις ευρωπαϊκές κοινότητες. Νέες μορφές οικονομικής δραστηριότητας και θεσμοί μας ήρθαν από τους φίλους μας Ευρωπαίους την τελευταία κυρίως δεκαετία και καλούμαστε ήδη να τοποθετηθούμε ως δικαστές και να δώσουμε λύσεις στις διαφορές που κατ ανάγκη δημιουργούνται στην αγορά και φέρουν σε σύγκρουση συμφέροντα επενδυτών και επιχειρήσεων. Οι υπαρκτές αυτές δυσχέρειες με οδήγησαν, υπό την ιδιότητα του προέδρου της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, να αποδεχθώ με ιδιαίτερη ευχαρίστηση και ικανοποίηση την πρόταση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς διά του αντιπροέδρου της του κ. Γιάγκου Χαραλάμπους να οργανωθεί ένα συνέδριο με τη συμμετοχή κυρίως δικαστικών λειτουργών, που, όπως βλέπετε, τιτλοφορείται με τον λίαν ενδιαφέροντα τίτλο «Δικαιοσύνη και χρηματιστηριακή νομοθεσία». Ελάχιστος σχετικά ο χρόνος οργάνωσης του συνεδρίου που ευελπιστώ ότι θα επαναληφθεί για τους συναδέλφους της βόρειας Ελλάδας, όμως αναπληρώθηκε από τις συντονισμένες ενέργειες του κυρίου Γιάγκου Χαραλάμπους και των συνεργατών του, τους οποίους οφείλω να συγχαρώ, διότι ο συντονισμός, ο προγραμματισμός και η μεθοδικότητα εμένα τουλάχιστον με εξέπληξαν. Και αναπληρώθηκε με τις συντονισμένες και από μεριάς της Ένωσής μας, του γενικού γραμματέα κυρίου Χαράλαμπου Αθανασίου, του αναπληρωτή γενικού γραμματέα Τάκη Λυμπερόπουλου και της Αγγελικής Δεμέστιχα, ειρηνοδίκου και ταμία. Όλους τους ευχαριστώ ιδιαίτερα. Όμως, ευχαριστώ ιδιαίτερα και τους κ.κ. 25

26 4 ο ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ εισηγητές που αποδέχτηκαν να παρουσιάσουν τις εισηγήσεις με θέματα που, όπως σας είπα, τουλάχιστον για μερίδα των δικαστικών λειτουργών, δεν είναι ιδιαίτερα οικεία. Ο μεγάλος αριθμός που αναφέρθηκε των εισηγητών δείχνει το ενδιαφέρον και το επίπεδο Ελλήνων και ξένων για αυτό το συνέδριο και τη σημασία την καθοριστική που έχουν τα όσα θα λεχθούν για τη διαμόρφωση μιας εικόνας και μιας σκέψης και μιας προσέγγισης των θεμάτων του χρηματιστηρίου. Όμως, αλήθεια περιμένουμε κάτι από αυτό το συνέδριο όλοι εμείς οι δικαστές και οι εισαγγελείς και οι άλλοι που βρισκόμαστε εδώ; Αν λάβουμε μάλιστα υπόψη ότι τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αυτά που συντάσσουν κανονιστικά κείμενα, τα οποία είναι υποχρεωτικά για όλους μας είτε μέσω εθνικών νομοθετημάτων προσαρμογής είτε ακόμη απευθείας και είμαστε υποχρεωμένοι να τα εφαρμόζουμε; Μπορεί ο Έλληνας δικαστικός λειτουργός χωρίς μέχρι σήμερα εξοικείωση, το επαναλαμβάνω και πάλι, με τις απαιτούμενες νομικοοικονομικές γνώσεις να εφαρμόσει γόνιμα τους κανόνες αυτούς της χρηματιστηριακής νομοθεσίας επ ωφελεία του Έλληνα επενδυτή και της ελληνικής κοινωνικοοικονομικής ζωής; Μπορεί ο Έλληνας δικαστής να αναδείξει πίσω από νομικούς κανόνες που μοιάζουν, είναι αλήθεια, τεχνοκρατικοί και αξιολογικά ρηχοί, δικαιοηθικές προτεραιότητες και να δώσει ορθές διεξόδους και σωστές κατά το δυνατόν λύσεις ενόψει των αναγκών των Ελλήνων πολιτών και της ελληνικής πραγματικότητας; Θα έλεγα πως ναι. Και το στηρίζω αυτό επικαλούμενος την εμπειρία του παρελθόντος και τις πρωτοποριακές λύσεις που δόθηκαν κατά καιρούς στα πλαίσια της διάταξης του άρθρου 281 του ΑΚ που προσαρμόστηκε στην ελληνική πραγματικότητα ως ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια του Έλληνα δικαστή, που το αξιοποίησε κατά τρόπο ζηλευτό και πρωτοπόρο και για αλλοδαπές έννομες τάξεις. Ακόμα και τελευταία, στο ευρωπαϊκό δικαστήριο έκανε μεγάλη αίσθηση η ορθή εφαρμογή αυτής της διάταξης σε διατάξεις κοινοτικού Δικαίου. Και το επεσήμαναν και οι Γερμανοί. Λένε: Οι Έλληνες μας έθεσαν αυτούς τους προβληματισμούς; Οι Έλληνες μας τους έδωσαν; Ναι, οι Έλληνες το έπραξαν και επιβραβεύτηκαν για αυτό. Θα αναρωτηθείτε, βέβαια: Υπάρχει στ αλήθεια ταυτότητα για συγκρίσεις; Γιατί ελεύθερη οικονομία ναι, ελεύθερη αγορά και διακίνηση ναι, αγαθών και υπηρεσιών επίσης ναι, ελεύθερη διαπραγμάτευση ναι, ελεύθερη ανάπτυξη ατομικής και συλλογικής πρωτοβουλίας ναι; 26

27 Δικαιοσύνη & Νομοθεσία της Κεφαλαιαγοράς Όμως, όλα αυτά και όσα άλλα θα μπορούσαν να μνημονευτούν τίθενται υπό μία αναγκαία και απαράβατη προϋπόθεση, αυτήν της υγιούς λειτουρ γίας της κεφαλαιαγοράς και της ορθής και πλήρους ενημέρωσης του επενδυτι κού κοινού. Αυτή είναι μια σημαντική παράμετρος που την ξέρουν οι υπεύθυνοι της κεφαλαιαγοράς και για αυτό τελευταία πορεύονται σε σωστό δρόμο. Το αναγνωρίζουν και ο Σύνδεσμος Βιομηχάνων, παρότι μπορεί να υπάρχει μια αντιπαράθεση, ή και γενικά οι επενδυτές. Όμως επιβάλλεται και πρέπει και εμείς ως δικαστές θα σταθούμε αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια, αλλά και άτεκτοι στις όποιες παραβάσεις που ενδεχομένως να βλάπτουν το επενδυτικό κοινό. Όλα αυτά, κάτω από την εποπτεία των ανεξάρτητων αρχών και με κατάλληλα στελεχωμένα εποπτικά όργανα που θα λειτουργούν με βάση την ορθή εφαρμογή και ερμηνεία των νόμων. Ακόμα και όταν όμως αυτό δεν συμβαίνει, όπως δυστυχώς δεν συνέβη και στο απώτερο παρελθόν που υπαινίχθη και ο κ. Χαραλάμπους, αν δεν απατώμαι, και ο κύριος υπουργός, με τη γνωστή κρίση του χρηματιστηρίου, τότε ενεργοποιείται ο ρόλος και η ευθύνη του δικαστή που θα δώσει με την ορθή δικαιοπλαστική του δύναμη τη λύση και θα αποδώσει ποινικές και αστικές ευθύνες κατά περίπτωση σε όλους εκείνους που στα πλαίσια μιας εγωκεντρικής επιδίωξης για χειραγώγηση του επενδυτικού κοινού, παραπλάνησαν όχι μόνο τον αδαή περί τα οικονομικά αλλά και τον έμπειρο Έλληνα επενδυτή ξέρετε, πολλοί υπέστησαν καταστροφές στην οικονομία τους από τις επενδύσεις του παρελθόντος που έδωσε τυχόν πίστη σε ψευδή και παραπλανητικά οικονομικά στοιχεία και επένδυσε ιδρώτες ζωής και όλα τα υπάρχοντά του στο κυνήγι του εύκολου και γρήγορου πλουτισμού. Επομένως, παντού στο βάθος η επιβαλλόμενη στις συναλλαγές καλή πίστη και τα χρηστά ήθη θα αποτελούν τον οδηγό για τον εφαρμοστή του δικαίου στην ερμηνεία των αόριστων γενικών ρητρών και συμβατικών όρων. Το μέγεθος και η ευρύτητα της παρεχόμενης αυτής έννομης προστασίας εξαρτάται, όπως είναι επόμενο, από τα υψηλά ή χαμηλά στάνταρ κατά περίπτωση, τα όρια, δηλαδή, που θα θέσει ο δικαστής για την προστασία του μικροεπενδυτή ή μόνο του ειδικού και εξειδικευμένου γνώστη των χρηματιστηριακών πραγμάτων. Επομένως, ο ορίζοντας και το μέτρο αντίληψης του δικαστικού λειτουργού, δικαστή, εισαγγελέα, αποτελεί καθοριστική εγγύηση για την ανάπτυξη της πολυπόθητης υγιούς λειτουργίας της κεφαλαιαγοράς και την προστασία του συνόλου των επενδυτών. 27

28 4 ο ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ Η δημιουργία τμημάτων με εξειδίκευση σε χρηματιστηριακά θέματα, στα οποία αναφέρθηκε προηγουμένως ο κύριος υπουργός, μας βρίσκει σύμφωνους. Κάτι τέτοιο άλλωστε είναι γνωστό ότι ισχύει σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με προεξάρχουσα τη Γερμανία. Για όλα αυτά και πολλά άλλα, θα μας ενημερώσουν οι εκλεκτοί εισηγητές, οι οποίοι παρακλήθηκαν ειδικά να στρέψουν τις σκέψεις και τα θέματά τους σε τομείς της πράξης για να είναι ολοκληρωτικά χρήσιμοι. Τους ευχαριστώ και εγώ από τη μεριά μου για άλλη μια φορά από μέρους και της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων που είναι συνδιοργανώτρια. Όπως επίσης, ευχαριστώ για άλλη μια φορά τον υπουργό της Δικαιοσύνης για την εδώ παρουσία του και την ενδιαφέρουσα ομιλία του και τις προτάσεις, αλλά και όλους εσάς τους κυρίους συνδιοργανωτές, τους χορηγούς, το υπουργείο Οικονομικών με τον κύριο Σιδηρόπουλο προεξάρχοντα και τους λοιπούς χορηγούς που έδωσαν τη δυνατότητα να φιλοξενηθούμε στον καλαίσθητο αυτό χώρο. Εύχομαι, αγαπητοί μου συνάδελφοι και συναδέλφισσες, το υστέρημα του πολύτιμου χρόνου σας που διαθέσατε για να βρεθείτε εδώ να αποζημιωθεί όχι μόνο από τη φιλόξενη διάθεση που μας επιφυλάσσουν οι διοργανωτές και σε ένα μέρος αναφέρθηκε προηγουμένως ο κ. Χαραλάμπους, καθώς και η διεύθυνση του ξενοδοχείου με το προσωπικό, αλλά και από τα πολλά και χρήσιμα πράγματα, γνώμες, θέσεις και προβληματισμούς που θα ακούσετε ή θα διατυπώσετε και εσείς οι ίδιοι. Και, παρακαλώ, να έχετε αυτή την πρωτοβουλία σε αυτό το διήμερο που ακολουθεί. Σας ευχαριστώ όλους. Εύχομαι καλή επιτυχία στο συνέδριο και καλή διαμονή σε όλους σας. Να είστε καλά. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ Ευχαριστούμε τον κύριο πρόεδρο της Ένωσης και κυρίως για την αφοπλιστι κή σας ειλικρίνεια, κύριε πρόεδρε, για τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε και εσείς στον Άρειο Πάγο για να παρηγορούμαστε και εμείς οι δικαστές ουσίας. Πρέπει όμως να πούμε ότι χρειάζεται μια συνολική επανεξέταση του όλου θεσμικού πλαισίου, γιατί υπάρχουν πράγματι κενά και δυσερμήνευτα προ βλήματα. Παρακαλείται τώρα ο πρόεδρος της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος, κύριος Σωτήρης Μπάγιας, αντιεισαγγελέας Εφετών, να λάβει το λόγο. 28

29 Δικαιοσύνη & Νομοθεσία της Κεφαλαιαγοράς 1.5 Σ. ΜΠΑΓΙΑΣ Χαιρετισμός Φροντίζουμε για την επιμόρφωσή μας και αισιοδοξούμε για το μέλλον Κύριε υπουργέ, κύριε γενικέ γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών, κύριε γενικέ γραμματέα του υπουργείου Δικαιοσύνης, κύριε πρόεδρε της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, κύριε ειδικέ γραμματέα του Σώματος Επιθεωρητών, κύριοι αντιπρόεδροι του Αρείου Πάγου, αρεοπαγίτες, αντιεισαγγελείς του Αρείου Πάγου, κύριε πρύτανη, κύριε πρόεδρε της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Επιθυμώ και εγώ από την πλευρά μου να ευχαριστήσω τους συνδιοργανωτές του συνεδρίου, την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, το ΣΕΒ, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο, τους εκπροσώπους των δύο δικαστικών ενώσεων που προσπάθησαν για την επιτυχή συνδιοργάνωση του συνεδρίου. Και, βέβαια, όλες και όλους εσάς για την παρουσία σας διαθέτοντας πολύτιμο χρόνο από τα καθήκοντά μας, τα βαριά καθήκοντα τα οποία έχουμε και επιτελούμε. Ιδιαίτερα, επιτρέψτε μου μια μνεία για τους συναδέλφους μας της βορείου Ελλάδος που ταξίδεψαν σήμερα από τις πρωινές ώρες για να είναι αυτή την ώρα εδώ και να παρακολουθήσουν τις εργασίες του συνεδρίου. Είναι γεγονός, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι ορισμένοι συνάδελφοί μας, που δεν είναι βέβαια σε αυτή την αίθουσα, θεώρησαν την εκδήλωση αυτή ως περιττή πολυτέλεια. Με τόσα προβλήματα που έχουμε περισσεύει η συμμετοχή μας σε αυτό το συνέδριο. Μεταφέρθηκε, το άκουσα εγώ ο ίδιος. Δεν είναι όμως έτσι, ασφαλώς δεν είναι έτσι. Εμείς συνεχίζουμε. Συνεχίζουμε την προσπάθειά μας, επιτελούμε τα καθήκοντά μας ως δικαστικοί λειτουργοί, φροντίζουμε για την επιμόρφωσή μας, αισιοδοξούμε για το μέλλον. Ειδικά το συνέδριο αυτό μας δίνει την ευκαιρία να προσεγγίσουμε και να γνωρίσουμε τον κόσμο του χρηματιστηρίου, της κεφαλαιαγοράς, της οικονομίας γενικότερα. Τους μηχανισμούς όλων αυτών. Έναν κόσμο οικονομίας λίγο ως πολύ άγνωστο σε εμάς. Ούτως ή άλλως με τα οικονομικά δεν τα πάμε καλά. Ή, για να ακριβολογώ, τα οικονομικά μας δεν πάνε καλά. Ελπίζουμε με τη βοήθεια και του παρόντα υπουργού ότι θα προοδεύσουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Πράγματι, μας λείπουν γνώσεις σε αυτόν τον τομέα. Είναι ένας εξαιρετικά δύσκολος τομέας. Δεν γνωρίζουμε πολλά για το μεγάλο κόσμο των επενδύσεων. Γνωρίζουμε όμως κάτι επειδή το ξέρουμε άμεσα. Ότι υπάρχει ένας τομέας, 29

30 4 ο ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΣ στον οποίο γίνονται οι λιγότερες επενδύσεις στη χώρα μας. Είναι ο τομέας της Δικαιοσύνης. Και αυτό αναγάγεται σε μια παλιά αντίληψη εσφαλμένη, ότι η Δικαιοσύνη είναι μια καθαρά αντιπαραγωγική διαδικασία. Δεν παράγει κάτι, επομένως δεν ενδιαφέρει την οικονομία, την ανάπτυξη της χώρας. Είναι λάθος, τεράστιο λάθος. Δεν μπορεί να μιλάμε για οικονομία, για ανεπτυγμένη οικονομία, για εκσυγχρονισμό του κράτους με τη Δικαιοσύνη σε αυτή την κατάσταση, η οποία επικρατεί. Η Δικαιοσύνη είναι μοχλός ανάπτυξης. Και αν θέλετε και με στενή έννοια. Είναι γνωστό σε όσους ασχολούνται με τα οικονομικά και παρευρίσκονται σε αυτή την αίθουσα ότι ένας από τους παράγοντες ανάσχεσης επενδύσεων στη χώρα μας είναι η κατάσταση στη Δικαιοσύνη, η οποία επικρατεί. Ο ξένος επιχειρηματίας σκέφτεται πάρα πολύ να φέρει τα κεφάλαιά του στην Ελλάδα. Γιατί η παραμικρή δικαστική εμπλοκή μπορεί να τον καταστρέψει κυριολεκτικά. Όχι γιατί δεν θα βρει το δίκιο του, θα το βρει. Και μάλιστα καλύτερα από πολλές άλλες χώρες του εξωτερικού. Αλλά θα το βρει τόσο αργά, με τόση βραδυπορία ώστε θα έχει ατονήσει τελείως το δίκαιό του. Είναι μοχλός ανάπτυξης η Δικαιοσύνη για ολόκληρο το κράτος, για το σύνολο του κράτους. Και όσο πιο γρήγορα γίνει αντιληπτό αυτό από το υπόλοιπο κομμάτι της πολιτείας, την εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία, τόσο καλύτερα θα είναι. Και για την ίδια τη Δικαιοσύνη αλλά και για το κράτος στο σύνολό του. Για αυτό βέβαια πρέπει να προσπαθήσουμε όλοι. Κυβέρνηση, νομοθετική εξουσία αλλά και εμείς οι ίδιοι οι δικαστικοί λειτουργοί. Να το καταστήσουμε αντιληπτό, φανερό. Κλείνω, μια παρατήρηση μόνο στην αναφορά του κυρίου υπουργού ότι ενδεχομένως πρέπει να μελετήσουμε σοβαρά το ζήτημα του να έχουμε εξειδικευμένους για τα ζητήματα τα χρηματιστηριακά δικαστές. Ασφαλώς. Συμφωνούμε απόλυτα. Είμαστε άλλωστε στην εποχή της εξειδίκευσης. Υπό μία όμως βασική προϋπόθεση. Να υπάρξουν οι ανάλογες υποδομές. Κτιριακές, τεχνολογικές και βεβαίως αύξηση ανάλογη των δικαστικών λειτουργών. Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κύριε υπουργέ, εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου. Εύχομαι να έχουμε όλες και όλοι ένα ευχάριστο και ουσιαστικά επιμορφωτικό διήμερο. Σας ευχαριστώ πολύ. 30

31 Δικαιοσύνη & Νομοθεσία της Κεφαλαιαγοράς ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ Ευχαριστούμε τον πρόεδρο της Ένωσης των Εισαγγελέων για την ομιλία του. Και να πούμε ότι, πράγματι, είναι ακριβή αυτά τα οποία είπε όσον αφορά τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας και την παραγωγικότητα. Να υπενθυμίσουμε όμως ότι χάρη στις τελευταίες πρωτοβουλίες που πήρε ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, ο κύριος Πιλάβιος, το ποσοστό των ξένων επενδυτών στην Ελλάδα και η συμμετοχή τους στο χρηματιστήριο ξεπερνάει το 55% περίπου. Αλλά αυτά θα μας τα πει ο ίδιος, δεν ξέρω αν είναι μέσα στο χαιρετισμό του, τον οποίο παρακαλούμε να λάβει το λόγο. 1.6 Α. ΠΙΛΑΒΙΟΣ Εισαγωγική ομιλία Οι εξελίξεις στη χρηματιστηριακή νομοθεσία και ο ρόλος των Εποπτικών Αρχών στην Ελλάδα Αξιότιμε κύριε υπουργέ, αξιότιμες κυρίες και κύριοι δικαστές, κυρίες και κύριοι. Θα ήθελα κατ αρχάς να σας ευχαριστήσω για τη συμμετοχή σας στο συνέδριο που διοργανώνει η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς σε συνεργασία με τις ενώσεις δικαστών και εισαγγελέων. Το συνέδριο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία αφενός μεν γιατί απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε δικαστικούς λειτουργούς, αφετέρου γιατί η διοργάνωση αυτή χρονικά συμπίπτει με την ολοκλήρωση σημαντικών αλλαγών στο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο της κεφαλαιαγοράς στην Ελλάδα. Οι αλλαγές αυτές, οι οποίες κατά κύριο λόγο συνίστανται στην ενσωμά τωση στο Ελληνικό Δίκαιο κοινοτικών Οδηγιών, ξεκίνησαν το 2003 με το Ν3152 για την οργάνωση και λειτουργία των χρηματιστηρίων ως οργανω μέ νων αγορών και συνεχίστηκαν με την υιοθέτηση άλλων νομοθετημάτων. Και πιο συγκεκριμένα, θα αναφέρω το Ν3283/04 για τους οργανισμούς συλλογικούς επενδύσεων, το Ν3340/05 για την κατάκτηση της αγοράς έχουμε τα δύο σκέλη του νόμου, τη χειραγώγηση και την προνομιακή πληροφόρηση το Ν3371/05 για θέματα κεφαλαιαγοράς γενικότερα, το Ν3401/2005 για το ενημερωτικό δελτίο το λεγόμενο prospectus, το οποίο απευθύνεται στους επενδυτές, το Ν3461/06 για τις δημόσιες προτάσεις, το Ν3556/07 για τη διαφάνεια και που ολοκληρώθηκε με το Ν3606/07 για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων, τη λεγόμενη MiFID. Όπως καταλάβατε, για όλους αυτούς τους νόμους που πέρασαν στην ελ- 31