ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Γενική Ιατρική

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Γενική Ιατρική Διαχείριση του ηλικιωμένου ασθενούς στην πρωτοβάθμια φροντίδα Υπεύθυνη μαθήματος: Επίκ. Καθηγήτρια Α. Τατσιώνη

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

3 Διαχείριση του ηλικιωμένου ασθενή Αθηνά Τατσιώνη Επίκουρη Καθηγήτρια Γενικής Ιατρικής

4 Ποιος θεωρείται ηλικιωµένος; Το ηλικιακό όριο είναι αυθαίρετο Στις περισσότερες αναπτυγµένες χώρες ο ορισµός προκύπτει µε βάση την ηλικία, που µπορεί συνήθως κάποιος να συνταξιοδοτηθεί Η ηλικία αυτή είναι πιο συχνά τα 65 έτη Σύµφωνα µε τον ΟΗΕ, άτοµα 60 ετών και άνω µπορεί να θεωρούνται ηλικιωµένα

5 Χαρακτηριστικά της γήρανσης

6 Ποιο είναι το αποτέλεσμα για τα ηλικιωμένα άτομα; Γίνονται ευάλωτα, ευπαθή (frail)

7 Περιστατικό 1 Ο κ. Λευτέρης ανησύχησε όταν επισκέφθηκε τη µητέρα του. Ο πατέρας του είχε πεθάνει 3 µήνες νωρίτερα από συµφορητική καρδιακή ανεπάρκεια σε ηλικία 87 ετών. Η µητέρα του, η κ. Φανή είναι 83 ετών. Δεν την είχε επισκεφθεί ξανά τους τελευταίους 3 µήνες. Αν και νόµιζε ότι η µητέρα του ήταν καλά ανησύχησε αρκετά όταν την είδε. Ο ίδιος µένει µε την οικογένειά του σε άλλη πόλη (200 χλµ µακριά), δεν έχει αδέλφια και η δυνατότητα να επισκέπτεται τη µητέρα του είναι γενικά περιορισµένη.

8 Περιστατικό 1...συνέχεια Μιλούσε µε τη µητέρα του στο τηλέφωνο 2 φορές την εβδοµάδα. Εκείνη τον καθησύχαζε ότι όλα ήταν καλά και ότι τα κατάφερνε χωρίς προβλήµατα. Ο κ. Λευτέρης γνώριζε ότι η µητέρα του είχε βαριά αρθρίτιδα στα χέρια και στα γόνατα αλλά δεν ήξερε αν είχε επηρεαστεί η ικανότητά της να λειτουργεί ανεξάρτητα. Όταν την επισκέφθηκε µε τα δύο του παιδιά, ξαφνιάστηκε από το πόσο είχε αδυνατίσει τους τελευταίους 3 µήνες. Το σπίτι ήταν ακατάστατο και η µητέρα του φορούσε ρούχα λερωµένα και ασιδέρωτα.

9 Περιστατικό 1...συνέχεια Κάθισε να συζητήσει αυτά τα θέµατα µε τη µητέρα του. Εκείνη παραδέχτηκε ότι οι ικανότητές της να φροντίζει τον εαυτό της µειώθηκαν µε την πάροδο του χρόνου και ότι όσο ζούσε ο άντρας της, τη βοηθούσε σε πολλές από τις καθηµερινές δραστηριότητες. Ντρεπόταν για την κατάστασή της. Όταν ο γιος της τη ρώτησε γιατί δεν του είχαν πει τίποτε για τις ανάγκες τους εκείνη του απάντησε ότι δεν ήθελαν να τον απασχολούν µε τα δικά τους προβλήµατα.

10 Περιστατικό 1...συνέχεια Αποφασίζουν να επισκεφθούν τον οικογενειακό της γιατρό. Κατά την επίσκεψη ο γιατρός εξετάζει την κ. Φανή και της προτείνει να κάνουν αρχικά έναν εργαστηριακό έλεγχο.

11 Κατά την κλινική εξέταση... Φυσιολογικά ευρήµατα κατά την εξέταση της καρδιάς και των πνευµόνων Παθολογικά ευρήµατα από το µυοσκελετικό σύστηµα: διόγκωση σε αρκετές άπω φαλαγγοφαλαγγικές αρθρώσεις και στη δεξιά άρθρωση του γόνατος χωρίς ερυθρότητα /θερµότητα. Φυσιολογικό εύρος κινήσεων στα δύο ισχία Σε καθιστή θέση, ΑΠ: 125/60 mmhg, ΣΦ: 78/min Σε όρθια θέση, ΑΠ: 133/60 mmhg ΣΦ: 80/min ΒΜΙ: 24 ΗΚΓ: φλεβοκοµβικός ρυθµός

12 Από τον εργαστηριακό έλεγχο, οι τιμές ήταν εντός φυσιολογικών ορίων Γενική ούρων Γενική αίµατος Σάκχαρο νηστείας, ουρία, κρεατινίνη, ηπατικά ένζυµα, ηλεκτρολύτες, ουρικό οξύ, TSH Λιπιδαιµικό προφίλ

13 Υπάρχει κάτι άλλο που μπορείτε να εκτιμήσετε; Ποια είναι η λειτουργική κατάσταση της ασθενούς σας; Μπορεί να ανταποκριθεί στις βασικές και τις σύνθετες καθημερινές δραστηριότητες;

14 Τι συμπεριλαμβάνει η αξιολόγηση των βασικών δραστηριότητων της καθημερινής διαβίωσης; Εκτίμηση του βαθμού δυσκολίας για έναν ηλικιωμένο στα παρακάτω (ερωτηματολόγιο Katz): να φάει να ντυθεί να πλυθεί στη μετακίνηση από το κρεβάτι σε καρέκλα στη χρήση της τουαλέτας στον έλεγχο της κύστης και του εντέρου

15 Τι συμπεριλαμβάνει η αξιολόγηση των σύνθετων δραστηριότητων της καθημερινής διαβίωσης; Εκτίμηση του βαθμού δυσκολίας για έναν ηλικιωμένο στα παρακάτω (ερωτηματολόγιο Lawton): ετοιμασία των γευμάτων οικιακά λήψη των φαρμάκων εξωτερικές δουλειές (π.χ. ψώνια) διαχείριση των οικονομικών χρήση του τηλεφώνου

16 Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το προσδόκιμο Ηλικία, φύλο, φυλή επιβίωσης Συνοδά νοσήµατα Λειτουργική κατάσταση του ασθενή

17

18 Παραδείγµατα νοσηµάτων για το προηγούµενο διάγραµµα Κατηγορία Α: χρόνια ή οξέα προβλήµατα, που δεν παρεµβαίνουν στη λειτουργικότητα του ασθενή Κατηγορία Β: νοσήµατα που σταδιακά περιορίζουν τη λειτουργικότητα του ασθενή, π.χ., ΑΕΕ Κατηγορία C: νοσήµατα που προκαλούν αιφνίδια πλήρη απώλεια της λειτουργκότητας του ασθενή, την οποία ανακτά µερικώς στη συνέχεια, π.χ., κάταγµα ισχίου λόγω πτώσης

19 Που απευθύνονται πρώτα για βοήθεια τα ηλικιωμένα άτομα με λειτουργικές δυσκολίες; Στην οικογένειά τους

20 Ποιοι εμφανίζουν μεγαλύτερο ποσοστό περιορισμών στην καθημερινή λειτουργική τους κατάσταση; Γυναίκες Άτομα κάτω των 85 ετών συνήθως δεν αναφέρουν δυσκολίες στην καθημερινή λειτουργία τους

21 Ποια συχνά προβλήματα μπορούμε να εκτιμήσουμε σε έναν ηλικιωμένο ασθενή; Λειτουργική κατάσταση (ανεξαρτησία στις βασικές και σύνθετες δραστηριότητες) Έκπτωση όρασης Έκπτωση ακοής Ακράτεια ούρων Κακή θρέψη Βάδιση, ισορροπία, κίνδυνος πτώσεων Κατάθλιψη Γνωσιακή λειτουργία Προβλήµατα ασφάλειας του περιβάλλοντος

22 Πώς γίνεται η εκτίμηση για πιθανή έκπτωση της όρασης; «Έχετε δυσκολία µε την όραση όταν οδηγείτε, ή όταν βλέπετε τηλεόραση, ή όταν διαβάζετε, ή όταν κάνετε τις καθηµερινές σας δραστηριότητες, ακόµη κι όταν φοράτε τα γυαλιά σας;»

23 Πώς μπορεί να επιβεβαιωθεί η έκπτωση οπτικής οξύτητας; Σε πίνακες Snellen, ο ασθενής δεν µπορεί να διαβάσει περισσότερο από 20/40

24 Κάρτα Rosenbaum (36 cm) Εγγύς όραση

25 Που μπορεί να οφείλεται η έκπτωση οπτικής οξύτητας Καταρράκτης Γλαύκωμα στους ηλικιωμένους; Εκφύλιση της ωχράς κηλίδας Διαταραχές στην προσαρμοστική ικανότητα του φακού (πρεσβυωπία)

26 Πώς μπορεί να γίνει η εκτίμηση για έκπτωση της ακοής; Εργαλεία διαλογής Ακουοµετρία

27 Τι συνέπεια μπορεί να έχει η απώλεια ακοής στους ηλικιωμένους στην καθημερινότητά τους; Κατάθλιψη Κοινωνική απομόνωση Μη ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης

28 Τι είναι χρήσιμο να αποκλείσετε σε περίπτωση απώλειας ακοής σε ηλικιωμένο ασθενή; Βύσμα κυψελίδας Ιδιαίτερα όταν οι ασθενείς αναφέρουν ετερόπλευρη οξεία απώλεια ακοής

29 Τι χαρακτηρίζει την απώλεια ακοής στους ηλικιωμένους; Αμφοτερόπλευρη απώλεια ακοής υψηλών συχνοτήτων (χρειάζεται κάποιος να τους μιλάει δυνατά για να ακούσουν)

30 Πώς γίνεται η αρχική εκτίμηση για πιθανή απώλεια ούρων; «Έχετε απώλεια ούρων, έτσι ώστε αυτό να σας ενοχλεί και να θέλετε να κάνετε κάτι να το βελτιώσετε;» Εργαλεία διαλογής

31 Που μπορεί να οφείλεται η κακή θρέψη στα ηλικιωμένα άτομα; Πολλαπλά νοσήματα Κατάθλιψη Άνοια Αδυναμία να ψωνίσει ή να μαγειρέψει Αδυναμία να φάει Κακή οικονομική κατάσταση

32 BMI<20 Kg/m 2 Πώς μπορεί να εκτιμηθεί η κακή θρέψη; Μη επιδιωκόμενη απώλεια βάρους >5 κιλά σε 6 μήνες Επισκόπηση Ερωτηματολόγιο εκτίμησης θρέψης, π.χ., Mini Nutriuonal Assessment ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ (max 30 βαθμοί) Δείκτης Υποσιτισμού >24 φυσιολογική θρέψη κίνδυνος υποσιτισμού < 17 παρουσία υποσιτισμού

33 Ποιες είναι οι διαταραχές στη βάδιση; Ασύμμετρος βηματισμός Ελάττωση ύψους και μήκους βήματος Δυσκολία στη στροφή Σκοντάφτει, γλιστράει και παρά λίγο να πέσει

34

35 Πώς γίνεται η διερεύνηση για πιθανά επεισόδια πτώσεων στο παρελθόν; «Μήπως έχετε πέσει τουλάχιστον 2 φορές το τελευταίο χρόνο;» «Μήπως πέσατε και χτυπήσατε από την τελευταία φορά που συναντηθήκαµε;» «Φοβάστε µήπως πέσετε εξαιτίας προβληµάτων στην ισορροπία ή τη βάδιση;»

36 Πώς γίνεται η εκτίμηση της ισορροπίας ενός ηλικιωμένου; δοκιμασία μέτρησης του χρόνου που απαιτείται ώστε ο ασθενής να σηκωθεί από ένα κάθισμα και να ξεκινήσει να βαδίζει (umed get up and go test) Δοκιμασία: Το ηλικιωμένο άτομο πρέπει να σηκωθεί από το κάθισμα χωρίς την χρησιμοποίηση χεριών για στήριξη, να σταθεροποιηθεί στην όρθια θέση, να βαδίσει 3 μέτρα, να κάνει στροφή 180⁰, να επιστρέψει και να καθίσει στο κάθισμα χωρίς να χρησιμοποιήσει τα χέρια του για να στηριχθεί.

37 Σε πόση ώρα αναμένεται να ολοκληρωθεί η δοκιμασία «get up and go» για να χαρακτηρισθεί φυσιολογική; Σε λιγότερο από 10 δευτερόλεπτα Χρόνος για το μέσο υγιή ενήλικα >60 ετών = 10 δευτερόλεπτα

38 Τι χρειάζεται διερεύνηση αν η δοκιμασία «get up and go» έχει διάρκεια τουλάχιστον 20 δευτερόπλεπτα; Κλινική εξέταση συστημάτων κινητικότητα Γνωσιακή λειτουργία

39 Πώς γίνεται η εκτίμηση ύπαρξης πιθανού καταθλιπτικού συναισθήματος; Κλίμακα εκτίμησης κατάθλιψης σε γηριατρικό ασθενή, π.χ., Geriatric Depression Scale (GDS - 4, - 15, - 30)

40 Πώς μεταβάλλεται ο επιπολασμός της έκπτωσης της γνωσιακής λειτουργίας μετά την ηλικία των 65 ετών; Διπλασιάζεται κάθε 5 χρόνια και φθάνει το 40%- 50% στην ηλικία των 90 ετών

41 Πώς μπορείτε να εκτιμήσετε μία πιθανή έκπτωση των γνωσιακών λειτουργιών; Folstein Mini Mental State Exam <24 MMSE: προσανατολισμός, καταγραφή, προσοχή και υπολογισμοί, ανάκληση, γλωσσικές δεξιότητες, οπτικές χωρικές δεξιότητες Παραπομπή για περαιτέρω διερεύνηση πιθανής άνοιας

42 Τι συμπεριλαμβάνει η δοκιμασία Mini- Cog; Τη δοκιμασία σχεδιασμού του ρολογιού (clock drawing test), που εκτιμά την εκτελεστική λειτουργία και τις οπτικές χωρικές δεξιότητες Τη δοκιμασία ανάκλησης 3 στοιχείων σε 1 λεπτό, που μπορεί να δείξει έκπτωση της πρόσφατης μνήμης, τυπικό σημείο σε αρχόμενη άνοια

43 Προβλήματα ασφάλειας του οικιακού Φωτισμός Στεγνό δάπεδο Χωρίς εμπόδια η μετακίνηση Σταθερές καρέκλες περιβάλλοντος Ανύψωση λεκάνης τουαλέτας Λαβές Σκαλοπάτια Θέρμανση

44 Ολιστική εκτίμηση ενός ηλικιωμένου ασθενούς Εστιάζεται συνήθως σε ηλικιωμένα άτομα με σύνθετα προβλήματα Δίνει έμφαση στην ποιότητα ζωής, τη λειτουργική κατάσταση του ασθενούς, την πρόγνωση και την έκβαση Ιδανικά διεκπεραιώνεται από μία διεπιστημονική ομάδα: γηρίατρος, νοσηλεύτρια, κοινωνικός λειτουργός, φαρμακοποιός, φυσιοθεραπευτής, λογοθεραπευτής, εργοθεραπευτής

45 Τι περιλαμβάνει η ολιστική εκτίμηση του ηλικιωμένου ασθενούς;

46 Ποιο είναι το αποτέλεσμα μίας επιτυχημένης ολιστικής εκτίμησης ενός ηλικιωμένου ασθενούς; Βελτίωση της λειτουργικότητας του ηλικιωμένου Μείωση της πιθανότητας τοποθέτησης του ηλικιωμένου σε οίκο ευγηρίας Μείωση της πιθανότητας επανεισαγωγής του ηλικιωμένου στο νοσοκομείο

47 Ποιος ο ευρύτερος ρόλος του γιατρού στη διαχείριση του ηλικιωμένου ασθενούς; Πόσο ανεξάρτητος είναι ο ασθενής Ποιοι οι στόχοι του ασθενούς Ποιο το πλάνο για την επίτευξη των στόχων Περιοδική επανεκτίµηση του ασθενούς

48 Ποιες οι ιδιαιτερότητες για τον ηλικιωμένο ασθενή; Πρόγνωση Ανεπαρκή τεκµήρια Στόχοι και προτιµήσεις τους ασθενούς

49 Εκτίμηση στόχων / προτεινόμενη παρέμβαση Βραχυπρόθεσµα (~ 1 έτος) Μεσοπρόθεσµα (1-5 έτη) Μακροπρόθεσµα (> 5 έτη)

50 Περιστατικό 2 Η κ. Κλειώ είναι 76 ετών και έρχεται στο ιατρείο σας με την κόρη της. Η κ. Κλειώ μπορεί να περπατά χωρίς να χρειάζεται βοήθεια αλλά σας λέει ότι παρουσιάζει προβλήματα στην ισορροπία. Λαμβάνει φάρμακα για υπέρταση (1x1), για σακχαρώδη διαβήτη (1x1), ασπιρίνη ως πρόληψη και μία βενζοδιαζεπίνη όταν χρειάζεται για να μπορεί να κοιμηθεί. Η κόρη της φοβάται μήπως η μητέρα της πέσει και υποστεί κάποιο κάταγμα.

51 Τι θα χρειαστεί να περιλαμβάνει η λήψη του ιστορικού και η κλινική εξέταση για την κ. Κλειώ; Ανασκόπηση των φαρμάκων Εκτίμηση της ικανότητας να κάνει τις βασικές και σύνθετες καθημερινές δραστηριότητες Μέτρηση ορθοστατικής ΑΠ Εκτίμηση της όρασης Εκτίμηση του βηματισμού και της ισορροπίας Εκτίμηση της γνωσιακής λειτουργίας

52 Ποια είναι η συχνότητα πτώσεων σε ηλικιωμένους ασθενείς που ζουν στην κοινότητα; Ασθενείς 65 ετών: 30%- 40% πεφτούν τουλάχιστον μία φορά το χρόνο Αποτελεί την κύρια αιτία τραυματισμού σε ασθενείς 65 ετών

53 Ποιοι είναι ανεξάρτητοι παράγοντες κινδύνου για μία πτώση κατά τη διάρκεια ενός οποιουδήποτε έτους σε ηλικιωμένο ασθενή; Το ιστορικό προηγούμενης πτώσης του ίδιου ασθενούς 55% των ηλικιωμένων ασθενών που πέφτουν έχουν προηγούμενο επεισόδιο πτώσης Έκπτωση στο βηματισμό και την ισορροπία Χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων (φάρμακα που δρουν στο ΚΝΣ) Ganz DA et al. JAMA. 2007;297(1):77-86

54 Υπάρχουν εργαλεία με τα οποία μπορούμε να προβλέψουμε τον κίνδυνο πτώσης ενός ηλικιωμένου στην πρωτοβάθμια φροντίδα; Δοκιμασία Get- Up- and- Go Funcuonal Reach Test ( 15 cm, αυξημένος κίνδυνος πτώσης) Sco1 V et al. Age and Ageing 2007; 36:

55 Funcuonal Reach Test

56 Ποια είναι η χειρότερη συνέπεια ύστερα από μία πτώση σε ηλικιωμένο ασθενή; Κάταγμα ισχίου (είναι πιο πιθανό σε γυναίκες με οστεοπόρωση) Θρόμβωση, πνευμονική εμβολή, θάνατος

57

58 Ποιο ποσοστό ηλικιωμένων ασθενών δεν μπορεί να σηκωθεί μετά από μία πτώση; 50% Η αδυναμία να σηκωθεί συνήθως οφείλεται σε μακροχρόνια έκπτωση της λειτουργικής κατάστασης

59 Είναι αποτελεσματική η εκτίμηση πολλαπλών παραγόντων κινδύνου και η συνολική διαχείρισή τους; Υπάρχει μικρό όφελος Προϋπόθεση: η συνολική διαχείριση να περιλαμβάνει παραπομπή του ασθενούς όπου χρειάζεται και αντιμετώπιση όλων των παραγόντων κινδύνου, που βρέθηκαν κατά την αξιολόγηση του ασθενούς Διάρκεια παρεμβάσεων: 12 μήνες Michael YL et al. Ann Intern Med. 2010;153:815-2

60 Υπάρχουν κλινικές παρεμβάσεις αποτελεσματικές; Χορήγηση βιταμίνης D (διάρκεια παρακολούθησης: 6-36 μήνες, 17% ελάττωση του κινδύνου πτώσης, μεγαλύτερο όφελος σε ασθενείς με ανεπάρκεια βιταμίνης D) Διόρθωση οπτικών διαταραχών μπορεί να μειώνει το φόβο για πτώση Η χρήση προστατευτικών των ισχίων μπορεί να μειώνει το φόβο για πτώση Michael YL et al. Ann Intern Med. 2010;153:815-2

61 Βοηθάει η φυσική άσκηση ή η φυσικοθεραπεία στην πρόληψη των πτώσεων σε ηλικιωμένους; Μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο: RR 0.87 [95% CI 0.81 to 0.94] Μεγαλύτερο όφελος οι ασθενείς με μεγαλύτερο κίνδυνο Μελέτες με τους περισσότερους ασθενείς > 75 ετών Οι ασθενείς χαρακτηρίστηκαν υψηλού κινδύνου με βάση τους παρακάτω παράγοντες: ιστορικό πτώσης, διαταραχές βηματισμού και βάδισης, χρόνια νοσήματα, χρήση ψυχοτρόπων φαρμάκων Michael YL et al. Ann Intern Med. 2010;153:815-2

62 Βοηθάει μια κλινική εκπαιδευτική παρέμβαση ή μία συμπεριφεριολογική συμβουλευτική παρέμβαση στην πρόληψη των πτώσεων σε ηλικιωμένους; Τα τεκμήρια είναι πολύ περιορισμένα Michael YL et al. Ann Intern Med. 2010;153:815-2

63 Μπορεί η τροποποίηση του οικιακού περιβάλλοντος να βοηθήσει στην πρόληψη των πτώσεων σε ηλικιωμένους; Λίγες μελέτες, που δε δείχνουν κάποιο όφελος Michael YL et al. Ann Intern Med. 2010;153:815-2

64 Σε ποιους ηλικιωμένους συνιστάται η εκτίμηση πολλαπλών παραγόντων, οι οποίοι μπορούν να οδηγήσουν σε πτώση, και η συνολική διαχέιρισή τους; Σε ασθενείς που είχαν πτώση τουλάχιστον 2 φορές τον τελευταίο χρόνο Σε ασθενείς που είχαν πτώση 1 φορά τον τελευταίο χρόνο και εμφανίζουν διαταραχή στο βηματισμό ή την ισορροπία Σε ασθενείς που εμφανίζουν διαταραχή στο βηματισμό ή την ισορροπία Σε ασθενείς που προσέρχονται λόγω πτώσης American Geriatrics Society, BriMsh Geriatrics Society AGS/BGS Clinical PracMce Guideline: PrevenMon of Falls in Older Persons. New York: American Geriatrics Society; 2010

65 Ποιοι παράγοντες προτείνεται να διερευνούνται και να αντιμετωπίζονται; Ισορροπία και κινητικότητα Προβλήματα όρασης (;) Ορθοστατική υπόταση Ανασκόπηση φαρμάκων Οικιακό περιβάλλον American Geriatrics Society, BriMsh Geriatrics Society AGS/BGS Clinical PracMce Guideline: PrevenMon of Falls in Older Persons. New York: American Geriatrics Society; 2010

66 Ποια είναι η συχνότητα πτώσεων σε ηλικιωμένους που 50% το χρόνο ζουν σε ιδρύματα;

67 Τι μπορεί να σημαίνει το αυξημένο ποσοστό πτώσεων σε ηλικιωμένους που ζουν σε ιδρύματα; Αυξημένη ευπάθεια των ηλικιωμένων που ζουν σε ιδρύματα Καλύτερη καταγραφή των πτώσεων των ηλικιωμένων στα ιδρύματα

68 Είναι αποτελεσματικές και ασφαλείς για την πρόληψη των πτώσεων, οι μέθοδοι περιορισμού της κινητικότητας των ηλικιωμένων; Δεν υπάρχει μελέτη που να έδειξε ότι ο περιορισμός των ηλικιωμένων συμβάλει στη μείωση των πτώσεων Επιπλοκές από περιοριστικές μεθόδους: στραγγαλισμός, καταστροφή αγγείων και νεύρων, άγχος, θυμός, διέγερση, παράνοια

69 Τέλος Ενότητας

70 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

71 Σημειώματα

72 Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0. Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις: Έκδοση 1.0 διαθέσιμη εδώ.

73 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Υπεύθυνη μαθήματος: Α. Τατσιώνη, Διδάσκοντες: Κ. Σιαμόπουλος, Α. Δρόσος, Σ. Καλανταρίδου, Κ. Κατσάνος, Ε. Καψάλη, Μ. Κοσμίδου, Α. Κωνσταντινίδης, Ε. Λυμπερόπουλος, Α. Μάκης, Β. Μαυρέας, Χ. Μηλιώνης, Ι. Μπασούκας, Ε. Μπριασούλης, Α. Νάκα, Γ. Νάκος, Ε. Ντζάνη, Ε. Ντουνούση, Π. Σκαπινάκης, Α. Τατσιώνη, Σ. Τίγκας, Σ. Τσιάρα, Ν. Χαλιάσος. «Γενική Ιατρική. Διαχείριση του ηλικιωμένου ασθενούς στην πρωτοβάθμια φροντίδα». Έκδοση: 1.0. Ιωάννινα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση:

74 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή, Διεθνής Έκδοση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη. [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.