«ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ» ΤΩΝ ΙΣΧΥΟΥΣΩΝ ΙΑΤΑΞΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ (και άλλες περί ελεύθερου ανταγωνισµού διατάξεις)

Transcript

1 «ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ» ΤΩΝ ΙΣΧΥΟΥΣΩΝ ΙΑΤΑΞΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ (και άλλες περί ελεύθερου ανταγωνισµού διατάξεις) i) Ν. 703/1977 «Περί ελέγχου µονοπωλίων και ολιγοπωλίων και προστασίας του ελευθέρου ανταγωνισµού» (ΦΕΚ Α 278/ ) ii) iii) iv) Ν. 1934/1991 «Τροποποίηση της νοµοθεσίας περί ανταγωνισµού και άλλες διατάξεις» ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α, Τροποποίηση του ν.703/1977 «Περί ελέγχου µονοπωλίων και ολιγοπωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισµού», άρθρα 1 έως 16 (ΦΕΚ Α 31/ ) Ν. 2000/1991 «Για την αποκρατικοποίηση, απλούστευση διαδικασιών εκκαθάρισης, ενίσχυση των κανόνων ανταγωνισµού και άλλες διατάξεις», ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ, «Ενίσχυση των κανόνων του ανταγωνισµού», άρθρα 15 έως 25 (ΦΕΚ Α 206/ ) Ν. 2296/1995 «Τροποποίηση του Ν.703/1977 περί ελέγχου µονοπωλίων και ολιγοπωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισµού» (ΦΕΚ Α 43/ ) v) Ν. 2323/1995 «Υπαίθριο εµπόριο και άλλες διατάξεις», άρθρο 11 (ΦΕΚ Α' 145/ ) vi) Ν. 2741/1999 «Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίµων, άλλες ρυθµίσεις θεµάτων αρµοδιότητας του Υπουργείου Ανάπτυξης και λοιπές διατάξεις», Άρθρο 9 «Ρύθµιση θεµάτων ανταγωνισµού» (ΦΕΚ Α 199/ ) vii) Ν. 2837/2000 «Ρύθµιση Θεµάτων Ανταγωνισµού, Ρυθµιστικής Αρχής Ενέργειας, Τουρισµού και άλλες διατάξεις», Άρθρο 1 «Τροποποίηση διατάξεων του ν.703/1977» (ΦΕΚ Α 178/ ) viii) Ν. 2941/2001 «Απλοποίηση διαδικασιών ίδρυσης εταιρειών, αδειοδότησης Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας, ρύθµιση θεµάτων της Α.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ και άλλες διατάξεις.», Άρθρο 19 «Τροποποιήσεις του Ν.703/77» (ΦΕΚ Α 201/ ) ix) Ν. 3105/2003 «Τουριστική Εκπαίδευση και Κατάρτιση, Ρυθµίσεις για τον Τουρισµό και άλλες διατάξεις», Άρθρο 42 «ιατάξεις περί της Επιτροπής Ανταγωνισµού» (ΦΕΚ Α 29/ ) x) Ν. 3373/2005 «Αντικατάσταση και συµπλήρωση του ν.703/1977 Περί ελέγχου µονοπωλίων και ολιγοπωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισµού (ΦΕΚ 278 Α )» (ΦΕΚ Α 188/ ) xi) Ν. 3377/2005 «Αρχές και Κανόνες για την εξυγίανση της λειτουργίας και την ανάπτυξη βασικών τοµέων του εµπορίου και της αγοράς Θέµατα Υπουργείου Ανάπτυξης» (ΦΕΚ Α 202/ ) xii) Ν. 3419/2005 «Γενικό Εµπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) και Εκσυγχρονισµός της Επιµελητηριακής Νοµοθεσίας», Μέρος Τρίτο «Άλλες ιατάξεις», Άρθρο 26, παράγρ. 4, 5 και 11 (ΦΕΚ Α 297/ ) xiii) Ν. 3438/2006 «Σύσταση Συµβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής - Ρύθµιση θεµάτων Υπουργείου Ανάπτυξης», Μέρος εύτερο «Θέµατα Υπουργείου Ανάπτυξης», Άρθρο 7, παράγρ.5 (ΦΕΚ Α 33/ ) xiv) N. 3604/2007 «Αναµόρφωση και τροποποίηση του κωδικοποιηµένου νόµου 2190/1920 Περί ανωνύµων εταιρειών και άλλες διατάξεις», Άρθρο 81 (ΦΕΚ Α 189 A'/ ) Επίσης, xv) N. 3592/2007 «Συγκέντρωση και αδειοδότηση Επιχειρήσεων Μέσων Ενηµέρωσης και άλλες διατάξεις», Άρθρα 3 «Συγκέντρωση ελέγχου στην αγορά», 4 «Ελεγχος µετρήσεων», 5 «Ιδιοκτησιακό καθεστώς» και 18 «Αναδιοργάνωση Επιτροπής Ανταγωνισµού» (ΦΕΚ Α 161/ ) xvi) Ν.2941/2001, Άρθρο 24 «Πωλήσεις κάτω του κόστους» (ΦΕΚ Α 201/ ), όπως τροποποιήθηκε µε το άρθρο 15 ν.3377/2005 «Αρχές και Κανόνες για την εξυγίανση της λειτουργίας και την ανάπτυξη βασικών τοµέων του εµπορίου και της αγοράς Θέµατα Υπουργείου Ανάπτυξης» (ΦΕΚ Α 202/ ) xvii) Ν. 3260/2004 «Ρυθµίσεις του συστήµατος προσλήψεων και θεµάτων δηµόσιας διοίκησης», Άρθρο 17 «Κατάργηση Ρυθµιστικής Αρχής Θαλάσσιων Ενδοµεταφορών (Ρ.Α.Θ.Ε.)» (ΦΕΚ Α 151/ )

2 2 Το παρόν κείµενο αποτελεί προσωπική εργασία της Αλεξάνδρας - Μαρίας Ταραµπίκου, Προϊσταµένης του Β Τµήµατος Εφαρµογής της Γενικής /νσης Ανταγωνισµού. Συντάχθηκε το 1997 και αναδιαµορφώνεται και ενηµερώνεται σε τακτική βάση (µε κάθε τροποποίηση ή/και συµπλήρωση του ν.703/77) για τις ανάγκες της Επιτροπής Ανταγωνισµού. εν αποτελεί κωδικοποίηση της κείµενης νοµοθεσίας περί ελέγχου µονοπωλίων και ολιγοπωλίων και προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισµού ούτε επίσηµο κείµενο της Επιτροπής Ανταγωνισµού, η οποία και δεν ευθύνεται για τυχόν παραλήψεις ή εσφαλµένες εκτιµήσεις. Αθήνα, 4 Σεπτεµβρίου 2007

3 3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ν.703/1977, όπως τροποποιηθείς ισχύει ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α' - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΣ... 5 Αρθρον 1. - Απαγορευόµεναι συµπράξεις Αρθρον 2. - Καταχρηστική εκµετάλλευσις δεσποζούσης θέσεως Άρθρο 2α - Απαγόρευση καταχρηστικής εκµετάλλευσης της σχέσης οικονοµικής εξάρτησης... 7 Άρθρο 3 - Γενική διάταξη... 8 Άρθρο 4 - Συγκέντρωση Επιχειρήσεων... 8 Άρθρο 4α - Γνωστοποίηση συγκεντρώσεων επιχειρήσεων Άρθρο 4β - Προηγούµενη γνωστοποίηση συγκεντρώσεων επιχειρήσεων Άρθρο 4γ - Έλεγχος των συγκεντρώσεων επιχειρήσεων Άρθρο 4δ - ιαδικασία προληπτικού ελέγχου συγκεντρώσεων Άρθρο 4ε - Αναστολή πραγµατοποίησης της συγκέντρωσης Άρθρο 4στ - Υπολογισµός των µεριδίων αγοράς και του κύκλου εργασιών Άρθρο 5 - Κανονιστική παρέµβαση σε κλάδους της οικονοµίας Αρθρον 6 - Εξαιρέσεις και ειδικαί ρυθµίσεις Αρθρον 7 - Εξαγωγικαί συµπράξεις ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β' - ΟΡΓΑΝΑ Άρθρο 8 - Επιτροπή Ανταγωνισµού Άρθρο 8α - [Ανευ τίτλου] (Οµαδικές εξαιρέσεις και απαλλαγές) Άρθρο 8β - Αρµοδιότητες της Επιτροπής Ανταγωνισµού Άρθρο 8γ - Αρµοδιότητες του Προέδρου της Επιτροπής Άρθρο 8δ - Οργάνωση και προσωπικό της Επιτροπής Ανταγωνισµού Άρθρο 8ε - Γνωµοδοτικές αρµοδιότητες της Επιτροπής Ανταγωνισµού Άρθρο 8στ - Σχέσεις µε ρυθµιστικές αρχές Άρθρο 9 - Εξουσίες της Επιτροπής επί παραβάσεων του παρόντος Αρθρον Αποφάσεις εφαρµογής του άρθρου 1, παράγραφος Άρθρο 11 - Αρνητικές πιστοποιήσεις Άρθρο 11α - Συνοπτική διαδικασία επί γνωστοποιήσεων και καταγγελιών Άρθρο 11β - Άρση αρµοδιότητας, αναστολή ή περάτωση διαδικασίας Άρθρο 12 - Επιβολή προστίµων Άρθρο 13 - Ανάκληση αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισµού Άρθρο 13α - ηµοσίευση αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισµού Άρθρο 13β - Εθνική Αρχή Ανταγωνισµού Άρθρο 13γ - Ετήσια έκθεση της Επιτροπής Ανταγωνισµού ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ' - ΕΝ ΙΚΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Άρθρο 14 - Προσφυγή ενώπιον του ιοικητικού Εφετείου Αθηνών Άρθρο 15 - Ένδικα µέσα Αρθρον 16. [Ανευ τίτλου] Αρθρον [Ανευ τίτλου] Αρθρον ικαιοδοσία ετέρων δικαστηρίων ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ '. - ΜΗΤΡΩΟΝ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΙΣ Άρθρο 19 - Μητρώο και γνωστοποιήσεις Αρθρον Γνωστοποιήσεις παλαιών συµπράξεων. (καταργήθηκε) Άρθρο 21 - Γνωστοποιήσεις συµπράξεων Άρθρο 22 - Περιεχόµενο γνωστοποίησης Άρθρο 23 - Συνέπειες γνωστοποίησης ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε' - ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑΙ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΙ Άρθρο 24 - Καταγγελία... 49

4 4 Άρθρο 25 - Συλλογή στοιχείων...50 Άρθρο 26 - ιεξαγωγή ερευνών κατά περίπτωση...50 Άρθρο 27 - Υποχρέωση εχεµύθειας...52 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ' - ΚΥΡΩΣΕΙΣ - ΤΕΛΗ...53 Άρθρο 28 - Υποχρέωση ανακοίνωσης παραβάσεων...53 Άρθρο 29 - Ποινικές κυρώσεις...53 Αρθρον Υπεύθυνα φυσικά πρόσωπα Αρθρον Τέλη ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ' - ΤΕΛΙΚΑΙ ΙΑΤΑΞΕΙΣ...56 Άρθρο 32 - Έκταση εφαρµογής του νόµου...56 Άρθρο 33 - ηµοσίευση αποφάσεων...56 Άρθρο 33α - Κωδικοποίηση διατάξεων...57 Αρθρον Εφαρµογή διατάξεων περί επιδόσεων Αρθρον Είσπραξις προστίµων...57 Άρθρο 35α - Αναπροσαρµογή προστίµων, χρηµατικών ποινών, παραβόλων και τελών...57 Αρθρον ιατηρούµεναι διατάξεις Αρθρον Έναρξις ισχύος του νόµου [Άρθρο 40 - Καταργούµενες διατάξεις]...58 Τελικές, Μεταβατικές και λοιπές ιατάξεις ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (άλλες διατάξεις σχετικά µε τον ελεύθερο ανταγωνισµό και τις αρµοδιότητες της Επιτροπής Ανταγωνισµού): N. 3592/2007 «Συγκέντρωση και αδειοδότηση Επιχειρήσεων Μέσων Ενηµέρωσης και άλλες διατάξεις», Άρθρα 3 «Συγκέντρωση ελέγχου στην αγορά», 4 «Ελεγχος µετρήσεων», 5 «Ιδιοκτησιακό καθεστώς» και 18 «Αναδιοργάνωση Επιτροπής Ανταγωνισµού» (σελ. 63) Ν.2941/2001 «Απλοποίηση διαδικασιών ίδρυσης εταιρειών,» Άρθρο 24 «Πωλήσεις κάτω του κόστους» (ΦΕΚ Α 201/ ), όπως τροποποιήθηκε µε το άρθρο 15 ν.3377/2005 (σελ. 69) Ν. 3260/2004 «Ρυθµίσεις του συστήµατος προσλήψεων και θεµάτων δηµόσιας διοίκησης», Άρθρο 17 «Κατάργηση Ρυθµιστικής Αρχής Θαλάσσιων Ενδοµεταφορών (Ρ.Α.Θ.Ε.)» (σελ. 70) ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ τέλους (σελ. 71) (κατ άρθρο οµαδοποίηση των επιµέρους διατάξεων για τον ελεύθερο ανταγωνισµό) Συντοµογραφίες Γ..Α. : Γενική ιεύθυνση Ανταγωνισµού ΓΕ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε.: Γενική Συνοµοσπονδία Επαγγελµατιών, Βιοτεχνών, Εµπόρων Ελλάδος Γ.Γ.Ε. : Γενική Γραµµατεία Εµπορίου Ε.Α. : Επιτροπή Ανταγωνισµού Ε.Ε.Σ.Ε. : Ένωση Εµπορικών Συλλόγων Ελλάδος Ε.Σ.Ε.Ε. : Εθνική Συνοµοσπονδία Ελληνικού Εµπορίου Ε.Σ.Κ. : Εθνικό Συµβούλιο Καταναλωτών Ιστ. : ιστορικά στοιχεία Κ.Υ.Α. : Κοινή Υπουργική Απόφαση Ν.Σ.Κ. : Νοµικό Συµβούλιο του Κράτους Ο.Κ.Ε. : Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή Ρ.Α.Θ.Ε. : Ρυθµιστική Αρχή Θαλάσσιων Ενδοµεταφορών Σ.Ε.Β. : Σύνδεσµος Ελληνικών Βιοµηχανιών Τ.τ.Ε. : Τράπεζα της Ελλάδος ΥΑ : Υπουργική Απόφαση Υπ.Αν. : Υπουργείο/Υπουργός Ανάπτυξης Υπ.Εσ...Α.: Υπουργείο/Υπουργός Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης

5 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α'. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΣ Αρθρον 1. Απαγορευόµεναι συµπράξεις. [Άρθρο 1 ν. 703/1977 ( 1 ), όπως τροποποιήθηκε µε τα άρθρα 15 ν.2000/1991 ( 2 ) και 1 παρ. 1 ν.2296/1995 ( 3 )] 1. Απαγορεύονται πάσαι αι συµφωνίαι µεταξύ επιχειρήσεων, πάσαι αι αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων και οιασδήποτε µορφής ενηρµονισµένη πρακτική επιχειρήσεων, αι οποίαι έχουν ως αντικείµενον ή αποτέλεσµα την παρακώλυσιν, τον περιορισµόν ή την νόθευσιν του ανταγωνισµού, ιδία δε αι συνιστάµεναι εις: α) τον άµεσον ή έµµεσον καθορισµόν των τιµών αγοράς ή πωλήσεως ή άλλων όρων συναλλαγής, β) τον περιορισµόν ή τον έλεγχον της παραγωγής, της διαθέσεως, της τεχνολογικής αναπτύξεως ή των επενδύσεων, γ) την κατανοµήν των αγορών ή των πηγών εφοδιασµού, δ) την, κατά τρόπο δυσχεραίνοντα την λειτουργίαν του ανταγωνισµού, εφαρµογήν εν τω εµπορίω ανίσων όρων δι ισοδυνάµους παροχάς, ιδία δε την αδικαιολόγητον άρνησιν πωλήσεως, αγοράς ή άλλης συναλλαγής, ε) την εξάρτησιν συνάψεως συµβάσεων εκ της παρά των αντισυµβαλλοµένων αποδοχής προσθέτων παροχών, αι οποίαι, κατά την φύσιν των ή συµφώνως προς τας εµπορικάς συνηθείας, δεν συνδέονται µετά του αντικειµένου των συµβάσεων τούτων. ( i, ii, iii ) 2. Οι κατά την προηγουµένη παράγραφο απαγορευµένες συµφωνίες και αποφάσεις είναι απόλυτα άκυρες, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά στον παρόντα νόµο. ( iv, v ) i Εξαιρετικά για τις συµπράξεις Επιχ/σεων Μέσων Ενηµέρωσης στο άρθρο 3 παράγρ.7 στοιχ.β), 8 και 12 ν.3592/2007 προβλέπονται τα εξής: «7.... β) Απαγορεύεται κάθε σύµπραξη µεταξύ επιχειρήσεων µέσων ενηµέρωσης κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ. 1 του ν.703/1977, όπως ισχύει, ιδίως µέσω της άσκησης εναρµονισµένων πρακτικών στο χώρο των επιχειρήσεων µέσων ενηµέρωσης, η οποία έχει ως αντικείµενο ή αποτέλεσµα την παρακώλυση, τον περιορισµό ή τη νόθευση του ανταγωνισµού που γίνεται µέσω έµµεσης διαφήµισης και του καθορισµού των τιµών της διαφήµισης. 8. Τα ανωτέρω ισχύουν και σε περίπτωση συνδεδεµένων επιχειρήσεων, κατά την έννοια του άρθρου 42ε του κ.ν. 2190/1920 (ΦΕΚ 37 Α ), όπως ισχύει. 12. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού ισχύουν και για την παροχή ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών, µέσω δικτύων ευρυεκποµπής, για τις οποίες απαιτείται συχνότητα που έχει χορηγηθεί για την εκποµπή ραδιοτηλεοπτικού σήµατος ή µέσω ευρυζωνικών δικτύων, για τη λειτουργία των οποίων δεν απαιτείται συχνότητα ή απαιτείται συχνότητα διαφορετική από εκείνες που έχουν χορηγηθεί για την εκποµπή ραδιοτηλεοπτικού σήµατος.». Βλ. επιπρόσθετα και άρθρο 4 «Ελεγχος µετρήσεων» ιδίως παρ. 1 και 10 ν.3592/07. ii Βλ. σχετικά και άρθρα 21 (Γνωστοποιήσεις Συµπράξεων), 22 (Περιεχόµενο γνωστοποίησης), 23 (Συνέπειες γνωστοποίησης), 9 (Εξουσίες της Ε.Α. επί παραβάσεων του ν.703/77) και 8α παρ.3 [Οµαδικές απαλλαγές] καθώς και την από Ανακοίνωση Ε.Α. «σχετικά µε τις συµφωνίες ήσσονος σηµασίας οι οποίες δεν περιορίζουν σηµαντικά τον ανταγωνισµό σύµφωνα µε το άρθρο 1 παράγραφος 1 του νόµου 703/1977 όπως ισχύει (de minimis)» iii Ιστ.: Με το άρθρο 15 ν.2000/1991 είχαν προστεθεί στην παρ. 1 του άρθρου 1 και οι εξής περιπτώσεις: «στ) Την καθιέρωση ενιαίων όρων πωλήσεως αγαθών ή παροχής υπηρεσιών. Στους ενιαίους όρους πωλήσεως περιλαµβάνονται η τιµή, οι όροι πληρωµής, τα ποσοστά εκπτώσεων και γενικά κάθε πρακτική µε την οποία επιδιώκεται η επιβολή ενιαίων τιµών στην πώληση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών. ζ) Την αποκλειστική αµοιβαία αγορά-πώληση µεταξύ των µελών µιας ενώσεως επιχειρήσεων ή µεταξύ ενώσεων επιχειρήσεων. η) Τη διάθεση, επί ίσοις όροις µε άλλα οµοειδή, προϊόντων, που στερούνται των επ αυτών αναγραφόµενων ή διαφηµιζόµενων ιδιοτήτων ή παρά το νόµο, στερούνται των αναγκαίων και επιβαλλόµενων επ αυτών επισηµάνσεων ή αποκλίνουν από τις προβλεπόµενες από το νόµο προδιαγραφές ποιότητας ή τυποποίησης. θ) Την καθ οιονδήποτε τρόπο, παρακώλυση της ελεύθερης κυκλοφορίας των αγαθών. ι) Την παραπλανητική διαφήµιση αγαθών ή υπηρεσιών, όπως αυτή οριοθετείται στο άρθρο 19 του ν.1961/1991«για την προστασία του καταναλωτή και άλλες διατάξεις.». Η προσθήκη καταργήθηκε µε το άρθρο 1 παρ. 1 στοιχ. α) ν.2296/1995. iv Βλ. και άρθρα 3 (Γενική ιάταξη) και 23 ιδ. 3 ο εδάφιο (Συνέπειες γνωστοποίησης σύµπραξης) v Ιστ.: Η παράγρ. 2 του άρθρου 1 είχε τροποποιηθεί µε το άρθρο 15 ν.2000/1991 µε την προσθήκη β εδαφίου το οποίο είχε ως εξής: «2. Οι απαγορεύσεις της προηγούµενης παραγράφου ισχύουν και για τις, µε τρίτους,

6 6 3. Εµπίπτουσαι εις την παράγραφον 1 του παρόντος άρθρου, συµφωνίαι, αποφάσεις και περιπτώσεις ενηρµονισµένης πρακτικής ή κατηγορίαι τούτων, δύναται να κριθούν, δι αποφάσεως της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισµού [νυν Επιτροπή Ανταγωνισµού i ], ως εν όλω ή εν µέρει ισχυραί, ( ii ) εφ όσον πληρούν αθροιστικώς τας κάτωθι προϋποθέσεις: α) συµβάλλουν, επί ευλόγω συµµετοχή των καταναλωτών εις την προκύπτουσαν ωφέλειαν, εις βελτίωσιν της παραγωγής ή της διανοµής των προϊόντων ή εις προώθησιν της τεχνικής ή οικονοµικής προόδου, β) δεν επιβάλλουν εις τας οικείας επιχειρήσεις περιορισµούς πέραν των απολύτως αναγκαίων δια την πραγµατοποίησιν των ανωτέρω σκοπών, και γ) δεν παρέχουν εις τας επιχειρήσεις ταύτας την δυνατότητα καταργήσεως του ανταγωνισµού εις σηµαντικόν τµήµα της οικείας αγοράς. Αρθρον 2. Καταχρηστική εκµετάλλευσις δεσποζούσης θέσεως. [Άρθρο 2 ν.703/1977( 4 ). Η διάταξη είχε συµπληρωθεί µε το άρθρο 16 ν. 2000/1991( 5 ) αλλά επανήλθε στην αρχική της µορφή µε το άρθρο 1 παρ. 2 ν. 2296/1995 ( 6 )] Απαγορεύεται η υπό µιας ή περισσοτέρων επιχειρήσεων καταχρηστική εκµετάλλευσις της δεσποζούσης θέσεως αυτών επί του συνόλου ή µέρους της αγοράς της χώρας. Η καταχρηστική αύτη εκµετάλλευσις δύναται να συνίσταται ιδία: α) εις τον άµεσον ή έµµεσον εξαναγκασµόν προς καθορισµόν είτε των τιµών αγοράς ή πωλήσεως είτε άλλων µη ευλόγων όρων συναλλαγής, β) εις τον περιορισµόν της παραγωγής, της καταναλώσεως ή της τεχνολογικής αναπτύξεως, επί ζηµία των καταναλωτών, γ) εις την εφαρµογήν ανίσων όρων δι ισοδυνάµους παροχάς, ιδία εις την αδικαιολόγητον άρνησιν πωλήσεων, αγορών ή άλλων συναλλαγών, κατά τρόπον ώστε επιχειρήσεις τινές να τίθενται εις µειονεκτικήν εν τω ανταγωνισµώ θέσιν, δ) εις την εξάρτησιν της συνάψεως συµβάσεων εκ της παρά των αντισυµβαλλοµένων αποδοχής προσθέτων παροχών, ή συνάψεως προσθέτων συµβάσεων αι οποίαι, κατά την φύσιν των ή συµφώνως προς τας εµπορικάς συνηθείας, δεν συνδέονται µετά του αντικειµένου των συµβάσεων τούτων. ( iii, iv, v ) συµφωνίες, τις αποφάσεις και την εναρµονισµένη πρακτική των ενώσεων προσώπων, που έχουν νοµική προσωπικότητα.». Η προσθήκη καταργήθηκε µε το άρθρο 1 παράγρ. 1 στοιχ. β) ν.2296/95. i Με το άρθρο 8 παρ. 1 ν.703/77 συστάθηκε «παρά τω Υπουργείω Εµπορίου Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισµού», την οποία διαδέχθηκε η Επιτροπή Ανταγωνισµού που συστάθηκε µε το άρθρο 5 της µε αριθ. Β3/395/ κοινής απόφασης των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης και Εµπορίου, και µετετράπη σε ανεξάρτητη διοικητική αρχή µε το άρθρο 4 παρ.1 ν.2296/95. ii Βλ. και άρθρα 8α παρ.2 [Οµάδικες εξαιρέσεις], 8β παρ.2 στοιχ. α (Αρµοδιότητες της Ε.Α.) και 10 (Αποφάσεις εφαρµογής του άρθρου 1, παράγραφος 3). iii Βλ. σχετικά και άρθρα 3 (Γενική ιάταξη) και 9 (Εξουσίες της Ε.Α. επί παραβάσεων του ν.703/77) iv Ιστ.: Με το άρθρο 16 ν.2000/1991 ολόκληρο το άρθρο 2 είχε λάβει αριθµό παραγράφου «1» ενώ είχε προστεθεί σ αυτό και παράγραφος 2 ως εξής: «2. Απαγορεύεται η καταχρηστική εκµετάλλευση, από µία ή περισσότερες επιχειρήσεις, της σχέσης οικονοµικής εξάρτησης, στην οποία βρίσκεται προς αυτές µια επιχείρηση, η οποία κατέχει θέση πελάτη ή προµηθευτή τους προϊόντων ή υπηρεσιών και δε διαθέτει ισοδύναµη εναλλακτική λύση. Η καταχρηστική αυτή εκµετάλλευση της σχέσης οικονοµικής εξάρτησης δύναται να συνίσταται ιδία στην επιβολή αυθαίρετων όρων συναλλαγής ή στην αιφνίδια και αδικαιολόγητη διακοπή µακροχρόνιων εµπορικών σχέσεων.». Με το άρθρο 1 παρ.2 ν.2296/1995 το άρθρο 2 επανήλθε στην προηγούµενη µορφή του και η προστεθείσα παράγραφος 2 µετατράπηκε σε αυτοτελές άρθρο 2α. v Εξαιρετικά για τις Επιχ/σεις Μέσων Ενηµέρωσης στο άρθρο 3 ν.3592/2007 προβλέπονται µεταξύ άλλων τα εξής: «5. Η κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης απαγορεύεται. Η καταχρηστική εκµετάλλευση της δεσπόζουσας θέσης συνίσταται ιδίως: α) στον άµεσο ή έµµεσο εξαναγκασµό για τον καθορισµό είτε των τιµών αγοράς ή πωλήσεως είτε άλλων µη ευλόγων όρων συναλλαγής, β) στην εφαρµογή ανίσων όρων για ισοδύναµες παροχές, ιδιαίτερα δε στην αδικαιολόγητη άρνηση πωλήσεων, αγορών ή άλλων συναλλαγών, µε τρόπο ώστε κάποιες επιχειρήσεις να τίθενται εις µειονεκτική θέση στον ανταγωνισµό, γ) στην εξάρτηση της συνάψεως συµβάσεων από την αποδοχή προσθέτων παροχών από τους αντισυµβαλλοµένους ή συνάψεως προσθέτων συµβάσεων, οι οποίες από τη

7 7 Άρθρο 2α Απαγόρευση καταχρηστικής εκµετάλλευσης της σχέσης οικονοµικής εξάρτησης [Η διάταξη εισήχθη στο νόµο µε το άρθρο 16 ν.2000/1991, ως προσθήκη νέας παραγρ. 2 στο άρθρο 2 ν.703/1977( 7 ), η οποία µετετράπη σε αυτοτελές άρθρο (2α) και αντικαταστάθηκε µε το άρθρο 1 παρ.2 ν.2296/1995( 8 ). Καταργήθηκε µε το άρθρο 1 παρ. 1 ν.2837/2000 ( 9 ) και επανήλθε σε ισχύ µε το Άρθρο 1 ν. 3373/2005 ( 10 )] Με την επιφύλαξη της εφαρµογής των διατάξεων του άρθρου 1 του Ν. 703/1977 και του άρθρου 81 της Συνθ. Ε.Κ., απαγορεύεται η καταχρηστική εκµετάλλευση, από µία ή περισσότερες επιχειρήσεις, της σχέσης οικονοµικής εξάρτησης στην οποία βρίσκεται προς αυτήν ή αυτές µία επιχείρηση, η οποία κατέχει θέση πελάτη ή προµηθευτή, ακόµη και ως προς ένα ορισµένο είδος προϊόντων ή υπηρεσιών και δεν διαθέτει ισοδύναµη εναλλακτική λύση. Η καταχρηστική αυτή εκµετάλλευση της σχέσης οικονοµικής εξάρτησης δύναται να συνίσταται ιδίως στην επιβολή αυθαίρετων όρων συναλλαγής, στην εφαρµογή διακριτικής µεταχείρισης ή στην αιφνίδια και αδικαιολόγητη διακοπή µακροχρόνιων εµπορικών σχέσεων. ( i ) φύση τους ή σύµφωνα µε τις εµπορικές συνήθειες δεν συνδέονται µε το αντικείµενο των συµβάσεων αυτών, δ) στον περιορισµό της παραγωγής, της κατανάλωσης ή της τεχνολογικής ανάπτυξης σε βάρος των καταναλωτών.» «6. Η κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης συνεπάγεται τη λήψη µέτρων και την επιβολή κυρώσεων, σύµφωνα µε τις διατάξεις του ν.703/1977 (ΦΕΚ 278 Α ), όπως ισχύει.» «3. Η συγκέντρωση ελέγχου προσδιορίζει την έννοια της δεσπόζουσας θέσης στην αγορά, η οποία υφίσταται ως ακολούθως: α) Όταν το φυσικό ή νοµικό πρόσωπο δραστηριοποιείται σε ένα ή περισσότερα µέσα ενηµέρωσης της αυτής µορφής, µε την απόκτηση µεριδίου αγοράς άνω του τριάντα πέντε τοις εκατό (35%) στην επιµέρους σχετική αγορά (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφηµερίδες και περιοδικά) της εµβέλειας του κάθε µέσου. β) Όταν το φυσικό ή νοµικό πρόσωπο δραστηριοποιείται σε δύο ή περισσότερα µέσα ενηµέρωσης άλλης µορφής: βα) είτε µε την απόκτηση µεριδίου αγοράς άνω του τριάντα πέντε τοις εκατό (35%) στην επιµέρους σχετική αγορά της εµβέλειας του κάθε µέσου, ββ) είτε µε την απόκτηση µεριδίου αγοράς: i) άνω του τριάντα δύο τοις εκατό (32%) στο σύνολο των δύο αγορών, όταν δραστηριοποιείται σε δύο διαφορετικά µέσα ενηµέρωσης της ίδιας εµβέλειας, ii) άνω του είκοσι οκτώ τοις εκατό (28%) στο σύνολο των τριών αγορών, όταν δραστηριοποιείται σε τρία διαφορετικά µέσα ενηµέρωσης της ίδιας εµβέλειας και iii) άνω του είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) στο σύνολο των τεσσάρων αγορών, όταν δραστηριοποιείται σε τέσσερα διαφορετικά µέσα ενηµέρωσης της ίδιας εµβέλειας.». «1. Ως συγκέντρωση ελέγχου στην αγορά νοείται το ποσοστό επιρροής του κοινού από τα µέσα ενηµέρωσης σε συνάρτηση µε την ιδιοκτησία ή τη συµµετοχή σε µέσα ενηµέρωσης της αυτής ή άλλης µορφής (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφηµερίδες και περιοδικά) στη σχετική αγορά ή στις επιµέρους σχετικές αγορές όπου δραστηριοποιείται το µέσο ή τα µέσα ενηµέρωσης (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφηµερίδες και περιοδικά). 2. Η διαπίστωση της συγκέντρωσης ελέγχου στο χώρο των µέσων ενηµέρωσης λαµβάνει χώρα σύµφωνα µε τις διατάξεις του παρόντος και συµπληρωµατικώς µε τις διατάξεις του ν.703/1977, όπως εκάστοτε ισχύει, περί ανταγωνισµού. 9. Το ποσοστό της συγκέντρωσης ελέγχου υπολογίζεται στο σύνολό του, τόσο για την κάθε επιχείρηση µέσων ενηµέρωσης, όσο και για τους µετόχους ή εταίρους αυτής, κατά την έννοια της παραγράφου 3 του άρθρου 5 και τα παρένθετα αυτών πρόσωπα, κατά την έννοια της παραγράφου 9 του άρθρου 2 του ν.3310/2005 (ΦΕΚ 30 Α ), όπως ισχύει.» «4. Ως κριτήριο για τη διαπίστωση της δεσπόζουσας θέσης λαµβάνεται υπόψη για µεν την τηλεόραση και το ραδιόφωνο η διαφηµιστική δαπάνη και τα έσοδα από πώληση στην ηµεδαπή προγράµµατος ή άλλων ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών σε δωδεκάµηνη βάση, για δε τις εφηµερίδες και τα περιοδικά το άθροισµα της διαφηµιστικής δαπάνης και των εσόδων από την πώλησή τους στην ηµεδαπή σε δωδεκάµηνη βάση. Επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε περισσότερα µέσα ενηµέρωσης της αυτής ή άλλης µορφής θα πρέπει να τηρούν χωριστούς λογαριασµούς διαφηµιστικών εσόδων για κάθε µέσο και αναλόγως µε την εµβέλειά του, οι οποίοι θα αναφέρονται στον ισολογισµό.» «8. Τα ανωτέρω ισχύουν και σε περίπτωση συνδεδεµένων επιχειρήσεων, κατά την έννοια του άρθρου 42ε του κ.ν. 2190/1920 (ΦΕΚ 37Α ), όπως ισχύει. 12. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού ισχύουν και για την παροχή ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών, µέσω δικτύων ευρυεκποµπής, για τις οποίες απαιτείται συχνότητα που έχει χορηγηθεί για την εκποµπή ραδιοτηλεοπτικού σήµατος ή µέσω ευρυζωνικών δικτύων, για τη λειτουργία των οποίων δεν απαιτείται συχνότητα ή απαιτείται συχνότητα διαφορετική από εκείνες που έχουν χορηγηθεί για την εκποµπή ραδιοτηλεοπτικού σήµατος.» Βλ. επιπρόσθετα και άρθρα 4 «Ελεγχος µετρήσεων» ιδίως παράγραφοι 1 και 10 και 5 «Ιδιοκτησιακό καθεστώς» ν.3592/07. i Βλ. σχετικά και άρθρα 3 (Γενική ιάταξη) και 9 (Εξουσίες της Ε.Α. επί παραβάσεων του ν.703/77)

8 8 Άρθρο 3 Γενική διάταξη [Άρθρο 1 παρ. 3 ν.2296/1995 ( 11 ). Αντικατέστησε το άρθρο 3 ν.703/1977 ( 12 ),όπως είχε συµπληρωθεί και τροποποιηθεί από τα άρθρα 13 ν.1934/1991 ( 13 ) και 17 ν.2000/1991 ( 14 )] Με την επιφύλαξη του άρθρου 1 παρ.3, οι κατά το άρθρο 1 παρ.1 συµφωνίες, αποφάσεις και περιπτώσεις εναρµονισµένης πρακτικής, η κατ' άρθρο 2 καταχρηστική εκµετάλλευση δεσπόζουσας θέσης και η κατ' άρθρο 2α καταχρηστική εκµετάλλευση σχέσης οικονοµικής εξάρτησης απαγορεύονται, χωρίς προς τούτο να είναι απαραίτητη προηγούµενη έκδοση απόφασης από κάποια αρχή. Άρθρο 4 Συγκέντρωση Επιχειρήσεων [Άρθρο 2 παρ. 1 ν. 2296/1995 ( 15 ), όπως τροποποιήθηκε µε τα άρθρα 11 παρ. 2 ν.2323/1995 ( 16 ), 1 παρ. 2 ν.2837/2000 ( 17 ) και 2 ν. 3373/2005 ( 18 ). Αντικατέστησε το άρθρο 1 ν.1934/1991 ( 19 ), το οποίο είχε αντικαταστήσει το άρθρο 4 ν.703/1977 ( 20 ), και τροποποιηθεί µε το άρθρο 18 ν.2000/1991 ( 21 )] 1. Η συγκέντρωση επιχειρήσεων δεν εµπίπτει καθαυτή στις απαγορεύσεις του άρθρου 1 παρ.1 και του άρθρου 2 του παρόντος νόµου. 2. Συγκέντρωση πραγµατοποιείται: α) όταν συγχωνεύονται µε κάθε τρόπο δύο ή περισσότερες προηγουµένως ανεξάρτητες επιχειρήσεις. β) [όταν i ] ένα ή περισσότερα πρόσωπα που ελέγχουν ήδη τουλάχιστον µία επιχείρηση, ή µία ή περισσότερες επιχειρήσεις, αποκτούν άµεσα ή έµµεσα τον έλεγχο του συνόλου ή τµηµάτων µιας ή περισσοτέρων άλλων επιχειρήσεων. ( ii, iii ) i Εκ παραδροµής η λέξη όταν έχει παραληφθεί από την τελευταία τροποποίηση της παραγράφου (µε το άρθρο 11 παρ. 2 ν.2323/1995). ii Ιστ.: Η διάταξη της παρ. 2 στοιχ. β) προ της τροποποίησής της µε το άρθρο 11 παρ. 2 του ν.2323/1995 είχε ως εξής: «β) όταν ένα ή περισσότερα πρόσωπα που ελέγχουν ήδη µία τουλάχιστον επιχείρηση ή περισσότερες επιχειρήσεις αποκτούν, άµεσα ή έµµεσα, µε αγορά συµµετοχών στο κεφάλαιο ή στοιχείων του ενεργητικού, µε σύµβαση ή µε άλλον τρόπο, τον έλεγχο του συνόλου ή τµηµάτων µιας ή περισσοτέρων επιχειρήσεων.» (βλ. άρθρο 2 παράγρ. 1 εδάφ. 2β ν.2296/1995). iii Εξαιρετικά για τις συγκεντρώσεις Επιχ/σεων Μέσων Ενηµέρωσης στο ν.3592/2007, άρθρο 3 παράγραφοι 1, 2, 3, 8, 9 και 12, προβλέπονται µεταξύ άλλων τα εξής: «1. Ως συγκέντρωση ελέγχου στην αγορά νοείται το ποσοστό επιρροής του κοινού από τα µέσα ενηµέρωσης σε συνάρτηση µε την ιδιοκτησία ή τη συµµετοχή σε µέσα ενηµέρωσης της αυτής ή άλλης µορφής (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφηµερίδες και περιοδικά) στη σχετική αγορά ή στις επιµέρους σχετικές αγορές όπου δραστηριοποιείται το µέσο ή τα µέσα ενηµέρωσης (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφηµερίδες και περιοδικά). 2. Η διαπίστωση της συγκέντρωσης ελέγχου στο χώρο των µέσων ενηµέρωσης λαµβάνει χώρα σύµφωνα µε τις διατάξεις του παρόντος και συµπληρωµατικώς µε τις διατάξεις του ν.703/1977, όπως εκάστοτε ισχύει, περί ανταγωνισµού. 3. Η συγκέντρωση ελέγχου προσδιορίζει την έννοια της δεσπόζουσας θέσης στην αγορά, η οποία υφίσταται ως ακολούθως: α) Όταν το φυσικό ή νοµικό πρόσωπο δραστηριοποιείται σε ένα ή περισσότερα µέσα ενηµέρωσης της αυτής µορφής, µε την απόκτηση µεριδίου αγοράς άνω του τριάντα πέντε τοις εκατό (35%) στην επιµέρους σχετική αγορά (τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφηµερίδες και περιοδικά) της εµβέλειας του κάθε µέσου. β) Όταν το φυσικό ή νοµικό πρόσωπο δραστηριοποιείται σε δύο ή περισσότερα µέσα ενηµέρωσης άλλης µορφής: βα) είτε µε την απόκτηση µεριδίου αγοράς άνω του τριάντα πέντε τοις εκατό (35%) στην επιµέρους σχετική αγορά της εµβέλειας του κάθε µέσου, ββ) είτε µε την απόκτηση µεριδίου αγοράς: i) άνω του τριάντα δύο τοις εκατό (32%) στο σύνολο των δύο αγορών, όταν δραστηριοποιείται σε δύο διαφορετικά µέσα ενηµέρωσης της ίδιας εµβέλειας, ii) άνω του είκοσι οκτώ τοις εκατό (28%) στο σύνολο των τριών αγορών, όταν δραστηριοποιείται σε τρία διαφορετικά µέσα ενηµέρωσης της ίδιας εµβέλειας και iii) άνω του είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) στο σύνολο των τεσσάρων αγορών, όταν δραστηριοποιείται σε τέσσερα διαφορετικά µέσα ενηµέρωσης της ίδιας εµβέλειας. 8. Τα ανωτέρω ισχύουν και σε περίπτωση συνδεδεµένων επιχειρήσεων, κατά την έννοια του άρθρου 42ε του κ.ν. 2190/1920 (ΦΕΚ 37 Α ), όπως ισχύει. 9. Το ποσοστό της συγκέντρωσης ελέγχου υπολογίζεται στο σύνολό του, τόσο για την κάθε επιχείρηση µέσων ενηµέρωσης, όσο και για τους µετόχους ή εταίρους αυτής, κατά την έννοια της παραγράφου 3 του άρθρου 5 και τα παρένθετα αυτών πρόσωπα, κατά την έννοια της παραγράφου 9 του άρθρου 2 του ν.3310/2005 (ΦΕΚ 30 Α ), όπως ισχύει.

9 9 3. Για την εφαρµογή του παρόντος νόµου, ο έλεγχος απορρέει από δικαιώµατα, συµβάσεις ή άλλα µέσα, τα οποία είτε µεµονωµένα είτε από κοινού µε άλλα και λαµβανοµένων υπόψη των σχετικών πραγµατικών ή νοµικών συνθηκών, παρέχουν τη δυνατότητα καθοριστικής επίδρασης στη δραστηριότητα µιας επιχείρησης, και ιδίως από: α) δικαιώµατα κυριότητας ή επικαρπίας επί του συνόλου ή µέρους των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης, β) δικαιώµατα ή συµβάσεις που παρέχουν δυνατότητα καθοριστικής επίδρασης στη σύνθεση, στις συσκέψεις ή στις αποφάσεις των οργάνων µιας επιχείρησης. 4. Ο έλεγχος αποκτάται από το πρόσωπο ή τα πρόσωπα ή τις επιχειρήσεις, που: α) είναι υποκείµενα αυτών των δικαιωµάτων ή δικαιούχοι από τις συµβάσεις αυτές ή β) χωρίς να είναι υποκείµενα των δικαιωµάτων ή δικαιούχοι από τις συµβάσεις αυτές, δικαιούνται να ασκούν τα δικαιώµατα που απορρέουν από αυτές. 5. Η δηµιουργία κοινής επιχείρησης που εκπληρώνει µόνιµα όλες τις λειτουργίες µίας αυτόνοµης οικονοµικής ενότητας, αποτελεί συγκέντρωση κατά την έννοια του παρόντος άρθρου. Στο µέτρο που η δηµιουργία κοινής επιχείρησης έχει ως αντικείµενο ή ως αποτέλεσµα το συντονισµό της ανταγωνιστικής συµπεριφοράς επιχειρήσεων που παραµένουν ανεξάρτητες, ο συντονισµός αυτός αξιολογείται σύµφωνα µε τα κριτήρια που ορίζονται στις παραγράφους 1 και 3 του άρθρου 1. Κατά την αξιολόγηση αυτή, η Επιτροπή Ανταγωνισµού λαµβάνει υπόψη ιδίως: α) αν δύο ή περισσότερες µητρικές επιχειρήσεις ασκούν, σε σηµαντικό βαθµό, δραστηριότητες στην ίδια αγορά µε την κοινή επιχείρηση ή σε αγορά προηγούµενων ή επόµενων σταδίων από αυτήν της κοινής επιχείρησης ή σε παραπλήσια αγορά, στενά συνδεδεµένη µε την αγορά αυτή και β) εάν ο συντονισµός, ο οποίος απορρέει ευθέως από τη δηµιουργία της κοινής επιχείρησης, παρέχει στις συµµετέχουσες επιχειρήσεις τη δυνατότητα να εξαλείψουν τον ανταγωνισµό σε µεγάλο µέρος των αγορών τους. ( i ) 6. ε θεωρείται ότι πραγµατοποιείται συγκέντρωση όταν: α) πιστωτικοί οργανισµοί ή άλλοι χρηµατοοικονοµικοί οργανισµοί ή ασφαλιστικές εταιρίες, στις συνήθεις δραστηριότητες των οποίων περιλαµβάνεται η εµπορία και διαπραγµάτευση τίτλων για ίδιο λογαριασµό ή για λογαριασµό τρίτων, αποκτούν προσωρινά δικαιώµατα συµµετοχής σε µία επιχείρηση µε σκοπό την περαιτέρω διάθεσή τους, εφόσον δεν ασκούν τα δικαιώµατα ψήφου, που παρέχουν αυτά τα δικαιώµατα συµµετοχής µε σκοπό να επηρεάσουν την ανταγωνιστική συµπεριφορά της επιχείρησης αυτής ή εφόσον ασκούν τα δικαιώµατα ψήφου µε µοναδικό σκοπό να προετοιµάσουν τη διάθεση του συνόλου ή µέρους της επιχείρησης αυτής ή των περιουσιακών στοιχείων της ή τη διάθεση των δικαιωµάτων συµµετοχής, και εφόσον η διάθεση αυτή πραγµατοποιείται εντός έτους από την ηµεροµηνία απόκτησης. Η προθεσµία αυτή µπορεί να παραταθεί για εύλογο χρονικό διάστηµα από την Επιτροπή Ανταγωνισµού, όταν οι εν λόγω οργανισµοί ή εταιρίες δικαιολογούν ότι η εµπρόθεσµη διάθεση δεν ήταν εύλογα δυνατή, β) οι πράξεις της παραγράφου 2 στοιχ. β' πραγµατοποιούνται από εταιρίες επενδύσεων χαρτοφυλακίου υπό τον περιορισµό ότι τα δικαιώµατα αυτά ασκούνται, κυρίως µε το διορισµό των µελών του διευθυντικού και του εποπτικού οργάνου των επιχειρήσεων, στις οποίες αποκτούν 12. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού ισχύουν και για την παροχή ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών, µέσω δικτύων ευρυεκποµπής, για τις οποίες απαιτείται συχνότητα που έχει χορηγηθεί για την εκποµπή ραδιοτηλεοπτικού σήµατος ή µέσω ευρυζωνικών δικτύων, για τη λειτουργία των οποίων δεν απαιτείται συχνότητα ή απαιτείται συχνότητα διαφορετική από εκείνες που έχουν χορηγηθεί για την εκποµπή ραδιοτηλεοπτικού σήµατος.» Βλ. επιπρόσθετα και άρθρα 4 «Ελεγχος µετρήσεων» ιδίως παράγραφοι 1 και 10 και 5 «Ιδιοκτησιακό καθεστώς» ν.3592/07. i Η παράγρ. 5 του άρθρου 4 προ της τροποποίησής της µε το άρθρο 2 ν.3373/2005 είχε ως ακολούθως: «5. Οι πράξεις, συµπεριλαµβανοµένης της σύστασης κοινής επιχείρησης, που έχουν ως αντικείµενο ή αποτέλεσµα το συντονισµό της συµπεριφοράς σε θέµατα ανταγωνισµού επιχειρήσεων που παραµένουν ανεξάρτητες, δεν αποτελούν συγκέντρωση κατά την παρ. 2 στοιχ. β. Η δηµιουργία κοινής επιχείρησης, η οποία εκπληρώνει µόνιµα όλες τις λειτουργίες µιας αυτόνοµης οικονοµικής ενότητας και δε συνεπάγεται το συντονισµό της ανταγωνιστικής συµπεριφοράς είτε µεταξύ των ιδρυτικών επιχειρήσεων είτε µεταξύ των επιχειρήσεων αυτών και της κοινής επιχείρησης, αποτελεί πράξη συγκέντρωσης κατά την έννοια της παραγράφου 2 στοιχείο β'.» (άρ. 2 παρ.1 ν.2296/1995, όπως τροποποιήθηκε από το άρ.1 παρ.2 ν.2837/2000)

10 10 δικαιώµατα συµµετοχής, µόνο για τη διασφάλιση της ακέραιας αξίας των σχετικών επενδύσεων και όχι για τον άµεσο ή έµµεσο καθορισµό της συµπεριφοράς των επιχειρήσεων αυτών σε θέµατα ανταγωνισµού. Άρθρο 4α Γνωστοποίηση συγκεντρώσεων επιχειρήσεων [Η διάταξη εισήχθη στο νόµο µε το άρθρο 2 ν.1934/1991( 22 ), το οποίο αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 2 ν. 2296/1995 ( 23 ), που τροποποιήθηκε µε το άρθρο 9 παρ. 1 και 2 ν. 2741/1999 ( 24 ). Καταργήθηκε µε το άρθρο 1 παρ. 3 ν.2837/2000 ( 25 ) και επανήλθε σε ισχύ µε το Άρθρο 3 ν.3373/2005 ( 26 )] 1. Κάθε συγκέντρωση επιχειρήσεων πρέπει να γνωστοποιείται µέσα σε ένα µήνα από την πραγµατοποίησή της στην Επιτροπή Ανταγωνισµού όταν: α) το µερίδιο αγοράς των προϊόντων ή υπηρεσιών που αφορά η συγκέντρωση, όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 4στ, αντιπροσωπεύει στην εθνική αγορά ή σε ένα σηµαντικό τµήµα αυτής, σε συνάρτηση µε τα χαρακτηριστικά των προϊόντων ή των υπηρεσιών, τουλάχιστον το δέκα τοις εκατό (10%) του συνολικού κύκλου εργασιών που πραγµατοποιείται µε τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που θεωρούνται οµοειδή από τον καταναλωτή, λόγω των ιδιοτήτων, της τιµής και της χρήσης τους, για την οποία προορίζονται ή β) ο συνολικός κύκλος εργασιών όλων των επιχειρήσεων που συµµετέχουν στη συγκέντρωση, κατά τα οριζόµενα στο άρθρο 4στ, ανέρχεται, στην εθνική αγορά, τουλάχιστον σε δεκαπέντε εκατοµµύρια ( ) ευρώ ( i ). ( ii ) 2. Υποχρεούνται σε γνωστοποίηση: α) σε περίπτωση που η συγκέντρωση αποτελεί αντικείµενο συµφωνίας των επιχειρήσεων που συµµετέχουν στη συγκέντρωση η κάθε µία από αυτές, β) σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, τα πρόσωπα, οι επιχειρήσεις ή οµάδες προσώπων ή επιχειρήσεων που αποκτούν έλεγχο στο σύνολο ή σε τµήµατα µίας ή περισσότερων επιχειρήσεων. 3. Με απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισµού, η οποία εκδίδεται σε προθεσµία τριάντα (30) ηµερών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόµου [ν.3373/2005 ( iii )], καθορίζεται το ειδικότερο περιεχόµενο της γνωστοποίησης και ρυθµίζεται κάθε άλλο θέµα σχετικό µε αυτή. ( iv ) i Εξαιρετικά για τις συγκεντρώσεις Επιχ/σεων Μέσων Ενηµέρωσης στο άρθρο 3 παρ.7, στοιχ.α) εδάφ. β και δ ν.3592/2007 προβλέπεται ότι: «Το αναφερόµενο ποσό στο άρθρο 4α παρ. 1 εδάφιο β του ν.703/1977, όπως ισχύει, του συνολικού κύκλου εργασιών όλων των επιχειρήσεων που συµµετέχουν στη συγκέντρωση ορίζεται, για την εφαρµογή της παρούσας παραγράφου, στο ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων ( ,00) ευρώ. Τα ανωτέρω ποσά µπορούν να αναπροσαρµόζονται µε κοινή απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και του Υπουργού στον οποίο ανατίθενται εκάστοτε οι αρµοδιότητες του Υπουργού Τύπου και Μέσων Μαζικής Ενηµέρωσης.» ii Ιστ.: Τα κριτήρια υπαγωγής µίας συγκέντρωσης σε γνωστοποίηση του άρθρου 4α διαµορφώθηκαν διαχρονικά ως ακολούθως: α) Το µερίδιο αγοράς παρέµεινε σταθερό στο κατώτατο όριο του 10%. β) Το κατώτατο όριο του συνολικού κύκλου εργασιών όλων των συµµετεχουσών στη συγκέντρωση επιχ/σεων ορίζετο, κατά το διάστηµα στο σε δραχµές ισόποσο των ECU ενώ το 1999 επαναπροσδιορίσθηκε στο ποσό των Euro (άρθρα 2 ν.1934/1991, 2 παρ.2 ν. 2296/1995 και 9 παρ.1 ν.2741/1999). Επίσης, το διάστηµα τα ποσά του κριτηρίου του κύκλου εργασιών µπορούσαν «να αναπροσαρµόζονται µε απόφαση του Υπουργού Εµπορίου ύστερα από γνώµη της Επιτροπής Ανταγωνισµού» (άρ. 4ε παρ.3 ως είχε τροποποιηθεί από το άρ.2 ν.1934/1991). Μεταβατική διάταξη: Κατά το άρθρο 1 παρ.26 ν.2837/2000 «Οι συγκεντρώσεις, που [είχαν] πραγµατοποιηθεί ή γνωστοποιηθεί στην [Ε.Α.] κατ εφαρµογή των άρθρων 4α και 4β του ν.703/1977, για τις οποίες δεν [είχε] εκδοθεί απόφαση της [Ε.Α.] µέχρι την έναρξη ισχύος του [ν.2837/2000], κρίνοντ[ο] σύµφωνα µε τις διατάξεις του ν.703/1977, όπως αυτές [είχαν τροποποιηθεί] µε τις διατάξεις [ν.2837/2000]». iii Νοείται η ηµ/νία έναρξης ισχύος του ν.3373/2005 (ήτοι η ), µε τον οποίο επανήλθε σε ισχύ το άρθρο 4α. iv Βλ. Αποφάσεις Ε.Α. αριθ. 302/V/2006 (ΦΕΚ 682/Β /2006) «καθορισµός του ειδικότερου περιεχοµένου της γνωστοποίησης συγκέντρωσης επιχειρήσεων και η ρύθµιση κάθε άλλου σχετικού µε αυτή θέµατος, σύµφωνα µε την παρ. 3 του άρθρου 4α του ν. 703/1977, όπως ισχύει» και 306/V/2006 (ΦΕΚ 805/Β /2006) «καθορισµός του ειδικότερου περιεχοµένου της γνωστοποίησης συγκέντρωσης επιχειρήσεων που αφορά εξαγορά αλλοδαπής επιχείρησης χωρίς δραστηριότητα στην ελληνική επικράτεια και η ρύθµιση κάθε άλλου σχετικού µε αυτή θέµατος, σύµφωνα µε το άρθρο 4α του ν.703/1977, όπως ισχύει». Αντικατέστησαν την µε αριθ. 10/1995 Απόφαση Ε.Α. και τη συµπληρωµατική της αριθ. 109/1998. Προ του 2005 δεν είχε εκδοθεί έντυπο γνωστοποίησης καίτοι στο ισχύον τότε άρθρο 2 ν.1934/91 προεβλέπετο ότι «4. Με απόφαση του Υπουργού Εµπορίου, µετά από γνώµη της

11 11 4. Σε περίπτωση υπαίτιας παράβασης της υποχρέωσης προς γνωστοποίηση, η Επιτροπή Ανταγωνισµού επιβάλλει στον καθένα από τους υπέχοντες τη σχετική υποχρέωση πρόστιµο ύψους τουλάχιστον τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ, το οποίο δεν µπορεί να υπερβεί το πέντε τοις εκατό (5%) του συνολικού κύκλου εργασιών, όπως αυτό[ς] ορίζεται στο άρθρο 4στ. ( i ) Άρθρο 4β Προηγούµενη γνωστοποίηση συγκεντρώσεων επιχειρήσεων [Άρθρο 2 παρ. 3 ν.2296/1995 ( 27 ), όπως τροποποιήθηκε και συµπληρώθηκε µε τα άρθρα 9 παρ. 3, 4 και 5 ν.2741/1999 ( 28 ), 1 παρ. 4 και 5 ν.2837/2000 ( 29 ) και 4 και 26 στοιχ. 1 ν. 3373/2005 ( 30 ). Αντικατέστησε την διάταξη του άρθρου 2 ν.1934/1991 µε την οποία προστέθηκε στο νόµο το «άρθρο 4β» ( 31 ), που είχε τροποποιηθεί µε το άρθρο 19 ν.2000/1991 ( 32 )] 1. Κάθε συγκέντρωση επιχειρήσεων πρέπει να γνωστοποιείται στην Επιτροπή Ανταγωνισµού µέσα σε δέκα (10) εργάσιµες ηµέρες από τη σύναψη της συµφωνίας ή τη δηµοσίευση της προσφοράς ή ανταλλαγής ή την απόκτηση συµµετοχής, που εξασφαλίζει τον έλεγχο της επιχείρησης όταν ο συνολικός κύκλος εργασιών όλων των επιχειρήσεων που συµµετέχουν στη συγκέντρωση κατά τα οριζόµενα στο άρθρο 4στ ανέρχεται, στην παγκόσµια αγορά τουλάχιστον σε εκατόν πενήντα εκατοµµύρια ( ) ευρώ και δύο τουλάχιστον από τις συµµετέχουσες επιχειρήσεις πραγµατοποιούν, η καθεµία χωριστά, συνολικό κύκλο εργασιών άνω των δεκαπέντε εκατοµµυρίων ( ) ευρώ στην ελληνική αγορά ( ii ).( iii, iv, v ) ( i επόµ. σελ. ) Επιτροπής Ανταγωνισµού, καθορίζεται το ειδικότερο περιεχόµενο της γνωστοποιήσεως και ρυθµίζεται κάθε άλλο σχετικό µ αυτή θέµα.» i Ιστ.: Τα πρόστιµα για υπαίτια παράβαση της υποχρέωσης προς γνωστοποίηση του άρθρου 4α διαµορφώθηκαν διαχρονικά ως εξής: Το διάστηµα , το πρόστιµο επέβαλε ο Υπουργός Εµπορίου, µετά από γνώµη της Επιτροπής Ανταγωνισµού, και ανερχόταν µέχρι 3% του συνολικού κύκλου εργασιών των συµµετεχουσών στη συγκέντρωση επιχ/σεων (άρ.2 ν.1934/91). Το 1995 η αρµοδιότητα επιβολής του προστίµου πέρασε στην Επιτροπή Ανταγωνισµού και το ανώτατο ύψος του επαναπροσδιορίσθηκε στο 5% του συνολικού κύκλου εργασιών, όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 4στ (άρ.2 παρ.2 ν.2296/95). Το 1999, µε νέα τροποποίηση, διευκρινίσθηκε ότι το πρόστιµο επιβάλλεται «στον καθένα από τους υπόχρεους προς γνωστοποίηση» και θεσπίσθηκε κατώτατο όριο προστίµου το ποσό των δρχ. (άρ. 9 παρ 2 ν.2741/99) ii Εξαιρετικά για τον προληπτικό έλεγχο συγκεντρώσεων Επιχ/σεων Μέσων Ενηµέρωσης στο άρ.3 παρ.7, στοιχ.α) εδάφ. γ και δ ν.3592/2007 προβλέπεται ότι: «Τα αναφερόµενα ποσά στο άρθρο 4β παρ. 1 του ν.703/1977, όπως ισχύει, του συνολικού κύκλου εργασιών όλων των επιχειρήσεων που συµµετέχουν στη συγκέντρωση ορίζονται για την εφαρµογή της παρούσας παραγράφου στο ποσό των πέντε εκατοµµυρίων ( ) ευρώ στην εθνική αγορά και πενήντα εκατοµµυρίων ( ) ευρώ στην παγκόσµια αγορά αντίστοιχα. Τα ανωτέρω ποσά µπορούν να αναπροσαρµόζονται µε κοινή απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και του Υπουργού στον οποίο ανατίθενται εκάστοτε οι αρµοδιότητες του Υπουργού Τύπου και Μέσων Μαζικής Ενηµέρωσης.» iii Εξαίρεση: Οι συγκεντρώσεις επιχειρήσεων που λαµβάνουν χώρα στο πλαίσιο του ν.2000/91 (περί αποκρατικοποιήσεων) εξαιρούνται των διατάξεων του προληπτικού ελέγχου συγκεντρώσεων του ν.703/77. Βλ. Γνωµοδότηση Ε.Α. αριθ.7/ιιι/2002. iv Μεταβατικές διατάξεις: (α) Άρθρο 33 περίπτ.9 ν.3373/2005 «Συγκεντρώσεις που έχουν πραγµατοποιηθεί ή γνωστοποιηθεί στην Επιτροπή Ανταγωνισµού, κατ' εφαρµογή του άρθρου 4β του ν.703/1977, µέχρι την δηµοσίευση του παρόντος νόµου (3373/2005), κρίνονται σύµφωνα µε τις διατάξεις του ν.703/1977, όπως αυτές ίσχυαν πριν από την αντικατάσταση ή τροποποίησή τους µε τις διατάξεις του παρόντος νόµου.» (β) Άρθρο 1 παρ.26 ν.2837/2000 «Οι συγκεντρώσεις, που έχουν πραγµατοποιηθεί ή γνωστοποιηθεί στην Επιτροπή Ανταγωνισµού κατ εφαρµογή των άρθρων 4α και 4β του ν.703/1977, για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισµού µέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος νόµου (2837/2000), κρίνονται σύµφωνα µε τις διατάξεις του ν.703/1977, όπως αυτές τροποποιήθηκαν µε τις διατάξεις των προηγουµένων παραγράφων». (ενν. του ν.2837/2000). v Ιστ.: Ο προληπτικός έλεγχος συγκεντρώσεων επιχ/σεων θεσµοθετήθηκε το Μέχρι το 1995 σε προληπτικό έλεγχο µπορούσαν να υπαχθούν µε κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονοµίας και Εµπορίου «συγκεντρώσεις οµοειδών επιχειρήσεων» που ανήκαν σε κλάδους στους οποίους «η αύξηση του βαθµού συγκεντρώσεως µπορ[ούσε] να οδηγήσει σε παρεµπόδιση, περιορισµό ή νόθευση του ανταγωνισµού στο σύνολο ή σε µέρος της εθνικής αγοράς, ιδιαίτερα, µε τη δηµιουργία ή την ενίσχυση δεσπόζουσας θέσης», εφόσον: «α) το µερίδιο συµµετοχής όλων των επιχειρήσεων που συµµετείχαν στη συγκέντρωση, στη συνολική εθνική αγορά ή σε σηµαντικό τµήµα αυτής αντιπροσ[ώπευε] τουλάχιστον 35% του συνολικού κύκλου εργασιών ή β) ο συνολικός κύκλος εργασιών όλων των επιχειρήσεων, που συµµετείχαν στη συγκέντρωση [έφθανε] ή υπερ[έβαινε] τα ECU.». Το διάστηµα τα ποσά του κύκλου εργασιών µπορούσαν «να αναπροσαρµόζονται

12 12 2. Η προθεσµία των δέκα (10) ηµερών αρχίζει από την επέλευση της πρώτης από τις πράξεις, που αναφέρονται στην προηγούµενη παράγραφο. 3. Υποχρεούνται σε γνωστοποίηση: α. σε περίπτωση που η συγκέντρωση αποτελεί αντικείµενο συµφωνίας των επιχειρήσεων που συµµετέχουν στη συγκέντρωση, η καθεµία από αυτές, β. σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, τα πρόσωπα, οι επιχειρήσεις ή οµάδες προσώπων ή επιχειρήσεων, που αποκτούν έλεγχο στο σύνολο ή σε τµήµατα µιας ή περισσοτέρων επιχειρήσεων. 4. Σε περίπτωση υπαίτιας παράβασης της υποχρέωσης προς γνωστοποίηση η Επιτροπή Ανταγωνισµού επιβάλλει στον καθένα από τους, κατά την παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου, υπόχρεους προς γνωστοποίηση πρόστιµο ύψους τουλάχιστον δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) Ευρώ, το οποίο δεν υπερβαίνει το επτά τοις εκατό (7%) του συνολικού κύκλου εργασιών, όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 4στ. ( ii ) 5. Με απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισµού καθορίζεται το ειδικότερο περιεχόµενο της γνωστοποίησης και ρυθµίζεται κάθε άλλο σχετικό µε αυτή θέµα. ( iii ) [ iv ] 6. Οι υπόχρεοι σε γνωστοποίηση, αµέσως µετά την γνωστοποίηση, υποχρεούνται να δηµοσιεύσουν τη γνωστοποιούµενη συγκέντρωση σε µία ηµερήσια οικονοµική εφηµερίδα, πανελλαδικής κυκλοφορίας, µε έξοδά τους. µε απόφαση του Υπουργού Εµπορίου ύστερα από γνώµη της Επιτροπής Ανταγωνισµού» (άρθρο 4ε ως είχε διαµορφωθεί από το άρ.2 ν.1934/1991). Το 1991 τα κριτήρια υπαγωγής επανεξετάσθηκαν και µειώθηκαν: το µεν συνδυασµένο µερίδιο αγοράς σε 30% ο δε συνολικός κύκλος εργασιών στα ECU (άρ.19 ν.2000/91). Το 1995, η διάταξη έλαβε τη σηµερινή της µορφή µε τη διαφορά ότι τα κριτήρια υπαγωγής σε γνωστοποίηση αρχικά είχαν ως εξής: «α) το µερίδιο αγοράς των προϊόντων ή υπηρεσιών που αφορά η συγκέντρωση, όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 4στ, αντιπροσωπεύει στην εθνική αγορά ή σε ένα σηµαντικό σε συνάρτηση µε τα χαρακτηριστικά των προϊόντων ή των υπηρεσιών τµήµα της, τουλάχιστον είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του συνολικού κύκλου εργασιών που πραγµατοποιείται µε τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που θεωρούνται οµοειδή από τον καταναλωτή λόγω των ιδιοτήτων, της τιµής τους και της χρήσης για την οποία προορίζονται ή β) ο συνολικός κύκλος εργασιών όλων των επιχειρήσεων που συµµετέχουν στη συγκέντρωση, κατά τα οριζόµενα στο άρθρο 4στ, ανέρχεται τουλάχιστον στο σε δραχµές ισόποσο των πενήντα εκατοµµυρίων ( ) Ευρωπαϊκών Λογιστικών Μονάδων (ECU) και δύο τουλάχιστον από τις συµµετέχουσες επιχειρήσεις πραγµατοποιούν, καθεµία χωριστά, στην εθνική αγορά συνολικό κύκλο εργασιών άνω του σε δραχµές ισόποσου των πέντε εκατοµµυρίων ( ) Ευρωπαϊκών Λογιστικών Μονάδων (ECU)» (άρ.2 παρ.3 ν.2296/95). Το 1999, τα κατώτατα όρια του κύκλου εργασιών εστιάσθηκαν για όλες τις περιπτώσεις στην εθνική αγορά και αυξήθηκαν ώστε «β) ο συνολικός κύκλος εργασιών [να] ανέρχεται, στην εθνική αγορά, τουλάχιστον στο σε δραχµές ισόποσο των ( ) Ευρώ και δύο τουλάχιστον από τις συµµετέχουσες επιχειρήσεις [να] πραγµατοποιούν, κάθε µία χωριστά, συνολικό κύκλο εργασιών άνω του σε δραχµές ισόποσου των ( ) Ευρώ...» (άρ.9 παρ.3 ν.2741/99). Το 2000, τροποποιήθηκαν και οι δύο προϋποθέσεις της παρ.1 του άρθρου 4β ως εξής: «α. µε τη συγκέντρωση αποκτάται ή αυξάνεται µερίδιο αγοράς των προϊόντων ή των υπηρεσιών, που αφορά η συγκέντρωση, που αντιπροσωπεύει στην εθνική αγορά ή σε ένα σηµαντικό σε συνάρτηση µε τα χαρακτηριστικά των προϊόντων ή των υπηρεσιών, τµήµα της, τουλάχιστον (35%) του συνολικού κύκλου εργασιών που πραγµατοποιείται µε τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που θεωρούνται οµοειδή από τον καταναλωτή ή β. ο συνολικός κύκλος εργασιών όλων των επιχειρήσεων που συµµετέχουν στη συγκέντρωση, ανέρχεται στην εθνική αγορά, τουλάχιστον σε ( ) Ευρώ και δύο τουλάχιστον από τις συµµετέχουσες επιχειρήσεις πραγµατοποιούν, καθεµία χωριστά, συνολικό κύκλο εργασιών άνω των ( ) Ευρώ...». (άρ.1 παρ.4 ν.2837/00) Το 2005 καταργήθηκε το κριτήριο του µεριδίου αγοράς και η διάταξη έλαβε την ισχύουσα µορφή (άρ.4 ν.3373/05). i Βλ. και Κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 139/2004 για συγκεντρώσεις επιχειρήσεων κοινοτικής διάστασης. ( ii Ιστ.: Το διάστηµα , το πρόστιµο µπορούσε να φθάσει το ανώτατο µέχρι 7% του συνολικού κύκλου εργασιών των συµµετεχουσών επιχειρήσεων ενώ δεν υφίστατο κατώτατο όριο προστίµου (άρ.2 παρ. 3 ν.2296/95). Το 1999 τέθηκε ως κατώτατο όριο προστίµου το ποσό των δρχ. (άρ. 9 παρ. 4 ν.2741/99), το οποίο το 2005 αναπροσαρµόσθηκε στα ευρώ.( άρ. 26 περίπτ. 1 ν.3373/05) iii Βλ. Απόφαση Ε.Α. αριθ. 303/V/2006 (ΦΕΚ 682/Β /2006) «Καθορισµός του ειδικότερου περιεχοµένου της γνωστοποίησης συγκέντρωσης επιχειρήσεων και η ρύθµιση κάθε άλλου σχετικού µε αυτή θέµατος, σύµφωνα µε την παρ. 5 του άρθρου 4β του ν. 703/1977, όπως ισχύει». Αντικατέστησε την µε αριθ. 13/1995 Απόφαση Ε.Α. και τη συµπληρωµατική της µε αριθ. 109/1998. iv Ηδιάταξη προστέθηκε µε το άρθρο 9 παρ.5 ν.2741/99

13 13 Με απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισµού καθορίζεται το ειδικότερο περιεχόµενο της δηµοσίευσης και ρυθµίζεται κάθε άλλο σχετικό µε αυτή θέµα. ( i )[ ii ] Άρθρο 4γ Έλεγχος των συγκεντρώσεων επιχειρήσεων [Άρθρο 2 παρ. 4 ν. 2296/1995 ( 33 ), όπως τροποποιήθηκε µε το άρθρο 5 ν. 3373/2005 ( 34 )] 1. Με απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισµού απαγορεύεται κάθε συγκέντρωση επιχειρήσεων, που υπόκειται σε προηγούµενη γνωστοποίηση και η οποία µπορεί να περιορίσει σηµαντικά τον ανταγωνισµό στην εθνική αγορά ή σε ένα σηµαντικό σε συνάρτηση µε τα χαρακτηριστικά των προϊόντων ή των υπηρεσιών τµήµα της και ιδίως µε τη δηµιουργία ή ενίσχυση δεσπόζουσας θέσης. ( iii ) 2. Για την εκτίµηση της δυνατότητας µιας συγκέντρωσης να περιορίσει σηµαντικά τον ανταγωνισµό υπό την έννοια της παρ.1 του παρόντος άρθρου λαµβάνονται υπόψη ιδιαίτερα η διάρθρωση όλων των σχετικών αγορών, ο πραγµατικός ή δυνητικός ανταγωνισµός εκ µέρους επιχειρήσεων εγκατεστηµένων εντός ή εκτός Ελλάδας, η ύπαρξη νοµικών ή πραγµατικών εµποδίων εισόδου στην αγορά, η θέση των ενδιαφερόµενων επιχειρήσεων στην αγορά και η χρηµατοδοτική και οικονοµική δύναµή τους, οι δυνατότητες επιλογής των προµηθευτών και των χρηστών από τις επιχειρήσεις και από άλλες ανταγωνιστικές ή δυνητικά ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, η πρόσβασή τους στις πηγές εφοδιασµού ή στις αγορές διάθεσης των προϊόντων, η εξέλιξη της προσφοράς και της ζήτησης των οικείων αγαθών και υπηρεσιών, τα συµφέροντα των ενδιάµεσων και τελικών καταναλωτών και η συµβολή στην εξέλιξη της τεχνικής και οικονοµικής προόδου, υπό τον όρο ότι η εξέλιξη αυτή είναι προς το συµφέρον των καταναλωτών και δεν αποτελεί εµπόδιο για τον ανταγωνισµό. 3. Συγκέντρωση που απαγορεύθηκε από την Επιτροπή Ανταγωνισµού µε βάση την παράγραφο 1 µπορεί να εγκριθεί µε ειδικά αιτιολογηµένη απόφαση των Υπουργών Οικονοµίας και Οικονοµικών και Ανάπτυξης ( iv ), κατά τα ειδικότερα οριζόµενα στην παρ. 9 του άρθρου 4δ, όταν η συγκέντρωση παρουσιάζει γενικότερα οικονοµικά πλεονεκτήµατα, τα οποία αντισταθµίζουν τον περιορισµό του ανταγωνισµού που θα προκύψει από αυτή τη συγκέντρωση ή κρίνεται απαραίτητη για την εξυπηρέτηση υπέρτερου δηµόσιου και γενικότερου κοινωνικού συµφέροντος, ιδιαίτερα όταν συµβάλλει στον εκσυγχρονισµό και την εκλογίκευση της παραγωγής και της οικονοµίας, στην προσέλκυση επενδύσεων, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας στην ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά, στη δηµιουργία θέσεων απασχόλησης. ( v ) i Βλ. Απόφαση Ε.Α. αριθ. 305/V/2006 «σχετικά µε τον καθορισµό του ειδικότερου περιεχοµένου της δηµοσίευσης των συγκεντρώσεων που υπόκεινται σε προληπτικό έλεγχο και η ρύθµιση κάθε άλλου σχετικού µε αυτή θέµατος, σύµφωνα µε το άρθρο 4β παρ. 6 εδάφ. β του ν. 703/1977, όπως ισχύει, σε αντικατάσταση της µε αριθ. 185/ΙΙΙ/2001 Απόφασης της Επιτροπής Ανταγωνισµού» ii Ηδιάταξη προστέθηκε µε το άρθρο 9 παρ.5 ν.2741/99 iii Εξαιρετικά για τις συγκεντρώσεις Επιχ/σεων Μέσων Ενηµέρωσης στο άρθρο 3 παρ.7 στοιχ.α) εδάφ. α ν.3592/2007 προβλέπεται ότι: «Απαγορεύεται η συγκέντρωση επιχειρήσεων είτε σε περίπτωση που διαπιστώνεται, κατά τα ως άνω, η κατοχή δεσπόζουσας θέσης σε µία ή περισσότερες από τις συµµετέχουσες στη συγκέντρωση επιχειρήσεις είτε σε περίπτωση που αποκτάται δεσπόζουσα θέση λόγω της συγκεντρώσεως.». Επίσης, στο άρθρο 5 του ιδίου νόµου προβλέπονται µεταξύ άλλων και τα εξής: «9. Σε κάθε περίπτωση δεν επιτρέπεται η απόκτηση µέσων ενηµέρωσης (τλεόραση, ραδιόφωνο, εφηµερίδες, περιοδικά), όταν η απόκτηση αυτή συνιστά υπέρβαση του ποσοστού συγκέντρωσης στην αγορά, κατά τα αναφερόµενα στο άρθρο 3 του παρόντος.» iv Κατά το άρθρο 17 παρ.4 ν.3260/2004 «Αρµοδιότητες του Υπουργού Ανάπτυξης σχετικές µε αποφάσεις ή γνώµη της Επιτροπής Ανταγωνισµού, τις οποίες ασκεί µόνος ή από κοινού µε τον Υπουργό Εθνικής Οικονοµίας, σύµφωνα µε τις διατάξεις του ν.703/1977, ασκούνται µε τη σύµπραξη του Υπουργού Εµπορικής Ναυτιλίας, στα θέµατα που αφορούν επιχειρήσεις θαλάσσιων µεταφορών.» v Ιστ.: Οι διατάξεις των παραγρ. 1 και 2 του άρθρου 4γ το διάστηµα είχαν ως εξής: «Η συγκέντρωση, που αφορά σε επιχειρηµατικούς κλάδους, οι οποίοι έχουν υπαχθεί σε προληπτικό έλεγχο, σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα στην παρ. 1, απαγορεύεται, αν µπορεί να οδηγήσει σε παρεµπόδιση, περιορισµό ή νόθευση του ανταγωνισµού στο σύνολο ή σε µέρος της εθνικής αγοράς, ιδιαίτερα µε τη δηµιουργία ή ενίσχυση δεσπόζουσας θέσης. Στα πλαίσια της εκτιµήσεως της δυνατότητας µιας συγκεντρώσεως επιχειρήσεων να παρεµποδίσει, περιορίσει ή νοθεύσει τον ανταγωνισµό, λαµβάνονται υπόψη ιδιαίτερα το µερίδιο συµµετοχής τους στη σχετική αγορά, η χρηµατοδοτική και οικονοµική τους δύναµη, η πρόσβασή τους σε πηγές εφοδιασµού ή στις αγορές διαθέσεως, η ανταγωνιστικότητά τους διεθνώς, η ύπαρξη νοµικών ή πραγµατικών εµποδίων εισόδου στην αγορά

14 14 Άρθρο 4δ ιαδικασία προληπτικού ελέγχου συγκεντρώσεων [Άρθρο 6 ν. 3373/2005 ( 35 ). Η διάταξη είχε εισαχθεί (προστεθεί) στο νόµο µε το άρθρο 2 ν.1934/1991 ως «άρθρο 4γ» ( 36 ), το οποίο κατόπιν αντικαταστάθηκε µε «νέο άρθρο 4δ» βάσει του άρθρου 2 παρ. 5 ν.2296/1995 ( 37 ) και τροποποιήθηκε µε το άρθρο 9 παρ. 6 ν.2741/1999 ( 38 )] 1. Η Επιτροπή Ανταγωνισµού εξετάζει τη γνωστοποιούµενη συγκέντρωση µόλις υποβληθεί η σχετική γνωστοποίηση. 2. Αν διαπιστωθεί ότι η γνωστοποιηθείσα συγκέντρωση δεν εµπίπτει στο πεδίο εφαρµογής του άρθρου 4β παρ. 1, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισµού, µέσα σε ένα (1) µήνα από τη γνωστοποίηση, εκδίδει πράξη, η οποία κοινοποιείται στα πρόσωπα ή στις επιχειρήσεις που έχουν προβεί στη γνωστοποίηση. Η πράξη αυτή δεν περιορίζει την εφαρµογή των διατάξεων των άρθρων 1, 2, 2α και 5 του παρόντος νόµου. 3. Αν διαπιστωθεί ότι η γνωστοποιηθείσα συγκέντρωση, παρότι εµπίπτει στο πεδίο εφαρµογής της παρ.1 του άρθρου 4β, δεν προκαλεί σοβαρές αµφιβολίες ως προς τη δυνατότητά της να περιορίσει σηµαντικά τον ανταγωνισµό στις επί µέρους αγορές στις οποίες αφορά, η Επιτροπή Ανταγωνισµού, µε απόφασή της που εκδίδεται µέσα σε ένα (1) µήνα από τη γνωστοποίηση, επιτρέπει τη συγκέντρωση. ( i ) 4. Αν διαπιστωθεί ότι η γνωστοποιηθείσα συγκέντρωση εµπίπτει στο πεδίο εφαρµογής του παρόντος νόµου και προκαλεί σοβαρές αµφιβολίες ως προς το συµβατό αυτής µε τις απαιτήσεις λειτουργίας του ανταγωνισµού στις επί µέρους αγορές στις οποίες αφορά, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισµού, µε απόφασή του που εκδίδεται µέσα σε ένα (1) µήνα από την γνωστοποίηση κινεί τη διαδικασία της πλήρους διερεύνησης της γνωστοποιούµενης συγκέντρωσης και ενηµερώνει αµελλητί τις συµµετέχουσες επιχειρήσεις σχετικά µε την απόφασή του. 5. Με την επιφύλαξη των παραγράφων 2 και 3, η υπόθεση εισάγεται στην Επιτροπή Ανταγωνισµού µέσα σε προθεσµία σαράντα πέντε (45) ηµερών από την ηµεροµηνία γνωστοποίησης. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, που έχουν σχέση µε τη φύση της συγκεκριµένης γνωστοποίησης, αν ο Πρόεδρος διαπιστώσει ότι η προθεσµία των σαράντα πέντε (45) ηµερών δεν µπορεί να τηρηθεί, παρατείνει την προθεσµία αυτή για χρόνο όχι µεγαλύτερο των δεκατεσσάρων (14) ηµερών και ενηµερώνει σχετικά τα γνωστοποιούντα µέρη επτά (7) τουλάχιστον ηµέρες πριν από τη λήξη της πιο πάνω προθεσµίας. 6. Με απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισµού, η οποία εκδίδεται µέσα σε ενενήντα (90) ηµέρες από τη γνωστοποίηση της συγκέντρωσης, σε περίπτωση που δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της παρ. 1 του άρθρου 4γ και στην περίπτωση της παρ. 5 του άρθρου 4, όταν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της παρ. 3 του άρθρου 1, απαγορεύεται η συγκέντρωση. Σε κάθε άλλη περίπτωση, η Επιτροπή Ανταγωνισµού επιτρέπει τη συγκέντρωση. Η πάροδος της προθεσµίας των ενενήντα (90) ηµερών χωρίς την έκδοση απορριπτικής απόφασης, θεωρείται ως έγκριση της συγκέντρωσης εκ µέρους της Επιτροπής Ανταγωνισµού, η οποία εκδίδει υποχρεωτικώς τη σχετική διαπιστωτική πράξη. ( ii ) ( i επόµ.σελ. ) και η εξέλιξη της προσφοράς και ζήτησης των προϊόντων ή υπηρεσιών που αφορά η συγκέντρωση.» (βλ. άρ.4β παρ. 3 ως είχε προστεθεί µε το άρ. 2 ν.1934/1991) i Ιστ. Η πρόβλεψη για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων σε δύο «φάσεις» (συνοπτική διαδικασία και εις βάθος διερεύνηση) εισήχθη στο νόµο µε το άρθρο 6 ν.3373/2005. Προ του 2005 η διαδικασία ήταν ενιαία (αρ. 4δ παρ. 3επ., όπως τροποποιήθηκε µε το άρ.2 παρ.5 ν.2296/95: «3. Αν διαπιστωθεί ότι η γνωστοποιηθείσα συγκέντρωση εµπίπτει στο πεδίο εφαρµογής του άρθρου 4β παρ. 1, µέσα σε ένα (1) µήνα από την ηµεροµηνία γνωστοποίησης, η υπόθεση εισάγεται στην Επιτροπή Ανταγωνισµού Αν η Επιτροπή Ανταγωνισµού διαπιστώσει ότι η γνωστοποιηθείσα συγκέντρωση, µετά τυχόν τροποποιήσεις που επέφεραν οι συµµετέχουσες επιχειρήσεις, δεν µπορεί να περιορίσει σηµαντικά τον ανταγωνισµό, εκδίδει σχετική απόφαση, µέσα σε προθεσµία δύο (2) µηνών από την εισαγωγή της υπόθεσης σε αυτή. 6. Αν διαπιστώσει ότι η συγκέντρωση µπορεί να περιορίσει σηµαντικά τον ανταγωνισµό, εκδίδει, µέσα σε προθεσµία δύο (2) µηνών από την εισαγωγή της υπόθεσης σε αυτή, απόφαση µε την οποία απαγορεύει την πραγµατοποίηση της συγκέντρωσης») ii Η διάταξη εισήχθη στο νόµο µε το άρθρο 6 του ν.3373/2005, ο οποίος στο άρθρο 33 παρ. 1 επίσης προέβλεπε ότι «[µ]έχρι την η προθεσµία των ενενήντα (90) ηµερών, δεν [ήταν] αποκλειστική και η πάροδος αυτής δεν συνεπάγετ[ο] την έγκριση της αίτησης.» (βλ. Μεταβατικές διατάξεις)

15 15 7. Οι αποφάσεις που εκδίδονται σύµφωνα µε τις προηγούµενες παραγράφους 3 και 6, καλύπτουν και τους περιορισµούς που συνδέονται άµεσα µε την πραγµατοποίηση της συγκέντρωσης και είναι απαραίτητοι για αυτή. 8. Η Επιτροπή Ανταγωνισµού µπορεί να εγκρίνει συγκέντρωση, σύµφωνα µε την παράγραφο 6, µε όρους και προϋποθέσεις που η ίδια επιβάλλει, προκειµένου να διασφαλιστεί, ότι οι συµµετέχουσες επιχειρήσεις θα τηρήσουν τις τυχόν δεσµεύσεις που έχουν αναλάβει έναντι της Επιτροπής Ανταγωνισµού, για να καταστεί η συγκέντρωση συµβατή µε την παρ.1 του άρθρου 4γ και στην περίπτωση της παρ. 5 του άρθρου 4, προκειµένου να εξασφαλισθεί η τήρηση των προϋποθέσεων της παρ. 3 του άρθρου Μετά από αίτηση των ενδιαφερόµενων µερών, που υποβάλλεται µέσα σε ένα (1) µήνα από την κοινοποίηση της απόφασης της Επιτροπής Ανταγωνισµού µε την οποία απαγορεύεται η συγκέντρωση, οι Υπουργοί Οικονοµίας και Οικονοµικών και Ανάπτυξης ( ii ) µπορούν, µε απόφασή τους, να εγκρίνουν τη συγκέντρωση, κατά τα οριζόµενα στο άρθρο 4γ παρ.3. Η απόφαση αυτή εκδίδεται µέσα σε προθεσµία δύο (2) µηνών από την υποβολή της αίτησης και µπορεί να θέτει όρους και να επιβάλλει υποχρεώσεις για την εξασφάλιση συνθηκών αποτελεσµατικού ανταγωνισµού ή τη διασφάλιση της επίτευξης των οικονοµικών ή άλλων πλεονεκτηµάτων που αντισταθµίζουν τις δυσµενείς συνέπειες για τον ανταγωνισµό. Η παρέλευση άπρακτης της δίµηνης προθεσµίας ισοδυναµεί µε απόρριψη της αίτησης. 10. Οι προθεσµίες που προβλέπονται στις προηγούµενες παραγράφους 3 και 6 µπορούν να παραταθούν στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) αν συµφωνήσουν οι επιχειρήσεις που συµµετέχουν στη συγκέντρωση, β) αν το έντυπο της γνωστοποίησης δεν έχει συµπληρωθεί πλήρως, µε αποτέλεσµα να µην µπορεί η Επιτροπή Ανταγωνισµού να προβεί στην αξιολόγηση της γνωστοποιούµενης συγκέντρωσης και εφόσον οι γνωστοποιούντες ειδοποιηθούν για αυτό µέσα σε αποκλειστική προθεσµία επτά ηµερών από τη γνωστοποίηση της συγκέντρωσης, γ) αν η γνωστοποίηση είναι λανθασµένη ή παραπλανητική, µε αποτέλεσµα να µην µπορεί η Επιτροπή Ανταγωνισµού να προβεί στην αξιολόγηση της γνωστοποιούµενης συγκέντρωσης. Στις περιπτώσεις β και γ, ως χρονικό σηµείο έναρξης των προθεσµιών θεωρείται η ηµεροµηνία της προσήκουσας γνωστοποίησης ή της συγκέντρωσης των πλήρων και ακριβών στοιχείων από την αρµόδια για τον ανταγωνισµό υπηρεσία. 11. Σε περίπτωση που, µε δικαστική απόφαση ακυρώνεται εν όλω ή εν µέρει, η απόφαση που εκδίδεται µε βάση τις προηγούµενες διατάξεις του άρθρου αυτού, οι προθεσµίες που προβλέπονται στις παραγράφους 3 και 6 αρχίζουν εκ νέου από την ηµεροµηνία κοινοποίησης της δικαστικής απόφασης στην αρµόδια υπηρεσία. 12. Οι αποφάσεις που εκδίδονται σύµφωνα µε τις προηγούµενες παραγράφους 2, 3 και 6 µπορούν να ανακληθούν από το όργανο που τις εξέδωσε στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) αν η έκδοσή τους στηρίχθηκε σε ανακριβή και παραπλανητικά στοιχεία, β) αν οι συµµετέχουσες επιχειρήσεις παραβούν οποιονδήποτε όρο ή υποχρέωση που καθορίζονται µε την απόφαση. Αν ανακληθεί η απόφαση στις πιο πάνω περιπτώσεις, επιτρέπεται η έκδοση νέας απόφασης, χωρίς την τήρηση των προθεσµιών που προβλέπονται στο άρθρο αυτό. i Ιστ.: Το διάστηµα η Επιτροπή Ανταγωνισµού διέθετε γνωµοδοτική αρµοδιότητα σε ότι αφορούσε την έγκριση ή απαγόρευση συγκεντρώσεων επιχειρήσεων που υπόκειντο σε προληπτικό έλεγχο. Την αποφασιστική αρµοδιότητα είχε ο Υπουργός Εµπορίου (βλ. άρθρα 4γ και 4δ ως είχαν διαµορφωθεί από το άρ.2 ν.1934/1991). ii Κατά το άρ.17 παρ.4 ν.3260/2004 «Αρµοδιότητες του Υπουργού Ανάπτυξης σχετικές µε αποφάσεις ή γνώµη της Επιτροπής Ανταγωνισµού, τις οποίες ασκεί µόνος ή από κοινού µε τον Υπουργό Εθνικής Οικονοµίας, σύµφωνα µε τις διατάξεις του ν.703/1977, ασκούνται µε τη σύµπραξη του Υπουργού Εµπορικής Ναυτιλίας, στα θέµατα που αφορούν επιχειρήσεις θαλάσσιων µεταφορών.»

16 16 Άρθρο 4ε Αναστολή πραγµατοποίησης της συγκέντρωσης [Άρθρο 7 ν. 3373/2005 ( 39 ). Η διάταξη είχε εισαχθεί (προστεθεί) στο νόµο µε το άρθρο 2 ν.1934/1991 ως «άρθρο 4δ» ( 40 ), το οποίο στη συνέχεια αντικαταστάθηκε µε «νέο άρθρο 4ε» βάσει του άρθρου 2 παρ.6 ν.2296/1995 ( 41 ) και τροποποιήθηκε µε το άρθρο 9 παρ. 7 ν.2741/1999 ( 42 )] 1. Με την επιφύλαξη των διατάξεων των επόµενων παραγράφων 2 και 3, απαγορεύεται η πραγµατοποίηση της συγκέντρωσης µέχρι την έκδοση µιας από τις αποφάσεις που προβλέπονται στις παραγράφους 2, 3 και 6 του άρθρου 4δ. Η απαγόρευση αυτή ισχύει και για τις συγκεντρώσεις που δεν γνωστοποιήθηκαν σύµφωνα µε όσα ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 4β. Σε περίπτωση υπαίτιας παράβασης της απαγόρευσης αυτής, επιβάλλεται από την Επιτροπή, σε όσους υπέχουν την υποχρέωση γνωστοποίησης, κατά την παρ. 3 του άρθρου 4β, πρόστιµο τουλάχιστον τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ, το οποίο σε κάθε περίπτωση δεν µπορεί να υπερβαίνει το δεκαπέντε τοις εκατό (15%) του συνολικού κύκλου εργασιών, όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 4στ. ( i ) 2. Οι διατάξεις της προηγουµένης παραγράφου δεν παρακωλύουν την πραγµατοποίηση δηµόσιας προσφοράς, αγοράς ή ανταλλαγής ή την απόκτηση, στα πλαίσια χρηµατιστηριακών συναλλαγών, συµµετοχής που εξασφαλίζει τον έλεγχο µιας επιχείρησης, εφόσον οι πράξεις αυτές έχουν γνωστοποιηθεί στην αρµόδια για τον ανταγωνισµό υπηρεσία, µέσα στην προθεσµία που προβλέπεται στην παρ. 1 του άρθρου 4β και υπό τον όρο ότι ο αποκτών δεν ασκεί τα δικαιώµατα ψήφου που συνδέονται µε τους συγκεκριµένους τίτλους ή τα ασκεί µόνο για να διατηρήσει την πλήρη αξία της επένδυσής του και βάσει ειδικής άδειας, η οποία παρέχεται από την Επιτροπή Ανταγωνισµού σύµφωνα µε την επόµενη παράγραφο Η Επιτροπή Ανταγωνισµού µπορεί, ύστερα από αίτηση των ενδιαφεροµένων, να επιτρέψει παρέκκλιση από τις υποχρεώσεις που ορίζονται στις παραγράφους 1 και 2, προκειµένου να αποφευχθούν σοβαρές ζηµιές σε βάρος µιας ή περισσότερων επιχειρήσεων τις οποίες αφορά η πράξη συγκέντρωσης ή σε βάρος τρίτου. Στην απόφαση που επιτρέπει την παρέκκλιση, µπορεί να τίθενται όροι και υποχρεώσεις για την εξασφάλιση συνθηκών αποτελεσµατικού ανταγωνισµού και την αποτροπή καταστάσεων που θα µπορούσαν να δυσχεράνουν την εκτέλεση τυχόν απαγορευτικής οριστικής απόφασης. Η άδεια παρέκκλισης µπορεί να ζητείται και να παρέχεται οποτεδήποτε είτε πριν από τη γνωστοποίηση είτε µετά τη συναλλαγή. Η απόφαση που επιτρέπει την παρέκκλιση, µπορεί να ανακληθεί από την Επιτροπή Ανταγωνισµού, αν συντρέχει κάποιος από τους λόγους που αναφέρονται στην παρ. 12 του άρθρου 4δ. ( ii ) 4. Σε περίπτωση που έχει ήδη πραγµατοποιηθεί η συγκέντρωση κατά παράβαση των διατάξεων ή των αποφάσεων που απαγορεύουν την πραγµατοποίησή της, η Επιτροπή Ανταγωνισµού διατάσσει, µε απόφαση που εκδίδεται σύµφωνα µε την παρ. 6 του άρθρου 4δ ή µε χωριστή απόφαση, χωρίς τήρηση προθεσµίας, το διαχωρισµό των επιχειρήσεων που συµµετέχουν στη συγκέντρωση, ιδίως µε τη διάλυση i Ιστ.: Το ανώτατο όριο του προστίµου για πρόωρη πραγµατοποίηση συγκέντρωσης (15%) ισχύει από το 1991 (άρ. 4δ παρ. 1 εδ.β, όπως προστέθηκε µε το άρθρο 2 ν.1934/91). Με τις τροποποιήσεις που εισήγαγε στο νόµο ο ν.2296/1995 η αποφασιστική αρµοδιότητα για την επιβολή του προστίµου το 1995 πέρασε στην Επιτροπή Ανταγωνισµού αντί του Υπουργού Εµπορίου που ίσχυε µέχρι τότε. Το 1999, µε την τροποποίηση του άρθρου 4ε από το άρθρο 9 παρ. 7 ν.2741/99, θεσµοθετήθηκαν το ελάχιστο ποσό προστίµου ( δρχ.) και η ύπαρξη υπαιτιότητας ως προϋπόθεση για την επιβολή του προστίµου ενώ επίσης διευκρινίσθηκε ότι το πρόστιµο επιβάλλεται «στους κατά την παράγραφο 3 του άρθρου 4β υπόχρεους προς γνωστοποίηση». Το 2005 το ελάχιστο όριο προστίµου αναπροσαρµόσθηκε στα ευρώ (άρ.7 ν.3373/05) ii Ιστ.: Το διάστηµα «[ο] Υπουργός Εµπορίου µπορ[ούσε], µετά από αίτηση και κατόπιν γνωµοδοτήσεως της Επιτροπής Ανταγωνισµού, να επιτρέψει παρέκκλιση από την απαγόρευση πραγµατοποιήσεως της συγκεντρώσεως, προκειµένου να αποφευχθούν σοβαρές ζηµίες εις βάρος µιας ή περισσοτέρων επιχειρήσεων, τις οποίες αφορ[ούσε] η πράξη συγκέντρωσης, ή εις βάρος ενός τρίτου. Η παρέκκλιση µπορ[ούσε] να συνοδεύεται από όρους και υποχρεώσεις» για να εξασφαλισθούν «συνθήκες ουσιαστικού ανταγωνισµού»(βλ. άρ. 4δ παρ. 3 ως είχε διαµορφωθεί µε το άρθρο 2 ν.1934/1991). Το 1995 οι διατάξεις των παραγρ. 2 και 3 του άρθρου 4ε ν.703/77, διαµορφώθηκαν ως έχουν σήµερα.

17 17 της συγχώνευσης ή τη διάθεση όλων των µετοχών ή στοιχείων του ενεργητικού που έχουν αποκτήσει, για να επανέλθει η κατάσταση που επικρατούσε πριν από την πραγµατοποίηση της συγκέντρωσης. Σε βάρος των επιχειρήσεων που δεν συµµορφώνονται µε την απόφαση αυτή, η Επιτροπή Ανταγωνισµού επιβάλλει πρόστιµο ύψους µέχρι δεκαπέντε τοις εκατό (15%) του συνολικού κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων που συµµετέχουν στη συγκέντρωση κατά τα οριζόµενα στο άρθρο 4στ και επιπλέον πρόστιµο ύψους ευρώ, για κάθε ηµέρα που παρέρχεται χωρίς συµµόρφωση προς την απόφαση. ( i ) 5. Η απόφαση που εκδίδεται σύµφωνα µε την προηγούµενη παράγραφο, δεν αποκλείει τη δυνατότητα έγκρισης της συγκέντρωσης από τους Υπουργούς Οικονοµίας και Οικονοµικών και Ανάπτυξης ( ii ), µε τη διαδικασία που προβλέπεται στην παρ. 9 του άρθρου 4δ, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 3 του άρθρου 4γ. 6. Το κύρος των δικαιοπραξιών που καταρτίζονται κατά παράβαση της προηγούµενης παραγράφου 1, εξαρτάται από την απόφαση που εκδίδεται κατ' εφαρµογή των παραγράφων 2, 3 και 6 του άρθρου 4δ ή κατ' εφαρµογή των προηγούµενων παραγράφων 4 ή 5. Σε κάθε περίπτωση, υπερισχύει η απόφαση των Υπουργών Οικονοµίας και Οικονοµικών και Ανάπτυξης, µε την οποία εγκρίνεται η συγκέντρωση. 7. Από τις διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν επηρεάζεται το κύρος των χρηµατιστηριακών συναλλαγών επί τίτλων γενικώς, περιλαµβανοµένων και των τίτλων που είναι µετατρέψιµοι σε άλλους τίτλους, εκτός αν οι αγοραστές και οι πωλητές γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν, ότι η σχετική συναλλαγή πραγµατοποιείται κατά παράβαση της προηγούµενης παραγράφου 1. Άρθρο 4στ Υπολογισµός των µεριδίων αγοράς και του κύκλου εργασιών [Άρθρο 8 ν. 3373/2005 ( 43 ). Η διάταξη είχε εισαχθεί (προστεθεί) στο νόµο µε το άρθρο 2 ν.1934/1991 ως «άρθρο 4ε» ( 44 ), το οποίο στη συνέχεια αντικαταστάθηκε µε «νέο άρθρο 4στ» βάσει του άρθρου 2 παρ.7 ν.2296/1995 ( 45 ) και τροποποιήθηκε µε τα άρθρα 9 παρ. 8 και 9 ν.2741/1999 ( 46 ) και 1 παρ. 6 ν.2837/2000 ( 47 )] 1. Το µερίδιο αγοράς, που ορίζεται σύµφωνα µε την παρ. 1 ( iii ) του άρθρου 4α, αντιστοιχεί στο άθροισµα όλων των µεριδίων αγοράς που κατέχουν οι συµµετέχουσες επιχειρήσεις στην εθνική αγορά ή στο τµήµα αυτής που αφορά η συγκέντρωση. i Ιστ.: Το διάστηµα σε περίπτωση πρόωρης πραγµατοποίησης της συγκέντρωσης «ο Υπουργός Εµπορίου, µετά από γνωµοδότηση της Επιτροπής Ανταγωνισµού, διαπιστώνοντας την ακυρότητα της δικαιοπραξίας, µε την οποία αποκτήθηκε ο έλεγχος, µπορ[ούσε] να διατάξει τη διάσπαση της επιχειρήσεως που προέκυψε από τη συγκέντρωση ή το διαχωρισµό των περιουσιακών στοιχείων, που αποκτήθηκαν µε τη συγκέντρωση ή τον τερµατισµό του ελέγχου ή όποιο άλλο µέτρο [έκρινε] πρόσφορο για την αποκατάσταση του ανταγωνισµού Η µη συµµόρφωση προς την απόφαση αυτή συνεπάγετ[ο] επιβολή προστίµου ύψους µέχρι 15% του συνολικού κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων, που συµµετείχαν στη συγκέντρωση, Το πρόστιµο αυτό επιβάλ[ετο] µε απόφαση του Υπουργού Εµπορίου.» (άρ.4δ παρ.2 ως είχε διαµορφωθεί µε το άρ.2 ν.1934/1991). Το 1995 η διάταξη διαµορφώθηκε ως εξής «Σε περίπτωση που έχει ήδη πραγµατοποιηθεί η συγκέντρωση κατά παράβαση των διατάξεων ή αποφάσεων που απαγορεύουν την πραγµατοποίησή της, η Επιτροπή Ανταγωνισµού µπορεί να διατάξει µε απόφαση βάσει του άρθρου 4δ παρ. 6 ή µε χωριστή απόφαση, χωρίς τήρηση προθεσµίας, το διαχωρισµό των επιχειρήσεων που συµµετέχουν στη συγκέντρωση ή των περιουσιακών στοιχείων ή τον τερµατισµό του κοινού ελέγχου ή όποια άλλα µέτρα κρίνει πρόσφορα για την άρση του περιορισµού του ανταγωνισµού που απορρέει από την πραγµατοποίηση της συγκέντρωσης. Σε περίπτωση µη συµµόρφωσης προς την απόφαση αυτή η Επιτροπή Ανταγωνισµού επιβάλλει πρόστιµο ύψους µέχρι (15%) του συνολικού κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων που συµµετέχουν στη συγκέντρωση και χρηµατική ποινή ύψους µέχρι ( ) δραχµές για κάθε ηµέρα καθυστέρησης συµµόρφωσης προς την απόφαση.» (άρ.2 παρ. 6 ν.2296/1995). ii Κατά το άρ.17 παρ.4 ν.3260/2004 «Αρµοδιότητες του Υπουργού Ανάπτυξης σχετικές µε αποφάσεις ή γνώµη της Επιτροπής Ανταγωνισµού, τις οποίες ασκεί µόνος ή από κοινού µε τον Υπουργό Εθνικής Οικονοµίας, σύµφωνα µε τις διατάξεις του ν.703/1977, ασκούνται µε τη σύµπραξη του Υπουργού Εµπορικής Ναυτιλίας, στα θέµατα που αφορούν επιχειρήσεις θαλάσσιων µεταφορών.» iii Ακριβέστερα στην «παρ. 1 στοιχείο α)»

18 18 2. Ο συνολικός κύκλος εργασιών, που ορίζεται σύµφωνα µε το στοιχείο β της παρ. 1 και την παρ. 4 του άρθρου 4α, τις παραγράφους 1 και 4 του άρθρου 4β και τα εδάφια 3 και 2 των παραγράφων 1 και 4, αντιστοίχως, του άρθρου 4ε περιλαµβάνει τα ποσά που απορρέουν από την πώληση προϊόντων και την παροχή υπηρεσιών από τις εν λόγω επιχειρήσεις, κατά περίπτωση στην εθνική ή παγκόσµια αγορά, κατά τη διάρκεια της τελευταίας οικονοµικής χρήσης και αντιστοιχούν στις συνήθεις δραστηριότητές τους, αφού αφαιρεθούν οι εκπτώσεις επί των πωλήσεων, καθώς και ο φόρος προστιθέµενης αξίας και άλλοι φόροι που συνδέονται άµεσα µε τον κύκλο εργασιών. Στο συνολικό κύκλο εργασιών µίας συµµετέχουσας επιχείρησης δεν περιλαµβάνονται οι συναλλαγές που πραγµατοποιούνται µεταξύ των επιχειρήσεων οι οποίες αναφέρονται στην επόµενη παράγραφο 5. ( i ) 3. Κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις της προηγούµενης παραγράφου 2, όταν η συγκέντρωση πραγµατοποιείται µε την απόκτηση τµηµάτων µιας ή περισσότερων επιχειρήσεων, ασχέτως αν τα τµήµατα αυτά έχουν ή όχι νοµική προσωπικότητα, λαµβάνονται υπόψη, όσον αφορά τον µεταβιβάζοντα, µόνο ο κύκλος εργασιών και το µερίδιο αγοράς που αντιστοιχούν στο µεταβιβαζόµενο µέρος. ύο ή περισσότερες πράξεις κατά το προηγούµενο εδάφιο, οι οποίες πραγµατοποιούνται σε χρονική περίοδο δύο (2) ετών µεταξύ των ίδιων προσώπων ή επιχειρήσεων, θεωρούνται ως µια µόνο συγκέντρωση, που πραγµατοποιείται την ηµεροµηνία της τελευταίας πράξης. 4. Αντί του κύκλου εργασιών λαµβάνονται υπόψη: α) Για τα πιστωτικά ιδρύµατα και τους λοιπούς χρηµατοοικονοµικούς οργανισµούς, το συνολικό ποσό των ακόλουθων κατηγοριών εσόδων, όπως ορίζονται από τις διατάξεις του π.δ. 367/1994 (ΦΕΚ 200 Α ) αφού αφαιρεθούν, κατά περίπτωση, ο φόρος προστιθέµενης αξίας και οι άλλοι φόροι που συνδέονται άµεσα µε τις εν λόγω παρεχόµενες υπηρεσίες και προϊόντα: αα) έσοδα από τόκους και εξοµοιούµενα έσοδα, ββ) έσοδα από τίτλους: - έσοδα από µετοχές, µερίδια και άλλους τίτλους µεταβλητής απόδοσης, - έσοδα από συµµετοχές, - έσοδα από µερίδια σε συνδεδεµένες επιχειρήσεις, γγ) προµήθειες, δδ) καθαρά κέρδη από χρηµατοπιστωτικές πράξεις, εε) άλλα έσοδα εκµετάλλευσης. Ο κύκλος εργασιών ενός πιστωτικού ή χρηµατοοικονοµικού ιδρύµατος στην Ελλάδα περιλαµβάνει τα στοιχεία των εσόδων, όπως ορίζονται ανωτέρω, τα οποία πραγµατοποιεί κατά περίπτωση υποκατάστηµα ή τµήµα της επιχείρησης αυτής, εγκατεστηµένο στην Ελλάδα. ( ii ) i Ιστ.: Το διάστηµα : «Ο συνολικός κύκλος εργασιών, που αναφέρεται στα άρθρα 4α και 4β αντιστοιχ[ούσε] στο άθροισµα των κύκλων εργασιών των συµµετεχουσών επιχειρήσεων για το σύνολο των προϊόντων που πωλήθηκαν και των υπηρεσιών του υπό εξέταση κλάδου, που προσφέρθηκαν κατά την τελευταία οικονοµική χρήση, πριν από την αφαίρεση των φόρων και λοιπών τελών. Στον υπολογισµό αυτόν δεν περιλαµβ[ανόταν] ο κύκλος εργασιών που προκύπτει από συναλλαγές που πραγµατοποιούνται µεταξύ επιχειρήσεων του ιδίου οµίλου.» (άρ. 4ε παρ.2, ως είχε διαµορφωθεί µε το άρ.2 ν.1934/91) ii Ιστ.: Το διάστηµα : «Αντί για κύκλο εργασιών, κατά την έννοια των άρθρων 4α, 4β και του παρόντος άρθρου, λαµβ[ανόταν] υπόψη: α) για τράπεζες, πιστωτικά ιδρύµατα, χρηµατοοικονοµικούς οργανισµούς και επιχειρήσεις επενδύσεων χαρτοφυλακίου το ένα δέκατο των στοιχείων του ενεργητικού τους, όπως αυτό προ[έκυπτε] από τον ισολογισµό της τελευταίας κλεισµένης χρήσης.» [άρ.4ε παρ.5 στοιχ. α), ως είχε διαµορφωθεί µε το άρ.2 ν.1934/91]. Το 2005 στην διάταξη προστέθηκε το εξής: «Στην περίπτωση του άρθρου 4β ο συνολικός κύκλος εργασιών που έχει πραγµατοποιηθεί στην εθνική αγορά αντικαθίσταται από το ένα δέκατο των στοιχείων του ενεργητικού πολλαπλασιαζόµενο επί το λόγο των απαιτήσεων που προκύπτουν από συναλλαγές µε τράπεζες, άλλα πιστωτικά ιδρύµατα και πελάτες που έχουν την εγκατάστασή τους ή την κατοικία τους στην Ελλάδα επί το συνολικό ποσό των απαιτήσεων αυτών.» (αρ. 2 παρ.7 ν.2296/95). Το 2000 Το β εδάφιο της προαναφερθείσας διάταξης αντικαταστάθηκε ως εξής: «Στην περίπτωση του άρθρου 4β παρ. 1 στοιχείο β' ο συνολικός κύκλος εργασιών, που έχει πραγµατοποιηθεί στην εθνική αγορά, αντικαθίσταται από το ένα δέκατο (1/10) των στοιχείων του ενεργητικού, πολλαπλασιαζόµενο επί το λόγο των απαιτήσεων, που προκύπτουν από συναλλαγές µε τράπεζες, άλλα πιστωτικά ιδρύµατα και πελάτες που έχουν την εγκατάστασή τους ή την κατοικία τους στην Ελλάδα, προς το συνολικό ποσό των απαιτήσεων αυτών.»

19 19 β) Για τις ασφαλιστικές εταιρείες, η αξία των ακαθάριστων ασφαλίστρων που περιλαµβάνουν όλα τα εισπραχθέντα και προς είσπραξη ποσά, δυνάµει των ασφαλιστηρίων συµβολαίων που έχουν συναφθεί από αυτές ή για λογαριασµό τους, συµπεριλαµβανοµένων των ασφαλίστρων που έχουν εκχωρηθεί στους αντασφαλιστές, όπως η αξία αυτή προκύπτει µετά την έκπτωση των φόρων και λοιπών τελών που εισπράττονται βάσει του ποσού των ασφαλίστρων ή του συνολικού µεγέθους του ποσού αυτού. Όσον αφορά τον υπολογισµό του κύκλου εργασιών εντός της Ελλάδας σύµφωνα µε τα άρθρα 4α και 4β, λαµβάνονται υπόψη, αντίστοιχα, τα ακαθάριστα ασφάλιστρα που καταβάλλουν τα πρόσωπα που έχουν κατοικία ή εγκατάσταση στην Ελλάδα. ( i ) 5. Με την επιφύλαξη των διατάξεων της παραγράφου 3, ο κύκλος εργασιών και το µερίδιο αγοράς µιας συµµετέχουσας επιχείρησης, σύµφωνα µε τις παραγράφους: 1 στοιχείο β [«και «στοιχείο α)» ii ] και 4 του άρθρου 4α, 1 και 4 του άρθρου 4β, 1 εδάφ. 3 και 4 εδάφ. 2 του άρθρου 4ε, προκύπτει από το άθροισµα των κύκλων εργασιών και των µεριδίων αγοράς των ακόλουθων επιχειρήσεων: α) της συµµετέχουσας επιχείρησης, β) των επιχειρήσεων, στις οποίες οι συµµετέχουσες επιχειρήσεις διαθέτουν άµεσα ή έµµεσα: αα) είτε περισσότερο από το 50% του κεφαλαίου ή της περιουσίας, ββ) είτε την πλειοψηφία των δικαιωµάτων ψήφου, γγ) είτε την εξουσία να διορίζουν ή να παύουν την πλειοψηφία των µελών των οργάνων διοίκησης των επιχειρήσεων αυτών, δδ) είτε το δικαίωµα να διαχειρίζονται τις υποθέσεις των επιχειρήσεων αυτών, γ) των επιχειρήσεων που διαθέτουν σε µια συµµετέχουσα επιχείρηση τα δικαιώµατα ή τις δυνατότητες επιρροής που αναφέρονται στο στοιχείο β', δ) των επιχειρήσεων, στις οποίες µια επιχείρηση αναφερόµενη στο στοιχείο γ', διαθέτει τα δικαιώµατα επιρροής που αναφέρονται στο στοιχείο β', ε) των επιχειρήσεων στις οποίες, περισσότερες της µιας επιχειρήσεις από αυτές που αναφέρονται στα στοιχεία α' έως και δ', διαθέτουν από κοινού τα δικαιώµατα ή τις δυνατότητες επιρροής που αναφέρονται στο στοιχείο β'. ( iii ) 6. Όταν επιχειρήσεις που συµµετέχουν στη συγκέντρωση διαθέτουν, από κοινού, τα δικαιώµατα ή τις δυνατότητες επιρροής που αναφέρονται στο στοιχείο β της παρ. 5, κατά τον υπολογισµό του κύκλου εργασιών των συµµετεχουσών επιχειρήσεων σύµφωνα µε τις παραγράφους: 1 στοιχείο β και 4 του άρθρου 4α, 1 και 4 του άρθρου 4β και 1 εδάφ. 3 και 4 εδάφ. 2 του άρθρου 4ε, πρέπει: α) να µην λαµβάνεται υπόψη ο κύκλος εργασιών που προκύπτει από την πώληση αγαθών και την παροχή υπηρεσιών, µεταξύ της κοινής επιχείρησης και καθεµιάς από τις συµµετέχουσες επιχειρήσεις ή i Ιστ.: Το διάστηµα «Αντί για κύκλο εργασιών, κατά την έννοια των άρθρων 4α, 4β και του παρόντος άρθρου, λαµβ[ανόταν] υπόψη: β) για ασφαλιστικές επιχειρήσεις, το σύνολο των ακαθαρίστων ασφαλίστρων της τελευταίας οικονοµικής χρήσης.» [άρ.4ε παρ.5 στοιχ. β), ως είχε διαµορφωθεί µε το άρ.2 ν.1934/91). Το 1995 η διάταξη τροποποιήθηκε ως εξής: «4. Αντί του κύκλου εργασιών λαµβάνεται υπόψη: β) Για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις το σύνολο των ακαθάριστων ασφαλίστρων που περιλαµβάνει όλα τα εισπραχθέντα και προς είσπραξη ποσά βάσει των ασφαλιστικών συµβάσεων που έχουν συναφθεί από αυτές ή για λογαριασµό τους, συµπεριλαµβανοµένων των ασφαλίστρων που έχουν εκχωρηθεί σε αντασφαλιστές και µετά την έκπτωση των φόρων και λοιπών τελών που εισπράττονται βάσει του ποσού των ασφαλίστρων ή του συνολικού µεγέθους του ποσού αυτού. Στην περίπτωση του άρθρου 4β παράγραφος 1 στοιχείο β' λαµβάνονται υπόψη αντίστοιχα τα ακαθάριστα ασφάλιστρα που καταβάλλουν αυτοί, οι οποίοι έχουν την εγκατάσταση ή την κατοικία τους στην Ελλάδα.» (άρ. 2 παρ.7 ν.2296/95). Το 1999 το τελευταίο εδάφιο της διάταξης, όπως είχε τροποποιηθεί µε το άρ. 2 ν.2296/95 καταργήθηκε (άρ.9 παρ.9 ν.2741/1999) ii Εκ παραδροµής στην τροποποίηση της διάταξης µε το άρθρο 8 του ν.3373/05 δεν έγινε αναφορά και στα υπό «στοιχείο α)» της παρ. 1 του άρθρου 4α που αφορά η διάταξη. iii Ιστ.: Το διάστηµα για τον υπολογισµό του συνολικού κύκλου εργασιών και του συνολικού µεριδίου αγοράς των συµµετεχουσών στη συγκέντρωση επιχειρήσεων «αθροίζοντ[ο] οι κύκλοι εργασιών και τα µερίδια αγοράς: α) των επιχειρήσεων που συµµετ[είχαν] στη συγκέντρωση, β) των επιχειρήσεων που [ήλεγχαν], κατά την έννοια του άρθρου 4, µία τουλάχιστον από τις επιχειρήσεις που συµµετ[είχαν] άµεσα στη συγκέντρωση, γ) των επιχειρήσεων που ελέγχοντ[ο], κατά την έννοια του άρθρου 4, από µία από τις επιχειρήσεις που συµµετ[είχαν] στη συγκέντρωση.» [βλ.άρ. 4ε παρ.6, ως είχε διαµορφωθεί µε το άρ.2 ν.1934/91]

20 20 κάθε άλλης επιχείρησης συνδεδεµένης µε µια από αυτές, κατά την έννοια της παραγράφου 5 στοιχεία β' έως ε', β) να λαµβάνεται υπόψη ο κύκλος εργασιών που προκύπτει από την πώληση προϊόντων ή την παροχή υπηρεσιών µεταξύ της κοινής επιχείρησης και κάθε τρίτης επιχείρησης. Αυτός ο κύκλος εργασιών καταλογίζεται εξίσου στις συµµετέχουσες επιχειρήσεις. Άρθρο 5 Κανονιστική παρέµβαση σε κλάδους της οικονοµίας [Άρθρο 9 παρ.1 ν. 3373/2005 ( 48 )] 1. Μετά από αίτηµα του Υπουργού Ανάπτυξης ( i ) ή αυτεπάγγελτα, η Επιτροπή Ανταγωνισµού εξετάζει συγκεκριµένο κλάδο της ελληνικής οικονοµίας και εφόσον διαπιστώσει ότι στον κλάδο αυτόν δεν υπάρχουν συνθήκες αποτελεσµατικού ανταγωνισµού και κρίνει ότι η εφαρµογή των άρθρων 1, 2, 2α και 4επ. δεν επαρκεί για την δηµιουργία συνθηκών αποτελεσµατικού ανταγωνισµού µπορεί, µε αιτιολογηµένη απόφασή της, να λάβει κάθε απολύτως αναγκαίο κανονιστικό µέτρο συµπεριφοράς ή διαρθρωτικού χαρακτήρα για τη δηµιουργία συνθηκών αποτελεσµατικού ανταγωνισµού στον συγκεκριµένο κλάδο της οικονοµίας. Η Επιτροπή Ανταγωνισµού, το αργότερο µέσα σε εξήντα (60) ηµέρες από την έναρξη της διαδικασίας κατά την προηγούµενη παράγραφο, οφείλει να γνωστοποιήσει τις αιτιολογηµένες απόψεις της ως προς την [µη ii ] ύπαρξη συνθηκών αποτελεσµατικού ανταγωνισµού στο συγκεκριµένο υπό εξέταση κλάδο της εθνικής οικονοµίας, καθορίζοντας και τις επιµέρους αγορές από τις οποίες αποτελείται ο κλάδος αυτός. 2. Η Επιτροπή Ανταγωνισµού δηµοσιεύει τις απόψεις της επαρκώς και µε πρόσφορο τρόπο και θέτει αυτές σε δηµόσια διαβούλευση. Η δηµόσια διαβούλευση διαρκεί τουλάχιστον τριάντα (30) ηµέρες. 3. Μετά το πέρας της δηµόσιας διαβούλευσης και εφόσον η Επιτροπή Ανταγωνισµού διαπιστώνει ξανά ότι και µετά τη διενέργεια της διαβούλευσης, στο συγκεκριµένο κλάδο της οικονοµίας δεν υπάρχουν συνθήκες αποτελεσµατικού ανταγωνισµού, ανακοινώνει τα συγκεκριµένα διαρθρωτικά µέτρα ή µέτρα συµπεριφοράς τα οποία θεωρεί ότι είναι τα απολύτως αναγκαία και πρόσφορα και σύµφωνα µε την αρχή της αναλογικότητας, για την δηµιουργία συνθηκών αποτελεσµατικού ανταγωνισµού. Τα µέτρα, τα οποία είναι δυνατόν να επιβληθούν από την Επιτροπή Ανταγωνισµού, είναι, ιδίως, η τήρηση της αρχής [της iii ] διαφάνειας, της µη διακριτικής µεταχείρισης, του λογιστικού διαχωρισµού και της υποχρέωσης κοστοστρέφειας στις τιµές. 4. Η Επιτροπή Ανταγωνισµού δηµοσιεύει επαρκώς και µε πρόσφορο τρόπο τις απόψεις της για τα µέτρα που ανακοινώνει κατά την προηγούµενη παράγραφο και θέτει αυτές σε δηµόσια διαβούλευση. Η δηµόσια διαβούλευση διαρκεί τουλάχιστον τριάντα (30) ηµέρες. 5. Η Επιτροπή Ανταγωνισµού, µετά το πέρας της διαβούλευσης κατά την προηγούµενη παράγραφο και αφού λάβει υπόψη τα αποτελέσµατα αυτής, επιβάλλει, µε απόφασή της, η οποία είναι και η µόνη εκτελεστή, τα συγκεκριµένα µέτρα συµπεριφοράς ή διαρθρωτικού χαρακτήρα τα οποία θεωρεί ότι είναι τα απολύτως αναγκαία και σύµφωνα µε την αρχή της αναλογικότητας για τη δηµιουργία συνθηκών αποτελεσµατικού ανταγωνισµού. ( iv ) 6. Η απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισµού κοινοποιείται αµελλητί στον Υπουργό Ανάπτυξης ο οποίος, µέσα σε αποκλειστική προθεσµία τριάντα (30) ηµερών, µπορεί, µε αιτιολογηµένη απόφασή του i Κατά το άρ.17 παρ. 4 ν.3260/2004 «Αρµοδιότητες του Υπουργού Ανάπτυξης σχετικές µε αποφάσεις ή γνώµη της Επιτροπής Ανταγωνισµού,, σύµφωνα µε τις διατάξεις του ν.703/1977, ασκούνται µε τη σύµπραξη του Υπουργού Εµπορικής Ναυτιλίας, στα θέµατα που αφορούν επιχειρήσεις θαλάσσιων µεταφορών.» ii Εκ παραδροµής το µόριο «µη» παρελήφθη στη διάταξη του άρ.9 παρ.1 ν.3373/05 µε την οποία εισήχθη στο νόµο η ισχύουσα ρύθµιση του άρθρου 5 iii Εκ παραδροµής η λέξη της έχει παραληφθεί στην τελευταία τροποποίηση της παραγράφου (άρ.9 ν.3373/2005) iv Βλ. και την µε αριθ. 334/V/2007 Απόφαση Ε.Α. µε θέµα «λήψη απόφασης, σύµφωνα µε το άρθρο 5 παρ. 5 του ν.703/77, όπως ισχύει, επί των µέτρων και προτάσεων στον κλάδο της αγοράς και εµπορίας πετρελαιοειδών προϊόντων, έπειτα από το µε αριθ. ηµ. πρωτ. 4871/ αίτηµα του Υπουργού Ανάπτυξης»