Εκπαιδευτήρια Ν. Μπακογιάννη. Γενικό Λύκειο. «Ο Κινηματογράφος στη Λάρισα»

Transcript

1 Εκπαιδευτήρια Ν. Μπακογιάννη Γενικό Λύκειο «Ο Κινηματογράφος στη Λάρισα» Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Σχ. Έτος Σελίδα 1

2 Ερευνητική Ομάδα: 1.Σταγιάννη Μαριαλένα 2.Μπαλκουράνη Αφροδίτη 3.Πάτσιδου Ιωάννα 4.Τσιμπούκη Αναστασία 5.Γραβάνη Ζωή 6.Δοντάς Ηλίας 7.Βαρνά Ελένη 8.Ράμμου Ιωάννα 9.Τσιάτας Κωνσταντίνος 10.Νταλαγιώργου Μαρτίνα 11.Φασούλα Στέλλα 12.Παπαβασιλείου Κλαίρη 13.Κοντόγια Κέλλυ 14.Χαλκιά Αναστασία 15.Κόκκαλη Μαρία Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Όλγα Βασιλείου Σελίδα 2

3 Περιεχόµενα 1. ΠΡΟΛΟΓΟΣ 2. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ 3. ΒΩΒΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ 4.ΟΜΙΛΩΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ 5.ΕΓΧΡΩΜΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ 6.Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 7.Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΣΤΗ ΛΑΡΙΣΑ 8.Ο ΘΕΡΙΝΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΣΤΟ ΜΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΠΑ 9.Η ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ 10.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σελίδα 3

4 Πρόλογος Ο κινηματογράφος είναι ίσως ο ταχύτερα εξελισσόμενος καλλιτεχνικός κλάδος. Από την προβολή της πρώτης ταινίας στις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι και σήμερα, η πρόοδος του υπήρξε αλματώδης και η πορεία του πάντοτε ανοδική. Στη σύγχρονη κοινωνία του 21ου αιώνα μάλιστα, ο ρόλος του δεν είναι εξ ολοκλήρου ψυχαγωγικός, αφού χρησιμοποιείται από τις εξουσίες ως όργανο προπαγάνδας. Επιβάλλει πρότυπα, τρόπους διασκέδασης, τάσεις της μόδας, αλλά έχει επίσης και την ικανότητα να διαμορφώνει πολιτικές θέσεις, ιδεολογίες και κοσμοθεωρίες. Στην εργασία μας ταξιδέψαμε αρκετά πίσω στο χρόνο προσπαθώντας να συλλάβουμε το κλίμα που επικρατούσε την εποχή που η έβδομη τέχνη βρισκόταν στην αυγή της ακμάζουσας πορείας της. Σκοπός μας είναι να παρουσιάσουμε κυρίως τις καινοτομίες που εισήχθησαν σε κάθε φάση της ιστορίας της, τους ανθρώπους που τις υποστήριξαν και τις εφάρμοσαν και τον τρόπο που αυτές εξελίχθηκαν μέχρι σήμερα. Μετά από βιβλιογραφική έρευνα στο πλαίσιο της οποίας επισκεφτήκαμε την Δημοτική Βιβλιοθήκη, με την πληθώρα βιβλίων που διαθέτει, συγκεντρώσαμε πληροφορίες σχετικά με την ιστορία του κινηματογράφου. Επιπρόσθετα, σημαντική πηγή για την έρευνά μας αποτέλεσε το διαδίκτυο. Βρήκαμε μεγάλο αριθμό πληροφοριών σχετικά με το ξεκίνημα του κινηματογράφου και την εξέλιξή του ως προς το είδος των ταινιών. Σημαντικός σταθμός στην έρευνά μας ήταν η ιστορία του κινηματογράφου στην πόλη μας τη Λάρισα. Θελήσαμε να μάθουμε αν οι Λαρισαίοι είχαν ενδιαφέρον για τον κινηματογράφο. Αναζητήσαμε τους παλιούς κινηματογράφους της πόλης και τους πρώτους κινηματογραφιστές. Σελίδα 4

5 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ Ο κινηματογράφος αν και ξεκίνησε από ένα στοίχημα μετατράπηκε στην πλέον κερδοφόρα βιομηχανία. Με το πέρασμα του χρόνου και όσο η τέχνη του κινηματογράφου άκμαζε αυξανόταν και ο ενθουσιασμός του κοινού με αποτέλεσμα οι απαιτήσεις του να πληθαίνουν καθώς όλοι επιζητούσαν καινοτομίες. Έτσι αποφασίσαμε να μελετήσουμε την εξέλιξη του κινηματογράφου ανά περιόδους. Αφετηρία της τέχνης αυτής αποτέλεσαν οι ασπρόμαυρες και βωβές ταινίες. Μετά από μερικά χρόνια και πολλές προσπάθειες επιτεύχθηκε η εισαγωγή του ήχου στις ασπρόμαυρες ταινίες. Αναζητήσαμε πληροφορίες για τη συνέχεια της προοδευτικής εξέλιξη της έβδομης τέχνης έτσι ώστε να καταλήξουμε στο ότι λίγα χρόνια αργότερα έκαναν την εμφάνιση τους οι εντυπωσιακές για εκείνη την εποχή έγχρωμες ταινίες. Στη συνέχεια άλλες καινοτομίες που στιγμάτισαν τον κινηματογράφο ήταν τα φαντασμαγορικά εφέ που κόβουν την ανάσα, τα κινούμενα σχέδια αλλά και οι ταινίες 3d μετέπειτα, οι οποίες έχουν την ιδιότητα να προβάλλουν γεγονότα φανταστικά ως ρεαλιστικά. Είναι γενικά δύσκολο να αναδειχθεί ένας μοναδικός εφευρέτης του κινηματογράφου, ως τεχνική της κινούμενης εικόνας. Επιπλέον, είναι γεγονός πως επί σειρά ετών ο άνθρωπος πειραματίστηκε πάνω στην προσπάθεια απεικόνισης της κίνησης. Καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη της τεχνικής του κινηματογράφου διαδραμάτισε η ανακάλυψη και διάδοση της φωτογραφίας, στα μέσα του 19ου αιώνα. Ο κινηματογράφος ξεκίνησε τυχαία το 1877 ως ένα στοίχημα που έβαλε ο Edward Muybridge για εικοσιπέντε χιλιάδες δολάρια. Ο ίδιος λοιπόν στοιχημάτισε ότι ένα άλογο που καλπάζει έχει σηκωμένα και τα τέσσερα πόδια του για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Τοποθέτησε λοιπόν εικοσιτέσσερις φωτογραφικές κάμερες κατά μήκος μιας διαδρομής που θα διένυε ένα άλογο. Όταν εμφανίστηκαν οι φωτογραφίες επαληθεύτηκε ο ισχυρισμός του και κέρδισε το στοίχημα. Παρατήρησαν όμως ότι μια γρήγορη εναλλαγή των φωτογραφιών δημιουργούσε την ψευδαίσθηση της κίνησης. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα του κινηματογράφου. Στην ανάπτυξή του συντέλεσε η δημιουργία του διάφανου υλικού αποτύπωσης το 1889 από τον Hannibal Goodwin και στη συνέχεια η κατασκευή ταινιών από το υλικό αυτό όπου μπορούσε να αποτυπωθεί μια ακολουθία από φωτογραφίες. Σελίδα 5

6 Πατέρες του σύγχρονου κινηματογράφου θεωρούνται οι αδελφοί Louis και Auguste Lumière οι οποίοι εργάζονταν σ ένα εργοστάσιο κινηματογραφικού εξοπλισμού στη Lyon πού είχε ιδρύσει ο πατέρας τους Antoine Lumière. Σύντομα ο Louis έγινε το δεξί χέρι του πατέρα του. Τα αδέλφια πήραν την μηχανή που είχε δημιουργήσει ο Thomas Edison,την πρώτη κινηματογραφική μηχανή. Ο ίδιος λίγο αργότερα από την εφεύρεσή του χτίζει και το πρώτο κινηματογραφικό studio το Black maria. Οι αδελφοί λοιπόν την βελτίωσαν και μέσα σε μόλις ένα χρόνο άρχισαν να κατασκευάζουν ταινίες. Στις 28 Δεκεμβρίου του 1895, έκαναν και την πρώτη δημόσια προβολή, στο ινδικό σαλόνι του Grand Cafe στο Παρίσι. Οι Lumières σύντομα εγκαινιάζουν κινηματογράφους σε όλες τις μεγάλες ευρωπαικές πρωτεύουσες. Ακόμη, εκατοντάδες μιμητές έρχονται να τους αντιγράψουν, αλλά και να βελτιώσουν την εφεύρεση τους. Η έβδομή τέχνη όπως ονομάστηκε από τον Ριτσιότο Κανούντο, φτηνή και προσιτή στο κοινό κάθε μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου, αναπτύχθηκε σε ποικιλία ειδών και διαδόθηκε παγκοσμίως. Τα αρχικά μονόλεπτα φιλμάκια με αξιοπερίεργα ή κωμικά θέματα εξελίχθηκαν σε μεγάλου μήκους ταινίες. Μέσα σε μια τριακονταετία ο βωβός κινηματογράφος έγινε ομιλών, το Χόλυγουντ κατέλαβε την πρώτη θέση στην παγκόσμια παραγωγή και επέβαλε τις αρχές της κλασικής κινηματογραφικής αφήγησης. Τα είδη αποτέλεσαν την έκφραση της «βιομηχανικής τάσης», ενώ οι πειραματισμοί, με πιο αναγνωρισμένο εκπρόσωπο τον Σεργκέι Αϊζενστάιν, συνδέθηκαν με την «καλλιτεχνική τάση». Στις 14 Οκτωβρίου του 1888 δημιουργήθηκε η πρώτη προσπάθεια για καταγραφή της κίνησης σε κινηματογραφική μηχανή. Πραγματοποιήθηκε κήπο του σπιτιού της οικογένειας Whitley, στο Oakwood Grange Road, χρησιμοποιώντας μια κινηματογραφική μηχανή με μονό φακό κ η λήψη διήρκεσε δύο δευτερόλεπτα. Η ταινία έμεινε γνωστή ως «Roundhay Garden Scene». Επίσης, ένας από τους πρώτους σκηνοθέτες και παραγωγούς της εποχής ήταν ο Georges Melies ο οποίος Σελίδα 6

7 προσπάθησε να αγοράσει μια κινηματογραφική μηχανή, αρχικά άδικα από τους αδελφούς Lumière και στη συνέχεια από κάποιο Ρόμπερτ Γούλιαμ Πωλ στο Λονδίνο. Οι ταινίες του θεωρήθηκαν πολύ επιτυχημένες αφού κρατούσαν προσηλωμένο το κοινό και μεταπηδούσαν από την πραγματικότητα στο κόσμο της φαντασίας, του ονείρου και του θαύματος. Από το 1904 περίπου και μετά, η αφηγηματική μορφή έγινε ο επικρατέστερος τύπος κινηματογραφικής δημιουργίας στην εμπορική βιομηχανία, και η παγκόσμια επιτυχία του κινηματογράφου εξακολουθούσε να μεγαλώνει. Γαλλικές, ιταλικές και αμερικανικές ταινίες κυριαρχούσαν στις παγκόσμιες αγορές. Δημιουργούνται στην Αμερική οι δύο πρώτες μεγάλες προχολιγουντιανές κινηματογραφικές εταιρίες, η Βίταγκραφ και η Μπάιογκραφ, που εδρεύουν στο Σικάγο και στη Νέα Υόρκη. Η καινοτομία τους έγκειται στο ότι αρχίζουν να προσλαμβάνουν «υπαλλήλους». Από την έννοια του υπαλλήλου γεννιέται σιγά σιγά η έννοια του σκηνοθέτη. Ο πρώτος σημαντικός σκηνοθέτης που προσλαμβάνεται από την Μπάιογκραφ είναι ο Γκρίφιθ (D. W. Griffith). Εκτιμάται ότι το 1908, στις Ηνωμένες Πολιτείες υπήρχαν περίπου κινηματογράφοι. Λίγο αργότερα όμως ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος περιόρισε την ελεύθερη διακίνηση ταινιών. ΒΩΒΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Ο όρος βωβός κινηματογράφος χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις ταινίες (βωβές ταινίες) που δεν είχαν συγχρονισμένο ηχογραφημένο ήχο και πιο συγκεκριμένα δεν είχαν ηχητικούς διαλόγους. Στις βωβές ταινίες οι διάλογοι γίνονται μέσω παντομίμας και κάρτες τίτλων-διαλόγων. Η ιδέα συνδυασμού κινούμενων εικόνων με ήχο είναι παλιά όσο και ο κινηματογράφος αλλά λόγω τεχνικών δυσκολιών ο συγχρονισμός διαλόγων έγινε πρακτικός στο τέλος της δεκαετίας του Η οπτική ποιότητα των βωβών ταινιών- ειδικά αυτών που δημιουργήθηκαν μετά το ήταν συχνά πολύ καλή. Όμως υπάρχει η εσφαλμένη αντίληψη ότι αυτές οι ταινίες είναι πρωτόγονες με τα σύγχρονα δεδομένα. Αυτή η αντίληψη υπάρχει λόγω του ότι συχνά οι βουβές ταινίες παίζονται σε λάθος ταχύτητα και λόγω της φθοράς της ταινίας με το πέρασμα του χρόνου. Στην αρχή οι ταινίες συνοδευόταν από ζωντανή μουσική. Από τότε η μουσική αναγνωρίστηκε σαν Σελίδα 7

8 βασικό στοιχείο στις ταινίες καθώς συνέβαλε στην ατμόσφαιρα δίνοντας στο κοινό συναισθηματικά στοιχεία. ΟΜΙΛΩΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Μέχρι τα τέλη του 1920 ο κινηματογράφος παρέμενε χωρίς ήχο και συχνά οι ταινίες συνοδεύονταν με ζωντανή μουσική. Είχαν ξεκινήσει βέβαια οι σκέψεις συνδυασμού κίνησης με εικόνες που καταγράφονται σε συνδυασμό με ήχο. Μια πρώτη απογοητευτική όπως αποδείχθηκε προσπάθεια πραγματοποιήθηκε το 1900 στο Παρίσι. Αντιμετώπιζαν τα εξής προβλήματα: αδυναμία πλήρους συγχρονισμού εικόνας και ήχου, αδυναμία ελέγχου της έντασης του ήχου και κακή ποιότητα και πιστότητα ήχου. Στη συνέχεια οι επόμενες προσπάθειες δεν είχαν εμπορική επιτυχία γιατί υπήρχαν οι ίδιες δυσκολίες. Το 1919 ακολούθησαν κι άλλες βελτιωμένες προσπάθειες. Τον Απρίλιο του 1923 στην Νέα Υόρκη, με βάση την τεχνολογία του Φόρεστ, γίνονται οι πρώτες προβολές εμπορικών ταινιών με πλήρως συγχρονισμένο ήχο. Τον Αύγουστο του 1926, προβλήθηκε η τρίωρη ταινία «Δον Ζουάν», η οποία περιείχε μουσική επένδυση και ηχητικά εφέ, αλλά καθόλου διάλογους. Τέλος τον Οκτώβρη η εταιρία Warner Brothers κυκλοφόρησε την πρώτη ταινία μεγάλου μήκους, «The Jazz Singer», η οποία υπήρξε η πρώτη που περιείχε διαλόγους. Στην Ευρώπη, η πρώτη αξιόλογη προσπάθεια εισαγωγής ήχου στον κινηματογράφο, σημειώνεται στις 16 Ιανουαρίου 1929, με την γερμανική παραγωγή «Φιλώ το χέρι σας κυρία μου», η οποία όμως δεν περιείχε διαλόγους. Η πρώτη ευρωπαϊκή εν μέρει «ομιλούσα» ταινία θεωρείται η «The Clue of the New Pin», βρετανικής παραγωγής και παρουσιάστηκε τον Μάρτιο του ΕΓΧΡΩΜΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Οι πρώτες έγχρωμες ταινίες εμφανίστηκαν περίπου μαζί με τις ομιλούσες. Η πρώτη έγχρωμη ταινία με τίτλο «A Visit to the Seaside» δημιουργήθηκε το 1908 στη Μ.Βρετανία από τον George Albert Smith και διήρκεσε οκτώ λεπτά. Άλλες παρόμοιες ταινίες που έχουν μείνει στην ιστορία είναι «Ο μάγος του Οζ» και το «Όσα παίρνει ο άνεμος», οι οποίες προβλήθηκαν το Βέβαια οι πρώτες προσπάθειες ξεκινούν από το 1905 που το κάθε καρέ έπρεπε να χρωματίζεται με το χέρι. Αργότερα κατασκευάστηκαν μηχανές για το χρωματισμό τους αλλά το αποτέλεσμα δεν ήταν καλό και κόστιζαν πολύ. Πραγματοποιήθηκαν πολλές ιδέες για την αντιμετώπιση του προβλήματος αν και αποδείχθηκαν ανεπιτυχείς. Το 1941 η μέθοδος για την δημιουργία των έγχρωμων φιλμ τελειοποιήθηκε. Ονομάστηκε Monopack Technicolor και είχε πολύ καλά αποτελέσματα αλλά ήταν αρκετά ακριβή. Σελίδα 8

9 και μέχρι τη δεκαετία του 1950, η παραγωγή έγχρωμων ταινιών μειοψηφούσε, κατά τη δεκαετία του 1960 και χάρη στην ανάπτυξη της σχετικής τεχνολογίας, ο έγχρωμος κινηματογράφος επικράτησε. Μέχρι την δεκαετία του 70 η Technicolor εγκατέλειψε την αγορά γιατί μια γερμανική εταιρία κυριάρχησε. Παρόλα αυτά τα φιλμ της Technicolor παραμένουν τα καλύτερα (όσον αφορά την ποιότητα) φιλμ που έχουν κατασκευαστεί. Σελίδα 9

10 Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η πρώτη σημαντική κατασκευαστική κίνηση στον χώρο του κινηματογράφου στην Ελλάδα παρατηρήθηκε το όταν ήρθαν οι ομιλούσες ταινίες στις οποίες ο ήχος με οπτική μορφή ήταν «γραμμένος» πάνω σε αυτές. Παράλληλα με τα εξαρτήματα ήχου άρχισαν και οι κατασκευές των εξαρτημάτων που ήταν απαραίτητα για την προβολή των ελληνικών υποτίτλων στις ξενόγλωσσες ταινίες. Οι διάλογοι έπρεπε να μεταφράζονται και με κάποιον τρόπο να ενσωματώνονται στην ταινία. Η πιο εύκολη και φτηνή λύση ήταν η εκτύπωση των υποτίτλων σε ξεχωριστό φιλμ, ένας τίτλος σε κάθε κινηματογραφικό καρέ, και η προβολή τους σε μια μικρή στενόμακρη οθόνη κάτω από τη μεγάλη. Γι αυτή τη δουλειά χρειαζόταν ένα ξεχωριστό μηχάνημα προβολής που ονομάζονταν (τιτλέζα). Περίπου την ίδια περίοδο με την προσαρμογή του ήχου, ξεκίνησαν συστηματικές προσπάθειες για την προσθήκη χρώματος, καθώς η μέθοδος του χρωματισμού των κινηματογραφικών καρέ με το χέρι, σταδιακά εγκαταλείφτηκε με την αύξηση της διάρκειας των ταινιών. Ανάμεσα στις πρώτες συνθετικές μεθόδους προσθήκης χρώματος, υπήρξε η Technicolor, η οποία τελειοποιήθηκε το 1941 αν και παρέμενε ακριβή λόγω των περίπλοκων σταδίων διαχωρισμού και εμφάνισης των χρωμάτων. Μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, εμφανίστηκε επιπλέον το έγχρωμο αρνητικό φιλμ της εταιρίας Eastman Kodak, το οποίο δεν απαιτούσε διαδικασία διαχωρισμού των χρωμάτων. Αν και μέχρι τη δεκαετία του 1950, η παραγωγή Σελίδα 10

11 έγχρωμων ταινιών μειοψηφούσε, κατά τη δεκαετία του 1960 και χάρη στην ανάπτυξη της σχετικής τεχνολογίας, ο έγχρωμος κινηματογράφος επικράτησε. Στην Ελλάδα, ο κινηματογράφος ξεκίνησε από την αρχή του 20 ου αιώνα. Η άνθιση του όμως άρχισε μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Η χρυσή εποχή του Ελληνικού κινηματογράφου ήταν από το 1960 μέχρι το 1973, καθώς θεωρούνταν η πιο δημοφιλή και προσιτή διασκέδαση. Έπειτα από τον ερχομό της τηλεόρασης το 1970, ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση για τον κινηματογράφο, με σταδιακή μείωση των εισιτηρίων. Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΣΤΗ ΛΑΡΙΣΑ Η πρώτη ταινία παίχτηκε στη Λάρισα μόλις το καλοκαίρι του 1908, στο κέντρο της πόλης μας, ενώ δεν υπήρχε ακόμα ηλεκτρικό ρεύμα! Το 1914 περίπου το κέντρο και η αγορά της πόλης ηλεκροδοτήθηκε και εμφανίστηκε ο ηλεκτροκίνητος κινηματογράφος. Σύγχρονοι όμως και αξιόλογοι κινηματογράφοι παρουσιάστηκαν στη Λάρισα μετά το 1930 ή καλύτερα μετά το , όταν το ηλεκτρικό ρεύμα από συνεχές έγινε τριφασικό. Κινηματογράφοι που λειτούργησαν από το 1930 και έπειτα είναι οι εξής: ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΙ: ΟΛΥΜΠΙΑ, ΑΚΡΟΠΟΛ, ΠΑΛΛΑΣ, ΓΑΛΑΞΙΑΣ, ΑΠΟΛΛΩΝ, ΔΙΟΝΥΣΙΑ, ΒΙΚΤΩΡΙΑ, ΑΛΕΑΝΔΡΟΣ ΘΕΡΙΝΟΙ: ΦΡΟΥΡΙΟ, ΟΑΣΙΣ, ΑΧΙΛΛΕΙΟΝ, ΤΙΤΑΝΙΑ, ΧΑΡΑΥΓΗ, ΑΡΙΖΟΝΑ, ΟΡΦΕΑΣ, ΠΑΛΛΑΣ, ΑΝΕΣΙΣ, ΤΕΜΠΗ, ΑΚΡΟΠΟΛ, ΦΑΝΤΑΣΙΑ, ΒΙΚΤΩΡΙΑ, ΠΑΝΟΡΑΜΑ, RΕΧ Οι δεκαετίες του 30 και του 40 υπήρξαν αρκετά δύσκολες για το σύνολο των Ελλήνων, άρα και για τους Λαρισαίους. Γεγονότα μεγάλης σημασίας κατά την περίοδο του μεσοπολέμου και του Β Παγκοσμίου πολέμου «ωθούν» και τους Λαρισαίους στις κινηματογραφικές αίθουσες, προκειμένου να ξεχαστούν από τα μεγάλα προβλήματα, αλλά ακόμη και να πληροφορηθούν γεγονότα υψίστης σημασίας. Τα εσωτερικά προβλήματα ( εμφύλιος πόλεμος ), αλλά και η οικονομική καταστροφή μετά τον πόλεμο δεν επέστρεψαν στον ελληνικό κινηματογράφο να γνωρίσει την καλλιτεχνική έκρηξη που συντελέστηκε σε άλλες χώρες την ίδια Σελίδα 11

12 περίοδο. Η κρατική αδιαφορία για οικονομική ενίσχυση της παραγωγής την εξάρτησε αποκλειστικά, όσον αφορά στην ποιότητα και την ποσότητα των παραγόμενων ταινιών, από τις βλέψεις και τις προσδοκίες των ολιγάριθμων παραγωγών και επενδυτών. Οι ταινίες που παράγονται κάθε χρόνο είναι γύρω στις 10 μέχρι το 1950, με εξέχουσες σε δραστηριότητες δύο εταιρίες, τη «Φίνος Φίλμ» και την «Ανζερβός». Κατά τη δεκαετία 1950, σημειώνεται μία παραγωγική έκρηξη πρωτοφανής για τα ελληνικά δεδομένα, η οποία συνδυάζεται με την αύξηση του αριθμού των αιθουσών. Η προέλευση του κοινού στις αίθουσες φτάνει στο υψηλότερο σημείο και δημιουργεί «φαινόμενο» αριθμού» εισιτηρίων, αξιοσημείωτο παγκοσμίως σε σχέση με τον πληθυσμό της Ελλάδας. Η παρουσία των Λαρισαίων την περίοδο αυτή στις «μαγικές αίθουσες» είναι επίσης αξιοσημείωτη και αυτό άλλωστε αποδεικνύεται από τον αριθμό των κινηματογραφικών αιθουσών στην πόλη, που είναι μεγάλος, αναλογικά με τον πληθυσμό της. Η χαμηλή εξάλλου τιμή του εισιτηρίου δελεάζει ακόμη και τους λιγότερο κινηματογραφόφιλους. Παρατηρείτε βέβαια κάποια διαφοροποίηση από περιοχή σε περιοχή και από δεκαετία σε δεκαετία στην ίδια αίθουσα. Άλλη τιμή είχε το εισιτήριο τις Κυριακές και γιορτές, άλλη στην απογευματινή και άλλη στη βραδινή παράσταση. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι η τιμή του εισιτηρίου κατά τη δεκαετία του 30 άγγιζε τις 10 δρχ. για τη βραδινή παράσταση, ενώ τις 6,5 δρχ. για την απογευματινή. Οι θερινοί κινηματογράφοι δεν είχαν εισιτήριο, αλλά εδώ οι θεατές πλήρωναν τα γλυκά και τα ποτά που σερβίρονταν στα τραπέζια με καρέκλες που υπήρχαν σ αυτούς. Πολλοί από αυτούς δεν ήταν καν περιφραγμένοι, προς μεγάλη μάλιστα χαρά των τσαμπατζήδων και των πιτσιρικάδων που κάθονταν συνωστιζόμενοι σταυροπόδι μπροστά ή πίσω από το πανί και γυρνούσαν αργά στα σπίτια τους, όπου βέβαια τους περίμενε ξύλο. Σελίδα 12

13 Δε θα μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητους μικρούς και μεγάλους ο τρόπος διαφήμισης των ταινιών. Αφισοκολλήσεις σε κεντρικά σημεία της πόλης, «κράχτες» που τριγύριζαν σε κάθε γειτονιά, φέιγ-βολάν καθώς και δημοσιεύματα στα καθημερινά φύλλα των εφημερίδων προσέλκυαν το κοινό. Το περιεχόμενο των ταινιών πολυποίκιλο: μελό, φαρσοκωμωδίες, μιούζικαλ, πολεμικές ταινίες ακόμη και γουέστερν. Ερμηνείες αξεπέραστες, ηθοποιοί αξέχαστοι, Έλληνες και ξένοι. Ταινίες που ικανοποιούσαν όλες τις απαιτήσεις του τότε φιλοθεάμονος κοινού, που ταξίδευαν τη σκέψη των ανθρώπων και την οδηγούσαν μακριά από την καθημερινή πραγματικότητα. Ο κινηματογράφος λοιπόν, ήταν στενά συνδεδεμένος με την καθημερινή ζωή των Λαρισαίων, μέχρι που η τηλεόραση κατέλαβε μια περίοπτη θέση στα περισσότερα ελληνικά σαλόνια. Σήμερα όμως ζωντανεύει ξανά ο κινηματογράφος, με διαφορετικό πρόσωπο, εξελιγμένο, προσαρμοσμένο στα σύγχρονα δεδομένα. Ο κινηματογράφος Βικτώρια που ιδρύθηκε από τους αδερφούς Τζεζαϊρλίδη το εξακολουθεί να λειτουργεί ακόμη και σήμερα στο κέντρο της πόλης. Ο ΘΕΡΙΝΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΣΤΟ ΜΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΠΑ Τα ελληνικά καλοκαιρινά βράδια είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον θερινό κινηματογράφο. Σαν να βρίσκεται κανείς στην πίσω αυλή ενός σπιτιού, χωρίς ιδιαίτερο διάκοσμο και λιτή σχετικά αλλά περιποιημένη και γεμάτη λουλούδια κλείνει μέσα της ένα χώρο πολιτισμού που συνεχίζει ακούραστα να προβάλλει Τέχνη και να αποπνέει ρομαντισμό. Στη Λάρισα το Θερινό σινεμά βρίσκεται στο «Μύλο», όπου ο πρόεδρος και ιδρυτής της Κινηματογραφικής Λέσχης Λάρισας κ. Μπαρμπής Βοζαλής, εισάγει τους σινεφίλ κάθε φορά στην υπόθεση της ταινίας. Η κινηματογραφική λέσχη Λάρισας έχει μια μακριά ιστορία σε αυτήν την πόλη και άφησε κυριολεκτικά την σφραγίδα της στα πολιτιστικά δρώμενα. Για χρόνια η λέσχη λειτουργούσε μόνο την χειμερινή σαιζόν. Ο θερινός κινηματογράφος του Μύλου λειτουργεί στην τοποθεσία που βρίσκεται εδώ και δέκα χρόνια περίπου. Ήρθε ως συνέχεια των κινηματογραφικών προβολών στο «Χατζηγιάννειο» που πραγματοποιούνταν κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Οργανισμού Δήμου Λάρισας προτάθηκε η Σελίδα 13

14 δημιουργία ενός χώρου που θα φιλοξενούσε τους σινεφίλ και τους καλοκαιρινούς μήνες και παραχωρήθηκε άμεσα αυτός ο χώρος στο «Μύλο του Παπά» ο οποίος και εξοπλίστηκε με τα απαραίτητα μέσα. Έτσι το πρόγραμμα της Κινηματογραφικής Λέσχης ξεκίνησε να παρουσιάζεται στο λαρισαϊκό κοινό σε ένα..λευκό πανί. Τα καλοκαίρια είχαμε τρεις μήνες κινηματογραφική νηστεία. Οι σινεφίλ τόσα χρονιά χωρίς προβολές το καλοκαίρι γέμιζαν κάθε βραδύ με την παρουσία τους τον περιφραγμένο χώρο πού τακτοποιήσαμε πρόχειρα μέχρι που ήταν τόση ή προσέλευση των θεατών πού πολλές βραδιές ρίχναμε τον φράχτη και βάζαμε και άλλες καρέκλες. Κι έτσι έγινε ο θερινός κινηματογράφος του «Μύλου» πού όλοι ξέρουμε και περνάμε τις καλοκαιρινές μας νύχτες με φεγγάρι. Πανδαισία λοιπόν για τους σινεφίλ της Λάρισας και των περιχώρων, γιατί ως γνωστών εκτός από τον νομό Λάρισας δεν λειτουργεί σε καμιά άλλη πόλη θερινό σινεμά Παλαιότερα το βάρος της επιλογής των ταινιών έπεφτε σε ταινίες κλασικής τέχνης. Ο περισσότερος κόσμος όμως πλέον δείχνει μεγαλύτερη προτίμηση στις πιο σύγχρονες ταινίες, στον εμπορικό όπως λέγεται κινηματογράφο. Δεν γίνεται εύκολα διαχωρισμός μεταξύ εμπορικού κινηματογράφου και κάποιου άλλου είδους. Όλα όμως έχουν ένα νόημα και απευθύνονται σε διαφορετικό κοινό. Τον θεσμό των θερινών σινεμά καθιέρωσε το ευνοϊκό κλίμα της Ελλάδας που ήταν το κατάλληλο για να φιλοξενήσει τη φιλοσοφία του ανοιχτού κινηματογράφου. Το ίδιο ισχύει και για άλλες μεσογειακές χώρες, την Ισπανία και στην Ιταλία που διατηρεί το ίδιο στιλ στην ψυχαγωγία μέσω της εικόνας». Για την ιστορία... Μεταπολεμικά ο κινηματογράφος στην Ελλάδα βρισκόταν σε άνοδο. Ο θερινός κινηματογράφος στη Λάρισα έκανε την εμφάνισή του την μεταπολεμική περίοδο. Οι χειμερινές αίθουσες που βρίσκονταν επίσης σε λειτουργία την ίδια περίοδο ήταν οι κινηματογράφοι «Πάλλας» και τα «Ολύμπια». Από τους πιο γνωστούς θερινούς κινηματογράφους που λειτουργούσαν στη Λάρισα ήταν στο χώρο του Φρουρίου, η «Τιτάνια» στην Κύπρου, ο κινηματογράφος «Ρεξ» στη γωνία της Ηρώων Πολυτεχνείου και της Παναγούλη που διέθετε πολύ καλά μηχανήματα καθώς επίσης και η «Όαση» στην περιοχή του σταθμού. Έπειτα ακολούθησαν πολλοί και συνολικά περίπου είκοσι τέτοιοι χώροι «μεσουράνησαν» μετά το τέλος του εμφυλίου και μέχρι τη δεκαετία του 70, πριν την εισβολή της τηλεόρασης στα σπίτια όλων. Σήμερα ο μόνος θερινός κινηματογράφος σε Σελίδα 14

15 λειτουργία είναι ο «Μύλος» στον οποίο οι καλές εποχές ξαναζωντανεύουν καθώς ο κόσμος έχει κουραστεί από την τηλεόραση και αποζητά ένα εναλλακτικό τρόπο ψυχαγωγίας. Η ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ Η Κινηματογραφική Λέσχη Λάρισας ιδρύθηκε το 1957 από τον Μπαρμπή Βοζαλή, ο οποίος επιστρέφοντας από τις σπουδές της οδοντιατρικής στην Αθήνα και ήδη μέλος τότε της Κινηματογραφικής Λέσχης Λάρισας Αθηνών προχώρησε στη δημιουργία της. Για αρκετά χρόνια από την ίδρυσή της λειτουργούσε περιστασιακά λόγω μη εύρεσης αιθουσών. Εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα λειτουργεί στο «Χατζηγιάννειο» Πνευματικό Κέντρο και η μεγάλη ιστορία της έχει να αναφέρει πολλούς διωγμούς, μεταπολεμικά, εξαιτίας της λογοκρισίας και της άγνοιας που επικρατούσε απέναντι στα καλλιτεχνικά ζητήματα και της οποίας υπήρξε θύμα. Η διαφοροποίηση ανάμεσα σε προβολές ταινιών και πολιτικές συναθροίσεις ήταν μια λεπτή διαχωριστική γραμμή. Παρόλα αυτά πολλά γνωστά ονόματα του χώρου, ηθοποιοί και σκηνοθέτες βρέθηκαν στη Λάρισα με αφορμή την Κινηματογραφική Λάρισα όπως ο Τάσος Ψαράς, ο Παντελής Βούλγαρης και άλλοι. Σελίδα 15

16 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Βαλούκος Στάθης, Ιστορία του κινηματογράφου, Αθήνα, Αιγόκερως, Μαρτέν Μαρσέλ, Η γλώσσα του κινηματογράφου, Αθήνα, Κάλβος, Σαντούλ Ζωρζ, Η ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου, μτφ. Αντώνης Μοσχοβάκης, μτφ. συμπληρωμάτων Νίνος Φένεκ Μικελίδης, Αθήνα, Δαμιανός Δωδώνη, χ.χ. 4. ourses/production/projects/doc%20movie%20production.pdf Σελίδα 16