ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 Επιτροπή Αναφορών ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με τη διερευνητική επίσκεψη στην Κύπρο, Νοεμβρίου 2007, σε σχέση με την αναφορά 733/ Κίνηση Προσφύγων Αμμοχώστου Επιτροπή Αναφορών Μέλη της αντιπροσωπείας: Marcin Libicki, Carlos José Iturgaiz Angulo, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Willy Meyer Pleite Εγκρίθηκε από την επιτροπή κατά τη συνεδρίασή της στις 16 Ιουλίου 2008 DT\ doc PE v05-00

2 Στόχοι της επίσκεψης Η εν λόγω διερευνητική αποστολή οργανώθηκε από την Επιτροπή Αναφορών βάσει του άρθρου 192 παράγραφος 3 του Κανονισμού του Κοινοβουλίου και έλαβε εξουσιοδότηση από το Προεδρείο του Κοινοβουλίου στις 12 Σεπτεμβρίου Πρωταρχικός στόχος της αποστολής ήταν η επίσκεψη στο αποκλεισμένο τμήμα της Αμμοχώστου ευρύτερα γνωστό ως Βαρώσια και η συνάντηση με τους αναφέροντες και τις αρμόδιες αρχές στο πλαίσιο της αναφοράς 733/2004 που υποβλήθηκε εξ ονόματος της Κίνησης Προσφύγων Αμμοχώστου. Η οργάνωση αυτή, η οποία εκπροσωπεί περισσότερους από πολίτες της ΕΕ που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Αμμόχωστο λόγω της τουρκικής στρατιωτικής κατοχής το 1974, ζητεί τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι πρωτοβουλίες της Επιτροπής για τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης της βόρειας Κύπρου θα περιλαμβάνουν την επιστροφή της αποκλεισμένης περιοχής της Αμμοχώστου, με αναφορά εν προκειμένω στην πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για τη δημιουργία χρηματοδοτικού μέσου με στόχο την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης της τουρκοκυπριακής κοινότητας 1. Η Επιτροπή Αναφορών επιδίωξε πρόσβαση στο αποκλεισμένο τμήμα της Αμμοχώστου τα Βαρώσια. Η αντιπροσωπεία έκανε αρκετές προσπάθειες, μέσω επαφών με τις τουρκικές αρχές στις Βρυξέλλες, στην Άγκυρα και στις κατεχόμενες περιοχές, να αποκτήσει πρόσβαση στα Βαρώσια, αλλά υπήρξε μια επίμονη «απουσία απάντησης» εκ μέρους των τουρκικών στρατιωτικών αρχών, οι οποίες ουδέποτε χορήγησαν την άδεια που τους ζητήθηκε. Μολονότι ο στόχος της Επιτροπής Αναφορών είναι η αναζήτηση λύσεων, σε συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, για τα ζητήματα που θίγουν οι αναφορές που της υποβάλλονται, αναγνώρισε βεβαίως ότι η συγκεκριμένη κατάσταση που εξακολουθεί να επικρατεί στη νήσο Κύπρο και ο κατόπιν διαπραγματεύσεων διακανονισμός της κατάστασης αυτής εμπίπτουν αναμφισβήτητα στην αρμοδιότητα των Ηνωμένων Εθνών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των εμπλεκόμενων κρατών. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, που ήταν κατά βάση ανθρωπιστικού χαρακτήρα, τα μέλη της αντιπροσωπείας συζήτησαν με εκπροσώπους της κοινότητας της Αμμοχώστου τόσο στην ίδια την πόλη όσο και σε άλλα μέρη του νησιού, όπως ιδίως στη Λεμεσό, καθώς και με εκτοπισθέντες 2. Τα μέλη είχαν επίσης την ευκαιρία διεξοδικών συζητήσεων με την κ. Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή, Υπουργό Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, και με τον κ. Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας 3. Τα μέλη συναντήθηκαν και με έναν υψηλά ιστάμενο εκπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών στη Λευκωσία. 1 Το απόσπασμα αυτό προέρχεται από την ίδια την αναφορά όπως στάλθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. 2 Η δραστηριότητα της Επιτροπής Αναφορών εστιάζεται στον ευρωπαίο πολίτη και στα δικαιώματά του βάσει της Συνθήκης. Το άρθρο 194 της Συνθήκης παρέχει σε όλους τους ευρωπαίους πολίτες το δικαίωμα να υποβάλλουν αναφορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για θέμα που υπάγεται στους τομείς δραστηριοτήτων του. 3 Δύο μέλη της αντιπροσωπείας, οι κ.κ. Meyer και Iturgaiz, αποφάσισαν να μη συμμετάσχουν στην τελευταία αυτή συνάντηση. PE v /12 DT\ doc

3 Εισαγωγή Η αναφορά, που υποβλήθηκε αρχικά τον Ιούλιο του 2004, ύστερα από την προσχώρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ τον Μάιο του 2004 και το δημοψήφισμα του Απριλίου , είναι μια έντονη δήλωση εξ ονόματος περίπου ατόμων που έχασαν τα σπίτια τους στην περιοχή της Αμμοχώστου μετά την τουρκική στρατιωτική εισβολή και κατοχή το 1974, η οποία οδήγησε στη βίαιη εκτόπιση περίπου Κυπρίων και έτσι προκάλεσε ανθρωπιστική κρίση και κατάφωρη παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η Τουρκία εξακολουθεί να κατέχει παράνομα, με τις στρατιωτικές δυνάμεις της, περισσότερο από 36% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι αναφέροντες, «ενεργώντας σε αρμονία με τον απώτερο στόχο της επίτευξης διακανονισμού του κυπριακού ζητήματος», ζητούν την επιστροφή του αποκλεισμένου τμήματος της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους του ως μέτρο που πρέπει να συμπεριληφθεί στις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης του βόρειου τμήματος της νήσου και για τη διευκόλυνση της επανένωσης της Κύπρου. Πιστεύουν ότι η υιοθέτηση της πρότασής τους θα έδινε ώθηση στην επίτευξη επίλυσης του κυπριακού προβλήματος, καθώς θα επέτρεπε στις δύο κοινότητες της νήσου να συνυπάρξουν αρμονικά και να συνεργαστούν στην Αμμόχωστο, αναπτύσσοντας δεσμούς οικονομικής αλληλεξάρτησης. Επισημαίνουν ότι, ενώ η Αμμόχωστος «αποτελούσε τον κυριότερο τουριστικό προορισμό της νήσου πριν από το 1914 και την πιο ευημερούσα πόλη, σήμερα βρίσκεται σε κατάφωρη υπανάπτυξη και οικονομικό μαρασμό, έχοντας σημείο αναφοράς της την πόλη-φάντασμα». Το κείμενο της αναφοράς είναι πολύ συνθετότερο και περισσότερο φορτισμένο πολιτικά από σχεδόν όλες τις άλλες αναφορές υψηλής δημοσιότητας που λαμβάνει η επιτροπή. Εντούτοις, η επιτροπή αποφάσισε να υποστηρίξει τους αναφέροντες και να ασχοληθεί με το ζήτημα όσο μπορεί καλύτερα στο πλαίσιο μιας πραγματιστικής και εποικοδομητικής προσέγγισης. Το έκανε επειδή πίστευε ότι η αναφορά σχετιζόταν με ορισμένες βασικές αρχές που θεμελιώνουν την ευρωπαϊκή ιθαγένεια, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού της ακεραιότητας κάθε ευρωπαίου πολίτη και του σεβασμού του θεμελιώδους δικαιώματός τους στη νόμιμη περιουσία τους και στην ελεύθερη κυκλοφορία. Μολονότι η Κύπρος είναι τώρα πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξακολουθούν να υπάρχουν αρκετά μάλλον μεγάλα πολιτικά εμπόδια στην τήρηση των αρχών αυτών, τις οποίες σχεδόν όλοι οι άλλοι ευρωπαίοι πολίτες θεωρούν σήμερα δεδομένες. Η επιστροφή του αποκλεισμένου τμήματος της Αμμοχώστου των Βαρωσίων στους νόμιμους κατοίκους του επείγει. Επίσης επείγει η συνολική επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Αναμφισβήτητα, ο δεσμός ανάμεσα στα δύο παραμένει στενός και, όπως έχει επανειλημμένα επισημανθεί και διακηρυχθεί από τον ΟΗΕ και την ΕΕ, η επιστροφή του 1 Το ερώτημα που τέθηκε, όπως διατυπώνεται στο Παράρτημα IX της Θεμελιώδους Συμφωνίας, είναι το ακόλουθο: "Εγκρίνετε τη Θεμελιώδη Συμφωνία με όλα τα προσαρτήματά της καθώς και το Σύνταγμα της Ελληνοκυπριακής Πολιτείας και τις διατάξεις σχετικά με τους νόμους που θα ισχύουν για να δημιουργήσουν μια νέα τάξη πραγμάτων στην οποία η Κύπρος θα προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενωμένη;" ΝΑΙ ΟΧΙ DT\ doc 3/12 PE v05-00

4 αποκλεισμένου τμήματος της Αμμοχώστου αποτελεί προτεραιότητα και πρέπει να πραγματοποιηθεί χωρίς αναμονή για να υπάρξει πλήρης επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Οι Κύπριοι προσδοκούσαν ότι οι προοπτικές επίλυσης θα ενισχύονταν μετά την είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το άνοιγμα της αποκλεισμένης περιοχής των Βαρωσίων ήταν ένα από τα ζητήματα που είχαν συμπεριληφθεί στο σχέδιο Ανάν. Ύστερα όμως από την απόρριψη του σχεδίου αυτού, η κυπριακή κυβέρνηση, τον Αύγουστο του 2004, πρότεινε την «απόδοση» των Βαρωσίων σε συνδυασμό με την επαναλειτουργία του λιμανιού της Αμμοχώστου υπό τον έλεγχο της Επιτροπής της ΕΕ. Αυτό θα αποτελούσε μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης, αφού οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι θα συμβίωναν και θα συνεργάζονταν για τη λειτουργία του λιμανιού, αλλά και μέτρο για την προώθηση της ανάπτυξης της πόλης και την οικονομική πρόοδο της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Οι διαπραγματεύσεις που διεξήχθησαν κατά τη διάρκεια της φινλανδικής προεδρίας της ΕΕ, μιας προεδρίας που ξεχωρίζει ως εξαιρετική και ανεπανάληπτη περίοδος για τη διπλωματία της ΕΕ, δεν στέφθηκαν από επιτυχία. Τον Σεπτέμβριο του 2007 πραγματοποιήθηκαν διμερείς συνομιλίες ανάμεσα στον τότε Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσο Παπαδόπουλο, υπό την ιδιότητά του ως ηγέτη της ελληνοκυπριακής κοινότητας, και τον ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, με σύμπραξη του ΟΗΕ, και οι δύο πλευρές παρουσίασαν συνοπτικά σχέδια στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν. Βαρώσια Η άλλοτε ακμάζουσα περιοχή των Βαρωσίων ήταν το κέντρο της αναπτυσσόμενης οικονομίας της Αμμοχώστου στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και προσείλκυε πολλές εγχώριες και ξένες επενδύσεις. Περιλαμβάνει την παραλιακή ζώνη και την ενδοχώρα της, που την έκαναν μαγνήτη για τον τουρισμό στην ανατολική ακτή. Αποτελούσε τη βιτρίνα της Κύπρου όσον αφορά τον πολιτισμό και τη νεοτερικότητα, και τα ακίνητά της είχαν μεγάλη αξία. Ύστερα από τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974, που ακολούθησε το πραξικόπημα κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, οι κάτοικοι των Βαρωσίων έφυγαν για να σώσουν τη ζωή τους πριν φτάσουν εκεί οι μάχες, αναζητώντας καταφύγιο στην κατεύθυνση της Λευκωσίας και, κυρίως, του νότιου τμήματος της νήσου. Τα σπίτια και τα γραφεία τους, τα ξενοδοχεία και τα σχολεία τους έμειναν εγκαταλειμμένα και η περιοχή κυριεύθηκε και πέρασε στην κατοχή των τουρκικών στρατιωτικών αρχών. Τουρκική φρουρά εξακολουθεί να υπάρχει αλλά όλη η περιοχή έχει εγκαταλειφθεί. Είναι πλήρως περιφραγμένη με πολυκαιρισμένο συρματόπλεγμα και σκουριασμένα βαρέλια, με μπετονένια οδοφράγματα και με αξιοθρήνητες προειδοποιητικές πινακίδες του τουρκικού στρατού, ο οποίος εξακολουθεί να εμποδίζει κάθε πρόσβαση σε όλους τους Κυπρίους και σε όλους τους άλλους ευρωπαίους πολίτες. PE v /12 DT\ doc

5 Το αποτέλεσμα είναι ότι η εξαρτημένη διοίκηση του κατεχόμενου τμήματος της Κύπρου 1 δεν έχει ουσιαστικά καμία εξουσία στα Βαρώσια. Ο σταθμός παρακολούθησης του ΟΗΕ στα Βαρώσια υφίσταται περιορισμούς στη λειτουργία του από τον τουρκικό στρατό και οι επισκέπτες δεν μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση χωρίς την άδεια των τουρκικών στρατιωτικών αρχών. Σύμφωνα με όλες τις εκθέσεις του Γενικού γραμματέα σχετικά με τη δράση του ΟΗΕ στην Κύπρο, «οι δραστηριότητες της UNFICYP στα Βαρώσια εξακολουθούν να εμποδίζονται με περιορισμούς που επιβάλλουν οι τουρκικές δυνάμεις στην πρόσβαση και την κίνηση μέσα στην περιφραγμένη ζώνη. Τα Ηνωμένα Έθνη εξακολουθούν να θεωρούν την τουρκική κυβέρνηση υπεύθυνη για την υπάρχουσα κατάσταση στα Βαρώσια» 2. Το βόρειο άκρο των Βαρωσίων συνορεύει με τη λιμενική ζώνη της Αμμοχώστου, όπου μπορεί κάποιος να περπατήσει προς την παραλία. Από τον φράχτη που εμποδίζει τον περιπατητή να φτάσει στην παραλία των Βαρωσίων, τα παραθαλάσσια ξενοδοχεία, πολυκατοικίες και εστιατόρια φαίνονται σαν αποσυντιθέμενοι μπετονένιοι σκελετοί ογκώδεις αστικές ταφόπλακες που αντιστέκονται σθεναρά στο πέρασμα του χρόνου. Οι αναμνήσεις και οι ψυχές των παλιών κατοίκων, πολλούς από τους οποίους συνάντησαν τα μέλη της αντιπροσωπείας, εξακολουθούν να κατοικούν ανάμεσα σε εκείνους τους τοίχους. Τα Βαρώσια έχουν κυριευθεί και από τη φύση. Δέντρα και θάμνοι έχουν ξεμυτίσει από τις ρωγμές των ρημαγμένων δρόμων, όπου το έδαφος έχει βουλιάξει γεμίζοντας τους υπόγειους αποχετευτικούς αγωγούς. Στις αλέες τριγυρίζουν γάτες και ποντίκια. Οι εκκλησίες έχουν υποστεί την ίδια τύχη με τα άλλα κτίρια βεβηλωμένες, απομένουν βουβοί μάρτυρες της άλλοτε χριστιανοκρατούμενης κοινότητας. Τα σχολεία και οι παιδικές χαρές έχουν ερημώσει. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει καταχωρημένα στα μητρώα της κτήματα στα Βαρώσια, εκ των οποίων 80% ανήκει σε Ελληνοκυπρίους. Η ιδιοκτησία των Τουρκοκυπρίων περιλαμβάνει 4 κτήματα. Η επανοίκηση των Βαρωσίων έχει αποτελέσει αντικείμενο αρκετών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, πρωτοβουλιών του ΟΗΕ για την εφαρμογή μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, καθώς και των συμφωνιών του 1979 σε υψηλό επίπεδο. Το 1979, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, η Συμφωνία Κυπριανού-Ντενκτάς αφιέρωνε το σημείο 5 στην περιοχή αυτή με τα ακόλουθα λόγια: «Θα δοθεί προτεραιότητα στην επίτευξη συμφωνίας για την επανοίκηση των Βαρωσίων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, ταυτόχρονα με την εκ μέρους των συνομιλητών έναρξη της εξέτασης των συνταγματικών και εδαφικών πτυχών μιας συνολικής διευθέτησης. Όταν επιτευχθεί, η συμφωνία για τα Βαρώσια θα τεθεί σε εφαρμογή χωρίς να αναμένεται η έκβαση των συνομιλιών για τις άλλες πτυχές του κυπριακού προβλήματος». Η απόφαση 550/1984 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι η πιο εύγλωττη από αρκετές αποφάσεις του ΟΗΕ που αναφέρονται άμεσα στα Βαρώσια: «Θεωρεί απαράδεκτες τις απόπειρες οίκησης οιουδήποτε τμήματος των Βαρωσίων από άλλους πλην των κατοίκων τους, και ζητεί να τεθεί η περιοχή αυτή υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών.» 1 Ορολογία που χρησιμοποιείται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. 2 S/2007/328. DT\ doc 5/12 PE v05-00

6 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέφρασε την υποστήριξή του προς την απόφαση 789(1992) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ τονίζοντας ότι: «καλεί ειδικότερα το Συμβούλιο και την Επιτροπή, σε συνεργασία με την κυπριακή κυβέρνηση, τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και τις άλλες ενδιαφερόμενες κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς: i. να συμβάλουν στην πραγματοποίηση μελετών και την ανάληψη δράσης για την αποκατάσταση της Αμμοχώστου (Βαρώσια) αμέσως μόλις η πόλη τεθεί υπό τη διοίκηση του ΟΗΕ, σύμφωνα με τις αποφάσεις 550(84) και 789(92) του Συμβουλίου Ασφαλείας» 1. Η αποστολή Την αντιπροσωπεία συνάντησαν, μετά την άφιξή της στο αεροδρόμιο της Λάρνακας, ο Λοΐζος Αυξεντίου και ο Κίκης Χριστοφίδης από την Κίνηση Προσφύγων Αμμοχώστου (ΚΠΑ) και ο κ. Αλέξης Γαλανός, εκλεγμένος Δήμαρχος του εκτοπισμένου Δήμου Αμμοχώστου. Τα μέλη της αντιπροσωπείας είχαν το βράδυ μια προκαταρκτική ενημέρωση με αρκετούς από τους βασικούς εκπροσώπους της ΚΠΑ, ώστε να πληροφορηθούν τις τελευταίες εξελίξεις στη νήσο όσον αφορά την Αμμόχωστο και τα Βαρώσια. Η συνάντηση με την Υπουργό Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας κα Ερατώ Κοζάκου- Μαρκουλλή ήταν άκρως διαφωτιστική και επέτρεψε στα μέλη της αντιπροσωπείας να κατανοήσουν πλήρως τη θέση της κυπριακής κυβέρνησης σε σχέση με τα θέματα που έθιξαν οι αναφέροντες. Ειδικότερα, η Υπουργός Εξωτερικών εγχείρισε σε κάθε μέλος μια φωτογραφική απεικόνιση της υλικής κατάστασης των Βαρωσίων ώστε να καταδειχθεί ο βαθμός των ζημιών και της φθοράς της περιοχής, η οποία τώρα χαρακτηρίζεται πόληφάντασμα. Η κα Κοζάκου-Μαρκουλλή έδωσε έμφαση στην ανθρωπιστική πτυχή του ζητήματος, σεβόμενη, όπως δήλωσε ρητά, την εντολή και το πεδίο διερεύνησης της αποστολής. Η Υπουργός Εξωτερικών ενημέρωσε τα μέλη της αντιπροσωπείας για το ιστορικό της σημερινής κατάστασης και τόνισε ότι η Αμμόχωστος ήταν για ολόκληρους αιώνες το διαμάντι της Κύπρου. Στα χρόνια της ακμής της, ανέφερε η Υπουργός, τα μισά τουριστικά έσοδα της νήσου προέρχονταν από την Αμμόχωστο, αλλά μετά την τουρκική εισβολή η πόλη, και ειδικότερα τα Βαρώσια, είχαν αφεθεί σε κατάσταση αποσύνθεσης. Η Υπουργός εξήγησε ότι, όπως αναφέρεται ρητά στη Συνθήκη Προσχώρησης, στην ΕΕ προσχώρησε ολόκληρη η επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, έστω κι αν, σύμφωνα με το Πρωτόκολλο 10 της εν λόγω Συνθήκης, το κοινοτικό κεκτημένο αναστέλλεται στις περιοχές στις οποίες η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο. Η Υπουργός αναφέρθηκε επίσης στην ταπείνωση που ένιωθαν πολλοί κύπριοι πολίτες οι οποίοι εκτοπίσθηκαν εξαιτίας του πολέμου και τώρα χρειάζονταν «βίζα» για να επισκεφθούν τον ίδιο τους τον τόπο. Σε σχέση με το πρόγραμμα της επίσκεψης, η Υπουργός εξέφρασε τη ρητή αποδοκιμασία της για την προγραμματισμένη συνάντηση της αντιπροσωπείας της Επιτροπής Αναφορών με τον τουρκοκύπριο ηγέτη κ. Ταλάτ. Ο πρόεδρος εξήγησε ότι το πρόγραμμα είχε εγκριθεί από την επιτροπή και η αντιπροσωπεία σκόπευε να εστιασθεί αποκλειστικά στην ουσία των ισχυρισμών των αναφερόντων και να συναντηθεί με όλα τα διαθέσιμα ενδιαφερόμενα μέρη, 1 Β3-0058, 0065 και 0069/93. PE v /12 DT\ doc

7 όπως κάνουν εξ ορισμού όλες οι διερευνητικές αποστολές της επιτροπής. Εντούτοις, δύο μέλη της αντιπροσωπείας, ο κ. Iturgaiz και ο κ. Meyer, εξέφρασαν την αντίθεσή τους για τη συνάντηση με τον κ. Ταλάτ και δήλωσαν ότι δεν θα συμμετείχαν στην προγραμματισμένη αυτή συνάντηση. Εξήγησαν ότι, αφού στόχος της αποστολής ήταν η επίσκεψη στην αποκλεισμένη περιοχή και δεν της επέτρεψαν να τον υλοποιήσει τα τουρκικά στρατεύματα που έχουν τον πραγματικό έλεγχο, κανείς άλλος δεν ήταν αρμόδιος να συζητήσει το θέμα. Ως εκ τούτου αποφάσισαν ότι, στην περίπτωση αυτή, δεν θα επισκέπτονταν τον κ. Ταλάτ. Από τη Λευκωσία η αντιπροσωπεία ταξίδεψε στη Λεμεσό για τις συναντήσεις με τον Δήμαρχο της Αμμοχώστου κ. Αλέξη Γαλανό και όλα τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου. Ο Δήμαρχος επισήμανε ότι το 45% των προσφύγων από την Αμμόχωστο ζουν τώρα στην περιοχή της Λεμεσού (25% ζουν στην περιοχή της Λάρνακας). Οι τελευταίες δημοτικές εκλογές έγιναν τον Δεκέμβριο του 2006 και το δημοτικό συμβούλιο διαθέτει πενταετή εντολή. Ο Δήμαρχος εξήγησε στα μέλη της αντιπροσωπείας ότι, για να δείξει την καλή θέλησή του, το δημοτικό συμβούλιο δεν έχει αντίρρηση για τη συνάντηση των μελών της αντιπροσωπείας με Τουρκοκυπρίους και τους ηγέτες τους, προκειμένου να συζητηθούν ζητήματα που ενδιαφέρουν τους αναφέροντες και θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων, αλλά με την προϋπόθεση ότι θα δινόταν άδεια στην αντιπροσωπεία να επισκεφθεί την αποκλεισμένη περιοχή. Ο Δήμαρχος, υποστηριζόμενος από όλα τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου, εξέφρασε την εμπιστοσύνη του ότι η επιτροπή θα έκανε το σωστό. Μια επίσημη δήλωση εκφωνήθηκε από τον κ. Γαλανό και παραδόθηκε με όλους τους τύπους στην επιτροπή από τον Δήμαρχο. Συνοδευόταν από δύο τεράστιους τόμους που περιείχαν περισσότερες από υπογραφές. Η δήλωση αναφέρει μεταξύ άλλων ότι ο εγκλεισμός ενός τμήματος της πόλης της Αμμοχώστου αποτελεί έγκλημα κατά της Ευρώπης και ολόκληρου του κόσμου. Η δήλωση «καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα αρμόδια όργανά της να πρωταγωνιστήσουν στην επιστροφή των κατοίκων μιας ευρωπαϊκής πόλης και να αρθούν στο ύψος των ευρωπαϊκών αρχών». Και συνεχίζει ως εξής: «Αγωνιζόμαστε μαζί με όλους τους πρόσφυγες για να διασφαλίσουμε το αναπαλλοτρίωτο δικαίωμά μας να γυρίσουμε στα σπίτια μας. Ταυτόχρονα, πιστεύουμε ότι η επιστροφή της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για περαιτέρω πρόοδο και για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Συγχρόνως θα δημιουργήσει και τις συνθήκες για εποικοδομητική συνεργασία με τους τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας σε όλα τα επίπεδα. Για όλους αυτούς τους λόγους, δηλώνουμε την αμετάκλητη απόφασή μας να συνεχίσουμε με τον αποφασιστικότερο τρόπο τον αγώνα για την επιστροφή των σπιτιών μας και των περιουσιών μας και καλούμε τον υπόλοιπο λαό της Κύπρου να συστρατευθεί μαζί μας.» Τα μέλη έκαναν τη γνωριμία δύο πρώην δημάρχων της Αμμοχώστου και μίλησαν μαζί τους, πριν από μια πλήρη συνεδρίαση με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Αμμοχώστου. Ο Πρόεδρος κ. Ανδρέας Μάτσης ενημέρωσε τα μέλη για τις δραστηριότητες του Επιμελητηρίου και διαβίβασε στην αντιπροσωπεία ένα υπόμνημα που περιλάμβανε το όραμά του για την Αμμόχωστο του μέλλοντος ως υπόδειγμα ανάπτυξης και δημιουργικότητας και γέφυρα συνεργασίας μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Μαζί με τον Δήμαρχο κ. Γαλανό ζήτησαν τη δημιουργία μιας συντονιστικής επιτροπής των δύο πλευρών για τον σχεδιασμό του μέλλοντος της πόλης και των υποδομών και υπηρεσιών της. Ανέφεραν επίσης την ανάγκη συντήρησης και αποκατάστασης των αρχαιολογικών χώρων της Έγκωμης και της Σαλαμίνας. Το υπόμνημα τελειώνει με τα ακόλουθα λόγια: «Ζούμε σε μια εποχή όπου τα DT\ doc 7/12 PE v05-00

8 σύνορα καταργούνται και οι χώρες συγχωνεύονται σε μεγαλύτερες ενότητες. Ας μη δημιουργήσουμε άλλη μία τεμαχισμένη πόλη (όπως ήταν στο παρελθόν το Βερολίνο και εξακολουθεί να είναι σήμερα η Λευκωσία). Ας σχεδιάσουμε μαζί, ας συνεργαστούμε και ας συμμεριστούμε το όραμα μιας ενωμένης πόλης σε μια κοινή χώρα.» Η αντιπροσωπεία έπειτα περπάτησε στους δρόμους για να συναντήσει ντόπιους, όπως ο ενοριακός ιερέας που πρωτοήρθε από την Αμμόχωστο στη Λεμεσό το Οι επαφές ήταν πολύ συγκινητικές, καθώς οι άνθρωποι εξέφραζαν την ελπίδα τους να γυρίσουν στα σπίτια τους και στον τόπο τους. Στα μέλη επιδείχθηκαν παλιές φωτογραφίες, σε μερικές από τις οποίες εμφανίζονταν αγνοούμενοι για τους οποίους υπήρχε φόβος ότι σκοτώθηκαν από τα τουρκικά στρατεύματα το Πολλοί εξέφρασαν την άποψη ότι είχαν ενταχθεί στην ΕΕ ακριβώς για να δοθεί λύση στην κατάσταση αυτή. Ο ιερέας είπε ότι ήθελε να μπορέσει να τελέσει τη λειτουργία στην παλιά του εκκλησία στην Αμμόχωστο. Ήθελαν να φύγουν τα ξένα στρατεύματα, και ήθελαν επίσης να ξανασυναντήσουν τους τουρκοκύπριους φίλους τους και να συμβιώσουν πάλι μαζί τους. Μια συνάντηση που είχε προγραμματιστεί για αργότερα το ίδιο απόγευμα, ανάμεσα στην αντιπροσωπεία, τον Δήμαρχο της Αμμοχώστου κ. Γαλανό και τον αντιπρόσωπο της τουρκοκυπριακής κοινότητας στην Αμμόχωστο κ. Οκτάι Καγιάλπ στο ξενοδοχείο Λήδρα, μέσα στα όρια της ενδιάμεσης ζώνης του ΟΗΕ στη Λευκωσία, δεν πραγματοποιήθηκε. Το γραφείο του κ. Καγιάλπ ειδοποίησε γύρω στο μεσημέρι ότι ο κ. Καγιάλπ δεν είχε γνώση της συνάντησης και δεν θα συμμετείχε. Κατά συνέπεια, η συνάντηση ματαιώθηκε. Πριν ξεκινήσει, νωρίς το επόμενο πρωί, για να επισκεφθεί την περιοχή της Αμμοχώστου και να συνεχίσει το πρόγραμμα των συναντήσεών της, η αντιπροσωπεία συνεδρίασε για να συζητήσει το θέμα της προγραμματισμένης συνάντησης με τον επικεφαλής των τουρκοκυπριακών αρχών κ. Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Ο πρόεδρος ανακοίνωσε ότι θα συναντούσε τον κ. Ταλάτ μαζί με την κα Geringer de Oedenberg, αφού αυτό είχε αποφασιστεί από την επιτροπή και ήταν επίσης προς το συμφέρον των αναφερόντων. Ο κ. Meyer και ο κ. Iturgaiz επέμειναν στη θέση τους να μην παρευρεθούν, κυρίως λόγω των προβληματισμών τους σχετικά με την αρμοδιότητα των ανθρώπων τους οποίους θα συναντούσαν για το ζήτημα της αποκλεισμένης περιοχής των Βαρωσίων 1. Τα μέλη της αντιπροσωπείας πήγαν με αυτοκίνητο, πλησιάζοντας την ενδιάμεση ζώνη μεταξύ των δύο τμημάτων της νήσου, ίσαμε το σημείο διέλευσης Στρόβιλα. Εκεί, ύστερα από μια επίπονη διαδικασία ελέγχου, τους χορηγήθηκαν βίζες και τους επιτράπηκε να συνεχίσουν την αποστολή τους προς τη μη αποκλεισμένη ζώνη της κατεχόμενης πόλης της Αμμοχώστου. (Ο κ. Ματσάκης, που συνάντησε εκεί τα μέλη και είχε εκφράσει την επιθυμία να συνοδεύσει την αποστολή λόγω της ιδιότητάς του, δεν έλαβε άδεια εισόδου και προτίμησε να επιστρέψει απευθείας στις Βρυξέλλες.) Όταν έφτασε στην Αμμόχωστο, η αντιπροσωπεία κατευθύνθηκε αμέσως προς τα Βαρώσια. Επειδή δεν διέθετε άδεια εισόδου στην αποκλεισμένη περιοχή, η αντιπροσωπεία προχώρησε κατά μήκος της περίφρακτης ζώνης σταματώντας για παρατήρηση σε ορισμένα σημεία με καλή θέα. 1 Στις 22 Νοεμβρίου 2007 ο κ. Meyer είχε γράψει στον πρόεδρο προτρέποντάς τον «να αποφύγει όλες τις συνομιλίες που υπερβαίνουν τον στόχο της αποστολής». PE v /12 DT\ doc

9 Τα μέλη στάθηκαν μπροστά στη θάλασσα της Αμμοχώστου και ύστερα προχώρησαν κατά μήκος της παραλίας παρατηρώντας τα άδεια ξενοδοχεία, πολυκατοικίες και σπίτια, μερικά βομβαρδισμένα από την τουρκική αεροπορία το 1974, που τώρα είχαν εγκαταλειφθεί στα στοιχεία της φύσης, έως ότου έφτασαν στην περίφραξη που εμπόδιζε την πρόσβαση στην αποκλεισμένη περιοχή. Τα μέλη στάθηκαν επίσης δίπλα στα σπίτια των αναφερόντων και είδαν πού εκείνοι έκαναν ποδήλατο και αγόραζαν παγωτό στα παιδικά τους χρόνια, πού τους χαιρετούσαν οι γονείς τους, που είχαν περάσει ευτυχισμένα χρόνια. Είδαν τις σχολικές αυλές και τις εκκλησίες. Είδαν την τουρκική φρουρά, τα τουρκικά στρατιωτικά οχήματα, τις σκουριασμένες πινακίδες που απαγόρευαν την είσοδο στην περιοχή. Για τους αναφέροντες που συνόδευαν την αποστολή, εκείνες τις στιγμές ο χρόνος είχε σταματήσει. Από εκεί τα μέλη της αντιπροσωπείας προχώρησαν προς το κέντρο της παλιάς πόλης της Αμμοχώστου για να συναντήσουν τον αντιπρόσωπο των Τουρκοκυπρίων στην Αμμόχωστο 1 κ. Οκτάι Καγιάλπ. Ο κ. Καγιάλπ είχε παραλάβει αίτημα συνάντησης με την αντιπροσωπεία και είχε απαντήσει στην επιτροπή με επιστολή της 21ης Νοεμβρίου 2007, όπου εξέφραζε την προθυμία του να δεχθεί τη συνάντηση αυτή και να συνεργαστεί με την επιτροπή. Στην επιστολή του αναφερόταν επίσης στη στήριξη που παρείχε η ΕΕ μέσω της δέσμης βοήθειας προς την πόλη της Αμμοχώστου και ευχαριστούσε γι αυτό την ΕΕ μέσω της αντιπροσωπείας. Δύο εκατομμύρια ευρώ είχαν χρησιμοποιηθεί για τη συντήρηση των παλιών τειχών της μεσαιωνικής πόλης καθώς και ορισμένων τμημάτων της παλιάς πόλης όπου θα γινόταν η συνάντηση. Ο κ. Καγιάλπ απέδιδε μεγάλη σπουδαιότητα στη διατήρηση της παλιάς πόλης ως πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο αντιπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων στην Αμμόχωστο κ. Καγιάλπ εξέφρασε την απογοήτευσή του που το Σχέδιο Ανάν δεν εγκρίθηκε αν και υπερψηφίστηκε από το 70% του τουρκοκυπριακού πληθυσμού. Είπε ότι, αν το Σχέδιο είχε εγκριθεί, τα Βαρώσια θα είχαν ήδη επιστραφεί στους αρχικούς ιδιοκτήτες και θα είχε αρχίσει η ανοικοδόμηση. Εξέφρασε την πλήρη υποστήριξή του στην επιστροφή των ακινήτων της περιοχής των Βαρωσίων στους νόμιμους ιδιοκτήτες και κατοίκους τους. Εκτιμούσε όμως ότι, όπως έχει τώρα η κατάσταση, το θέμα αυτό μπορεί να προχωρήσει μόνο ως μέρος μιας συνολικής συμφωνίας και ότι καμιά μεμονωμένη λύση δεν είναι εφικτή. Ο κ. Καγιάλπ ήθελε, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, μια γρήγορη και σταθερή λύση όσο περισσότερο αργεί η λύση τόσο περισσότερο θα υποφέρει ολόκληρη η πόλη. Η τωρινή κατάσταση, πρόσθεσε, αντιπροσωπεύει μια συνεχιζόμενη διατάραξη των επικοινωνιών και της ανάπτυξης, κι αυτό δεν είναι προς το συμφέρον κανενός. Ο ίδιος θα ήταν πρόθυμος να εξακολουθήσει να εργάζεται για την εξεύρεση λύσης εφόσον ο πρωταρχικός στόχος είναι η επίλυση του συνολικού προβλήματος. Σημείωσε επίσης ότι διαιωνίζονται οι δυσκολίες όσον αφορά την ελευθερία των ανθρώπων να μετακινούνται σε οποιοδήποτε σημείο της νήσου για δουλειά, πράγμα που παρεμποδίζει και τη διατηρήσιμη ανάπτυξη στην Αμμόχωστο. Ο κ. Meyer εξέφρασε τις απόψεις του σχετικά με την ανάγκη σεβασμού των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και ανέφερε ειδικότερα ότι τα τουρκικά στρατεύματα πρέπει να αποχωρήσουν αμέσως, ώστε να μπορέσουν οι αναφέροντες να γυρίσουν στα σπίτια τους. Απαντώντας, ο αντιπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων στην 1 Ορολογία που χρησιμοποιείται από τον ΟΗΕ. DT\ doc 9/12 PE v05-00

10 Αμμόχωστο είπε ότι ναι μεν σέβεται την άποψη αυτή, αλλά μια μονομερής απόδοση θα αποδυνάμωνε την ειρηνευτική διαδικασία. Πίστευε στον διάλογο με όλες τις πλευρές και θα ήταν πρόθυμος, ύστερα από μια συμπεφωνημένη διευθέτηση, να ενεργεί στο πλαίσιο μιας δυαδικής δημοτικής διοίκησης. Ο κ. Καγιάλπ κατέληξε εκφράζοντας την ελπίδα να βρεθούν καλές λύσεις ώστε να μπορέσουν να επιστρέψουν οι κάτοικοι των Βαρωσίων. Έχοντας ήδη καθυστέρηση σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα, και αφού πρώτα έφυγε ο κ. Iturgaiz, η αντιπροσωπεία αναχώρησε για τη Λευκωσία προκειμένου να συναντηθεί με τον τουρκοκύπριο ηγέτη. Ο πρόεδρος και η κα Geringer de Oedenberg ζήτησαν συγγνώμη για την αργοπορημένη άφιξή τους. Ο κ. Meyer, όπως προαναφέρθηκε, είχε δηλώσει τη διαφωνία του ως προς το ενδεδειγμένο της συνάντησης αυτής λαμβανομένων υπόψη της εντολής και των στόχων της αποστολής, όπως και ο κ. Iturgaiz, και συνεπώς δεν συμμετείχε. Ο κ. Ταλάτ καλωσόρισε τα μέλη και τους παρευρισκόμενους υπαλλήλους και, στις εισαγωγικές του παρατηρήσεις, τόνισε τη φιλοδοξία του να βρει ένα κατάλληλο πλαίσιο προκειμένου να λυθεί όσο το δυνατόν συντομότερα το πρόβλημα που αντιπροσωπεύουν τα Βαρώσια. Είπε ότι κατά τη γνώμη του ορισμένα τμήματα της αναφοράς, την οποία είχε μελετήσει προσεκτικά, έμοιαζαν με τις προτάσεις που είχε διατυπώσει ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος το Εντούτοις, σεβόταν πλήρως τις προσπάθειες της Επιτροπής Αναφορών να συνεισφέρει στη διαδικασία, αλλά αυτό ήταν δυνατόν μόνο μέσα σε ένα συνολικό πλαίσιο. Είπε επίσης ότι το ζήτημα των Βαρωσίων θα είχε λυθεί αν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν διαφορετικό. Πριν από το 1994, εξήγησε ο κ. Ταλάτ, τα Βαρώσια γίνονταν αντιληπτά ως μέρος μιας δέσμης μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης είχε όμως τη γνώμη ότι έκτοτε αποτέλεσαν μέρος μιας συνολικής διευθέτησης εδαφικών προσαρμογών με στόχο την ενοποίηση της χώρας. Αν καταλήξουμε σε συμφωνία, είπε, τα Βαρώσια θα επιστραφούν στην ελληνοκυπριακή πλευρά και στους νόμιμους ιδιοκτήτες. Υποστήριξε ότι μια αποσπασματική λύση δεν θα ήταν λύση, επειδή θα παγίωνε τη διαίρεση της νήσου. Χρειάζεται να υπομνησθεί ότι η ρύθμιση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας σε άλλα τμήματα της νήσου είναι πολύ περιπλοκότερο ζήτημα απ όσο στην περιοχή των Βαρωσίων, τον μόνο τόπο όπου υπάρχουν αδιαμφισβήτητα δικαιώματα ιδιοκτησίας και δεν συναντάται διπλή ιδιοκτησία. Ο κ. Ταλάτ κατέληξε λέγοντας ότι, κατά τη γνώμη του, η τουρκοκυπριακή κοινότητα θέλει να βρίσκεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά η ελληνοκυπριακή πλευρά φαινόταν μέχρι στιγμής να ικανοποιείται με μια ατέρμονη διαδικασία που δεν οδηγεί σε βιώσιμη λύση για όλους τους κατοίκους της νήσου. Όταν ρωτήθηκε από την αντιπροσωπεία, ο κ. Ταλάτ είπε ότι δεν έβλεπε τρόπο για χωριστή λύση του προβλήματος των Βαρωσίων. Ο πρόεδρος, εκφράζοντας την προσωπική του άποψη, είπε στον κ. Ταλάτ ότι για την Ευρωπαϊκή Ένωση τα μέλη της τουρκοκυπριακής κοινότητας είναι ευρωπαίοι πολίτες και πρέπει να απολαμβάνουν τα δικαιώματα που απορρέουν από την ιθαγένεια αυτή, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος αναφοράς. PE v /12 DT\ doc

11 Τα μέλη της διερευνητικής αποστολής συνάντησαν συχνά ανθρώπους που πίστευαν ότι, αν τα Βαρώσια αποδίδονταν μονομερώς στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους, αυτό θα πυροδοτούσε μια αλληλουχία γεγονότων που θα οδηγούσε στην τελειωτική επίλυση της διαίρεσης της νήσου. Μολονότι αυτό, όπως και η συνάντηση με τον κ. Ταλάτ, δεν σχετιζόταν άμεσα με την εντολή της αποστολής, τα μέλη συναντήθηκαν εν συνεχεία με το Τουρκοκυπριακό Ίδρυμα Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, εκπροσωπούμενο από την Πρόεδρο Εμίνε Έρκ, η οποία εξήγησε τον ρόλο τους, τη δραστηριότητά τους και τη συνηγορία τους υπέρ του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε ολόκληρη τη νήσο Κύπρο. Η κ. Έρκ είπε ότι πιστεύουν ακράδαντα στην ανάγκη μιας συνολικής λύσης και ότι εστιάζονται ειδικότερα στο ανεπίλυτο ακόμη πρόβλημα των «αγνοουμένων», που τα ίχνη τους αγνοούνται μετά τη σύρραξη, στο ζήτημα των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και στην ενεργό προώθηση ενός εποικοδομητικού διαλόγου ανάμεσα στις δύο πλευρές και ανάμεσα στην τουρκοκυπριακή κοινότητα και τον έξω κόσμο. Εγκαταλείποντας τη Λευκωσία, η αντιπροσωπεία έλαβε μέρος σε μια μεγάλη δημόσια συγκέντρωση που οργανώθηκε από την Κίνηση Προσφύγων Αμμοχώστου στη Δερύνεια, λίγο νότια από την πράσινη γραμμή, κοντά στην Αμμόχωστο. Για μια ακόμη φορά την αντιπροσωπεία υποδέχθηκαν περίπου τριακόσια άτομα, σε μια έντονη και συναισθηματικά φορτισμένη ατμόσφαιρα. Κάθε μέλος είχε τη δυνατότητα να εκφράσει τις απόψεις του προς τους συγκεντρωμένους, και πολλοί είχαν την ευκαιρία να πληροφορήσουν την αντιπροσωπεία για τα προσωπικά τους βιώματα. Συμπεράσματα Είναι σαφές ότι στην Κύπρο η διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης δεν είναι αποδεκτή. Η αναφορά που υποβλήθηκε από την Κίνηση Προσφύγων Αμμοχώστου, και πολλές μεταγενέστερες ανακοινώσεις που στηρίζουν την ίδια συλλογιστική 1, δείχνουν στην επιτροπή και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι οι πολίτες της νήσου Κύπρου ελπίζουν ότι δεν θα τους ξεχάσουν και δεν πρόκειται ποτέ να εγκαταλείψουν την προσπάθεια. Από την άποψη αυτή, τα αποτελέσματα της αποστολής είναι απολύτως σαφή. Η πικρία τους και η απογοήτευσή τους που η Ευρωπαϊκή Ένωση, και η προσχώρηση στην ΕΕ, δεν έχουν μέχρι στιγμής συμβάλει καθόλου σε κάποια απτή προώθηση του θέματός τους αποτέλεσαν ένα μόνιμο νήμα όλων των συζητήσεων που πραγματοποιήθηκαν. Η αντιπροσωπεία διαπίστωσε διάθεση συζήτησης στους πολίτες και στους τοπικούς εκπροσώπους και των δύο πλευρών. Ταυτόχρονα, βρέθηκε στην ανάγκη να παραμείνει στο πλαίσιο της εντολής της και να εστιάσει την προσοχή της στο ζήτημα των Βαρωσίων και της επιστροφής τους στους νόμιμους κατοίκους τους. Είναι σαφές ότι τα Βαρώσια θα αποδοθούν στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους... 1 Για παράδειγμα, υπογραφές υποστήριξης από την «Εκστρατεία για την Επιστροφή των Βαρωσίων», που διαβιβάστηκαν από τον Αναστάσιο Αντωνίου του Οργανισμού Κυπρίων Νέων Επιστημόνων, με ημερομηνία 28 Νοεμβρίου DT\ doc 11/12 PE v05-00

12 Είναι σαφές ότι τα Βαρώσια πρέπει να αποδοθούν στους νόμιμους ιδιοκτήτες και κατοίκους τους... Αλλά, για να συμβεί αυτό, τα Ηνωμένα Έθνη πρέπει να εξακολουθήσουν να έχουν πρωταρχική, άμεση και ενεργό ευθύνη. Τα Βαρώσια θα μπορούσαν να αποτελέσουν εργαστήριο ανάπτυξης και σύμβολο του μέλλοντος της Κύπρου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Προεδρία της, η Επιτροπή και το Κοινοβούλιο πρέπει να εργασθούν από κοινού στην κατεύθυνση αυτή. Η Τουρκία πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσει ότι, ως υποψήφια χώρα, έχει την υποχρέωση να σέβεται τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ και το κοινοτικό κεκτημένο, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού των ατομικών ελευθεριών και των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. Είναι σαφές υπό τις συνθήκες αυτές ότι η συνεχιζόμενη εκ μέρους της κατοχή των Βαρωσίων και στρατιωτική παρουσία στη βόρεια Κύπρο είναι εντελώς απαράδεκτη, όπως έχουν επίσης δηλώσει διαδοχικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Ο ΟΗΕ αναμένει από την Ευρωπαϊκή Ένωση μια ενεργότερη διπλωματική προσπάθεια με τη στήριξη της οικονομικής ισχύος της. Μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με ελεύθερη κυκλοφορία και τήρηση του κοινοτικού κεκτημένου είναι ακόμη εφικτή, και αυτό θα επιτρέψει στην Αμμόχωστο και στα Βαρώσια να αναπτυχθούν και αποτελεί επιθυμία της πλειοψηφίας σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις. Υπάρχει όμως ο κίνδυνος ότι τα χρονικά περιθώρια στενεύουν. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, και στις δύο πλευρές της νήσου, οι άνθρωποι ξεχνούν πώς να συμβιώνουν και να μιλούν οι μεν τη γλώσσα των δε. Οι γενιές μεγαλώνουν σε ηλικία και πολλοί απ όσους θυμόντουσαν την Κύπρο πριν από το 1974 έχουν ήδη πεθάνει. Επομένως η κατάσταση είναι επείγουσα και κρίσιμη. Συστάσεις (σχέδιο): Η απόφαση 550(1984) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ πρέπει να γίνει σεβαστή και να υλοποιηθεί δίχως χρονοτριβή από όλα τα μέρη και, όσον αφορά τις ανησυχίες των αναφερόντων, τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να υποστηρίξουν και να προωθήσουν ενεργά μια λύση που να οδηγεί σε πλήρη απόδοση των περιουσιών στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους στα Βαρώσια. Η Τουρκία πρέπει να αποσύρει τις στρατιωτικές δυνάμεις κατοχής από την Κυπριακή Δημοκρατία, που αποτελεί έδαφος της ΕΕ, αρχίζοντας με την επιστροφή του αποκλεισμένου τμήματος της Αμμοχώστου στους νόμιμους ιδιοκτήτες του, σύμφωνα με την ανωτέρω απόφαση. Η σλοβενική και η γαλλική Προεδρία της ΕΕ πρέπει να παράσχουν την υποστήριξή τους ώστε το ζήτημα αυτό να επιλυθεί έως το τέλος του 2008, και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλείται εν προκειμένω να υποστηρίξει πλήρως τον στόχο αυτό. Εάν δεν υπάρξουν απτά αποτελέσματα έως το τέλος του έτους, η Επιτροπή Αναφορών θα μπορούσε να επανεξετάσει την υπάρχουσα κατάσταση και να μελετήσει τη δυνατότητα περαιτέρω ενεργειών, όπως π.χ. να φέρει το ζήτημα των αναφερόντων της Αμμοχώστου στην Ολομέλεια. PE v /12 DT\ doc