KKE Ομιλία της ΚΕ του ΚΚΕ Αλ. Παπαρήγα στην εκδήλωση των Κ.Ο. Αττικής για την 8η Μάρτη Διεθνή μέρα της Γυναίκας Αλέκα Παπαρήγα

Transcript

1 Η φετινή 8 του Μάρτη είναι μια ξεχωριστή ιστορική επέτειος. Κλείνουν 100 χρόνια από τότε που η Γερμανίδα Κλάρα Τσέτκιν, μια από τις μεγαλύτερες γυναικείες φυσιογνωμίες του παγκόσμιου εργατικού επαναστατικού κινήματος, πρότεινε και υιοθετήθηκε στη Β' Διεθνή Συνδιάσκεψη των σοσιαλιστριών γυναικών να εορτάζεται κάθε χρόνο, ως επέτειος για την ηρωική θυσία των απεργών εργατριών γυναικών που έγινε στις 8 Μάρτη 1857 στη Νέα Υόρκη. Τότε που μια μεγάλη διαδήλωση εργατριών στην κλωστοϋφαντουργία και στα ραφτάδικα της Νέας Υόρκης διεκδικούσε «δεκάωρη δουλειά, φωτεινές και υγιεινές αίθουσες εργασίας, μεροκάματα ίσα με των κλωστοϋφαντουργών και των ραφτών» χτυπήθηκε από την αστυνομία και βάφτηκε στο αίμα των εργατριών. Η 8 η Μάρτη είναι διεθνιστική μέρα, έχουμε την υποχρέωση να ανανεώσουμε την απόφασή μας να σταθούμε ενωμένες με τις γυναίκες που υποφέρουν στις γειτονικές μας χώρες, όπως με τις γυναίκες της Τουρκίας, με τις γυναίκες των Βαλκανίων, των χωρών της Μεσογείου, της Αφρικής, της Ευρώπης, βεβαίως όλου του κόσμου. Βρισκόμαστε μια απόσταση αναπνοής από ένα νέο πρωθυπουργικό διάγγελμα με το οποίο θα δρομολογείται ένας ολοκληρωτικός πόλεμος κατά της λαϊκής οικογένειας, των γυναικών, των νέων ζευγαριών, των νέων ανθρώπων, μέτρα που μιας φέρνουν σε ένα σύγχρονο εργασιακό και κοινωνικό μεσαίωνα, για να σωθεί, όπως αδιάντροπα λένε, η πατρίδα από την πτώχευση. Ζούμε αυτές τις μέρες την γελοιογραφία της κυβερνητικής αντίστασης απέναντι στις επιταγές της ΕΕ και του ΔΝΤ. Αυτές οι πιέσεις, που είναι υπαρκτές, αποτελούν το καλύτερο χέρι βοήθειας στην κυβέρνηση και στην συμμαχία της με τη ΝΔ και το ΛΑΟΣ να πείσουν τους εργαζόμενους ότι οι αιματηρές θυσίες είναι τάχα για το καλό τους. Πλασιέ της σύγχρονης βαρβαρότητας αναδεικνύεται η μεγάλη πλειοψηφία των στελεχών των μέσων ενημέρωσης, που προσπαθούν να ξεγελάσουν το λαό ότι τάχα θα είναι μεγάλη επιτυχία αντί για 20 βάρβαρα μέτρα να περάσουν τα 19 ή τα 19μισυ. Η ψευτιά και η υποκρισία έχει φθάσει στο απόγειο. Αυτοί που πρέπει να λογοδοτήσουν στο λαό είναι το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ, αλλά και τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, όλοι εκείνοι που υποστήριξαν ότι η ΕΕ είναι μονόδρομος, ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια της χωρίς την ΟΝΕ και το ευρώ. Όλοι αυτοί που συκοφαντούσαν την θέση του ΚΚΕ ότι είναι ασυμβίβαστη η συμμετοχή και προσαρμογή της χώρας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ με την κοινωνική λαϊκή ευημερία, την ασφάλεια και την ειρήνη. Όλοι αυτοί που υπόσχονταν ότι το ευρώ είναι θώρακας, ότι η ΕΕ είναι συμμαχία ισοτίμων κρατών μελών, ότι η ΕΕ απαλλάσσει από την κρίση, όλοι αυτοί ας εξηγήσουν στο λαό, γιατί τον κορόιδεψαν. Καθημερινά γυναίκες και άνδρες βομβαρδίζονται από πίνακες σύμφωνα με τους οποίους αυτοί που θα χάσουν είναι λίγοι, κυρίως οι υψηλόμισθοι ενώ θα ανακουφιστούν οι χαμηλόμισθοι. Πρόκειται για διαχωρισμό ώστε να παρεμποδιστεί η εργατική ενότητα, η ενότητα των εργαζομένων. Όπως και επί Καραμανλή, επί Σημίτη και επί Ανδρέα Παπανδρέου, πάλι στην πρώτη γραμμή η διαίρεση υψηλόμισθοι-χαμηλόμισθοι, τα ρετιρέ και τα υπόγεια. Δεν είναι τυχαίο ότι στα δελτία ειδήσεων απουσιάζει τι θα χάσει ο ήδη χαμένος εργάτης και υπάλληλος, ο φτωχός αυτοαπασχολούμενος, ενώ δείχνεται τι θα χάσει ένα μέρος δημοσίων υπάλληλων που έχει σχετικά καλύτερες αμοιβές από άλλους. Τι έχει χάσει ο εργατοϋπάλληλος την τελευταία 20ετία. Τι έχουν χάσει οι αυτοαπασχολούμενοι και η φτωχή αγροτιά. Λόγος γίνεται μόνο για εφοριακούς, τελωνειακούς, ορισμένους μόνο κλάδους. Οι μισθολογικές διαφορές υπήρχαν και υπάρχουν, ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες ακόμα και σήμερα που είναι κατοχυρωμένη η ισότητα αμοιβών στις συμβάσεις, καθώς οι γυναίκες συνωστίζονται σε επαγγέλματα με χαμηλότερες αμοιβές. Διαφορές υπάρχουν ανάμεσα στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα σε ζητήματα και αμοιβών και κοινωνικής πολιτικής, γιατί το αστικό κράτος και τα κόμματά του συστηματικά προσπάθησαν να Σελίδα 1 / 9

2 ενσωματώσουν και να εξαγοράσουν την κρατική υπαλληλία, να την κρατήσουν απέναντι και διαχωρισμένη από το εργατικό, το λαϊκό κίνημα. Να εμποδίσουν την κοινή πάλη και, βεβαίως, έχουν πετύχει πολλά σ' αυτό τον τομέα με την βοήθεια του εργοδοτικού, κυβερνητικού και κομματικού μηχανισμού. Υπάρχουν ταμεία που καλύπτουν κάποιες υπηρεσίες υγείας καλύτερα σχετικά από άλλα. Άκρη δεν βγάζεις αν σταθείς στις διαφορές, μέσα στον ένα κλάδο σε σύγκριση με ένα άλλο, μέσα στο ένα υπουργείο σε σύγκριση με το άλλο, ή ανάμεσα στους δημόσιους υπαλλήλους και σε αυτούς που είναι στον ιδιωτικό τομέα. Όταν ανέβηκε το όριο συνταξιοδότησης των γυναικών του ιδιωτικού τομέα δεν εκδηλώθηκε ευαισθησία στις γυναίκες του δημοσίου. Τώρα που καταργείται η πενταετής διαφορά πολλές γυναίκες που δουλεύουν στον ιδιωτικό τομέα σηκώνουν αδιάφορα τους ώμους, αφού αυτές ήδη έχουν δεχτεί πρώτες το πλήγμα. Είναι γνωστό ότι γυναίκες και άνδρες στον δημόσιο τομέα είχαν μονιμότητα σε διάκριση με τους άνδρες και τις γυναίκες στον ιδιωτικό τομέα που δεν είχαν ποτέ εξασφαλίσει μόνιμη και σταθερή δουλειά. Εδώ και χρόνια, ιδιαίτερα επί κυβέρνησης Σημίτη που άρχισε να καταργείται η μονιμότητα στο δημόσιο, με τις προσλήψεις αορίστου χρόνου, με τα γνωστά προγράμματα Stage και τους συμβασιούχους, η αλληλεγγύη των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα ήταν αδύνατη, ενώ οι εργαζόμενοι στο δημόσιο δεν έδειχναν και σε μεγάλο βαθμό δεν δείχνουν αλληλεγγύη για τα ιδιαίτερα μεγάλα βάσανα των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα που σε ένα βράδυ χάνουν την δουλειά τους, που εκβιάζονται μπροστά σε κάθε απεργία. Εξαίρεση βεβαίως αποτέλεσαν και αποτελούν οι εργατικές, συνδικαλιστικές οργανώσεις με ριζοσπαστικό προσανατολισμό, που συνδέονται και συντονίζονται στις γραμμές του ΠΑΜΕ, και γενικότερα σε όλες τις δομές του συνδικαλιστικού κινήματος. Το ΚΚΕ από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του δεν έπαψε να παλεύει για την ενότητα δράσης της εργατικής τάξης. Πολέμησε τους διαχωρισμούς των εργαζομένων σε υπόγεια και ρετιρέ. Η αντίθεσή μας προς την ΓΣΕΕ και τη ΑΔΕΔΥ, τη ΓΣΕΒΕ, την ΠΑΣΕΓΕΣ, ΣΥΔΑΣΕ, ΓΕΣΑΣΕ είναι επιλογή που βοηθάει την ενότητα δράσης της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Κάθε πειθαρχία σ αυτές τις κυβερνητικές, κομματικές και εργοδοτικές ηγεσίες είναι ένα βήμα για την βαθύτερη διάσπαση της ενότητας δράσης των εργαζομένων. Δεν απομένει ούτε ένα λεπτό χρόνου προκειμένου οι γυναίκες της εργατικής τάξης, των μικρομεσαίων στρωμάτων που υποφέρουν, της αγροτιάς, οι νέες γυναίκες να αποφασίσουν τι θα κάνουν. Μόνο μια λύση υπάρχει, ο ΞΕΣΗΚΩΜΟΣ. Ο ελληνικός λαός να δείξει την δύναμη, την πείρα, την αποφασιστικότητά του. Να δείξει ότι δεν φοβάται να αμφισβητήσει τόσο την ΕΕ όσο και το ΔΝΤ, την Παγκόσμια Τράπεζα, το ΝΑΤΟ. Να πει όχι στα μέτρα που παίρνει η κυβέρνηση, και στις ενώσεις που στηρίζουν τα μέτρα αυτά με κάθε τρόπο, με οικονομικά πακέτα, με πολιτική στήριξη, με εκβιασμούς και απειλές. Δεν υπάρχει αντιλαϊκό μέτρο που πάρθηκε και δεν έγινε προσπάθεια να συνοδευτεί με πλύση εγκεφάλου των εργαζομένων, ώστε η να δεχθούν τα μέτρα μοιρολατρικά ή να φοβηθούν και να μην αντιδράσουν. Επομένως σήμερα πρέπει εμείς οι κομμουνίστριες και οι φίλες του κόμματος, όλες οι γυναίκες που είναι υποψιασμένες, να κάνουμε νέα βήματα προς τα εμπρός, να κάνουμε ένα πιο αποφασιστικό βήμα για να πείσουμε όσο γίνεται περισσότερες ότι είναι υποχρεωτική επιλογή, μονόδρομος η αντίσταση, η αντεπίθεση, η έφοδος, το οργανωμένο κίνημα, η προγραμματισμένη δράση για να παρεμποδίσουμε τα χειρότερα, για να τα ανατρέψουμε όσο γίνεται πιο γρήγορα, για να δρομολογήσουμε ριζική πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα, μια νέα εξουσία, εργατική, λαϊκή. Η δράση για την συγκρότηση του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου συμμαχίας στο κοινωνικοπολιτικό επίπεδο, ο αγώνας για την λαϊκή εξουσία - οικονομία, δεν είναι αγώνας του αύριο, του Σελίδα 2 / 9

3 μεθαύριο, δεν είναι στόχος στενά κομουνιστικός, είναι πρόταση που μπορεί και πρέπει να κινητοποιήσει το λαό, πριν βρεθεί απροετοίμαστος στην γωνία, άοπλος, απογοητευμένος και κυρίως έχοντας χάσει αυγά και καλάθια. Είναι πρόταση που κοιτάει εμπρός χωρίς να προϋποθέτει συμφωνία με το ΚΚΕ στα ζητήματα του περάσματος και της οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Πίσω από αυτήν την πρόταση υπάρχει η ήττα στις επιθέσεις του συστήματος. Στον πόλεμο να απαντήσουμε με πολύμορφο πόλεμο, με σχέδιο κάθε μέρα αλλά και με προοπτική. Η δύναμη του εργατικού, του λαϊκού, του γυναικείου κινήματος εξαρτάται από το πόσες εργατικές γυναικείες μάζες θα μπουν στον αγώνα, πόσες θα επιστρέψουν στον αγώνα ύστερα από κάποια χρόνια αδράνειας, πόσες αυτοαπασχολούμενες, φτωχές αγρότισσες, πόσες κοπέλες, νέες γυναίκες θα προσχωρήσουν. Με τα ίδια μας τα χέρια θα δώσουμε λύσεις, γυναίκες και άνδρες, όλων των ηλικιών. Δεν υπάρχει ενιαίο εθνικό συμφέρον, υπάρχει το συμφέρον των μονοπωλίων, των καπιταλιστών γενικότερα, υπάρχει και το ριζικά αντίθετο λαϊκό συμφέρον. Υπάρχει η Ελλάδα των καπιταλιστών και η Ελλάδα του εργαζόμενου λαού που υποφέρει. Ό,τι συμφέρει την μια πλευρά, βλάπτει την άλλη. Αυτή είναι η αφετηρία για να πάρει νόημα ο λαϊκός αγώνας, γυναικών και ανδρών, όλων των ηλικιών. Διαφορετικά ο αγώνας θα είναι αναποτελεσματικός, θα μοιάζει μάταιος, ακόμα και κουραστικός. 100 χρόνια της διεθνούς μέρας της γυναίκας Αν ρίξουμε την ματιά μας 100 και 120 χρόνια πίσω, τότε θα δούμε ότι πολλά άλλαξαν στην ζωή της γυναίκας, με διαφορές βεβαίως από χώρα σε χώρα, από ήπειρο σε ήπειρο, από περιοχή σε περιοχή, κατά κανόνα προς το καλύτερο, αλλού σχετικά και αλλού απόλυτα. Αυτό που στις μέρες μας ζούμε δεν είναι μόνο ότι μας παίρνουν κατακτήσεις, δεν είναι ότι η ζωή μας γίνεται χειρότερη από χθες, διατρέχουμε ένα ακόμα μεγάλο κίνδυνο: Να μεγαλώσει δραματικά το χάσμα ανάμεσα στις σύγχρονες ανάγκες και τις δυνατότητές μας και σ' αυτό που θα βιώσουμε στο άμεσο μέλλον. Η ιστορία της πάλης για την χειραφέτηση της γυναίκας αποδεικνύει ότι ο αγώνας μπορεί να φέρει αποτελέσματα. Οι εξελίξεις όμως δείχνουν ταυτόχρονα ότι κανένα θετικό αποτέλεσμα δεν είναι κατοχυρωμένο και βέβαιο, αν ο αγώνας των γυναικών ως αναπόσπαστο μέρος του γενικότερου εργατικού, λαϊκού αγώνα δεν φθάσει ως το αίσιο τέλος, δηλαδή την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων, αν δεν φτάσει στο αίσιο τέλος της νίκης της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Το «τέλος» τρόπος του λέγειν αφού γίνεται μια νέα αρχή με την πορεία οικοδόμησης της νέας κοινωνίας, της κοινωνικής ισότητας. Ισότητα που παραμερίζει και καταργεί και τα αποτυπώματα της φυλετικής ανισότητας, της ανισότητας ανάμεσα στην πόλη και το χωριό, των προκαταλήψεων που έχουν καλλιεργηθεί με βάση την εθνικότητα, την θρησκεία ή τις πολιτιστικές και άλλες διαφορές. Αρκετές γυναίκες όπως και άνδρες, όταν μιλάμε για το σοσιαλισμό, όταν μιλάμε για την κομμουνιστική κοινωνία μάς κοιτάνε περίεργα. Πώς είναι δυνατόν να εξακολουθείτε να μιλάτε για ένα κοινωνικό σύστημα που στο τέλος του 20ού αιώνα ανατράπηκε, έσβησε από το χάρτη στην Ευρώπη και όχι μόνο; Η αναγκαιότητα του σοσιαλισμού δεν επηρεάζεται ούτε καθορίζεται από τα προσωρινά πισωγυρίσματα. Σελίδα 3 / 9

4 Καθορίζεται από το γεγονός ότι ο καπιταλισμός ό,τι είχε να δώσει το έδωσε, είναι σύστημα που σαπίζει. Οι αντιθέσεις και αντιφάσεις του δεν μπορεί να λυθούν χωρίς την ανατροπή του. Και αν ακόμα ζούσαμε την εποχή που η επιστημονική θεωρία του σοσιαλισμού δεν είχε ακόμα βγει στην επιφάνεια, θα έπρεπε να αναζητούμε ένα σύστημα νέο, που θα υπηρετούσε τις ανθρώπινες ανάγκες και μόνο αυτές. Η προσωρινή ήττα του σοσιαλισμού δεν έκανε τον καπιταλισμό ούτε καλύτερο, ούτε ανθρωπινότερο, ούτε ηπιότερο. Αντίθετα έβγαλε ακόμα πιο πολύ στην επιφάνεια την απανθρωπιά και την προσωρινότητά του. Σήμερα το ΚΚΕ έχει όλες τις δυνατότητες να συμβάλλει στην αναγέννηση του αγώνα για το σοσιαλισμό γιατί χωρίς αναστολές, φοβίες και δισταγμούς έχουμε επεξεργασθεί τεκμηριωμένες απαντήσεις σε δύο ζητήματα. Πρώτο, για την μεγάλη συνεισφορά του σοσιαλισμού στους λαούς που τον έζησαν αλλά και την παγκόσμια συνεισφορά του στους λαούς όλης της γης. Δεύτερο, έχουμε βγάλει επαρκή συμπεράσματα για το ποια λάθη έγιναν στην σύνθετη και δύσκολη πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης εν μέσω της ιμπεριαλιστικής περικύκλωσης που τελικά οδήγησαν στην αποδυνάμωση των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής, στην διαμόρφωση των δυνάμεων της αντεπανάστασης. Συνεχίζουμε την διερεύνηση και τα επόμενα χρόνια. Συντρόφισσες και φίλες Ο καπιταλισμός δεν κάνει λάθη, διαπράττει εγκλήματα. Η εργατική εξουσία διέπραξε λάθη, δεν υπάρχει δικαιολογία παρ' όλα αυτά και αυτή η διαφορά δεν είναι μικρή ανάμεσά τους. Πριν 100 χρόνια και ακόμα πιο πριν, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη προκαλούσε ανατριχίλα η απλή συζήτηση, ότι γυναίκες και άνδρες είναι ίσοι, ότι η γυναίκα δεν αποτελούσε ένα βιολογικά κατώτερο φύλο, ανθρώπινο είδος. Εκείνη την περίοδο η σκοταδιστική αντεπιστημονική αστική προπαγάνδα με βασικό πυρήνα την γυναικεία κατωτερότητα ήταν το καλύτερο μέσο για την απόσπαση μεγαλύτερης υπεραξίας από την γυναικεία εργασία. Πριν 100 χρόνια και ακόμα πιο πριν, η αστική κοινωνία ανέχονταν στην καλύτερη περίπτωση με ειρωνεία ή και συγκατάβαση τις πρώτες φωνές γυναικών της αστικής τάξης, που έθεταν το ζήτημα της ψήφου, ζητούσαν πολιτικά δικαιώματα για τις γυναίκες. Πέρασαν πολλά χρόνια για να καθιερωθεί η ψήφος της γυναίκας στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, στην λεγόμενη πολιτισμένη Ευρώπη. Το ΚΚΕ ήταν το πρώτο και μοναδικό κόμμα που από την πρώτη μέρα της ίδρυσής του μίλησε καθαρά για την ισοτιμία των δύο φύλων, για την κοινωνική ισότητα των δύο φύλων, εννοείται και για την ψήφο των γυναικών. Τίποτε το περίεργο σ' αυτό. Δεν υπάρχει ούτε μια προοδευτική, ριζοσπαστική ιδέα, ασυνήθιστη ακόμα και περίεργη για τους πολλούς, που να μη ξεπήδησε από τις θέσεις του ΚΚΕ, από τα συνθήματα και την πράξη του. Η νομική ισοτιμία της γυναίκας και ορισμένες κοινωνικές εγκαταστάσεις δημόσιες ή μισοδημόσιες, ιδιωτικές και ιδιωτικοποιημένες στην πορεία, που απευθύνονταν σε ένα μέρος των γυναικών και όχι σε όλες που υποφέρουν, ήταν και το τέρμα του αστικού προοδευτισμού. Το καπιταλιστικό σύστημα τυπικά αναγνώρισε την ισότητα των δύο φύλων, βελτίωσε το οικογενειακό και το γενικότερο δίκαιο αλλά στάθηκε ταξικά αδιάλλακτο στην ισοτιμία στη ζωή. Η ανισοτιμία με παλαιές και μοντερνισμένες προκαταλήψεις παρέμεινε στην κοινωνία και στην ζωή, άρα και σε μεγάλο βαθμό και στην οικογένεια, σε αρκετά επαγγέλματα. Έφυγε ο φερετζές του νόμου σε μεγάλο βαθμό, και το αποκρουστικό πρόσωπο του καπιταλισμού αποκαλύφθηκε πλήρως. Δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς το καπιταλιστικό σύστημα, έπρεπε να κάνει ορισμένες παραχωρήσεις για να πετύχει το βασικό, την μεγαλύτερη εκμετάλλευση της γυναικείας εργασίας όπως και των νέων και των μεταναστών. Να πετύχει την πολιτική και κοινωνική της χειραγώγηση ακόμα και στο όνομα της ισοτιμίας. Ήθελε Σελίδα 4 / 9

5 την νέα γυναίκα πιο μορφωμένη και όχι αναλφάβητη, δεν βόλευε το καπιταλιστικό σύστημα η γυναίκα με γνώσεις για το νοικοκυριό μόνο, ή με μια γενική μόρφωση ως πολύφερνη νύφη, την ήθελε και με επαγγελματική ειδίκευση. Έκανε ορισμένες παραχωρήσεις και σε αρκετές περιπτώσεις αναγκάσθηκε να κάνει και υποχωρήσεις ανάλογα με την πίεση του εργατικού κινήματος, του λαϊκού κινήματος, του γυναικείου κινήματος. Το αστικό πολιτικό σύστημα ένοιωθε για τα καλά την πίεση από τις μεγάλες κατακτήσεις, τις πρωτόγνωρες των γυναικών στις σοσιαλιστικές χώρες. Συνειδητοποίησε μάλιστα ότι οι γυναίκες της αστικής τάξης, των ανώτερων μεσαίων στρωμάτων, έπρεπε να πάψουν να είναι διακοσμητικές για τα συμφέροντα του κεφαλαίου, έπρεπε να αναλάβουν ενεργητικό πολιτικό και κοινωνικό ρόλο, να γίνουν βουλευτίνες, υπουργοί ακόμα και πρωθυπουργοί και πρόεδροι δημοκρατίας, στρατιώτες και στρατηγοί, με ένα στόχο. Να γίνουν το πρότυπο, το υπόδειγμα για τις άλλες, τις πολλές γυναίκες του λαού, της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων. Σήμερα δεν ξενίζει σε ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης, η γυναίκα μητέρα έξω από το θεσμοθετημένο γάμο, η γυναίκα διαζευγμένη, η γυναίκα επιστήμονας και τόσα άλλα. Η γυναίκα καλλωπισμένη και περιποιημένη, η γυναίκα με κοινωνική και δημόσια ζωή, η γυναίκα πολυπράγμων, αρκεί βεβαίως να μη είναι απειλή για το σύστημα. Αρκεί να μη πιστεύει στην ταξική πάλη. Μη ξεχνάτε, ηρωίδα για το πολιτικό σύστημα είναι η γυναίκα επιχειρηματίας, η γυναίκα του επιχειρηματία που κάνει φιλανθρωπίες, η γυναίκα που περιορίζει την διαμαρτυρία της απέναντι στον άνδρα, τον πατέρα, τον αδελφό, η κοσμική γυναίκα. Ούτε λόγος γίνεται για την γυναίκα εργάτρια, για την γυναίκα αγωνίστρια που πάει κόντρα στο ρεύμα. Τέτοιες ηρωίδες δεν μπαίνουν στο κάδρο της αστικής τάξης, αυτές τις περιφρονεί αλλά και τις φοβάται. Στην Ελλάδα και στις άλλες καπιταλιστικές χώρες όταν γίνεται λόγος για τον ιστορία της δράσης με σύνθημα την χειραφέτηση της γυναίκας, ως σταθμός αναδεικνύεται η δράση γυναικών της αστικής τάξης για την ψήφο, για να ανοίξουν τα πανεπιστήμια για τις γυναίκες, και ως εκεί. Αποσιωπούν ότι σε πολλές χώρες τα σπέρματα του γυναικείου αγώνα δεν έπεσαν στην γη από τις αστές αλλά από τις εργάτριες, από την εργατική τάξη. Η Παρισινή Κομμούνα του 1871 έχει να επιδείξει ένα πρωτοφανέρωτο κύμα γυναικείας χειραφέτησης που τέτοιο δεν είχε ζήσει η ιστορία ως τότε. Η πραγματική ιστορία του αγώνα για την κοινωνική ισότητα και την ισότητα των δύο φύλων δεν αρχίζει από τότε που αιτήθηκε η ψήφος των γυναικών, δεν αρχίζει ακόμα και στα πιο πρωτοπόρα συνθήματα των πρώτων αστών γυναικών. Αρχίζει από τότε που ο ΜΑΡΞ έκανε την μεγαλύτερη αποκάλυψη, το μυστικό της καπιταλιστικής ταξικής εκμετάλλευσης που είναι η απόσπαση της υπεραξίας. Από τότε που ο Ένγκελς με τον πιο γλαφυρό τρόπο περιέγραψε επιστημονικά πριν απ' όλα ότι το γυναικείο φύλο περιέπεσε στην ανισοτιμία με το πέρασμα στην πρώτη ταξική κοινωνία, την δουλοκτητική, από τότε που ο ίδιος ανέλυσε τη σχέση της ατομικής ιδιοκτησίας με το κράτος και την οικογένεια. Οι Μαρξ και Ένγκελς και στη συνέχεια ο Λένιν, απέδειξαν ότι η απελευθέρωση της γυναίκας από την ταξική εκμετάλλευση και τη διπλή καταπίεση, η πραγματική ισοτιμία της με τον άντρα, μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Οι θεμελιωτές του επιστημονικού σοσιαλισμού και της σοσιαλιστικής επανάστασης υπογράμμισαν τις συνθήκες μέσα στις οποίες μπορεί να συνδυαστεί χωρίς αντιφάσεις η συμμετοχή της γυναίκας στην κοινωνική εργασία με τη μητρότητα. Να απαλλαγεί η γυναίκα και η οικογένεια από το μεγαλύτερο μέρος των άχαρων και κοπιαστικών εργασιών του νοικοκυριού, μετατρέποντας αυτές σε κοινωνική εργασία. Έτσι ώστε γυναίκες και άντρες να εργάζονται, να συμμετέχουν στους θεσμούς του εργατικού και κοινωνικού ελέγχου από τα κάτω προς τα πάνω, να έχουν ελεύθερο χρόνο για να αναπτύσσουν ολόπλευρα τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητές τους, τη συλλογικότητά τους, την κομμουνιστική διεθνιστική αλληλεγγύη. Αγαπητές φίλες και συντρόφισσες Οι αστές, μικροαστές φεμινίστριες, ο οπορτουνιστικός φεμινισμός μας επικρίνει γιατί επιμένουμε στην ταξική Σελίδα 5 / 9

6 ρίζα, την ταξική φύση του γυναικείου ζητήματος, την αδιάρρηκτη σχέση ανάμεσα στην ταξική εκμετάλλευση, στην καταπίεση του γυναικείου φύλου. Ότι τάχα ανάγουμε τα πάντα στην οικονομική βάση, ότι δήθεν δεν βλέπουμε την ανάγκη να παλέψουμε κατά των προκαταλήψεων. Ότι τάχα στο όνομα της εργατικής τάξης χαϊδεύουμε τα αυτιά των εργαζομένων ανδρών, ακόμα και των ανδρών κομμουνιστών που και αυτοί ήταν και είναι επηρεασμένοι από λαθεμένες και υποτιμητικές απόψεις για την γυναίκα. Έχουμε πίσω μας, πολύ πίσω μας, μια ολόκληρη ιστορία και πρακτική, που δείχνει εντελώς το αντίθετο, την ευαισθησία του Κόμματος, του επαναστατικού κινήματος για την γυναίκα και για τον άνδρα, για την οικογένεια και την μητρότητα, για την οικονομική ρίζα του προβλήματος αλλά και για το πολιτικό και κοινωνικό-πολιτιστικό εποικοδόμημα. Αδυναμίες και ελλείψεις είχαμε και έχουμε, ο προσανατολισμός μας όμως είναι καθαρός, ευκρινής. Το 1885 ο Ένγκελς μελετώντας την τακτική που ακολουθούσε το γαλλικό και αγγλικό αστικό κράτος στο ζήτημα της γυναικείας εργασίας υποστήριζε: «Ομολογώ ότι εμένα με ενδιαφέρει πιο πολύ η υγεία της επερχόμενης γενιάς απ' ότι η απόλυτη τυπική ισότητα των δύο φύλων κατά τα τελευταία χρόνια της ύπαρξης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Η πραγματική ισοτιμία της γυναίκας και του άνδρα μπορεί κατά την γνώμη μου να επιτευχθεί μόνο όταν καταργηθεί η κεφαλαιοκρατική εκμετάλλευση των γυναικών και των ανδρών, ενώ η διαχείριση του νοικοκυριού που σήμερα αποτελεί ατομική απασχόληση θα μετατραπεί σε τομέα της κοινωνικής παραγωγής». Ποια πολιτική δύναμη, ποιοι θεωρητικοί τόλμησαν να μιλήσουν και μάλιστα το 1885, για το νοικοκυριό ως κοινωνική παραγωγή; Μόνο το επαναστατικό κομμουνιστικό κόμμα μπορεί να έχει μια τέτοια θέση. Αυτή η θέση αφορά και την βάση και το εποικοδόμημα. «Μας κατηγοράτε, λέει ο Λένιν, ότι καταργούμε τις πιο προσφιλείς σχέσεις αντικατασταίνοντας την σπιτική ανατροφή με την κοινωνική ανατροφή. Και μήπως και η δική σας ανατροφή δεν καθορίζεται από την κοινωνία; Μήπως δεν καθορίζεται από τις κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες ανατρέφετε τα παιδιά σας με άμεση η έμμεση ανάμιξη της κοινωνίας, με το σχολείο κλπ. Την επίδραση της κοινωνίας στην ανατροφή δεν την εφευρίσκουν οι κομμουνιστές, μόνο αλλάζουν το χαρακτήρα της, αποσπούν την ανατροφή από την επίδραση της κυρίαρχης τάξης». Ο Λένιν επικρίνει την εχθρική προπαγάνδα γιατί δεν αντέχει να πάψει η γυναίκα στο σοσιαλισμό, κομμουνισμό να είναι εργαλείο παραγωγής. Ο Λένιν ξεκαθαρίζει ότι με την κατάργηση των εκμεταλλευτικών σχέσεων παραγωγής σταματάει και η κοινοκτημοσύνη των γυναικών με την μορφή της πορνείας. «Δεν φθάνουν οι νόμοι, έλεγε ο Λένιν, εμείς δεν αρκούμαστε στα διατάγματα. Η γυναίκα εφόσον ασχολείται με το νοικοκυριό του σπιτιού, εξακολουθεί να παραμένει σε μειονεκτική θέση. Για να απελευθερωθεί ολοκληρωτικά η γυναίκα και για να εξισωθεί πραγματικά με τον άνδρα πρέπει να υπάρχει κοινωνική οικονομία και η γυναίκα να συμμετέχει στην κοινωνική παραγωγική εργασία. Τότε η γυναίκα θα έχει την ίδια θέση με τον άνδρα». Με τον όρο κοινωνική οικονομία και κοινωνική παραγωγική εργασία εννοούσε βεβαίως την σοσιαλιστική-κομμουνιστική οικονομία και εργασία. Παραπέρα τόνιζε ότι η ισότητα της γυναίκας δεν σημαίνει εξίσωση στην παραγωγικότητα της εργασίας, τον όγκο της εργασίας, την διάρκειά της, τους όρους δουλειάς. Πρόκειται για κάτι πιο ουσιαστικό. Ισότητα σημαίνει να μη είναι η γυναίκα καταπιεζόμενη λόγω της οικονομικής της θέσης, Ακόμα και σε συνθήκες πλήρους ισοτιμίας εξακολουθεί στην πραγματικότητα αυτή η καταθλιπτική κατάσταση της γυναίκας, γιατί φορτώνεται περισσότερο από κάθε άλλο μέλος της οικογένειας με το νοικοκυριό του σπιτιού. Αυτό το νοικοκυριό (σημειώνουμε εμείς στις συνθήκες μάλιστα που απαιτούσε μεγάλη σωματική εργασία και όχι καλές συνθήκες κατοικίας) στις πιο πολλές περιπτώσεις είναι η πιο αντιπαραγωγική ή πιο βάρβαρη, η πιο επίμοχθη δουλειά που κάνει η γυναίκα. Είναι δουλειά που δεν συμβάλει Σελίδα 6 / 9

7 στην ανάπτυξη της γυναίκας. Υπάρχει πιο πρωτοπόρα, επαναστατική άποψη από αυτήν που ειπώθηκε στα πρώτα ακόμα χρόνια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης; Ακόμα και σήμερα πιο τολμηροί αστοί, οι πιο τολμηροί ρεφορμιστές και οπορτουνιστές δύσκολα θα μιλήσουν με ένα τέτοιο τρόπο απέναντι στο σπιτικό νοικοκυριό ως κοινωνική παραγωγή. Βεβαίως ο Λένιν δεν υποτιμούσε την σημασία της καθημερινότητας της οικογένειας, της φροντίδας για το σπίτι, την διατροφή, την καθαριότητα. Τα συνδύαζε όμως με την απελευθέρωση χρόνου στο επίπεδο της οικογένειας και της κοινωνίας. Η γυναίκα να είναι ελεύθερη για την συμμετοχή στην πολιτική δράση, στην σοσιαλιστική εργασία και οικοδόμηση. Αν συγκρίνουμε το τότε της Ρωσίας και το σήμερα θα δούμε ότι από τα πρώτα χρόνια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και στην συνέχεια πάρθηκαν μέτρα ώστε η οικογένεια, όσο διάστημα της μέρας ήταν μέσα στο σπίτι, να μπορεί να αφιερώνεται στην ανάπτυξη των μεταξύ τους σχέσεων, να έχουν δημιουργικό ελεύθερο χρόνο, να μη είναι η ζωή στο σπίτι η συνέχεια της δουλειάς στο εργοστάσιο, στην επιχείρηση. Πουθενά στον καπιταλισμό, και στις πιο αναπτυγμένες χώρες και πλούσιες δεν δημιουργήθηκε ένα τόσο πλατύ εκτεταμένο, για την συγκεκριμένη βεβαίως ιστορική περίοδο, δίκτυο κοινωνικών εγκαταστάσεων που κυρίως ωφελούσε εξ αντικειμένου την γυναίκα. Το ΚΚΕ με την διακήρυξη της ΚΕ για τα 100χρόνια από το συνέδριο σοσιαλιστριών γυναικών παραδίδει ένα ιδεολογικοπολιτικό πλαίσιο για την συνειδητοποίηση της γυναίκας. Είναι ένα εφόδιο που δίνει νόημα, περιεχόμενο στην καθημερινή δράση, απευθύνεται σε άνδρες και γυναίκες. Με την διακήρυξή μας αυτή θέλουμε να συμβάλλουμε να κατανοήσουν καλύτερα την ταξική φύση του γυναικείου ζητήματος οι σύντροφοι και συντρόφισσες, να απαλλαγούμε και εμείς ή όσοι από εμάς έχουμε στο βάθος συγχύσεις και μπερδέματα αν χρειάζεται σήμερα εξειδίκευση της πολιτικής ιδεολογικής μας δουλειάς στις γυναίκες. Ναι χρειάζεται, όπως θα χρειάζεται για πολύ καιρό στην πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Τα αποτυπώματα της γυναικείας ανισοτιμίας είναι και ανάμεσά μας και πρέπει να τα αποβάλλουμε όσο γίνεται πιο γρήγορα. Το ΚΚΕ με ανακοινώσεις και ντοκουμέντα έχει επεξεργασθεί ένα σύγχρονο πλαίσιο πάλης καθημερινής και με προοπτική για την ισοτιμία και την χειραφέτηση της γυναίκας, που αφορά την δουλειά, την μόρφωση, την οικογένεια, τις διαπροσωπικές σχέσεις, την γυναίκα ως ολόπλευρη προσωπικότητα. Διαθέτουμε και εξειδικευμένο πλαίσιο κατεύθυνσης και αιτήματα άμεσης δράσης ενταγμένα στο γενικό πλαίσιο των διεκδικήσεων των εργαζομένων, για τα θέματα υγείας των γυναικών, για την υγιεινή και ασφάλεια στο τόπο δουλειάς, για τις κοινωνικές εγκαταστάσεις που αντικειμενικά συνδέονται με την ελάφρυνση της γυναίκας. Επιδιώκουμε η εξειδίκευση της στρατηγικής μας στις γυναίκες να βρει απήχηση στις γραμμές του εργατικού κινήματος, των ΕΒΕ, της αγροτιάς, της νεολαίας, ενώ προσπαθούμε να στηρίξουμε την μεγάλη προσφορά των αγωνιστικών γυναικείων οργανώσεων, να συμβάλλουμε στο ενιαίο μετώπου του γενικότερου λαϊκού κινήματος με το ιδιαίτερα οργανωμένο γυναικείο κίνημα που η προσφορά του είναι και μπορεί να γίνει ακόμα πιο μεγάλη και δυναμική. Δεν είμαστε ικανοποιημένοι γιατί υπάρχει ακόμα άγνοια, ή κυρίως τυπική γνώση, ή ημιμάθεια ακόμα και στις γραμμές και τον περίγυρό μας για την ταξική φύση του γυναικείου προβλήματος, τόσο ανάμεσα στους συντρόφους όσο και ανάμεσα στις συντρόφισσες. Και στις γραμμές μας υπάρχει επηρεασμός από ορισμένες αλλαγές που έχουν συμβεί στην ζωή των γυναικών, Σελίδα 7 / 9

8 από το γεγονός ότι ο τρόπος ζωής έχει διαφοροποιηθεί σε σχέση με την ζωή των γυναικών πριν 40, 50 χρόνια. Νέες σε ηλικία συντρόφισσες απολαμβάνουν μια ελευθερία στην προσωπική τους ζωή τέτοια, που δεν υπήρχε πριν πολλά χρόνια. Όμως αυτή η ελευθερία δεν είναι πραγματική, και δεν θα είναι διαρκής. Η μετάβαση της εφήβου, της φοιτήτριας της σπουδάστριας στην οικογενειακή ζωή, στην μητρότητα, στην εργασία πισωγυρίζει, καθώς η κοινωνική ανισοτιμία της γυναίκας η επιβίωση λαθεμένων αντιλήψεων με νέο μανδύα, γίνεται αμείλικτη. Στην μεταβατική αυτή φάση χάνονται αγωνιστές όπως και αγωνίστριες σε μεγαλύτερο βαθμό, καθώς απορροφώνται από την μητρότητα και τους πολλαπλούς ρόλους, χάνουν ελεύθερο χρόνο, θολώνουν οράματα, απαιτήσεις. Είναι δική μας ευθύνη, όχι να αγνοήσουμε τα πραγματικά προβλήματα, αυτά υπάρχουν και θα αυξηθούν τώρα με την νέα βάρβαρη επίθεση. Το ζήτημα είναι η ιδεολογικοπολιτική στήριξη, πρακτικά οργανωτικά μέτρα, η αλληλεγγύη ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, στους συντρόφους και τις συντρόφισσες, ώστε κανείς, καμιά να μη χάσει το δρόμο του αγώνα, που είναι ο δρόμος της πραγματικής ζωής. Ας μιλήσουμε όμως και με την γλώσσα της πιο σκληρής και ωραίας όμως αλήθειας. Είναι γεγονός ότι στις συνθήκες του καπιταλισμού οι ανθρώπινες καθημερινές ανάγκες αυξάνονται με πολύ πιο γρήγορο ρυθμό, εμφανίζονται νέες ανάγκες στην προσωπική ζωή που πριν χρόνια δεν ήταν τόσο γνωστές και φανερές. Αυτές οι ανάγκες είναι και πραγματικές αλλά ανακατεμένες με στρεβλές καταναλωτικές ανάγκες, αφού τα πάντα στον καπιταλισμό είναι εμπόρευμα, ενώ οι ίδιες οι ανάγκες γίνονται μέσο ενσωμάτωσης και χειραγώγησης. Έτσι πολλοί αγωνιστές και ποσοτικά περισσότερες αγωνίστριες, σε συνθήκες δύσκολου και μακρόχρονου αγώνα χωρίς άμεσα αποτελέσματα χάνουν τον στόχο, δυσκολεύονται να ξεπεράσουν το ατομικό και να το προσαρμόσουν στο συλλογικό. Θεωρούν ότι οι προσωπικές προσπάθειες, οι ατομικές προσπάθειες μπορεί να τους γλυτώσουν από βάσανα, να τους δώσουν μια πιο άμεση θετική οικογενειακή προοπτική, ξεχνώντας ότι η καθημερινότητα σήμερα ακόμα περισσότερο παρά ποτέ εξαρτάται από τις γενικές πολιτικές αλλαγές, από τον γενικό συσχετισμό δύναμης. Το Κόμμα μας, όλοι εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να κατανοούμε την δύναμη της κυρίαρχης ιδεολογίας στην ενσωμάτωση και χειραγώγηση, μαζί με τον διαβρωτικό ρόλο του ρεφορμισμού και οπορτουνισμού. Οφείλουμε να στεκόμαστε κοντά, ιδιαίτερα σε εκείνες της ηλικίες των γυναικών, που ζουν την μεγαλύτερη πίεση των ατομικών και οικογενειακών δυσκολιών. Η πάλη για την χειραφέτηση της γυναίκας, που είναι πάλη για την χειραφέτηση της εργατικής τάξης, είναι αυτή που μπορεί να δώσει απάντηση στα ερωτήματα και στα διλήμματα που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα οι νέοι άνθρωποι στην καθημερινότητα διλήμματα ανάμεσα στο καθήκον της συμμετοχής στην ταξική πάλη και στον αγώνα για την οικογένεια ή και τα προσωπικά όνειρα. Θα τους πούμε καθαρά, δεν υπάρχει αγώνας δίχως την απαίτηση της θυσίας ιδιαίτερα από την πρωτοπορία. Το Κόμμα μας έχει μια ιστορία ανεπανάληπτη όσο αφορά την πρόσφορα κομμουνιστριών, επώνυμων και χιλιάδων ανώνυμων. Ας εμπιστευθούμε περισσότερο τις νέες γυναίκες, τις εργάτριες, τις υπαλλήλους, τις φτωχές αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες όσες έχουν απομείνει, τις κοπέλες που ανήκουν στην εργατική λαϊκή οικογένεια, ας τους δώσουμε την δυνατότητα και την στήριξη να γίνουν οι νέες ηρωίδες, γνωστές και άγνωστες, στον καθημερινό αγώνα. ΖΗΤΩ Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΖΗΤΩ Ο ΕΝΩΜΕΝΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΚΑΙ ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ Σελίδα 8 / 9

9 ΟΛΕΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ, ΝΑ ΠΑΡΕΜΠΟΔΙΣΟΥΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΕΡΧΟΝΤΑΙ, ΝΑ ΑΓΩΝΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΑΪΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ. Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΑΜΥΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΑΣ ΔΙΑΨΕΥΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΠΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΙ ΟΤΙ ΈΧΕΙ ΤΗ ΛΑΪΚΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ. Σελίδα 9 / 9