για το πρόγραμμα δράσης 2017 της Πλατφόρμας Ανταλλαγής Γνώσεων (ΠΑΓ) Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών

Transcript

1 για το πρόγραμμα δράσης 2017 της Πλατφόρμας Ανταλλαγής Γνώσεων (ΠΑΓ) Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών Η Πλατφόρμα Ανταλλαγής Γνώσεων (ΠΑΓ) αποτελεί μια μορφή συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ) και της Γενικής Διεύθυνσης «Έρευνα και Καινοτομία» (ΓΔ RTD) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πρώτιστος στόχος της είναι η παρουσίαση νέων λύσεων Ε&Κ, καινοτόμων προϊόντων και βέλτιστων πρακτικών για τη δέουσα ανταπόκριση στις πολυάριθμες κοινωνιακές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι τοπικές και περιφερειακές αρχές (ΤΠΑ) στην Ευρώπη. Ιστορικό Το έτος 2016 ήταν το πρώτο έτος με πλήρες πρόγραμμα εκδηλώσεων της ΠΑΓ σχετικά με δύο θέματα: τη βιοοικονομία και τις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής. Συνολικά, πραγματοποιήθηκαν επτά εκδηλώσεις (δύο θεματικά σεμινάρια, δύο εκδηλώσεις μεταξύ ομοτίμων και τρεις εκδηλώσεις επίδειξης). Τα θέματα που συμφωνήθηκαν για το 2017 είναι η ενέργεια και η καινοτομία στον δημόσιο τομέα. Στόχοι της ΠΑΓ Όπως συμφωνήθηκε μεταξύ του Επιτρόπου κ Moedas και του Προέδρου κ. Markkula το 2015, η ΠΑΓ έχει τους ακόλουθους στόχους: ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ των τμημάτων της ΓΔ RTD και αυτών της ΕτΠ αξιοποίηση των νέων γνώσεων που αποκτώνται μέσω των έργων του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» και ενίσχυση της υιοθέτησής τους και του αντικτύπου τους στην καινοτομία σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο μεγιστοποίηση των συνεργιών μεταξύ του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» και της υλοποίησης των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων σε περιφερειακό επίπεδο παροχή αρωγής προς τα μέλη της ΕτΠ προκειμένου να καταστούν κινητήριες δυνάμεις αλλαγής και πρωτοστάτες καινοτομίας στα πλαίσια των πολλαπλών ρόλων τους ως πολιτικών ιθυνόντων, με την προβολή των πλεονεκτημάτων μιας σύγχρονης προσέγγισης «Τριπλού έλικα» (συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων, πανεπιστημίων και κυβέρνησης). COR TCD-TRA (EN) 1/5 EL

2 Μέσα της ΠΑΓ Οι προαναφερθέντες στόχοι θα υλοποιηθούν μεταξύ άλλων χάρη στα ακόλουθα τρία είδη μέσων που έχουν συμφωνηθεί: Θεματικά σεμινάρια, τα οποία θα φέρνουν σε επαφή εμπειρογνώμονες, ενδιαφερόμενους φορείς και πολιτικούς ιθύνοντες της ΕτΠ. Θα πραγματοποιούνται στις Βρυξέλλες και θα παρέχουν τη δυνατότητα στα μέλη της ΕτΠ να προβαίνουν σε υψηλού επιπέδου ανταλλαγή γνώσεων με διάφορους εμπειρογνώμονες της ΓΔ RTD και άλλων ΓΔ, καθώς και με τοπικούς και περιφερειακούς εκπροσώπους και άλλους φορείς, σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση και τις διαφαινόμενες προοπτικές στα συγκεκριμένα θεματικά πεδία. Θα πραγματοποιείται ένα θεματικό σεμινάριο για κάθε θέμα του ετήσιου προγράμματος. Εκδηλώσεις μεταξύ ομοτίμων για την προώθηση της αμοιβαίας μάθησης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Οι εκδηλώσεις αυτές πραγματοποιούνται σε τοπικό/περιφερειακό επίπεδο έπειτα από πρόσκληση κάποιου μέλους της ΕτΠ, εγκεκριμένη από τον πρόεδρο της επιτροπής SEDEC, και έπονται ενός θεματικού σεμιναρίου. Κατά τη διάρκεια των σχετικών συνεδριάσεων, τα μέλη της ΕτΠ έχουν την ευκαιρία να ανταλλάσσουν απόψεις με εμπειρογνώμονες της ΓΔ RTD, με εκπροσώπους εν εξελίξει έργων έρευνας και καινοτομίας χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ, καθώς και με άλλους τοπικούς ενδιαφερόμενους φορείς. Οι εν λόγω ανταλλαγές απόψεων αναμένεται να ευνοήσουν την απευθείας ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των συμμετεχόντων. Εκδηλώσεις επίδειξης, οι οποίες είναι εκδηλώσεις που διοργανώνονται από τρίτους (π.χ. ενδιαφερόμενες οργανώσεις-εταίρους, ενδιαφερόμενες διευθύνσεις της ΓΔ RTD), αλλά συμβάλλουν άμεσα στο ετήσιο πρόγραμμα δράσης της ΠΑΓ. Για να χαρακτηριστεί μια εκδήλωση ως «εκδήλωση επίδειξης» είναι θεμελιώδους σημασίας η συμμετοχή των μελών της ΕτΠ στην εν λόγω εκδήλωση, καθώς και η παρουσίαση εν εξελίξει έργων έρευνας και καινοτομίας χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ τα οποία σχετίζονται με κάποιο από θέματα της ΠΑΓ. Οι εκδηλώσεις επίδειξης μπορούν να πραγματοποιούνται στις Βρυξέλλες ή αλλού, εφόσον υπάρχει αμοιβαία συμφωνία. Για οργανωτικούς λόγους και για σκοπούς υλοποίησης, οι υπηρεσίες που έχουν οριστεί ως επικεφαλής (η μονάδα Β5 της ΓΔ RTD και η γραμματεία της επιτροπής SEDEC της ΕτΠ) συγκροτούν την ομάδα επαφής μεταξύ της ΓΔ RTD και της ΕτΠ ζητώντας, εφόσον απαιτείται, την εμπειρογνωμοσύνη και τη συμμετοχή των λοιπών ενδιαφερομένων φορέων. Η εν λόγω ομάδα επαφής θα συνεδριάζει τακτικά για τον προγραμματισμό της κοινής δράσης και την παρακολούθηση της υλοποίησης των προαναφερθέντων μέσων. Δράσεις της ΠΑΓ κατά το 2017 Δράσεις της ΠΑΓ θα αναληφθούν κατά το 2017 στα ακόλουθα θεματικά πεδία έρευνας και καινοτομίας: «Ενέργεια» και «Καινοτομία στον δημόσιο τομέα», όπως περιγράφεται στη συνέχεια. COR TCD-TRA (EN) 2/5

3 Δράσεις της ΠΑΓ όσον αφορά την «Ενέργεια» Η κλιματική αλλαγή και η πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή και βιώσιμη ενέργεια χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Για τη διευθέτηση των εν λόγω ζητημάτων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε τη στρατηγική της για την Ενεργειακή Ένωση τον Φεβρουάριο Αργότερα, κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους, οι συμμετέχοντες στη 21η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα (COP21) που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι συμφώνησαν να ενώσουν τις προσπάθειές τους σε παγκόσμιο επίπεδο για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας σε 1,5 C. Για την επίτευξη αυτού του στόχου χρειάζονται περισσότερες ενεργειακές τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Οι υφιστάμενες τεχνολογίες θα πρέπει να καταστούν φθηνότερες και αποδοτικότερες και, παράλληλα, να αναπτυχθούν και να τεθούν σε εφαρμογή νέες τεχνολογίες. Οι περιφέρειες και οι δήμοι της Ευρώπης μπορούν να διαδραματίσουν μείζονα ρόλο σε αυτή την προσπάθεια, η οποία έχει ενισχυθεί με τη διάθεση σχεδόν 45 δισεκατομμυρίων ευρώ για την οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων. Ως εκ τούτου, η εστίαση της ΠΑΓ στην ενέργεια κατά το 2017 είναι ιδιαίτερα επίκαιρη. Η οργάνωση της ΠΑΓ όσον αφορά την ενέργεια περιγράφεται στη συνέχεια και έχει ως εξής: κατά το πρώτο εξάμηνο του 2017 θα διοργανωθεί ένα θεματικό σεμινάριο με τίτλο εργασίας «Καινοτόμες ενεργειακές λύσεις για τις περιφέρειες και τους δήμους της Ευρώπης». Το εν λόγω θεματικό σεμινάριο θα δώσει την ευκαιρία σε εμπειρογνώμονες στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σε εκπροσώπους των τοπικών και περιφερειακών αρχών και σε πολιτικούς ιθύνοντες της ΕΕ να συναντηθούν για να συζητήσουν σχετικά με τη βελτιστοποίηση του συντονισμού των διαφόρων χρηματοδοτικών προγραμμάτων και μηχανισμών για την προώθηση της Ε&Κ στον τομέα της ενέργειας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Προβλέπεται να παρουσιαστεί το Στρατηγικό Σχέδιο Ενεργειακής Τεχνολογίας (Σχέδιο ΣΕΤ) 1, καθώς και η στρατηγική της Ενεργειακής Ένωσης στον τομέα της έρευνας, της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας (στρατηγική EURIC), η οποία θα δημοσιευθεί στα τέλη του Το Σχέδιο ΣΕΤ και η στρατηγική EURIC εμπίπτουν στην παγκόσμια πρωτοβουλία «Αποστολή καινοτομίας» 2, η οποία αποτελεί μείζον επίτευγμα της COP21 και αποσκοπεί στην αναζωογόνηση και στην επιτάχυνση της παγκόσμιας καινοτομίας στον τομέα της καθαρής ενέργειας με στόχο να καταστεί η καθαρή ενέργεια οικονομικά προσιτή σε ευρεία κλίμακα. Επιπλέον, θα προβληθεί ο επακόλουθος κοινωνικοοικονομικός αντίκτυπος για τις περιφέρειες που φιλοξενούν ερευνητικές υποδομές στον τομέα της ενέργειας, προκειμένου να καταδειχθεί η ελκυστικότητά τους. Τον Ιούνιο του 2017, προβλέπεται μια εκδήλωση επίδειξης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Βιώσιμης Ενέργειας (περίπου 3000 συμμετέχοντες), η οποία διοργανώνεται κάθε χρόνο στις Βρυξέλλες και αποτελεί τη σημαντικότερη ευρωπαϊκή διάσκεψη που είναι αφιερωμένη στην πολιτική 1 2 Το Σχέδιο ΣΕΤ θεσπίστηκε το 2015 με στόχο την επίσπευση της ανάπτυξης και της αξιοποίησης τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Βασική επιδίωξη του εν λόγω σχεδίου είναι η βελτίωση των νέων τεχνολογιών και η μείωση του κόστους μέσω του συντονισμού της έρευνας και της χρηματοδότησης έργων. Βλ. επίσης: COR TCD-TRA (EN) 3/5

4 για τη βιώσιμη ενέργεια. Η διάσκεψη αυτή θα καταστήσει δυνατή την προσέλκυση ευρέος φάσματος ενδιαφερόμενων φορέων της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας. Οι εκδηλώσεις μεταξύ ομοτίμων θα διοργανωθούν σε συνεργασία με τα μέλη της ΕτΠ που ενδιαφέρονται να φιλοξενήσουν μια τέτοιου είδους εκδήλωση. Δράσεις της ΠΑΓ όσον αφορά την «Καινοτομία στον δημόσιο τομέα» Η καινοτομία στον δημόσιο τομέα νοείται ως η εφαρμογή νέων ή εξαιρετικά βελτιωμένων εσωτερικών δράσεων, δημόσιων πολιτικών, προϊόντων ή υπηρεσιών από τις δημόσιες διοικήσεις και από οποιονδήποτε άλλον οργανισμό του δημόσιου τομέα στο εθνικό και στο υποεθνικό επίπεδο διακυβέρνησης. Η ολοένα και πιο εξειδικευμένη ζήτηση εκ μέρους των πολιτών και οι νέες προκλήσεις που τίθενται λόγω των δημοσιονομικών πιέσεων απαιτούν καινοτόμες προσεγγίσεις από τον δημόσιο τομέα στην ΕΕ και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές καλούνται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο επ αυτού. Μεταξύ των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο δημόσιος τομέας όσον αφορά την καινοτομία περιλαμβάνεται το ζήτημα του κατακερματισμού των γνώσεων σχετικά με την καινοτομία στον δημόσιο τομέα, τα αποτελέσματά της και το κόστος της, καθώς και σχετικά με τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την προώθησή της. Η καινοτομία στον δημόσιο τομέα είναι σπάνια θεσμοθετημένη τόσο στους κρατικούς προϋπολογισμούς όσο και στα καθήκοντα και στις διαδικασίες του δημόσιου τομέα, ενώ παρέχεται περιορισμένη γνώση και ενημέρωση στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σχετικά με το πλήρες φάσμα των διαθέσιμων εργαλείων για την επιτάχυνση της καινοτομίας. Στην έκθεση της Ομάδας εμπειρογνωμόνων για την καινοτομία στον δημόσιο τομέα 3 επισημάνθηκε, αφενός, ότι «η καινοτομία μπορεί να προκύψει σε όλα τα επίπεδα και ότι το προβάδισμα στον τομέα της καινοτομίας μπορεί να προέλθει από τον οποιονδήποτε» και, αφετέρου, ότι «υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν στο επίπεδο των επιμέρους κρατών μελών, περιφερειών και οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης για την ανάπτυξη της ικανότητας καινοτομίας και καθοδήγησης των διαδικαστικών αλλαγών». Η οργάνωση της ΠΑΓ όσον αφορά την καινοτομία στον δημόσιο τομέα ενέργεια σκιαγραφείται παρακάτω. Τον Οκτώβριο του 2017 θα διοργανωθεί ένα θεματικό σεμινάριο στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας των Περιφερειών και των Πόλεων, μιας εκδήλωσης μείζονος σημασίας που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις Βρυξέλλες, με τίτλο εργασίας «Καινοτόμος δημόσιος τομέας για τις περιφέρειες και τους δήμους της Ευρώπης». Το εν λόγω θεματικό σεμινάριο θα δώσει την ευκαιρία σε εμπειρογνώμονες που ασχολούνται με την καινοτομία στον δημόσιο τομέα, σε εκπροσώπους των τοπικών και περιφερειακών αρχών και σε πολιτικούς ιθύνοντες της ΕΕ να συναντηθούν για να συζητήσουν το συγκεκριμένο θέμα και να ενημερώσουν τους ενδιαφερόμενους φορείς σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο σχετικά με τις κυριότερες εκφάνσεις της καινοτομίας στον δημόσιο τομέα. Επί τη ευκαιρία, θα παρουσιαστεί το Παρατηρητήριο για την καινοτομία στον δημόσιο τομέα. Το παρατηρητήριο αυτό λαμβάνει χρηματοδοτική στήριξη από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» (1,5 εκατ. ευρώ) και, για την πλήρη υλοποίηση του, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεργάζεται με τον ΟΟΣΑ με στόχο την ανάπτυξη πλαισίων ανάλυσης και μέτρησης για την καλύτερη κατανόηση και την προαγωγή της καινοτομίας στον δημόσιο τομέα. Το Παρατηρητήριο για την καινοτομία στον δημόσιο 3 COR TCD-TRA (EN) 4/5

5 τομέα θα εξετάσει ειδικότερα την καινοτομία στον δημόσιο τομέα σε επίπεδο πόλης προκειμένου να σχηματίσει εικόνα σχετικά με τον τρόπο κατά τον οποίο οι αυτοδιοικητικές αρχές μπορούν να θέτουν σε εφαρμογή τη συστημική καινοτομία. Άλλα θέματα που προβλέπεται να εξεταστούν σε αυτό θεματικό σεμινάριο είναι οι πλέον πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το βραβείο «Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Καινοτομίας» («icapital»), η καινοτομία στον χώρο εργασίας στον δημόσιο τομέα (πρόσφατη μελέτη του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας - EUROFOUND), καθώς και οι καινοτόμες και υπεύθυνες δημόσιες συμβάσεις. Τον Ιούνιο/Ιούλιο του 2017 θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση επίδειξης που σχετίζεται με το Παρατηρητήριο για την καινοτομία στον δημόσιο τομέα. Δεδομένου ότι προβλέπεται η παρουσίαση ειδικής έκθεσης και εμπεριστατωμένων περιπτωσιολογικών μελετών που αφορούν το εν λόγω παρατηρητήριο κατά τη διάρκεια εργαστηρίου που θα γίνει στις Βρυξέλλες, η εκδήλωση αυτή θα καταστήσει δυνατή την προσέλκυση ευρέος φάσματος ενδιαφερόμενων φορέων της ΕΕ που ασχολούνται με την καινοτομία στον δημόσιο τομέα. Οι εκδηλώσεις μεταξύ ομοτίμων θα διοργανωθούν σε συνεργασία με τα μέλη της ΕτΠ που ενδιαφέρονται να φιλοξενήσουν μια τέτοιου είδους εκδήλωση. Ετήσιο χρονοδιάγραμμα των προγραμματισμένων δραστηριοτήτων για το 2017 (ενδεικτικές ημερομηνίες προς επιβεβαίωση): Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μαι Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Θεματικά σεμινάρια στις Βρυξέλλες (δύο ανά έτος, εκ των οποίων το ένα κατά τη διάρκεια της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας των Περιφερειών και των Πόλεων) X X Εκδηλώσεις μεταξύ ομοτίμων στις περιφέρειες (το πολύ έως τέσσερις ανά έτος, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα των μελών της ΕτΠ και των περιφερειών που επιθυμούν να τις διοργανώσουν) X X X X Εκδηλώσεις επίδειξης όπως έχουν συμφωνηθεί με τους εταίρους, με την επιφύλαξη συμφωνίας σχετικά με τις ημερομηνίες καθώς και αμοιβαίας συμφωνίας σχετικά με τον αριθμό τους και τους δημοσιονομικούς περιορισμούς (ευέλικτη κατανομή κατά τη διάρκεια του έτους, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα). Ο πολιτικός διάλογος για τη συνοπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων των δύο πρώτων ετών της ΠΑΓ θα ακολουθήσει στις αρχές του COR TCD-TRA (EN) 5/5