MEDLAB: Mediterranean Living Lab for Territorial Innovation

Transcript

1 MEDLAB: Mediterranean Living Lab for Territorial Innovation Παραδοτέο ΣΥΝΟΨΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ: ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ «ΖΩΝΤΑΝΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ» ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Θεσσαλονίκη, Δεκέμβριος 2010

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Στόχοι και Προοπτικές... 3 Βάση Γνώσης και Ενδιαφερόμενοι... 3 Μηχανισμός Συνεργασίας και Στρατηγική Δημιουργίας Αξίας... 4 Τεχνολογίες και Υποδομές... 4 Συνέργιες για Οικονομίες Κλίμακας

3 Στόχοι και Προοπτικές Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο «Ζωντανών Εργαστηρίων» (ENoLL) ορίζει το «Ζωντανό Εργαστήριο» ως «ένα ανοιχτό περιβάλλον καινοτομίας σε συνθήκες καθημερινής ζωής, στο οποίο η καινοτομία με γνώμονα το χρήστη είναι η διαδικασία της από κοινού δημιουργίας νέων υπηρεσιών, προϊόντων και κοινωνικών υποδομών». Τα «Ζωντανά Εργαστήρια» είναι πολυ-οργανωτικές δομές που βασίζονται στη δικτύωση και στη διεπιστημονική προσέγγιση. Αυτό το διαρθρωτικό χαρακτηριστικό υποδεικνύει ότι τα περιβάλλοντα «Ζωντανού Εργαστηρίου» θωρούνται κυρίως ως πλατφόρμες για την αξιοποίηση της συμπληρωματικότητας και των συνεργιών μεταξύ οργανισμών. Επιπλέον, τα «Ζωντανά Εργαστήρια» αναμένεται να είναι πλατφόρμες προώθησης ή / και διευκόλυνσης της καινοτομίας των επιχειρήσεων, κυρίως μέσω της καινοτομίας στην αγορά των προϊόντων που βασίζονται στην τεχνολογία (και ιδίως στις ΤΠΕ). Οι χρήστες είναι βασικοί συντελεστές των «Ζωντανών Εργαστηρίων», διότι αναμένεται να αποτελέσουν πηγή ιδεών (δημιουργικός ρόλος για την γέννηση ριζοσπαστικών νέων ιδεών), μηχανισμό για την βελτίωση του προϊόντος (δημιουργικός ρόλος σε μια επαναληπτική διαδικασία ανάπτυξης προϊόντων) και την επικύρωση (ρόλος αξιολόγησης), καθώς και παράγοντες διάδοσης (ρόλος προώθησης στην αγορά). Βάση Γνώσης και Ενδιαφερόμενοι Όλα τα «Ζωντανά Εργαστήρια» βασίζονται στην ανθρωποκεντρική συμμετοχή και στο δυναμικό της για ανάπτυξη νέων υπηρεσιών και προϊόντων ΤΠΕ. Αυτό γίνεται με τη συνεργασία των διαφόρων κοινοτήτων ενδιαφερομένων με ένα τρόπο από κοινού δημιουργίας: Κοινότητα προγραμματιστών υπηρεσιών/ τεχνολογίας, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για το σχεδιασμό καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών που δοκιμάζονται μέσα στο περιβάλλον του «Ζωντανού Εργαστηρίου». Κοινότητα δημόσιων/ κοινωνικών φορέων, οι οποίοι είναι οι δημιουργοί των «Ζωντανών Εργαστηρίων» σε περιφερειακό επίπεδο, με σκοπό τη δημιουργία οικονομικής αξίας από τις ιδέες υπηρεσιών/ προϊόντων υπό δοκιμή, τις καλύτερες/ προστιθέμενης αξίας υπηρεσίες για την περιφέρεια τους (πολίτες, τοπικές κοινότητες, ομάδες και ενώσεις) και τη δημιουργία απόδοσης από τα χρήματα που επενδύονται. Κοινότητα επαγγελματιών (από τον ακαδημαϊκό χώρο, τη δημόσια διοίκηση, τη βιομηχανία και τους συμβούλους), οι οποίοι είναι πρόθυμοι να παρέχουν συμβουλές και υποστήριξη για τον καθορισμό και τον πειραματισμό των προτεινόμενων υπηρεσιών / προϊόντων, όταν διατίθενται Κοινότητα χρηστών, οι οποίοι είναι πρόθυμοι να πειραματιστούν και να αξιοποιήσουν τα παρεχόμενα προϊόντα και υπηρεσίες, και ενδεχομένως ομαδοποιούνται ανάλογα με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά τους και τις προθέσεις τους: - Οι τελικοί χρήστες των προτεινόμενων προϊόντων και υπηρεσιών (δηλαδή οι 3

4 πολίτες, ενώσεις, όμιλοι επιχειρήσεων) - Οι οργανισμοί που τα θέτουν στη διάθεση του κοινού (πάροχοι υπηρεσιών, δημόσια διοίκηση, δήμοι, οργανισμοί κοινής ωφέλειας κλπ) Μηχανισμός Συνεργασίας και Στρατηγική Δημιουργίας Αξίας Το μοντέλο «Ζωντανού Εργαστηρίου» μπορεί να εφαρμοστεί σε περιφερειακό επίπεδο, αξιοποιώντας τις συνέργιες που υπάρχουν μεταξύ των δημόσιων διοικήσεων, των φορέων περιφερειακής ανάπτυξης, της βιομηχανίας και των πολιτών, οι οποίοι έχουν συμπληρωματικούς στόχους που μπορούν να υλοποιηθούν από μια τέτοια πρωτοβουλία. Αυτό θα επιτρέψει να συνδυαστούν όλα τα απαραίτητα στοιχεία (οικονομικοί πόροι, πάροχοι τεχνολογίας, κοινωνικοί φορείς, χρήστες) κατά μήκος της αλυσίδας αξίας του προσδιορισμένου προϊόντος / υπηρεσίας, τα οποία απαιτούνται για την επιτυχή σύσταση και βιώσιμη λειτουργία του περιβάλλοντος «Ζωντανού Εργαστηρίου». Η δημιουργία ενός «Ζωντανού Εργαστηρίου» προϋποθέτει την ικανότητα καθορισμού των κύριων στόχων της δράσης, τον προσδιορισμό των κυριότερων ενδιαφερομένων μερών στο συγκεκριμένο τομέα και τους κλάδους του «Ζωντανού Εργαστηρίου» και το γενικό σενάριο συνεργασίας για τη σύνδεση των διαφόρων ομάδων με αποτελεσματικό και βέλτιστο τρόπο. Κατά τη διάρκεια της φάσης λειτουργίας του «Ζωντανού Εργαστηρίου» μια ιδέα εξελίσσεται σε μια χρήσιμη λύση μέσα από την αλληλεπίδραση των διαφόρων φορέων του «Ζωντανού Εργαστηρίου». Σε αυτή τη φάση, οι διαδικασίες «Ζωντανού Εργαστηρίου» επιτρέπουν στη ζήτηση της αγοράς να εξελιχθεί από τις λανθάνουσες ανάγκες των χρηστών σε μια επικυρωμένη εμπειρία λύσης σε πραγματικό περιβάλλον, για χρήστες μεγάλης κλίμακας. Ο στόχος είναι να καθιερωθεί ένας «Κύκλος Καινοτομίας», μέσω του οποίου το προϊόν ή / και η υπηρεσία ολοκληρώνεται ως έννοια, που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο «Ζωντανού Εργαστηρίου», αναπτύχθηκε για δοκιμή σε πραγματικές συνθήκες και εξελίχθηκε με βάση την ανατροφοδότηση των διαφόρων ενδιαφερομένων μερών του «Ζωντανού Εργαστηρίου». Τεχνολογίες και Υποδομές Σε ένα «Ζωντανό Εργαστήριο» η κυριότερη υποδομή που απαιτείται για την υποστήριξη της αλληλεπίδρασης και συνεργασίας μεταξύ των κοινοτήτων των άμεσα ενδιαφερομένων είναι μια ΙΤ συνεργατική πλατφόρμα, κατάλληλη για: Διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ των διαφόρων συνιστωσών του «Ζωντανού Εργαστηρίου», με Web2.0 εργαλεία (blogs, wikis, δημοσκοπήσεις, χώροι εργασίας - τόσο ανοικτοί όσο και περιορισμένοι, εργαλεία συνεργασίας και επικοινωνίας, κοινωνική δικτύωση) Συλλογή και διαμόρφωση των αποτελεσμάτων δοκιμών κατά τρόπο αντικειμενικό που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί (παρακολούθηση της χρήσης του προϊόντος / υπηρεσίας, στήριξη της έρευνας για τις απαιτήσεις της αγοράς, συλλογή προτάσεων για βελτίωση των επιδόσεων του προϊόντος/ υπηρεσίας και την ευχρηστία για τους χρήστες στους οποίους απευθύνεται) Υποστήριξη των διαδικασιών από κοινού δημιουργίας μεταξύ των διαφόρων 4

5 ομάδων του «Ζωντανού Εργαστηρίου», για παράδειγμα με την υιοθέτηση της προσέγγισης εργαλείων gaming Παροχή εργαλείων προσομοίωσης εικονικής πραγματικότητας, για τη στήριξη του βιώματος και της αίσθησης των καινοτόμων σχεδίων (όπου ισχύει). Η ειδική διαμόρφωση της ΙΤ πλατφόρμας υποστήριξης εξαρτάται από τον τομέα των εφαρμογών και υπηρεσιών στον οποίο στοχεύει το «Ζωντανό Εργαστήριο» καθώς και από την τυπολογία της περιφέρειας στην οποία εφαρμόζεται και των αναμενόμενων σεναρίων χρήσης. Σε πολλά πεδία εφαρμογών, είναι διαθέσιμες ΙΤ πλατφόρμες υπηρεσιών που παρέχουν πρόσβαση σε τεχνικά δεδομένα που απαιτούνται για την υποστήριξη της ανάπτυξης του προσδιορισμένου προϊόντος / υπηρεσίας. Σε μια τέτοια περίπτωση, απαιτείται ενσωμάτωση της ΙΤ πλατφόρμας συνεργασίας και της ΙΤ πλατφόρμας υπηρεσιών. Συνέργιες για Οικονομίες Κλίμακας Κατά την αρχική φάση της δημιουργίας ενός «Ζωντανού Εργαστηρίου», δημιουργούνται συνέργιες στη χρήση κοινής τεχνογνωσίας, μεθοδολογιών και τεχνολογιών. Ομοίως, κατά το στάδιο της λειτουργίας ενός «Ζωντανού Εργαστηρίου», δημιουργούνται συνέργιες στην παροχή υπηρεσιών στο εσωτερικό του δικτύου που δημιουργήθηκε. Επιπλέον, όταν τα «Ζωντανά Εργαστήρια» αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου δικτύου, συνέργιες μεταξύ των διαφόρων Ζωντανών Εργαστηρίων μπορούν να προσδιοριστούν και να αξιοποιηθούν. Τα «Ζωντανά Εργαστήρια» αποτελούν μια συλλογή «περιουσιακών στοιχείων» που μπορούν να μοιραστούν: γνώση, δίκτυα επιχειρήσεων, κοινότητες χρηστών, εταιρικές σχέσεις, πολιτικές καινοτομίας, υποδομές, τεχνολογίες, εμπειρίες χρηστών. Οι εταιρικές σχέσεις στους διάφορους τομείς δραστηριοτήτων του έργου MedLab μπορούν να είναι χρήσιμες για την ανταλλαγή εμπειριών και τη διάδοση κοινών μεθοδολογιών και εργαλείων που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια του έργου MedLab. Τα αποτελέσματά τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν περαιτέρω σε άλλες δραστηριότητες Ζωντανού Εργαστηρίου» για τη δημιουργία καινοτομιών σε άλλα προϊόντα και υπηρεσίες. Προβλέπεται η δημιουργία ενός Μεσογειακού Δικτύου «Ζωντανών Εργαστηρίων», το οποία να περιλαμβάνει ως μέλη εταιρικές οντότητες «Ζωντανού Εργαστηρίου» από τον Μεσογειακό χώρο. Εντός του δικτύου, θα δίνεται η δυνατότητα για την ανάπτυξη διάφορων έργων «Ζωντανού Εργαστηρίου» σε διαφορετικά θεματικά πεδία, ακολουθώντας κοινή στρατηγική προσέγγιση, κοινές μεθοδολογίες και εργαλεία για την από κοινού δημιουργία καινοτομιών, καλύπτοντας τις ανάγκες σε Μεσογειακό επίπεδο. Στην διαδικασία της απο κοινού δημιουργίας των διαφόρων έργων «Ζωντανού Εργαστηρίου» εντός του δικτύου θα μπορούν να συμμετέχουν τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των τελικών χρηστών, από διάφορα μέλη του Μεσογειακού Δικτύου «Ζωντανών Εργαστηρίων». Αναμένεται ότι η αλληλεπίδραση και ανταλλαγή μεταξύ των μελών του δικτύου και η μεταφορά εμπειριών μεταξύ των έργων «Ζωντανού Εργαστηρίου» θα διευκολύνεται μέσω φυσικών και εικονικών εκδηλώσεων και διαδικασιών, που θα συντονίζονται από το Μεσογειακό Δίκτυο «Ζωντανών Εργαστηρίων». 5

6 Η προσέγγιση του «Ζωντανού Εργαστηρίου» μπορεί να εφαρμοστεί για την εναρμόνιση των εθνικών και περιφερειακών πρωτοβουλιών στον τομέα της καινοτομίας, με στόχο τη βελτιστοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στις αγορές-στόχους, και να δημιουργήσει μια κοινή διαδικασία για την επικύρωση της προσφοράς της αγοράς στις αγορές-στόχους, στηρίζοντας την καινοτομία και τη δημιουργία πρόσθετης ζήτησης. Αυτό θα οδηγήσει σε πρωτοβουλίες συνεργασίας, θέτοντας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες κατά παράδοση δραστηριοποιούνται σε τοπικό επίπεδο, σε θέση πρόσβασης σε δυνατότητες και τεχνολογίες διεθνούς επιπέδου, και θα προσελκύσει περαιτέρω επενδύσεις, ιδιαίτερα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια και κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου. Επίσης θα δώσει το δικαίωμα στους πολίτες και την τοπική κοινότητα να επιδρούν στην ανάπτυξη υπηρεσιών και προϊόντων που εξυπηρετούν πραγματικές ανάγκες, και να συμβάλλουν από κοινού στην εξοικονόμηση πόρων και τη βελτίωση των διαδικασιών μέσω της ενεργού συμμετοχής στον τομέα της Ε & Α και τον κύκλο ζωής της καινοτομίας. Θα ενθαρρύνει ως εκ τούτου συνεργασίες μεταξύ επιχειρήσεων, πολιτών και κυβερνητικών αρχών ως ευέλικτα οικοσυστήματα καινοτομίας υπηρεσιών και τεχνολογιών, αυξάνοντας την απόδοση των επενδύσεων σε ΤΠΕ, Ε & Α και καινοτομία. 6