ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Transcript

1 Παρουσίαση στην ημερίδα της ΕΛΕΜ (ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ) στο ΤΕΕ στις 18/4/2007 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Σταμάτης Δ. Περδίος Μηχανολόγος-Μηχανικός Πολυτεχνείου Λωζάνης (E.P.F.L) Σύμβουλος Διαχείρισης Ενέργειας και Αποβλήτων

2 2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Για την ορθολογικότερη χρήση της ενέργειας και τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε τις Οδηγίες 2001/77, 2002/91 και 2003/30. Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται : α) οι στόχοι και οι απαιτήσεις της Οδηγίας 2002/91, β) οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τις παραπάνω Οδηγίες για τη χώρα μας, γ) οι βασικοί άξονες της ενεργειακής πολιτικής και δ) τα Ελληνικά παράλογα.

3 3 ΣΤΑΜΑΤΗΣ Δ. ΠΕΡΔΙΟΣ Γεννήθηκε στην Αθήνα το Σπούδασε Μηχανολόγος Μηχανικός στο Πολυτεχνείο της Λωζάνης (E.P.F.L.) στην Ελβετία, ενώ συγχρόνως παρακολούθησε σεμινάρια Διοίκησης Επιχειρήσεων στην Οικονομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Λωζάνης (H.E.C.). Στην Ελβετία εργάσθηκε στο Πολυτεχνείο σαν Επιστημονικός Βοηθός στις έδρες «Εφαρμοσμένη Μηχανική», «Μηχανική των Ρευστών» και «Κατασκευές Μηχανών», όπου ασχολήθηκε με τη συγγραφή σημειώσεων, εκπόνηση μελετών και εργαστηριακές μετρήσεις. Τη διετία υπηρέτησε σαν Εφεδρος Αξιωματικός στο Κέντρο Ερευνών Τεχνολογίας Αεροπορίας (Κ.Ε.Τ.Α.). Μιλάει Αγγλικά, Γαλλικά και μέχρι το 1995 ήταν Τεχνικός Διευθυντής σε εργοστάσιο της περιοχής Αθηνών, ενώ από το 1989 μέχρι το 1995 είχε συγχρόνως εμπορική εταιρεία ανταλλακτικών ανάρτησης αυτοκινήτων. Δημοσίευσε πολλά επιστημονικά άρθρα στο περιοδικό «ΤΕΧΝΙΚΑ» και στο Δελτίο του Πανελληνίου Συλλόγου Διπλωματούχων Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων (Π.Σ.Δ.Μ.Η.), στο οποίο την τριετία παρουσίαζε τη στήλη «Zoom στα γεγονότα» με το ψευδώνυμο ΠΕ.ΣΤΑ. Υπήρξε Εισηγητής στα συνέδρια «Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ», «ΗΠΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ», στα σεμινάρια «Η ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ», «ΛΙΠΑΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΛΙΠΑΝΣΗ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ», σε σεμινάρια του Ι.ΕΚ.Ε.Μ. Τ.Ε.Ε. και σε ημερίδες στην Ελλάδα και την Κύπρο. Εγραψε τα βιβλία: «Υλικά Μηχανολογικών Κατασκευών», «Η Βιομηχανική Επιχείρηση και το Management», «Zoom στα γεγονότα », «Ανύψωση και Μεταφορά Φορτίων», «Τεχνολογίες Αγροτικής Οικονομίας» (2 τόμοι), «Λιπαντικά και Λίπανση», «Οικονομική Αξιολόγηση Επεμβάσεων για Εξοικονόμηση Ενέργειας», «Ενεργειακή Επιθεώρηση Κτιρίων και Βιομηχανιών», «Επεμβάσεις Εξοικονόμησης Ενέργειας» (2 τόμοι). «Πυρασφάλεια» σε συνεργασία με τους Β.Σελλούντο, Γ.Παπαϊωάννου και Κ. Χουσιανάκο. «Η Αντλία Θερμότητας», «Θερμομόνωση Ηχομόνωση», «Φυσικομαθηματικό Τυπολόγιο», «Τεχνικό Τυπολόγιο 1 και 2», «Τεχνικό Μνημόνιο 1983, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988», σε συνεργασία με τον Β. Σελλούντο. Συνεργάζεται με το Ι.ΕΚ.Ε.Μ. Τ.Ε.Ε. σαν επιστημονικός Σύμβουλος και Εισηγητής σεμιναρίων, αρθρογραφεί στον ημερήσιο τύπο, είναι Σύμβουλος σε θέματα διαχείρισης ενέργειας και αποβλήτων και διδάσκει σε σεμινάρια στην Κύπρο.

4 4 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Σελίδα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 5 1. ΓΕΝΙΚΑ 6 2. ΟΔΗΓΙΑ 2002/91/ΕΚ 8 3. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΑΡΑΛΟΓΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 27

5 5 Β Ι Β Λ Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α Ευθυμιόπουλος Η., «ΚΤΙΡΙΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ», Εκδόσεις ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ, Αθήνα Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), «ΟΔΗΓΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ», Αθήνα Περδίος Σταμ., «ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΕ ΚΤΙΡΙΑ-ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ-ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ-ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ», ΤΟΜΟΣ Α και Β, Εκδόσεις ΣΕΛΚΑ 4 Μ, Αθήνα Περδίος Σταμ., «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ», Εκδόσεις ΣΕΛΚΑ 4 Μ, Αθήνα Περδίος Σταμ., «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ», Εκδόσεις ΣΕΛΚΑ - 4 Μ, Αθήνα Τσιραμπίδης Α., «Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΑΠΕ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ», Αρθρο στο περιοδικό ΤΕΧΝΙΚΑ, Τεύχος Σεπτεμβρίου 2006.

6 6 1. ΓΕΝΙΚΑ Η κλιματική αλλαγή αποτελεί το σημαντικότερο περιβαλλοντικό πρόβλημα του πλανήτη μας και θέτει σε σοβαρό κίνδυνο τη διατήρηση των φυσικών πόρων και την οικονομική και κοινωνική ευημερία των πολιτών. Η λύση στο πρόβλημα ονομάζεται ΕΝΕΡΓΕΙΑ, καθώς η παραγωγή και η χρήση της ενέργειας ευθύνονται για το 94% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO 2 ) στην ατμόσφαιρα, με ένα μερίδιο 45% να αναλογεί στον κτιριακό τομέα. Το CO 2 και άλλα αέρια απορροφούν και κατακρατούν μέρος της θερμότητας, που εκπέμπει η επιφάνεια της γης προς το διάστημα με τη μορφή της υπέρυθρης ακτινοβολίας. Η παγίδευση της ακτινοβολίας συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη μας και ονομάζεται φαινόμενο του θερμοκηπίου. Τέλος, οι χλωροφθοράνθρακες (CFC), τα γνωστά ψυκτικά μέσα που χρησιμοποιούνται σε πολλές εφαρμογές, ευθύνονται για τη μείωση του στρώματος του όζοντος, καθώς μόλις φτάσουν στην στρατόσφαιρα ελευθερώνουν το χλώριο από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας και στη συνέχεια κάθε άτομο χλωρίου διασπά πολλά μόρια όζοντος. Ετσι, μειώνεται το στρώμα του όζοντος, που είναι απαραίτητο γιατί απορροφά το μεγαλύτερο ποσοστό της επικίνδυνης υπεριώδους ακτινοβολίας και το φαινόμενο ονομάζεται τρύπα του όζοντος. Να σημειωθεί ότι η τρύπα αυτή σημείωσε μέγεθος ρεκόρ στα τέλη Σεπτεμβρίου 2006 (Σχ. 1) και έφτασε τα 27,4 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα! Από τα όσα αναφέραμε έως εδώ είναι προφανές, ότι η ενέργεια και το περιβάλλον αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος! Οι προβλέψεις των διεθνών οργανισμών δείχνουν ότι με τα σημερινά δεδομένα η παγκόσμια ενεργειακή κατανάλωση θα αυξάνεται με ρυθμό 1,7 2 % ετησίως κατά τις επόμενες δεκαετίες. Παράλληλα, βιώνουμε την τρίτη μεταπολεμική πετρελαϊκή κρίση, η οποία δεν είναι συγκυριακή όπως οι προηγούμενες του 1973 και 1978, αλλά δομική. Δεν οφείλεται, δηλαδή, σε τεχνητό περιορισμό της προσφοράς από τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες, αλλά στην αυξανόμενη διεθνή ζήτηση που τροφοδοτείται: α) Από την ακόρεστη βουλιμία των αναπτυγμένων χωρών πιστών στο δόγμα «πιο πολλά πιο μεγάλα πιο μακριά», με χειρότερο παράδειγμα όλων τις ΗΠΑ. β) Τις κερδοσκοπικές τάσεις, που εκδηλώνονται μόλις βρουν ευκαιρία. γ) Τη γεωπολιτική αστάθεια των πηγών και των δρόμων του πετρελαίου. δ) Τη συνεχή αύξηση του πληθυσμού της γης. ε) Την απογείωση της ενεργειακής ζήτησης σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία. Για όλους τους παραπάνω λόγους η κρίση αυτή ήρθε για να μείνει και θα ενταθεί ακόμα περισσότερο στο μέλλον! Γιατί δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι την Κίνα και την Ινδία θα τις ακολουθήσουν σύντομα και άλλες χώρες, που σήμερα βρίσκονται στο περιθώριο της ανάπτυξης και αντιπροσωπεύουν το 80% του πληθυσμού της γης. Και πρέπει να ευχόμαστε να συμβεί κάτι τέτοιο, γιατί στην αντίθετη περίπτωση οι αναπτυγμένες χώρες θα βιώσουν εντάσεις και μεταναστευτικά ρεύματα τόσο μεγάλης έκτασης, που τα σημερινά αντίστοιχα φαινόμενα θα φαίνονται πταίσματα!

7 7 ΜΕΓΑΛΗ ΟΣΟ ΠΟΤΕ! Έκταση τρύπας: 27,4 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα Σχήμα 1: Τρύπα του όζοντος στα τέλη Σεπτεμβρίου 2006.

8 8 Επειδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι ο μέσος όρος εξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.) από εισαγωγές καυσίμων, μπορεί να φτάσει στο 70% το 2030 (όσος είναι της Ελλάδας τη στιγμή αυτή) από το σημερινό επίπεδο του 50%, αλλά και επειδή έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές του CO 2 κατά 8% (με βάση τις εκπομπές του 1990) μεταξύ 2008 και 2012, σύμφωνα με το Πρωτόκολλο του Κιότο, θέσπισε τρεις σημαντικές Οδηγίες: Την ΟΔΗΓΙΑ 2001/77/ΕΚ για την προώθηση της συμμετοχής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό ισοζύγιο κάθε χώρας και ειδικότερα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Την ΟΔΗΓΙΑ 2002/91/ΕΚ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Την ΟΔΗΓΙΑ 2003/30/ΕΚ για την προώθηση των βιοκαυσίμων στις μεταφορές. Επαρκεί όμως ό στόχος, που τέθηκε στο Πρωτόκολλο του Κιότο, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μακροπρόθεσμη σταθεροποίηση της θερμοκρασίας της γης σε +2 Ο C σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή; Η απάντηση είναι ΟΧΙ, γιατί το όριο των +2 Ο C απαιτεί μείωση του CO 2, με βάση τις εκπομπές του 1990, κατά 15% έως το 2015, 30% έως το 2020 και 80% έως το Ο στόχος της μείωσης κατά 8% μεταξύ 2008 και 2012 αποτελεί απλά μία διακοσμητική παρέμβαση, ισοδύναμη της ασπιρίνης για έναν άρρωστο που βρίσκεται στην εντατική, η οποία θα μειώσει τη θερμοκρασία της γης μόνο κατά 0,3 Ο C περίπου! 2. ΟΔΗΓΙΑ 2002/91/ΕΚ Η Οδηγία 2002/91/ΕΚ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων έπρεπε να είχε μεταφερθεί στην Ελληνική νομοθεσία πριν την 4 η /1/2006. Φαίνεται, όμως, ότι τα τέσσερα χρόνια ( ) που είχαμε στην διάθεσή μας δεν ήταν αρκετά! Ετσι, κάνοντας χρήση της 2 ης παραγράφου του άρθρου 15 της Οδηγίας, η Ελλάδα ζήτησε πρόσθετη περίοδο 36 μηνών για την εφαρμογή της. Πέρασαν ήδη 16 μήνες και νέα δεν υπάρχουν! Δυστυχώς, πολλοί υπεύθυνοι πιστεύουν ακόμη ότι η αναβολή λύνει τα προβλήματα! Το χρονικό της καθυστέρησης συνοψίζεται στα παρακάτω: Στελέχη του Υπουργείου Ανάπτυξης (ΥΠΑΝ) και του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) ολοκλήρωσαν από το 2002 τον Κανονισμό Ορθολογικής Χρήσης και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΟΧΕΕ) για τα κτίρια, ο οποίος περιελάμβανε τις απαιτήσεις της Οδηγίας, με σκοπό να αντικαταστήσει από το 2006 τον Κανονισμό Θερμομόνωσης Κτιρίων του 1979, που ισχύει μέχρι σήμερα. Στη σύνταξη του ΚΟΧΕΕ συμμετείχαν εκπρόσωποι πολλών φορέων (ΕΜΠ, Παν. Θεσσαλονίκης, Παν. Αθηνών, Τ.Ε.Ε. κ.λ.π.) και η αμοιβή για τη συγκεκριμένη εργασία καθορίστηκε στα Από το ποσόν αυτό τα δόθηκαν στους συμμετέχοντες και τα ήταν η αμοιβή του ΚΑΠΕ, που είχε τον συντονισμό της όλης προσπάθειας. Σύμφωνα με πληροφορίες, το ΚΑΠΕ εισέπραξε τελικά μόνο το 30% (5.000 περίπου) και περιμένει 5 χρόνια τώρα τα υπόλοιπα. Προφανώς θα πληρωθεί του Αγίου ΠΟΤΕ!

9 9 Ο ΚΟΧΕΕ παραδόθηκε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων (ΥΠΕΧΩΔΕ), κρίθηκε σωστός από την Επιτροφή Παραλαβής αλλά δεν υπογράφτηκε και στη συνέχεια ως διά μαγείας χάθηκε στα συρτάρια κάποιων «αρμοδίων» με την ανοχή, φυσικά, της τότε πολιτικής ηγεσίας. Υστερα από 3 χρόνια, καθώς πλησίαζε η 4 η /1/2006, ο ΚΟΧΕΕ «βγήκε από τη ναφθαλίνη», αλλά διαπιστώθηκε ότι δεν είναι συμβατός με την Ευρωπαϊκή Οδηγία. Ποιοι τον έκριναν μη συμβατό; Ορισμένοι από τους συμμετέχοντες στη σύνταξή του, που είχαν ήδη πληρωθεί! Επεισαν, λοιπόν, τους αρμοδίους ότι θα πρέπει να τροποποιηθεί, άλλαξαν την ονομασία του από ΚΟΧΕΕ σε ΚΕΝΑΚ (Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων) και έτσι απλά άρχισε η διαδικασία της τροποποίησης. Αν με ρωτήσετε πότε θα ολοκληρωθεί, θα σας απαντήσω: «Μήπως ξέρετε σε ποιο τηλέφωνο μπορώ να καλέσω για να συνεννοηθώ;» Η Οδηγία 2002/91/ΕΚ έχει σαφείς στόχους και απαιτήσεις (Σχ. 2). Στόχοι Οδηγίας Βελτίωση ενεργειακής απόδοσης κτιρίων. Ορθολογικότερη χρήση ενέργειας. Αξιοποίηση ΑΠΕ. Μείωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Χρήση υλικών φιλικών προς το περιβάλλον, δηλαδή, υλικών που δεν είναι ενεργειοβόρα και δεν εκπέμπουν τοξικές ουσίες στον κύκλο της ζωής τους. Απαιτήσεις Οδηγίας Μέθοδος υπολογισμού της ενεργειακής απόδοσης. Στον υπολογισμό λαμβάνονται υπόψη τα χαρακτηριστικά του κτιρίου (θέση, προσανατολισμός, κέλυφος κ.λ.π.), οι κλιματικές συνθήκες και οι εγκαταστάσεις θέρμανσης, ψύξης, κλιματισμού, αερισμού και φωτισμού. Η ποσότητα ενέργειας που καταναλώνεται ή εκτιμάται ότι ικανοποιεί τις ανάγκες του κτιρίου εκφράζεται με έναν ή περισσότερους δείκτες, οι οποίοι πρέπει να είναι μικρότεροι από τους αντίστοιχους των κανονισμών. Εφαρμογή ελάχιστων απαιτήσεων για την ενεργειακή απόδοση νέων κτιρίων. Εφαρμογή ελάχιστων απαιτήσεων για την ενεργειακή απόδοση μεγάλων υφισταμένων κτιρίων (άνω των 1000 m 2 ), στα οποία γίνεται ανακαίνιση μεγάλης κλίμακας (άνω του 25%). Τακτική επιθεώρηση λεβήτων. Ετήσια σε λέβητες ονομαστικής ισχύος kw. Ανά διετία σε λέβητες ονομαστικής ισχύος άνω των 100 kw. Οι λέβητες φυσικού αερίου μπορούν να επιθεωρούνται ανά τετραετία. Γενική επιθεώρηση της εγκατάστασης και συστάσεις για μετατροπές σε λέβητες παλαιότητας μεγαλύτερης των 15 ετών.

10 10 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΟΔΗΓΙΑ 2002/91/ΕΚ ΣΤΟΧΟΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΤΕΡΗ ΧΡΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΕ ΜΕΙΩΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΧΡΗΣΗ ΥΛΙΚΩΝ ΦΙΛΙΚΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΜΕΘΟΔΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΓΙΑ ΝΕΑ ΚΤΗΡΙΑ ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΑ (>1000m 2 ) ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΚΤΗΡΙΑ ΠΟΥ ΑΝΑΚΑΙΝΙΖΟΝΤΑΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΚΑΤΑ 25% ΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΛΕΒΗΤΩΝ *Ετήσια : Λέβητες kw *Κάθε διετία : Λέβητες >100 kw *Κάθε τετραετία : Λέβητες φυσικού αερίου *Γενική επιθεώρηση εγκατάστασης και συστάσεις για μετατροπές ή αντικατάσταση σε λέβητες παλαιότητας >15 ετών ΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟΥ *Ετήσια για ισχύ >12 kw ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Σχήμα 2: Ενεργειακή απόδοση κτιρίων.

11 11 Τακτική επιθεώρηση συστημάτων κλιματισμού. Ετήσια σε συστήματα ονομαστικής ισχύος άνω των 12 kw. Ενεργειακή πιστοποίηση κτιρίων. Είναι, λοιπόν, προφανές ότι οι ελάχιστες ενεργειακές απαιτήσεις δεν περιορίζονται μόνο στη θερμομόνωση των κτιρίων, όπως ισχύει σήμερα με τον Κανονισμό Θερμομόνωσης, αλλά επεκτείνονται και σε θέματα ηλιοπροστασίας και εγκαταστάσεων θέρμανσης-ψύξης-κλιματισμού-αερισμού και φωτισμού. Ετσι, τα νέα ή ανακαινιζόμενα κτίρια, θα πρέπει να διαθέτουν α) επαρκή σκίαση των ανοιγμάτων, β) αυξημένο πάχος θερμομόνωσης του κελύφους, γ) μόνωση των εγκαταστάσεων και σωληνώσεων ψύξης-θέρμανσης, δ) λέβητες και κλιματιστικά υψηλής ενεργειακής απόδοσης, ε) λαμπτήρες μικρής κατανάλωσης και στ) σύστημα ενεργειακής διαχείρισης ΒΕΜΣ (Building Energy Management System). Τέλος, στα κτίρια χωρίς επαρκή σκίαση ή μόνωση, όπως συμβαίνει με τα περίφημα γυάλινα κτίρια, θα πρέπει να υπάρχουν εγκαταστάσεις με πολύ υψηλό βαθμό απόδοσης, για να μπορούν να συμψηφίσουν την μειωμένη ενεργειακή απόδοση του κελύφους. 3. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ Η οδηγία επιβάλλει την έκδοση ενεργειακού πιστοποιητικού για όλα τα νέα και υφιστάμενα κτίρια, εκτός περιορισμένων εξαιρέσεων. Στα μεγάλα κτίρια η ανάρτηση του πιστοποιητικού σε δημόσιο χώρο είναι δεσμευτική. Το πιστοποιητικό αυτό ονομάζεται Δελτίο Ενεργειακής Ταυτότητας Κτιρίου (ΔΕΤΑ), θεωρείται απαραίτητο και αναπόσπαστο στοιχείο της οικοδομικής άδειας κάθε κτιρίου και χωρίς αυτό είναι αδύνατη η ολοκλήρωση οποιασδήποτε δικαιοπραξίας (πώληση, ενοικίαση, μεταβίβαση κ.λ.π.), που αφορά στο κτίριο. Είναι προφανές ότι η υποχρεωτική έκδοση του ΔΕΤΑ αναμένεται να επηρεάσει τις τιμές στην αγορά ακινήτων και να συμβάλλει στην καλλιέργεια ενεργειακής συνείδησης. Το ΔΕΤΑ θα συμπληρώνεται από τον Μελετητή Μηχανικό μετά τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου (Σχ. 3) και θα υποβάλλεται μαζί με τον φάκελο αδείας στην Πολεοδομία. Ένα χρόνο μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής θα γίνεται η ενεργειακή πιστοποίηση του κτιρίου και η οριστική κατάταξή του στην αντίστοιχη κατηγορία ενεργειακής και περιβαλλοντικής απόδοσης. Η ενεργειακή πιστοποίηση θα γίνεται με την ενεργειακή επιθεώρηση του κτιρίου από ειδικευμένο επιστήμονα, που θα έχει τον τίτλο του Ενεργειακού Επιθεωρητή. Για τα υφιστάμενα κτίρια θα οριστεί μία περίοδος μερικών ετών για να ελεγχθούν. Κομβικό σημείο της μεθοδολογίας πιστοποίησης αποτελεί η έννοια του κτιρίου αναφοράς, που προβλέπεται ρητά στο προσχέδιο της CEN pr EN wi1+3:2004. Το κτίριο αναφοράς είναι ένα κτίριο ίδιων γεωμετρικών χαρακτηριστικών, ίδιου προσανατολισμού και ίδιας κλιματικής ζώνης με το εξεταζόμενο, το οποίο πληροί όλες τις υποχρεωτικές και πρότυπες απαιτήσεις ενεργειακής κατανάλωσης για θέρμανση-ψύξη-ζεστό νερό χρήσης και φωτισμό. Το άθροισμα των επί μέρους ενεργειακών καταναλώσεων δίνει τη συνολική ετήσια ενεργειακή κατανάλωση σε

12 12 ΔΕΛΤΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΚΤΙΡΙΟΥ (ΔΕΤΑ) ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ Α Β Γ Δ Ε ΠΟΛΥ ΚΑΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΔΕΙΚΤΗ [kwh/m 2 ]..... ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ..... ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ Α μόρια B Γ Δ E 0-20 ΠΟΛΥ ΚΑΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΡΙΩΝ [ - ].. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ : Αποτελέσματα μελέτης ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ : Αποτελέσματα ενεργειακής επιθεώρησης Σχήμα 3: Δελτίο Ενεργειακής Ταυτότητας Kτιρίου.

13 13 [kwh/m 2 ]. Ετσι, κάθε εξεταζόμενο κτίριο θα συγκρίνεται με το αντίστοιχο κτίριο αναφοράς και ανάλογα με την απόκλιση της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης μεταξύ των δύο κτιρίων, θα προκύπτει η οριστική κατάταξη του εξεταζόμενου κτιρίου. Τέλος, οι Ενεργειακοί Επιθεωρητές θα εγγραφούν σε ειδικό μητρώο στο ΥΠΑΝ και θα πιστοποιηθούν σύμφωνα : α) με τον Πολυτεχνικό τίτλο σπουδών, β) τον μεταπτυχιακό τίτλο ή / και τα εξειδικευμένα σεμινάρια εξοικονόμησης ενέργειας και γ) την πιστοποιημένη εργασιακή εμπειρία σε ενεργειακά θέματα. Για το σκοπό αυτό προ διετίας το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδος (Τ.Ε.Ε.), μέσω του Ινστιτούτου Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης των Μελών του ( Ι.ΕΚ.Ε.Μ. Τ.Ε.Ε.), προώθησε μία σειρά 4 ενεργειακών σεμιναρίων, διάρκειας 20 ωρών το καθένα, των οποίων είμαι ο εισηγητής. Κάθε σεμινάριο συνοδεύεται από το αντίστοιχο βιβλίο των εκδόσεων ΣΕΛΚΑ-4Μ (Σχ. 4). Από τον προσεχή Οκτώβριο θα αρχίσει να γίνεται το πέμπτο και τελευταίο 20ωρο σεμινάριο της σειράς με τίτλο «Μεθοδολογία υπολογισμού φωτοβολταϊκών συστημάτων και χρηματοοικονομική αξιολόγηση της επένδυσής τους», το βιβλίο του οποίου θα εκδοθεί στις αρχές Ιουλίου. Ετσι, για τις ανάγκες των σεμιναρίων δημιουργήθηκε μία σειρά 5 βιβλίων, συνολικής έκτασης 1300 σελίδων, στα οποία περιλαμβάνονται πρακτικές οδηγίες, απλοποιημένες μέθοδοι υπολογισμού και 90 λυμένα ενεργειακά παραδείγματα από την πράξη, που μπορεί να συναντήσει ένας Μηχανικός ή Τεχνικός στην επαγγελματική του δραστηριότητα. Στην αρχή τα σεμινάρια διεξάγονταν μόνο στην Αθήνα, στη συνέχεια άρχισαν να γίνονται στην Κύπρο και το τελευταίο διάστημα πραγματοποιούνται και στα Περιφερειακά Τμήματα του Τ.Ε.Ε. στην επαρχία. 4. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η ενεργειακή πολιτική, όπως άλλωστε απαιτεί και η Ευρωπαϊκή Ενωση (Σχ. 5), πρέπει να στηρίζεται σε 2 πυλώνες : Την εντατική υποκατάσταση των συμβατικών καυσίμων, ιδιαίτερα στην παραγωγή ηλεκτρισμού, από τις ΑΠΕ. Την συστηματική εξοικονόμηση ενέργειας. Οι ΑΠΕ μπορούν να έχουν σημαντική συμβολή στη προσπάθεια μείωσης των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, καθώς είναι οι μόνες πηγές ενέργειας που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον με CO 2. Τα οφέλη τους όμως δεν είναι μόνο περιβαλλοντικά. Η μεγάλη διασπορά τους στο χώρο, τα ανεξάντλητα αποθέματα, η ευέλικτη διαχείριση και οι θετικές κοινωνικό-οικονομικές επιπτώσεις τους στην περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη, είναι μερικά από τα πλεονεκτήματα που τις καθιστούν απαραίτητες. Σήμερα, το κόστος παραγωγής ηλεκτρισμού ή θερμότητας από ΑΠΕ είναι πολλές φορές υψηλότερο, σε σύγκριση με τη χρήση συμβατικών καυσίμων. Όμως, το κόστος των τεχνολογιών αυτών μειώνεται ραγδαία με την επέκταση της χρήσης τους και συνεπώς με τη μαζική παραγωγή τους. Ορισμένες τεχνολογίες είναι ήδη ανταγωνιστικές και το ίδιο θα συμβεί και με άλλες στο μέλλον. Δεν πρέπει, φυσικά, να διαφεύγει της προσοχής ότι η παραγωγή και η χρήση της ενέργειας συνοδεύεται από σημαντικές επιπτώσεις στο φυσικό και κοινωνικό

14 14

15 15 ΣΤΟΧΟΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΟΡΑΜΑ ΚΑΙ ΤΟΛΜΗΡΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΣΗ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΕ ΚΑΙ ΚΑΠΕ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΝΕΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΥΠΟΒΑ- ΘΜΙΣΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Σχήμα 5: Ενεργειακή πολιτική.

16 16 περιβάλλον. Οι επιπτώσεις αυτές συνιστούν ένα περιβαλλοντικό κόστος, που δεν εντάσσεται στο σημερινό σύστημα αξιών. Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες κατόρθωσαν να αποτιμήσουν το περιβαλλοντικό κόστος, παρά τις δυσκολίες που είχαν για να εκφράσουν σε χρηματικούς όρους μία σειρά μη εμπορεύσιμων αγαθών, όπως η ανθρώπινη ζωή, η βιοποικιλότητα, η εξαντλησιμότητα των φυσικών πόρων κ.λ.π. Το κόστος αυτό είναι ιδιαίτερα υψηλό για τα συμβατικά καύσιμα σύμφωνα με την ακόλουθη σειρά: λιγνίτης άνθρακας μαζούτ πετρέλαιο φυσικό αέριο. Αν, λοιπόν, στο σημερινό σύστημα αξιών ενσωματώσουμε το περιβαλλοντικό κόστος, θα μεταβληθεί η σημερινή αντίληψη περί υψηλού κόστους παραγωγής των ΑΠΕ. Η ενσωμάτωση του περιβαλλοντικού κόστους με τη μορφή ενός ενεργειακού φόρου θα διόρθωνε προς τα πάνω τις τιμές της ενέργειας, ώστε να λένε την οικολογική αλήθεια. Ετσι, η αυξημένη τιμή θα αποτελούσε αντικίνητρο στην ενεργειακή σπατάλη και θα βοηθούσε στη μείωση των εκπομπών του CO 2. Και βέβαια τα έσοδα αυτά δεν θα έπρεπε να καταλήγουν στο ταμείο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, αλλά να χρησιμοποιούνται για τη μείωση των επιβαρύνσεων στην εργασία, δηλαδή, των φόρων και των κρατήσεων των επιχειρηματιών και ειδικότερα των εργαζομένων. Ετσι θα είχαμε αύξηση της ανταγωνιστικότητας, που σημαίνει επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας και διατήρηση των καθαρών αποδοχών των εργαζομένων. Αλλωστε, δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι ο συνδυασμός φθηνή ενέργεια - ακριβή εργασία, αποτελεί ισχυρό κίνητρο για την υποκατάσταση των ανθρώπων από μηχανές, με άμεσα αποτελέσματα την αύξηση της ανεργίας, τη σπάταλη χρήση της ενέργειας και την αύξηση της ρύπανσης. Η Εξοικονόμηση ενέργειας, ο δεύτερος πυλώνας της ενεργειακής πολιτικής, είναι ένα πλούσιο κοίτασμα ενέργειας οικονομικά και τεχνικά αξιοποιήσιμο. Θεωρείται η φθηνότερη εγχώρια ευγενής μορφή ενέργειας, είναι άμεσα εκμεταλλεύσιμη και μπορεί να πραγματοποιηθεί στον κτιριακό τομέα, τη βιομηχανία και τις μεταφορές, που απορροφούν το σύνολο της καταναλισκόμενης ενέργειας σε κάθε χώρα. Στην Ελλάδα ο κτιριακός τομέας ευθύνεται για το 35% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης και είναι εκείνος στον οποίο γίνεται η μεγαλύτερη σπατάλη ενέργειας (Σχ. 6). Στην πρώτη θέση βρίσκονται οι μεταφορές με ποσοστό 38% και στη τρίτη θέση η βιομηχανία με 27%. Φυσικά, η αναμενόμενη μείωση της ζήτησης είναι μακροπρόθεσμα πεπερασμένη, λόγω επιστημονικών (αδυναμία υπέρβασης των νόμων της φύσης) ή οικονομικών περιορισμών (εκθετική αύξηση του οριακού κόστους). Εχουμε όμως να διανύσουμε τεράστια απόσταση στη χώρα μας, μέχρι να φτάσουμε στο σημείο αυτό. Η εξοικονόμηση ενέργειας επιτυγχάνεται με 5 δράσεις: Αλλαγή ενεργειακής συμπεριφοράς καταναλωτών, που εξασφαλίζεται με συνεχή ενημέρωση. Τεχνολογική βελτίωση του κτιριακού κελύφους των κτιρίων. Τεχνολογική βελτίωση των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων. Εισαγωγή νέων ενεργειακών τεχνολογιών και καυσίμων. Στροφή σε λιγότερο ενεργειοβόρα προϊόντα (π.χ. χρήση οικολογικών μονωτικών υλικών, ημικατεργασμένου χαρτιού για την παραγωγή τελικών προϊόντων κ.λπ.).

17 17 ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ : 38% ΚΤΙΡΙΑ : 35% ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ : 27 % ΚΑΛΥΨΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 1ΤΙΠ/κατ.έτος ή kwh/κατ.έτος ΤΙΠ: Τόνος Ισοδύναμου Πετρελαίου Σχήμα 6: Κατανάλωση ενέργειας στην Ελλάδα.

18 18 Η εφαρμογή της ενεργειακής πολιτικής απαιτεί 4 προϋποθέσεις: Οραμα και τολμηρές αποφάσεις των πολιτικών μας ταγών, που δεν πρέπει να υποκύπτουν στις δυνάμεις της αδράνειας και των συμφερόντων. Δημιουργία ενός ανεξάρτητου και ευέλικτου οργάνου, το οποίο θα συμβουλεύει το ΥΠΑΝ στην υιοθέτηση πολιτικών και παρεμβάσεων με μακροχρόνιο ορίζοντα. Ετσι χαράσσουν την πολιτική τους οι ανεπτυγμένες χώρες. Εθνικό Συμβούλιο Ενέργειας ίδρυσε τον Ιούλιο του 1975 ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής. Καταργήθηκε, δυστυχώς, τον Ιούνιο του 1989 με το τελευταίο νομοθέτημα, που προωθήθηκε με Προεδρικό Διάταγμα πριν τις εκλογές. Ποτέ δεν μάθαμε γιατί πάρθηκε μία τέτοια απόφαση. Τελικά, στις 14/2/2006 με τον Νόμο 3438 έγινε η σύσταση του Συμβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Πολιτικής, δηλαδή, ύστερα από 17 χρόνια περίπου επανιδρύσαμε αυτό που τόσο απερίσκεπτα είχαμε καταργήσει! Σχεδιασμό και εφαρμογή ενός εθνικού προγράμματος εξοικονόμησης ενέργειας με τη συνεργασία του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (Τ.Ε.Ε.) και του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ). Ένα τέτοιο πρόγραμμα συντάχθηκε το 1993 από το Τ.Ε.Ε. αλλά κατέληξε στα συρτάρια των γνωστών «αρμοδίων». Ένα εθνικό πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα: α) Αμεση εναρμόνιση των σχετικών Οδηγιών της Ε.Ε. στην Ελληνική Νομοθεσία. β) Φορολογικά και οικονομικά κίνητρα για τη χρήση τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας στον κτιριακό, το μεταφορικό και το βιομηχανικό τομέα. γ) Αναδιάρθρωση των τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας με σκοπό την αποθάρρυνση της αλόγιστης χρήσης της. δ) Αυξημένα τιμολογιακά κίνητρα για τη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε ζώνες αιχμής. ε) Οικονομικά κίνητρα για τη διεξαγωγή επιθεωρήσεων σε όλους τους τομείς της κατανάλωσης. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών για να κατανικηθούν οι φοβίες και οι προκαταλήψεις απέναντι στο καινούργιο. Η ενημέρωση πρέπει να είναι συνεχής, συστηματική και τεκμηριωμένη και να αφορά όλες τις ηλικίες των πολιτών. Η ενεργειακή και περιβαλλοντική συνείδηση πρέπει να αρχίσουν να διαμορφώνονται από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού! Ο στόχος της ενημέρωσης επιτυγχάνεται με εκλαϊκευμένα ενημερωτικά έντυπα, άρθρα σε εφημερίδες, ομιλίες οργανωμένες από τους Δήμους, ειδικές εβδομαδιαίες θεματολογικές παρουσιάσεις στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Οι πρακτικές αυτές χρησιμοποιούνται με μεγάλη επιτυχία σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. την τελευταία εικοσαετία. Η έγκυρη και συστηματική ενημέρωση αποτελεί το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίζεται η ενεργειακή πολιτική. Γιατί χωρίς ενημέρωση θα συνεχίζουν να ακούγονται τα διάφορα ευτράπελα, όπως για παράδειγμα ότι ο ρυθμικός θόρυβος των ανεμογεννητριών μοιάζει με βρύση που στάζει και δημιουργεί ψυχοσωματικά προβλήματα στους κατοίκους (πονοκέφαλο, κόπωση, φοβία, ανορεξία, μείωση του λίμπιντο κ.λ.π.). Αν όλα αυτά ήταν αληθινά οι ψυχίατροι και τα φαρμακεία θα έκαναν χρυσές δουλειές, σε όσες χώρες υπάρχει πληθώρα ανεμογεννητριών, και οι Κινέζοι θα είχαν αντικαταστήσει το βασανιστήριο της σταγόνας με το βασανιστήριο της ανεμογεννήτριας!

19 19 Όμως, χωρίς ενημέρωση δεν γίνεται ούτε εξοικονόμηση ενέργειας. Γιατί το μεγάλο και μοναδικό της μειονέκτημα είναι ότι εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την ενεργειακή συμπεριφορά των δισεκατομμυρίων καταναλωτών και όχι από τα διάφορα Νομοθετήματα! Τέλος, τα αποτελέσματα μίας σωστής ενεργειακής πολιτικής είναι τα ακόλουθα : Ενίσχυση ενεργειακής ανεξαρτησίας. Προστασία περιβάλλοντος. Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Οικονομική κοινωνική αναζωογόνηση υποβαθμισμένων περιοχών. 5. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΑΡΑΛΟΓΑ Αν εξαιρέσουμε την εισαγωγή του φυσικού αερίου στο ενεργειακό σύστημα της χώρας, που ως πολιτική απόφαση ελήφθη το 1987 και εφαρμόστηκε πλήρως, το Νόμο 3468/2006 για τις ΑΠΕ και την πρόσφατη συμφωνία για την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς Αλεξανδρούπολης, δεν έγινε άλλη ουσιαστική προσπάθεια στον τομέα της ενέργειας από το 1980 έως σήμερα. Πολλές φορές αναρωτιέμαι αν κάποιος από τους διατελέσαντες Υπουργούς Ανάπτυξης έκανε τον προσωπικό του απολογισμό και αισθάνεται υπερήφανος! Ζούμε όλα αυτά τα χρόνια με αυτόματο πιλότο και νοοτροπία πετρελαιοπαραγωγού χώρας, με αποτέλεσμα να είμαστε μία από τις πιο σπάταλες ενεργειακά χώρες της Ε.Ε. και ουραγοί στη χρήση των ΑΠΕ. Τα σημαντικότερα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΑΡΑΛΟΓΑ είναι τα ακόλουθα: 1. Μία ελληνική κατοικία καταναλώνει 70-80% περισσότερη ενέργεια για θέρμανση, σε σχέση με μία αντίστοιχη στη Δανία, λόγω έλλειψης μόνωσης και χρήσης ενεργοβόρων συστημάτων θέρμανσης. 2. Η ζήτηση ενέργειας αυξάνεται ετησίως κατά 3,5% και η εγκατεστημένη ισχύς κατά διπλάσιο ποσοστό. Φτιάχνουμε, λοιπόν, πανάκριβους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής για να καλύψουμε τη ζήτηση αιχμής λίγων καλοκαιρινών ημερών, αντί να βελτιώσουμε τα κτίρια και να εξοικονομήσουμε ενέργεια. Ετσι, η ενεργειακή πολιτική εστιάζεται σε θέματα παραγωγής, γιατί αυτό αποτελεί την εύκολη λύση, και αγνοεί την εξοικονόμηση! Γιατί η λήψη της απόφασης για την κατασκευή ενός νέου σταθμού είναι θέμα 50 ατόμων, ενώ η εξοικονόμηση ενέργειας απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες ατόμων (διαχειριστές, διευθυντές επιχειρήσεων, μηχανικοί, διοικητικός μηχανισμός κ.λ.π.) σε όλη τη χώρα! 3. Τα κτίρια του Δημοσίου, που φτάνουν τα σε όλη τη χώρα και έχουν ετήσιες ενεργειακές ανάγκες άνω των 450 εκατ., σύμφωνα με μελέτη του ΚΑΠΕ, έχουν προ πολλού εγκαταληφθεί στο έλεος του Θεού! Η εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας θα μειώσει τις ετήσιες εκπομπές CO 2 κατά 425 χιλ. τόνους και θα περιορίσει την ενεργειακή δαπάνη κατά 110 εκατ. ανά έτος. 4. Η καθυστέρηση τόσων ετών στην ψήφιση της Οδηγίας 2002/91/ΕΚ είναι ο ορισμός της εγκληματικής αδιαφορίας! Η Κύπρος, με ιστορία 3 ετών στην Ε.Ε., ψήφισε την Οδηγία το φθινόπωρο του 2006 και απομένει η διευθέτηση

20 20 του θέματος των Ενεργειακών Επιθεωρητών. Στην Ιταλία έχουν πιστοποιηθεί Ενεργειακοί Επιθεωρητές, ανάλογες προσπάθειες έχουν γίνει σε όλη την Ευρώπη και στη χώρα μας οι λέξεις αυτές ακούγονται μόνο στα σεμινάρια του Ι.ΕΚ.Ε.Μ. Τ.Ε.Ε. 5. Ανώτατα στελέχη του ΥΠΑΝ έχουν την αναχρονιστική αντίληψη ότι η εξοικονόμηση ενέργειας και η προώθηση των ΑΠΕ δεν συμβάλλουν στην ανάπτυξη, αφού αποβλέπουν στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας! 6. Οι θεσμοθετημένοι σύμβουλοι της Πολιτείας, το Τ.Ε.Ε. και το ΚΑΠΕ, δεν εισακούονται. Οι πολιτικοί μας ταγοί διατηρούν μαζί τους ερωτική και όχι συζυγική σχέση. Τα ερωτεύονται αλλά δεν τα παντρεύονται! 7. Μία από τις μεγαλύτερες μπλόφες στη χώρα μας είναι η ονομασία ΥΠΕΧΩΔΕ, δηλαδή, Υπουργείο Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων. Το Υπουργείο αυτό υπήρξε πάντοτε Δημοσίων Εργων, λίγο Χωροταξίας με τη γνωστή Χωροαταξία που δημιούργησε και ουδέποτε Περιβάλλοντος! Θα έπρεπε, λοιπόν να ονομάζεται ΥΧΩΔΕ. Την παρατήρηση αυτή την έκανα την 1 η /2/2007 στην εκδήλωση της Ενωσης Διπλωματούχων Ελληνίδων Μηχανικών (ΕΔΕΜ), στην ίδια αυτή αίθουσα. Ένα μήνα αργότερα άκουσα με χαρά τον κ. Γ. Παπανδρέου να δηλώνει ότι όταν γίνει πρωθυπουργός θα ιδρύσει ξεχωριστό Υπουργείο Περιβάλλοντος. 8. Παρά τις υποσχέσεις για «πράσινη Ολυμπιάδα» δεν τοποθετήθηκε ούτε ένα φωτοβολταϊκό πλαίσιο, ενώ τα σπίτια στο Ολυμπιακό χωριό έγιναν χωρίς βιοκλιματικό σχεδιασμό. Απουσιάζουν οι ηλιακοί θερμοσίφωνες, υπάρχει πληθώρα κλιματιστικών συσκευών και σε ορισμένα διαμερίσματα τοποθετήθηκαν κλιματιστικά ακόμη και στα λουτρά! 9. Όπως ήδη αναφέρθηκε, η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές του CO 2 κατά 8% (με βάση τις εκπομπές του 1990) μεταξύ 2008 και Αυξήσεις επιτράπηκαν μόνο για τις χώρες σύγκλισης. Ειδικά για την Ελλάδα ορίστηκε ανώτατο όριο αύξησης το 25%. Το όριο αυτό το ξεπεράσαμε από το 2004 και είμαστε ήδη στην 4 η θέση (μαζί με τον Καναδά) στο παγκόσμιο πρωτάθλημα εκπομπής ρύπων (Σχ. 7). Η κατά κεφαλή παραγωγή CO 2 ανέρχεται σε 9,2 τόνους, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 8,5 τόνοι! Με τους ρυθμούς αυτούς η αύξηση θα φτάσει το 40% το Τα πρόστιμα για τους επιπλέον εκπεμπόμενους ρύπους είναι η δαμόκλειος σπάθη, που απειλεί τις ρυπογόνες εταιρείες. Με την επέκταση της εμπορίας ρύπων, όσες χώρες έχουν υπερβολικές εκπομπές θα αγοράζουν «δικαιώματα ρύπανσης» από χώρες, που εκπέμπουν λιγότερο από τα υφιστάμενα όρια. Αυτό σημαίνει ότι όσο χαμηλότερους ρύπους έχει μία χώρα, τόσο βελτιώνει το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα. Οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ ευθύνονται για το 40% των ρύπων. Το πρώτο εννιάμηνο του 2005 η ΔΕΗ δαπάνησε 69 εκατ. για την αγορά δικαιωμάτων ρύπανσης. Και ενώ όλα αυτά τα επισημαίνει διαρκώς ο Ελληνας Επίτροπος Περιβάλλοντος κ. Στ. Δήμας (Σχ. 8), η κυβέρνηση όχι μόνο δεν υιοθετεί ένα πρόγραμμα απεξάρτησης από τον λιγνίτη, αλλά σχεδιάζει νέες μονάδες, μεταξύ των οποίων και ιδιωτικές, στη Δράμα, την Ελασσόνα και την Βεύη. Μάλιστα, ο λιγνίτης είναι duty free, δηλαδή αφορολόγητος! Δυστυχώς όμως για εμάς, δεν είναι πλέον δωρεάν! 10. Με βάση τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις Κοινοτικές Οδηγίες (Σχ. 9), θα πρέπει να πετύχουμε 4 στόχους έως το 2010: α) Ποσοστό συμμετοχής των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή 20,1%. β) Ποσοστό συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο 12%. γ) Ποσοστό συμμετοχής των βιοκαυσίμων στην