ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ

Transcript

1 ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ

2 στο σύνολο των πετρωμάτων που εκτίθενται στην επιφάνεια της γης το 75% είναι ιζηματογενή Τα ιζηματογενή πετρώματα σχηματίζουν το εξωτερικό επίχρισμα του φλοιού πάνω από υποκείμενα πυριγενή και μεταμορφωμένα πετρώματα πάρα πολλοί μηχανικοί ασχολούνται περισσότερο με τα ιζηματογενή πετρώματα

3 Τα ιζηματογενή πετρώματα συνίστανται από κόκκους ή κρυστάλλους ορυκτών που έχουν αποτεθεί από ένα ρευστό μέσο (νερό ή αέρα) και στη συνέχεια έλαβαν τη μορφή πετρώματος τρεις τύποι ιζηματογενών πετρωμάτων αποτελούν > από το 99% του συνόλου Αργιλικοί σχιστόλιθοι, ψαμμίτες και ασβεστόλιθοι αποτελούν το 46%, 32%, και 22%, αντίστοιχα του συνόλου Η μεγάλη αφθονία των αργιλικών σχιστολίθων στη φύση παραβλέπεται εύκολα Οι αργιλικοί σχιστόλιθοι σχηματίζουν συνήθως πρανή που αποσαθρώνονται εύκολα σε έδαφος το οποίο συντηρεί τη ζωή των φυτών

4 Ιζήματα και Ιζηματογενή πετρώματα Τα ιζήματα είναι προϊόντα μηχανικής και φυσικής αποσάθρωσης Πρόκειται για τεμάχια από χαλαρά υπολείμματα πετρωμάτων που δεν έχουν λάβει τη μορφή σκληρού συνεκτικού πετρώματος Από την πλευρά των μηχανικών, τέτοια ιζήματα (κροκάλες, άμμοι, ιλύες και άργιλοι) θεωρούνται ως εδάφη Τα ιζήματα αποτέθηκαν από τα ρέοντα ύδατα στους πυθμένες των υδρορευμάτων, σε αλλουβιακά πεδία, δέλτα και αλλουβιακούς κώνους Οι κόκκοι των ιζηματογενών πετρωμάτων συγκρατούνται μεταξύ τους μέσω φυσικών τσιμέντων, ασβεστίτης, χαλαζίας ή οξείδια του σιδήρου, ή μέσω συμπίεσης των ορυκτών κόκκων και μετατροπής τους σε ένα συνεκτικό πέτρωμα

5 Παράδειγμα: πλούσιες σε άργιλο αποθέσεις ενταφιαζόμενες σε βάθος 1000 m, συμπιέστηκαν σε ποσοστό 60% του αρχικού τους όγκου, ενώ ενότητες άμμων μειώθηκαν μόνο 30% ΛΙΘΟΠΟΙΗΣΗ συνοδεύεται από διαφορετικές διαδικασίες όπως: συμπίεση, τσιμεντοποίηση και κρυστάλλωση οι διαδικασίες δρουν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό για να μετατρέψουν τα ιζήματα σε ιζηματογενή πετρώματα Κατά την συμπίεση τα διαστήματα των πόρων μεταξύ των μεμονωμένων κόκκων μειώνονται βαθμιαία μέσω της πίεσης που ασκείται από τα υπερκείμενα ιζήματα ακολουθεί επαναδιάταξη των κόκκων και μείωση του όγκου που καταλαμβάνεται από νερό τα λεπτόκοκκα ιζήματα υποβάλλονται σε πολύ μεγαλύτερη μείωση του όγκου τα σωματίδια ωθούνται σε πλησιέστερες μεταξύ τους αποστάσεις και οι αποθέσεις γίνονται πυκνότερες και πιο συνεκτικές

6 τσιμεντοποίηση περιλαμβάνει την πλήρωση με ένα συνδετικό παράγοντα των κενών μεταξύ των μεμονωμένων σωματιδίων ενός ιζήματος πιο συνήθη τσιμέντα ασβεστίτης, χαλαζίας και οξείδια του σιδήρου λιγότερο συνήθη οπάλιος, χαλκηδόνιος, ανυδρίτης και σιδηροπυρίτης Τα συνδετικά υλικά καθιζάνουν και κρυσταλλώνονται από το νερό Χονδρόκοκκες αποθέσεις με μεγαλύτερα διάμεσα διαστήματα πόρων τσιμεντοποιούνται περισσότερο εύκολα σε σχέση με τις λεπτόκοκκες αποθέσεις πετρώματα πλούσια σε άργιλο είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν πολύ συνεκτικά και συγκρατούνται μέσω συμπίεσης (η συμβολή του τσιμέντου είναι ελάχιστη) Η κρυστάλλωση συμβαίνει στα ιζήματα κάποιο χρόνο μετά την απόθεση ή σε μερικές περιπτώσεις πολύ μετά την ολοκλήρωση της λιθοποίησης Νέα ορυκτά κρυσταλλώνονται ή κρύσταλλοι αυξάνουν σε μέγεθος

7 ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ Τα συστατικά των ιζηματογενών πετρωμάτων παρέχονται με δύο τρόπους: από θραυσμένα τεμάχια προϋπαρχόντων πετρωμάτων (μέσω αποσάθρωσης - δετριτικά (detrital) με χημική καθίζηση και απόθεση κελυφών δετριτικά ιζήματα - σωματίδια κροκαλών, άμμου, ιλύος και αργίλου χημική απόθεση συνοδεύεται συνήθως από καθίζηση διαλυμένου στο νερό υλικού συμβαίνει μέσω ανόργανης καθίζησης ή δια μέσου της δράσης φυτών και ζώων π.χ. κοράλλια και δίθυρα μαλάκια διάτομα - ποικιλία άλγεων, εκκρίνουν ένα μικροσκοπικό σκελετό από πυριτικό υλικό π.χ. ιζηματογενής κερατόλιθος

8 Όταν ζώα και φυτά πεθάνουν, οι σκελετοί τους καθιζάνουν στον πυθμένα και παρέχουν το βιοχημικό μέρος της απόθεσης Η καθίζηση ασβεστίτη γύρω από δετριτικά συστατικά οδηγεί στη λιθοποίηση και στο σχηματισμό ιζηματογενών πετρωμάτων Τα πετρώματα συνήθως περιέχουν αναλογίες και των δύο συστατικών Οι παράγοντες που επιδρούν στη ιζηματογένεση είναι αναρίθμητοι π.χ. λεκάνη απόθεσης, χερσαίες μάζες Η πηγή των δετριτικών υλικών είναι μια προϋπάρχουσα μάζα πετρώματος Η φύση του πετρώματος σύνθεση και υφή επηρεάζουν τη μορφή που θα πάρουν τα θραύσματα Η αποσάθρωση παίζει σημαντικό ρόλο στο πως οι ορυκτοί κόκκοι του πετρώματος θα μετατραπούν σε αποσυσσωματωμένα σωματίδια τα διαλυμένα συστατικά εξαρτώνται από το αρχικό πέτρωμα και τη διαδικασία της αποσάθρωσης

9 Η μεταφορά, (τύπος, διάρκεια) επιδρούν στο πως τα προϊόντα της αποσάθρωσης θα αλλάξουν πριν να φθάσουν στη λεκάνη απόθεσης Η διαδικασία ελέγχεται από γεωλογικούς παράγοντες της μεταφοράς: ροή του υδρορρεύματος, υπόγειο νερό, παγετώνες, ρεύματα ωκεανών, Άνεμος, βαρύτητα Η ιζηματογένεση συμβαίνει όταν ένας γεωλογικός παράγοντας δεν είναι πλέον σε θέση να μεταφέρει επί πλέον υλικά Τα αιωρούμενα σωματίδια αποτίθενται σε ένα σημεία με ξαφνική απώλεια ενέργειας, π.χ. μείωση στην ταχύτητα ροής ενός υδρορρεύματος Διαλυμένα στερεά καθιζάνουν όταν οι περιβαλλοντικές αλλαγές είναι επαρκείς για να προκαλέσουν αυτή τη δράση, (χημική ή βιοχημική) Μετά από μια αλλαγή στις συνθήκες, η μεταφορά ιζημάτων μπορεί να επαναληφθεί και ο χρόνος υστέρησης μεταξύ των επεισοδίων μεταφοράς, μπορεί να είναι εβδομάδες, έτη, ή χιλιετίες

10 τελικός προορισμός των ιζημάτων μπορεί να είναι: η κοιλάδα ενός υδρορεύματος ο πυθμένας μιας λίμνης μια ωκεάνια ζώνη ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ Τα ιζηματογενή πετρώματα υποδιαιρούνται με βάση την υφή τους σε τέσσερες κύριες ομάδες: 1) κλαστικά, 2) χονδρόκοκκα κρυσταλλικά ή αλληλοσυμπλεκόμενους κόκκους, 3) λεπτόκοκκα ή κρυπτοκρυσταλλικά και 4) όλα τα απολιθώματα ή τα προϊόντα μετατροπής τους Κλαστικά ιζηματογενή πετρώματα συνίστανται από προϋπάρχοντες κόκκους ορυκτών ή τεμάχια πετρωμάτων τα οποία καθιζάνουν από το νερό (ή τον αέρα) και στη συνέχεια τσιμεντοποιούνται ή συμπιέζονται από κοινού για να σχηματίσουν πέτρωμα

11 πετρώματα στα οποία οι κόκκοι συγκρατούνται μεταξύ τους μέσω συμπίεσης είναι μερικά από τα μικρότερα σε αντοχή ιζηματογενή πετρώματα και τείνουν εύκολα να κορεστούν σε νερό όταν διαβρέχονται π.χ. αργιλικοί σχιστόλιθοι και ιλυόλιθοι Τα κλαστικά υποδιαιρούνται περαιτέρω με βάση το μέγεθος των κόκκων το όνομα του πετρώματος καθορίζεται από το μέγεθος των κυρίαρχων κόκκων κλίμακα Wentworth

12

13 Κροκαλοπαγή και Λατυποπαγή αποτελούνται από τεμάχια μεγέθους κροκαλών Η διαφορά τους συνίσταται στο ότι οι κόκκοι των κροκαλοπαγών είναι στρογγυλεμένοι ενώ των λατυποπαγών είναι γωνιώδεις στρογγυλεμένα σωματίδια Υποδηλώνουν τη συνήθη διαδικασία της διάβρωσης Γωνιώδη τεμάχια υποδηλώνουν σύντομη μεταφορά και γρήγορο ενταφιασμό (περιοχές με γρήγορη ιζηματογένεση και καθίζηση της λεκάνης)

14 κροκαλοπαγές

15 λατυποπαγές

16 Ψαμμίτες Πολύ πλούσιοι σε χαλαζία και αστρίους ψαμμίτες είναι μόνο μερικώς τσιμεντοποιημένοι και έτσι περιέχουν πόρους που συνδέονται μεταξύ τους σε υψηλό βαθμό ψαθυρός ψαμμίτης Εάν οι κόκκοι της άμμου είναι χαλαροί Το πορώδες των ψαμμιτών εμφανίζει συνήθως υψηλή υδροπερατότητα πολλοί ψαμμίτες είναι καλά πετρώματα-αποθήκες σχηματίζουν υδροφόρους η παρουσία τους μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πρόβλημα που μειώνει σημαντικά το ρυθμό διάνοιξης σηράγγων και δημιουργεί κινδύνους για του εργαζόμενους

17 ψαμμίτης

18

19

20

21 Ειδικές κατασκευαστικές τεχνικές είναι αναγκαίες για να ελαχιστοποιηθούν οι εισροές νερού αρκόζης αποτελείται από: θραύσματα αστρίων (συνήθως ορθόκλαστο) θραύσματα προϋπαρχόντων πετρωμάτων τα οποία είναι πλούσια σε αστρίους

22 χαλαζιακός ψαμμίτης

23 χαλαζιακός ψαμμίτης

24 αρκόζης

25

26

27

28 γραουβάκης γραουβάκης αποτελείται από σκοτεινόχρωμα τεμάχια πετρωμάτων από βασάλτη άλλα με χαμηλό περιεχόμενο πυριτικών ορυκτών πυριγενή πετρώματα περιέχουν αργιλικά ορυκτά (και χλωρίτη) μέσα στο λεπτόκοκκο υλικό που πληρεί τα διάκενα

29 Εναλλαγές ψαμμιτών αργιλικών σχιστολίθων

30 συνήθως είναι διαστρωμένοι με σκοτεινόχρωμους αργιλικούς σχιστόλιθους και πιθανά στρώσεις κερατολίθων και υποβρύχιες ροές λάβας, π.χ. παράκτια πεδία της California είναι πιο ισχυρά τσιμεντοποιημένοι από ψαθυρούς χαλαζιακούς ψαμμίτες και λιγότερο από τον ασβεστόλιθο προβλήματα αποσύνθεσης ως συσσωματώματα στο σκυρόδεμα και ως υλικό υποστρώματος σε οδικές αρτηρίες ως συσσωματώματα στο σκυρόδεμα μερικοί γραουβάκες είναι χημικώς ενεργοί στα αλκάλι-πυριτικά προκαλώντας διόγκωση και εκτεταμένες ρωγματώσεις στο σκυρόδεμα

31 κλαστικοί ασβεστόλιθοι συνίστανται από θραύσματα μεγέθους άμμου θρυμματισμένα απολιθώματα στρογγυλευμένους κόκκους ανθρακικών (μεμονωμένους κόκκους ασβεστίτη) τσιμεντοποιημένους σε ένα σύνολο μπορεί να αποτελούνται από: θραύσματα απολιθωμάτων, ωολίθους ή άλλα θραύσματα ασβεστίτη Αργιλικοί σχιστόλιθοι κλαστικά λεπτόκοκκα ιζηματογενή πετρώματα αποτελούμενα από ιλύ και άργιλο εμφανίζουν σχιστότητα ή εμφανή επίπεδα στρώσεων με πυκνή διάταξη στο χώρο κατά μήκος των οποίων το πέτρωμα μπορεί να διαχωριστεί Η σχιστότητα υποδεικνύει μια ορισμένη αντοχή προκαλούμενη από την συμπίεση του υλικού Συμπεριλαμβάνουν όλα τα κλαστικά ιζηματογενή πετρώματα που είναι πιο λεπτόκοκκα από τους ψαμμίτες άλλοι όροι: ιλυόλιθος ή αργιλόλιθος

32 ασβεστόλιθος

33

34 Απολιθωματοφόρος ασβεστόλιθος

35 ιλυόλιθοι αποτελούνται από ιλύ και άργιλο αλλά στερούνται σχιστότητας αποτελούνται από θραύσματα μεγέθους ιλύος, δεν δείχνουν πλαστική φύση όταν κόβονται ή τρίβονται Οι αργιλόλιθοι αποτελούνται από αργιλικά ορυκτά, στερούνται την αμμώδη φύση των ιλυολίθων και τη σχιστότητα των αργιλικών σχιστόλιθων τους μηχανικούς ενδιαφέρουν, μόνο 2 ομάδες από τα λεπτόκοκκα κλαστικά ιζηματογενή πετρώματα 1) ιλυόλιθοι, οι οποίοι δείχνουν μια ευδιάκριτη αμμώδη φύση και απουσία αργίλου και 2) αργιλικοί σχιστόλιθοι, οι οποίοι περιέχουν και ιλύ και άργιλο ή κυρίως άργιλο και είναι δυνατόν ή όχι να εμφανίζουν σχιστότητα Δεν απαιτεί ανατίναξη με δυναμίτη για την εκσκαφή

36 Αργιλικός σχιστόλιθος

37

38

39

40 Εναλλαγές αργιλικών σχιστολίθων - ιλυολίθων

41 ιλυόλιθος

42

43

44

45 Η μετακίνηση γαιών μπορεί να συντελεστεί σε μερικούς λεπτόκοκκους κλαστικούς ιζηματογενείς σχηματισμούς με τροχήλατα μηχανήματα απόξεσης (scrappers) μαχαίρι μπουλντόζας ή με ripper teeth προσαρτώμενο σε μια μπουλντόζα Η ευκολία σχισίματος αργιλικών σχιστολίθων και ιλυολίθων είναι συνάρτηση: της σχιστότητας, της αντοχής του τσιμέντου και του τύπου της διάστρωσης των ενοτήτων Λεπτές εναλλασσόμενες στρώσεις μαλακού αργιλικού σχιστολίθου και ψαμμίτη σχίζονται εύκολα, οι μαζικοί ψαμμίτες όχι τα άλλα λεπτόκοκκα κλαστικά πετρώματα βρίσκονται μεταξύ των δύο αυτών ακραίων περιπτώσεων

46 αργιλίτες είναι ελαφρώς μεταμορφωμένοι αργιλικοί σχιστόλιθοι έχουν συνήθως μεγαλύτερη αντοχή από τους αργιλικούς σχιστολίθους χρησιμοποιούνται σε περιοχές με περιορισμένη παροχή συσσωματωμάτων ως υποστρώματα δρόμων και συσσωματώματα σκυροδέματος παρουσιάζουν προβλήματα κατά τη χρήση παρόμοια με των γραουβακών Χονδρόκοκκα κρυσταλλικά ιζηματογενή πετρώματα Είναι εκείνα με τους μεγάλους αλληλοσυμπλεκόμενους κρυστάλλους Στη σύνθεση τους συμμετέχουν κυρίως: ανθρακικά, θειικά και χλωριούχα ορυκτά σχηματίζονται μέσω καθίζησης από το νερό ή με ανακρυστάλλωση πιο λεπτόκοκκου υλικού κατά τη διάρκεια αλλά και μετά τη λιθοποίηση

47 Τα ορυκτά συστατικά καθιζάνουν από το νερό όταν έχουμε υπέρβαση της διαλυτότητας Οι διαλύσεις μπορούν να γίνουν κορεσμένες (ή υπερκορεσμένες) μέσω αλλαγών στη θερμοκρασία (π.χ. μείωση), μέσω αλλαγών στο ph της διάλυσης, ή με μείωση του ρευστού όγκου μέσω εξάτμισης Ο στροβιλισμός του νερού μπορεί επίσης να προάγει την καθίζηση εάν το νερό είναι σχεδόν κορεσμένο σε σχέση με το ιδιαίτερο χημικό η αλληλοσυμπλεκόμενη υφή των κατακαθιζόντων ή ανακρυσταλλομένων ιζηματογενών πετρωμάτων βοηθά στη διάκριση από τα κλαστικά πετρώματα με στρογγυλεμένους κόκκους ασβεστόλιθος (CaCO 3 ) δολομίτης, [CaMg(CO 3 ) 2 ] και ποικίλες ποσότητες ασβεστίτη μερικοί ασβεστόλιθοι καθιζάνουν άμεσα από το νερό της θάλασσας είναι συνήθως λεπτόκοκκοι με ομαλή υφή Η συσχέτιση προέλευση/υφής σε ορισμένα πετρώματα εξακολουθεί ακόμη να παρέχει το καλύτερο μέσο για τη μελέτη και ταξινόμηση τους σημαντική ποσότητα (CaCO 3 ) καθιζάνει άμεσα από διάλυση στον ανοικτό θερμό ωκεανό της τροπικής και υποτροπικής ζώνης

48 δολομίτης

49 δολομίτης

50 Όταν αποτίθεται ως συνεχές, λεπτόκοκκο υλικό, προκύπτει μεγάλης πυκνότητας ασβεστόλιθος σε άλλες περιπτώσεις ο ασβεστίτης που καθιζάνει χρησιμεύει ως παράγοντας τσιμεντοποίησης σπανίως αποτίθεται δολομίτης άμεσα στον ωκεανό πρωτογενής δολομίτης είναι σπάνιος και σχηματίζεται μόνον όταν το νερό της θάλασσας εξατμίζεται σε μια κλειστή λεκάνη Οι δολομίτες σχηματίζονται, πιο συχνά, μέσω μερικής αντικατάστασης των Mg ++ από Ca ++ σε ασβεστόλιθους πολύ χρόνο μετά τον σχηματισμό τους Ο χρόνος είναι ένας σημαντικός παράγοντας στη διαδικασία αυτή: Παλαιότερες ιζηματογενείς ακολουθίες περιέχουν υψηλότερο ποσοστό δολομίτη σε σχέση με νεώτερες με παρόμοιο γεωλογικό πρότυπο Κατά τη διαδικασία αντικατάστασης, πολλοί δολομίτες λαμβάνουν μια υφή από αλληλοσυμπλεκόμενους ευδιάκριτους κρυστάλλους

51 Εβαπορίτες ιζηματογενή πετρώματα που σχηματίζονται με εξάτμιση του νερού της θάλασσας Τα ορυκτά κατακάθονται διαδοχικά με μειούμενο τον όγκο του νερού και η σειρά κρυστάλλωσης υπαγορεύεται από τις σχετικές διαλυτότητες των ορυκτών συστατικών Το νερό της θάλασσας περιέχει περίπου 3.5% διαλυμένα στερεά, το 78% των στερεών αντιπροσωπεύεται από τα Na + and CI - Όταν το νερό της θάλασσας μειώνεται στο μισό του αρχικού του όγκου, κατακάθονται ασβεστίτης και οξείδια του σιδήρου γύψος κατακάθεται με πρόσθετη μείωση του όγκου του νερού στο περίπου 1/5 του αρχικού, (CaSO 4.2H 2 O) σχηματίζεται και από τον ανυδρίτη από το κατεισδύον υπόγειο νερό ανυδρίτης ή CaSO 4 εμφανίζεται συχνά στις ακολουθίες των ιζηματογενών πετρωμάτων είναι πιο άφθονος στο υπέδαφος από τη γύψο

52 γύψος

53 Γύψος σχηματίζεται σε μια ιζηματογενή λεκάνη ως εξής: κατακάθεται από το νερό της θάλασσας ως εβαποριτική απόθεση και μετατρέπεται σε ανυδρίτη με το γεωλογικό χρόνο κατά τον ενταφιασμό γύψος σχηματίζεται ξανά όταν η διάβρωση μεταφέρει τις εβαποριτικές αποθέσεις επαρκώς κοντά στην επιφάνεια ώστε το υπόγειο νερό να έρθει σε επαφή με αυτές Η γύψος χρησιμοποιείται σε επενδύσεις τοίχων και στη βιομηχανία τσιμέντου Ο ανυδρίτης, είναι σκληρότερος (4 έναντι 2) μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην παρασκευή του τσιμέντου αλλά προκαλεί μεγαλύτερη φθορά στον εξοπλισμό σύνθλιψης και επεξεργασίας Με το 10% του αρχικού νερού να παραμένει, αρχίζει να κρυσταλλώνεται το NaCI με περαιτέρω εξάτμιση Σχηματίζονται άλατα του μαγνησίου (θειικά και χλωριούχα) με περίπου 2% του αρχικού νερού να παραμένει Κατακάθονται τα NaBr and KCI που σχηματίζονται μετά το NaCI, το όνομα του εβαποριτικού πετρώματος βασίζεται στο κυρίαρχο ορυκτό

54 Ανυδρίτης Kύπρος

55 γύψος

56 πικρά άλατα αναφέρεται σε πλούσια σε κάλλιο και μαγνήσιο άλατα (πικρής γεύση) Λεπτόκοκκα ή κρυπτοκρυσταλλικά πετρώματα οι ιζηματογενείς υφές δεν είναι ορατές με γυμνό οφθαλμό, πυκνός ασβεστίτης Κερατόλιθος είναι πυκνό, σκληρό, πυριτικό υλικό εμφανίζεται ως αποστρογγυλεμένοι έως ακανόνιστοι κόνδυλοι ή ως συνεχείς στρώσεις σε ιζηματογενή πετρώματα έχει πολλά από τα χαρακτηριστικά του χαλαζία: σκληρότητα 7, κογχοειδή θραυσμό, υψηλή αντίσταση στη χημική αποσάθρωση πρωτογενές χαρακτηριστικό: Είναι ο κρυπτοκρυσταλλικός ή λεπτόκοκκος κρυσταλλικός χαλαζίας Πυριτιόλιθος (σκοτεινή γκρι ή μαύρη ποικιλία κερατόλιθου) χρησιμοποιήθηκε από τους ανθρώπους της λίθινης εποχής στην κατασκευή αιχμής βελών, κεφαλής λόγχης και κοφτερών μαχαιριών Σχηματίζεται με πρωτογενή απόθεση SiO 2 στους ωκεανούς (κολλοειδής μορφή) με δευτερογενή αντικατάσταση ανθρακικών πετρωμάτων (μετά την απόθεση)

57 Κερατόλιθος

58 Κερατόλιθος

59 Ο δευτερογενής κερατόλιθος σχηματίζεται: όταν μικροσκοπικό SiO 2 ή θραύσματα κελυφών από SiO 2 διάσπαρτα μέσα σε μια μάζα πετρώματος διαλύονται αρχικά και στη συνέχεια συσσωρεύονται μέσω καθίζησης για να σχηματίσουν ένα μεγάλο κόνδυλο κοντά στο κέντρο του πετρώματος που παρέχει το υλικό ΤΕΧΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΕΡΑΤΟΛΙΘΟΥ αποσαθρωμένος κερατόλιθος αναπτύσσει ρωγματώσεις σε σκυρόδεμα που παγώνει υφίσταται αλκαλι - πυριτική αντίδραση με ισχυρώς αλκαλικά τσιμέντα (σκασίματα και διόγκωση του σκυροδέματος) Περιεκτικότητες σε χαλκηδόνιο 3% και οπάλιο 0,25% κ.β. οδηγούν σε αλκάλιπυριτική αντίδραση αποτελούνται από τρία διαφορετικά συστατικά: οπάλιο, χαλκηδόνιο και κρυπτοκρυσταλλικό χαλαζία Οπάλιος: άμορφη ποικιλία του SiO 2 Χαλκηδόνιος: SiO 2 με λεπτή ινώδη υφή

60 Οπάλιος

61

62 Για να εμποδίσουμε την εμφάνιση της άλκαλι-πυριτικής αντίδρασης ακολουθούνται 3 διαδικασίες: Χρησιμοποίηση τσιμέντου <0.6% σε αλκάλια ως Na 2 O χρησιμοποίηση μη αντιδρώντων συσσωματωμάτων ή προσθήκη μη αντιδρώντων συσσωματωμάτων ή προσθήκη ποζολανών, που περιλαμβάνουν ορισμένα ηφαιστειακά πετρώματα και ιπτάμενη τέφρα ή στάχτη συλλεγμένη από καπνοδόχους (καύσης άνθρακα) έτσι παράγονται λεπτόκοκκα πλούσια σε πυριτικά εδαφικά υλικά μη διογκούμενα κατά την αντίδραση με τα αλκάλια του τσιμέντου το ποσοστό των λεπτών κερατολίθων διατηρείται σε ένα ελάχιστο που συνοδεύεται από μείωση του μέγιστου επιτρεπτού μεγέθους των χονδρόκοκκων συσσωματωμάτων

63 Πετρώματα που σχηματίζονται από απολιθώματα αποτελούμενα από CaCO 3 ή υλικά πλούσια σε οργανικά (άνθρακας) Απολιθωματοφόρος ασβεστόλιθος συνίστανται από μεγάλο αριθμό απολιθωμάτων Τα απολιθώματα είναι τσιμεντοποιημένα από κοινού από ποσότητες δευτερογενούς CaCO 3 Ακατάλληλα λόγω πολύ μικρής αντοχής για να χρησιμοποιηθούν ως συσσωματώματα στο σκυρόδεμα ή ή ως υπόστρωμα στην κατασκευή δρόμων κιμωλία αποτελείται από μικροσκοπικά κελύφη ή θραύσματα κελυφών ελαφρώς τσιμεντοποιημένα με ασβεστίτη π.χ. φοραμινίφερα, πολύ μικρά πρωτόζωα αποτίθενται σε βαθιά νερά Πετρώματα πλούσια σε οργανικό υλικό Το οργανικό υλικό εμφανίζεται σχεδόν σε όλα τα ιζηματογενή πετρώματα θαλάσσια ιζήματα περιέχουν οργανικό υλικό από 0.5% έως 10% (μαύρος αργιλικός σχιστόλιθος με σιδηροπυρίτη)

64 Υπάρχουν ιζηματογενείς αποθέσεις με οργανικό περιεχόμενο 100% π.χ. οργανικές συγκεντρώσεις γλυκού νερού (ομάδα του άνθρακα) τύρφη, καφέ άνθρακας ή λιγνίτης, βιτουμενούχος άνθρακας και ανθρακίτης πλούσια σε πετρέλαιο πετρώματα Τύρφη συνδέεται με έλη γλυκού νερού όπου παρεμποδίζεται η πλήρης αποσύνθεση των οργανικών υπολειμμάτων (σε ποσοστά 70% έως 90%) άνθρακας σχηματίζεται μέσω ενταφιασμού της τύρφης που συνοδεύεται από αύξηση της Τ και της Ρ Το νερό απομακρύνεται κατά τον ενταφιασμού με μείωση του όγκου, ενώ πραγματοποιείται αύξηση στο περιεχόμενο άνθρακα Η εξέλιξη πραγματοποιείται με αυξανόμενη την κατακόρυφη πίεση ανθρακίτης σχηματίζεται κατά τη διάρκεια εντατικής πτύχωσης ιζηματογενών πετρωμάτων

65 κιμωλία

66 σειρά οργανικών πετρελαίου έχει ως πιθανή προέλευση ενώσεις που συσσωρεύονται στον πυθμένα ωκεάνιων λεκανών, λιμνοθαλασσών και εκβολές ποταμών Η συσσώρευση είναι πλουσιότερη σε λιπαρές και πρωτεϊνούχες ουσίες αναμιγνύονται με άργιλο και ιλύ, παράγοντας σύνθεση χαμηλότερη σε οργανικά Με τον ενταφιασμό και τις αυξήσεις στην πίεση από τους υπερκείμενους σχηματισμούς, σχηματίζονται πρώτα πετρελαιοφόροι αργιλικοί σχιστόλιθοι και στη συνέχεια ενδεχομένως πετρέλαιο πετρελαιοφόροι αργιλικοί σχιστόλιθοι είναι μαύρος αργιλικός σχιστόλιθος που περιέχει αξιοσημείωτες ποσότητες υδρογονανθράκων Η έρευνα βρίσκεται σήμερα σε επίπεδο όπου θα μπορούμε να παίρνουμε πετρέλαιο από πετρελαιοφόρους αργιλικούς σχιστόλιθους σε κόστος ανταγωνιστικό με αυτό άλλων πηγών ενέργειας

67 τύρφη

68

69 ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ Η ταξινόμηση των ιζηματογενών πετρωμάτων βασίζεται στην υφή και σε πρόσθετα φυσικά χαρακτηριστικά Το πρώτο βήμα στη διαδικασία αναγνώρισης είναι ο προσδιορισμός της υφής: κλαστικά, χονδρόκοκκα κρυσταλλικά, λεπτόκοκκα ή πυκνά, συνιστάμενα από ολόκληρα απολιθώματα ή τα προϊόντα τους κλαστικά ιζηματογενή το μέγεθος των κόκκων χρησιμοποιείται για περαιτέρω υποδιαίρεση το σχήμα των κόκκων (κροκαλοπαγές έναντι λατυποπαγούς) η φύση των κόκκων (ιλυόλιθος έναντι αργιλικού σχιστόλιθου) Χρησιμοποιούνται για να δώσουν το όνομα του πετρώματος ομάδα με ολόκληρα απολιθώματα η φύση των απολιθωμάτων ή το οργανικό υλικό χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό του ονόματος του πετρώματος π.χ. τύρφη, λιγνίτης και άνθρακας λεπτόκοκκα ή πυκνά πετρώματα, προσδιορίζεται η ορυκτολογία. Η ποσότητα κερατολίθου, ασβεστίτη, ή δολομίτη προσδιορίζει το όνομα

70 ασβεστόλιθοι όταν το ιζηματογενές πέτρωμα αναβράζει ελεύθερα σε ψυχρό HCl, το πέτρωμα αναγνωρίζεται ως ασβεστόλιθος Ακραίες διαφορές στην αντοχή, υδροπερατότητα, ηλεκτρική αγωγιμότητα και σεισμική ταχύτητα προκαλούνται από την στρώση Η υφή χρησιμοποιείται για την ονομασία του πετρώματος: κλαστική, χονδρόκοκκος κρυσταλλική, λεπτόκοκκος ή κρυπτοκρυσταλλική, ή συνιστάμενη από ολόκληρα απολιθώματα μεγάλα κελύφη μεγέθους κροκαλών (κοκίνα) ή λεπτά μικροσκοπικά κελύφη (κιμωλία) Οι ασβεστόλιθοι αυτοί συνήθως αποτίθενται σε θαλάσσιο περιβάλλον ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΤΩΝ ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ Η στρώση των ιζηματογενών πετρωμάτων είναι το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό τους Από τεχνικής άποψης, η στρώση παρέχει τα άκρα των κατευθυντικών ιδιοτήτων των ιζηματογενών πετρωμάτων και την ανισοτροπική φύση τους

71 Άλλοι χαρακτήρες είναι: πρωταρχικές δομές των επιπέδων της στρώσης (διασταυρούμενες στρώσεις, ιζηματογενείς ρυτίδες, ρωγμές αποξήρανσης, κροκαλοπαγές βάσης, διαβαθμισμένη στρώση και η θέση των απολιθωμάτων) δευτερογενείς δομές (συγκρίματα, κόνδυλοι, γεώδη και στηλόλιθοι) επίπεδα στρώσης μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να μας δώσουν την πρωτογενή κορυφή από τον πρωτογενή πυθμένα της ιζηματογενούς ακολουθίας Η στρώση των ιζηματογενών πετρωμάτων χαρακτηρίζει τη διεπιφάνεια στερεού/υγρού κατά το χρόνο της απόθεσης Τα επίπεδα της στρώσης φανερώνονται μέσω αλλαγών στο αποτιθέμενο υλικό όπως: χρώμα, περιεχόμενα ορυκτά, ή υφή Η μερική αποσάθρωση καθιστά αυτούς τους χαρακτήρες πιο φανερούς προάγοντας τη ρωγμάτωση κατά μήκος αυτών των επιπέδων Τα ιζηματογενή πετρώματα χρησιμοποιούνται ως λίθοι διάστασης σε εξωτερικές όψεις των κτιρίων επίπεδα της στρώσης αρχικά είναι προσανατολισμένα σε οριζόντια θέση

72 Οριζόντιες στρώσεις Χαρακτήρες των επιπέδων της στρώσης

73 διασταυρούμενη στρώση συνδέεται με θίνες και είναι συνήθως κεκλιμένη στη βάση τους και συμβαίνει όταν οι αμμοθίνες μεταναστεύουν προς την κατεύθυνση της κίνησης του ρεύματος Τρεις τύποι στρωμάτων συνιστούν μια απλή θίνα, οριζόντια ή ελαφρώς κεκλιμένα στρώματα (bottom set), ελαφρώς κεκλιμένα στρώματα από αμμώδες υλικό αποτίθενται πάνω ή κατά μήκος μιας προωθούμενης και σχετικά απότομης κλιτύος όπως στην υπήνεμη πλευρά μιας θίνας ή στις εξωτερικές παρυφές ενός δέλτα (foreset) Προοδευτικά, τα στρώματα αυτά καλύπτουν τα προηγούμενα και με τη σειρά τους καλύπτονται από τον τρίτο τύπο τα σχεδόν οριζόντια στρώματα που αποτέθηκαν στην ανώτερη επιφάνεια (topset) Ίχνη ρυτιδώσεων (Ripple marks) κυματισμοί κατά μήκος του επιπέδου στρώσης (διατηρούνται κατά τη λιθοποίηση) π.χ. αμμοθίνες, ακτές, ή πυθμένα υδρορρευμάτων είναι δύο ειδών: συμμετρικά με οξεία άκρα και μη συμμετρικά που εμφανίζουν αποστρογγυλομένες λεκάνες και ράχες

74 Διασταυρούμε νες στρώσεις

75

76 τα ίχνη ρυτιδώσεων του κυματισμού μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αναγνώριση της αρχικής κορυφής και βάσης της ιζηματογενούς ακολουθίας κροκαλοπαγές βάσης, μερικές φορές, συνιστά τα πρώτα στρώματα που σχηματίζονται πάνω από μια επιφάνεια διάβρωσης ή χαρακτηρίζουν μια απότομη αλλαγή στην ζηματογένεση αποτελείται από στρογγυλευμένες κροκάλες μεγέθους 4-64 mm ή παιπάλες διαμέτρου mm που περιβάλλονται από άμμο, η οποία διαβαθμίζεται προς τα πάνω σε ένα τυπικό ψαμμίτη Οι κροκάλες ιχνηθετούν τα υπολείμματα της αποσάθρωσης του πετρώματος που παρέχονται στη λεκάνη όταν άρχισε η νέα ακολουθία ιζηματογένεσης

77 ρητιδώσεις

78 Ρυτιδώσεις

79 ρυτιδώσεις

80

81 Διαβαθμισμένες στρώσεις

82 Η διαβαθμισμένη στρώση σχηματίζεται από την ταχύτατη απόθεση σωματιδίων από τουρβιδιτικά ή ρεύματα πυκνότητας τα οποία σαρώνουν τις απότομες κλιτείς ενός ωκεανού ή μιας λίμνης Αυτά ευθύνονται για το σπάσιμο διατλαντικού καλωδίου το 1929 περιστασιακά μεταφέρουν τεράστιους όγκους ιζημάτων από τις ανάντη περιοχές μέσα σε ταμιευτήρες με τη μορφή φραγμάτων Οι πολυγωνικές ρωγμές αποξήρανσης λεπτόκοκκων ιζημάτων (Mud cracks) και η θέση των απολιθωμάτων είναι πρωτογενείς χαρακτήρες των επιπέδων στρώσης Δευτερογενείς δομές σχηματίστηκαν μετά την απόθεση των ιζημάτων και το σχηματισμό πετρώματος κόνδυλοι, συγκρίματα, γαιώδη και στηλόλιθοι κόνδυλος ένα ακανόνιστο, προεξέχων σώμα από υλικό που διαφέρει στη σύσταση από το ιζηματογενές πέτρωμα που το περιέχει διατάσσονται συνήθως παράλληλα προς τη στρώση και μερικοί μπορεί να ενώνονται για να σχηματίσουν ένα συνεχές στρώμα. Έχουν διάμετρο από 2.5 έως 10 cm. π.χ. κερατόλιθος και πυριτιόλιθος

83 Πολυγωνικές ρωγμές

84 στηλόλιθος

85

86 Κερατόλιθος -κόνδυλος

87

88 συγκρίματα είναι τοπικές συγκεντρώσεις υλικού μέσα σε ένα ιζηματογενές πέτρωμα οι οποίες έχουν μια στρογγυλευμένη λεία επιφάνεια και μέγεθος από <1 cm - 1 m συνίστανται από ασβεστίτη, οξείδιο του σιδήρου ή διοξείδιο του πυριτίου γεώδη, ελκυστικά αντικείμενα είναι κατά προσέγγιση σφαιρικά με ένα εσωτερικό κοίλωμα που πληρούται μερικώς από κρυστάλλους ορυκτών. μέγεθος διαμέτρου μέχρι 30 cm Ένα στρώμα από ταινιωτό χαλκηδόνιο σχηματίζει κανονικά το εξωτερικό στρώμα και κρύσταλλοι χαλαζία, ασβεστίτη η δολομίτη προβάλλουν από το εσωτερικό προς το κέντρο. απαντούν σε ασβεστόλιθους Ο σχηματισμός τους σε ένα συνεκτικό πέτρωμα συμβαίνει ως μια απλή κοιλότητα που φράσσεται ως αποτέλεσμα της πίεσης των υπερκείμενων πετρωμάτων

89 Σύγκριμα

90 γεώδες

91 στηλόλιθοι οδοντωτά επίπεδα ή επιφάνειες παράλληλες προς τη στρώση των ασβεστόλιθων σχηματίζονται μέσω της διαλυτικής δράσης του νερού κατά μήκος των επιπέδων της στρώσης ακολουθούμενο από την απόθεση προσμείξεων Σε μια εγκάρσια προς τη στρώση διατομή εμφανίζονται ως ακανόνιστες γραμμές συνήθεις χαρακτήρες σε στιλβωμένες πλάκες ασβεστόλιθου και μαρμάρων ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΠΟΘΕΣΗΣ Τα ιζηματογενή πετρώματα σχηματίζονται σε πολλές διαφορετικές τοποθεσίες ή θέσεις μέσα στο γεωλογικό περιβάλλον ιζηματογενείς λεκάνες Οι περιοχές απόθεσης ιζημάτων και σχηματισμού πετρωμάτων Περιοχές χαμηλού υψομέτρου που λαμβάνουν ιζήματα Το περιβάλλον της απόθεσης υπάρχει σε οποιοδήποτε ενδιάμεσο σημείο ανάμεσα στην πηγή του δετριτικού υλικού και τις ωκεάνιες λεκάνες Όταν η μετατροπή των ιζημάτων σε συνεκτικό σχηματισμό ολοκληρωθεί μετά τη διαδικασία της ιζηματογένεσης σχηματίζονται τα ιζηματογενή πετρώματα

92 ελώδη περιβάλλοντα συμβάλλουν στο σχηματισμό λιγνίτη και άνθρακα μετά από συμπίεση και ενταφιασμό Μικτά Περιβάλλοντα Τα μικτά χερσαία και θαλάσσια περιβάλλοντα είναι σημαντικές τοποθεσίες κατά μήκος των ορίων χερσαίων μαζών/ωκεανών Δελταϊκές αποθέσεις Παράκτιες αποθέσεις, που σχηματίζονται από ωκεάνια ρεύματα που κινούνται παράλληλα προς την ακτή, είναι σημαντικά πετρώματα - ταμιευτήρες για την παραγωγή πετρελαίου Θαλάσσιο Περιβάλλον αβαθούς θαλάσσης (ηπειρωτική κρηπίδα) Οι ποταμοί σε όλο τον κόσμο αποθέτουν το μεγαλύτερο μέρος των ιζημάτων τους στις ηπειρωτικές κρηπίδες ενδιάμεση θαλάσσια ζώνη λαμβάνει κάποια ιζήματα από ηπειρωτικές χερσαίες μάζες σε επιλεγμένες περιοχές του πλανήτη. Τα πετρώματα αυτά υπάρχουν σε μεγάλους όγκους Τέτοιες λεκάνες περιλαμβάνουν βυθίσματα απόθεσης παγκοσμίων διαστάσεων, οι οποίες ενδεχομένως θα προκαλέσουν τη δημιουργία νέων οροσειρών

93 βαθιά θάλασσα λαμβάνει πολύ μικρές ποσότητες ιζημάτων από τις ηπείρους κυρίως εξαιτίας της μεγάλης απόστασης Για βάθη νερού > των 1800 m η πίεση είναι τόσο μεγάλη ώστε το CaCO 3 θα επαναδιαλυθεί πριν να φθάσει στον ωκεάνιο πυθμένα Ελάχιστα ζώα διαβιώνουν εξαιτίας της απουσίας θρεπτικών ουσιών η μόνη ιζηματογένεση που συμβαίνει με πολύ αργό ρυθμό, είναι αυτή που παρέχεται μέσω κατακρήμνισης από την ατμόσφαιρα Αβαθές θαλάσσιο περιβάλλον σημαντικό χαρακτηριστικό των ιζηματογενών πετρωμάτων είναι το καθορισμένο πρότυπο και η ακολουθία των τύπων των πετρωμάτων τα οποία διατάσσονται παράλληλα προς την αρχαία ακτογραμμή Αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εδραιώσουμε τη γεωλογική ιστορία μιας περιοχής και να εξηγήσουμε τις λεπτομέρειες της ακολουθίας των πετρωμάτων

94 πυριτικό ίζημα ή γκεϋζερίτης είναι μια πλούσια σε πυρίτη απόθεση σχηματίστηκε μέσω της εξάτμισης νερού από θερμές πηγές και γκεϋζερς Παράδειγμα το πρότυπο ψαμμίτη, αργιλικού σχιστόλιθου και ασβεστόλιθου που σχηματίζεται σε ελαφρώς κεκλιμένη ηπειρωτική κρηπίδα το πιο χονδρόκοκκο δετριτικό υλικό καθιζάνει πρώτο το πιο λεπτόκοκκο δετριτικό υλικό καθιζάνει αμέσως μετά, δημιουργώντας μια ζώνη από αργιλικό σχιστόλιθο πέρα από τον ψαμμίτη ο ασβεστόλιθος εν τη απουσία δετριτικού υλικού θα σχηματίσει την τρίτη ζώνη από την ακτή μέσω καθίζησης CaCO 3 από το θαλάσιο νερό τι συμβαίνει με την προσαρμογή της ακτογραμμής σε αλλαγές του επιπέδου της θάλασσας; επίκλυση ή on-lap ή απόσυρση ή off-lap Σε διατομή η απόσυρση παράγει σφηνοειδούς μορφής αποθέσεις ψαμμίτη, αργιλικού σχιστόλιθου και ασβεστόλιθου τόφφοι απαντούν εκεί όπου θερμές ή ψυχρές πηγές και διαρροές αναδύονται στην επιφάνεια του εδάφους. Το CaCO 3 καθιζάνει εξαιτίας της εξάτμισης του νερού είναι συνήθως πορώδεις, σπογγώδεις και κάπως σαθροί και μπορεί να περιέχουν κλωνάρια, έδαφος κ.ά.

95 Προοδευτική επίκλυση (on lap) ακολουθούμενη από απόσυρση (of-lap) ψαμμίτης αργιλικός ασβεστόλιθος επίπεδο της θάλασσας χέρσος επίκλυση λιγνίτης ηπειρωτική άργιλος απόσυρση επίκλυση απόσυρση επίκλυση

96 Caliche είναι ασβεστολιθική απόθεση που σχηματίζεται μέσα στην εδαφική διατομή σε ημίξηρες περιοχές μάργα μίγματα ανθρακικού ασβεστίου συν ιλύς και/ή άμμος και μη καθαροί ασβεστόλιθοι που απαντούν σε λίμνες γλυκού νερού ή σε θαλάσσια ιλύ που συνίσταται κυρίως από ανθρακικό ασβέστιο σχηματίστηκαν κοντά στα εξωτερικά όρια της απόθεσης αργιλικού σχιστόλιθου τραβερτίνης είναι απόθεση ανθρακικού ασβεστίου σε ασβεστολιθικά σπήλαια καθιζάνει από κατεισδύοντα νερά, τα οποία διαρρέουν μέσα στο σύστημα του σπηλαίου διαμέσου ρωγμών και διακλάσεων σταλακτίτες, σταλαγμίτες, κίονες και κουρτίνες από ανθρακικό ασβέστιο είναι τα πολύ γνωστά θαύματα δολομίτης Συνίσταται κυρίως από δολομίτη [CaMg(CO 3 ) 2 ], κυμαινόμενα ποσά ασβεστίτη (μέχρι το 50%) και χαλαζία ή αργιλικά ορυκτά σε ποσοστό έως 25%,

97 caliche

98 ισοδύναμες ποσότητες δολομίτη και ασβεστίτη συν 10% άργιλος ή και περισσότερο δημιουργεί αντίδραση αλκαλίων ανθρακικών στο συσσωμάτωμα σκυροδέματος από τσιμέντο τύπου Portland (ρωγμάτωση και διόγκωση) Ισχυρώς αλκαλικά τσιμέντα (με ποσοστό > από 0.6% Na 2 Ο) είναι αναγκαία για να αποτελέσουν το έναυσμα για την αντίδραση Οι διαδικασίες για την παρεμπόδιση της αντίδρασης είναι: να αποφύγουμε δολομίτες με αυτή την σύνθεση και υφή, να μειώσουμε την ποσότητα του προβληματικού συσσωματώματος μέσω της προσθήκης μη αντιδρώντων υλικών πετρωμάτων, ή να χρησιμοποιήσουμε τσιμέντα με χαμηλό περιεχόμενο σε αλκάλια Τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με ιζηματογενή πετρώματα Η αντίδραση αλκαλίων - πυριτικών σε σκυρόδεμα τύπου Portland ενεργοποιείται όταν συμπεριλαμβάνονται κερατόλιθος και γραουβάκης οι ασβεστόλιθος και δολομίτης είναι τα καλύτερα ως δομικά υλικά κροκάλες υδρορρευμάτων και αναβαθμίδων με μικρής αντοχής τεμάχια πετρωμάτων δίνουν μη ανθεκτικά συσσωματώματα στο σκυρόδεμα

99 Χονδρόκοκκοι ασβεστόλιθοι δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως συσσωματώματα Τα ιζηματογενή πετρώματα δεν πρέπει να υφίστανται αλλοίωση χρωματισμού και θα πρέπει να είναι ανθεκτικά στην αποσάθρωση Αργιλικοί σχιστόλιθοι και ιλυόλιθοι είναι κατάλληλοι για θεμελίωση κτηρίων, φραγμάτων και γεφυρών Καρστικά βυθίσματα και υπόγειοι αγωγοί σε ασβεστόλιθους και δολομίτες πρέπει να αναγνωρίζονται και να αντιμετωπίζονται καταλλήλως προσοχή στα φράγματα, αν εμφανίζεται ασβεστόλιθος Αργιλικοί σχιστόλιθοι (διογκούμενοι) προκαλούν προβλήματα ως υλικά πλήρωσης δημόσιων οδών Κροκαλοπαγή είναι μικρής αντοχής και χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής ως υποστηρίγματα (αντερείσματα) και σε θεμελιώσεις ιζηματογενή πετρώματα με ανυδρίτη είναι προβληματικά σε τεχνικές κατασκευές (θα μετατραπεί σε γύψο παρουσία νερού)

100 θίνες

101 Αιολικός σχηματισμός

102 Αλλουβιακός κώνος

103 παραλία

104 λιγνίτης

105 εκβολές

106 Ιζηματογενή περιβάλλοντα

107 Ποτάμιο περιβάλλον

108 Παγετώδες περιβάλλον

109 Αργιλικός σχιστόλιθος

110 καολινίτης

111 κιμωλία

112 Μαιανδρικός ποταμός

113 εκβολές

114 Βαθμός στρογγυλότητας

115 ταξινόμηση

116 σπηλαιόλιθος

117 Παγετώδες περιβάλλον

118 επαφές

119

120

121

122 Talus cones are seldom preserved in the sedimentary record because of subsequent erosion.

123 The talus cones below are in Banff National Park of Alberta.

124 Alluvial fans are fan-shaped deposits of water-transported material (alluvium). They typically form at the base of topographic features where there is a marked break in slope. Consequently, alluvial fans tend to be coarse-grained, especially at their mouths. At their edges, however, they can be relatively fine-grained.

125

126 In contrast to braided rivers, meandering rivers typically only contain one channel that winds its way across the floodplain. As it flows, it deposits sediment on banks that lie on the insides of curves (point bar deposits), and erode the banks on the outside of curves.

127 Oxbow lake and the Chippewa River. Eau Claire, Wisconsin

128 Owens River, CA. Note the different generations of old meanders

129 Dunes and Ripples; Mesquite Flat, Death Valley, CA

130 Dunes and Ripples, Mesquite Flat, Death Valley, CA

131 Eureka Sand Dunes, California

132 Ibex Dunes, California

133

134 Delta building into lake. SE Alaska.

135 Delta and alpine lake. Banff National Park, Alberta

136 Dungeness Spit, Washington. Olympic Mountains in background

137 Mangrove Swamp in the Everglades

138

139 Gravel Beach, SW Alaska Sandy Beach and incoming waves, central Californi Beach at mouth of Salmon River, Oregon Ripples on tidal flat, SE Alaska Tidal flat at Turnagain Arm, near Anchorage, Alask Oblique incoming waves to cause longshore drift, OR Tidal channels on tidal flat, Coos Bay, Oregon. Sandy beach and nearshore. SW Florida

140 Coral. Big Island of Hawaii