Το κόκκινο σκαθάρι του Φοίνικα.

Transcript

1 Το κόκκινο σκαθάρι του Φοίνικα. Τα τελευταία χρόνια γινόμαστε ολοένα και περισσότερο μάρτυρες της καταστροφής των φοινικόδεντρων στις γειτονιές μας. Ο λόγος για τον οποίο γράφω γι αυτό είναι γιατί έχουμε όλοι την τάση να ζούμε σε ένα μικρόκοσμο και δεν μας απασχολεί τίποτα, εκτός αν συμβαίνει ακριβώς κάτω από τη μύτη μας, για να μην πω μέσα της. Αν δεν είχαμε φοίνικα που προσβλήθηκε στο στενό μας περιβάλλον, δεν θα μαθαίναμε πότε για αυτό. (ίσως βέβαια αυτό να είναι και λογικό) Είναι όμως ένα σημαντικό και υπαρκτό πρόβλημα, είτε το γνωρίζουμε, είτε όχι, συμβαίνει ΤΩΡΑ (και αρκετά νωρίτερα) και είναι εξαιρετικά ζημιογόνο σε περιβαλλοντολογικό επίπεδο. Για το αισθητικό, λυπάμαι αλλά θα αδιαφορήσω πλήρως, γιατί τα υπόλοιπα στην παρούσα φάση είναι πολύ πιο σοβαρά. Το κόκκινο σκαθάρι του φοίνικα λοιπόν: Red Palm Weevil ή Asian palm weevil ή Rhynchophorus ferrugineus ή beetle of Palms ή κόκκινο ρυγχωτό σκαθάρι ή κόκκινος ρυγχωτός κάνθαρος. Δυστυχώς, αν και δε μου αρέσει να γράφω μεγάλα κείμενα, θα πρέπει να το κάνω, γιατί είναι μεγάλο θέμα. Θα ήμουν πολύ ικανοποιημένος αν κάποιος το διάβαζε μέχρι τέλους και μάθαινε κάτι από εδώ. Δεν είμαι γεωπόνος και δεν μπορώ να είμαι κάθετος σε αυτά που λέω, μπορεί να υπάρξουν και λάθη, όμως μερικά πράγματα είναι ξεκάθαρα. ΤΙ είναι το κόκκινο σκαθάρι: Είναι ένα εντυπωσιακό, πανέμορφο κόκκινο σκαθάρι, που μπορεί να φτάσει τα 5 εκατοστά μήκος (συνήθως αυτό στην Ελλάδα είναι γύρω στα 3cm) που παρασιτεί στο φοίνικα. Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 1 /67

2 Έχει εξαιρετικές δυνατότητες πτήσης. Κάθετε στο στέμμα το φοίνικα και γεννά τα αυγά του στα πιο τρυφερά και καινούρια φύλλα. Όταν τα αυγά ανοίξουν, οι προνύμφες σκουλήκια εισέρχονται στο δέντρο και τα κλαδιά και τρέφονται από τους ιστούς του. Το μήκος των στοών που ανοίγουν μπορεί να είναι ως και μερικά μέτρα και η διαδικασία είναι τόσο θορυβώδης που μπορείς να ακούσεις το δέντρο να τρίζει από το μάσημα, αν ακουμπήσεις το αυτί σου πάνω του. Κάποια στιγμή οι προνύμφες φτιάχνουν ένα κουκούλι με υλικά από το φοίνικα, μπαίνουν μέσα, μεταμορφώνονται σε σκαθάρι, ανοίγουν το κουκούλι και πετούν προς ανεύρεση συντρόφου για ζευγάρωμα. Στο διάστημα αυτό έχουν προκαλέσει τεράστιες, μη αναστρέψιμες ζημιές στο δέντρο. Το ενήλικο έντομο προτιμά να γεννήσει σε ένα ήδη προσβεβλημένο δέντρο και κάνει περισσότερα από 200 αυγά (αυτά τα πέντε μπορεί και να γέννησαν 1000 όμοια τους στο δέντρο που τα βρήκα) Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 2 /67

3 Το δέντρο αρχικά χάνει τα κλαδιά με τα φύλλα, αφού αυτά μαραίνονται και πέφτουν κάνοντας το να μοιάζει περισσότερο με ομπρέλα παρά με φοίνικα και μετά το δέντρο μαραίνεται από ρίζα. Όταν τα φύλλα γείρουν είναι ήδη αργά και το δέντρο θα πεθάνει. Αυτό σημαίνει ότι αν δεν παρακολουθείς τον φοίνικα συχνά, όταν θα σου πει μονός του με την εικόνα του ότι είναι άρρωστος, είναι αργά. Η καταστροφή των δέντρων είναι πλέον αισθητή στους άπειρους φοίνικες στη χώρα μας κι εδώ βάζω έναν αστερίσκο* για μετά. ( υπολογίζονται τα φοινικόδεντρα της Χαλκιδικής) Τρύπα κάπου εδώ ξεκινάνε όλα. Βύρωνας Σεπτέμβριος Του χρόνου το δέντρο δεν θα υπάρχει Η επόμενη λογική ερώτηση είναι: που ήταν αυτό το θηρίο τόσον καιρό? Πως επιβίωναν οι φοίνικες παλιότερα? Το κόκκινο ρυγχωτό σκαθάρι προέρχεται από την Ασία. Δεν υπήρχε στη χώρα μας. Είναι έντομο των τροπικών χωρών της ΝΑ Ασίας με πρώτη επίσημη καταγραφή το Από τότε ως το 1992 που καταγράφηκε στην Αίγυπτο έκανε πολλές στάσεις και ταξίδια. Στη χώρα μας το πρώτο είδαν στην Κρήτη το 2005 και χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα το αποκτούσαμε ούτως ή άλλως, φημολογείται ότι το βάλαμε μόνοι μας στη χώρα, κατά την προετοιμασία του 2004, όταν έγινε μεγάλη και απρόσεκτη εισαγωγή φτηνών φοινικόδεντρων από την Αίγυπτο, για να διακοσμήσουμε την χώρα εν όψη ολυμπιακών επισκεπτών. Το σκαθάρι προσβάλει και καταστρέφει περίπου 17 διαφορετικά δέντρα αλλά διαβάζω με ενδιαφέρον εδώ ότι: [...] Από τους περίπου φοίνικες που έχουν προσβληθεί από το κόκκινο σκαθάρι των φοινικοειδών στην Κρήτη, δύο ανήκουν στο είδος Washingtonia robusta, δύο στον ενδημικό φοίνικα, P. Theophrasti, μικρής ηλικίας ύψους 1 μέτρου και οι υπόλοιποι ανήκουν στο φοίνικα των Καναρίων Phoenix canariensis [...] και ας το κρατήσουμε κι αυτό για τον αστερίσκο που ανέφερα πριν. Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 3 /67

4 Ερχόμαστε λοιπόν στην καταπολέμηση. Τι μπορεί να κάνει ένας δήμος για να σώσει τους φοίνικες που κοσμούν τις γειτονιές του και πολύ περισσότερο τι μπορεί να κάνει ο ιδιώτης που έχει ένα φοίνικα στην αυλή του. Το πρόβλημα είναι παγκόσμιο, τεραστίων διαστάσεων και έχει προκαλέσει τη δημιουργία οργανισμών που ασχολούνται με το θέμα εδώ και δεκαετίες και προσπαθούν να βρουν λύση. Η πολυετής εμπειρία των άλλων χωρών στο πρόβλημα δίνει λύσεις πολλές και περίεργες. Ξεκινούν από τον ψεκασμό του δέντρου με νεονικοτινοειδείς ουσίες που είναι ισχυρότατα φυτοφάρμακα, που μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα και είναι ύποπτα για ποικίλα προβλήματα της δημόσιας υγείας. Φτάνουν σε τεράστιες συσκευές μικροκυμάτων που ψήνουν τα παράσιτα, χωρίς να χαλάνε τον φοίνικα και έχουν ενδιάμεσες ιδέες με παγίδες με φερορμόνες, που συλλαμβάνουν τα ακμαία έντομα ή την εκτροφή νηματωδών οργανισμών, που προσβάλουν τα σκαθάρια και τα γεμίζουν θανατηφόρα βακτήρια, ακίνδυνα για την υπόλοιπη φύση, τα οποία τα σκοτώνουν και μας απαλλάσσουν από το πρόβλημα. (καλή, αλλά δύσκολη λύση.) Μάντεψε ποια είναι η πιο διαδεδομένη λύση στην Ελλάδα. Για να βοηθήσω λίγο την κακοπροαίρετη φαντασία σου, να πω ότι η λύση με την μεγαλύτερη περιβαλλοντολογική επίπτωση, ο ψεκασμός με νεονικοτινοειδή, είναι και η λιγότερο αποτελεσματική. Δεν ξέρω αν βοήθησα, αλλά ναι. μόνο ψεκασμούς κάνουμε. (με 35 ευρώ το δέντρο καθάρισες)! Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 4 /67

5 Ήρθε λοιπόν ή ώρα την τάση να ζούμε σε ένα μικρόκοσμο και δεν μας απασχολεί τίποτα, εκτός αν συμβαίνει ακριβώς κάτω μετά από τόση φλυαρία, να θυμίσω τι έγραφα στην αρχή του άρθρου: έχουμε όλοι από τη μύτη μας, για να μην πω μέσα της. Πράγματι λοιπόν κάποια στιγμή το πρόβλημα χτυπά την πόρτα μας, είναι στη μύτη μας και ο φοίνικας που με κόπο φύτεψε ο θείος, ο φοίνικας που κοσμούσε την πολυκατοικία ή σπίτι της πεθεράς μας εδώ και 50 χρόνια, οι φοίνικες που φύτεψε ο δήμαρχος μας το 2004 στη νησίδα με το γκαζόν στη άνυδρη γειτονία μας, αρρώστησαν Τότε φωνάξαμε τον καραγκιόζη που έχει το φυτώριο στη γωνία, και μας είπε: Ψέκασε με αυτό και όλα θα πάνε καλά Τι είναι όμως αυτό ρωτήσαμε ποτέ? Τι ώρα το ψεκάζουμε? τι συνθήκες πρέπει να υπάρχουν ή να μην υπάρχουν? Οι φοίνικες ανάλογα με το είδος τους, δίνουν σε διάφορες εποχές, μια τεράστια ταξιανθία που βρίθει από ζωή. Οι μέλισσες και οι άλλοι επικονιαστές λατρεύουν τα λουλούδια του φοίνικα. Η επισκεψημότητα είναι τόσο μεγάλη, που ακόμα και κυνηγοί των μελισσών έρχονται εδώ για να φάνε τις μέλισσες. Όλα αυτά τα έντομα είναι καταδικασμένα σε θάνατο, γιατί κάποιος ψέκασε το φοίνικα για να τον σώσει με ένα δηλητήριο με αμφισβητούμενα αποτελέσματα! Ένα δηλητήριο που θα σκοτώσει όλα τα ακμαία έντομα που τον επισκέπτονται, το σκαθάρι αλλά και τις μέλισσες και πεταλούδες και ότι αυτά ταΐζουν στις φωλιές τους! Δεν μιλάμε για μερικές μέλισσες. Μιλάμε για καταστροφή ακόμα μεγαλύτερη από αυτή που βιώνουν οι φοίνικες. Τον Αύγουστο του 2011, δηλώθηκαν στην Αττική 5000 απώλειες σε κυψέλες από δηλητηρίαση λόγω των ψεκασμών στους φοίνικες. Σε αυτές πρέπει να προστεθούν όσες δεν δηλώθηκαν γιατί ο μελισσοκόμος δεν ήξερε τι του συνέβη, όσες δεν δηλώθηκαν από αδιαφορία και όσες δεν δηλώθηκαν γιατί ο μελισσοκόμος που τις έχασε, δεν ανήκε σε κάποιο σύλλογο για να το πει ή δεν είχε μελισσοκομικό αριθμό για το δηλώσει στο κράτος. Τα νούμερα είναι ιλιγγιώδη επίσημα στην Αττική. Πόσοι μελισσοκόμοι πιστεύεις ότι εδρεύουμε στην Αττική? Μπορείς να φανταστείς τι γίνεται στην υπόλοιπη Ελλάδα? Μπορείς να φανταστείς ότι όλα αυτά αφορούν το 2011 και ότι το 2012 τα πράγματα ήταν μάλλον χειρότερα? Ακόμα και αν αδια- Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 5 /67

6 φορούμε για την οικολογική καταστροφή, στις μέρες που ζούμε, πως μπορούμε να αδιαφορήσουμε για την οικονομική? Η απώλειες δεν αφορούν μόνο το μελισσοκόμο και το βιος του, αλλά και τον αγρότη του οποίου τα φυτά δεν θα επικονιαστούν ποτέ. Σε ανθρωπιστικό επίπεδο, μου φαίνεται τραγικό να ξέρω άνθρωπο που έχασε όλα του μελίσσια το 11, αγόρασε άλλα και τα ξανα-έχασε το 12! Είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό σε επαγγελματίες που υπολογίζουν να ζήσουν οικογένειες από τις μέλισσες και να καταστρέφονται επειδή ένας δήμαρχος ψέκασε τους φοίνικες της γειτονίας με ότι βρήκε? χιλιάδες νεκρές μέλισσες μέσα σε κυψέλη Και φτάνω στον αστερίσκο που έλεγα πιο πριν.. Ο φοίνικας της γειτονίας. Ένα δέντρο σχεδόν ανύπαρκτο στο Ελληνικό οικοσύστημα, που το εισαγάγαμε για αισθητικούς και μόνο λόγους. Ο μόνος ενδημικός φοίνικας (φοίνικας του Θεόφραστου) έχει πιο σκληρό ξύλο και δεν προσβάλλεται εύκολα. Καταφέραμε όμως, φέρνοντας άπειρους μολυσμένους φτηνούς φοίνικες άλλων ειδών, να επιμολύνουμε ακόμα και κάποιους από αυτούς και να φέρνουμε σε κίνδυνο όλο το είδος. Μήπως έπρεπε κάποτε που αγοράζαμε τους φοίνικες να αναρωτηθούμε, αν ζούμε στο Μαλιμπού ή στην Ερέτρια? Σε κάθε περίπτωση τα πράγματα είναι δύσκολα και ίσως σε βαθμό που ακόμα δεν φανταζόμαστε. Το ότι ο φοίνικας δεν είναι ακριβώς αυτό που θα λέγαμε ενδημικό φυτό, σε συνδυασμό με το ότι η προσπάθεια προστασίας του κοντεύει να σημάνει το τέλος της μελισσοκομίας, δημιουργεί και ακραίες απόψεις, που κατά τη γνώμη μου πρέπει να απομονωθούν άμεσα. Εύκολα διαβάζει κανείς αυτόκλητους σωτήρες να προτείνουν να αφήσουμε όλους τους φοίνικες να πεθάνουν ή ακόμα και όπως διάβαζα πρόσφατα, κάποιοι δίνουν συνταγές για να ξεράνουμε τον φοίνικα του γείτονα μια ώρα αρχύτερα (!) Αυτό που δεν σκέφτεται κάποιος είναι ότι ούτε το έντομο είναι ενδημικό και ότι υπάρχει η θεωρία ότι τρώει τους φοίνικες των κανάριων νήσων γιατί είναι πιο εύκολοι, όχι γιατί δεν μπορεί να φάει κάτι άλλο. Έτσι ο υπερπληθυσμός που συγκεντρώνουμε αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, όταν τελειώσει από τους φοίνικες (και τότε θα είναι ακόμα μεγαλύτερος) θα στραφεί σε άλλα φυτά, που ήδη έχει παρατηρηθεί ότι είναι ικανό να προσβάλει. Από τον σκληρό φοίνικα του Θεόφραστου και την επίσης ξενόφερτη μπανανιά, μέχρι τον Αθάνατο Τότε λοιπόν το πρόβλημα θα είναι ακόμα πιο σοβαρό και οι ψεκασμοί ίσως ακόμα χειρότεροι. Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 6 /67

7 Αυτό που επίσης δεν σκέφτεται κανείς είναι ότι ούτε το να ψεκάσουμε τόσο ώστε να σκοτώσουμε όλα τα ρυγχοσκάθαρα είναι εφικτό. Για αρχή λοιπόν αυτό που πρέπει να γίνει, είναι αφενός να αφυπνιστουν επιτέλους οι αρμόδιοι αφετέρου και πολύ περισσότερο οι αναρμόδιοι. Αν έχουμε ένα φοίνικα ή αν ξέρουμε κάποιον που έχει ένα φοίνικα, ας ψάξουμε λίγο περισσότερο την κίνηση που θα κάνουμε τόσο για την πρόληψη όσο και για τη θεραπεία και ας σκεφτούμε λίγο λογικά, μετρώντας και τις συνέπειες αυτου που θα κάνουμε. Ψεκασμός? με τι? πως? πότε? Η όλη ιστορία έχει να κάνει όπως όλα άλλωστε με την ενημέρωση. Αμφίδρομη ενημέρωση. Ενημερώνουμε αλλά και ενημερωνόμαστε. Πιάνει, το λένε και οι παλιοί. Παραθέτω μια σειρά από χρήσιμα κατά τη γνώμη μου links, που μπορούν να μας εισαγάγουν κάπως στο πρόβλημα και να μας κάνουν λίγο πιο συνετούς: 1. επίσημη ενημέρωση όλων των φορέων εδώ και πολλά χρόνια 2. Ξένοι οργανισμοί: redpalmweevil.com, savealgarvepalms.com και palms.org (συγκεκριμένα για το θέμα) 3. Ο Θεόφραστος και ο φοίνικας του Θεόφραστου (ενδημικός φοίνικας) 4. Μέλισσες και φοίνικας στο bees.gr 5. Αναλυτικές πληροφορίες απο πτυχιακή εργασία του κ.αγγελακόπουλου το Γεωπόνοι Πρέβεζας 7. Θεραπεία με μικροκύματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό 8. Βιολογική καταπολέμιση με νηματώδη 9. Το Σκαθάρι στο wikipedia 10. Ένα από τα πληρέστερα άρθρα που βρήκα. 11. Φανατικά εναντίον του κόκκινου σκαθαριού με μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα λύση με τη χρήση σκύλων Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 7 /67

8 update : Να πως είναι σήμερα αυτός ο φοίνικας προφανώς δεν σώθηκε ποτέ Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 8 /67

9 Παρατηρήσεις στο άρθρο Το κόκκινο σκαθάρι του Φοίνικα. 1. viet: October 11th, 2012 at 11:17 pm θα ηθελα να σημειώσω ότι 1. τα φυτοφαρμακα ειναι παρανομα για τα φοινικοειδη(εχουν δοθεί ειδικές αδειες 2 φορές..για λιγους μήνες 2. η βιολογική καταπολέμηση ειναι αποτελεσματικότερη αλλά γινεται αποσπασματικά σε δημους και ιδιώτες 3. Η βιολογική καταπολεμηση κολλάει κυρια στην στενομυαλια των αρχοντων που θεωρουν λανθασμένα ότι το χημικό ειναι αποτελεσματικότερο και σας δινω ενα ιστοτοπο που ειναι για τους επιστημονες του χωρου αυτο που προωθεί την λυση του θεματος με βαση την προταση του ΓΕΩΤΕΕ που φυσικα το κρατος και οι μηχανισμοι ξερουν καλυτερα και δεν κανουν τίποτα όπως πχ συντονισμο 2. Στηβ: October 12th, 2012 at 10:16 am Κυριολεκτικά ΟΥΡΛΙΑΖΩ όταν ακούω για περιπτώσεις εισαγωγής φυτών από σελίδες δημοπρασιών χωρίς πιστοποιητικά φυτογυγείας επειδή είναι φθηνά. Δυστυχώς αν όλοι ακολουθούσαν κάτι τόσο απλό όσο το να εισάγονται τα φυτά με τα κατάλληλα πιστοποιητικά (τα οποία δημιουργούν επιπλέον κόστος) δεν θα αντιμετωπίζαμε το συγκεκριμένο πρόβλημα. Η δια βίου εκπαίδευση στο κόψτε κάτι στην τιμή στην χώρα μας δεν περιορίζεται μόνο στην έλλειψη έκδοσης απόδειξης τελικά, να που είναι υπεύθυνο και για μια οικολογική καταστροφή με τεράστιο οικονομικό αντίκτυπο. 3. μητσος: December 26th, 2012 at 11:39 am καλησπερα!!! δικιο εχουμε ολοι πιστευω ( εκτος των αρμοδιων που καθονται στις καρεκλες τους με τους μισθους τους κ δεν ασχολουνται με το θεμα). Πάλι καλα εγω ημουν τυχερος μεσα στην ατυχια μου κ βρηκα εναν γεωπόνο με εμπειρια πανω στο θεμα φοινικα (το εψαξα πολυ) κ μου εσωσε το φοινικα πολλων χρόνων!!!! Λεγεται ΗΛΙΑΣ ΦΩΛΙΑΣ πολυ καλος κ με γνωσεις μπορειτε να μπειτε κ εσεις στην ιστοσελιδα του που την ανακαλυψα τυχαια κ το τηλ του πολυ καλη δουλεια κ προσεγμενη!! 4. νικος: January 3rd, 2013 at 4:58 pm Γιάννης Ι. - Το κόκκινο σκαθάρι Αγαπητοι φιλοι.μετα απο 38 χρονια που φυτεψα με τον πατερα μου δυο φοινικες (στη Ραφηνα Αττικης) οι οποιοι εγιναν τεραστιοι και πανεμορφοι. Αγαπημενα ανθυμια του πατερα μου. Εδω και 5 χρονια προσπαθουσα να σωσω τον εναν που ειχε προσβληθει. Ηταν καναριος. Ο αλλος ειναι διαφορετικος και δεν εχει παθει ακομα τιποτα Ματαια τελικα προπσαθουσα,γιατι προ ημερων ενω φαινοταν υγειης με τους ψεκασμους και τη φροντιδα μου..τον ειδα πεθαμενο Φαινοταν μια χαρα ολο αυτο το διαστημα..με ΕΚΠΛΗΞΗ ειδα οτι τα παρα πολλα αθανατα που ειχαμε για δεκαετιες σαπισαν και καταστραφηκαν σε χρονο ρεκορ Ειδα οτι ειχαν προσβληθει και αυτα απο το σκαθαρι..κριμα ΠΟΥ ΕΝΑ ΣΚΑΘΑΡΙ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΕΙ ΠΑΝΕΜΟΡΦΑ ΦΥΤΑ-ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ, ΖΩΗΣ ΔΕΚΑΔΩΝ ΕΤΩΝ Δυστυχως δεν θα γλυτωσει κανενας φοινικας, αθανατο, τσικας και αλλα φοινικοειδη, γιατι δεν ειναι πρακτικα δυνατον να ψεκαζουμε καθε μερες τους πανηψηλους φοινικες για ολη μας τη ζωη. Απογοητευτηκα γιατι μετα απο 5 χρονια προσπαθειων να σωσω το φοινικα, δεν το καταφερα. Απλα ο θανατος του επιβραδυνθηκε 5. bees.gr» Blog Archive» Acacia retinodes, Ακακία, Αγριομιμόζα: April 18th, 2013 at 12:09 am [...] τους φοίνικες και το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν με το κόκκινο σκαθάρι. Οικονομικά ασύμφορη λοιπόν, κρίνετε κάθε απόπειρα [...] Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 9 /67

10 Σώστε τους φοίνικες ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΒΟΛΩΝ ΣΤΟΥΣ ΦΟΙΝΙΚΕΣ Το σύνηθες ερώτημα στις προσβολές των φοινίκων από το κόκκινο σκαθάρι Rhynchophorus ferrugineus ποιά είναι τα συμπτώματα. Το έντομο «επισκέπτεται» τον φοίνικα και συχνά δεν αφήνει εμφανές επισκεπτήριο. Υπάρχουν κάποια σημάδια αλλά μπορεί να έχουμε προσβολή χωρίς κανένα εξωτερικό σύμπτωμα. Ας δούμε κάποια χαρακτηριστικά συμπτώματα στα φύλλα: Έχουμε συχνά φαγώματα στα φύλλα όπως: 1. Στις άκρες φαγωμένη ή ακραία μύτη (μπορεί να οφείλεται και σε άλλες αιτίες) 2. Φαγωμένα πλάγια φύλλα 3. Φαγωμένα φύλλα κορυφής. Επειδή είναι τρυφερά συνήθως το φάγωμα είναι έντονο και απογυμνώνουν το στέλεχος του φύλλου (αριστερά) και μερικές φορές και το στέλεχος του φυτού (δεξιά). 4. Οπές στην βάση του φύλλου, διαμέτρου περίπου ενός δακτύλου (συχνά οφείλονται και σε άλλες αιτίες). Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 10 /67

11 5. Απώλεια στήριξης των φύλλων. Σε αυτό οφείλονται συχνά το «ξεχώρισμα» μεταξύ των διαφορετικών στοιβάδων φύλλων και μερική ανομοιομορφία σχήματος. 6. Έντονη άσχημη οσμή (τότε συνήθως ο φοίνικας έχει καταστραφεί!) Αν πιθανολογούμε ότι έχουμε προσβολή ή έχουμε δει συμπτώματα, καλό είναι άμεσα να κάνουμε «παράθυρο» επισκέψεως στην στεφάνη του φυτού. Κόβουμε (καλύτερα ένας επαγγελματίας που θα κάνει έντεχνα την εργασία και θα αντιληφθεί το μέγεθος της προσβολής) λοιπόν μια ομάδα φύλλων ώστε να φτάσουμε κοντά στην «κορυφή - καρδιά» των φύλλων. Με αυτό τον τρόπο θα έχουμε σαφή γνώση τι γίνεται εκεί και θα βρούμε πιθανά όλα τα στάδια του εντόμου και έντονα τα συμπτώματα της προσβολής. Ό,τι κόβουμε και έχει φρέσκια πληγή καλό είναι να το προστατεύουμε με ένα σκεύασμα για να μην είναι πύλη εισόδου από σκαθάρια. Και τα κομμένα να ψεκάζονται ώστε να μην είναι σημείο επιμόλυνσης άλλων φυτών. Αν ο φοίνικας είναι ψηλός καλό είναι να βάλουμε μία μόνιμη σωλήνωση για να κάνουμε τις μελλοντικές εφαρμογές. Το μέγεθος της προσβολής, εξαρτάται από το σημείο εισόδου του σκαθαριού τη γενική υγεία του φοίνικα, τον αριθμό των εντόμων που προσβάλουν και τα μέτρα «διαχείρισης» του φυτού. Όταν έχουμε προσβολή και γνωρίζουμε και τον βαθμό αυτής πρέπει να οργανωθεί ένα σχέδιο δράσης και προστασίας του φυτού με τα μέσα που διαθέτουμε (φυτοϋγειονομικές μέθοδοι καθαρισμού της προσβολής και μέθοδοι προστασίας. Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 11 /67

12 Συνήθεις ερωτήσεις για το Κόκκινο Σκαθάρι: Έχω προσβολή; Αν έχετε ένα από τα παραπάνω συμπτώματα Αν μετά το παράθυρο δείτε τις μορφές του σκαθαριού, τα ακμαία να φτάνουν τα 5cm αλλά συνήθως είναι μεταξύ 2-5cm ακμαία, λάβρες, πούπες. Πιθανά αν η προσβολή να είναι έντονη να έχουμε και ήχο δράσης από το εσωτερικό των εντόμων Τι κάνει το σκαθάρι στους φοίνικες; Το σκαθάρι γεννάει στον φοίνικα και την κύρια ζημιά την κάνει η λάβρα του, για να τραφεί δημιουργεί στοές που προσεγγίζουν την «καρδιά» του φυτού διότι είναι η «πηγή» των σακχάρων που τρέφεται. Όταν φαγωθεί το μερίστωμα ο φοίνικας έχει πλέον πεθάνει. Τότε συνήθως τα σάκχαρα αρχίζουν να ζυμώνονται και κυριαρχεί άσχημη οσμή. Το σκαθάρι ταξιδεύει χιλιόμετρα για να βρει το φυτό και γι αυτό δεν μπορούμε να αφήνουμε τα φυτά στην τύχη τους. Ποια είναι η ιστορία μίας προσβολής; Η ζημιά είναι μεγαλύτερη όταν η προσβολή γίνει από την κορυφή, οπότε η διαδρομή αυτή προς το μερίστωμα είναι συντομότερη. Τότε τα φύλλα της κορυφής είναι φαγωμένα και αν είναι έντονη η προσβολή αφαιρούνται με μικρή δύναμη. Οι φοίνικες που έχουν «χτυπηθεί» από την περιφέρεια υποφέρουν λιγότερο. Τι είναι οι νηματώδεις; Είναι μικροί οργανισμοί. Οι συγκεκριμένοι S.? καταστρέφουν τα έντομα χωρίς να δημιουργούν κανέναν πρόβλημα σε άλλα όντα όπως θηλαστικά. Καταστρέφουν κύρια τις λάβρες που αυτές κάνουν την μεγαλύτερη ζημιά στο φυτό. Έχουν το μειονέκτημα ότι έχουν μικρή περίοδο επιβίωσης (ένα μήνα περίπου με διάρκεια που εξαρτάται από την υγρασία και την θερμοκρασία) και για να είναι αποτελεσματικοί χρειάζονται συνεχείς επαναλήψεις. Ποια είναι η καλύτερη καταπολέμηση χημική ή βιολογική; Με βάση τις έρευνες έχουν παρόμοια αποτελεσματικότητα με λίγο καλύτερα αποτελέσματα αυτά των νηματωδών. Καλά αποτελέσματα έχει δώσει και συνδυασμός νηματωδών με 2 χρήσεις εντομοκτόνων. Είναι όλα «όπλα» στην δράση ενάντια στο Σκαθάρι.. Προσωπικά προτιμώ την βιολογική λύση διότι η ποσότητα των χημικών για να είναι αποτελεσματικά είναι αρκετά μεγάλη και πρέπει να προστατεύουμε και τον χρήστη. Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 12 /67

13 Τι κάνω όταν διαπιστώσω ότι ο φοίνικας μου προσβλήθηκε; Καλό είναι προληπτικά να προστατεύεται το φοίνικα σας. Αν έχει προσβληθεί όμως καλό είναι να : Ενημερώσετε τον φυτουγειονομικό ελεγκτή της περιοχής σας Ακολουθήσετε πιστά τις οδηγίες Ειδοποιήσετε τους γείτονες, ώστε να προστατεύσουν τα φυτά τους. Συνεργαστείτε με έναν επαγγελματία του είδους, ώστε να υπάρχει ολοκληρωμένη διαχείριση. Πρόχειρες λύσεις ή άστοχες ενέργειες μπορεί να προκαλέσουν μεγαλύτερο πρόβλημα. Υπάρχει προοπτική ή θα πεθάνουν όλοι οι φοίνικες; Υπάρχει σημαντική έρευνα και προσπάθεια παγκόσμια όπως η χρήση μύκητα Bouveria και σύντομα θα υπάρχουν νέα όπλα καταπολέμησης. Ένα τυπικό σχέδιο δράσης και καταπολέμησης; Προληπτικά έκχυση νηματωδών στην καρδιά του φυτού. Η συχνότητα εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες και τις πτήσεις του εντόμου που καταγράφονται από τις υπηρεσίες. Αν έχει προσβληθεί : 1. δημιουργία «παραθύρου» και έλεγχο του μεγέθους προσβολής 2. καταπολέμηση με χημικά η βιολογικά σκευάσματα (Αυτή την περίοδο δεν υπάρχει άδεια για χημικά οπότε επιτρέπεται η χρήση μόνο νηματωδων) Αν η προσβολή είναι έντονη μπορεί να γίνει φυτουγειονομική αφαίρεση της προσβολής (με δενδροχειρουργίκή) Τι μπορούμε να κάνουμε προληπτικά; Αφού έχουμε μια επαγγελματική συμβουλή και σχέδιο πρέπει να προχωρήσουμε στο φυτό με συνέπεια. Οι παγίδες δουλεύουν; Υπάρχουν πολλές απόψεις συχνά διαφορετικές για την αποτελεσματικότητα τους, όταν χρησιμοποιούνται από ερασιτέχνες. Μπορεί να δημιουργούν προβλήματα αν δεν βρίσκονται σε απόσταση τουλάχιστον 50 μέτρα από τον φοίνικα σας, αλλιώς μπορεί να επισκεφτούν όχι την παγίδα αλλά το αγαπημένο τους δένδρο. Έγκριση για νέα εντομοκτόνα σκευάσματα στους Φοίνικές Εγκρίθηκαν πρόσφατα ορισμένα εντομοκτόνα για το Ρυγχοφόρο και τη Παϊσαντίσια. Η διαδικασία δεν είναι η ίδια με τις προηγούμενες φορές. Δεν πρόκειται για «κατ εξαίρεση εγκρίσεις 120 ημερών» αλλά για πάγια (όλο το έτος) έγκριση σε «ήσσονος σημασίας καλλιέργειες» βάσει του Καν. 1107/2009 (τον επισυνάπτω στο τέλος και τις εγκρίσεις). Επί της ουσίας: για το Ρυγχοφόρο δίνεται η δυνατότητα χρήσης 1 πυρεθρίνης, έως μέγιστο 2 εφαρμογές το έτος και τίποτα άλλο. Όπερ κάλυψη για (βαριά) 30 ημέρες (οι πυρεθρίνες εξατμίζονται γρήγορα και δεν λειτουργούν διασυστηματικά). Για τη Παϊσαντίσια δίνεται η δυνατότητα χρήσης Spinosad, έως μέγιστο 2 εφαρμογές το έτος και τίποτα άλλο. Όπερ εκτιμώ κάλυψη για (βαριά) 30 ημέρες. Δυνατότητες για ριζοποτίσματα καθώς και για εγχύσεις (ενέσεις), δεν υπάρχουν. Με άλλα λόγια η εκτίμησή μου είναι «τραβάτε να δουλέψετε με νηματώδεις κατακαλόκαιρο, όσοι έχετε την οικονομική δυνατότητα, άλλως αφήστε τους φοίνικες να πάνε στο καλό τους» ΤΟ ΘΕΤΙΚΟ είναι ότι βάσει του Καν. 1107/2009, μπορούν να προστεθούν και άλλες δραστικές μετά από αιτήματα ενδιαφερομένων. Ποιος ενδιαφέρεται είναι το ζήτημα; Η «πιάτσα» έχω την εντύπωση ότι θα δουλεύει με περσινά φάρμακα. Στο δημόσιο -που επιβάλλεται να τηρεί τη νομιμότητα- δεν βλέπω ακόμα τη δυνατότητα κατάθεσης σχετικού αιτήματος (άσε που ανάθεμα αν έχει το οτιδήποτε νόημα να ασχολείσαι ενεργητικά και θετικά πια, έτσι όπως τα έκαναν εσχάτως). Είδωμεν. Προς το παρόν, πυρεθρίνες για σκαθάρια (τα περισσότερα στοιχεία και κείμενο απο τον ΜΑ) Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 13 /67

14 Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 14 /67

15 Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 15 /67

16 Αντιμετώπιση του κόκκινου σκαθαριού των φοινικοειδών με την ολοκληρωμένη διαχείριση Ινστιτούτο Προστασίας Φυτών Ηρακλείου Το κόκκινο σκαθάρι Το κόκκινο σκαθάρι των φοινικοειδών, Rhynchophorus ferrugineus (Coleoptera:Curculionidae) (red palm weevil RPW), είναι έντομο των τροπικών χωρών της ΝΑ Ασίας. Η πρώτη αναφορά για το κόκκινο σκαθάρι των φοινικοειδών έγινε το 1891 στην Ινδία. Το 1906 περιγράφεται ως εχθρός του κοκοφοίνικα και το 1917 αναφέρεται ως σοβαρός εχθρός της χουρμαδιάς στην Ινδία. Από το 1985 επισημάνθηκε στις χώρες της αραβικής χερσονήσου και έκτοτε κατέστη πολύ σοβαρός εχθρός των φοινικοειδών σε όλες τις χώρες της Μ. Ανατολής. Το 1992 επισημάνθηκε στην Αίγυπτο απ όπου μεταφέρθηκε με αθρόες εισαγωγές φοινικοειδών στην Ισπανία το Παρά τις επανειλημμένες παρεμβάσεις των ισπανικών αρχών στην ΕΕ να κηρυχθεί ως έντομο καραντίνας άμεσα, η αρμόδια επιτροπή της ΕΕ προέβη στην έκδοση της σχετικής οδηγίας στα κράτη μέλη μετά από 14 χρόνια, με αποτέλεσμα λόγω της καθυστέρησης να εξαπλωθεί εκτός από τη νότια Ισπανία και σε όλη την Ευρώπη. Στην Κρήτη επισημάνθηκε για πρώτη φορά το 2005 στην περιοχή της Χερσονήσου λόγω των εισαγωγών προσβεβλημένων φοινικοειδών. Μεσολάβησαν και σ' αυτή την περίπτωση δύο χρόνια για την έκδοση της κοινοτικής οδηγίας 2007/365/ΕΚ, με αποτέλεσμα να εξαπλωθούν οι εστίες και να καθίσταται δύσκολη η εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων εξολόθρευσης. Η πλημμελής εφαρμογή των προβλεπόμενων μέτρων καραντίνας στη συνέχεια, είχε ως αποτέλεσμα την εξάπλωσή του σε όλη την Κρήτη το 2009 αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα (Ρόδο, Πελοπόννησο, Αττική, Ήπειρο). Εκτιμάται ότι μέχρι σήμερα έχουν ήδη προσβληθεί και καταστραφεί στην Κρήτη (Λασίθι, Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Χανιά) φοινικοειδή σε δημόσια πάρκα και ιδιωτικές κατοικίες. Οι προσβολές επεκτείνονται με ένα ρυθμό πολλαπλάσιο του οκτώ κάθε χρόνο. Από τους περίπου φοίνικες που έχουν προσβληθεί από το κόκκινο σκαθάρι των φοινικοειδών στην Κρήτη, δύο ανήκουν στο είδος Washingtonia robusta, δύο στον ενδημικό φοίνικα, P. theophrasti, μικρής ηλικίας ύψους 1 μέτρου και οι υπόλοιποι ανήκουν στο φοίνικα των Καναρίων Phoenix canariensis. Υπάρχει εμφανής προτίμηση στον τελευταίο, που επιβεβαιώνει τα διεθνή δεδομένα. Εξελικτικό στάδιο του εντόμου Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 16 /67

17 Τρόπος αντιμετώπισης Τα μέτρα καραντίνας που εφαρμόστηκαν μετά το 2007 αποδείχτηκαν αναποτελεσματικά για την επίλυση του προβλήματος. Οι λόγοι που συνέβαλαν και συμβάλλουν στην αδυναμία επίλυσης του προβλήματος συνοψίζονται παρακάτω: Η απουσία λήψης ουσιαστικών μέτρων για διάστημα δύο ετών από τη διαπίστωση του εχθρού, είχαν συμβάλει στη δημιουργία πολλών διάσπαρτων εστιών με αποτέλεσμα τη διασπορά του RPW και σε άλλες περιοχές με ταχύτερους ρυθμούς. Η απουσία απαραίτητων πόρων, συντονισμένων δράσεων μεταξύ των φορέων και αποτελεσματικής ενημέρωσης του κοινού με αποτέλεσμα οι πρωτοβουλίες να είναι αποσπασματικές. Η πλημμελής εφαρμογή των μέτρων καραντίνας στη διακίνηση φυτωριακού υλικού από τους φυτωριούχους με αποτέλεσμα τη διακίνηση προσβεβλημένων φυτών σε απομακρυσμένες περιοχές. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς και οι άγνωστης διεύθυνσης αλλοδαποί ή εγχώριοι παραθεριστές αποτελούσαν και αποτελούν εμπόδιο στην εφαρμογή των μέτρων καραντίνας. Η τουριστική δραστηριότητα το καλοκαίρι συμβάλλει στη μεταφορά των σκαθαριών σε πολύ μεγάλες αποστάσεις με τα συγκοινωνιακά μέσα. Η μεγάλη καθυστέρηση στην εξάλειψη των εστιών λόγω ανεπαρκών μέσων, με αποτέλεσμα τα ακμαία να διασπείρονται σε άλλες θέσεις. To υψηλό κόστος καταστροφής ενός προσβεβλημένου φοίνικα είναι εμπόδιο στην υλοποίηση των μέτρων καραντίνας λόγω απροθυμίας των ιδιωτών αλλά και απουσίας επαρκών πόρων από τους φορείς (ΟΤΑ κ.λπ.). Εμπόδιο αποτελεί επίσης και η δυσκολία πρόσβασης στη θέση του προσβεβλημένου φοίνικα. Με τις επικρατούσες συνθήκες θα υπάρξουν μεγαλύτερες απειλές για τα φοινικοειδή μελλοντικά και ιδιαίτερα για τον ενδημικό φοίνικα P. theophrasti, και στις οκτώ προστατευόμενες περιοχές NATURA στην Κρήτη, μη δυνάμενες προς το παρόν να προβλεφθούν. Εμπειρία δύο ετών εφαρμογής ενός πιλοτικού προγράμματος ολοκληρωμένης διαχείρισης του κόκκινου σκαθαριούσε ξενοδοχεία του Ηρακλείου Με άδεια του ΥΠΑΑΤ εφαρμόζεται ένα τριετές πιλοτικό πρόγραμμα ολοκληρωμένης διαχείρισης ( ) για τον έλεγχο του κόκκινου σκαθαριού των φοινικοειδών από το 2008 στα ξενοδοχεία, Moevenpick Resort Thalasso Hotel, Creta Beach Hotel, Agapi Beach Hotel, Santa Marina Hotel και Apollonia Hotel στην περιοχή Αμμουδάρα Δήμου Γαζίου, δυτικά της πόλης του Ηρακλείου. Ο συνολικός αριθμός φοινικοειδών σ' αυτή τη ζώνη εφαρμογής είναι 854 από τα οποία 78% είναι Phoenix canariensis, 11% P. theophrasti, 8% Washingtonia robusta και 3% άλλα είδη (Cycas, P. roebellini κλπ.) Τα βασικά στοιχεία του προγράμματος είναι: Γιάννης Ι. - Το κόκκινο σκαθάρι Μαζική παγίδευση με παγίδες που περιέχουν φερομόνη και καϊρομόνη (ελκυστική ουσία φυτικής προέλευσης). Πυκνότητα: 1 παγίδα/στρέμμα Παγίδα μαζικής παγίδευσης φερομόνης και καϊρομόνη με διάλλυμα μελάσσας Εκπαίδευση του προσωπικού των ξενοδοχείων. Παρακολούθηση της πληθυσμιακής διακύμανσης σε εβδομαδιαία διαστήματα. Μακροσκοπικός έλεγχος σε εβδομαδιαία βάση. Κλάδεμα των φύλλων τη χειμερινή περίοδο και κάλυψη των πληγών με εγκεκριμένα από το ΥΠΑΑΤ εντομοκτόνα (προσωρινή έγκριση). Έγχυση εγκεκριμένων από το ΥΠΑΑΤ με προσωρινή άδεια εντομοκτόνων στους προσβεβλημένους φοίνικες. Αριθμός εφαρμογών δύο εντός τριών μηνών εκτός τουριστικής περιόδου Ενέσεις στους σοβαρά προσβεβλημένους φοίνικες (δύο φορές). Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 17 /67

18 Κάλυψη των πληγών με συγκεκριμένο εντομοκτόνο. Τοποθέτηση ορού για ένεση εντομοκτόνου στον κορμό Κοπή και καταστροφή όσων δεν ανακάμψουν με την παραπάνω θεραπεία ή κάλυψη με διπλό δίκτυ ανάλογα με τη θέση και τη δυνατότητα κοπής. Από τα μέχρι σήμερα στοιχεία προκύπτουν τα παρακάτω: Δύο μέγιστα πτήσεων ετησίως, τo 1 ο τους μήνες Απρίλιο-Μάιο και το 2ο Αύγουστο-Νοέμβριο. Ασθενείς σποραδικές πτήσεις υπάρχουν εντός της χειμερινής περιόδου με πυκνότητα εξαρτώμενη από τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες. Η εποχιακή πυκνότητα των πτήσεων δεν παρουσίασε μείωση λόγω εισβολής ακμαίων εντός της ζώνης εφαρμογής του προγράμματος, επειδή η προστατευόμενη περιοχή περιβάλλεται από περιοχές με ανεξέλεγκτη αύξηση του πληθυσμού του R. ferrugineus. 45 φοίνικες προσβλήθηκαν συνολικά και τα δύο έτη σε σύνολο 854, από τους οποίους 41 ανταποκρίθηκαν θετικά στις θεραπευτικές επεμβάσεις και τέσσερις (4) τελικές απώλειες (0,47%). Η ζημιά που προκλήθηκε (0,47%) ήταν πολύ μικρή και δεν ήταν ανάλογη της πυκνότητας των πτήσεων. Από τα μέχρι σήμερα στοιχεία το συνολικό κόστος συμπεριλαμβανομένου και αυτού που αναλογεί στην απασχόληση του προσωπικού των ξενοδοχείων είναι περίπου 100 /δένδρο. Το πρόγραμμα συνεχίζεται για τρίτο έτος για την εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων. Το τελικό ποσοστό των απωλειών κρίνεται αρκετά μικρό κάτω από τις συνθήκες διεξαγωγής του προγράμματος και τη μέχρι σήμερα διεθνή εμπειρία σε ανάλογες περιπτώσεις. Τα προγράμματα ολοκληρωμένης διαχείρισης κρίνονται για την απόδοσή τους μετά από τρία χρόνια. Η εφαρμογή του σε όλη την έκταση που υπάρχει δραστηριότητα από το κόκκινο σκαθάρι, δίδει τα καλλίτερα αποτελέσματα σε βάθος χρόνου. Υπάρχει δυνατότητα αποτελεσματικού βιολογικού ελέγχου; Από τα βιολογικά μέσα αντιμετώπισης του κόκκινου σκαθαριού μόνο οι εντομοφιλικοί νηματώδεις σε χιτοζάνη έχουν καλές προοπτικές στην πράξη, όπως προκύπτει από τη διεθνή βιβλιογραφία, με εφαρμογές που έχουν πραγματοποιηθεί στην περιοχή της πόλης Elche και στην πόλη Sagunto στην Ισπανία. Το 2010 θα αξιολογηθούν και στη ζώνη που διεξάγεται το πιλοτικό πρόγραμμα. Άλλα βιολογικά μέσα, όπως εντομοπαθογόνοι μύκητες κ.λπ. αντιμετώπισης του R. ferrugineus, δεν έχουν δείξει ικανοποιητική αποτελεσματικότητα σε συνθήκες πεδίου παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε συνθήκες εργαστηρίου. Πληροφορίες: Ινστιτούτο Προστασίας Φυτών Ηρακλείου ΤΘ 2228, Ηράκλειο τηλ.: , roditakis@her.forthnet.gr Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 18 /67

19 Σώστε τους φοίνικες Φοίνικας Οι φοίνικες μπορούν να ζήσουν. Όλοι γνωρίζουμε ότι 2 είναι οι τρόποι σε μη προσβεβλημένους. Α. Χρήση βιολογικής μεθόδου πρόληψης δηλαδή σχεδόν μηνιαίο λούσιμο κόμης με 50 λίτρα διαλύματος νηματωδών. Β. Χρήση χημικών εντομοκτόνων ανά 20 ημέρες, αντίστοιχο λούσιμο με εντομοκτόνο. Δεν θα μείνω στην αποτελεσματικότητα της μια ή της άλλης μεθόδου ή στην προτίμησή μου, αλλά όταν το τηρούμε αυτό ο μη προσβεβλημένος φοίνικας διατηρείται. Υπάρχει και η Τρίτη μέθοδος με «ενέσεις» όπου όλη η κουβέντα περί σημαντικότητας ποσότητας τοξικών για να φθάσει πάνω η επιθυμητή δόση (θανατηφόρα ppm) με έχει κάνει να απομακρυνθώ σημαντικά από αυτή. Τόσο χημικό για τόσο αμφίβολα αποτελέσματα. Μετά το δεντροχειρουργείο Στους προσβεβλημένους φοίνικες πλέον νομίζω ότι η δενδροχειρουργία ή «φυτουγειονομική αφαίρεση της μόλυνσης» είναι εξαιρετική μέθοδος και με σημαντικά αποτελέσματα χωρίς να επιβαρύνει το περιβάλλον. Οι φοίνικες «ξαναδίνουν» νέες κορυφές και με παράλληλη προστασία με νηματώδεις στη συνέχεια για νέες προσβολές τα φυτά μας επιβιώνουν. Όπου οι παραπάνω μέθοδοι ακολουθούνται η προσβολή σταματά. Απλά και καθαρά. Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 19 /67

20 Δενδροχειρουργική 7 ημέρες μετά την επέμβαση.. 40 ημέρες μετά την επέμβαση.. Έχουμε λύση στην πράξη όπου γίνεται, όχι μόνο σε ιδιώτες αλλά ακόμα και σε μεγάλους δημόσιους χώρους, όλα λειτουργούν και δεν υπάρχουν απώλειες. Φυτό με «παράθυρο ελέγχου» και σωλήνα για μελλοντικές χρήσεις. Νομίζω ότι άμεσα οι υπηρεσίες ΥΠΕΧΩΔΕ, ΥΠΕΚΑ, Δήμων ακόμα και το ΓΠΑ!! Θα πρέπει να αναλάβουν δράση, συντονισμού γιατί η ολιγωρία δεν πάει άλλο!! Με θόλο προστασίας και σωλήνα Επιμέλεια: Τάτσης Κων/νος - Γεωπόνος Μετά 1,5 μήνες όπου φύεται η νέα κορυφή Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 20 /67

21 Η μόλυνση των φοινικοειδών: μύθος και πραγματικότητα Σκαθάρι σε φοίνικα στην Λεωφόρο Κύπρου (Αργυρούπολη) ΤΟΥ ΚΛΙΦ ΚΟΥΚ Τελικά το κόκκινο σκαθάρι που προσβάλλει τα φοινικοειδή έφθασε και στο Νομό Χανίων, καθώς πέντε περιοχές δηλώθηκαν ως μολυσμένες-πλατανιάς, Βουκολιές, Κολυμπάρι, Νέα Κυδωνία και η ίδια η πόλη των Χανίων. Αν κάνετε μια βόλτα στην πόλη θα συναντήσετε φοίνικες με εμφανή τα συμπτώματα της μόλυνσης, άλλους να στέκονται εκεί σε άθλια κατάσταση με στριμμένα τα φύλλα και άλλους καλυμμένους με ένα δίχτυ για να εμποδίσουν τα έντομα να ξεφύγουν και να μεταδώσουν την ασθένεια. Αν και δεν είμαι ούτε γεωπόνος ούτε εντομολόγος, ήρθα σε επικοινωνία με ειδικούς και από την Ελλάδα και από το εξωτερικό που είχαν την καλοσύνη να με εφοδιάσουν με τις τεχνικές πληροφορίες πάνω σε διάφορες όψεις του προβλήματος που παρουσιάζω σ αυτό το άρθρο. Ο κύριος λόγος που γράφω αυτό το άρθρο είναι να προσπαθήσω να κάνω κατανοητό το πρόβλημα στους ανθρώπους που ίσως δεν έχουν ενημερωθεί επαρκώς για τη φύση αυτής της επιδημίας και για τους τρόπους με τους οποίους αυτή πρέπει να αντιμετωπιστεί. Μολυσμένος φοίνικας που βρέθηκε το σκαθάρι (Αργυρούπολη) Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 21 /67

22 Τα παρακάτω δέκα σημεία είναι οι δέκα μύθοι σχετικά με το θέμα. 1)Η προσβολή των φοινικοειδών από το κόκκινο σκαθάρι είναι ένα πρόσφατο ελληνικό ή κρητικό φαινόμενο. Η μόλυνση ξεκίνησε από την Ασία τη δεκαετία του Μέχρι το 1985 έφθασε στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στην Αίγυπτο το1992,στην Ισπανία το 1994, στο Ισραήλ το1999, στην Κρήτη το 2005 και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας το Τώρα είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο. 2) Είναι εύκολο να αναγνωρίσει κανείς τα συμπτώματα και να ξέρει αν ένα δένδρο έχει προσβληθεί ή όχι. Είναι αδύνατον να είναι κανείς απόλυτα σίγουρος ότι ένα εισαγόμενο δένδρο δεν έχει προσβληθεί. Ενώ δεν είναι δύσκολο να αναγνωρίσει κανείς τα δένδρα που έχουν ήδη προσβληθεί από τις κάμπιες του εντόμου (και επομένως είναι ήδη χαμένα ), είναι δύσκολο να αναγνωρίσει την παρουσία ώριμων εντόμων.για κάποιο χρονικό διάστημα, το δένδρο φαίνεται να είναι υγιές ενώ το σκουλήκι δουλεύει μέσα του. Και γρήγορα τα φύλλα του δένδρου αρχίζουν και ανοίγουν προς τα κάτω σαν ομπρέλα.. 3) Τα δένδρα προσβάλλονται μόνο ένα μέτρο από την κορυφή προς τα κάτω, πράγμα που σημαίνει ότι μόνο αυτό το μέρος του δένδρου πρέπει να κοπεί και να καταστραφεί. Οι κάμπιες κινούνται στο εσωτερικό του δένδρου δημιουργώντας τούνελ και μεγάλες κοιλότητες. Μπορούν να βρεθούν σε οποιοδήποτε μέρος του, ακόμα και στη βάση του κορμού. 4) Διατίθενται χημικά που μπορούν να προστατεύσουν τα δένδρα από τη μόλυνση με λογικό οικονομικό κόστος και με ελάχιστο κόστος για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.` Παρά τα μέτρα που πάρθηκαν, καμιά χώρα με την εξαίρεση ίσως του Ισραήλ δεν κατάφερε να αναχαιτίσει την εξάπλωση του σκαθαριού παρά μόνο προσωρινά. Παρά τη χρήση πολύ τοξικών εντομοκτόνων, πάνω από χίλια δένδρα καταστράφηκαν στη Γρανάδα της Ισπανίας και τα φοινικοειδή στη Νότια Ιταλία σχεδόν εξαφανίστηκαν. Και μέχρι σήμερα πάνω από 4000 δένδρα καταστράφηκαν στην Κρήτη. Τέσσερα εντομοκτόνα που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα και αλλού, αν και έχουν απαγορευτεί για γεωργική χρήση εξαιτίας της υψηλής τοξικότητάς τους, πήραν ειδική άδεια από το Υπουργείο Γεωργίας για να χρησιμοποιηθούν στους φοίνικες. Είναι ακριβά και το κόστος της χρήσης είναι υψηλό (π.χ. 100 Ευρώ για κάθε δένδρο τρεις φορές το χρόνο). Ένα από τα πιο ήπια εντομοκτόνα από άποψη τοξικότητας είναι το Imidacloprid. Αλλά ακόμη και αυτό το εντομοκτόνο μπορεί να μολύνει τα υπόγεια ύδατα και έχει απαγορευτεί σε διάφορες χώρες εξαιτίας της τοξικότητάς του στις μέλισσες. Αν και διάφορα άτομα προσφέρουν θεραπείες, η πικρή αλήθεια είναι ότι κανένα από τα εντομοκτόνα που χρησιμοποιούνται για να θεραπεύσουν δένδρα που έχουν προσβληθεί δεν προσφέρει καμιά σιγουριά. 5) Από τα δένδρα που έχουν προσβληθεί μπορούμε να απαλλαγούμε θάβοντάς τα σε λογικό οικονομικό κόστος και ελάχιστο κόστος για το περιβάλλον. Επειδή οι φοίνικες είναι μεγάλα και χυμώδη δένδρα, το να τους κάψουμε είναι μια δύσκολη και ακριβή διαδικασία, αφού πρέπει να καταστραφούν όλα τα μέρη τους. Αν τους θάψουμε αυτό πρέπει να γίνει σε βάθος πάνω από δύο μέτρα και αν αυτοί είχαν ψεκαστεί υπάρχει ο κίνδυνος να μετατραπούν σε χημικές βόμβες, μολύνοντας τα υπόγεια ύδατα. Το ανεξέλεγκτο κάψιμο και θάψιμο στα χωράφια δεν επιτρέπεται σύμφωνα με τους νόμους του κράτους αλλά και τους ευρωπαϊκούς. Το κόστος να απαλλαγούμε από ένα μολυσμένο δένδρο εκτιμήθηκε το Ευρώ. 6) Οι Δήμοι και οι δημότες είναι καλά ενημερωμένοι για το πρόβλημα. Αν ναι, γιατί οι Δήμοι της Κρήτης καταπιάστηκαν με τόσο φιλόδοξα προγράμματα ;Πεντακόσιοι φοίνικες φυτεύτηκαν στο Ηράκλειο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες- και είναι σχεδόν σίγουρο ότι αυτοί ήταν η πηγή της μόλυνσης εκεί εκατοντάδες φυτεύτηκαν στην παραλία στο Ρέθυμνο και στη Σούδα και έγιναν και καταστροφικές προσπάθειες να φυτευτούν φοίνικες στο Κουμ-Καπί και στη Νέα Χώρα. Και γιατί εξακολουθεί να γίνεται εισαγωγή φοινίκων και αυτοί να χρησιμοποιούνται από τους Δήμους ως το βασικό είδος για τη διαμόρφωση χώρων; 7) Οι αποφάσεις που παίρνονται όταν αρχίζουν νέες δημόσιες ή δημοτικές μελέτες και οι σχετικές εργασίες λαμβάνουν σοβαρά υπόψη το συγκεκριμένο πρόβλημα της μόλυνσης καθώς και το πώς θα προστατευθεί η τοπική βιοποικιλία. Η Κρήτη είναι ένας δημοφιλής τουριστικός προορισμός για πολλούς άλλους λόγους και όχι τόσο για τους φοίνικες της, που μάλλον καταστρέφουν τον χαρακτήρα του νησιού. Αλλά εφόσον αυτοί μπορούν να εισαχθούν ως ώριμα δένδρα μέχρι 8 μέτρα ύψος, αποτελούν μια γρήγορη λύση που μπορεί να μεταμορφώσει αμέσως την πιο ανιαρή περιοχή και να της δώσει την αίγλη που κάποιοι νομίζουν ότι είναι αυτό που επιθυμούν οι τουρίστες. Σπάνια λαμβάνεται υπόψη η τοπική βιοποικιλία και ακόμα πιο σπάνια δίνεται προτεραιότητα στα τοπικά φυτά και δένδρα σε σχέση με τα εισαγόμενα ακόμα και αν τα τοπικά θα μπορούσαν να επιλεγούν σένα λογικό ύψος, χαμηλότερο κόστος και χωρίς κανένα ρίσκο. 8) Οι πολίτες είναι καλά πληροφορημένοι για το ποσόν που δαπανάται από τους δήμους για να φυτέψουν τους φοίνικες, να τους θεραπεύσουν με χημικά σε τακτική βάση και να καταστρέψουν αυτούς που έχουν προσβληθεί. Το εμπόριο των φοινίκων είναι πολύ προσοδοφόρο και έχει σχέση όχι μόνο μ αυτούς που ασχολούνται με το να τους μεγαλώνουν, να τους μεταφέρουν και να τους φυτεύουν κάπου αλλού, αλλά επίσης με εκείνους που προσφέρουν ποικίλες ακριβές θεραπείες αλλά και με εκείνους που ασχολούνται με το να καταστρέφουν τα δένδρα που έχουν προσβληθεί. Ένας μεγάλος φοίνικας μπορεί να στοιχίσει από 3000 μέχρι 5000 Ευρώ. Ο Δήμος του Ηρακλείου αγόρασε 500 φοίνικες προς 3000 Ευρώ τον καθένα. Μετά δύο χρόνια, οι φοίνικες αρρώστησαν, ο Δήμος πλήρωσε 300 Ευρώ για να τους βγάλει και μετά φύτεψε καινούργιους. Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 22 /67

23 9) Ο δημόσιος τομέας είναι πλήρως ενημερωμένος για το πρόβλημα και ελέγχει την εισαγωγή, την ανάπτυξη και τη χρήση περισσότερων φοινίκων Προφανώς ο G.A.T.T. (General Agreement of Transport and Trade ) η Διεθνής Συμφωνία Μεταφορών και Εμπορίου επίσημα απαγορεύει την εισαγωγή δένδρων και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκδώσει οδηγία για καραντίνα. Μεμονωμένες χώρες έχουν προσπαθήσει να κλείσουν τα σύνορα τους για εισαγωγές αλλά χωρίς αποτέλεσμα.η αλήθεια είναι ότι αν μπεις στο Palm trees- Egypt θα δεις ότι εξακολουθούν να προσφέρονται φοίνικες προς αγορά από πολλές εταιρείες χωρίς καμιά αναφορά για καραντίνα ή άλλους περιορισμούς. 10) Το Δημόσιο είναι πλήρως ενημερωμένο για την εκτεταμένη χρήση τοξικών χημικών και για τη διαδικασία καταστροφής των δένδρων που έχουν προσβληθεί και ελέγχει όλες αυτές τις δραστηριότητες για να προστατεύσει τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Το πρόβλημα είναι ότι λαμβάνονται αποφάσεις από τους τοπικούς άρχοντες που μπορεί να μην είναι καλά ενημερωμένοι σ αυτούς τους τομείς και η ορθότητα των αποφάσεων τους μπορεί να εξαρτάται μόνο από το πόσο καλοί είναι οι σύμβουλοί τους. Και σε κάποιες περιπτώσεις οι σύμβουλοί τους μπορεί να έχουν σχέση με την ευρύτερη επιχείρηση φοίνικες. Όταν υπάρχει τόσο μεγάλο οικονομικό ρίσκο, υπάρχει και ο κίνδυνος οι αρχές να λάβουν βραχυπρόθεσμα μέτρα, αγνοώντας τις μακροπρόθεσμες συνέπειες που περιλαμβάνουν την επίδραση των ψεκασμών στην ανθρώπινη υγεία. Πολυεθνικές χημικές εταιρείες ασκούν μεγάλη δύναμη και επιρροή για να πείσουν το κοινό ότι τα προϊόντα τους είναι και ασφαλή και αποτελεσματικά. Αλλά όταν οι συνέπειες θα γίνουν γνωστές στο μέλλον, ποιος θα αναλάβει την ευθύνη; Όλες οι διαπιστώσεις συμφωνούν σένα πράγμα :την ανάγκη για μια καθαρή συντονισμένη δράση σόλο το νησί. Γι αυτό το λόγο συγκροτήθηκε μια Επιστημονική Επιτροπή στο Ηράκλειο φέτος, το 2010 Ενώ η επιτροπή αναφέρει κάποια αόριστα μέτρα για να προστατεύσει το κρητικό τοπίο, δεν ασχολείται ιδιαίτερα ούτε με τη θεραπεία με χημικά, αν και αυτά είναι το κύριο μέτρο που εφαρμόζουν οι Δήμοι και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και τα μεμονωμένα άτομα προς το παρόν, ούτε με την απαγόρευση των εισαγωγών και της νέας φύτευσης ούτε με τα μέτρα που θα εξασφαλίσουν τον κατάλληλο τρόπο καταστροφής των μολυσμένων δένδρων. Επίσης δεν αναφέρει την ανάγκη για μια εκστρατεία που θα ενημερώνει το κοινό, τους Δήμους, και τους τουρίστες για πολύ πρακτικά ζητήματα, όπως ποια βήματα πρέπει να παρθούν σχετικά με τα δένδρα που έχουν προσβληθεί, όπως επίσης και για το κόστος όχι μόνο σε επίπεδο οικονομικό αλλά και σε επίπεδο περιβάλλοντος, υγείας, και φυσικού τοπίου της Κρήτης. Λύσεις υπάρχουν για τους φοίνικες, οι υπεύθυνοι δεν ακούν Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 23 /67

24 Αθήνα, 26/03/2010 Αριθ. Πρωτ. 545 Προς: Υπουργό Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής ΥπΑΑΤ, Δ/νση Φυτοπροστασίας Κοιν.: 1) Ειδική Σύμβουλο κα Κάλλια Πεδιαδίτη 2) Περιφέρειες, (Γραφείο Περιφερειάρχη). (Με την παράκληση προώθησης στις Νομαρχίες και Δήμους στους οποίους αφορά) ΚΑΤΕΠΕΙΓΟΝ Αξιότιμη κ. Υπουργέ ΑΑΤ, Αξιότιμοι κύριοι, Θέμα: ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΦΟΙΝΙΚΟΕΙΔΩΝ. Το παρόν έγγραφο είναι ΚΑΤΕΠΕΙΓΟΝ και έχει να κάνει με ένα σοβαρό θέμα Περιβαλλοντικής και Εθνικής σημασίας: Την προστασία των φοινικοειδών, που απειλούνται σοβαρά από εξαφάνιση, από το κολεόπτερο Rhynchophorus ferrugineus, το κόκκινο ρυγχωτό σκαθάρι ή ρυγχοφόρος των Φοινικοειδών. Οι θέσεις αυτές βασίζονται στην εισήγηση της Ομάδας Εργασίας της Επιτροπής Πρασίνου του ΓΕΩΤΕΕ, που στηρίχθηκε σε: Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 24 /67

25 Συλλογή στοιχείων, νομολογίας, αποφάσεων, προτάσεων, ενστάσεων κλπ συναφών στοιχείων, Συλλογή επιστημονικών και ερευνητικών δεδομένων που προέκυψαν από την βιβλιογραφία ή από σχετικές ειδικές ημερίδες, Ανταλλαγή εμπειριών και απόψεων μεταξύ επιστημόνων, ερευνητών, επαγγελματιών γεωτεχνικών και υπηρεσιακών παραγόντων που ασχολούνται με το θέμα και ανασκόπηση, εις το μέτρο του δυνατού, της αποτελεσματικότητας στην πράξη της μέχρι τώρα προσπάθειας για τον έλεγχο της εξάπλωσης και τον περιορισμό του εντόμου. Ι. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ: Ο εν λόγω φυτικός εχθρός: Είναι έντομο καραντίνας για την χώρα μας Εμφανίζει βιολογικό κύκλο με χαρακτηριστικά και με στάδια που καθιστούν την καταπολέμηση του ιδιαίτερα δύσκολη, Παρουσιάζει ιδιαίτερη ικανότητα προσαρμογής στις τοπικές συνθήκες, Δεν κατέστη δυνατός ο περιορισμός της εξάπλωσής του αλλά, αντίθετα, Κάθε χρόνο παρουσιάζονται στην επικράτεια νέες προσβεβλημένες περιοχές και τέλος, Το αποτέλεσμα της προσβολής του είναι η θανάτωση (απώλεια) των δένδρων, πολλά από τα οποία είναι ιδιαίτερα μακρόβια, μνημειακά και αποτελούν τοπικά ιστορικά σύμβολα και στοιχεία αναφοράς. Στην προσπάθεια και την συναφή στρατηγική για την λήψη μέτρων, που προτείνεται με το παρόν, λαμβάνεται επίσης ιδιαίτερα υπ όψη σαν μείζον θέμα η προστασία του μοναδικού φοινικοδάσους του Βάϊ στον Ν. Λασιθίου δηλ. η διάσωση του ιστορικού ενδημικού είδους του Κρητικού Φοίνικα (Phoenix theophrasti Greuter) που αποτελεί από αρχαιοτάτων χρόνων σημείο αναφοράς για την εθνική ενδημική χλωρίδα. Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 25 /67

26 Σημειωτέον ότι ο εχθρός αυτός δεν έχει ακόμη φθάσει στο Βάϊ, δυστυχώς όμως το πλησιάζει διαρκώς και περισσότερο και έχει σημειωθεί προσβολή σε άτομα του ανωτέρω ιστορικού Ελληνικού είδους σε άλλες περιοχές της Κρήτης. Κανείς όμως δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να φθάσει εκεί ακόμα και εφέτος, οπότε θα είναι πλέον αργά. «Επισημαίνουμε γενικότερα ότι πρέπει να γίνει άμεσα η έναρξη εφαρμογής των προτεινομένων μέτρων καθώς κάθε καθυστέρηση αυξάνει γεωμετρικά το πρόβλημα» ΙΙ. ΤΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΡΥΓΧΟΦΟΡΟΥ ΤΩΝ ΦΟΙΝΙΚΟΕΙΔΩΝ: Τα προτεινόμενα μέτρα κινούνται αποκλειστικά και μόνο στα πλαίσια του εφαρμοστικά εφικτού. Η Ομάδα εργασίας απέκλεισε εισηγήσεις που δεν είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν στην πράξη, όσο και αν, ενδεχομένως, συνηγορούν σ αυτές παράμετροι όπως ερευνητικά ή βιβλιογραφικά δεδομένα ή ρυθμιστικά πλαίσια. Η προσέγγιση της ομάδας εργασίας είναι ότι η προσήλωση και η προσπάθεια για την εφαρμογή μέτρων που είναι για πρακτικούς λόγους ανεφάρμοστα ή εμφανίζουν ασφυκτικό βαθμό εφαρμοστικής δυσχέρειας, είναι μία από τις βασικές αιτίες τελμάτωσης της όποιας προσπάθειας. 1. Άμεσος ορισμός και οργάνωση των απαραιτήτων ανά νομό/ περιοχή συνεργείων, και παράλληλα, 2. Άμεσος ορισμός χώρων ταφής των νεκρωμένων φοινικοειδών. Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 26 /67

27 3. Καταγραφή, με την βοήθεια GPS και συστήματος GIS, όλων των προσβεβλημένων από το έντομο δέντρων από συνεργεία, για την δημιουργία πλήρους καταλόγου των προσβεβλημένων δένδρων της περιοχής ευθύνης τους, όπου θα καταγράφεται το είδος και το μέγεθος του προσβεβλημένου δένδρου, το ποσοστό προσβολής, τα ακριβή στοιχεία ή συντεταγμένες της θέσης του και το ιδιοκτησιακό του καθεστώς. 4. Ενίσχυση των συνεργείων καταγραφής και καταπολέμησης με εκπαιδευμένους σκύλους ανιχνευτές της προσβολής. 5. Εξασφάλιση των αναγκαίων μηχανημάτων θρυμματισμού είτε με την προμήθεια νέων είτε με εντοπισμό εκείνων που ήδη υπάρχουν στην επικράτεια και είναι κατάλληλα για τον παραπάνω σκοπό και συντονισμός της παραχώρησής ή ενοικίασης τους στις περιοχές που χρειάζεται, για καθορισμένη περίοδο κάλυψης αυτής της ανάγκης, για την ορθή απομάκρυνση και ασφαλή θρυμματισμό των νεκρωμένων φοινικοειδών. 6. Η διευκόλυνση και επιτάχυνση της διαδικασίας θρυμματισμού και απομάκρυνσης των νεκρωμένων φοινικοειδών, είναι στην πράξη ιδιαίτερα κρίσιμος παράγων. Θα πρέπει επομένως να διασφαλίζεται κατ αρχήν ο θρυμματισμός του ανώτερου τμήματος του φοίνικα (1 μ περίπου από την κορυφή) όπου εκδηλώνεται η προσβολή. Ο θρυμματισμός να επεκτείνεται ανάλογα μόνον στην περίπτωση που διαπιστώνεται προέκταση της προσβολής. Πρέπει να διασφαλίζεται επίσης η επιτόπια και επιμελής θανάτωση των προνυμφών, κουκουλιών και τελείων εντόμων που θα προκύψουν από την διαδικασία. Επιμελείς επεμβάσεις επί των προς θρυμματισμό φοινίκων με εγκεκριμένα σκευάσματα ή μεθόδους (ακτινοβόληση) εάν απαιτείται. Ο θρυμματισμός και η ταφή να γίνεται στους χώρους της παρ. (2). Η μεταφορά των φοινίκων στους χώρους αυτούς να γίνεται ύστερα από κάλυψή τους με κατάλληλο κάλυμμα ή δίκτυ. 7. Σε μη νεκρωμένα φοινικοειδή που φέρουν προσβολή, θα πρέπει να εξασφαλίζεται η φυτοϋγειονομικά ασφαλής αφαίρεση ή καταστροφή των προσβολών (με δενδροχειρουργική ή ακτινοβόληση) προκειμένου τα δένδρα να θεραπευθούν και να παραμείνουν στη θέση τους. Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 27 /67

28 Επισημαίνεται ότι οι επεμβάσεις με εντομοκτόνα δεν αποτελούν φυτοϋγειονομικά ασφαλή μέθοδο. Επιβάλλεται επομένως να εφαρμόζονται, μόνο όμως κάτω από το πρίσμα της ανάγκης της μείωσης κατά το δυνατόν του ενεργού πληθυσμού του εντόμου από τις πρώτες ήδη μετακινήσεις. Σε κάθε επομένως περίπτωση πρέπει να προγραμματίζονται και να εκτελούνται το ταχύτερο δυνατόν οι παραπάνω προτεινόμενες φυτοειγειονομικά ασφαλείς επεμβάσεις αφαίρεσης ή καταστροφής των προσβολών (με δενδροχειρουργική ή ακτινοβόληση), οι οποίες βέβαια μπορούν να διεξάγονται χωρίς πρόβλημα σε όλη την διάρκεια του έτους. Χρειάζεται για τον σκοπό αυτό η χρησιμοποίηση εκπαιδευμένου ανθρώπινου δυναμικού. 8. Παγιδοθέτηση, μόνο στα σημεία προσβολών ή/και καταστροφής φυτών (όπως ήδη προβλέπεται από τη φυτοϋγειονομική νομοθεσία) και σε συνεννόηση με τον αρμόδιο συντονιστικό φορέα που αναφέραμε στην παρ. ΙΙ του παρόντος και τον αρμόδιο φυτοϋγειονομικό ελεγκτή. Σχετική ενημέρωση των γεωπόνων και των καταστημάτων πώλησης καθώς και του κοινού, για την αναγκαιότητα και υποχρεωτικότητα της ορθής παγιδοθέτησης και της ενημέρωσης των αρμοδίων σε περίπτωση που διαπιστωθεί τοποθέτηση παγίδων σε απρόσβλητες περιοχές. Λήψη πρόσθετων μέτρων σε περιπτώσεις αλόγιστης χρήσης παγίδων. 9. Επαναλαμβανόμενες επεμβάσεις με τα εγκεκριμένα φυτοπροστατευτικά σκευάσματα (εντομοπαθογόνοι νηματώδεις ή εγκεκριμένα χημικά εντομοκτόνα), κάτω από την οργάνωση και την παρακολούθηση του φορέα, που θα καθορίζει την σειρά των τοποθεσιών που θα γίνονται οι επεμβάσεις και θα οργανώνει τα αναγκαία κατά περίπτωση συνεργεία. 10. Οι επεμβάσεις αυτές να είναι επαναλαμβανόμενες σε διαστήματα ημερών, αναλόγως των καιρικών συνθηκών και των επί τόπου παρατηρήσεων, και να καλύπτουν την εξής περίοδο: Πληροφορίες, Καταπολέμηση V1.5 Γ.Ι Σελ. 28 /67