ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΘΕΣΜΟΣ ΤΑ, ΓΕ, ΑΝΑΘΕΣΗ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ, ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

Transcript

1 TEE TKM ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΜΙΚΡΗΣ ΙΑΡΚΕΙΑ ΣΤ ΚΥΚΛΟΣ2005 ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΘΕΣΜΟΣ ΤΑ, ΓΕ, ΑΝΑΘΕΣΗ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ, ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Ν. Μαραγκός Μηχανολόγος Mηχ. Msc ΚΙΛΚΙΣ 2005

2 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Η κύρια υπηρεσία που ασχολείται µε την προστασία της Υγείας και της Ασφάλειας των εργαζοµένων γενικώς είναι το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Εµπλέκονται όµως στα θέµατα αυτά και οι εξής Υπηρεσίες 1) Η ιεύθυνση Μεταλλείων που ασχολείται µε την εφαρµογή του µεταλλευτικού κώδικα, µε τις Επιθεωρήσεις σε µεταλλεία σε επιχειρήσεις εκρηκτικών υλών και στις εξορύξεις. εν έχει αρµοδιότητα στο τµήµα µεταλλείων όπου γίνεται κατεργασία δηλαδή κόψιµο και λείανση των εξορυχθέντων υλικών. Στα τµήµατα της κατεργασίας αρµόδιο είναι το Υπουργείο Εργασίας για τον έλεγχο των συνθηκών εργασίας. 2) Το Υπουργείο Εµπορικής Ναυτιλίας που ασχολείται µε τις συνθήκες εργασίας σε πλοία µόνο εν πλω, ενώ τα σκάφη που είναι στα λιµάνια για φόρτωση εκφόρτωση ή για επισκευή αρµόδιο είναι το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. 3) Το ΙΚΑ που ασχολείται µε την παροχή ιατρικής περίθαλψης στους εργαζόµενους, µε τις συνθήκες εργασίας των εργαζοµένων στα νοσοκοµεία και µε τις επαγγελµατικές ασθένειες που τυχόν θα εµφανιστούν κατά την εργασία. Υπάρχον καταγεγραµµένες στο ΙΚΑ 52 ασθένειες που προέρχονται από τις συνθήκες εργασίας όπως π.χ. η συλίκωση που προσβάλει τα πνευµόνια των εργαζοµένων στις υπόγειες στοές των µεταλλείων και δηµιουργείται από το διοξείδιο του πυριτίου ή βυσίνωση που προέρχεται από τις ίνες βάµβακος κλπ. 4) Η ιεύθυνση Υγιεινής που ασχολείται µε τις συνθήκες εργασίας υγειονοµικού ενδιαφέροντος, προκειµένου να εκδώσει άδειες λειτουργίας καταστηµάτων (εστιατόρια, κρεοπωλεία, σούπερ µάρκετ, στεγνοκαθαριστήρια, κλπ). 5) Η ιεύθυνση Βιοµηχανίας που ασχολείται: α) Με τη χορήγηση άδειας λειτουργίας βιοτεχνιών και βιοµηχανιών. Η άδεια λειτουργίας είναι απαραίτητη για τις επιχειρήσεις που η εγκατεστηµένη ιπποδύναµη σε αυτές είναι µεγαλύτερη των 15 ΗΡ. Στις επιχειρήσεις που η ιπποδύναµη είναι µικρότερη των 15 ΗΡ αυτές πρέπει να εφοδιαστούν µε απαλλακτικό άδειας λειτουργίας. β) Με τη χορήγηση πτυχίων θερµαστού, πρακτικού µηχανικού, συντηρητού, ψυκτικού, ηλεκτρολόγου, ηλεκτροσυγκολλητού, χειριστού µηχανηµάτων εκτέλεσης τεχνικών έργων κλπ. σε εργαζόµενους κατόπιν εξετάσεων που ασχολούνται µε τις παραπάνω ειδικότητες, επειδή αυτές εγκυµονούν κινδύνους για την υγεία των εργαζοµένων και την ασφάλεια των εγκαταστάσεων γ) Με τη χορήγηση άδειας εγκατάστασης βιοτεχνιών και βιοµηχανιών. Στην άδεια εγκατάστασης εµπλέκεται και η Πυροσβεστική Υπηρεσία µε την µελέτη πυρασφάλειας που πρέπει να γίνει σε κάθε επιχείρηση και η ιεύθυνση Περιβάλλοντος της Νοµαρχίας Θεσσαλονίκης µε την µελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Τόσο η άδεια εγκατάστασης όσο και η µελέτη πυρασφάλειας καθώς επίσης και η µελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων είναι απαραίτητα δικαιολογητικά για την έκδοση οικοδοµικής άδειας εγκατάστασης βιοτεχνιών, βιοµηχανιών κλπ.

3 6) Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων µέσω του Σώµατος Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.) και των Κέντρων Πρόληψης Επαγγελµατικού Κινδύνου (ΚΕ.Π.Ε.Κ.) που ασχολούνται κυρίως µε την Υγεία και την Ασφάλεια των εργαζοµένων κατά την εργασία. Το Σ.ΕΠ.Ε. ιδρύθηκε το 1998 και η οργάνωσή του έγινε µε σχετικό Προεδρικό ιάταγµα το Σύµφωνα µε το ισχύων οργανόγραµµα το Σ.ΕΠ.Ε. έχει Κεντρικές και Περιφερειακές Υπηρεσίες. Οι Περιφερειακές Υπηρεσίες χωρίζονται στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Επιθεώρησης και στις Υπηρεσίες Τεχνικής και Υγειονοµικής Επιθεώρησης Εργασίας, που ονοµάζονται ΚΕ.Π.Ε.Κ. Σ όλη την Ελλάδα υπάρχουν 7 ΚΕ.Π.Ε.Κ. και το ΚΕ.Π.Ε.Κ. Μακεδονίας Θράκης καλύπτει όλο το γεωγραφικό φάσµα της Βόρειας Ελλάδας, έχει 13 τµήµατα και είναι στελεχωµένο µε 75 Τεχνικούς και Υγειονοµικούς Επιθεωρητές διαφόρων ειδικοτήτων.

4 ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΕ.Π.Ε.Κ. Τα ΚΕ.Π.Ε.Κ. έχουν τις εξής αρµοδιότητες: 1. Έλεγχος και επιθεώρηση των χώρων εργασίας για να διαπιστωθεί εάν εφαρµόζονται οι διατάξεις της εργατικής νοµοθεσίας για την Ασφάλεια και την Υγεία των εργαζοµένων 2. Η παροχή γραπτών και προφορικών υποδείξεων για την βελτίωση των συνθηκών εργασίας των επιχειρήσεων. 3. Η λήψη διοικητικών µέτρων π.χ. σταµάτηµα λειτουργίας µηχανής ή και τµήµατος εργοστασίου εφόσον ο Επιθεωρητής Εργασίας διαπιστώσει ότι υπάρχει άµεσος κίνδυνος για την υγεία των εργαζοµένων. 4. Η επιβολή διοικητικών κυρώσεων π.χ. επιβολή χρηµατικού προστίµου προς τους εργοδότες που αρνούνται να συµµορφωθούν προς τις υποδείξεις των Τεχνικών Επιθεωρητών για θέµατα ασφάλειας εγκαταστάσεων και υγιεινής των χώρων εργασίας. 5. Η προσφυγή στην δικαιοσύνη για την επιβολή κυρώσεων σε εργοδότες που παραβαίνουν την εργατική νοµοθεσία µε την υποβολή µηνυτήριας αναφοράς. 6. Η ενηµέρωση και πληροφόρηση των εργαζοµένων και των εργοδοτών για τις υποχρεώσεις που έχουν και τις ευθύνες στα θέµατα υγείας και ασφάλειας. 7. Η εξέταση κάθε καταγγελίας προφορικής ή γραπτής 8. Οι αυτοψίες σοβαρών και θανατηφόρων εργατικών ατυχηµάτων και σύνταξη σχετικών εκθέσεων αυτοψίας, 9. Η παρακολούθηση των θεσµών του ΤΑ και ΓΕ των εξωτερικών υπηρεσιών πρόληψης και προστασίας (ΕΞΥΠΠ) 10. Η διενέργεια µετρήσεων της συγκέντρωσης φυσικών και χηµικών παραγόντων στους χώρους εργασίας π.χ. θόρυβο, ατµούς, καπνούς, αέρια κλπ. Πρακτικά σε καθηµερινή βάση οι Τεχνικοί Επιθεωρητές Εργασίας κάνουν επιθεωρήσεις σε χώρους εργασίας και ελέγχουν: 1. Εάν η επιχείρηση έχει το απαιτούµενο προσωπικό για την επίβλεψη της λειτουργίας και συντήρησης των ηλεκτροµηχανολογικών εγκαταστάσεων, εφ όσον η εγκατεστηµένη ισχύς είναι πάνω από 80 ΗΡ. 2. Ελέγχει εάν ο ΤΑ και ο ΓΕ ασκεί τα καθήκοντά του και ενηµερώνεται για τις υποδείξεις που έχουν κάνει στο σχετικό βιβλίο, που είναι θεωρηµένο από την Υπηρεσία µας. 3. Την ηλεκτρολογική εγκατάσταση µακροσκοπικά 4. Τα πυροσβεστικά σηµεία εάν έχει λήξει η ηµεροµηνία χρήσης τους 5. Προστατευτικές διατάξεις µηχανηµάτων, κλίµακες, εξόδους κινδύνου κλπ. 6. Θέµατα Υγιεινής χώρων (τουαλέτες, ιµατιοφυλάκια, αίθουσα εστιάσεως κλπ) 7. Φυσικούς και χηµικούς παράγοντες που ενδεχόµενα επηρεάζουν δυσµενώς τις συνθήκες εργασίας (σκόνη, θόρυβος, ατµός κλπ) 8. Και ότι άλλο θέµα του τεθεί από τους εργαζόµενους (ΕΥΑΕ, ή συνδικαλιστικός φορέας) 9. Ελέγχει τα θέµατα ασφάλειας και υγείας που προβλέπονται από εξειδικευµένα Π.. για τους ειδικούς κλάδους επιχειρήσεων, δηλαδή όταν

5 πάει σε ένα ξυλουργείο ο Τεχνικός Επιθεωρητής εκτός από τα παραπάνω γενικά θέµατα ελέγχει και θέµατα υγείας και ασφάλειας που προβλέπονται σε εξειδικευµένο Π.. για τα ξυλουργεία. Υπάρχουν περίπου 160 Νόµοι και Π.. που αφορούν θέµατα υγείας και ασφάλειας των εργαζοµένων. Για όλα τα παραπάνω θέµατα ο Τεχνικός Επιθεωρητής κάνει γραπτές υποδείξεις και δίνει ένα χρονικό περιθώριο στον εργοδότη για να αποκαταστήσει τις ελλείψεις που τυχόν έχουν διαπιστωθεί. Μετά της λήξη της προθεσµίας που έχει δοθεί, γίνεται επανέλεγχος και σε περίπτωση που ο εργοδότης δεν έχει συµµορφωθεί σε ορισµένες από τις υποδείξεις, δίνεται συνήθως εκ νέου προθεσµία για να δώσουν την δυνατότητα στον εργοδότη να υλοποιήσει όλες τις υποδείξεις. Σε περίπτωση που ο εργοδότης δεν συµµορφωθεί δίνεται έγγραφα κλήση για παροχή εξηγήσεων και αρχίζει η διαδικασία του προστίµου.

6 ΘΕΣΜΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (Ν1568/85) Ο συγκεκριµένος νόµος προβλέπει µέτρα για όλους τους κλάδους οικονοµικής δραστηριότητας που αφορούν: α) Την προστασία των εργαζοµένων από φυσικούς, χηµικούς και βιολογικούς παράγοντες και την έκδοση επιµέρους διαταγµάτων για την καθιέρωση οριακών τιµών έκθεσης των εργαζοµένων στους παραπάνω παράγοντες και περιοδικού ιατρικού ελέγχου των εργαζοµένων. β) Την δηµιουργία επιτροπών Υγιεινής και Ασφάλειας γ) Την καθιέρωση των θεσµών του Τ.Α. και του Γ.Ε. δ) Την καθιέρωση κριτηρίων διαµόρφωσης των χώρων και θέσεων εργασίας. ε) Τον προσδιορισµό των υποχρεώσεων και ευθυνών των εργοδοτών. Στην συνέχεια του Ν.1568/1985 εκδόθηκαν: 1. Το Π.. 294/1988 "Ελάχιστος χρόνος απασχόλησης Τεχνικού Ασφαλείας και Γιατρού Εργασίας, επίπεδο γνώσεων και ειδικότητα Τεχνικού Ασφαλείας" 2. Το Π.. 17/1996 "Μέτρα για την βελτίωση της Ασφάλειας και της Υγείας των εργαζοµένων κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε τις οδηγίες 89/391/ΕΟΚ και 91/383/ΕΟΚ", όπου µε το άρθρο 4 επεκτείνεται η υποχρέωση του εργοδότη να παρέχει στους εργαζόµενους Υπηρεσίες Τεχνικού Ασφάλειας ανεξαρτήτου κλάδου οικονοµικής δραστηριότητας και αριθµού εργαζοµένων. Σύµφωνα µε τον παραπάνω νόµο πλαίσιο 1568/1985 δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις που οι εργαζόµενοι είναι πάνω από 150 άτοµα να συστήνουν επιτροπή Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας, που αποτελείται από εκλεγµένους αντιπροσώπους της επιχείρησης. Στις επιχειρήσεις από 20 έως 50 άτοµα ορίζεται εκλεγµένος αντιπρόσωπος των εργαζοµένων για την υγεία και ασφάλεια της εργασίας. Η ΕΥΑΕ αποτελείται: από 2 µέλη όταν η επιχείρηση απασχολεί 51 έως 100 εργαζόµενους από 3 µέλη όταν η επιχείρηση απασχολεί από 101 έως 300 εργαζόµενους από 4 µέλη όταν η επιχείρηση απασχολεί από 301 έως 600 εργαζόµενους από 5 µέλη όταν η επιχείρηση απασχολεί από 601 έως 1000 εργαζόµενους από 6 µέλη όταν η επιχείρηση απασχολεί από 1001 έως 2000 εργαζόµενους και από 7 µέλη όταν η επιχείρηση απασχολεί πάνω από 2000 εργαζόµενους Η επιτροπή συνεδριάζει µια φορά µέσα στο πρώτο δεκαήµερο του κάθε τριµήνου και στην επιτροπή µετέχει ο ΤΑ, ο ΓΕ και ο εκπρόσωπος του εργοδότη. Η ΕΥΑΕ έχει συµβουλευτικό χαρακτήρα και κάνει προτάσεις στον υπεύθυνο της επιχείρησης για την βελτίωση των συνθηκών εργασίας γενικώς. Ειδικότερα οι αρµοδιότητές της είναι οι εξής: 1. Μελετά τις συνθήκες εργασίας, προτείνει µέτρα για την βελτίωση και παρακολουθεί την τήρηση των µέτρων. 2. Προτείνει µέτρα σε περιπτώσεις σοβαρών εργατικών ατυχηµάτων.

7 3. Επισηµαίνει τους κινδύνους στους εργασιακούς χώρους και προτείνει µέτρα αντιµετώπισης. 4. Ενηµερώνεται από την διοίκηση για τα εργατικά ατυχήµατα και τις επαγγελµατικές ασθένειες που συµβαίνουν. 5. Ενηµερώνεται για την εισαγωγή νέων παραγωγικών διαδικασιών, µηχανηµάτων, εργαλείων, υλικών ή για την λειτουργία νέων εγκαταστάσεων. 6. Σε περίπτωση άµεσου και σοβαρού κινδύνου καλεί τον εργοδότη να λάβει µέτρα. 7. Ζητά την συνδροµή εµπειρογνωµόνων για θέµατα υγιεινής και ασφάλειας µε τη σύµφωνη γνώµη του εργοδότη. Όσο αφορά την απασχόληση του Τ.Α. σε όλες τις επιχειρήσεις του ιδιωτικού και του δηµόσιου τοµέα ανεξαρτήτως κλάδου οικονοµικής δραστηριότητας και αριθµού εργαζοµένων ο εργοδότης έχει υποχρέωση να χρησιµοποιεί τις υπηρεσίες του Τ.Α. Επίσης έχει υποχρέωση να απασχολεί Γ.Ε. µόνο σ αυτές τις επιχειρήσεις που απασχολούν 50 εργαζόµενους και πάνω. Ο ετήσιος συνολικός χρόνος απασχόλησης του Τ.Α. και του Γ.Ε. εξαρτάται από την κατηγορία επικινδυνότητας που κατατάσσεται η επιχείρηση και τον αριθµό των εργαζοµένων. Ο χρόνος αυτός υπολογίζεται µε διάφορους συντελεστές αναλόγως του αριθµού των εργαζοµένων. Η κατανοµή του χρόνου απασχόλησης του Τ.Α. και του Γ.Ε. στη διάρκεια του έτους γίνεται µε κοινή συµφωνία του εργοδότη και της επιτροπής Υγιεινής και Ασφάλειας της εργασίας ή του εκπροσώπου των εργαζοµένων για την Ασφάλεια και Υγιεινή. Όσον αφορά την ειδικότητα που θα πρέπει να έχει ο Τ.Α. αυτή εξαρτάται από την κατηγορία στην οποία κατατάσσεται η επιχείρηση και ανάλογα µε τον κλάδο οικονοµικής δραστηριότητάς της, καθώς επίσης και από τον αριθµό των εργαζοµένων που απασχολούνται σ αυτή. Οι επιχειρήσεις ανάλογα µε τους κινδύνους που εγκυµονούν λόγω της βιοµηχανικής δραστηριότητας τους κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες. Στην κατηγορία Α κατατάσσονται οι επιχειρήσεις υψηλής επικινδυνότητας. Στην Γ κατηγορία κατατάσσονται οι επιχειρήσεις που ασχολούνται µε εµπορία καθώς επίσης και ιοικητικές Υπηρεσίες, Οικονοµικά Ιδρύµατα κλπ και στην Β κατηγορία όλες οι άλλες επιχειρήσεις.

8 ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (Τ.Α.) (άρθρα 6 και 7 του Ν.1568/1985) 1. Παρέχει υποδείξεις και συµβουλές στον εργοδότη για θέµατα προστασίας της ασφάλειας και της υγείας των εργαζοµένων στην επιχείρηση. 2. Συντάσσει, σε συνεργασία µε το Γιατρό Εργασίας, γραπτή εκτίµηση κινδύνου. ηλαδή µελετά τα µηχανήµατα, την εργασιακή πρακτική, τις συνθήκες εργασίας και προσπαθεί να διαπιστώσει εάν εγκυµονούνται κίνδυνοι για την σωµατική ακεραιότητα των εργαζοµένων. Τους κινδύνους αυτούς τους καταγράφει και προτείνει µέτρα αντιµετώπισής τους. 3. Συµβουλεύει σε διάφορα θέµατα σχεδιασµού, προγραµµατισµού, συντήρησης, νέων παραγωγικών διαδικασιών, ΜΑΠ, θέσεων και περιβάλλοντος εργασίας, οργάνωσης παραγωγικής διαδικασίας. 4. Ελέγχει την ασφάλεια εγκαταστάσεων, τεχνικών µέσων, παραγωγικών διαδικασιών και µεθόδων εργασίας. 5. Επιβλέπει την εφαρµογή µέτρων υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας και πρόληψης των ατυχηµάτων. 6. Επιβλέπει τις συνθήκες εργασίας. 7. Μεριµνά για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας. 8. Τις γραπτές υποδείξεις ο Τ.Α. καταχωρεί σε ειδικό βιβλίο της επιχείρησης, και ο εργοδότης έχει υποχρέωση να λαµβάνει γνώση ενυπογράφως των υποδείξεων αυτών. 9. Ο Τ.Α. έχει κατά την άσκηση του έργου του ηθική ανεξαρτησία απέναντι στον εργοδότη και στους εργαζοµένους. Ο Τ.Α. έχει υποχρέωση να τηρεί το επιχειρησιακό απόρρητο.

9 ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑΤΡΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Γ.Ε.) (άρθρα 9 και 10 του Ν.1568/1985, άρθρο 4 του Π.. 17/1996) 1. Παρέχει υποδείξεις και συµβουλές στον εργοδότη. 2. Συντάσσει, σε συνεργασία µε τον Τεχνικό Ασφαλείας, γραπτή εκτίµηση κινδύνου. 3. Συµβουλεύει σε διάφορα θέµατα σχεδιασµού, προγραµµατισµού, συντήρησης, νέων παραγωγικών διαδικασιών, ΜΑΠ, θέσεων και περιβάλλοντος εργασίας, οργάνωσης παραγωγικής διαδικασίας, φυσιολογίας και ψυχολογίας της εργασίας. 4. Οργανώνει υπηρεσία παροχής Α Βοηθειών. 5. Προβαίνει σε ιατρικό έλεγχο των εργαζοµένων. Για κάθε εργαζόµενο τηρεί ιατρικό φάκελο. 6. Επιβλέπει την εφαρµογή των µέτρων προστασίας της υγείας των εργαζοµένων. 7. Τις γραπτές υποδείξεις ο Γ.Ε. καταχωρεί σε ειδικό βιβλίο της επιχείρησης, και ο εργοδότης έχει υποχρέωση να λαµβάνει γνώση ενυπογράφως των υποδείξεων αυτών. 8. Ο Γ.Ε. έχει κατά την άσκηση του έργου του ηθική ανεξαρτησία απέναντι στον εργοδότη και στους εργαζοµένους. Ο Γ.Ε. έχει υποχρέωση να τηρεί το επιχειρησιακό και ιατρικό απόρρητο.

10 ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ Τ.Α & Γ.Ε. Επειδή κατά καιρούς υπήρχαν προβληµατισµοί από πολλές επιχειρήσεις ως προς τον υπολογισµό του χρόνου απασχόλησης του Τ.Α. και Γ.Ε. θα σας παραθέσω µερικά παραδείγµατα. 1 ο παράδειγµα: Έστω µια επιχείρηση που ανήκει στην κατηγορία Β και έχει 40 εργαζόµενους στην κύρια εγκατάσταση και 20 εργαζόµενους στο υποκατάστηµα. Η επιχείρηση αυτή καταρχήν έχει υποχρέωση απασχόλησης ΤΑ και ΓΕ παρόλο που δεν ξεπερνά τους 50 εργαζόµενους στην κάθε εγκατάσταση ξεχωριστά, αφού το σύνολο του προσωπικού της είναι µεγαλύτερο από 50. Από τους 40 εργαζόµενους οι 10 είναι στα γραφεία. Ο ετήσιος χρόνος απασχόλησης του ΤΑ θα υπολογιστεί για τους 30 εργαζόµενους στην παραγωγική διαδικασία µε το συντελεστή 2,5. Άρα 30x2.5=75 ώρες και για τους 10 εργαζόµενους των γραφείων µε τον συντελεστή της Γ κατηγορίας, δηλαδή 10x0.4=4 ώρες. Έτσι ο συνολικός χρόνος απασχόλησης του ΤΑ για την κύρια εγκατάσταση είναι 75+4=79 ώρες ετησίως. Αυτές οι ώρες θα κατανεµηθούν στους 11 µήνες εάν πρόκειται για υπάλληλο της επιχείρησης, οπότε ο χρόνος απασχόλησης είναι 79/11 8 ώρες τον µήνα ή 2 ώρες το δεκαπενθήµερο, ενώ εάν πρόκειται για εξωτερικό συνεργάτη οι ώρες ετήσιας απασχόλησης θα κατανεµηθούν σε 12 µήνες, δηλαδή 79/12=6.5 ώρες Για το υποκατάστηµα οι ώρες απασχόλησης είναι 20x2,5=50 ώρες ετησίως και όµοια 50/11 5 ώρες τον µήνα αν πρόκειται για υπάλληλο. Οι ώρες απασχόλησης του Γ.Ε. είναι 60εργαζόµενοι x 0,6 = 36 ώρες ετησίως και επειδή είναι λιγότερες από τον ελάχιστο χρόνο απασχόλησης ο Γ.Ε. πρέπει να ασχολείται 75 ώρες ετησίως ή 75/12=6,25 ώρες τον µήνα και από αυτές 6,5 x 40/60 = 4,125 ώρες τον µήνα για την κύρια επιχείρηση και 6,25 x 20/60 = 2 ώρες τον µήνα για το υποκατάστηµα. 2 ο παράδειγµα: Μια επιχείρηση που ανήκει στη Γ κατηγορία µε 20 εργαζόµενους στην κύρια εγκατάσταση, 3 εργαζόµενους στο πρώτο υποκατάστηµα και 2 στο δεύτερο υποκατάστηµα. Η επιχείρηση έχει υποχρέωση απασχόλησης ΤΑ. Ο ετήσιος χρόνος απασχόλησης του ΤΑ θα είναι 25x0,4=10 ώρες ετησίως. Επειδή οι ώρες που προκύπτουν είναι λιγότερες από τις ελάχιστες που προβλέπονται ο ετήσιος χρόνος απασχόλησης του ΤΑ θα είναι 50 ώρες. Η κατανοµή των ωρών απασχόλησης του ΤΑ θα είναι: για την κύρια εγκατάσταση 50x(20/25)=40 ώρες ετησίως για το πρώτο υποκατάστηµα 50x(3/25)=6 ώρες ετησίως για το δεύτερο υποκατάστηµα 50x(2/25)=4 ώρες ετησίως 3 ο παράδειγµα: Μια επιχείρηση που ανήκει στη Β κατηγορία και απασχολεί σε ετήσια βάση: για 3 µήνες 60 εργαζόµενους κατά µήνα για 6 µήνες 20 εργαζόµενους κατά µήνα για 3 µήνες 2 εργαζόµενους κατά µήνα

11 Η επιχείρηση έχει υποχρέωση απασχόλησης ΤΑ για όλους τους µήνες του χρόνου. Η κατανοµή του ελάχιστου χρόνου απασχόλησης σε συνδυασµό µε την κατανοµή κατά µήνα των εργαζοµένων θα είναι: 60 x 2,5 x ετησίως x 2,5 x x 2,5 x 12 3 = 37, ,25 = 63,75 ώρες Επειδή ο ελάχιστος χρόνος δεν µπορεί να είναι µικρότερος των : x + 25 x + 25 x = 37,5 ώρες, ο ελάχιστος ετήσιος χρόνος απασχόλησης του ΤΑ είναι 63,75 ώρες. Επιπρόσθετα θα ήθελα να σας αναφέρω ότι το Π 17/ «Μέτρα για την βελτίωση της Υγείας και της Ασφάλειας των εργαζοµένων», δίνει την δυνατότητα στους εργοδότες να αναθέσουν τα καθήκοντα του ΤΑ και σε άτοµα εκτός επιχείρησης ή σε ΕΞΥΠΠ, δηλ εξωτερικές υπηρεσίες πρόληψης και προστασίας. Οι εταιρείες αυτές επιτρέπεται να λειτουργούν µόνο υπό την προϋπόθεση ότι κατέχουν σχετική άδεια του Υπουργείου Εργασίας. ικαίωµα σύστασης ΕΞΥΠΠ µπορεί να έχουν: α) Οργανισµοί εποπτευόµενοι από το Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας β) Νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου µε δραστηριότητες σχετικές µε τις συνθήκες εργασίας καθώς και τα επιµελητήρια γ) Τα Ανώτερα και Ανώτατα εκπαιδευτικά Ιδρύµατα δ) Συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζοµένων και ενώσεις εργοδοτών ε) Μικτές συµπράξεις των ανωτέρω Οι ΕΞΥΠΠ για να παρέχουν τις υπηρεσίες του ΤΑ και του ΓΕ πρέπει να διαθέτουν το αναγκαίο προσωπικό µε την απαιτούµενη επιστηµονική εξειδίκευση και σε ικανό αριθµό, καθώς επίσης τα απαιτούµενα µέσα ή εξοπλισµό ώστε να πληρούνται οι προϋποθέσεις της συγκεκριµένης νοµοθεσίας. Στις επόµενες σελίδες επισυνάπτεται πίνακας µε τις επιτρεπόµενες ειδικότητες που θα πρέπει να έχουν οι τεχνικοί ασφάλειας για κλάδους οικονοµικής δραστηριότητας.

12 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΡΓΟ ΟΤΩΝ Ο Εργοδότης υποχρεούται και σύµφωνα µε το άρθρο 662 του αστικού κώδικα να εξασφαλίζει την υγεία των εργαζοµένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και να λαµβάνει µέτρα που να εξασφαλίζουν την υγεία και την ασφάλεια των τρίτων. Για τον σκοπό αυτό πρέπει: α) Να αναθέσει καθήκοντα ΤΑ ή/και ΓΕ. β) Θα πρέπει να θέσει στη διάθεση των εκπροσώπων των εργαζοµένων επαρκή απαλλαγή από την εργασία, χωρίς απώλεια αποδοχών, καθώς και τα αναγκαία µέσα προκειµένου να µπορούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους σαν εκπρόσωποι των εργαζοµένων. Ο χρόνος απαλλαγής από την εργασία τους δεν µπορεί να είναι µικρότερος από το 1/3 του ελάχιστου χρόνου απασχόλησης του ΤΑ. Στον χρόνο αυτό δεν προσµετράται ο χρόνος των συνεδριάσεων. γ) Να ενηµερώνει και να καταρτίζει πρόγραµµα πρόληψης των επαγγελµατικών κινδύνων και να επιδιώκει την βελτίωση των υφισταµένων καταστάσεων. δ) Να εφαρµόζει τις υποδείξεις των τεχνικών και υγειονοµικών επιθεωρητών εργασίας και να διευκολύνει το έργο τους µέσα στην επιχείρηση κατά τους ελέγχους. ε) Να επιβλέπει την ορθή εφαρµογή των µέτρων Υγιεινής και Ασφάλειας της εργασίας. στ) Να ενηµερώνει τους εργαζόµενους για τους επαγγελµατικούς κινδύνους που υπάρχουν στην εργασία τους. ζ) Να εξασφαλίζει την συντήρηση και την παρακολούθηση της ασφαλούς λειτουργίας µέσων και εγκαταστάσεων. η) Να διευκολύνει την επιµόρφωση των εργαζοµένων και των εκπροσώπων τους. Όλες οι παραπάνω υποχρεώσεις του εργοδότη απορρέουν από τη φιλοσοφία των παρακάτω γενικών αρχών πρόληψης: 1. Αποφυγή των κινδύνων 2. Εκτίµηση των κινδύνων που δεν µπορούν να αποφευχθούν 3. Αντικατάσταση του επικίνδυνου από το µη επικίνδυνο ή το λιγότερο επικίνδυνο. 4. Καταπολέµηση των κινδύνων στην πηγή τους 5. Προσαρµογή στις τεχνικές εξελίξεις 6. Παροχή των κατάλληλων οδηγιών στους εργαζόµενους Εκτός από τις παραπάνω γενικές υποχρεώσεις των εργοδοτών υπάρχουν και οι εξής ειδικές υποχρεώσεις: 1. Θα πρέπει ο εργοδότης να τηρεί ειδικό βιβλίο ατυχηµάτων, στο οποίο να αναγράφονται η περιγραφή και η αιτία των εργατικών ατυχηµάτων που έχουν συµβεί στην επιχείρηση. Εδώ θα πρέπει να σας αναφέρουµε ότι εκτός από το παραπάνω βιβλίο ο εργοδότης θα πρέπει να τηρεί στην επιχείρηση και τα παρακάτω βιβλία: α) Βιβλίο Τ.Α. και Γ.Ε. β) Βιβλίο συντήρησης και ελέγχου των συστηµάτων ασφαλείας

13 γ) Βιβλίο µέσων ατοµικής προστασίας 2. Να καθορίζει τα µέτρα προστασίας που πρέπει να ληφθούν και αν χρειαστεί το υλικό προστασίας που πρέπει να χρησιµοποιηθεί. 3. Να συντηρεί τους χώρους εργασίας, τα µηχανολογικά µέσα και τον εξοπλισµό και να µεριµνά για την άµεση αποκατάσταση των ελλείψεων που έχουν σχέση µε την υγεία και την ασφάλεια των εργαζοµένων. Εάν ο εργοδότης διαπιστώσει ότι οι ελλείψεις αυτές είναι δυνατόν να προκαλέσουν άµεσο και σοβαρό κίνδυνο για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζοµένων, πρέπει να διακόπτεται αµέσως η εργασία, στα σηµεία που εµφανίζονται οι ελλείψεις, µέχρι την αποκατάστασή τους. 4. Να ενηµερώνει τους εργαζόµενους που εκτίθενται ή ενδέχεται να εκτεθούν σε σοβαρό και άµεσο κίνδυνο. 5. Θα πρέπει να έχει στην διάθεσή του µια γραπτή εκτίµηση των υφισταµένων κινδύνων για την ασφάλεια και υγεία των εργαζοµένων κατά την εργασία. Η γραπτή εκτίµηση συντάσσεται από τον ΤΑ και τον ΓΕ και θα σας αναφέρω παρακάτω πως ακριβώς θα πρέπει να γίνει µια γραπτή εκτίµηση.

14 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Κάθε εργαζόµενος έχει υποχρέωση να εφαρµόζει τους κανόνες Υγιεινής και Ασφάλειας και να φροντίζει ανάλογα µε τις δυνατότητές του, για την ασφάλεια και την υγεία του καθώς και για την ασφάλεια και την υγεία των άλλων ατόµων που επηρεάζονται από τις πράξεις ή παραλείψεις του κατά την εργασία σύµφωνα µε την εκπαίδευσή του και τις κατάλληλες οδηγίες του εργοδότη του. Για την πραγµατοποίηση αυτών των στόχων, οι εργαζόµενοι οφείλουν ειδικότερα, σύµφωνα µε την εκπαίδευσή τους και τις κατάλληλες οδηγίες του εργοδότη τους: α) Να χρησιµοποιούν σωστά τις µηχανές, τις συσκευές, τα εργαλεία, τις επικίνδυνες ουσίες, τα µεταφορικά και άλλα µέσα. β) Να χρησιµοποιούν σωστά τον ατοµικό προστατευτικό εξοπλισµό που τίθεται στην διάθεσή τους και µετά την χρήση να τον τακτοποιούν στην θέση του. γ) Να µην θέτουν εκτός λειτουργίας, αλλάζουν ή µετατοπίζουν αυθαίρετα τους µηχανισµούς ασφάλειας των µηχανών, εργαλείων, συσκευών, εγκαταστάσεων και κτιρίων και να χρησιµοποιούν σωστά αυτούς τους µηχανισµού ασφαλείας. δ) Να αναφέρουν αµέσως στον εργοδότη ή και σε όσους ασκούν αρµοδιότητες ΤΑ και ΓΕ, όλες τις καταστάσεις που µπορεί να θεωρηθεί εύλογα ότι παρουσιάζουν άµεσο και σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια και την υγεία, καθώς και κάθε έλλειψη που διαπιστώνεται στα συστήµατα προστασίας. ε) Να συντρέχουν τον εργοδότη και όσους ασκούν αρµοδιότητες ΤΑ και ΓΕ, όσο καιρό χρειαστεί, ώστε να καταστεί δυνατή η εκπλήρωση όλων των καθηκόντων ή απαιτήσεων, που επιβάλλονται από την αρµόδια Επιθεώρηση Εργασίας για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζοµένων κατά την εργασία. στ) Να συντρέχουν τον εργοδότη και όσους ασκούν αρµοδιότητες ΤΑ και ΓΕ, όσο καιρό χρειαστεί, ώστε ο εργοδότης να µπορεί να εγγυηθεί ότι το περιβάλλον και οι συνθήκες εργασίας είναι ασφαλείς και χωρίς κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία εντός του πεδίου δραστηριότητάς τους. Οι εργαζόµενοι έχουν ακόµα υποχρέωση να παρακολουθούν τα σχετικά σεµινάρια ή άλλα επιµορφωτικά προγράµµατα σε θέµατα Υγιεινής και Ασφάλειας της εργασίας.

15 ΕΡΓΑΤΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ Σαν εργατικό ατύχηµα ορίζεται κάθε βίαιο συµβάν σε εργαζόµενο ή υπάλληλο που συµβαίνει κατά την εκτέλεση της εργασίας του ή εξ αφορµής αυτής. Αυτός είναι ο ορισµός του εργατικού ατυχήµατος. Εργατικό επίσης ατύχηµα θεωρείται, βάσει αποφάσεως του Αρείου Πάγου, και κάθε ατύχηµα που συµβαίνει καθ οδόν προς την εργασία του εργαζόµενου ή κατά την επιστροφή του από την εργασία στο σπίτι. Σε αυτή την περίπτωση που ως συνήθως το ατύχηµα προέρχεται από κάποιο τροχαίο συµβάν, θεωρείται βέβαια εργατικό ως προς τα ασφαλιστικά δικαιώµατα, αλλά την έρευνα του συµβάντος αυτού την διενεργεί η τροχαία. Όταν συµβεί ένα τέτοιο ατύχηµα ερευνάται αν ο παθών πήγαινε στο σπίτι του ή στην εργασία του από τον συντοµότερο δρόµο. ηλ για έναν εργαζόµενο που δουλεύει στη ΒΙΠΕ Σίνδου και κατοικεί στην Χαριλάου, δεν µπορεί να θεωρηθεί εργατικό το ατύχηµα, όταν αυτό συµβεί στην Περαία. Και ως συνήθως λέµε ότι µια ώρα πριν την εργασία του και µια ώρα µετά την εργασία του, αν συµβεί οποιοδήποτε συµβάν σε εργαζόµενο είτε τροχαίο είτε πτώση σε αυτό το χρονικό διάστηµα θεωρείται εργατικό, εφόσον ο τόπος του συµβάντος είναι στην κατεύθυνση του σπιτιού του ή της δουλειάς του. ηλαδή η φιλοσοφία είναι ότι ο εργαζόµενος έκανε το συγκεκριµένο δροµολόγιο όχι επειδή το ήθελε αυτός αλλά εξαιτίας της εργασίας του, όπως αναφέρεται και στον ορισµό του εργατικού ατυχήµατος. Όταν συµβεί εργατικό ατύχηµα θα πρέπει αυτό να αναγγελθεί στην υπηρεσία µας από 24 έως 48 ώρες, στις Αστυνοµικές Αρχές και στον αντίστοιχο ασφαλιστικό φορέα. Για τα σοβαρά και θανατηφόρα ατυχήµατα που συµβαίνουν αυτά πρέπει να αναγγέλλονται άµεσα, οι δε συνθήκες κάτω από τις οποίες έλαβε χώρα το ατύχηµα πρέπει να παραµένουν αµετάβλητες. Αµέσως µετά την αναγγελία του εργατικού ατυχήµατος γίνεται έρευνα από τον Τεχνικό Επιθεωρητή Εργασίας για τα αίτια που προκάλεσαν το ατύχηµα και συντάσσεται έκθεση αυτοψίας η οποία αποτελεί µέρος του προανακριτικού υλικού. Η έρευνα του ατυχήµατος κυρίως έχει σαν σκοπό να εντοπιστούν τα αίτια του συµβάντος και να προταθούν µέτρα ώστε να αποφευχθεί παρόµοιο ατύχηµα µε την ίδια αιτιολογία. Επιπρόσθετα στην έκθεση αυτοψίας γίνεται µνεία αν την στιγµή του ατυχήµατος τηρούνται τα µέτρα ασφαλείας και υγιεινής που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις της εργατικής νοµοθεσίας. Σ αυτή τη συγκεκριµένη παράγραφο της έκθεσης στηρίζεται πολλές φορές ο εισαγγελέας για να απαγγείλει κατηγορία κατά παντός υπευθύνου. Τα δικαστήρια που αφορούν τα εργατικά ατυχήµατα συνήθως δικάζονται στο µονοµελές πληµµελειοδικείο και εντός χρονικού διαστήµατος το πολύ 5 ετών. Ο παθών εκτός από την αγωγή που µπορεί να κάνει στον υπεύθυνο της επιχείρησης ζητώντας ποινικές ευθύνες, µπορεί να ζητήσει και αστικές αποζηµιώσεις.

16 ΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ ιοικητικές κυρώσεις Σε κάθε εργοδότη, κατασκευαστή, παρασκευαστή, εισαγωγέα ή προµηθευτή, που παραβαίνει τις διατάξεις και ρυθµίσεις της νοµοθεσίας για την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας και των προεδρικών διαταγµάτων και υπουργικών αποφάσεων, που εκδίδονται σε εκτέλεσή της, επιβάλλεται ανεξάρτητα από τις ποινικές κυρώσεις, διοικητικές κυρώσεις µε αιτιολογηµένη πράξη του ελέγχοντα επιθεωρητή εργασίας και ύστερα από προηγούµενη πρόκληση του εργοδότη για παροχή εξηγήσεων: 1. Πρόστιµο για κάθε παράβαση από 500 έως ευρώ 2. Προσωρινή διακοπή της λειτουργίας συγκεκριµένης παραγωγικής διαδικασίας ή τµήµατος ή τµηµάτων ή του συνόλου της επιχείρησης ή εκµετάλλευσης για χρονικό διάστηµα µέχρι έξι (6) ηµέρες. Επίσης ο Υπουργός Εργασίας µπορεί, ύστερα από αιτιολογηµένη εισήγηση του αρµόδιου επιθεωρητή εργασίας, να επιβάλλει µε απόφασή του: 1. Προσωρινή διακοπή της λειτουργίας συγκεκριµένης παραγωγικής διαδικασίας ή τµήµατος ή τµηµάτων ή του συνόλου της επιχείρησης ή εκµετάλλευσης για χρονικό διάστηµα µεγαλύτερο των έξι ηµερών. 2. Οριστική διακοπή της λειτουργίας συγκεκριµένης παραγωγικής διαδικασίας ή τµήµατος ή τµηµάτων ή του συνόλου της επιχείρησης ή εκµετάλλευσης. Η πράξη επιβολής προστίµου, κατά τα ανωτέρω είναι απαράδεκτη, εάν δεν κοινοποιηθεί µε απόδειξη στον παραβάτη ο οποίος εξοφλεί το πρόστιµο που του επιβλήθηκε µε κατάθεση του ποσού στο ηµόσιο Ταµείο. Ο παραβάτης µπορεί να αµφισβητήσει τη νοµιµότητα της πράξης επιβολής των διοικητικών κυρώσεων ασκώντας προσφυγή, µέσα σε εξήντα (60) ηµέρες από την κοινοποίηση της πράξεως, ενώπιον του διοικητικού πρωτοδικείου της έδρας της επιθεώρησης εργασίας. 1. Η προσφυγή αυτή είναι απαράδεκτη, εάν δεν κοινοποιηθεί στην αρµόδια επιθεώρηση εργασίας µέσα σε δέκα (10) ηµέρες από την άσκησή της. 2. Μετά την πάροδο της προθεσµίας για την άσκηση της προσφυγής ή µετά την έκδοση της απόφασης του Πρωτοδικείου γίνεται διοικητική βεβαίωση του προστίµου από την επιθεώρηση εργασίας και εισπράττεται από την αρµόδια δηµόσια οικονοµική υπηρεσία (.Ο.Υ.) Κατά την επιλογή και επιβολή των παραπάνω διοικητικών ποινών λαµβάνονται υπόψη ιδίως: 1. Η αµεσότητα, η σοβαρότητα και η έκταση του κινδύνου 2. Η σοβαρότητα της παράβασης, η τυχόν επαναλαµβανόµενη µη συµµόρφωση στις υποδείξεις των αρµοδίων οργάνων, οι παρόµοιες παραβάσεις για τις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις στο παρελθόν και ο βαθµός υπαιτιότητας.

17 Πριν από την επιβολή των παραπάνω διοικητικών κυρώσεων µπορεί να χορηγηθεί εύλογη προθεσµία µέχρι τριάντα (30) ηµερών για συµµόρφωση ή να παραταθεί µια µόνο φορά προθεσµία και έως δέκα (10) ηµέρες, αν κριθεί ότι εκείνη που χορηγήθηκε αρχικά δεν ήταν επαρκής. Η εκτέλεση των διοικητικών κυρώσεων προσωρινής και οριστικής διακοπής γίνεται από την αρµόδια αστυνοµική αρχή. Ποινικές Κυρώσεις 1. Κάθε εργοδότης, κατασκευαστής, παρασκευαστής, εισαγωγέας ή προµηθευτής, που παραβαίνει από πρόθεση τις διατάξεις της νοµοθεσίας για την υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας και των κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται µε εξουσιοδότησή της, τιµωρείται µε φυλάκιση ή µε χρηµατική ποινή τουλάχιστον εκατό χιλιάδων δραχµών ή και µε τις δύο αυτές ποινές. 2. Σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων από αµέλεια οι παραπάνω δράστες τιµωρούνται µε φυλάκιση µέχρις ενός έτους ή µε χρηµατική ποινή. 3. Η υπόθεση εισάγεται προς εκδίκαση µε απευθείας κλήση.

18 TEE TKM ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΜΙΚΡΗΣ ΙΑΡΚΕΙΑ ΣΤ ΚΥΚΛΟΣ2005 ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Ν. Μαραγκός Μηχανολόγος Mηχ. Msc ΚΙΛΚΙΣ 2005

19 ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ Ν. ΜΑΡΑΓΚΟΣ Μηχανολόγος Μηχ, Msc 1. ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ Σαν εργατικό ατύχηµα χαρακτηρίζουµε ένα βίαιο, ξαφνικό και απρόβλεπτο γεγονός (συµβάν) που συµβαίνει στον εργαζόµενο κατά την εκτέλεση της εργασίας του ή εξ αφορµής αυτής. Το βίαιο συµβάν συνδέεται τοπικά και χρονικά µε την παροχή της εργασίας, δηλαδή επέρχεται µέσα στον χώρο, όπου ο εργαζόµενος προσφέρει (µε τη συγκατάθεση του εργοδότη του) την εργασία και κατά τον χρόνο απασχόλησής του. Επαγγελµατική νόσος εν είναι εύκολο να δοθεί ακριβής ορισµός της επαγγελµατικής νόσου. Θα µπορούσαµε όµως να πούµε ότι οι ασθένειες που αποδεδειγµένα προκαλούνται στον εργαζόµενο από την επαγγελµατική του δραστηριότητα, δηλαδή από ορισµένες εργασίες ή από τις συνθήκες εργασίας καλούνται επαγγελµατικές ασθένειες. Οι ασθένειες αυτές παρουσιάζονται µε πολύ µεγαλύτερη συχνότητα στο εργατικό δυναµικό που είναι επαγγελµατικά εκτεθειµένο στον συγκεκριµένο νοσογόνο παράγοντα, σε σύγκριση µε τον γενικό πληθυσµό. 2. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ. Σύµφωνα µε τους µελετητές τα ατυχήµατα µπορεί να αποδοθούν άµµεσα ή έµµεσα σε έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω παράγοντες: Ο ανθρώπινος παράγοντας. Τα υλικά στοιχεία της εργασίας Παράγοντες που σχετίζονται µε το περιβάλλον εργασίας Ο ανθρώπινος παράγοντας Ανθρώπινος παράγοντας είναι στην ουσία αστάθµητος και µπορεί µερικές φορές να προκαλέσει ατύχηµα και στο καλύτερα σχεδιασµένο σύστηµα. Υπολογίζεται ότι ίσως 2

20 και το 70% των σφαλµάτων που οδήγησαν τελικά σε ατύχηµα οφείλονται στον παράγοντα άνθρωπο. Η εργονοµική σχεδίαση και ο σχεδιασµός µηχανηµάτων αλλά και συστηµάτων ελέγχου που λαµβάνουν υπ όψη τους τις ιδιαιτερότητες αντίληψης, µάθησης και γενικότερα προσαρµογής του ανθρώπινου σώµατος και νού (Human machine interaction), είναι ο τρόπος µε τον οποίον µειώνεται η πιθανότητα ανθρώπινου λάθους. Ποτέ όµως δεν εξασφαλίζεται µε απόλυτη σιγουριά ο τρόπος αντίδρασης του εργαζοµένου στην καθηµερινή του εργασία πολύ περισσότερο βέβαια σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης όπου το στρές παίζει καθοριστικό ρόλλο και πρέπει πάντοτε να λαµβάνεται υπ όψη. Παραταύτα υπάρχουν και ενέργειες που συµβάλλουν στο να προκληθεί τελικά το ατύχηµα. Τέτοιες περιπτώσεις είναι για παράδειγµα : Λειτουργία εξοπλισµού χωρίς την απαιτούµενη επίβλεψη. Λειτουργία των µέσων µε επικίνδυνη ταχύτητα ή µε άλλο ακατάλληλο τρόπο. Μετακίνηση ή εξουδετέρωση µηχανισµών ασφαλείας. Χρησιµοποίηση ελαττωµατικών ή ακατάλληλων εργαλείων κτλ. Τα υλικά στοιχεία της εργασίας Τα υλικά στοιχεία της εργασίας µπορεί να αποτελούν πηγές κινδύνων και εποµένως αιτίες ατυχηµάτων και ασθενειών. Τα προβλήµατα µπορεί να δηµιουργούνται : Από σφάλµατα στον σχεδιασµό. Από κακή και όχι σύµφωνα µε τους κανονισµούς κατασκευή. Από ακατάλληλη αποθήκευση. Από κακή διευθέτηση εγκαταστάσεων, µηχανηµάτων και θέσεων εργασίας. Παράγοντες που σχετίζονται µε το περιβάλλον εργασίας Χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες: 3

21 Φυσικοί παράγοντες : Η θερµοκρασία που επικρατεί στον χώρο εργασίας, η ποσότητα και η ποιότητα του φωτός, η υγρασία, οι ακτινοβολίες και τα επίπεδα στα οποία κυµαίνεται ο θόρυβος, είναι συνηθισµένοι παράγοντες συνθηκών εργασίας, οι οποίοι συναντιούνται σε όλους τους εργασιακούς χώρους. Χηµικοί παράγοντες: Αιωρούµενα σωµατίδια (σκόνη, αναθυµιάσεις και καπνός), αέρια, υγρά και ατµοί (διαλύτες, οξέα και αλκάλια), µέταλλα (µόλυβδος, νικέλιο, χρώµιο κ.λ.π.), χηµικές ουσίες που προκαλούν δερµατίτιδα εξ επαφής. Εκτός από τις ασθένειες που προκαλούν, επηρεάζουν την ικανότητα των εργαζοµένων, τις αντιδράσεις τους και τις κρίσεις τους. Βιολογικοί παράγοντες: Στο περιβάλλον της εργασίας υπάρχουν βιολογικοί παράγοντες, όπως βακτηρίδια, ιοί, µικρόβια, που µπορεί να προκαλέσουν διάφορα επαγγελµατικά νοσήµατα. 2. ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ Το κόστος αυτό πρέπει να το διαιρέσουµε σε άµεσο και έµµεσο: 1. Το άµεσο κόστος των ατυχηµάτων, που καλύπτεται κάθε φορά από τον αρµόδιο ασφαλιστικό φορέα, περιλαµβάνει την ιατροφαρµακευτική και νοσοκοµειακή περίθαλψη και τις κάθε µορφής παροχές προς τα θύµατα. 2. Το έµµεσο κόστος των ατυχηµάτων, που συνήθως είναι και το µεγαλύτερο (αναλογία 1:6 περίπου) περιλαµβάνει κονδύλια που γίνονται αντιληπτά µόνον αν ληφθούν υπ όψη: Απώλεια χρόνου του θύµατος (τις ηµέρες του ατυχήµατος) Απώλεια χρόνου των προϊσταµένων του θύµατος (για έρευνα των συνθηκών, ενηµέρωση Επιθεώρησης Εργασίας και λοιπών Αρχών, δικαστικών και άλλων) Κόστος πρόσληψης, εκπαίδευσης, αυξηµένης αρχικής παρακολούθησης νέου εργαζόµενου (σε αντικατάσταση µη εργαζόµενου λόγω σοβαρού τραυµατισµού) Ζηµίες σε εργαλεία και εξοπλισµό συνεπεία ατυχήµατος. 4

22 Αδυναµία έγκαιρης παράδοσης έτοιµου έργου ή προϊόντων και πέραν από την µη πραγµατοποίηση εισπράξεων, καταβολή ποινικής ρήτρας λόγω µη έγκαιρης παράδοσης. Κόστος χαµένων ευκαιριών (νέων παραγγελιών) λόγω καθυστέρησης παραγωγής. Μείωση της καλής εικόνας της επιχείρησης στο κοινωνικό σύνολο. 3. ΜΕΙΩΣΗ /ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΩΝ ΚΙΝ ΥΝΩΝ Τα µέτρα που αποσκοπούν στην εξάλειψη ή την µείωση των διαφόρων κινδύνων που αποτελούν αιτίες ατυχηµάτων µπορούν να καταταγούν στις ακόλουθες κατηγορίες: Εξάλειψη ή περιορισµός της πηγής του κινδύνου. Π.χ άν η πηγή του κινδύνου είναι ένας ιδιαίτερα τοξικός παράγοντας µπορούµε ενδεχοµένως να τον αντικαταστήσουµε µε έναν ακίνδυνο ή έστω λιγότερο επικίνδυνο. Είναι ευκολότερο οι κίνδυνοι να εξαλείφονται κατά τον σχεδιασµό εγκαταστάσεων και διαδικασιών, κατά την προµήθεια νέων µέσων τα οποία είναι ακίνδυνα ή σχεδιασµένα έτσι ώστε να παρέχουν υψηλότερα επίπεδα ασφάλειας και κατά την διευθέτηση µηχανηµάτων, χώρων και θέσεων εργασίας. Αποµόνωση της πηγής του κινδύνου Παράδειγµα οι εν κλειστώ διαδικασίες, η προφύλαξη από τα κινούµενα τµήµατα των µηχανηµάτων. Η πηγή του κινδύνου στην περίπτωση αυτή περικλείεται και αποµονώνεται από το ευρύτερο εργασιακό περιβάλλον αλλά µένει εκεί, δεν εξουδετερώνεται. Στην κατηγορία αυτή µπορούµε να κατατάξουµε και τα συστήµατα τοπικής απαγωγής. Ενα σύστηµα τοπικής απαγωγής τοποθετείται όταν δεν είναι δυνατόν να γίνει αντικατάσταση του υλικού, αλλαγή της διαδικασίας ή εγκλεισµός του σηµείου της 5

23 παραγωγικής διαδικασίας που εκλύει τον ρύπο που αποτελεί την πηγή του κινδύνου. Ο σχεδιασµός µιας εγκατάστασης τοπικής απαγωγής εξαρτάται από την θερµοκρασία, και από τις φυσικές ιδιότητες του ρυπογόνου παράγοντα, από το εάν πρόκειται δηλαδή για σκόνη, καπνό, οµίχλη, αέριο ή ατµό. Σε αντίθεση µε τα συστήµατα τοπικής απαγωγής τα συστήµατα γενικού εξαερισµού χρησιµοποιούνται για να διατηρηθούν οι συγκεντρώσεις παραγόντων συνολικά στον χώρο σε χαµηλά επίπεδα και για να εξασφαλισθεί ποιότητα αναπνεύσιµου αέρα. Συστήµατα γενικού εξαερισµού τοποθετούνται όταν: Τα επίπεδα συγκέντρωσης του ρυπογόνου παράγοντα στον χώρο εργασίας δεν είναι τόσο υψηλά που να απαιτείται τοπική απαγωγή. Υπάρχει ικανοποιητική απόσταση ανάµεσα στους εργαζοµένους και στις πηγές των ρύπων έτσι ώστε οι εργαζόµενοι να αναπνέουν αέρα µε χαµηλά επίπεδα συγκεντρώσεως ρύπων και όχι άµεσα επιφορτισµένο από τον ρυπογόνο παράγοντα. Αποµάκρυνση του εργαζόµενου, περιορισµός της έκθεσης του. Κλασσική περίπτωση αποτελεί η χρησιµοποίηση αυτοµάτων συστηµάτων τροφοδοσίας, παραλαβής ετοίµων προϊόντων και αποµάκρυνσης των αχρήστων. Τα διάφορα συστήµατα αυτοµατισµών έχουν ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους που συνδέονται µε την προσαγωγή του υλικού στις µηχανές, την παραλαβή ή την αποµάκρυνση των προϊόντων και την µεταφορά τους από την µια µηχανή στην άλλη µε τα χερια. Ο περιορισµός της έκθεσης του εργαζοµένου µπορεί να επιτευχθεί και µε την εναλλαγής των εργαζοµένων στις επικίνδυνες θέσεις εργασίας, είτε αυτές είναι θέσεις εργασίας µε ιδιαίτερα αυξηµένο θόρυβο είτε είναι θέσεις µε έκθεση σε άλλο ρυπογόνο παράγοντα και επιβάλλεται η µείωση του χρόνου έκθεσης του εργαζόµενου. Όταν πάλι η πηγή του κινδύνου προέρχεται από την εκτέλεση µιας συγκεκριµένης εργασίας, µπορεί η εργασία αυτή να γίνεται σε χρόνο κατά τον οποίο δεν βρίσκονται 6

24 κοντά άλλοι εργαζόµενοι έτσι ώστε τελικά ο συνολικά εκτιθέµενος αριθµός των εργαζοµένων να είναι ο ελάχιστος. Επισήµανση του κινδύνου. Εδώ αναφερόµαστε στην επιµόρφωση ή εκπαίδευση των εργαζοµένων γιά τις πηγές του κινδύνου που σχετίζονται µε την εργασία που εκτελούν ή θα εκτελέσουν και στους κινδύνους που πιθανόν θα προκύψουν κατά τη εκτέλεση της εργασίας τους. Αφορά κυρίως εργασίες περιορισµένης χρονικής διάρκειας, όπως π.χ. οι εργασίες αναζήτησης βλαβών µε τα µέσα σε λειτουργία κτλ. Χρησιµοποίηση ατοµικών προστατευτικών µέσων. Τα ατοµικά προστατευτικά µέσα χρησιµοποιούνται: Όταν δεν υπάρχει άλλος λογικά εφικτός τρόπος για να ελεγχθεί ο κίνδυνος. Σαν προσωρινό µέτρο, σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης. Σαν προσωρινό µέτρο, µέχρις ότου ολοκληρωθεί η λήψη των µονίµων µέτρων. 7

25 TEE TKM ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΜΙΚΡΗΣ ΙΑΡΚΕΙΑ ΣΤ ΚΥΚΛΟΣ2005 ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ν. Μαραγκός Μηχανολόγος Mηχ. Msc ΚΙΛΚΙΣ 2005

26

27 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. Π..395/94 (ΦΕΚ 220/Α/ ) Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για την χρησιµοποίηση εξοπλισµού εργασίας από τους εργαζόµενους. Τα συστήµατα χειρισµού και τα όργανα ελέγχου κάθε εξοπλισµού εργασίας, που επηρεάζουν την ασφάλεια, πρέπει να είναι σαφώς ορατά και αναγνωρίσιµα και, όταν αυτό απαιτείται, να φέρουν την κατάλληλη σήµανση. Τα συστήµατα χειρισµού και τα όργανα ελέγχου, εκτός για όσα είναι απόλυτα αναγκαίο, πρέπει να είναι τοποθετηµένα έξω από επικίνδυνες ζώνες και µε τρόπο ώστε: o o o Ο χειρισµός τους να µη δηµιουργεί κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζοµένων. Να µην υπάρχει κίνδυνος ακούσιων χειρισµών. Ο χειρισµός των συστηµάτων και η παρακολούθηση των οργάνων ελέγχου να επιβαρύνει κατά το ελάχιστο δυνατό το µυοσκελετικό σύστηµα των εργαζοµένων. Ο χειριστής πρέπει να µπορεί, από την κύρια θέση χειρισµού, να βεβαιώνεται ότι δεν υπάρχουν, άτοµα εκτιθέµενα στις επικίνδυνες ζώνες. Εάν αυτό είναι αδύνατο, κάθε φορά που ο εξοπλισµός τίθεται σε λειτουργία πρέπει αυτοµάτως να προηγείται ένα ασφαλές σύστηµα, όπως ένα ηχητικό ή οπτικό προειδοποιητικό σήµα. Ο εκτιθέµενος εργαζόµενος πρέπει να έχει το χρόνο και τα µέσα να αποφεύγει τους κινδύνους που δηµιουργεί η εκκίνηση ή η παύση λειτουργίας του εξοπλισµού εργασίας. Τα συστήµατα χειρισµού πρέπει να είναι ασφαλή. Σε περίπτωση διακοπής ή βλάβης τους δεν πρέπει να δηµιουργούνται επικίνδυνες καταστάσεις. Η θέση σε λειτουργία ενός εξοπλισµού εργασίας πρέπει να µπορεί να πραγµατοποιείται µόνον µε εκούσιο χειρισµό ενός συστήµατος χειρισµού το οποίο προβλέπεται για το σκοπό αυτό. Το ίδιο ισχύει για την εκ νέου θέση σε λειτουργία του εξοπλισµού µετά από διακοπή, για οποιοδήποτε λόγο καθώς και για την εντολή µιας σηµαντικής τροποποίησης των συνθηκών λειτουργίας (π.χ. ταχύτητα, πίεση, κ.λ.π.), εκτός εάν αυτή η εκ νέου θέση σε λειτουργία ή η τροποποίηση δεν παρουσιάζει κανένα κίνδυνο για τους εκτιθέµενους εργαζόµενους.

28 Η απαίτηση αυτή δεν αφορά την εκ νέου θέση σε λειτουργία ή την τροποποίηση των συνθηκών λειτουργίας που προκύπτουν από την κανονική πορεία ενός αυτόµατου κύκλου. Κάθε εξοπλισµός εργασίας πρέπει να είναι εφοδιασµένος µε σύστηµα χειρισµού που να επιτρέπει τη γενική διακοπή της λειτουργίας του υπό ασφαλείς συνθήκες. Κάθε θέση εργασίας πρέπει να είναι εξοπλισµένη µε σύστηµα χειρισµού που να επιτρέπει τη διακοπή της λειτουργίας, ανάλογα µε τους υφιστάµενους κινδύνους, είτε ολόκληρου του εξοπλισµού εργασίας είτε µόνο ενός µέρους του, έτσι ώστε ο εξοπλισµός να είναι σε ασφαλή κατάσταση. Η εντολή διακοπής της λειτουργίας του εξοπλισµού εργασίας πρέπει να έχει προτεραιότητα έναντι των εντολών της θέσης σε λειτουργία. Μετά τη διακοπή της λειτουργίας του εξοπλισµού ή των επικίνδυνων µερών του, πρέπει να διακόπτεται η παροχή ενέργειας των αντίστοιχων διατάξεων θέσης σε λειτουργία. Ο εξοπλισµός εργασίας πρέπει να είναι εφοδιασµένος µε διάταξη επείγουσας διακοπής της λειτουργίας του, εάν αυτό ενδείκνυται, και αναλόγως των κινδύνων που δηµιουργεί η λειτουργία του και του χρόνου που χρειάζεται κανονικά η διακοπή της. Ο εξοπλισµός εργασίας που δηµιουργεί κινδύνους από πτώση ή εκτόξευση αντικειµένων πρέπει να είναι εφοδιασµένος µε κατάλληλες διατάξεις ασφαλείας που αντιστοιχούν στους κινδύνους αυτούς. Ο εξοπλισµός εργασίας που δηµιουργεί κινδύνους από αναθυµιάσεις αερίων, ατµών ή υγρών ή από εκποµπές σκόνης, πρέπει να είναι εφοδιασµένος µε κατάλληλες διατάξεις κατακράτησης ή και απαγωγής κοντά στην πηγή των σχετικών κινδύνων. Η ευστάθεια του εξοπλισµού εργασίας και των στοιχείων του πρέπει να εξασφαλίζεται µε πάκτωση ή µε άλλα µέσα, εάν αυτό είναι αναγκαίο για την ασφάλεια ή την υγεία των εργαζοµένων. Εφόσον υπάρχουν πιθανότητες διάρρηξης ή θραύσης στοιχείων εξοπλισµού εργασίας, που ενδέχεται να δηµιουργήσουν σηµαντικό κίνδυνο για την ασφάλεια ή την υγεία των εργαζοµένων, πρέπει να λαµβάνονται τα κατάλληλα προστατευτικά µέτρα. Εάν υπάρχουν κίνδυνοι λόγω επαφής µε κινούµενα µηχανικά στοιχεία του εξοπλισµού εργασίας που µπορεί να προκαλέσουν ατυχήµατα, πρέπει αυτά να είναι εφοδιασµένα µε προφυλακτήρες ή µε συστήµατα που να εµποδίζουν την πρόσβαση στις επικίνδυνες ζώνες ή να σταµατούν την κίνηση των επικίνδυνων στοιχείων πριν την πρόσβαση στις επικίνδυνες ζώνες.

29 Οι προφυλακτήρες και τα συστήµατα προστασίας: o o o o o o o Πρέπει να είναι ανθεκτικής κατασκευής. εν πρέπει να προκαλούν πρόσθετους κινδύνους. εν πρέπει να µπορούν να παρακαµφθούν ή να αχρηστευθούν εύκολα. Πρέπει να βρίσκονται σε επαρκή απόσταση από την επικίνδυνη ζώνη. Πρέπει να παρακωλύουν στο ελάχιστο την παρακολούθηση των φάσεων εργασίας. Πρέπει να επιτρέπουν τις απαραίτητες επεµβάσεις για την τοποθέτηση ή/και την αντικατάσταση των στοιχείων του εξοπλισµού εργασίας καθώς και την εκτέλεση των εργασιών συντήρησης. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να επιτρέπουν την πρόσβαση µόνον στον τοµέα όπου θα εκτελεστεί η εργασία και, αν είναι δυνατόν, χωρίς να χρειαστεί αποσυναρµολόγηση του προφυλακτήρα ή του συστήµατος προστασίας. Οι περιοχές και τα σηµεία όπου γίνεται εργασία ή συντήρηση του εξοπλισµού εργασίας, πρέπει να φωτίζονται κατάλληλα, ανάλογα µε τις προς εκτέλεση εργασίες. Τα µέρη του εξοπλισµού εργασίας που βρίσκονται σε υψηλή ή πολύ χαµηλή θερµοκρασία, πρέπει εφόσον χρειάζεται, να προστατεύονται ώστε να αποφεύγεται ο κίνδυνος επαφής ή προσέγγισης των εργαζοµένων µε αυτά. Τα συστήµατα συναγερµού του εξοπλισµού εργασίας πρέπει να είναι εύληπτα και κατανοητά. Ο εξοπλισµός εργασίας δεν µπορεί να χρησιµοποιείται παρά µόνο για εργασίες και υπό συνθήκες για τις οποίες είναι κατάλληλος. Οι εργασίες συντήρησης πρέπει να µπορούν να εκτελούνται ενόσω έχει διακοπεί η λειτουργία του εξοπλισµού εργασίας. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, πρέπει, αν µπορούν, να λαµβάνονται τα κατάλληλα προστατευτικά µέτρα για την εκτέλεση των εργασιών αυτών ή οι εργασίες αυτές πρέπει να µπορούν να γίνονται έξω από τις επικίνδυνες ζώνες. Το βιβλιάριο προληπτικού ελέγχου και συντήρησης κάθε εξοπλισµού που διαθέτει τέτοιο βιβλιάριο, πρέπει να τηρείται ενηµερωµένο. Κάθε εξοπλισµός εργασίας πρέπει να είναι εφοδιασµένος µε σαφώς αναγνωρίσιµα συστήµατα που να επιτρέπουν την αποµόνωση από καθεµία από τις πηγές παροχής ενέργειας του.

30 Ο εξοπλισµός εργασίας πρέπει να φέρει τις απαραίτητες για την ασφάλεια των εργαζοµένων προειδοποιητικές ενδείξεις και σηµάνσεις. Για την εκτέλεση των εργασιών παραγωγής, ρύθµισης και συντήρησης του εξοπλισµού εργασίας, οι εργαζόµενοι πρέπει να έχουν ασφαλή πρόσβαση και παραµονή σε όλα τα σηµεία όπου χρειάζεται Κάθε εξοπλισµός εργασίας πρέπει να είναι κατάλληλος ώστε να προστατεύονται οι εργαζόµενοι από τους κινδύνους πυρκαγιάς ή υπερθέρµανσης του εξοπλισµού ή από τους κινδύνους εκποµπής αερίων, σκόνης, υγρών, ατµών ή άλλων ουσιών που παράγονται, χρησιµοποιούνται ή αποθηκεύονται µέσα στον εξοπλισµό αυτό. Κάθε εξοπλισµός εργασίας πρέπει να είναι κατάλληλος ώστε να προλαµβάνονται οι κίνδυνοι έκρηξης του εξοπλισµού ή ουσιών που παράγονται, χρησιµοποιούνται ή αποθηκεύονται µέσα στον εξοπλισµό αυτό. Κάθε εξοπλισµός εργασίας πρέπει να είναι κατάλληλος ώστε να προστατεύονται οι εκτιθέµενοι εργαζόµενοι από τους κινδύνους άµεσης ή έµµεσης επαφής µε το ηλεκτρικό ρεύµα.

31 2.Π 89/99 Τροποποίηση του Π 395/94 «Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για την χρησιµοποίηση εξοπλισµού εργασίας» Ο εργοδότης µεριµνά ώστε οι εξοπλισµοί εργασίας, των οποίων η ασφάλεια εξαρτάται από τις συνθήκες εγκατάστασης, να υποβάλλονται σε αρχικό έλεγχο (µετά την εγκατάσταση και πριν τεθούν σε λειτουργία για πρώτη φορά) και σε έλεγχο µετά από κάθε συναρµολόγησή τους σε άλλο τόπο ή σε νέα θέση, προκειµένου να εξασφαλίζεται η ορθή εγκατάσταση και η καλή λειτουργία αυτών των εξοπλισµών εργασίας. Ως συνθήκες εγκατάστασης από τις οποίες πιθανόν εξαρτάται η ασφάλεια νοούνται ενδεικτικά η έδραση, η συναρµολόγηση, η σύνδεση µε πηγές ενέργειας, η συνεργασία µε άλλους εξοπλισµούς εργασίας. Οι έλεγχοι αυτοί πραγµατοποιούνται είτε από αναγνωρισµένους φορείς σύµφωνα µε την ισχύουσα νοµοθεσία είτε από τα αρµόδια πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για την επίβλεψη της εκτέλεσης µηχανολογικών εγκαταστάσεων σύµφωνα µε το ν. 6422/34 "Περί ασκήσεως του επαγγέλµατος του Μηχανολόγου, του Ηλεκτρολόγου και του Μηχανολόγου-Ηλεκτρολόγου Μηχανικού, ως και του Ναυπηγού" και µε τα κατ' εξουσιοδότηση αυτού εκδοθέντα διατάγµατα και για τις περιπτώσεις των εγκαταστάσεων όπως στις διατάξεις αυτές καθορίζεται. Για τους ελέγχους των εξοπλισµών, οι αναγνωρισµένοι φορείς ή τα αρµόδια πρόσωπα εκδίδουν βεβαίωση στην οποία βεβαιώνουν ότι η συναρµολόγηση και εγκατάσταση των εξοπλισµών έγινε, µε την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων, σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή και τους κανόνες της επιστήµης και της τέχνης και ότι οι εξοπλισµοί αυτοί µπορούν να λειτουργήσουν µε ασφάλεια. Τα αποτελέσµατα των ελέγχων καταχωρούνται µε λεπτοµέρειες στο αρχείο συντήρησης των εξοπλισµών εργασίας της επιχείρησης ή/και στο ειδικό βιβλίο συντήρησης εφ' όσον προβλέπεται. Ο εργοδότης µεριµνά ώστε στους εξοπλισµούς εργασίας τους υποκείµενους σε επιδράσεις που προξενούν φθορές ικανές να οδηγήσουν σε επικίνδυνες καταστάσεις, να διενεργούνται: α. Περιοδικοί έλεγχοι και, ενδεxoµένως, περιοδικές δοκιµές, β. Έκτακτοι έλεγχοι, κάθε φορά πού σηµειώνονται έκτακτα γεγονότα που ενδέχεται να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ασφάλεια του εξοπλισµού εργασίας, όπως µετατροπές, ατυχήµατα, φυσικά φαινόµενα, µακρές περίοδοι αχρησίας, ώστε να εξασφαλίζεται η τήρηση των προδιαγραφών ασφάλειας και υγείας, καθώς και η έγκαιρη διάγνωση και αποκατάσταση των φθορών αυτών. Ως επιδράσεις οι οποίες είναι πιθανόν να προξενήσουν φθορές ικανές να οδηγήσουν σε επικίνδυνες καταστάσεις νοούνται ενδεικτικά οι υψηλές µηχανικές καταπονήσεις και οι καταπονήσεις εξαιτίας φυσικών ή χηµικών παραγόντων. Οι έλεγχοι και οι δοκιµές πραγµατοποιούνται, είτε από αναγνωρισµένους φορείς σύµφωνα µε την ισχύουσα νοµοθεσία είτε από τα αρµόδια πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για την επίβλεψη της λειτουργίας και συντήρησης των µηχανολογικών εγκαταστάσεων σύµφωνα µε το ν. 6422/34 και τα κατ' εξουσιοδότηση αυτού εκδοθέντα διατάγµατα και για τις περιπτώσεις των εγκαταστάσεων όπως στις διατάξεις αυτές καθορίζεται

32 Οι έλεγχοι και οι δοκιµές πραγµατοποιούνται σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή και τους κανόνες της επιστήµης και της τέχνης και µε την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων. Τα αποτελέσµατα των ελέγχων και δοκιµών καταχωρούνται µε λεπτοµέρειες στο αρχείο συντήρησης των εξοπλισµών εργασίας της επιχείρησης ή/και στο ειδικό βιβλίο συντήρησης εφ' όσον προβλέπεται ή εκδίδεται σχετική βεβαίωση. Τα αποτελέσµατα των ελέγχων και δοκιµών τίθενται στη διάθεση κάθε αρµόδιας αρχής και στη διάθεση των εκπροσώπων των εργαζοµένων για θέµατα ασφάλειας και υγείας, και φυλάσσονται επί 10 τουλάχιστον χρόνια. 8. 'Όταν οι εξοπλισµοί εργασίας χρησιµοποιούνται εκτός της επιχείρησης, πρέπει να συνοδεύονται από υλική απόδειξη της διενέργειας του τελευταίου ελέγχου. Ελάχιστες προδιαγραφές για τους κινητούς εξοπλισµούς εργασίας, αυτοκινούµενους ή µη. Οι εξοπλισµοί εργασίας µε φερόµενους εργαζόµενους πρέπει να είναι διαρρυθµισµένοι έτσι ώστε να µειώνονται οι κίνδυνοι για τους εργαζόµενους κατά τη µετακίνηση. Στους κινδύνους αυτούς συµπεριλαµβάνεται ο κίνδυνος επαφής ή παγίδευσης των εργαζοµένων στους τροχούς ή στις ερπύστριες. Όταν η αιφνίδια εµπλοκή των στοιχείων µετάδοσης της ενέργειας µεταξύ ενός κινητού εξοπλισµού εργασίας και των εξαρτηµάτων ή/και των ρυµουλκούµενων του, ενδέχεται να δηµιουργήσει συγκεκριµένους κινδύνους, αυτός ο εξοπλισµός εργασίας πρέπει να είναι εφοδιασµένος ή διευθετηµένος κατά τρόπον ώστε να εµποδίζεται η εµπλοκή των στοιχείων µετάδοσης ενέργειας. Σε περίπτωση που είναι αδύνατη η αποφυγή µιας τέτοιας εµπλοκής, πρέπει να λαµβάνεται κάθε δυνατό µέτρο για την αποφυγή βλαβερών συνεπειών για τους εργαζοµένους. Εάν τα στοιχεία µετάδοσης ενέργειας µεταξύ κινητών εξοπλισµών εργασίας κινδυνεύουν να ρυπανθούν και να φθαρούν συρόµενα στο έδαφος ή στο δάπεδο, πρέπει να προβλέπονται θέσεις στερέωσης. Οι κινητοί εξοπλισµοί εργασίας µε φερόµενους εργαζόµενους πρέπει, υπό πραγµατικές συνθήκες χρησιµοποίησης, να περιορίζουν τους κινδύνους που προέρχονται από ενδεχόµενη µερική ή ολική ανατροπή του εξοπλισµού εργασίας: είτε χάρις σε ένα σύστηµα προστασίας που εµποδίζει τον εξοπλισµό εργασίας να ανατραπεί περισσότερο από ένα τεταρτοκύκλιο είτε χάρις σε ένα σύστηµα που εξασφαλίζει επαρκή χώρο γύρω από τους φερόµενους εργαζόµενους σε περίπτωση που η κίνηση συνεχιστεί πέρα από ένα τεταρτοκύκλιο, είτε χάρις σε οποιοδήποτε άλλο µηχανισµό ισοδύναµου αποτελέσµατος. Αυτά τα προστατευτικά συστήµατα µπορούν να αποτελούν αναπόσπαστο τµήµα του εξοπλισµού εργασίας. Αυτά τα προστατευτικά συστήµατα δεν απαιτούνται όταν ο εξοπλισµός εργασίας είναι σταθεροποιηµένος κατά τη διάρκεια της χρήσης ή όταν η µερική ή η ολική ανατροπή του εξοπλισµού εργασίας είναι ως εκ του σχεδιασµού του αδύνατη. Εάν σε περίπτωση µερικής ή ολικής ανατροπής, υφίσταται κίνδυνος συνθλιβής των φεροµένων εργαζοµένων µεταξύ τµηµάτων του εξοπλισµού εργασίας και του εδάφους, πρέπει να εγκαθίσταται σύστηµα συγκράτησής τους