ΘΗΡΑΣΙΑ Ι μια διαχρονική διαδρομή
|
|
- Βαυκις Φραγκούδης
- 7 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΘΗΡΑΣΙΑ Ι μια διαχρονική διαδρομή Επιστημονική Επιμέλεια Κλαίρη Παλυβού & Ίρις Τζαχίλη ΑΘΗΝΑ
2 ΘΗΡΑΣΙΑ Ι. Μια διαχρονική διαδρομή THERASIA I. A timeless route Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης Τμήμα Αρχιτεκτόνων Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων Επιστημονική επιμέλεια: Κλαίρη Παλυβού & Ίρις Τζαχίλη 2015 Τα Πράγματα Εκδόσεις Ρωμυλίας 17, Αθήνα Επιμέλεια τόμου: Ελπίδα Συγγελάκη Ηλεκτρονική σελιδοποίηση Σχεδιασμός εξωφύλλου: Σταύρος Χατζηδάκης Φωτογραφία εξωφύλλου: Κώστας Σμπόνιας ISBN:
3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κατάλογος Συγγραφέων...7 Κατάλογος Συντομογραφιών...9 Κλαίρη Παλυβού & Ίρις Τζαχίλη Εισαγωγή...11 Jack L. Davis Εναρκτήρια Ομιλία Last Man Standing Intensive surface survey in Greece, Santorini and Therasia ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Γιώργης Βουγιουκαλάκης Η δημιουργία της Θηρασίας και η μορφολογία της την Ύστερη Εποχή του Χαλκού...20 Kώστας Σμπόνιας, Εmeri Farinetti & Γεωργία Κορδατζάκη Εξερευνώντας ένα ηφαιστειογενές τοπίο: η αρχαιολογική έρευνα επιφανείας στη Θηρασία ( ) και τα πρώτα αποτελέσματα...32 Γεωργία Κορδατζάκη Θηραϊκή και εισηγμένη κεραμική στην προϊστορική Θέση 3 της Θηρασίας: προκαταρκτικά αποτελέσματα...58 Μάγια Ευσταθίου Η Θηρασία κατά τους αρχαίους χρόνους...72 Μαρίνα Βόγκλη Προκαταρκτική παρουσίαση της κεραμικής από τον 5ο μέχρι τον 7ο αιώνα στη θέση της Ρίβας ΙΣΤΟΡΙΑ Ίρις Τζαχίλη Η μακρά διάρκεια στη Θηρασία, η αρχαιολογική επιφανειακή έρευνα και η σιωπή των πηγών Κλαίρη Παλυβού Φανερή και κρυμμένη οίκηση στη Θήρα και τη Θηρασία
4 Ελευθερία Ζέη Οι Κυκλάδες (17ος 18ος αι.): όψεις, απόψεις και ιστοριογραφικά ζητήματα του νησιωτισμού Άγγελος Μπούφαλης Η τοπωνυμική έρευνα στη Θηρασία ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Άλκηστη Δανιήλ & Ανδρέας Ζαχαράτος Η αρχιτεκτονική μιας τυπικής οικιστικής μονάδας στην Αγριλιά Βασιλική Γκουλιοπούλου, Όλγα Μολίδα & Μαριάννα Νάση Οι εκκλησίες της Θηρασίας: Ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου στην Αγριλιά Κώστας Αθανασίου Ξερολιθιές και πεζούλες στη Θηρασία Κατερίνα Ριτζούλη H διαχείριση των υδάτων στο νησί της Θηρασίας Έλενα Ρεϊζίδου Τα ορυχεία θηραϊκής γης στη νότια Θηρασία Mαρία Αρακαδάκη Η Κρήτη στη Θηρασία: πρώτες εικόνες ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ Αλεξάνδρα Μπακαλάκη Κάτι περισσότερο και κάτι λιγότερο από «ένα νησάκι δίπλα στη Σαντορίνη» Κωνσταντίνος Καλαντζής Η Θηρασία ως τόπος: εισαγωγικές σκέψεις για μια εθνογραφία στη σύγχρονη Θηρασία Dimitra Douskos The dispossession from menace: notes on the population of Therasia in relation to volcanic and seismic threats
5 Η δημιουργία της Θηρασίας και η μορφολογία της την Ύστερη Εποχή του Χαλκού Γιώργης Βουγιουκαλάκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Σαντορίνη συγκαταλέγεται μαζί με τα Μέθανα, τη Μήλο και τη Νίσυρο στα ενεργά ηφαίστεια της χώρας μας. Όλα αυτά τα ηφαιστειακά κέντρα βρίσκονται κατανεμημένα κατά μήκος μιας ζώνης πλάτους λίγων δεκάδων χιλιομέτρων και μήκους 450 χιλιομέτρων, η οποία αρχίζει από τον ισθμό της Κορίνθου και καταλήγει στη Νίσυρο (εικ. 1). Επειδή η ζώνη αυτή έχει σχήμα τόξου και σε αυτήν εστιάζεται η πλέον πρόσφατη ηφαιστειακή δράση στο χώρο του Αιγαίου, ονομάζεται «ενεργό ηφαιστειακό τόξο του νοτίου Αιγαίου». Η διάταξη των ηφαιστειακών κέντρων κατά μήκος αυτής της ζώνης ερμηνεύεται με την υποβύθιση της λιθοσφαιρικής πλάκας της Αφρικής κάτω από την περιοχή του Αιγαίου, η οποία δημιουργεί συνθήκες τέτοιες που επιτρέπουν τη γένεση του μάγματος. ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ Στη νοτιοανατολική Θήρα εμφανίζεται το προ-ηφαιστειακό υπόβαθρο, το οποίο αποτελείται από ασβεστόλιθους και σχιστόλιθους, που οικοδομούν το βουνό του Προφήτη Ηλία, το λόφο του Γαβρίλου και τα πρανή του Αθηνιού. Πρόκειται για πετρώματα ηλικίας μεγαλύτερης των 100 εκατομμυρίων ετών, αντίστοιχα με αυτά που εμφανίζονται στα γειτονικά νησιά της Ίου και της Ανάφης (εικ. 1). Η πρώτη ηφαιστειακή δραστηριότητα εκδηλώνεται στην ευρύτερη περιοχή της Σαντορίνης πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια περίπου, στα νοτιοδυτικά της, και δημιουργεί ένα μεγάλο ηφαιστειακό οικοδόμημα. Η ομάδα των νησίδων των Χριστιανών, η Χριστιανή, η Ασκανιά και ο Μέρμιγκας είναι ό,τι απέμεινε μετά τον κατακερματισμό, τη μερική βύθιση και τη διάβρωση αυτού του ηφαιστείου (εικ. 2). Στη στενή περιοχή του νησιωτικού συμπλέγματος της Σαντορίνης η πρώτη ηφαιστειακή δράση εκδηλώνεται πριν από περίπου 1 εκατομμύριο χρόνια. Τη θέση τόσο των πρώτων ηφαιστειακών κέντρων στην περιοχή, όσο και όλων των επόμενων ηφαιστειακών κέντρων του χώρου της Σαντορίνης, την ελέγχει μια βαθιά τεκτονική γραμμή, ένα μεγάλο ρήγμα στο φλοιό της γης, το οποίο ξεκινά από τα Χριστιανά και καταλήγει στην Αμοργό. Αυτή είναι η κύρια βαθιά δίοδος, η οποία επιτρέπει στο μάγμα να ανέλθει στην επιφάνεια. Το ρήγμα αυτό παραμένει ενεργό μέχρι σήμερα και είναι εκείνο το οποίο έδωσε το μεγαλύτερο μικρού βάθους σεισμό του αιώνα στο Αιγαίο, το σεισμό του 1956 που κατέστρεψε μεγάλο μέρος των οικισμών της Σαντορίνης. Κοντά στην επιφάνεια το ρήγμα διακλαδίζεται σε δύο κύριες ηφαιστειοτεκτονικές ενεργές γραμμές, τη γραμμή Κολούμπου και τη γραμμή Καμένης. Κατά μήκος αυτών των γραμμών εντοπίζονται τα κέντρα όλων των ηφαιστειακών δράσεων τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια. Τα παλαιότερα ηφαιστειακά κέντρα της Σαντορίνης εντοπίζονται στη νοτιοδυτική Θήρα, στην περιοχή του Ακρωτηριού. Τα πρώτα ηφαιστειακά προϊόντα αποτίθενται σε μια θάλασσα βάθους μέτρων. Με τη συσσώρευση των ηφαιστιτών και τη θερμική αναθόλωση της περιοχής φτάνουν τα ηφαιστειακά κέντρα Αριστερή σελίδα: Άποψη του ηφαιστειακού συμπλέγματος της Σαντορίνης φωτογραφημένο από τη Θηρασία (Φωτ.: Μαριάννα Νάση 2014).
6 να χερσεύουν κατά το τέλος της πρώιμης ηφαιστειακής δράσης στη Σαντορίνη και να σχηματίζουν τους σημερινούς λόφους του Ακρωτηρίου, από το Φάρο ως τον Αρχάγγελο. Οι πλέον αξιόπιστες ηλικίες, όπως προέκυψε από ραδιοχρονολόγηση των πρώτων χερσαίων λαβών με τη μέθοδο του καλίου αργού, είναι μεταξύ και ετών πριν το παρόν (στο εξής: π.π.). Στη συνέχεια, η ηφαιστειακή δράση μετατοπίζεται βορειότερα, στην περιοχή μεταξύ της σημερινής Θηρασίας και της βόρειας Θήρας. Εκεί οικοδομεί ένα μεγάλο ασπιδόμορφο ηφαίστειο μεταξύ και ετών π.π., το ηφαίστειο του Περιστεριού (οι κύριες εμφανίσεις εντοπίζονται σήμερα γύρω από τον όρμο Περιστέρια). Το ύψος του δεν ξεπερνούσε τα 400 μέτρα και το υψηλότερο σημείο που εμφανίζονται σήμερα οι λάβες του είναι ο Μικρός Προφήτης. Παράλληλα με τη δράση του μεγάλου αυτού ηφαιστείου δραστηριοποιούνται και μικρά ηφαιστειακά κέντρα νοτιότερα από αυτό, γύρω από το τότε νησί του Ακρωτηρίου. Ο Μπάλος, το Μαυροραχίδι, η Κόκκινη Παραλία και η Κοκκινόπετρα είναι τρία από αυτά τα μικρά κέντρα, με ηλικίες μεταξύ και έτη π.π. Αυτή είναι η εποχή που αρχίζουν οι μεγάλες εκρήξεις στη Σαντορίνη. Περίπου κάθε χρόνια από τότε εκδηλώνεται ένα τεράστιο εκρηκτικό γεγονός που τινάζει δισεκατομμύρια τόνους ηφαιστειακής τέφρας στον αέρα. Μικρό μόνο μέρος από αυτό το υλικό αποτίθεται στη Σαντορίνη, δημιουργώντας τα αλλεπάλληλα στρώματα τέφρας που καλύπτουν όλη την περιοχή και οικοδομούν μεγάλο μέρος της. Ο κυριότερος όγκος στάχτης καταλήγει στη βαθιά θάλασσα, ενώ η λεπτότερη τινάζεται δεκάδες χιλιόμετρα ψηλά και ταξιδεύει σε όλο τον πλανήτη. Ορίζοντες λεπτής στάχτης από αυτές τις εκρήξεις έχουν βρεθεί σε ιζήματα της Μεσογείου. Η καταστροφικότερη δράση αυτών των εκρήξεων είναι η κατακρήμνιση του προϋπάρχοντος ηφαιστείου και η δημιουργία καλδέρας. Καθώς δεκάδες κυβικά χιλιόμετρα μάγματος έχουν τιναχθεί στον αέρα, κενώνεται ο μαγματικός θάλαμος και τα πετρώματα που βρίσκονται πάνω από αυτόν κατακρημνίζονται σε βάθη αρκετών χιλιομέτρων δημιουργώντας μια καλδέρα, μια τεράστια εκρηξιγενή χοάνη, η οποία αμέσως κατακλύζεται από τη θάλασσα. Μέσα στην κοιλότητα αυτή συνεχίζει μετά την έκρηξη να αναβλύζει, ήπια πια, το μάγμα και σιγά σιγά την πληροί και αρχίζει να οικοδομεί ένα χερσαίο όρος, ένα νέο ηφαιστειακό οικοδόμημα. Τουλάχιστον τέσσερα καλδερικά βυθίσματα διακρίνονται στα πρανή της καλδέρας της Σαντορίνης. Αυτός ο κύκλος καταστροφής και ανοικοδόμησης του ηφαιστείου επαναλήφθηκε στη Σαντορίνη 12 φορές τα τελευταία χρόνια. Έτσι, ενώ τα παχιά στρώματα της τέφρας πιστοποιούν τις μεγάλες εκρήξεις, οι όγκοι των συμπαγών λαβών που ενδιαστρώνονται σε αυτά είναι μάρτυρες της οικοδόμησης των ηφαιστειακών κέντρων τα οποία κατόπιν κατακρημνίστηκαν από τις εκρήξεις. Στον πίνακα 1 παρατίθενται όλες οι κύριες περίοδοι ηφαιστειακής δράσης. Εικ. 1: Η θέση της Σαντορίνης στο ηφαιστειακό τόξο του νοτίου Αιγαίου (επάνω δεξιά) και ο απλοποιημένος γεωλογικός χάρτης της Σαντορίνης. Η ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΗΡΑΣΙΑΣ Τα παλαιότερα πετρώματα της Θηρασίας εμφανίζονται στην περιοχή του ακρωτηρίου Σημαντήρι, και έχουν ηλικία ετών (πίν. 1, εικ. 3). Πρόκειται για το δυτικό τμήμα ενός ηφαιστειακού κέντρου, το οποίο αποτελείται από ροές λάβας και στρώματα τόφφων. Πάνω από αυτά, εμφανίζονται, στη μεγαλύτερη έκταση των πρανών της καλδέρας, μια σειρά από παχιά στρώματα τέφρας, που έχουν αποτεθεί από τις μεγάλες εκρήξεις, μεταξύ και ετών (Μεσαία Κίσσηρις, Βουρβούλος, Ανώτερες Σκωρίες 1), που συνήθως ενοποιούνται χαρτογραφικά με το όνομα Μεσαίοι 22 Εικ. 2: Σχηματική αναπαράσταση της δημιουργίας της Σαντορίνης έως την Ύστερη Eποχή του Χαλκού. 23
7 Τόφφοι. Οι Μεσαίοι Τόφφοι καλύπτονται από τα ρεύματα λάβας που αποτελούν τις δυτικές απολήξεις του ηφαιστειακού οικοδομήματος του Σκάρου. Στο ανώτερο τμήμα των πρανών της καλδέρας της Θηρασίας δεσπόζει ο μεγάλου πάχους κόκκινου χρώματος πυροκλαστικός σχηματισμός των Ανώτερων Σκωριών 2, ηλικίας ετών. Στη συνέχεια και πάνω από αυτά, αποτίθενται οι θόλοι και τα ρεύματα λάβας των Λαβών Θηρασίας. Στο βορειοανατολικό πρανές της καλδέρας, νότια του ακρωτηρίου της Ρίβας, μεταξύ των Ανώτερων Σκωριών και των Λαβών Θηρασίας, ενδιαστρώνονται ρεύματα λάβας που ανήκουν στο σχηματισμό των Λαβών Οίας. Η προτελευταία μεγάλη καταστροφική έκρηξη της Σαντορίνης εκδηλώνεται πριν από χρόνια, με τον ηφαιστειακό πόρο της να εντοπίζεται πολύ κοντά στο σημερινό ακρωτήριο της Ρίβας, και για αυτό της δίνεται και το όνομα αυτό. Η τέφρα από την έκρηξη Ρίβας καλύπτει όλη τη Θηρασία. Η καλδέρα που δημιουργείται από αυτή διαμορφώνει την τοπογραφία του χώρου της Σαντορίνης που κατοικείται από τον προϊστορικό άνθρωπο (εικ. 2). Η ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΘΗΡΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ Το νησί πάνω στο οποίο κατοικούν οι Σαντορινιοί της Ύστερης Εποχής του Χαλκού ήταν ενιαίο από το Φάρο ως το Ασπρονήσι. Μια μικρή δίοδος μεταξύ Φάρου και Ασπρονησίου επέτρεπε στη θάλασσα να εισέρχεται σε μία κεντρική καλδέρα που στο κέντρο της χέρσευε η κορυφή ενός υποθαλάσσιου ηφαιστείου αντίστοιχου με τις σημερινές Καμένες. Τουλάχιστον το βόρειο τμήμα της καλδέρας ήταν αρκετά ρηχό (15-20 μέτρα βάθος) και επέτρεπε την ανάπτυξη αποικιών φαιοφυκών οι οποίες δημιουργούν ένα χαρακτηριστικό πέτρωμα που ονομάζεται στρωματόλιθος. Μεγάλες ποσότητες θραυσμάτων αυτών των στρωματόλιθων, με ηλικία ετών, έχουν βρεθεί μέσα στην τέφρα της μινωικής έκρηξης, κυρίως στη Θηρασία και στο βόρειο τμήμα της Θήρας. Το νότιο τμήμα της καλδέρας ήταν πιθανά βαθύτερο και προσφερόταν ως ασφαλές και ευρύχωρο λιμάνι. Στο νησί αυτό δόθηκε από τους Εικ. 3: Οι σχηματισμοί που εμφανίζονται στα πρανή της καλδέρας της Θηρασίας, στην περιοχή του Όρμου: 1. Λάβες Σημαντήρι, 2: Μεσαίοι Τόφφοι, 3: Λάβες Σκάρου, 4: Ανώτερες Σκωρίες ΙΙ, 5: Λάβες Θηρασίας. Πίν. 1: Σύνοψη της δραστηριότητας του ηφαιστειακού συμπλέγματος της Σαντορίνης. [1] Ιστορικές καταγραφές [2] Μέση ηλικία από ραδιενεργό άνθρακα σε υπολείμματα φυτών στους τόφφους (Freidrich et al. 1990) και σε κλαδί ελιάς (Freidrich et al. 2006) [3] Μέση ηλικία από ραδιενεργό άνθρακα σε υπολείμματα φυτών στους τόφφους (Pichler & Freidrich 1976), με διόρθωση από Bard et al. (1990) [4] K-Ar ηλικίες από Druitt et al. (1999) [5] Ar ηλικίες από Druitt et al. (1999) [6] Συσχετισμός με τον ορίζοντα στάχτης βαθειάς θάλασσας W-2 των Federman & Carey (1980) [7] Συνεπαγωγή των ηλικιών της Κατώτερης Κίσσηρης 1 και του ηφαιστείου Σημαντήρι
8 γεωλόγους ερευνητές το όνομα της Στρογγύλης, την εποχή που ακόμα πίστευαν ότι επρόκειτο για έναν κλασικό ενιαίο ηφαιστειακό κώνο. Όπως είναι προφανές από την αναπαράσταση της τοπογραφίας του χώρου, η Θηρασία δεν αποτελεί αυτή την περίοδο χωριστή γεωγραφική περιοχή. Συγκρίνοντας το χερσαίο τμήμα του τότε χώρου που σήμερα έχει διαμορφωθεί ως νήσος Θηρασία (εικ. 4), είναι προφανές ότι τότε απουσιάζει όλο το πεδινό δυτικό τμήμα της σημερινής νήσου, καθώς αυτό δημιουργείται το 1613 π.χ., από τις αποθέσεις τέφρας της μινωικής έκρηξης. Αντίθετα, ο τότε χώρος επεκτείνεται ανατολικότερα των σημερινών ορίων του μινωικού καλδερικού βυθίσματος, ιδιαίτερα στην περιοχή του σημερινού Κόρφου. Το προσφορότερο για κατοίκιση μέρος εκείνης της εποχής, προστατευμένο από τους βόρειους ανέμους, στις παρυφές της πλέον πεδινής περιοχής και κοντά στη θαλάσσια δίοδο εισόδου στην καλδέρα, είναι αυτό του νοτιοδυτικού τμήματος, όπου έχουν εντοπιστεί έως σήμερα και τα πλέον πυκνά ίχνη κατοίκισης της Ύστερης Εποχής του Χαλκού. Η ΜΙΝΩΙΚΗ ΕΚΡΗΞΗ Η τελευταία από τις μεγάλες εκρήξεις, την οποία ονομάζουμε μινωική έκρηξη, εκδηλώνεται στην περιοχή της Σαντορίνης το 1613 π.χ. Αυτή προαναγγέλλεται από μία έντονη σεισμική κρίση, η οποία εκδηλώνεται μικρό σχετικά χρονικό διάστημα, λίγες δεκάδες ημέρες, πριν από την έναρξη της έκρηξης. Μεγάλου μεγέθους συχνές σεισμικές δονήσεις καταστρέφουν τις κατοικίες και καθιστούν σχεδόν αδύνατη τη ζωή στο νησί. Η καταστροφική ηφαιστειακή δράση αρχίζει με δύο μικρά εκρηκτικά γεγονότα. Το πρώτο τινάζει στον αέρα μικρή ποσότητα λευκής ελαφρόπετρας, η οποία σκεπάζει με λίγα εκατοστά πάχος το νότιο τμήμα της Θήρας, οδηγούμενη από τους βόρειους ανέμους που έπνεαν στην περιοχή. Το δεύτερο, το οποίο ακολουθεί αμέσως μετά, τινάζει στον αέρα, θρυμματίζοντάς τα σε λεπτή κίτρινη σκόνη, τα παλιότερα πετρώματα που βρίσκονται κοντά στον πόρο, μαζί με μεγάλες ποσότητες υδρατμών. Αυτή η κίτρινη λάσπη καλύπτει επίσης το κεντρικό και νότιο τμήμα της Θήρας με πάχη λίγων εκατοστών. Μέσα σε αυτήν έχουν παρατηρηθεί φύλλα ελιάς και μεγάλο ποσοστό κόκκων γύρης από ελιές και κωνοφόρα δέντρα. Αυτό υποδεικνύει την άνοιξη ως την εποχή κατά την οποία εκδηλώνεται η έκρηξη, γεγονός που υποστηρίζεται και από τα συμπεράσματα των αρχαιολόγων οι οποίοι εργάζονται στην ανασκαφή του Ακρωτηρίου. Στη συνέχεια, και χωρίς καμιά αξιόλογη διακοπή, η ηφαιστειακή δράση κορυφώνεται σε μία τεράστια έκρηξη, τη μεγαλύτερη που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα τα τελευταία χρόνια. Τέσσερις φάσεις καταγράφονται στους μηχανισμούς απόθεσης των προϊόντων της έκρηξης. Κατά την πρώτη φάση, δημιουργείται μια μεγάλη στήλη από τέφρα από την οποία καταπίπτουν τα στρώματα αδρόκοκκης ελαφρόπετρας που βρίσκονται στη βάση της μινωικής τέφρας (αποθέσεις πτώσης). Το ύψος της στήλης τις πρώτες 1-2 ώρες είναι λίγο μεγαλύτερο από 10 χιλιόμετρα, και ο βοριάς που φυσά στην περιοχή κατευθύνει το μεγαλύτερο μέρος της κίσσηρης προς το νότο. Αργότερα, το ύψος της στήλης φτάνει στα 30 με 40 χιλιόμετρα και οι άνεμοι της στρατόσφαιρας, που στην περιοχή έχουν ανατολική νοτιοανατολική φορά, μεταφέρουν την κύρια ομπρέλα της στάχτης προς αυτή την κατεύθυνση. Η πρώτη φάση διαρκεί περίπου 8 ώρες και τινάζει στον αέρα περίπου 2 κυβικά χιλιόμετρα (4,5 δισεκατομμύρια τόνους) μάγματος. Οι αποθέσεις αυτές έχουν μικρά πάχη στην περιοχή της Θηρασίας (δεν ξεπερνούν το μισό μέτρο), καθώς αυτή βρίσκεται στην αντίθετη κατεύθυνση από τη φορά των ανέμων που ελέγχουν το πάχος των αποθέσεων. Αποτέλεσμα αυτής της δράσης είναι η διάβρωση και διάνοιξη του πόρου της έκρηξης, ο οποίος βρισκόταν πάνω στις τότε Καμένες, μεταξύ της σημερινής Νέας Καμένης και του Σκάρου, και πιθανά τη μετακίνησή του βορειότερα, στο τμήμα της βόρειας καλδέρας. Αυτό επιτρέπει στο θαλασσινό νερό να εισχωρήσει στον κρατήρα και να έρθει σε επαφή με το διάπυρο μάγμα. Η τεράστια κινητική ενέργεια που ελευθερώνεται από την εξάτμιση του νερού κονιορτοποιεί μεγάλες ποσότητες μάγματος και τις εκτινάσσει με μεγάλες ταχύτητες ( μέτρα ανά δευτερόλεπτο) καλύπτοντας όλη τη «Στρογγύλη» με λεπτόκοκκη στρωμένη λευκή στάχτη (αποθέσεις ξηρού μεγακυματισμού). Η δεύτερη αυτή φάση διευρύνει ακόμη περισσότερο τον κρατήρα της έκρηξης δίνοντας τη δυνατότητα σε όλο και περισσότερο θαλασσινό νερό να εισέρχεται σε αυτόν. Έτσι περνάμε στην τρίτη φάση, όπου εκτοξεύονται μεγάλες ποσότητες στάχτης με μορφή θερμών λασποροών και οικοδομούν ένα μεγάλο δακτύλιο τόφφων, έως ότου απομονώσουν τον κρατήρα από τη θάλασσα (αποθέσεις υγρού μεγακυματισμού). Εν τω μεταξύ ο κρατήρας έχει διευρυνθεί πολύ, και λόγω της κένωσης του μαγματικού θαλάμου από το μάγμα που έχει εκφορτωθεί, αρχίζει η κατάρρευση της οροφής του ηφαιστειακού οικοδομήματος. Αρχίζει έτσι η τέταρτη φάση, όπου πυρακτωμένα νέφη θρυμματισμένου μάγματος διαφεύγουν από διάφορες ρωγμές του κρατήρα καλδέρας και χύνονται στις πλαγιές του κώνου που έχει δημιουργηθεί από την τρίτη φάση (αποθέσεις πυροκλαστικών ρευμάτων ή πυρομβριτών). Συνολικά, μέσα σε λίγες ημέρες (4-6) τινάζονται στον αέρα περίπου 60 κυβικά χιλιόμετρα μάγματος. Η ελαφρόπετρα και η ηφαιστειακή στάχτη που παράγεται καλύπτει ολοκληρωτικά το εναπομένον νησί με ένα λευκό σάβανο πάχους δεκάδων μέτρων και δημιουργεί όλες τις επίπεδες επιφάνειές του στις βόρειες και ανατολικές ακτές της Θήρας και τις δυτικές ακτές της Θηρασίας. Η ηφαιστειακή στάχτη, ταξιδεύοντας στον αέρα προς τα ανατολικά, απλώνεται σε όλη την ανατολική Μεσόγειο και τη Μικρά Ασία αποθέτοντας στρώμα στάχτης 30 εκατοστών πάχους σε Ρόδο και Κω και 15 εκατοστών σε λίμνες της Μικράς Ασίας. Η πολύ λεπτή στάχτη και τα σταγονίδια θειικού οξέος εισέρχονται στη στρατόσφαιρα Εικ. 4: Σύγκριση της σημερινής τοπογραφίας της Θηρασίας με την απλοποιημένη τρισδιάστατη απεικόνιση του προ-μινωικού ανάγλυφου του χώρου
9 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βουγιουκαλάκης, Γ.E., Στα Γαλάζια Ηφαίστεια: Σαντορίνη. Θήρα: Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής και Τουριστικής Ανάπτυξης Δήμου Θήρας (ΔΕΠΟΤΑΘ). Εικ. 5: Το μετα-μινωικό ενδοκαλδερικό ηφαιστειακό οικοδόμημα των Καμένων. (σε ύψη μεγαλύτερα των 15 χλμ.) και σκεπάζουν με το πέπλο τους όλο τον πλανήτη. Η κατακρήμνιση του ηφαιστείου στον κενωμένο μαγματικό θάλαμο, δημιουργεί τη σημερινή καλδέρα της Σαντορίνης, και αυτή μαζί με την προηγούμενη είσοδο στη θάλασσα πλήθους πυροκλαστικών ρευμάτων τέφρας, προκαλούν μια σειρά παλιρροϊκά κύματα (τσουνάμι) που σαρώνουν τις ακτές του Αιγαίου και τα παράλια της ανατολικής Μεσογείου. Το μεγαλύτερο πάχος των αποθέσεων της μινωικής τέφρας στα τοπογραφικά υψηλά της Θηρασίας ανήκει στη δεύτερη και τρίτη φάση, ενώ στα τοπογραφικά ταπεινά δεσπόζει η τέταρτη φάση. Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ Μετά από την τελευταία μινωική έκρηξη, το παχύρευστο χωρίς αέρια μάγμα, που έχει απομείνει στο μαγματικό θάλαμο, και νέο που αναδύεται, εξέρχεται αργά και ήπια, κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Η ηφαιστειακή αυτή δραστηριότητα οικοδομεί στο κέντρο της καλδέρας την Παλαιά και Νέα Καμένη. Από το 1613 π.χ. ως το 197 π.χ. εκδηλώνονται περιοδικά πλήθος εκχύσεις που δομούν ένα μεγάλο υποθαλάσσιο ηφαιστειακό βουνό, κορυφές του οποίου είναι οι Καμένες (εικ. 5). Η πρώτη χερσαία δράση καταγράφεται το 197 π.χ. από τον σπουδαίο Έλληνα γεωγράφο Στράβωνα. Από τότε έως σήμερα έχουν καταγραφεί 8 ακόμη εκρήξεις (46-47 μ.χ., 726, , , , , , 1950), οι οποίες οικοδόμησαν τις Καμένες, τη νεότερη χέρσο της ανατολικής Μεσογείου. Καμιά από αυτές δεν απέθεσε υλικό στη Θηρασία. 28 Bard, F., Kamelin, B., Fairbranks, R. & Zindler, A Calibration of the 14C timescale over the last years using mass spetrometric U-Th ages from Barbados corals. Nature, 345, σ Bond, A. & Sparks, R.S.J., The Minoan eruption of Santorini, Greece. J Geol Soc Lond, 132, σ Cioni, R., Gurioli, L., Sbrana, A. & Vougioukalakis, G.Ε., Precursors to the Plinian eruptions of Thera (Late Bronze Age) and Vesuvius (AD 79): data from archaeological areas. Phys Chem Earth part A, 25, σ Doumas, C.G., Thera: Pompeii of the Αncient Aegean. London: Thames & Hudson. Druitt, T.H. & Francaviglia, V., Caldera formation on Santorini and the physiography of the islands in the Late Bronze Age. Bull Volcanol, 54, σ Druitt, T.H., Edwards, L., Mellors, R.M., Pyle, D.M., Sparks, R.S.J., Lanphere, M., Davies, M. & Barreirio, B., Santorini Volcano. Geological Society Memoir, no. 19. London: Geological Society. Eriksen, U., Friedrich, W.L., Buchardt, B., Tauber, H. & Thomsen, M.S., The Stronghyle caldera: geological, palaeontological and stable isotope evidence from radiocarbon dated stromatolites from Santorini. Στο: D.A. Hardy, J. Keller, V.P. Galanopoulos, N.C. Flemming & T.H. Druitt (επιμ.), Thera and the Aegean World III, vol. 2: Earth Sciences. Proceedings of the Third International Congress, Santorini, Greece, 3-9 September London: The Thera Foundation, σ Fabbro, G., Druitt, T.H. & Scaillet, S., Evolution of the crustal magma plumbing system durring the build-up to the 22-ka caldera-forming eruption of Santorini. Bull Volcanol, 75, σ Federman, A.N. & Carey, S.N., Electron microprobe correlation of tephra layers from eastern Mediterranean abyssal sediments and the island of Santorini. Quaternary Research, 13, σ Fouqué, F.A., Santorin et ses éruptions. Paris: G. Masson. Francalanci, L., Vougioukalakis, G.Ε., Perini, G. & Manetti, P., A West-East traverse along the magmatism of the South Aegean volcanic arc in the light of volcanological, chemical and isotope data. Στο: M. Fytikas & G.E. Vougioukalakis (επιμ.), The South Aegean Volcanic Arc. Present Knowledge and Future Perspectives. International Conference. Milos, September Elsevier Series Developments in Volcanology 7. Amsterdam & Boston: Elsevier, σ Friedrich, W.L., Wagner, P. & Tauber, H., Radiocarbon dated plant remains from the Akrotiri excavation on Santorini, Greece. Στο: D.A. Hardy, C.G. Doumas, J. Sakellarakis & P. Warren (επιμ.), Thera and the Aegean World III, vol. 1: Archaeology. Proceedings of the Third International Congress, Santorini, Greece, 3-9 September London: The Thera Foundation, 29
10 σ Friedrich, W.L., Kromer, B., Friedrich, M., Heinemeier, J., Pfeiffer, T. & Talamo, S., Santorini eruption radiocarbon dated to B.C. Science, 312, σ Fytikas, M., Kolios, N. & Vougioukalakis, G.E., Post-Minoan volcanic activity of the Santorini volcano. Volcanic hazard and risk forecasting possibilities. Στο: D.A. Hardy, J. Keller, V.P. Galanopoulos, N.C. Flemming & T.H. Druitt (επιμ.), Thera and the Aegean World III, vol. 2: Earth Sciences. Proceedings of the Third International Congress, Santorini, Greece, 3-9 September London: The Thera Foundation, σ Heiken, G. & McCoy, F. Jr., Caldera development during the Minoan eruption, Thera, Cyclades, Greece. J Geophys Res, 89, σ Heiken, G. & McCoy, F. Jr., Precursory activity to the Minoan eruption, Thera, Greece. Στο: D.A. Hardy, J. Keller, V.P. Galanopoulos, N.C. Flemming & T.H. Druitt (επιμ.), Thera and the Aegean World III, vol. 2: Earth Sciences. Proceedings of the Third International Congress, Santorini, Greece, 3-9 September London: The Thera Foundation, σ Moundrakis, D., Pavlides, S., Chatzipetros, A., Meletlidis, S., Tronos, M., Vougioukalakis, G.Ε. & Kilias, A., Active deformation of Santorini. Στο: R. Casale, M. Fytikas, G. Sigvaldasson & G.Ε. Vougioukalakis (επιμ.), The European Laboratory Volcanoes. Proceedings of the 2 nd Workshop. Santorini, Greece, 2-4 May EUR EN. Luxemburg: The European Commission, σ Pfeiffer, T., Vent development during the Minoan eruption (1640 BC) of Santorini, Greece, as suggested by ballistic blocks. J Volcanol Geotherm Res, 106, σ Pichler, H. & Friedrich W., Radiocarbon ages of Santorini volcanics. Nature publishing group, 262 (5567), σ Pichler, H. & Kussmaul, S., Comments on the geological map of the Santorini islands. Στο: C.G. Doumas (επιμ.), Thera and the Aegean World II. Papers and Proceedings of the Second International Scientific Congress, Santorini, Greece, August London: Thera and the Aegean World, σ Sigurdsson, H., Carey, S., Alexandri, M., Vougioukalakis, G.Ε., Croff, K., Roman, C., Sakellariou, D., Anagnostou, C., Rousakis, G., Ioakim, Chr., Gogou, A., Ballas, D., Misaridis, T. & Nomikou, P., Marine investigations of Greece s Santorini volcanic field. EOS Trans Am Geophys Union, 87, σ Sparks, R.S.J. & Wilson, C.J.N., The Minoan deposits: a review of their characteristics and interpretation. Στο: D.A. Hardy, J. Keller, V.P. Galanopoulos, N.C. Flemming & T.H. Druitt (επιμ.), Thera and the Aegean World III, vol. 2: Earth Sciences. Proceedings of the Third International Congress, Santorini, Greece, 3-9 September London: The Thera Foundation, σ Vougioukalakis, G.E., The Minoan eruption and the Aegean world. Αλς, 4, σ Vougioukalakis, G.E., Ioakim, Chr., Economou, G., Perissoratis, C., Lykousis, V. & Sakellariou, D., A distal deep sea ash layer (Y2) from the Cape Riva eruption (Santorini volcanic field) at the East Mediterranean submarine Anaximander Mountains. Στο: A.A. Chatzipetros & S.B. Pavlides (επιμ.), Proceedings of the 5 th International Symposium on Eastern Mediterranean Geology, vol. 3. Thessaloniki, Greece. Θεσσαλονίκη, σ Vougioukalakis, G.E. & Fytikas, M., Volcanic hazards in the Aegean area. Relative risk evaluation and monitoring state of the active volcanic centers. Στο: M. Fytikas & G.E. Vougioukalakis (επιμ.), The South Aegean Volcanic Arc. Present Knowledge and Future Perspectives. Elsevier Series Developments in Volcanology 7. Amsterdam & Boston: Elsevier, σ Therasia s creation and its morphology in the Late Bronze Age George Vougioukalakis Therasia is one of the three remaining land sectors of Santorini s volcanic cone, after the catastrophic Minoan eruption, in 1613 BC. The oldest rocks which outcrop nowadays on Therasia are years old, and the most recent tephra layers which cover it are those of the Minoan eruption. Pre-Minoan Therasia occupied a significantly smaller area than it currently does, as about all of the flat west sector of the present islet was created by the Minoan tephra deposits. For this reason, any Late Bronze Age inhabitation centers or traces have been located or are expected to be found at the present day steep flanks or the eastern limit of the flat area
Παλαιογεωγραφική εξέλιξη της Νισύρου.
Παλαιογεωγραφική εξέλιξη της Νισύρου. Δρ. Παρασκευή Νομικού Λέκτωρ Ωκεανογραφίας Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Η ηφαιστειακή εξέλιξη της Νισύρου άρχισε
Διαβάστε περισσότεραΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 2 η. Σχήμα 1. Γεωλογικός Χάρτης της Σαντορίνης (Zellmer 1998) Μάρτιος 2015 Χ. ΣΤΟΥΡΑΪΤΗ
ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 2 η Σχήμα 1. Γεωλογικός Χάρτης της Σαντορίνης (Zellmer 1998) Μάρτιος 2015 Χ. ΣΤΟΥΡΑΪΤΗ Ηφαιστειακό Τόξο του Αιγαίου - Ηφαιστιακά περώματα της Σαντορίνης Η Σαντορίνη βρίσκεται στο κέντρο
Διαβάστε περισσότεραΒΕΖΟΥΒΙΟΣ ΜΠΑΧΤΣΕΒΑΝΙ ΟΥ ΣΤΡΑΝΤΖΑΛΗ ΙΩΑΝΝΑ & ΑΣΚΑΛΟΥ ΜΙΧΑΛΗΣ
ΒΕΖΟΥΒΙΟΣ ΜΠΑΧΤΣΕΒΑΝΙ ΟΥ ΣΤΡΑΝΤΖΑΛΗ ΙΩΑΝΝΑ & ΑΣΚΑΛΟΥ ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ: 40 49 17 Ν 14 25 32 Ε ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΕΚΡΗΞΗΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ. EYXARISTOYME GIA TIN PROSOXI
Διαβάστε περισσότερα26. Ο ρόλος των ηφαιστείων και των σεισμών στις αλλαγές της φύσης
26. Ο ρόλος των ηφαιστείων και των σεισμών στις αλλαγές της φύσης Οι αλλαγές που συμβαίνουν στη φύση από τα ηφαίστεια και τους σεισμούς τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση σεισμού 1. Που δρουν τα ηφαίστεια
Διαβάστε περισσότεραΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
ΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Ηφαίστειο είναι η ανοιχτή δίοδος από το εσωτερικό της Γης που επιτρέπει την εκροή ή έκρηξη ρευστών πετρωμάτων και αερίων από το εσωτερικό (μανδύας) στην επιφάνεια του στερεού φλοιού
Διαβάστε περισσότεραENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ
1 ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Μάθημα 1: Οι έννοιες και θέση 1. Τι ονομάζεται σχετική θέση ενός τόπου; Να δοθεί ένα παράδειγμα. Πότε ο προσδιορισμός της σχετικής θέσης
Διαβάστε περισσότεραΤ Α Η Φ Α Ι Σ Τ Ε Ι Α
ΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΓΗ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΥΝΗΘΩΣ ΕΚΕΙ ΟΠΟΥ ΔΥΟ Η ΤΡΕΙΣ ΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΟΝΤΑΙ Η ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΟΝΤΑΙ: ΜΙΑ ΜΕΣΟΩΚΕΑΝΕΙΑ ΡΑΧΗ Η ΟΡΟΣΕΙΡΑ, ΟΠΩΣ ΣΤΟ ΜΕΣΟ ΤΟΥ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΥ ΩΚΕΑΝΟΥ, ΔΙΝΕΙ
Διαβάστε περισσότεραΗφαιστειακός Κίνδυνος και Διακινδύνευση: Εκτίμηση και Συμβολή στο Σχεδιασμό Αντιμετώπισής τους από το ΙΓΜΕ
ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΓΕΩΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΣΕ ΚΡΙΣΙΜΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ: ΠΟΛΕΙΣ, ΑΙΓΙΑΛΟΙ, ΚΑΤΟΛΙΣΘΑΙΝΟΥΣΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ, ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ Ηφαιστειακός Κίνδυνος και Διακινδύνευση: Εκτίμηση και Συμβολή στο Σχεδιασμό Αντιμετώπισής
Διαβάστε περισσότεραΚ. Σμπόνιας Ι. Τζαχίλη Δ. Μουλλού ΑΝΙΧΝΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΤΗΣ ΘΗΡΑΣΙΑΣ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Κ. Σμπόνιας Ι. Τζαχίλη Δ. Μουλλού ΑΝΙΧΝΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΤΗΣ ΘΗΡΑΣΙΑΣ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Ηηφαιστειακή έκρηξη της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, που εκδηλώθηκε στην
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται
ΜΑΘΗΜΑ 1 Π. Γ Κ Ι Ν Η Σ 1. Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται 2. Να μπορείς να δώσεις την σχετική γεωγραφική θέση ενός τόπου χρησιμοποιώντας τους όρους
Διαβάστε περισσότεραΚυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα
Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα
Διαβάστε περισσότεραΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΣΤΑ ΓΕΩΔΥΝΑΜΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ. ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥ ΩΡΑΙΟΥ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΣΤΑ ΓΕΩΔΥΝΑΜΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ. ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥ ΩΡΑΙΟΥ ΕΥΘ. ΛΕΚΚΑΣ Χ. ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Περίληψη: Οι γεωδυναμικές διεργασίες
Διαβάστε περισσότεραΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ
ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ Η Σύρος είναι νησί των Κυκλάδων. Πρωτεύουσά της είναι η Ερμούπολη, η οποία είναι πρωτεύουσα της Περιφέριας Νότιου Αιγαίου αλλά και του πρώην Νομού Κυκλάδων. Η Σύρος αναπτύχθηκε ιδιαίτερα
Διαβάστε περισσότεραΜάθημα: Ηφαιστειολογία Καθηγητής: Τ. Σολδάτος Φοιτητές: Παπαδοπούλου Μάρθα 4188 Πισκούλης Παύλος 4195 Τσοπουρίδης Λεωνίδας 4211
Μάθημα: Ηφαιστειολογία Καθηγητής: Τ. Σολδάτος Φοιτητές: Παπαδοπούλου Μάρθα 4188 Πισκούλης Παύλος 4195 Τσοπουρίδης Λεωνίδας 4211 Το Ηφαίστειο Pinatubo Η λέξη Pinatubo σημαίνει: «αυτό που έχει μεγαλώσει»
Διαβάστε περισσότεραΤάξη: Ε ηµοτικού Μάθηµα: Ερευνώ το Φυσικό κόσµο Ενότητα: Τα ηφαίστεια
Τάξη: Ε ηµοτικού Μάθηµα: Ερευνώ το Φυσικό κόσµο Ενότητα: Τα ηφαίστεια ιδακτικοί στόχοι: Να προβληµατιστούν σχετικά µε το πώς δηµιουργείται ένα ηφαίστειο, ποια είναι τα µέρη ενός ηφαιστείου και ποια η σχέση
Διαβάστε περισσότεραΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ Γεωλόγος-MSc Γεωφυσικός ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΟΥ ΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΤΟΥ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΗΣ
Διαβάστε περισσότεραSantoProtect 2017: Διαχείριση Περιβάλλοντος, Κινδύνων & Κρίσεων στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης. Χάρτης Δραστηριοτήτων Σεμιναρίου
1 Περιεχόμενα 3 4 4 6 8 10 12 14 26 28 Καλωσορίσατε! Αντικείμενα Σεμιναρίου Πιστοποίηση ECVET Πρόγραμμα Σεμιναρίου Χάρτης Δραστηριοτήτων Σεμιναρίου Γνωριμία με το νησί των ηφαιστείων Ο Προϊστορικός Οικισμός
Διαβάστε περισσότεραΚ. Σμπόνιας Ι. Τζαχίλη Δ. Μουλλού ΑΝΙΧΝΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΤΗΣ ΘΗΡΑΣΙΑΣ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
Κ. Σμπόνιας Ι. Τζαχίλη Δ. Μουλλού ΑΝΙΧΝΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΤΗΣ ΘΗΡΑΣΙΑΣ: ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Ηηφαιστειακή έκρηξη της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, που εκδηλώθηκε στην
Διαβάστε περισσότεραΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ. Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Το Ελληνικό τόξο
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Το Ελληνικό τόξο ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Ο Ελλαδικός χώρος µε την ευρεία γεωγραφική έννοια του όρου, έχει µια σύνθετη γεωλογικοτεκτονική
Διαβάστε περισσότεραΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ Ηφαίστειο είναι ένα φυσικό άνοιγμα της επιφάνειας της γης απ όπου βγαίνουν κατά καιρούς φλόγες, καπνός και στερεά υλικά λιωμένα(λάβα) που προέρχονται από το
Διαβάστε περισσότεραγεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ)
γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ) Α Κεφ. αβιοτικό κάθε στοιχείο που δεν έχει ζωή 4 αιολική διάβρωση Η διάβρωση που οφείλεται στον άνεμο 5 ακρωτήριο ακτογραμμή
Διαβάστε περισσότεραΓεωργιάδου Μαριλένα Καμασιά Άννα Καμπουράκης Γιώργος Χαραλάμπους Σωκράτης
Συγγραφείς : Γεωργιάδου Μαριλένα Καμασιά Άννα Καμπουράκης Γιώργος Χαραλάμπους Σωκράτης Τι είναι το Τσουνάμί; tsu και nami κύμα του λιμανιού σειρά από ωκεάνια κυμάτα κατά τα οποία μετατοπίζονται μεγάλες
Διαβάστε περισσότεραΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ
1 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΠΙΘΑΝΑ ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΣΤΟ ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ ΝΙΣΥΡΟΥ ΠΡΟ ΡΟΜΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Από Γ. Ε. Βουγιουκαλάκη Αθήνα, Άυγουστος 2003 2 Πιθανά αίτια
Διαβάστε περισσότεραΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΜΑΡΙΑ ΡΕΠΟΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ «ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ» Τμήμα Γενικής Αγωγής Γ -Δ εξάμηνο 2008-09 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΜΑΡΙΑ ΡΕΠΟΥΣΗ
Διαβάστε περισσότεραΙ Ο Ν Ι Ο Σ Λ Ο Γ Ο Σ Protoselida.indd 1 17/03/ :42:43
ΙΟΝΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΙΟΝΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΜΟΣ Ε ΚΕΡΚΥΡΑ 2015 ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Τζελίνα Χαρλαύτη Αθανάσιος Ευσταθίου Σοφία Λαΐου Σύνταξη ύλης: Σοφία
Διαβάστε περισσότεραΔΙ-ΙΔΡΥΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ KAI ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΔΙ-ΙΔΡΥΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Διαβάστε περισσότερα3. Στο παρακάτω πλαίσιο ζωγράφισε το εσωτερικό της γης από την επιφάνεια μέχρι το κέντρο της και να σημειώσεις τα μέρη της.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1: ΞΑΝΑΘΥΜΟΜΑΣΤΕ... 1. Τι ήταν η Παγγαία; Η Παγγαία ήταν ένα συμπαγές κομμάτι με όλες τις ηπείρους που σχηματίστηκε κατά την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών πριν 200 εκατομμύρια χρόνια περίπου.
Διαβάστε περισσότεραΒ4.3 ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ: ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ
Β4.3 ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΤΗΣ ΓΗΣ: ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΩΓΕΝΕΙΣ Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται οι δυνάμεις που διαμορφώνουν την επιφάνεια της Γης; Οι δυνάμεις που διαμορφώνουν την επιφάνεια
Διαβάστε περισσότεραΣυνθετική Εργασία στη Γεωγραφία, Σχολικό έτος 2012 2013, Α Γυμνασίου. Θέμα: «Φυσικές Καταστροφές»
Συνθετική Εργασία στη Γεωγραφία, Σχολικό έτος 2012 2013, Α Γυμνασίου Θέμα: «Φυσικές Καταστροφές» Μαθητές: Θοδωρής Μαραγκάκης Μάνος Παπαστεφανάκης Νίκος Ρομάνος Σίφης Σηφογιαννάκης Περιεχόμενα 1. Τι ονομάζουμε
Διαβάστε περισσότεραθηρασία I μια διαχρονική διαδρομή
θηρασία I μια διαχρονική διαδρομή 1 2 ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΘΗΡΑΣΙΑ Ι μια διαχρονική
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Κατηγορίες µάγµατος Όξινα µάγµατα: (SiO 2 > 65%). Μεγάλη περιεκτικότητα σε πτητικά συστατικά, µικρή πυκνότητα. Βίαιες εκρήξεις Βασικά ή
Διαβάστε περισσότεραΌνομα: Άννα Τομπατσίδου Τάξη: Α γυμνασίου Τμήμα: Α 2. Τα ηφαίστεια-volcanoes
Όνομα: Άννα Τομπατσίδου Τάξη: Α γυμνασίου Τμήμα: Α 2 Τα ηφαίστεια-volcanoes Τι είναι τα ηφαίστεια; Διαρκώς η επιφάνεια της γης αλλάζει, κάποιες αλλαγές οφείλονται σε ενδογενείς παράγοντες. Μια από τις
Διαβάστε περισσότεραΤΑ ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
ΤΑ ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ 1. Το ηφαίστειο Mount Merapi Η Ινδονησία κατέχει την αδιαμφισβήτητα ηγετική θέση στον κόσμο σε ενεργά ηφαίστεια και σεισμούς. Το Mount Merapi βρίσκεται στο κέντρο
Διαβάστε περισσότεραΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΛΟΓΩ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΗΣ ΤΕΦΡΑΣ, ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΟ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ, ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ & ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΛΟΓΩ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΗΣ ΤΕΦΡΑΣ, ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ
Διαβάστε περισσότεραρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 ΩΚΕΑΝΟΙ Ωκεανοί Ωκεάνιες λεκάνες
ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 ΩΚΕΑΝΟΙ Ωκεανοί Ωκεάνιες λεκάνες Ωκεανοί Το νερό καλύπτει τα δύο τρίτα της γης και το 97% όλου του κόσµου υ και είναι κατοικία εκατοµµυρίων γοητευτικών πλασµάτων. Οι ωκεανοί δηµιουργήθηκαν
Διαβάστε περισσότεραΤσουνάμι στην Ελλάδα Αντιμετώπιση Κινδύνου-
Τσουνάμι στην Ελλάδα Αντιμετώπιση Κινδύνου- Πολιτικός Σχεδιασμός & Πολιτική Προστασία ρ Γ. Α. Παπαδόπουλος ιευθυντής Ερευνών, Γεωδυναμικό Ινστιτούτο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών Συν-Πρόεδρος Ομάδας UNESCO
Διαβάστε περισσότεραΗ Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χ
Β. Π. Γ. Π. Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χιλιόμετρα, ενώ με τα νησιά φτάνει τα 30,2
Διαβάστε περισσότεραΟΙ ΥΔΡΙΤΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΩΣ ΚΑΥΣΙΜΗ ΥΛΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANAXIMANDER. Από Δρ. Κωνσταντίνο Περισοράτη
ΟΙ ΥΔΡΙΤΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΩΣ ΚΑΥΣΙΜΗ ΥΛΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ANAXIMANDER Από Δρ. Κωνσταντίνο Περισοράτη Οι υδρίτες (εικ. 1) είναι χημικές ενώσεις που ανήκουν στους κλειθρίτες, δηλαδή
Διαβάστε περισσότεραΕικ.IV.7: Μορφές Κυψελοειδούς αποσάθρωσης στη Νάξο, στην περιοχή της Στελίδας.
ii. Μορφές Διάβρωσης 1. Μορφές Κυψελοειδούς Αποσάθρωσης-Tafoni Ο όρος Tafoni θεσπίστηκε ως γεωμορφολογικός από τον A. Penck (1894), εξαιτίας των γεωμορφών σε περιοχή της Κορσικής, που φέρει το όνομα αυτό.
Διαβάστε περισσότερα1. Το φαινόµενο El Niño
1. Το φαινόµενο El Niño Με την λέξη Ελ Νίνιο, προσφωνούν οι Ισπανόφωνοι το Θείο Βρέφος. Η ίδια λέξη χρησιµοποιείται για να εκφράσει µια µεταβολή του καιρού στις ακτές του Περού, που εµφανίζεται εδώ και
Διαβάστε περισσότεραΓΕΩΦΥΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ SUBDUCTION ZONES ΖΩΝΕΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ ΚΟΥΡΟΥΚΛΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
ΓΕΩΦΥΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ SUBDUCTION ZONES ΖΩΝΕΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ ΚΟΥΡΟΥΚΛΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΖΩΝΕΣ ΚΑΤΑΔΥΣΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥΣ ΑΝΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΖΩΝΩΝ
Διαβάστε περισσότεραθηρασία I μια διαχρονική διαδρομή
θηρασία I μια διαχρονική διαδρομή 1 2 ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΘΗΡΑΣΙΑ Ι μια διαχρονική
Διαβάστε περισσότερα4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο
4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της
Διαβάστε περισσότεραΒασικές μέθοδοι στρωματογραφίας
Βασικές μέθοδοι στρωματογραφίας ΛΙΘΟΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΒΙΟΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΧΡΟΝΟΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Μαγνητοστρωματογραφία Σεισμική στρωματογραφία ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ Παραλληλισμός στρωμάτων από περιοχή σε περιοχή με στόχο
Διαβάστε περισσότεραiv. Παράκτια Γεωμορφολογία
iv. Παράκτια Γεωμορφολογία Η παράκτια ζώνη περιλαμβάνει, τόσο το υποθαλάσσιο τμήμα της ακτής, μέχρι το βάθος όπου τα ιζήματα υπόκεινται σε περιορισμένη μεταφορά εξαιτίας της δράσης των κυμάτων, όσο και
Διαβάστε περισσότεραProject : Θέμα σεισμός. Σεισμοθηλυκά Ταρακουνήματα!!
Project : Θέμα σεισμός Σεισμοθηλυκά Ταρακουνήματα!! Τι είναι σεισμός; Σεισμός είναι η δόνηση ή ξαφνική κίνηση της επιφάνειας της Γης. Ο σεισμός στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται αισθητός από την κίνηση
Διαβάστε περισσότερα0,5 1,1 2,2 4,5 20,8 8,5 3,1 6,0 14,9 22,5 15,0 0,9
ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ E ΕΞΑΜΗΝΟ Ακαδημαϊκό Έτος 2016-2017 ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ (Ο ΩΚΕΑΝΙΟΣ ΠΥΘΜΕΝΑΣ) Βασίλης ΚΑΨΙΜΑΛΗΣ Γεωλόγος-Ωκεανογράφος Κύριος Ερευνητής, ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. Τηλ. Γραφείου: 22910 76378 Κιν.: 6944
Διαβάστε περισσότεραΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Α ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΥΠΕΔΑΦΟΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΓΙΑ: ΘΕΡΜΑΝΣΗ & ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΑΤΜΟΥ, ΟΠΩΣ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Α ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΥΠΕΔΑΦΟΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΓΙΑ: ΘΕΡΜΑΝΣΗ & ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΑΤΜΟΥ, ΟΠΩΣ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ 1 ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ : πώς γίνεται αντιληπτή στην επιφάνεια
Διαβάστε περισσότεραΜέρη-Στάδια του ηφαιστειακού κώνου. Αρχικό «Paleo-Pelee»: Στρώματα πυροκλαστικής λάβας και ηφαιστειακών προϊόντων. Ορατό μέχρι και σήμερα.
PELEE 1 Γεωγραφία 2 Γεωγραφία 3 Μέρη-Στάδια του ηφαιστειακού κώνου Αρχικό «Paleo-Pelee»: Στρώματα πυροκλαστικής λάβας και ηφαιστειακών προϊόντων. Ορατό μέχρι και σήμερα. 4 Μέρη-Στάδια του ηφαιστειακού
Διαβάστε περισσότεραΗ ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει
Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει χαρακτηριστικά «Mare Mediterraneum» ως μεταξύ δύο ηπείρων
Διαβάστε περισσότερα«ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΡΗΧΩΝ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΤΗ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΛΙΣΣΑΒΕΤ Θ. ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ Πτυχιούχος Γεωλόγος «ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΡΗΧΩΝ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΦυσικό Περιβάλλον ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
Κεφάλαιο 1 ο : Εισαγωγή ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Φυσική Γεωγραφία ονοµάζουµε την επιστήµη που µελετά το σύνολο των φυσικών διεργασιών που συµβαίνουν στην επιφάνεια της γης και διαµορφώνουν τις φυσικές ιδιότητες
Διαβάστε περισσότερα2. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
2. 2.1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται συνοπτικά το Γεωλογικό-Σεισμοτεκτονικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής του Π.Σ. Βόλου - Ν.Ιωνίας. Η ευρύτερη περιοχή της πόλης του
Διαβάστε περισσότεραΟ Οικισμός Σκάρκος της Ίου
Ο Οικισμός Σκάρκος της Ίου Εργασία στο μάθημα: Το Νησιωτικό Αιγαίο κατά την 3 η Χιλιετία π.χ. Παναγιώτης Καπλάνης Επιβλέπων Καθηγητής: Βλαχόπουλος Ανδρέας Εαρινό Εξάμηνο 2015 Η Θέση Η Ίος βρίσκεται στο
Διαβάστε περισσότεραΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Θαλάσσια γεωλογική δομή και σεισμική στρωματογραφία της καλδέρας της Σαντορίνης ΚΑΤΣΕΝΗΣ ΗΛΙΑΣ. Επιβλέπων καθηγητής: Γ.
ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θαλάσσια γεωλογική δομή και σεισμική στρωματογραφία της καλδέρας της Σαντορίνης ΚΑΤΣΕΝΗΣ ΗΛΙΑΣ Α.Μ.:07035 Επιβλέπων καθηγητής: Γ. Παπαθεοδώρου Πάτρα Ιανουάριος 2012 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Αρχικά
Διαβάστε περισσότεραΗ ΟΡΕΙΝΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΚΑΜΤΣΑΤΚΑ
Η ΟΡΕΙΝΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΚΑΜΤΣΑΤΚΑ ΔΠΜΣ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ» ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2014 2015 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΙΟΥΡΑΣ ΒΑΝΕΣΣΑ ΜΠΟΥΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ
Διαβάστε περισσότερα2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ
2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ 2.1 Ωκεανοί και Θάλασσες. Σύµφωνα µε τη ιεθνή Υδρογραφική Υπηρεσία (International Hydrographic Bureau, 1953) ως το 1999 θεωρούντο µόνο τρεις ωκεανοί: Ο Ατλαντικός, ο Ειρηνικός
Διαβάστε περισσότεραΗ Παρακολούθηση του ηφαιστειακού συμπλέγματος της Σαντορίνης και οι δραστηριότητες του ΙΜΠΗΣ (Φηρά, 13 Οκτωβρίου 2012)
Η Παρακολούθηση του ηφαιστειακού συμπλέγματος της Σαντορίνης και οι δραστηριότητες του ΙΜΠΗΣ (Φηρά, 13 Οκτωβρίου 2012) Μιχ. Φυτίκας, Ομ. Καθ. Α.Π.Θ. Πρόεδρος Ι.Μ.Π.Η.Σ. Το ΙΜΠΗΣ ιδρύθηκε το 1995 Επιστημονική
Διαβάστε περισσότεραSantoProtect. 5-ΗΜΕΡΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΕΔΙΟΥ Σαντορίνη 28 Μαΐου 1 Ιουνίου ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ:
SantoProtect 5-ΗΜΕΡΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΕΔΙΟΥ Σαντορίνη 28 Μαΐου 1 Ιουνίου ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ: o ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ & ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ o ΣΕΙΣΜΟΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ o ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΤΙΚΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΠου αναπτύσσονται τα ηφαίστεια: Θερμά σημεία και ζώνες υποβύθισης
Ενώ οι σεισμοί και οι τυφώνες μοιάζουν συχνά να είναι οι πιο καταστρεπτικοί τύποι φυσικών καταστροφών, τα ηφαίστεια μπορούν να έχουν περισσότερα εκτεταμένα αποτελέσματα από το καθένα. Όπως η έκρηξη του
Διαβάστε περισσότεραΗ θεσμοθέτηση Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής στη Σαντορίνη, η εμπειρία της bottom-up προσέγγισης
Η θεσμοθέτηση Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής στη Σαντορίνη, η εμπειρία της bottom-up προσέγγισης Βαγγέλης Παράβας, Ανθή Αρβανίτη, Μαίρη Ζώτου, Ελβίρα Καλογεράτου, Δημήτρης Καμπανός, Παρασκευή Νομικού,
Διαβάστε περισσότεραΟι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια
Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια κάτοψη, περισσότερους από έναν ορόφους και στιβαρή κατασκευή.
Διαβάστε περισσότεραΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΚΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΟΥ 38 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΗ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ 14/04/ /04/2016
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΚΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΟΥ 38 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΤΗ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ 14/04/2016-17/04/2016 Η τετραήμερη εκπαιδευτική εκδρομή των μαθητών που συμμετείχαν στα προγράμματα Περιβαλλοντικής
Διαβάστε περισσότεραΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ
ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ MΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝ. ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 9, 157 80 ΖΩΓΡΑΦΟΥ, ΑΘΗΝΑ NATIONAL TECHNICAL
Διαβάστε περισσότεραΟ σεισμός είναι φαινόμενο το οποίο εκδηλώνεται συνήθως χωρίς σαφή προειδοποίηση, δεν μπορεί να αποτραπεί και παρά τη μικρή χρονική διάρκεια του,
Σ Ε Ι Σ Μ Ο Σ Ο σεισμός είναι φαινόμενο το οποίο εκδηλώνεται συνήθως χωρίς σαφή προειδοποίηση, δεν μπορεί να αποτραπεί και παρά τη μικρή χρονική διάρκεια του, μπορεί να προκαλέσει μεγάλες υλικές ζημιές
Διαβάστε περισσότεραΓΕΩ ΥΝΑΜΙΚΗ. Φυσική της Λιθόσφαιρας Κεφάλαιο 7. Καθ. Αναστασία Κυρατζή. Κυρατζή Α. "Φυσική της Λιθόσφαιρας"
ΓΕΩ ΥΝΑΜΙΚΗ Φυσική της Λιθόσφαιρας Κεφάλαιο 7 Καθ. Αναστασία Κυρατζή Κυρατζή Α. "Φυσική της Λιθόσφαιρας" 1 Ανασκόπηση Υπόθεση της Μετάθεσης των ηπείρων Wegener 1912 Υπόθεση της Επέκτασης του θαλάσσιου
Διαβάστε περισσότεραΓεωλογία Β Γυμνασίου με ερωτήσεις Σελίδα 2
1.Τι είναι η γεωλογία; Γεωλογία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη όλων των φυσικών φαινομένων που έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται στο στερεό φλοιό της Γης από την περίοδο σχηματισμού του μέχρι
Διαβάστε περισσότεραΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ
ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Ερευνητική έκθεση Τη φετινή χρονιά κληθήκαμε να κάνουμε μια εργασία σχετικά με τις γειτονίες της Μυτιλήνης. Η μελέτη μας ήταν κυρίως πάνω σε θέματα αρχιτεκτονικής, γεωγραφικής
Διαβάστε περισσότεραΑΣΚΗΣΗ ΠΡΑΞΗ Κεφάλαιο 3 ο
ΑΣΚΗΣΗ ΠΡΑΞΗ Κεφάλαιο 3 ο Μέθοδος σεισμικής ανάκλασης Παραγωγή ελαστικών κυμάτων τεχνητά στην επιφάνεια της γης Ανάκλαση των κυμάτων πάνω σε ασυνέχειες μέσα στο φλοιό της γης Καταγραφή των απευθείας και
Διαβάστε περισσότεραCYCLADIC SEMINAR. Dr. Michael Boyd Senior Research Associate at the McDonald Institute for Archaeological Research, University of Cambridge
CYCLADIC SEMINAR ΤHE ARCHAEOLOGICAL SOCIETY AT ATHENS, 22 PANEPISTIMIOU STREET Tuesday, 7 February 2017, 7 P.M. Dr. Michael Boyd Senior Research Associate at the McDonald Institute for Archaeological Research,
Διαβάστε περισσότερα2. Περιγράφουμε τα στοιχεία του καιρού, σαν να είμαστε μετεωρολόγοι.
1. Παρατηρούμε τον καιρό σήμερα και περιγράφουμε τις συνθήκες που αφορούν τη βροχή, τον άνεμο, τον ήλιο και τη θερμοκρασία. βροχή άνεμος ήλιος-σύννεφα θερμοκρασίαάνεση 2. Περιγράφουμε τα στοιχεία του καιρού,
Διαβάστε περισσότεραθηρασία I μια διαχρονική διαδρομή
θηρασία I μια διαχρονική διαδρομή 1 2 ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΘΗΡΑΣΙΑ Ι μια διαχρονική
Διαβάστε περισσότεραΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. Χριστίνα Στουραϊτη
1 ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Χριστίνα Στουραϊτη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑΣ Δ ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2016-2017 ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΗΜ/ΝΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ 1 η Τετ 22/2/17 Εισαγωγή-
Διαβάστε περισσότεραΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 1. Τι είναι σεισμός; Σεισμός είναι η δόνηση του εδάφους που οφείλεται στη θραύση (σπάσιμο) των πετρωμάτων. 2. Πως δημιουργείται ο σεισμός; Ο σεισμός στον πλανήτη μας συνήθως προκαλείται
Διαβάστε περισσότερα"Λάθος αντιλήψεις που δημιουργούνται από την ελλιπή διδασκαλία των γεωεπιστημών" Αντώνης Δ.Στάης
"Λάθος αντιλήψεις που δημιουργούνται από την ελλιπή διδασκαλία των γεωεπιστημών" Αντώνης Δ.Στάης Η Γεωλογική Γνώση στην Ελλάδα σήμερα Στα ελληνικά σχολεία, εδώ και αρκετά χρόνια, σε αντίθεση με τα σχολεία
Διαβάστε περισσότεραΣχέδιο Μαθήματος Φύλλο Εργασίας Τα ηφαίστεια στην Ελλάδα
Σχέδιο Μαθήματος Φύλλο Εργασίας Τα ηφαίστεια στην Ελλάδα Εισαγωγή: Η σύγχρονη - σε γωολογικούς όρους ηφαιστειακή δραστηριότητα στην Ελληνική Επικράτεια πηγαίνει πίσω περίπου 40 εκατομμύρια χρόνια και συνεχίζει
Διαβάστε περισσότεραΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018 2019 ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ- ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1 Περιεχόμενα ΕΝΟΤΗΤΑ Α : ΧΑΡΤΕΣ Α1.4 Ποιον χάρτη να διαλέξω;. 3 Α1.3 Η χρήση των χαρτών στην καθημερινή
Διαβάστε περισσότεραηαποκάλυψη αρχαιοτήτων στις βορειοανατολικές υπώρειες του λοφώδους
κωνσταντινα Γραβανη e-mail: cgravani@cc.uoi.gr ΠανεΠιστηΜιουΠολη Δουρουτησ: αρχαιολογικεσ ερευνεσ, εργασιεσ και Μελετεσ: συντομη αναφορα ηαποκάλυψη αρχαιοτήτων στις βορειοανατολικές υπώρειες του λοφώδους
Διαβάστε περισσότεραΓεωλογική και γεωμορφολογική μελέτη της Σαντορίνης με τη χρήση Τηλεπισκόπησης και GIS
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΚΗΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΤΣΙΜΠΙΡΗ ΣΤΕΛΛΑ-ΧΡΥΣΗ Πτυχιούχος Γεωλόγος Γεωλογική και γεωμορφολογική μελέτη
Διαβάστε περισσότεραΑ1.5 «Aνακρίνοντας» τους χάρτες
Α1.5 «Aνακρίνοντας» τους χάρτες Ποιο Χάρτη θα χρησιμοποιήσω αν θέλω να μάθω τη θέση της Αφρικής στον κόσμο; Θα χρησιμοποιήσω τον Παγκόσμιο Χάρτη Ποια είναι η θέση της Αφρικής στον κόσμο; Η απάντηση μπορεί
Διαβάστε περισσότεραΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Α ΤΡΙΜΗΝΟΥ
ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Α ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2012-2013 ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2 Ω/εβδοµάδα ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Γεωγραφικές συντεταγµένες ( Ω 2) Παιχνίδια µε τις γεωγραφικές συντεταγµένες Η χρήση των χαρτών
Διαβάστε περισσότεραΤο νησάκι της Δοκού απέχει 7 ναυτικά μίλια από το
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 5 ΝΗΣΟΣ ΔΟΚΟΣ Προβλήτα στο ΚΑΣΤΕΛΛΙ ΚΑΣΤΡΟ Κορυφή ΔΟΚΟΥ Μήκος διαδρομής Χρόνος χωρίς στάσεις Ομορφιά διαδρομής 5,8 χλμ. 2 ώρ. 05 3 * Το νησάκι της Δοκού απέχει 7 ναυτικά μίλια από το λιμάνι της
Διαβάστε περισσότεραΕνεργά ρήγµατα. Ειδικότερα θέµατα: Ο σεισµός ως φυσικό φαινόµενο. Ενεργά ρήγµατα στον Ελλαδικό χώρο και παρακολούθηση σεισµικής δραστηριότητας.
Ενεργά ρήγµατα. Ειδικότερα θέµατα: Ο σεισµός ως φυσικό φαινόµενο. Ενεργά ρήγµατα στον Ελλαδικό χώρο και παρακολούθηση σεισµικής δραστηριότητας. Σκοποί του προγράµµατος είναι η εξοικείωση µε το φαινόµενο
Διαβάστε περισσότεραΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (Ο.Α.Σ.Π.)
1 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (Ο.Α.Σ.Π.) ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ: «ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ ΣΤΟ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΟ ΤΟΞΟ ΤΟΥ
Διαβάστε περισσότεραPROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ
PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ ΑΦΡΙΚΗ Η Αφρική είναι η δεύτερη σε έκταση και πληθυσμό ήπειρος της γης με πληθυσμό περίπου 1 δισ κατοίκους.
Διαβάστε περισσότεραΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ ΤΗΣ ΠΑΡΝΗΘΑΣ (ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1999 ) ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ ΤΗΣ ΠΑΡΝΗΘΑΣ (ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1999 ) ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΓΡΑΜΜΕΝΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ ΚΑΡΑΛΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΜΠΙΣΚΙΝΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΡΟΥΠΑΚΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΑΚΚΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
Διαβάστε περισσότεραΤα σημαντικότερα γεγονότα της Παλαιάς Διαθήκης εκτυλίσσονται στην περιοχή που. Η Μέση Ανατολή στην αρχαιότητα
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ Τα σημαντικότερα γεγονότα της Παλαιάς Διαθήκης εκτυλίσσονται στην περιοχή που ονομάζεται ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ Η Μέση Ανατολή στην αρχαιότητα Ποια σύγχρονα κράτη αποτελούν την περιοχή
Διαβάστε περισσότεραΓεωτεχνική Έρευνα και Εκτίμηση Εδαφικών παραμέτρων σχεδιασμού Η ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης ΑΕΙ για την ΕπικαιροποίησηΓνώσεων Αποφοίτων ΑΕΙ: Σύγχρονες Εξελίξεις στις Θαλάσσιες Κατασκευές Α.Π.Θ. Πολυτεχνείο Κρήτης
Διαβάστε περισσότεραΜια εργασία της μαθήτριας του Γ2 Μαραντίδου Μαρίας
Σπήλαια Μια εργασία της μαθήτριας του Γ2 Μαραντίδου Μαρίας Σπηλαιόβιοι οργανισμοί Ο σκοτεινός και ήσυχος κόσμος των σπηλαίων φιλοξενεί οργανισμούς, που έζησαν, εξελίχθηκαν και προσαρμόστηκαν μέσα στην
Διαβάστε περισσότεραΜετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ):
Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μιχάλης Βραχνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 6 ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΓΗ ΚΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΗΣΗ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΣΤΟ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟΓΕΝΕΣ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΝΙΣΥΡΟΥ ΜΕΛΑΧΡΟΙΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑ ΑΡ.ΜΗΤΡΩΟΥ: 08074
Διαβάστε περισσότεραΚεφάλαιο 1. Lasers και Εφαρμογές τους στο Περιβάλλον. Αλέξανδρος Δ. Παπαγιάννης
Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Lasers και Εφαρμογές τους στο Περιβάλλον Κεφάλαιο 1 Αλέξανδρος Δ. Παπαγιάννης Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειτα
Διαβάστε περισσότεραΑκολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας
Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας Ακολούθησέ με... στον οικισμό του Ακρωτηρίου της Θήρας Ακρωτήρι Το Ακρωτήρι της Θήρας είναι ο σημαντικότερος προϊστορικός οικισμός των Κυκλάδων. Διατηρήθηκε
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ. Φύλλο εργασίας 1 Το φυσικό περιβάλλον της Αφρικής. Ονοματεπώνυμο Τάξη... Ημερομηνία.
Ενότητα Ηπειροι (στιγμιότυπα): Η Αφρική Φύλλο εργασίας 1 Το φυσικό περιβάλλον της Αφρικής Γεωλογία - Γεωγραφία A Γυμνασίου Ονοματεπώνυμο Τάξη... Ημερομηνία. Πρώτη εργασία : Η θέση της Αφρικής στον παγκόσμιο
Διαβάστε περισσότεραΜΝΗΜΕΣ ΓΑΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΗΘΥ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ Η κεντρική θεματική ενότητα παρουσιάζει το πολύπλοκο σύμπλεγμα των ελληνικών νησιών και διηγείται τη γεωλογική ιστορία της περιοχής του Αιγαίου, που γεννήθηκε από τον
Διαβάστε περισσότεραΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ. Ερευνητικό Έργο:
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ Ερευνητικό Έργο: Διερεύνηση των επιπτώσεων της διασποράς αδρανών υλικών στο θαλάσσιο περιβάλλον των βόρειο-ανατολικών ακτών της Κιμώλου DRAFT 27/11/2006 Τεχνική Έκθεση με θέμα:
Διαβάστε περισσότεραΣΧΕ ΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Ε ΤΑΞΗ- ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ- ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ»
ΣΧΕ ΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Ε ΤΑΞΗ- ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ- ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ» Παπανδρέου Σταυρούλα Β Γενική Αρ.Μητρώου: 1. Μάθηµα ιδακτική ενότητα Η διδακτική ενότητα αφορά τις αλλαγές στην επιφάνεια της γης
Διαβάστε περισσότεραΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΤΩΝ ΤΑΣΕΩΝ
ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΤΩΝ ΤΑΣΕΩΝ Εισαγωγή: Η σεισμικότητα μιας περιοχής χρησιμοποιείται συχνά για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικών με τις τεκτονικές διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα εκεί. Από τα τέλη του
Διαβάστε περισσότεραΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΘΕΜΑΤΑ. ήταν ο κάθε ένας από αυτούς και σε ποιον από αυτούς σχηματίστηκε η Ελλάδα;
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑ 1 ο (Μονάδες 3,3) 1. Ποια είναι η διοικητική ιεραρχία των πόλεων στην Ελλάδα; Πως λέγεται ο διοικητής του κάθε διοικητικού τομέα; 2. Ποιους γεωλογικούς αιώνες περιλαμβάνει η γεωλογική
Διαβάστε περισσότεραΔΙΑΒΡΩΣΗ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ. Δρ Γεώργιος Μιγκίρος
ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΕΞΩΜΑΛΥΝΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ Δρ Γεώργιος Μιγκίρος Καθηγητής Γεωλογίας ΓΠΑ Ο πλανήτης Γη έτσι όπως φωτογραφήθηκε το 1972 από τους αστροναύτες του Απόλλωνα 17 στην πορεία τους για τη σελήνη. Η
Διαβάστε περισσότερα