Σύγχρονες μορφές Χρηματοδότησης

Transcript

1 Σύγχρονες μορφές Χρηματοδότησης Ενότητα 7: Μίσθωση- Leasing Καθ. Αλεξανδρίδης Αναστάσιος Δρ. Αντωνιάδης Ιωάννης Τμήμα Διοίκηση Επιχειρήσεων (Κοζάνη)

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

4 Σκοποί ενότητας Nα εισαγάγει τον εκπαιδευόμενο στις βασικές έννοιες της μίσθωσης. Nα εμβαθύνει στις διακρίσεις των μισθώσεων. Nα παρουσίασει τις απαραίτητες λογιστικές εγγραφές και τα ωφέλη που προκύπτουν. Nα παρουσίασει διαφορετικά είδη μισθώσεων και τη σημασία τους. 4

5 Περιεχόμενα ενότητας Μίσθωση-Ορισμοί. Κατάταξη μισθώσεων. Χρηματοδοτικές μισθώσεις. Λειτουργικές μισθώσεις. Λογιστικός χειρισμός. 5

6 ΜΙΣΘΩΣΗ- ΟΡΙΣΜΟΙ (1/6) Στην ανάλυση της «Μίσθωσης» ως μιας σύγχρονης μορφής χρηματοδότησης χρησιμοποιείται μια σειρά εννοιών και όρων τους οποίους σας παραθέτουμε όπως περιλαμβάνονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και καταγράφονται στο Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο 17 «Μισθώσεις». 6

7 ΜΙΣΘΩΣΗ- ΟΡΙΣΜΟΙ (2/6) Μίσθωση. Είναι μία συμφωνία, στην οποία ο εκμισθωτής μεταβιβάζει στον μισθωτή, με αντάλλαγμα μία πληρωμή ή μία σειρά πληρωμών, το δικαίωμα χρήσης ενός στοιχείου ενεργητικού για μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Χρηματοδοτική Μίσθωση ( finance lease). Χαρακτηρίζεται μία σύμβαση μισθώσεως με την οποία ο εκμισθωτής μεταβιβάζει ουσιαστικά όλους τους κινδύνους και τα οφέλη τα οποία είναι σύμφυτα με την κατοχή του περιουσιακού στοιχείου, ανεξάρτητα από την τελική μεταβίβαση ή μη του τίτλου κυριότητας. Λειτουργική Μίσθωση (operating lease). Το ΔΛΠ 17 ορίζει αρνητικά την λειτουργική μίσθωση, ως κάθε μίσθωση που δεν είναι χρηματοοικονομική. 7

8 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΚΜΙΣΘΩΤΩΝ Αναγνωρίζονται δύο κατηγορίες εκμισθωτών, για κάθε μία από τις οποίες το ΔΛΠ 17 επιφυλάσσει διαφορετικό λογιστικό χειρισμό: Κατασκευαστές, έμποροι (Manufacturer or dealer lessors). Σε μία τυπική συναλλαγή leasing εμπλέκονται τρία διαφορετικά πρόσωπα: Εκμισθωτής. Μισθωτής. Προμηθευτής του προς εκμίσθωση περιουσιακού στοιχείου Δύναται, ωστόσο, ο εκμισθωτής να είναι ταυτοχρόνως ο προμηθευτής του στοιχείου. Λοιποί: Στους λοιπούς εκμισθωτές συγκαταλέγονται οι εταιρίες leasing του ν.1665/1986 και μία κοινή εταιρία εκμισθωτή που δεν λειτουργεί υπό το ειδικό καθεστώς του ανωτέρω νόμου. 8

9 ΜΙΣΘΩΣΗ- ΟΡΙΣΜΟΙ (3/6) Μη ακυρώσιμη σύμβαση. Χαρακτηρίζεται κάθε σύμβαση που δύναται να ακυρωθεί μόνο: Με την επέλευση κάποιου απρόβλεπτου γεγονότος. Με την έγκριση του εκμισθωτή. Εφόσον ο μισθωτής συνάψει μία νέα μίσθωση για το ίδιο ή ισοδύναμο περιουσιακό στοιχείο με τον ίδιο εκμισθωτή. Με την πληρωμή από το μισθωτή ενός πρόσθετου ποσού, το ύψος του οποίου κατά την έναρξη της μισθωτικής σχέσης εξασφαλίζει σε ένα βαθμό τη μη διακοπή της μίσθωσης. 9

10 ΜΙΣΘΩΣΗ- ΟΡΙΣΜΟΙ (4/6) Ημερομηνία έναρξης μίσθωσης (the commencement of the lease term). Λογίζεται η ημερομηνία από την οποία ο μισθωτής δικαιούται να εξασκήσει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει το μισθωθέν περιουσιακό στοιχείο. Μισθωτική περίοδος (the lease term). Είναι η αμετάκλητη χρονική περίοδος για την οποία ο μισθωτής έχει συμβληθεί να μισθώσει το περιουσιακό στοιχείο, καθώς και κάθε επιπλέον περίοδος για την οποία ο μισθωτής έχει το δικαίωμα να παρατείνει τη μίσθωση του περιουσιακού στοιχείου, με ή χωρίς αύξηση του μισθώματος, εφόσον είναι μάλλον βέβαιο κατά την έναρξη της μισθωτικής σχέσης, ότι ο μισθωτής θα ασκήσει το δικαίωμα αυτό. 10

11 ΜΙΣΘΩΣΗ- ΟΡΙΣΜΟΙ (5/6) Ελάχιστη καταβολή μισθώματος (minimum lease payments). Καλείται το σύνολο των μισθωμάτων που ο μισθωτής οφείλει ή μπορεί να υποχρεωθεί, να καταβάλλει κατά τη μισθωτική περίοδο, μη συμπεριλαμβανομένου του ενδεχόμενου μισθώματος, του κόστους επισκευής και συντήρησης και των φόρων που καταβάλλονται από τον εκμισθωτή και επιστρέφονται σε αυτόν, καθώς επίσης: Από πλευράς μισθωτή, κάθε ποσό εγγυημένο από τον ίδιο ή από τρίτο μέρος που συνδέεται με τον μισθωτή. Από πλευράς εκμισθωτή, κάθε υπολειμματική αξία εγγυημένη στον εκμισθωτή από: Το μισθωτή, Έναν τρίτο που συνδέεται με το μισθωτή ή Ένα ανεξάρτητο τρίτο μέρος, που έχει την οικονομική δυνατότητα να τιμήσει την εγγύηση αυτή. 11

12 ΜΙΣΘΩΣΗ- ΟΡΙΣΜΟΙ (6/6) Εύλογη αξία (fair value). Είναι το ποσό για το οποίο ένα περιουσιακό στοιχείο θα ανταλλασσόταν ή μία υποχρέωση θα διακανονιζόταν μεταξύ δύο μερών που ενεργούν με επίγνωση και με τη θέληση τους σε μία συναλλαγή σε καθαρά εμπορική βάση. Οικονομική ζωή (economic life). Η περίοδος κατά τη διάρκεια της οποίας ένα περιουσιακό στοιχείο αναμένεται να χρησιμοποιείται οικονομικά από έναν ή περισσότερους χρήστες. Ο αριθμός των μονάδων παραγωγής ή όμοιων μονάδων, τις οποίες ένας οι περισσότεροι χρήστες αναμένουν να λάβουν από το περιουσιακό στοιχείο. 12

13 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ (1/4) Βασικό κριτήριο κατάταξης μισθώσεων. Η έκταση στην οποία οι κίνδυνοι και οι ωφέλειες που ακολουθούν την κυριότητα ενός μισθωμένου περιουσιακού στοιχείου ανήκουν στον μισθωτή ή στον εκμισθωτή. Η διάκριση εξαρτάται από τους ειδικότερους όρους που περιλαμβάνονται σε κάθε σύμβαση μίσθωσης. Ως χρηματοδοτική κατατάσσεται η μίσθωση αν μεταβιβάζει ουσιαστικά όλους τους κινδύνους και τις ωφέλειες που συνοδεύουν την κυριότητα ενός στοιχείου, ανεξαρτήτως μεταβίβασης ή μη του τίτλου κυριότητας του περιουσιακού στοιχείου. Ως λειτουργική κατατάσσεται η μίσθωση αν δεν μεταβιβάζει ουσιαστικά όλους τους κινδύνους και τις ωφέλειες που συνοδεύουν την κυριότητα. 13

14 ΣΤΟΧΟΙ ΜΙΣΘΩΣΗΣ Λειτουργική Μίσθωση. Ο εκμισθωτής επιδιώκει την είσπραξη ενός ικανοποιητικού μισθώματος. Συνεχίζει, ωστόσο, να είναι υποχρεωμένος να συντηρεί το περιουσιακό στοιχείο καθώς και να φέρει τους κινδύνους και να αποκομίζει τα οφέλη που προκύπτουν από το εκμισθωμένο στοιχείο. Χρηματοδοτική Μίσθωση. Στόχος είναι η όσο το δυνατόν αποδοτικότερη τοποθέτηση των κεφαλαίων. Η μέριμνα για τη συντήρηση και τη βελτίωση του περιουσιακού στοιχείου βαραίνει το μισθωτή. 14

15 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ (2/4) Σχήμα 1: ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ. Πηγή: Δίδάσκων (2015). 15

16 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ (3/4) Λοιπές ενδείξεις οι οποίες, από μόνες τους, ή συνδυαζόμενες, οδηγούν στο χαρακτηρισμό της σύμβασης ως χρηματοδοτική: Αν ο μισθωτής δύναται να ακυρώσει τη μίσθωση, οι ζημίες του εκμισθωτή, που συνδέονται με την ακύρωση, καλύπτονται από τον μισθωτή. Αν κέρδη και ζημίες από τη διακύμανση της εύλογης αξίας του υπολείμματος ανήκουν στο μισθωτή. Αν ο μισθωτής έχει τη δυνατότητα να παρατείνει τη μίσθωση με μίσθωμα που είναι σημαντικά χαμηλότερο από το τρέχον μίσθωμα της αγοράς. 16

17 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ (4/4) Η κατάταξη μιας μίσθωσης ως χρηματοδοτική ή λειτουργική βασίζεται στην ουσία της συναλλαγής και όχι στον τύπο της σύμβασης. Η κατάταξη της μίσθωσης πρέπει να γίνεται κατά την έναρξή της. Τυχόν αλλαγές στους όρους μίσθωσης κατά τρόπο που συνεπάγονται μία διαφορετική κατάταξη της σύμβασης οδηγούν σε αναθεωρημένη συμφωνία η οποία θεωρείται νέα συμφωνία μέχρι τη λήξη της και θα πρέπει ως εκ τούτου να γίνει εκ νέου κατάταξή της. 17

18 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ (1/2) Η επιχείρηση «Leasing B.» υπέγραψε με την εταιρία «Παπαδόπουλος ΑΕ» μία συμφωνία μίσθωσης μηχανημάτων με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Έναρξη Μίσθωσης: Ωφέλιμη Ζωή Μηχανήματος: 10 έτη Κόστος Μηχανήματος: Διάρκεια Μίσθωσης: 10 έτη Επιτόκιο: 6% Παρέχεται στον μισθωτή το δικαίωμα εξαγοράς των μηχανημάτων στο τέλος της μίσθωσης, έναντι ενός συμβολικού ποσού. Να αναγνωρίσετε το είδος της σύμβασης- Χρηματοδοτική ή Λειτουργική- και να παραθέσετε τα κριτήρια κατάταξης. 18

19 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ (2/2) Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, παρατηρούμε τα ακόλουθα: Ο τίτλος ιδιοκτησίας των μηχανημάτων μεταβιβάζεται από τον εκμισθωτή στον μισθωτή στο τέλος της μίσθωσης. Η διάρκεια της μίσθωσης καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της ωφέλιμης ζωής των μηχανημάτων. Κατά την έναρξη της μίσθωσης, η παρούσα αξία των ελάχιστων μισθωμάτων ταυτίζεται με την εύλογη αξία του παγίου. Συνεπώς, πρόκειται για ένα παράδειγμα χρηματοδοτικής μίσθωσης. 19

20 Λογιστικές Εγγραφές ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ. 20

21 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ Αρχική Αναγνώριση- Μισθωτές Σύμφωνα με τις διατάξεις του ΔΛΠ 17, κατά την έναρξη της μισθωτικής περιόδου, οι μισθωτές οφείλουν να αναγνωρίζουν τις χρηματοδοτικές μισθώσεις ως στοιχεία του ενεργητικού και υποχρεώσεων στους ισολογισμούς τους, με ποσό ίσο προς την εύλογη αξία των περιουσιακών στοιχείων που μισθώνονται ή αν είναι χαμηλότερη, με την παρούσα αξία των ελάχιστων καταβολών μισθωμάτων, η κάθε μία προσδιοριζόμενη κατά την έναρξη της μίσθωσης. Το επιτόκιο που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της παρούσας αξίας των ελάχιστων καταβολών μισθωμάτων είναι το τεκμαρτό επιτόκιο της μίσθωσης. Αν ο υπολογισμός αυτού δεν είναι εφικτός, χρησιμοποιείται ως προεξοφλητικό επιτόκιο το διαφορικό επιτόκιο δανεισμού, δηλαδή το επιτόκιο με το οποίο ο μισθωτής θα μπορούσε να δανειστεί χρήματα από την αγορά για να αγοράσει το περιουσιακό στοιχείο. 21

22 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ Αρχική Αναγνώριση- Εκμισθωτές Οι εκμισθωτές οφείλουν να αναγνωρίζουν τα κατεχόμενα περιουσιακά στοιχεία που είναι αντικείμενα της χρηματοδοτικής μίσθωσης στον Ισολογισμό και τα εμφανίζουν ως απαίτηση με ποσό ίσο με την καθαρή επένδυση στη μίσθωση. Καθώς στη χρηματοδοτική μίσθωση, οι κίνδυνοι που συνοδεύουν την κυριότητα του περιουσιακού στοιχείου μεταβιβάζονται από τον εκμισθωτή στον μισθωτή, οι απαιτήσεις των μισθωμάτων αντιμετωπίζονται από την πλευρά του εκμισθωτή ως εξόφληση κεφαλαίου και ως χρηματοοικονομικό έσοδο που είναι η εξόφληση και η ανταμοιβή του εκμισθωτή για την επένδυση και τις υπηρεσίες του. 22

23 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ Αρχική Αναγνώριση Οι εκμισθωτές οφείλουν να εμφανίζουν στον Ισολογισμό τους τα στοιχεία που εκμισθώνουν, ανάλογα με τη φύση κάθε στοιχείου. Αναφορικά με τον λογιστική αναγνώριση από μέρους του μισθωτή, το ΔΛΠ 17 δεν προβλέπει την αναγνώριση κάποιου στοιχείου υποχρέωσης. Υποχρέωση τόσο του εκμισθωτή όσο και του μισθωτή είναι η αναγνώριση στα βιβλία αυτών των εσόδων και των εξόδων που προκύπτουν αντίστοιχα από τα μισθώματα, σύμφωνα με την υφιστάμενη μισθωτική σχέση. 23

24 ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΑΜΕΣΩΝ ΕΞΟΔΩΝ ΜΙΣΘΩΣΗΣ Σχήμα 2: ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΑΜΕΣΩΝ ΕΞΟΔΩΝ ΜΙΣΘΩΣΗΣ. Πηγή: Διδάσκων (2015). 24

25 ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ (1/2) Χρηματοδοτική Μίσθωση. Μισθωτής. Τα ποσά που καταβάλλονται ως ελάχιστα μισθώματα κατανέμονται σε: έξοδα χρηματοδότησης (χρεωστικοί τόκοι). απόσβεση του ανεξόφλητου ποσού της υποχρέωσης (χρεολύσιο). Εκμισθωτής. Τα ποσά που εισπράττονται ως μισθώματα κατανέμονται σε: έσοδα χρηματοδότησης (πιστωτικοί τόκοι). μείωση του ανεξόφλητου ποσού της απαίτησης. 25

26 ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ (2/2) Λειτουργική Μίσθωση. Μισθωτής. Τα μισθώματα λογίζονται ως έξοδα. Εκμισθωτής. Τα μισθώματα λογίζονται ως έσοδα με την ευθεία μέθοδο. 26

27 ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Χρηματοδοτική Μίσθωση Πίνακας 1: ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ-Χρηματοδοτική Μίσθωση. Πηγή: Διδάσκων (2015). 27

28 ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Λειτουργική Μίσθωση Πίνακας 2: ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ- Λειτουργική Μίσθωση. Πηγή: Διδάσκων (2015). 28

29 ΣΥΝΑΛΛΑΓΗ ΠΩΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΜΙΣΘΩΣΗΣ Καλείται η συμφωνία πώλησης και στη συνέχεια μίσθωσης ενός πάγιου περιουσιακού στοιχείου (SALE AND LEASEBACK). Καταγράφονται οι ακόλουθες κινήσεις: Πώληση του περιουσιακού στοιχείου σε μία εταιρία leasing. Ταυτόχρονη μίσθωση του περιουσιακού στοιχείου το οποίο είναι απαραίτητο για την εκτέλεση των εργασιών του μισθωτή, με την καταβολή του ανάλογου μισθώματος. 29

30 ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ (1/2) Ο λογιστικός χειρισμός εξαρτάται από το είδος της σύμβασης. Λειτουργική Μίσθωση. Ο χειρισμός της σύμβασης λογιστικά επηρεάζεται από την τιμή πώλησης, την εύλογη αξία και την λογιστική αξία, με το αποτέλεσμα να αναγνωρίζεται άμεσα. Τιμή Πώλησης = Εύλογη Αξία. Το κέρδος/ ζημία που προκύπτει αναγνωρίζεται άμεσα στα αποτελέσματα. Τιμή Πώλησης < Εύλογη Αξία. Το κέρδος/ ζημία αναγνωρίζεται άμεσα στα αποτελέσματα ή μεταφέρεται στα έξοδα επόμενων χρήσεων και αποσβένεται κατά τη διάρκεια της σύμβασης. Τιμή Πώλησης > Εύλογη Αξία. Η διαφορά μεταφέρεται στα έσοδα επόμενων χρήσεων και αποσβένεται κατά τη διάρκεια της σύμβασης. 30

31 ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ (2/2) Χρηματοδοτική Μίσθωση. Κέρδος για τον πωλητή-μισθωτή. Δεν πρέπει να αναγνωρίζεται άμεσα, αλλά να κατανεμηθεί στη διάρκεια ζωής της μίσθωσης. Ζημία για τον Πωλητή-μισθωτή. Δεν αναγνωρίζεται εκτός αν πρόκειται για απομείωση αξίας του περιουσιακού στοιχείου, οπότε η λογιστική αξία μειώνεται στο ανακτήσιμο ποσό. 31

32 Γιατί leasing; Στο leasing δεν είναι απαραίτητη η εκταμίευση μετρητών για την αγορά περιουσιακού στοιχείου από την ενδιαφερόμενη επιχείρηση ή τον ιδιώτη. Το γεγονός αυτό λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας στην ανάληψη σοβαρών επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, καθώς στην περίπτωση χρηματοδότησης με εναλλακτικούς τρόπους απαιτείται η συμμετοχή της ίδιας της επιχείρησης ή του ιδιώτη στο χρηματοδοτικό σχήμα σε ποσοστό που συχνά υπερβαίνει το 25%. 32

33 Βιβλιογραφία Επιχειρηματικότητα και Επιχειρηματικές Αποφάσεις, Δημήτριος Λ. Παπαδόπουλος, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη Επιχειρηματική Ανάλυση και Προσδιορισμός Αξίας, Δημήτριος Λ. Παπαδοπούλου, Γιάννης Τ. Λαζαρίδης, Θεσσαλονίκη Λογιστική Τραπεζών, Γεώργιος Κόντος, Εκδόσεις Διπλογραφία, Αθήνα Χρηματοοικονομική Διοίκηση, Δημήτριος Λ. Παπαδοπούλου, Γιάννης Τ. Λαζαρίδης, Θεσσαλονίκη Χρηματοοικονομική Διοίκηση- Θεωρία και Πρακτική, Δημήτριος Βασιλείου, Νικόλαος Ηρειώτης, Εκδόσεις Rosili. 33

34 Τέλος Ενότητας

35 Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Καθ. Αλεξανδρίδης Αναστάσιος Δρ. Αντωνιάδης Ιωάννης. «Σύγχρονες μορφές Χρηματοδότησης». Έκδοση: 1.0. Κοζάνη Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: 35

36 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 36

37 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 37