Κατάσταση των ναρκωτικών στην Κύπρο και τρόποι αντιμετώπισης

Transcript

1 Κατάσταση των ναρκωτικών στην Κύπρο και τρόποι αντιμετώπισης Ιωάννα Γιασεμή Αν. Προϊστάμενη Τμήματος Παρακολούθησης/ ΕΚΤΕΠΝ Αντιναρκωτικό Συμβούλιο Κύπρου

2 Δείκτης επικράτησης της χρήσης στο γενικό και μαθητικό πληθυσμό Δείκτης επικράτησης της χρήσης στο γενικό και μαθητικό πληθυσμό (15-64 ετών) Εφαρμογή μέσα από διεξαγωγή ερευνών στα κράτη µέλη µε κοινά εργαλεία και μεθοδολογία, ώστε να προκύπτουν συγκρίσιμα στοιχεία. Έρευνα γενικού πληθυσμού (15-64 ετών) - διεξαγωγή κάθε 3 χρόνια Πανευρωπαϊκή έρευνα μαθητικού πληθυσμού - ESPAD (15-16 ετών) - κάθε 4 χρόνια Στόχος: η παροχή έγκυρων, αξιόπιστων και συγκρίσιμων πληροφοριών σχετικά με την έκταση, τα πρότυπα χρήσης ψυχοδραστικών ουσιών στον πληθυσμό

3 Κάνναβη γενικός πληθυσμός Γενικός πληθυσμός (15-64 ετών) Η πιο διαδεδομένη παράνομη ουσία χρήσης Τάση για δοκιμή: ετών

4 % Κάνναβη γενικός πληθυσμός Χρήση κάνναβης στο γενικό πληθυσμό (%) (Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας του 212) 9,9 Χρήση κάνναβης στην Κύπρο και ΕΕ (%) 24, Έστω και μια φορά στη ζωή στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) 2,2 Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) 4,2 Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) χρήση κάνναβης στους νεαρούς ενήλικες (15-34 ετών) ,9 Έστω και μια φορά στη ζωή στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) 2,2 6,6 Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) Κύπρος ΕΕ 4,2 13,3 Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) χρήση κάνναβης στους νεαρούς ενήλικες (15-34 ετών)

5 % % Κάνναβη γενικός πληθυσμός Χρήση κάνναβης στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) ανά έτος Πρόσφατη και τρέχουσα συνέχιση της χρήσης κάνναβης , , ,6 1 9, ,6 2,1 1,4 4,3 2,5 2,2 1, , Χρήση έστω και μια φορά σε όλη τη ζωή Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) χρήση Πρόσφατη συνέχιση της χρήσης (αναλογία των ατόμων που έχουν δοκιμάσει μια ουσία έστω και μια φορά στη ζωή και έχουν κάνει χρήση της ουσίας τους τελευταίους 12 μήνες) Τρέχουσα (κατά τον τελευταίο μήνα) χρήση Τρέχουσα συνέχιση της χρήσης (αναλογία ατόμων που δοκίμασαν την ουσία και έχουν κάνει χρήση τον τελευταίο μήνα)

6 Κάνναβη μαθητικός πληθυσμός Πηγή: Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Ερευνών στον Μαθητικό Πληθυσμό σχετικά με το Αλκοόλ και τα άλλα Ναρκωτικά (ESPAD) 211

7 Δείκτης Αίτησης Θεραπείας Συστηματική καταγραφή των χαρακτηριστικών των χρηστών που ζητούν βοήθεια από τα θεραπευτικά προγράμματα της χώρας Συγκεκριμένο πρωτόκολλο συλλογής πληροφοριών και εργαλείο Χρήσιμες πληροφορίες σε όσους παρέχουν θεραπεία, αλλά και σε όσους σχεδιάζουν τη δημιουργία υπηρεσιών.

8 Κάνναβη - Αίτηση Θεραπείας Αριθμός ατόμων στη θεραπεία με κύρια ουσία την κάνναβη Αριθμός ατόμων στη Θεραπεία που παραπέμφθηκαν μέσω του πρωτοκόλλου συνεργασίας Σύνολο ατόμων "Νέοι χρήστες" Αρ. "Νέων" χρηστών που παραπέμφθηκαν Συνολικός αριθμός παραπομπών

9 Κάνναβη - Αίτηση Θεραπείας Προφίλ χρηστών κάνναβης (στοιχεία 214) 92% άντρες, 8% γυναίκες 69% «νέοι χρήστες» (αιτήθηκαν θεραπείας για πρώτη φορά στη ζωή τους κατά το συγκεκριμένο έτος) Μέση ηλικία 24,5 ετών Μέση ηλικία έναρξης της χρήσης της κάνναβης- 17,7 ετών Μέση διάρκεια χρήσης 6,6 χρόνια

10 Κάνναβη Διαθεσιμότητα Αριθμός υποθέσεων σχετιζόμενων με την κάνναβη , 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5, Κατασχεθείσες ποσότητες φυτικής κάνναβης (κιλά) 356,7 181, 148, 156,4 97,4 1,1 99,5 76,4 35, 23, 22, ,

11 % Κοκαΐνη γενικός πληθυσμός Χρήση κοκαΐνης στο γενικό πληθυσμό (%) (Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας του 212) Χρήση κοκαΐνης στην Κύπρο και ΕΕ (%) 1,3 6 5,1 1,4 5 1,2 1,8,6,4,3, ,3,3 1,1,6 1,9,2 Έστω και μια φορά στη ζωή στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στους νεαρούς ενήλικες (15-34 ετών) Έστω και μια φορά στη ζωή στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) Κύπρος ΕΕ Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στους νεαρούς ενήλικες (15-34 ετών)

12 % % Κοκαΐνη γενικός πληθυσμός Χρήση κοκαΐνης στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) Πρόσφατη και τρέχουσα συνέχιση της χρήσης κοκαΐνης 3,5 3 2,5 2 1,5 1,2 3 1,2 1, ,8 33,3 4,2 21,6 22,6 1,5,6,6,3,4, Χρήση έστω και μια φορά σε όλη τη ζωή Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) χρήση Τρέχουσα (κατά τον τελευταίο μήνα) χρήση Πρόσφατη συνέχιση της χρήσης (αναλογία των ατόμων που έχουν δοκιμάσει μια ουσία έστω και μια φορά στη ζωή και έχουν κάνει χρήση της ουσίας τους τελευταίους 12 μήνες) Τρέχουσα συνέχιση της χρήσης (αναλογία ατόμων που δοκίμασαν την ουσία και έχουν κάνει χρήση τον τελευταίο μήνα) 6,8

13 Κοκαΐνη - Αίτηση Θεραπείας 14 Αριθμός ατόμων στη θεραπεία με κύρια ουσία την κοκαΐνη Σύνολο ατόμων "Νέοι χρήστες"

14 Κοκαΐνη - Αίτηση Θεραπείας Προφίλ χρηστών κοκαΐνης (στοιχεία 214) 93% άντρες, 1% γυναίκες 36% «νέοι χρήστες» Μέση ηλικία 33,8 ετών Μέση ηλικία έναρξης της χρήσης της κοκαΐνης- 22 ετών Μέση διάρκεια χρήσης 9,9 χρόνια

15 Κοκαΐνη Διαθεσιμότητα 12 Αριθμός υποθέσεων σχετιζόμενων με την κοκαΐνη ανά έτος Κατασχεθείσες ποσότητες κοκαΐνης (κιλά) ανά έτος 31, , , ,54 2,29 1,6 3,383 3,

16 % Χάπια τύπου Έκστασι (MDMA) γενικός πληθυσμός Χρήση χαπιών Έκστασι στο γενικό πληθυσμό (%) (Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας του 212) Χρήση χαπιών Έκστασι στην Κύπρο και ΕΕ (%) 3,9,9 4 3,5,9,8,7,6,5,4,3,2,1 Έστω και μια φορά στη ζωή στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών),3,3 Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στους νεαρούς ενήλικες (15-34 ετών) 3 2,5 2 1,5 1,5,9 Έστω και μια φορά στη ζωή στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών),8,3,3 Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) Κύπρος ΕΕ 1,7 Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στους νεαρούς ενήλικες (15-34 ετών)

17 % Χάπια τύπου Έκστασι (MDMA) γενικός πληθυσμός 2,5 Χρήση χαπιών Έκστασι στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) Πρόσφατη και τρέχουσα συνέχιση της χρήσης χαπιών Έκστασι (%) 2 1, ,9 1,5 1,5 1,6,6,3,9, ,7 28,4 29,8 14,9 19,9, Axis Title Χρήση έστω και μια φορά σε όλη τη ζωή Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) χρήση Τρέχουσα (κατά τον τελευταίο μήνα) χρήση Πρόσφατη συνέχιση της χρήσης (αναλογία των ατόμων που έχουν δοκιμάσει μια ουσία έστω και μια φορά στη ζωή και έχουν κάνει χρήση της ουσίας τους τελευταίους 12 μήνες) Τρέχουσα συνέχιση της χρήσης (αναλογία ατόμων που δοκίμασαν την ουσία και έχουν κάνει χρήση τον τελευταίο μήνα)

18 Χάπια τύπου Έκστασι (MDMA) - Αίτηση Θεραπείας Αριθμός ατόμων στη θεραπεία με κύρια ουσία το Έκστασι Σύνολο ατόμων "Νέοι χρήστες"

19 αριθμός χαπιών Χάπια τύπου Έκστασι (MDMA) Διαθεσιμότητα Αριθμός υποθέσεων σχετιζόμενων με τα χάπια τύπου Έκστασι ανά έτος 2 Κατασχεθείσες ποσότητες χαπιών Έκστασι ,

20 Χάπια τύπου Έκστασι (MDMA) Σύνθεση Αλλαγή στη σύνθεση χαπιών που πωλούνται ως Έκστασι Ενώ κατά τα έτη στα χάπια κυριαρχούσαν ουσίες που δεν είχαν σχέση με το MDMA (μεθαμφεταμίνη, BZP, MCPP, MDVP, αναβολικά κ.ο.κ.), κατά το έτος 214 αυξάνεται σημαντικά η αναλογία του MDMA στα χάπια αυτά.

21 % Αμφεταμίνη/ μεθαμφεταμίνη γενικός πληθυσμός Χρήση αμφεταμίνης στο γενικό πληθυσμό (%) (Με βάση τα αποτελέσμτα της έρευνας του 212) Χρήση αμφεταμίνης στην Κύπρο και ΕΕ,7 4 3,5 3,6,7,6,5,4,3,2,1 Έστω και μια φορά στη ζωή στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών),3 Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών),4 Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στους νεαρούς ενήλικες (15-34 ετών) 3 2,5 2 1,5 1,5,7 Έστω και μια φορά στη ζωή στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών),5,3,4 Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) Κύπρος ΕΕ Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) στους νεαρούς ενήλικες (15-34 ετών) 1

22 % % Αμφεταμίνη/ μεθαμφεταμίνη γενικός πληθυσμός Χρήση Αμφεταμίνης/ Μεθαμφεταμίνης στο γενικό πληθυσμό (15-64 ετών) Πρόσφατη και τρέχουσα συνέχιση της χρήσης Αμφεταμίνης/ Μεθαμφεταμίνης 1,9,8,7,6,5,4,3,2,1,9,4,3,7,7,3,3,2, Axis Title ,1 3,8 45,6 41,4 2,7 2,7 Χρήση έστω και μια φορά σε όλη τη ζωή Πρόσφατη (κατά το τελευταίο έτος) χρήση Τρέχουσα (κατά τον τελευταίο μήνα) χρήση Πρόσφατη συνέχιση της χρήσης (αναλογία των ατόμων που έχουν δοκιμάσει μια ουσία έστω και μια φορά στη ζωή και έχουν κάνει χρήση της ουσίας τους τελευταίους 12 μήνες) Τρέχουσα συνέχιση της χρήσης (αναλογία ατόμων που δοκίμασαν την ουσία και έχουν κάνει χρήση τον τελευταίο μήνα)

23 Αμφεταμίνη/ μεθαμφεταμίνη Αίτηση Θεραπείας Αριθμός ατόμων στη θεραπεία με κύρια ουσία την Μεθαμφεταμίνη Σύνολο ατόμων "Νέοι χρήστες"

24 Αμφεταμίνη/ μεθαμφεταμίνη Αίτηση Θεραπείας Προφίλ χρηστών μεθαμφεταμίνης (στοιχεία 214) 69% άντρες, 31% γυναίκες 42% «νέοι χρήστες» (αιτήθηκαν θεραπείας για πρώτη φορά στη ζωή τους) Μέση ηλικία 27 ετών Μέση ηλικία έναρξης της χρήσης της μεθαμφεταμίνης- 23,8 ετών Μέση διάρκεια χρήσης 2,9 χρόνια

25 Mεθαμφεταμίνη Διαθεσιμότητα Αριθμός υποθέσεων σχετιζόμενων με την ηρωίνη ανά έτος Κατασχεθείσες ποσότητες μεθαμφεταμίνης ανά έτος (κιλά) ,8,7,6,577, ,5,4,43 4,3, ,1,25,33,

26 Οπιούχα Αίτηση Θεραπείας Αριθμός ατόμων στη θεραπεία με κύρια ουσία τα οπιούχα Αριθμός ατόμων στη θεραπεία με κύρια ουσία την ηρωίνη Σύνολο ατόμων "Νέοι χρήστες" Σύνολο ατόμων "Νέοι χρήστες"

27 % τηου τύου εθνικότητας % των χρηστών ηρωίνης Οπιούχα Αίτηση Θεραπείας Ηρωίνη ως κύρια ουσία κατάχρησης ανά τύπο εθνικότητας Ποσοστό των χρηστών ηρωίνης που έκαναν χρήση κοινής σύριγγας ,9 77,9 37,8 91,3 78,8 8 72,7 41, ,7 78,3 73,3 29,9 67,5 23,5 55,4 56,1 55, ,5 5,3 41,3 11, ,9 32,3 22,9 12,5 31,3 14,7 46,6 28,8 45,1 45,7 26,1 47,5 22,7 21,5 5 19,5 42,4 14,8 4,3 8,1 31,6 11,2 36,1 6, Axis Title Ελληνοκύπριοι Ευρωπαίοι υπήκοοι Υπήκοοι τρίτων χωρών έτσω και μια φορά στη ζωή κατά τον τελευταίο μήνα

28 Οπιούχα Δείκτης Χρήσης υψηλού κινδύνου Δείκτης χρήσης ναρκωτικών υψηλού κινδύνου = επαναλαμβανόμενη χρήση ναρκωτικών η οποία προκαλεί αρνητικές συνέπειες στο άτομο (συμπεριλαμβανομένης και της εξάρτησης ή και άλλων προβλημάτων που σχετίζονται με την υγεία ή και άλλα ψυχολογικά ή και κοινωνικά προβλήματα) ή τοποθετεί το άτομο σε υψηλό κίνδυνο ή πιθανότητα να αντιμετωπίσει τέτοιες αρνητικές συνέπειες.

29 Οπιούχα Χρήση υψηλού κινδύνου Μέση εκτίμηση προβληματικών χρηστών οπιούχων ,5 Εκτιμώμενος αριθμός προβληματικών χρηστών οπιούχων (ανα 1 κατοίκους, ηλικίας 15-64) ,5 3 2,5 2 1,5 1, Σύνολο Ελληνοκύπριοι Αλλοδαποί ελάχιστη εκτίμηση μέγιστη εκτίμηση μέση εκτίμηση

30 Οπιούχα Αίτηση Θεραπείας Προφίλ χρηστών ηρωίνης (στοιχεία 214) 88% άντρες, 12% γυναίκες 2% «νέοι χρήστες» (αιτήθηκαν θεραπείας για πρώτη φορά στη ζωή τους) Μέση ηλικία 35,7 ετών Μέση ηλικία έναρξης της χρήσης της ηρωίνης 22 ετών Μέση διάρκεια χρήσης 11,3 χρόνια

31 Οπιούχα Διαθεσιμότητα Αριθμός υποθέσεων σχετιζόμενων με την ηρωίνη ανά έτος 3,5 Κατασχεθείσες ποσότητες ηρωίνης ανά έτος (κιλά) ,5 3 2, ,5 1, ,13,72,62,738,48,133,

32 Ποσοτική έρευνα Νέες Ψυχοδραστικές Ουσίες (ΝΨΟ) Σκοπός: η εκτίμηση της επικράτησης των νέων ουσιών που μιμούνται τις επιδράσεις των παράνομων ναρκωτικών στον νεανικό πληθυσμό (18-35 ετών) της Κύπρου. Δείγμα: 1 άτομα (516 άνδρες, 484 γυναίκες)

33 Νέες Ψυχοδραστικές Ουσίες (ΝΨΟ) Γνώση Νέων Συνθετικών Ουσιών

34 Νέες Ψυχοδραστικές Ουσίες (ΝΨΟ) Επικράτηση της χρήσης Νέων Συνθετικών Ουσιών

35 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση Ι. Δείκτης επικράτησης μολυσματικών ασθενειών εκτίμηση των επιπέδων της μόλυνσης από Ηπατίτιδα Β και Γ και HIV. σε ενδοφλέβιους χρήστες Πολύ μικρός αριθμός χρηστών ενδοφλέβιων χρηστών (ΧΕΝ) που παραπέμπονται για εξέταση

36 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση Αριθμός ενδοφλέβιων χρηστών & αριθμός αυτών που εξετάστηκαν ανά έτος Συνολικός αριθμός ενδοφλέβιων χρηστών Αριθμός ενδοφλέβιων χρηστών εξετάστηκαν:

37 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση ΙΙ. Δείκτης θανάτων και θνησιμότητας από παράνομες ουσίες Παροχή συγκρίσιμων και έγκυρων πληροφοριών για τα χαρακτηριστικά των ατόμων που πεθαίνουν ως αποτέλεσμα της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών (π.χ. στην περίπτωση των άμεσων θανάτων από υπερβολική δόση μίας ή περισσοτέρων ουσιών).

38 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση Αριθμός άμεσων θανάτων σχετιζόμενων με τα ναρκωτικά (οφειλόμενων σε υπερβολική δόση) ανά έτος Μέση ηλικία θανόντων από υπερβολική δόση ανά έτος 37 33,3 32,4 31,4 3,1 3 28,6 29,1 28,3 28,

39 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση Αριθμός άμεσων θανάτων ανά τύπο εθνικότητας 8 Σύνολο άμεσων θανάτων ανά τύπο εθνικότητας (%) Ελληνοκύπριοι Υπήκοοι ΕΕ Υπήκοοι τρίτων χωρών Ελληνοκύπριοι Υπήκοοι ΕΕ Υπήκοοι τρίτων χωρών

40 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση Κύριοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών: 1. Χαμηλή προσβασιμότητα προγραμμάτων υποκατάστασης/ κάλυψη του πληθυσμού υψηλού κινδύνου Κύπρος - 16% του εκτιμώμενου αριθμού των προβληματικών χρηστών οπιούχων (που υπολογίστηκαν σε 194, με εύρος ) κατά το έτος 214 ήταν σε θεραπεία υποκατάστασης.

41 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση Πηγή: ΕΚΠΝΤ, Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 216

42 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση. παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών: 2. Χαμηλή προσβασιμότητα προγραμμάτων ανταλλαγής συριγγών Κύπρος από τα χαμηλότερα επίπεδα ως προς την αναλογία των ενδοφλέβιων χρηστών, στους οποίους παρέχονται σύριγγες.

43 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση Πηγή: ΕΚΠΝΤ, Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 216

44 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση. παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών: 3. Υγειονομική περίθαλψη στις φυλακές ανάγκη σφαιρικής αντιμετώπισης Δέσμη παρεμβάσεων: δωρεάν έλεγχος για λοιμώδη νοσήματα σε εθελοντική βάση, διανομή προφυλακτικών και αποστειρωμένων υλικών ενέσιμης χρήσης, θεραπεία των λοιμωδών νοσημάτων και η θεραπεία απεξάρτησης.

45 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση Μείωση της βλάβης Μείωση των κινδύνων που σχετίζονται με την κατάχρηση ουσιών, τόσο σε επίπεδο ατόμου, όσο και σε επίπεδο προστασίας της δημόσιας υγείας.

46 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση Τι κάνει το ΑΣΚ στον τομέα μείωσης της βλάβης; 1. Διενέργεια έρευνας «Επικράτηση μολυσματικών ασθενειών HIV, HBV και HCV και συμπεριφορών υψηλού κινδύνου ανάμεσα στους χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών». 2. Προώθηση της δωρεάν παραχώρησης στα θεραπευτικά προγράμματα ειδικών διαγνωστικών τεστ. 3. Πρόγραμμα χιονοστιβάδας (εκπαίδευση από χρήστες σε χρήστες).

47 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση 4. Συμμετοχή στην Εθνική Επιτροπή AIDS - Στήριξη και συμμετοχή στις εκστρατείες της Κίνησης Συμπαράστασης για το AIDS 5. Επέκταση θεραπείας υποκατάστασης σε όλες τις επαρχίες. 6. Παροχή θεραπείας υποκατάστασης στο περιβάλλον των φυλακών. 7. Προώθηση του πλουραλισμού των θεραπευτικών επιλογών στη θεραπεία υποκατάστασης.

48 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση 8. Προώθηση συνεργασίας με φαρμακοποιούς για σκοπούς χορήγησης δωρεάν συριγγών στα εξαρτημένα άτομα. 9. Προώθηση εγκατάστασης μηχανημάτων αυτόματης πώλησης/ διάθεσης αποστειρωμένων συριγγών 1. Προώθηση ανταλλαγής συριγγών μέσα από τα υφιστάμενα προγράμματα μείωσης της βλάβης των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας 11. Οικονομική ενίσχυση του μοναδικού προγράμματος άμεσης πρόσβασης,

49 Συνδεόμενοι με τα ναρκωτικά κίνδυνοι και αντιμετώπιση 12. Προώθηση της διάθεσης Ναλοξόνης 13. Δημιουργία ενημερωτικής αφίσας και σχετικού Πρακτικού Οδηγού αναφοράς για τα συμπτώματα υπερδοσολογίας και στέρησης - ιατρικό/ παραϊατρικό προσωπικό των ΤΑΕΠ

50

51

52

53