Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου. Δήμητρα Αβραμούλη [ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΠΙΠΛΟΥ]

Transcript

1 2011 Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου Δήμητρα Αβραμούλη [ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΠΙΠΛΟΥ]

2 2 Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Η κουζίνα 4 Η εξέλιξη της κουζίνας 4 Άνθρωπος των σπηλαίων 4 Αρχαία Ελλάδα 4 Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία 4 Μεσαίωνας s και 1930s Τύποι κουζίνας 6 Η οικογενειακή κουζίνα 6 Η κουζίνα πολυτελείας 7 Κουζίνες για διαμερίσματα 8 Μικρές, χαμηλού κόστους κουζίνες 8 Κουζίνα σε ένα ντουλάπι 9 Κουζίνες για ηλικιωμένους 9 Ασφάλεια στην κουζίνα 10 Παιδιά 11 Ανιχνευτές καπνού 12 ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ & ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΑ 13 τι είναι εργονομία 13 Εφαρμογές της Εργονομίας 13 Εργονομικός σχεδιασμός 14 ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΑ 17 Η ανθρώπινη φιγούρα. 18 Το ποσοστό των 5% έως 95% 19 Διαστάσεις ανθρώπινου σώματος ανδρών και γυναικών (5% - 95%) 20 Σχεδιασμός Κουζίνας 20 ΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΥΖΙΝΑΣ 21 Σύνθεση κουζίνας σε μια πλευρά 21 Σύνθεση κουζίνας σε παράλληλη διάταξη με διάδρομο 22 Διάταξη L 22 Διάταξη Διπλό L 23 Διάταξη U 23 Διάταξη G 24 Σύνθεση κουζίνας με νησίδα 24 Συμβουλές κατά την σχεδίαση 24 Επιλογή Α: Πάγκος από ξύλο 27 Επιλογή Β: πάγκος από Laminate 28 ΕΡΜΑΡΙΑ 33 Κρεμαστά 33 ΚΟΥΤΙΑ ΒΑΣΕΩΣ 34 ΚΩΛΩΝΕΣ 34 Ερμάρια Κουζίνας 35 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ 35 ΜπαταρίεΣ ΚουζίναΣ 40 ΠΛΥΝΤΗΡΙΟ ΠΙΑΤΩΝ 41 Φουρνοι 42 ΦΟΥΡΝΟΣ ΜΙΚΡΟΚΥΜΑΤΩΝ 43 ΕΣΤΙΕΣ 43

3 Φωτισμός 45 ΣΤιΛ ΚΟΥΖΙΝΑΣ 48 ΓΕΝΙΚΑ 48 ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΣΤΙΛ 49 ΤΟ ΣΤΙΛ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ 51 ΤΟ ΣΤΙΛ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΧΩΡΟΥ 52 ΤΟ ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΤΙΛ 53 Μοντέρνα κουζίνα 54 η Οικολογία στην Κουζίνα 55 Κουζίνα - κέντρο ενεργειακής κατανάλωσης 55 Ενεργειακή κλάση 56 Eco, κουζίνα του μέλλοντος από FALTAZI 58 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α 59 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β 62 ΑΝΑΦΟΡΕΣ 63 3

4 Η ΚΟΥΖΙΝΑ Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου Η κουζίνα είναι ένας χώρος όπου προετοιμάζονται και μαγειρεύονται τα φαγητά. Έχει την προέλευσή του στην οικιακή εστία. Αν και η κουζίνα είναι χώρος μαγειρικής, μπορεί να είναι και το κέντρο άλλων δραστηριοτήτων, όπως το πλύσιμο των ρούχων. Μερικές φορές, είναι επίσης το καθιστικό ή η τραπεζαρία του σπιτιού. Εικόνα 1 Σύγχρονη κουζίνα Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΚΟΥΖΙΝΑΣ Η εξέλιξη της κουζίνας έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη της μαγειρικής και της τεχνολογιας. Μέχρι το 18ο αιώνα, η ανοικτή εστία ήταν ο μόνος τρόπος μαγειρέματος. Άνθρωπος των σπηλαίων Οι αρχαίοι άνθρωποι έψηναν αρχικά τα φαγητά τους σε στάχτες. Αργότερα τα τύλιγαν σε φύλλα και υπήρξε γευστική πρόσθεση. Επόμενη μορφή ήταν το βράσιμο. Έβραζαν μέσα σε λάκκους, με τοιχώματα με πλάκες ειδικές, σε νερό μέσα στο οποίο έριχναν καυτές πέτρες. Αργότερα έχουμε κεραμικά σκεύη και τέλος μεταλλικά. Οι πρώτες κουζίνες, σε όλο ον κόσμο, ήταν απλές φωτιές, συνήθως σε εξωτερικό χώρο, κάτι ο οποίο συμβαίνει και σήμερα σε χώρες που έχουν ζεστό κλίμα όλο τον χρόνο. Αρχαία Ελλάδα Τα σπίτια στην αρχαία Ελλάδα ήταν συνήθως του τύπου αίθριο: τα δωμάτια ήταν γύρω από ένα κεντρικό προαύλιο. Σε πολλά το ανοικτό αίθριο χρησίμευε και ως κουζίνα. Τα σπίτια των πλούσιων είχαν την κουζίνα ως ξεχωριστό δωμάτιο, συνήθως δίπλα σε ένα λουτρό (έτσι ώστε και τα δύο δωμάτια να μπορούν να θερμανθούν από την φωτιά της κουζίνας). Σε τέτοια σπίτια, υπήρχε συχνά ένας ξεχωριστός μικρός χώρος αποθήκευσης στο πίσω μέρος της κουζίνας που χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευση των εργαλείων και των τροφίμων της κουζίνας. Επίσης το συχνότερο μέρος επικοινωνίας ήταν εκεί εφόσον ήταν ένα μέρος συγκέντρωσης όλης της οικογένειας. Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, ο κοινός λαός στις πόλεις δεν είχε συχνά δική του κουζίνα. Μαγείρευαν στις μεγάλες δημόσιες κουζίνες. Μερικοί είχαν μικρές κινητές σόμπες χαλκού. Οι πλούσιοι Ρωμαίοι είχαν σχετικά καλά εξοπλισμένες κουζίνες. Στη ρωμαϊκή βίλα, η κουζίνα ενσωματώθηκε στο κύριο κτήριο ως ξεχωριστό δωμάτιο. Η εστία ήταν κοντά στο πάτωμα, έτσι ώστε κάποιος έπρεπε να γονατίσει στο μάγειρα. Δεν υπήρχε καπνοδόχος. Εικόνα 2 Κουζίνα με εστια και φούρνο ενός Ρωμαϊκού πανδοχείου (Mansio) στην ρωμαϊκή έπαυλη του Bad Neuenahr- Ahrweiler, Γερμανία 4

5 Μεσαίωνας Τα μεσαιωνικά ευρωπαϊκά σπίτια είχαν μια ανοικτή εστία κάτω από το υψηλότερο σημείο του κτηρίου. Η "Κουζίνα" βρισκόταν μεταξύ της εισόδου και της εστίας. Αντί για καπνοδόχο, αυτά τα κτήρια είχαν μια τρύπα στη στέγη μέσω της οποίας ο καπνός μπορούσε να φύγει. Εκτός από το μαγείρεμα, ήταν επίσης μια πηγή θερμότητας. Στα ιαπωνικά σπίτια, η κουζίνα άρχισε να γίνεται ένα ξεχωριστό δωμάτιο μέσα στο κύριο κτήριο εκείνη την περίοδο. Εικόνα 3 Ψήστης που γυρίζει το κρέας με το χέρι - Ιταλικό χειρόγραφο (15ος αιώνας) 1920s και 1930s Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και στις αρχές του 1930, οι κατασκευαστές επίπλων βρήκαν μια έτοιμη αγορά για ντουλάπια κουζίνας. τα ντουλάπια είχαν σχεδιαστεί με στόχο να αποθηκεύουν οτιδήποτε χρειάζεται για το μαγείρεμα, κάδους για το αλεύρι, τις θήκες των αυγών και τις επεκτάσεις του τραπεζιού. συχνά επίσης είχαν ξεχωριστά τμήματα σαν ψυγεία τα οποία ήταν ακόμη ασυνήθιστα. Από το στις ΗΠΑ, η General Electric και η Westinghouse άνοιξαν ινστιτούτα μαγειρικής. Μηχανικοί, χημικοί, αρχιτέκτονες, διατροφολόγοι και οι επαγγελματίες μάγειροι μελέτησαν όλες τις πτυχές της κουζίνας. Η διαδικασία της εργασίας ήταν επιστημονικά διερευνημένη, και με αυτό τον τρόπο άνοιξε ο δρόμος την μοντέρνα σύγχρονη κουζίνα. Εικόνα 4 Κουζίνα η επονομαζόμενη «Planned», από την Hygena τη δεκαετία του 1930 που στοίχισε 35. Υπήρχε δυνατότητα επιλογής χρώματος ή συνδυασμού χρωμάτων 1940 Στις αρχές της δεκαετίας του 1940, ορίστηκαν τα τρία κέντρα εργασίας :αποθήκευσης και διατήρησης; καθαρισμού και προετοιμασίας; μαγειρέματος και σερβιρίσματος. Οι μελέτες αυτές συνεχίστηκαν στο Πανεπιστήμιο Cornell το 1950, από όπου και προέκυψε η έννοια του «τριγώνου της κουζίνας». Αυτή είναι η σχέση των τριών πιο χρησιμοποιούμενων συσκευών, δηλαδή του νεροχύτη, της κουζίνας και του ψυγείου. έγιναν επίσης συστάσεις να προβλεφθεί το ύψος των πάγκων, το κάτω μέρος των από τους νεροχύτες και να οριστεί το βέλτιστο ύψος για τα ράφια. 5

6 ΤΥΠΟΙ ΚΟΥΖΙΝΑΣ Ερωτήσεις που θα πρέπει να απαντηθούν Πόσα άτομα θα εξυπηρετεί? Όλα τα γεύματα θα σερβίρονται και θα καταναλώνονται στην κουζίνα ή σε κάποιο άλλο χώρο? Ή θα πρέπει να υπάρχει ένα «πάσο» στην κουζίνα με μία μεγαλύτερη τραπεζαρία κοντά; το άτομο το οποίο θα χρησιμοποιεί περισσότερο την κουζίνα είναι τακτικό και σε θέση να εργαστεί σε ένα σχετικά μικρό χώρο, ή θα προτιμούσε μια πιο γενναιόδωρο διάταξη; Μήπως οι πελάτες πραγματοποιούν μια φορά τον μήνα συγκεντρωτικές μεγάλες αγορές, και ως εκ τούτου απαιτούν μια μεγάλη περιοχή της αποθήκευσης των τροφίμων, ή ακόμα και ένα ξεχωριστό κελάρι; Ή μήπως ζουν σε βολική απόσταση από τα καταστήματα και να αγοράζουν τρόφιμα συχνά, και μπορούν, συνεπώς τα καταφέρουν με μια σχετικά μικρή περιοχή της αποθήκευσης των τροφίμων; Κόστος Προσδιορίστε κατά πόσον τα βασικά ντουλάπια και συσκευές είναι απαραίτητα, ή κατά πόσο η δαπάνη θα πρέπει να μείνει ανεπηρέαστη. Εάν το διαθέσιμο ποσό είναι περιορισμένο, συμβουλέψτε τους πελάτες να μην εξοικονομούν σχετικά με την αρχική πρόβλεψη των υδραυλικών και ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων, έτσι ώστε ορισμένες συσκευές να μπορούν να προστεθούν αργότερα, όταν θα υπάρχουν περισσότερα χρήματα είναι διαθέσιμα. Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ Η κουζίνα της οικογένειας είναι το δωμάτιο - κλειδί του σπιτιού. Δεν έχει να κάνει μόνο με το μαγείρεμα και το φαγητό, αλλά μπορεί να απαιτείται η εποπτεία των παιδιών, είτε είναι τα νήπια που παίζουν στο πάτωμα, είτε είναι τα παιδιά που είναι σε σχολική ηλικία και να κάνουν τις εργασίες στο τραπέζι και ή τα παιδία που παίζουν στο κήπο που είναι από δίπλα. Θα πρέπει να έχει σύνδεση με το εξωτερικό του σπιτιού για την πρόσβαση σε κάδους και σε οποιαδήποτε βοηθητικά κτίσματα που μπορεί να έχει ένα δεύτερο ψυγείο-καταψύκτη. Όπου υπάρχει κήπος, ένα προστατευμένο (με σκέπαστρο) πλακόστρωτο θα μπορούσε να είναι διαθέσιμο για το μαγείρεμα και το φαγητό έξω, και για την καλλιέργεια των λαχανικών και τον βοτάνων που χρησιμοποιούνται στην κουζίνα. Στην ιδανική περίπτωση, η κουζίνα δεν πρέπει να είναι πάρα πολύ μακριά από την εξώπορτα για να μειώσει την απόσταση που απαιτείται για την μεταφορά από τα ψώνια. Στην περίπτωση της τραπεζαρίας-κουζίνας, η τραπεζαρία θα πρέπει είναι η πρώτη που είναι προσβάσιμη ώστε να αποφεύγεται οι επισκέπτες να περπατούν μέσα στην περιοχή του μαγειρέματος και για αισθητικούς λόγους αλλά και για λόγους υγιεινής. Πολλοί πελάτες υποτιμούν το πόσο πολύς χρόνος ξοδεύεται στην κουζίνα με όλα τα μέλη της οικογένειας, και επιθυμούν να»κρύψουν» την κουζίνα μακριά σε ένα ανιαρό, βορινού προσανατολισμού δωμάτιο δίνοντας εξέχουσα θέση στην επίσημη τραπεζαρία που, συχνά, είναι το λιγότερο σε χρήση δωμάτιο που χρησιμοποιείται μερικές φορές το χρόνο. Εκτός από το αρκετά πλούσιους που μπορούν να αντέξουν οικονομικά το να έχουν προσωπικό για τις διάφορες δουλειές, μια ξεχωριστή τραπεζαρία αποτελεί σε μεγάλο βαθμό έναν αναχρονισμός για τις περισσότερες οικογένειες. Η ξεχωριστή τραπεζαρία απαιτεί επίσης σημαντικά περισσότερη εργασία για το στρώσιμο και τον καθαρισμό του τραπέζιου. Από την άποψη αυτή, όπου οι κουζίνες έχουν τοποθετηθεί σε υφιστάμενα κτίρια, δύο γειτονικοί χώροι μπορούν να ανοίξουν ώστε να κάνει την εξυπηρέτηση των γευμάτων και τη φύλαξη παιδιών πολύ απλούστερη. Μια σημαντική κατασκευή για την κουζίνα-τραπεζαρία, η οποία δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί, είναι να υπάρχει ένα εμπόδιο μεταξύ της περιοχής μαγειρέματος και δείπνου το οποίο ναι είναι τουλάχιστον 1,2 m ύψος. Αυτό μπορεί να πάρει τη μορφή ενός νέου πάγκου με ένα ράφι στην κορυφή ή με ντουλάπια αποθήκευσης σε αυτό το ύψος που βλέπουν στην τραπεζαρία. 6

7 Αυτή η κατασκευή καλύπτει την κουζίνα από αυτούς που κάθονται στο τραπέζι, και κρύβει το αναπόφευκτο χάος που δημιουργείται κατά τη διαδικασία προετοιμασίας ενός γεύματος χωρίς να αποκόπτει το άτομο που ετοιμάζει το φαγητό από την υπόλοιπη παρέα. Εικόνα 5 Kitchen screened by taller cabinets. Cabinets serving dining area set 300 mm higher than kitchen worktop conceal inevitable mess arising from dishing up Η ΚΟΥΖΙΝΑ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ Η κουζίνα μπορεί να είναι ένα σύμβολο θέσης που μπορεί να κοστίσει τίποτα από ,000 εξοπλισμένη ίσως με μια εστία, τα μεγαλύτερη και πιο ακριβή από μια Mercedes-Benz SLK. Αυτό το είδος της κουζίνας μπορεί να έχει τεράστια ψυγεία και τα μηχανήματα πάγου, ψυγεία με ανεμιστήρα για καλύτερη κυκλοφορία του αέρα, δοχεία ψύξης κρασιού, και ακόμη και μια ξεχωριστή κρύα αίθουσα που να θυμίζει βορινή αίθουσα κάτι το οποίο υπάρχει και στα παλαιά σπίτι της χώρας. Το φαινόμενο αυτό σε μεγάλο βαθμό επηρεάζεται από τους σεφ τηλεόρασης που έχουν ανανεωμένο ενδιαφέρον για το μαγείρεμα από τις καλές πρώτες ύλες. Οι οικονομικά ευκατάστατοι, που τους αρέσει να μαγειρεύουν, θέλουν ένα μεγάλο χώρο για να το κάνουνε αυτό και ο χώρο δεν θα πρέπει μόνο να φαίνετε όμορφος, αλλά θα πρέπει να υπάρχει και ένας χώρος ώστε να δείχνουν τα τελευταία gadgets που είναι οι τελευταίες συσκευές, όπως είναι οι φούρνοι ατμού, οι μηχανές καπουτσίνου, οι γυάλινες τηλεοράσεις με οθόνη πλάσματος και τα ανοξείδωτα με επένδυση χάλυβα τηγάνια χαλκού. Αυτά θα καθορίζονται σε ένα ντεκόρ ανθεκτικό, με ακριβά τελειώματα, όπως με δάπεδα από ασβεστόλιθο και δρύινα ντουλάπια και πάγκους από γρανίτη ή σύνθετη πέτρα. Σε αυτή την περίπτωση, περισσότερο από οποιαδήποτε περίπτωση, η κουζίνα είναι αληθινά η καρδιά του σπιτιού, και είναι εκεί όπου η γιορτή όχι μόνο ξεκινά αλλά συνεχίζεται. 7

8 ΚΟΥΖΙΝΕΣ ΓΙΑ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ Κουζίνες σε διαμερίσματα διαφέρουν από τις κουζίνες των σπιτιών / μονοκατοικιών υπό την έννοια ότι δεν μπορούν να είναι στο ισόγειο. Η διάθεση των αποβλήτων πρέπει να γίνεται εύκολα, ενδεχομένως με χρήση αγωγού ρίψης σκουπιδιών (συνήθεια όχι και πολύ διαδεδομένη στην Ελλάδα). Πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα για την παροχή καλή ηχομόνωση, ιδιαίτερα εάν είναι τοποθετημένη δίπλα σε υπνοδωμάτια (συμπεριλαμβανομένων των γειτόνων), καθώς τα διάφορα μηχανήματα μπορούν να δονούνται και να είναι θορυβώδη. Εάν η κουζίνα είναι να εγκατασταθεί σε ένα παλιό κτίριο με ξύλινα δάπεδα, θα πρέπει στην διάταξη να ληφθεί υπόψη η πιθανότητα για ένα αδιάβροχο πάτωμα καθώς μπορεί να εμφανιστεί διαρροή από τις συσκευές. Αναπόφευκτα, οι κουζίνες διαμερισμάτων μπορούν να έχουν υποδοχές για τις συσκευές πλυντηρίου και στεγνωτηρίου αλλά καθώς ο χώρος μπορεί να είναι περιορισμένος, μπορείτε, αν είναι δυνατόν, να προσπαθήσετε να τοποθετήσετε αυτά τα μηχανήματα μέσα ή κοντά στο μπάνιο ή στα υπνοδωμάτια. Όταν ένα στεγνωτήριο είναι εγκατεστημένο σε μια κουζίνα, ένας πρόσθετος απορροφητήρα πάνω από το στεγνωτήρα μπορεί να χρειαστεί να απορροφήσει τους υδρατμούς. ΜΙΚΡΕΣ, ΧΑΜΗΛΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΟΥΖΙΝΕΣ Όπου ο χώρος είναι πολύτιμος, η επιλογή των συσκευών θα πρέπει πρώτα να εξετάζεται. Μια εστία με ένα ενιαίο φούρνο τοποθετημένα κάτω από τον πάγκο θα καταλαμβάνουν λιγότερο χώρο από ένα διπλό φούρνο τοποθετημένο σε ένα ψηλό ντουλάπι με μια ξεχωριστή εστία. Τα Ψυγεία / καταψύκτες υπάρχουν σε πολλούς συνδυασμούς, έτσι ώστε η αναλογία του ψυγείου με τον καταψύκτη να μπορεί να είναι η επιλογή -ενδεχομένως σε συνδυασμό με ψυκτικές εγκαταστάσεις που βρίσκονται αλλού. Για τις πραγματικά μικρές κουζίνες, τα στενά ράφια-συρτάρια στο κάτω μέρος του ψυγείου με ενσωματωμένη 8

9 παγωνιέρα είναι μία επιλογή. Οι πολυάσχολοι άνθρωποι μπορεί να μην θέλουν έναν φούρνο γενικά, και μπορεί να είναι ικανοποιημένοι με έναν ευέλικτο συνδυασμό που περιλαμβάνει φούρνο μικροκυμάτων, ίσως και ένα ηλεκτρικό τηγάνι, μια κανάτα-βραστήρα και μια τοστιέρα. Το μειονέκτημα μιας τέτοιας λύσης είναι ότι μπορεί να υποτιμήσουν το ακίνητο για τους μελλοντικούς ιδιοκτήτες. Αποφύγετε νεροχύτες χωρίς μέρη αποστράγγισης. Ακόμη και η μικρότερη περιοχή αποστράγγισης θα βοηθήσει στο να μην υπάρχουν νερά στην επιφάνεια εργασίας. Οι πιατοθήκες τοίχου από σύρμα, που τοποθετούνται πάνω από το νεροχύτη ή την περιοχή αποστράγγισης, μπορούν να αυξήσουν τον χώρο αποστράγγισης χωρίς την επέκταση του πάγκου. Όταν υπάρχει χώρος για ένα πλυντήριο πιάτων, τα στενά μοντέλα είναι διαθέσιμα και πιο κατάλληλα. ΚΟΥΖΙΝΑ ΣΕ ΕΝΑ ΝΤΟΥΛΑΠΙ Από τις ποιο φτηνές κουζίνες είναι ένα «έτοιμος» πάγκος, που διατίθενται από τα DIY υπερκαταστημάτα, με νεροχύτη και ανοικτά ράφια πάνω και κάτω, και θα μας διαφυλάξει από το κόστος των ερμαρίων, αλλά θα να υπόκεινται σε λίπος και σκόνη και θα φαίνεται ακατάστατο. Υπάρχουν «μίνι κουζίνες» κατά παραγγελία προκατασκευασμένες με διάφορους συνδυασμούς, οι οποίες δεν είναι φθηνές, αλλά αξίζει να μελετηθούν για τις ιδέες. Εν γένει, θα είναι φθηνότερες και πιο επιθυμητές, αλλά δεν είναι πιο γρήγορο στο να σχεδιαστεί ένας συνδυασμός πάνω σε κάτι συγκεκριμένο που θέλει ένας πελάτης. Αυτές μπορούν να καμουφλαριστούν με συρόμενες ή πτυσσόμενες πόρτες, που θα μπορούσαν να αποτελούν επίσης μέρος ενός αποθηκευτικού τοίχου όπου το βάθος του ντουλαπιού είναι κατάλληλο για να κρεμάμαι παράλληλα ρούχα. ΚΟΥΖΙΝΕΣ ΓΙΑ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ Οι ηλικιωμένοι που δεν είναι ευκίνητοι και μπορεί να προτιμούν να καθίσουν σε μια καρέκλα με ροδάκια κατά την προετοιμασία και το μαγείρεμα του γεύματος, θα χρειαστούν τους πάγκους, τις συσκευές και τις 9

10 πρίζες να τοποθετηθούν σε σχετικά σε χαμηλό ύψος. Κουζίνες και ψυγεία ενσωματωμένα σε ψηλά ντουλάπια θα πρέπει επίσης να τοποθετούνται σε χαμηλότερα επίπεδα και αντιστρόφως πλυντήρια πιάτων και, αντίστροφα, τα πλυντήρια πιάτων πλυντήρια και στεγνωτήρια θα πρέπει να έχουν ρυθμιστεί να τοποθετηθούν σε υψηλότερα από το δάπεδο σημεία για ευκολότερη πρόσβαση στο εσωτερικό. Τα ερμάρια βάσης και τα ντουλάπια χωρίς πόρτες κάνουν το περιεχόμενο πιο προσιτό και ένα άνοιγμα κάτω από το νεροχύτη μπορεί να κάνει πλύσιμο και την προετοιμασία λαχανικών ευκολότερη. Περιστρεφόμενα ράφια στα γωνιακά ερμάρια βάσης και μικρά επιδαπέδια περιστρεφόμενα ράφια σε έναν πάγκο εργασίας μπορεί επίσης να βοηθήσουν. Όρθιας θέσης ελεύθερα ράφια λαχανικών πάνω σε τροχούς μπορούν να αποθηκεύονται κάτω από πάγκους, ράφια και τα στενά συρταρωτά καλάθια μπορούν να τοποθετηθούν στο εσωτερικό από τις πόρτες των ερμαρίων. ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ Το σαράντα τοις εκατό του συνόλου των ατυχημάτων μέσα σε ένα σπίτι συμβαίνουν στην κουζίνα. Τα παιδιά κάτω των 5 ετών, και οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών είναι αυτοί που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Ο κακός σχεδιασμός και η ελαττωματική συντήρηση είναι υπεύθυνοι για ορισμένους κινδύνους, αλλά τα περισσότερα ατυχήματα οφείλονται σε προσωπικούς παράγοντες όπως ανησυχίαστεναχώρια, κακή διάθεση, αίσθημα κόπωσης, βιασύνη και η κατάθλιψη σε ενήλικες, καθώς και η περιέργεια και η ανυπακοή των παιδιών. Η κουζίνα πρέπει να έχει ένα κουτί πρώτων βοηθειών ή ένα ερμάριο που θα πρέπει να κλειδώνει ή να φυλάσσεται μακριά από μικρά παιδιά. Σχεδιασμός Οι πιο ασφαλείς διατάξεις είναι εκείνες όπου η κουζίνα, η επιφάνεια εργασίας και ο νεροχύτης είναι σε μια αδιάσπαστη σειρά, χωρίς να διακόπτεται από πόρτες. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η μεταφορά ζεστών πιάτων και κατσαρόλες που βράζουν σε ολόκληρους τους χώρους. Ποτέ μην τοποθετείτε την κουζίνα (εστίες) σε θέση κοντά σε ένα παράθυρο, όπου τα ρεύματα αέρα μπορούν να σβήσουν τις φλόγες του αερίου και, όπου οι κουρτίνες ή το υφασμάτινο σκίαστρο (ρολό) του παραθύρου μπορεί να πιάσει φωτιά. Βεβαιωθείτε το περίβλημα του ανεμιστήρα και ο απορροφητήρας ότι είναι τοποθετημένα σύμφωνα με τις συστάσεις των κατασκευαστών, τα οποία θα πρέπει να είναι καλά τοποθετημένα πάνω από την εστία ή σε ένα γκριλ αερίου. Οι απλώστρες δεν πρέπει ποτέ να τοποθετούνται πάνω από κουζίνες καθώς οι πετσέτες μπορεί να πέσουν κάτω και να πιάσουν φωτιά. Όλες οι συσκευές και οι νεροχύτες πρέπει να φυλάσσονται μακριά από την τις πόρτες εισόδου καθώς με το άνοιγμα τους μπορεί να χτυπηθούν και να καταστραφούν εάν το άτομο που ανοίξει την πόρτα δεν προσέξει. Μια περιοχή πάγκου εργασίας θα πρέπει να παρέχεται και στις δύο πλευρές μιας κουζίνας (εστίας) και θα πρέπει να είναι στο ίδιο επίπεδο με την εστία. τα σκεύη που έχουν λαβές ή οι λαβίδες που χρησιμοποιούνται στην μαγειρική θα πρέπει πάντα να είναι τοποθετημένα στο πλάι, και μακριά από μικρά παιδιά. Το ανέβασμα σε ετοιμόρροπες καρέκλες για να το φθάσιμο αντικειμένων αποτελεί αιτία για πολλά ατυχήματα, ιδίως μεταξύ των ηλικιωμένων οι οποίοι πρέπει να είναι εφοδιασμένοι με μια μικρή σκάλα ή ένα μικρό μεταφερόμενο σκαλί. 10

11 Ο καλός φωτισμός των χώρων εργασίας είναι απαραίτητος για την αποφυγή κοψιμάτων, εγκαυμάτων και ο κίνδυνος τα δάχτυλα να πιαστούν σε κινούμενα μέρη. Το δάπεδο πρέπει να είναι επίπεδο, χωρίς σκαλιά ή ανυψωμένα σημεία, και θα πρέπει να μη γλιστράει. Αποφύγετε να είναι στιλβωμένο με κερί κάτι που μπορεί να το κάνει ολισθηρό όταν είναι βρεγμένο. Σε περίπτωση που πέσει νερό, ή κυρίως λίπη και ελαία, θα πρέπει να σφουγγαρίζουμε αμέσως τη στιγμή που συμβαίνουν για να αποφύγουμε ατυχήματα. Η έλλειψη αποθηκευτικών χώρων θα έχει ως αποτέλεσμα τα πράγματα να μένουν στο πάτωμα όπως οι τσάντες αγορών στις οποίες οι άνθρωποι μπορούν να σκοντάψουν ΠΑΙΔΙΑ Στα μικρά παιδιά δεν πρέπει να επιτρέπεται να παίζουν στην κουζίνα όπου η μητέρα τους μπορεί να σκοντάψει επάνω σ τα παιχνίδια τους, ενώ αυτή χειρίζεται χύτρες ή κοφτερά μαχαίρια. Τα μαχαίρια είναι καλύτερα να τοποθετούνται σε μαγνητικά ψηλά ράφια και όχι σε συρτάρια στα οποία μπορούν να έχουν πρόσβαση τα μικρά παιδιά. Τα μικρά παιδιά (νήπια) πρέπει επίσης να προστατεύονται από το να φάνε και να πιούν το φαγητό και το νερό των κατοικίδιων. Επίσης δεν θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε τσάντες από πολυαιθυλένιο καθώς συνήθως το θεωρούν παιχνίδι και τις βάζου πάνω από στα κεφάλια τους, κάτι το οποίο όμως μπορεί να προκαλέσει άμεση ασφυξία. Τα χλωριούχα λευκαντικά, και τα άλλα δηλητήρια του νοικοκυριού, θα πρέπει να αποθηκεύονται σε ντουλάπια πάνω από τον πάγκο, έτσι ώστε να είναι μακριά από τα παιδιά. Ηλεκτρικές συσκευές - πτυχές της ασφάλειας Μια κουζίνα πρέπει να είναι εφοδιασμένη με τουλάχιστον τέσσερις πρίζες πάνω από τον πάγκο για είναι δυνατή η χρήση των μικρών ηλεκτρικών συσκευών όπως ένας βραστήρας, πολυμίξερ, καφετιέρα και τοστιέρα. Οι διπλές πρίζες είναι προτιμότερες από τις μεμονωμένες υποδοχές καθώς αποθαρρύνουν τη χρήση πολλαπλού ρευματολήπτη (αντάπτορα) που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την υπερφόρτωση των κυκλωμάτων. Οι πρίζες και οι διακόπτες πρέπει να τοποθετούνται μακριά από νεροχύτες ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος να έρθουν σε επαφή με βρεγμένα χέρια. δεν πρέπει επίσης να τοποθετούνται πίσω από εστίες, όπου τα χέρια θα μπορούσαν να να καούν και τα μανίκια να πιάσουν φωτιά. Για μεγάλες συσκευές που είναι εντοιχισμένες μέσα σε ντουλάπια υπάρχουν παραπάνω διακόπτες πάνω στον πάγκο εργασίας, που συνδέονται με πρίζες πίσω από τις συσκευές, έτσι ώστε να μπορούν να ελέγχονται εξ αποστάσεως, αλλά και να τραβηχτούν ξε έξω για συντήρηση. Κουζίνες αερίου - πτυχές της ασφάλειας Οι κουζίνες αερίου είναι ασφαλέστερες εάν έχουν αυτόματη ανάφλεξη, καθώς το «μάτι» (εστία) της κουζίνας γκαζιού θα ανάψει αν ένα παιδί κατά λάθος ανοίξει το κοντρόλ. Ορισμένοι κουζίνες έχουν επίσης αυτόματη επαν-αναφλεξη που εκ νέου ανάβει το «μάτι» (εστία) της κουζίνας γκαζιού σε περίπτωση που η φλόγα τυχαία σβήσει. Η συμπεριφορά μας σε περίπτωση φωτιάς μια από τις πιο κοινές αιτίες των πυρκαγιών κουζίνας είναι το λίπος που πιάνει φωτιά σε μια κατσαρόλα. Νερό δεν πρέπει ποτέ να ρίχνεται σε περίπτωση φλεγόμενου λίπους, καθώς σε αυτή την περίπτωση η φλόγα θα εξαπλωθεί άμεσα. Μια κουβέρτα πυρόσβεσης ή πυροσβεστήρες αερίου θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να καταπνίξουμε τις φλόγες και στη συνέχεια η εστία θα πρέπει να απενεργοποιηθεί. Σε αντίθετη περίπτωση, ένα υγρό ύφασμα μπορεί ριχθεί πάνω στο τηγάνι για να κόψει τον αέρα, και να τοποθετηθεί στη άκρη μέχρι να κρυώσει. Τα δοχεία αεροζόλ μπορούν να εκραγούν εάν ζεσταθούν πάρα πολύ, και θα πρέπει να αποθηκεύονται σε δροσερό μέρος. Η κουζίνας της καταστροφής 11

12 1 Τα καθημερινά τρόφιμα πρέπει να είναι σε εύκολα προσβάσιμα σημεία 2 Το πανί που χρησιμοποιούμε για να σκουπίζουμε τα αντικείμενα δεν πρέπει να είναι πάνω από την εστία γιατί μπορεί να πέσει και να πιάσει φωτιά 3 η πόρτα του ερμαρίου δεν πρέπει να μένει ανοικτή γιατί μπορεί κάποιος να χτυπήσει στο κεφάλι 4 Οι εστίες είναι πολύ κοντά στο ανοιχτό παράθυρο και οι κουρτίνες θα μπορούσαν να πιάσουν φωτιά 5 η πρίζα είναι πολύ κοντά στο νεροχύτη και είναι υπερφορτωμένο με καλώδιο που πηγαίνει πίσω από τον νεροχύτη 6 η βόμβα αερίου (το μπουκάλι με σπρέι ) μπορεί να εκραγεί από τη θερμότητα της εστίας 7 ο βραστήρας εξάγει ατμό πάνω σε πρίζα 8 η γάτα πρόκειται να περπατήσει πάνω από τα τρόφιμα και τον πάγκο προετοιμασίας 9 το συρτάρι είναι γεμάτο με κοφτερά μαχαίρια και το έχουμε αφήσει ανοικτό και προσβάσιμο σε ένα παιδί 10 οι δηλητηριώδεις ουσίες είναι προσιτές στο παιδί 11 η λαβή της κατσαρόλας βγαίνει αριστερά και το παιδί μπορεί να τη φτάσει 12 η τσάντα μα τα ψώνια αριστερά που είναι στο πάτωμα θα μπορούσε να προκαλέσει πτώση 13 το υγρό που έχει πέσει στο πάτωμα δεν το σφουγγαρίσαμε και κάνει το δάπεδο ολισθηρό 14 στο φαγητό της γάτας αριστερά υπάρχει πρόσβαση από το παιδί 15 το μη κολλημένο πλακάκι κάτω μπορεί να κάνει κάποιον να πέσει ΑΝΙΧΝΕΥΤΕΣ ΚΑΠΝΟΥ Οι συναγερμοί καπνού απαιτούνται από το κανονισμών των κτιρίων σε όλες τις κατοικίες. Συνοπτικά παραθέτουμε τις απαιτήσεις που αφορούν τις κουζίνες: Σε περίπτωση που μια κατοικία ΔΕΝ έχει ένα αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης και ένα σύστημα συναγερμού, τότε ένας κατάλληλος αριθμός ανιχνευτών καπνού θα πρέπει να παρέχονται. Αυτοί θα πρέπει να τροφοδοτηθούν για να λειτουργήσουν και μπορεί να έχουν μια δευτερεύουσα μπαταρία τροφοδοσία. Πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον ένας συναγερμός καπνού σε κάθε όροφο. θα πρέπει να συνδέονται μεταξύ τους έτσι ώστε το σήμα συναγερμού να λειτουργεί σε όλες τις τοποθεσίες. Θα πρέπει να τοποθετούνται έτσι ώστε να υπάρχει ένας συναγερμός καπνού σε χώρο κυκλοφορίας εντός 7,5 m από κάθε κατοικήσιμο δωμάτιο. 12

13 Όταν μια περιοχή της κουζίνας δεν διαχωρίζεται από ένα κλιμακοστάσιο ή μια περιοχή κυκλοφορίας, θα πρέπει να υπάρχει ένας ανιχνευτής θερμότητας στην κουζίνα, εκτός από τους συναγερμούς καπνού ποτ απαιτούνται στους χώρους κυκλοφορίας. Οι ανιχνευτές καπνού θα πρέπει να είναι αναρτημένοι στην οροφή και τουλάχιστον 300 χιλιοστά από τους τοίχους και τα φωτιστικά. Μπορούν επίσης να τοποθετηθούν στον τοίχο την προϋπόθεση ότι είναι πάνω από το επίπεδο του ανοίγματος των θυρών. Οι ανιχνευτές καπνού πρέπει να είναι εύκολα προσπελάσιμοι για τη συντήρηση, τον έλεγχο και τον καθαρισμό. Οι ανιχνευτές καπνού δεν ενδείκνυται να τοποθετούνται σε περιοχές όπου υπάρχει μαγείρεμα με ατμό, η υγροποίηση του ατμού και οι αναθυμιάσεις θα μπορούσαν να δώσουν ψευδείς συναγερμούς ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ & ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΑ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ Η καλύτερη φράση από αυτές που φαίνονται στην εικόνα και που ερμηνεύει τον όρο εργονομία είναι : Προσαρμόζω την εργασία στα άτομα. Στα ελληνικά «έργο» σημαίνει «εργασία» και «νόμος» σημαίνει «κανόνας». Άρα ο όρος «εργονομία» σημαίνει «ένα σύνολο κανόνων σχεδιασμού της εργασίας». Η εργονομία παρέχει μεθόδους για να εργάζεται κάποιος πιο έξυπνα και όχι πιο σκληρά αλλά και να σχεδιάζονται προϊόντα φιλικά προς τους χρήστες ώστε να διασφαλίζεται η εργασιακή τους απόδοση και ευημερία. Εργονομία είναι η μελέτη των δεδομένων εκείνων που περιβάλλουν το χώρο και κάνουν τον άνθρωπο να νοιώθει άνετα ενεργώντας ή χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του Αφή, Όραση Ακοή Γεύση όσφρησή. Ο τρόπος που ο άνθρωπος κινείται, σηκώνει φορτία, χρησιμοποιεί εργαλεία, πόμολα και διακόπτες, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και να μελετάται σε βάθος κατά το σχεδιασμό ενός χώρου ή ενός προϊόντος Εφαρμογές της Εργονομίας Ο εργονομικός σχεδιασμός χρησιμοποιείται σε μια πληθώρα εφαρμογών η οποία μπορεί να αφορά όλες τις κατηγορίες δραστηριοτήτων αλλά και το σχεδιασμό τόσο του εξοπλισμού όσο και των εργασιών Βιομηχανία Υπηρεσίες 13

14 Θέσεις Υπολογιστών Σχεδιασμός Εργαλείων Εργονομικός σχεδιασμός Τα διάφορα προϊόντα και οι κατασκευές σχεδιάζονται και κατασκευάζονται από τον άνθρωπο, για να εξυπηρετούν τις ειδικές του ανάγκες, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μελετώντας επομένως και ερευνώντας στοιχεία ανθρωπομετρικά και εργονομίας, προκύπτουν προδιαγραφές, τις οποίες πρέπει να πληροί το προϊόν και οι οποίες αποτελούν κατευθυντήριες γραμμές στο σχεδιασμό. Tι εννοούμε με τον όρο εργονομία ; Η εργονομία είναι ένας σημαντικός τομέας μελέτης όταν πρόκειται για σχεδίαση αντικειμένων που θα χρησιμοποιηθούν από ανθρώπους αφού εξετάζει πως το ανθρώπινο σώμα συνδέεται με το περιβάλλον του, πχ στο σπίτι, στους χώρους εργασίας. Η εργονομία αναφέρεται στην μελέτη τρόπων με τους οποίους αντικείμενα συστήματα και περιβάλλοντα μπορούν να γίνουν ασφαλή αποτελεσματικά και αποδοτικά στην χρήση τους από τους ανθρώπους. Η εργονομία μπορεί να χαρακτηριστεί και ως: μηχανική ανθρώπινου σώματος. Η επίδραση της εργονομίας στο σχεδιασμό των προϊόντων βασίζεται στις διαστάσεις του ανθρώπινου σώματος. Η μη εφαρμογή αρχών της εργονομίας βασίζεται στην λογική του ΠΡΟΚΡΟΥΣΤΗ 1 και υπονοεί ότι οι χρήστες μπορούν να προσαρμοστούν στην χρήση κακοσχεδιασμένου εξοπλισμού έστω και με υποχωρήσεις σε θέματα άνεσης ή επαγγελματικών κινδύνων. η λογική του Προκρούστη εφαρμόζεται γιατί Ο χρήστης μόνος του προσαρμόζεται Η εφαρμογή της Εργονομίας κοστίζει Ο καθένας μας είναι ειδικός στην Εργονομία Γιατί χρησιμοποιείται η λογική του Προκρούστη ; Αν οι προδιαγραφές με ικανοποιούν, ικανοποιούν και όλους τους χρήστες Οι προδιαγραφές ικανοποιούν τον «μέσο χρήστη» Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για τα όρια των διανοητικών, αισθητικών και μηχανικών ιδιοτήτων των ατόμων Τα αρνητικά επακόλουθα του κακού σχεδιασμού οφείλονται στο ότι οι σχεδιαστές καθυστέρησαν και καθυστερούν στο να χρησιμοποιήσουν ανθρωπομετρικά στοιχεία. 1. Πόσα προϊόντα ελέγχονται από τους δυνητικούς πελάτες; Οι σχεδιαστές συχνά θεωρούν λανθασμένα τους εαυτούς τους ως τυπικούς χρήστες. (Όμως η δύναμη, η κινητικότητα, η αντοχή διαφέρουν πολύ μεταξύ των δυνητικών χρηστών). Πώς μπορεί ένας νεαρός σχεδιαστής να θέσει τον εαυτό του στην θέση ενός ηλικιωμένου με αρθρίτιδα που πρέπει να σηκωθεί από ένα κάθισμα ενός ατόμου με αισθητικές ή κινητικές δυσκολίες; 2. Υπάρχει όμως ο «μέσος χρήστης»; Αν σχεδιάσουμε το ύψος μίας πόρτας για το μέσο ανάστημα οι μισοί χρήστες θα χτυπούν το κεφάλι τους, ενώ αν τη σχεδιάσουμε ως προς το μέσο πλάτος δεν θα χωράνε οι άλλοι μισοί και όχι αναγκαία τα ίδια άτομα. 3. Η αλήθεια είναι ότι ακόμα και σήμερα οι διανοητικές, αισθητικές και οι μηχανικές ιδιότητες του ανθρώπινου σώματος δεν είναι ευρέως γνωστές παρά τα μεγάλα κονδύλια που έχουν διατεθεί σε έρευνα. Είναι εφικτή η ανθρώπινη προσαρμογή σε ατελές εργασιακό περιβάλλον μέσω της εκπαίδευσης. Εδώ προκύπτουν δύο δυσκολίες: ότι η εκπαίδευση είναι δαπανηρή υπόθεση και συνεπώς δεν υλοποιείται τουλάχιστον σε βαθμό που να πλησιάζει το στόχο της, και ότι δεν είναι πανάκεια γιατί ορισμένες συνθήκες δεν «συνηθίζονται». Γιατί άλλαξαν οι σχεδιαστικές απαιτήσεις ως προς τον Ανθρώπινο Παράγοντα Πριν τη Βιομηχανική Επανάσταση Μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση Τα Προϊόντα ήταν Απλά Τα Προϊόντα έγιναν Πολύπλοκα 1 Στην ελληνική μυθολογία, ο Προκρούστης ήταν μυθικός ληστής της Αθήνας. Το λημέρι του ήταν στην περιοχή των Μεγάρων. Προσκαλούσε κάθε διαβάτη να ξαπλώσει σε ένα σιδερένιο κρεβάτι, γνωστό ως Προκρούστειος κλίνη. Αν το θύμα ήταν ψηλό κι εξείχε από το κρεβάτι, ο Προκρούστης έκοβε το περίσσιο τμήμα του σώματός του. Αντιθέτως, αν το θύμα ήταν πιο κοντό, τότε τραβούσε τα άκρα του μέχρι να φτάσουν στο μήκος του κρεβατιού. Ο Προκρούστης συνέχιζε την αιματηρή δράση του μέχρι που τον συνάντησε ο Θησέας στο δρόμο του από την Τροιζήνα για την Αθήνα. Όντας πολύ δυνατός, κατάφερε να εξουδετερώσει τον Προκρούστη και να τον τοποθετήσει στο ίδιο του το κρεβάτι. Επειδή αποδείχθηκε μεγαλύτερος, ο Θησέας του έκοψε το κεφάλι και τα πόδια, που περίσσευαν. 14

15 Σχεδιασμός στα Μέτρα Κάθε Χρήστη Τυποποιημένος Σχεδιασμός για Ομάδες Χρηστών Μοναδιαία Ποσότητα Παραγωγής Μεγάλες Παρτίδες Παραγωγής Μικρές οι Συνέπειες Λάθους στα Σχεδιασμό Μεγάλες οι Συνέπειες Λάθους στα Σχεδιασμό Μικρές Αλλαγές Προδιαγραφών και Αραιά Εισαγωγή Νέων Προϊόντων Μεγάλες Αλλαγές Προδιαγραφών και Συχνή Εισαγωγή Νέων Προϊόντων Περιορισμένη Διακύμανση στις Παραμέτρους των Χρηστών λόγω Αγορών, Ηλικιών και Ειδικών Ικανοτήτων Μεγάλη Διακύμανση στις Παραμέτρους των Χρηστών λόγω Αγορών, Ηλικιών και Ειδικών Ικανοτήτων Λάθος παραδείγματα Ένα πολύ σαφές παράδειγμα της εφαρμοσμένης εργονομίας κατά την εργασία Η εργονομία χρειάζεται για την τυποποίηση προϊόντων, αλλά και γιατί οι ανθρωπινές διαστάσεις μεταβάλλονται συνεχώς. Επίσης οι χρήστες συνηθίζουν να αγοράζουν με βάση το κόστος, την εμφάνιση, τη μόδα. Έχουν παρατηρηθεί επίσης δυσαρέσκεια και πόνοι από τις μικρές αποκλίσεις των διαστάσεων των εξοπλισμών. Παρόλα αυτά δεν είναι δυνατόν το κάθε προϊόν να κατασκευάζεται στα μεγέθη του κάθε χρήστη. Από την άλλη πλευρά θα μπορούσε το κάθε τυποποιημένο προϊόν να κατασκευάζεται με δυνατότητα προσαρμογής στην ποικιλία των ανθρώπινων διαστάσεων. Το κόστος δεν είναι πια η μόνη παράμετρος. Οι τερματικές συσκευές είναι καλύτερες, τα καθίσματα και οι θέσεις των αυτοκινήτων βελτιώνονται, η εργονομία προσθέτει αξία στα προϊόντα και τα κάνει πιο ανταγωνιστικά. Οι καταναλωτές σταδιακά κατανοούν ότι οι πόνοι στην μέση οφείλονταν σε κακοσχεδιασμένες θέσεις εργασίας. Εργονομία κουζίνας Είναι γνωστό σε όλους μας η τεράστια ποικιλία των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που λαμβάνουν χώρα μέσα στην κουζίνα. Στο ίδιο περιβάλλον οι άνθρωποι τρώνε, διαβάζουν, συζητούν, φιλοξενούν, εργάζονται, μαγειρεύουν άρα περνούν αρκετές ώρες της ημέρας μέσα σε αυτόν τον χώρο. Η διαμόρφωση των χώρων διαφοροποιούνται από κατοικία σε κατοικία, αναλόγως των ατόμων που θα κατοικήσουν, την αντίληψη περί ανέσεων που έχουν, τα χόμπι τους κλπ. Η διακόσμηση των χώρων με έπιπλα και άλλα αντικείμενα θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε αισθητική και λειτουργικότητα να είναι ταυτισμένες. Τα σχήματα που θα ακολουθήσουν αναφέρονται στον χώρο που χρειάζεται ένας άνθρωπος προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι βιολογικές του ανάγκες και οι πιθανές δραστηριότητες του, μέσα σε κάποιο συγκεκριμένο χώρο. Έτσι θα καθορίσουν τις κυκλοφοριακές ζώνες γύρω από τα έπιπλα, οι οποίες θα προσφέρουν άνεση και οπτική ξεκούραση στον άνθρωπο, ενώ το πλάτος τους δεν θα πρέπει να είναι μικρότερο από το μέγιστο πλάτος του ανθρώπινου σώματος. 15

16 Η σωστή μελέτη για την κατασκευή των πάγκων και των ραφιών καθώς επίσης και η άμεση πρόσβαση στην τραπεζαρία, αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την καλή λειτουργία της κουζίνας. Γενικά μια καλή μελέτη κουζίνας πρέπει να ελαττώνει όσο το δυνατόν περισσότερο την προσπάθεια του εργαζόμενου ανθρώπου να φτάσει ένα αντικείμενο σε ένα ράφι, να σκύβει για να βγάλει κάτι μέσα από ένα ντουλάπι ή να περπατάει από την μία άκρη της κουζίνας στην άλλη για την προετοιμασία ενός γεύματος. Οι συσκευές κουζίνα ψυγείο και νεροχύτης πρέπει να είναι τοποθετημένες κατά τέτοιο τρόπο που να σχηματίζουν το τρίγωνο εργασίας, το οποίο έχει αποδειχθεί σαν την καλύτερη λύση για την γρηγορότερη και πιο ξεκούραστη εκτέλεση των εργασιών στον χώρο αυτό. Για να υπάρξει μια σωστή μελέτη σχεδιασμού κουζίνας τα βασικά στοιχεία που πρέπει να μελετηθούν είναι : 1. Το ύψος του πάγκου εργασίας και το ύψος των άνω ντουλαπιών για την εύκολη χρήση τους και πρόσβαση τους σε αυτά. 2. Η σωστή απόσταση μεταξύ των ντουλαπιών ούτως ώστε να δημιουργούνται οι κατάλληλες ζώνες κυκλοφορίας. 3. Να υπάρχει σωστός φωτισμός στον πάγκο εργασίας για άνετη και ξεκούραστη εργασία του ατόμου. 4. Η σωστή απόσταση μεταξύ του πάγκου εργασίας και τραπέζι φαγητού, ούτως ώστε να έχουμε την καλή λειτουργία του χώρου. Εικόνα εργονομικά διαστήματα κουζίνας Εργονομικές αποστάσεις χώρων φαγητού Εξετάζοντας την σχέση μεταξύ ανθρωπίνων διαστάσεων και χώρων φαγητού, οι περιοχές που ενδιαφέρουν περισσότερο είναι οι αποστάσεις γύρω από το τραπέζι και ο αριθμός των ατόμων που μπορεί να φιλοξενήσει ένα τραπέζι συγκεκριμένων διαστάσεων. Η απόσταση μεταξύ της άκρης του τραπεζιού και του τοίχου ή οποιουδήποτε άλλου φυσικού εμποδίου πρέπει τουλάχιστον να επιτρέπει την τοποθέτηση καρέκλας, την άνετη κυκλοφορία μεταξύ καρέκλας και τοίχου ατόμου με μεγάλη σωματική διάπλαση. Υπολογίζοντας τον χώρο που καταλαμβάνει μια καρέκλα, πρέπει να υπολογίζεται και η ευχέρεια αλλαγής της θέσης της σε σχέση με την άκρη του τραπεζιού, αφού αυτή θα αλλάξει πολλές φορές κατά την διάρκεια ενός γεύματος. Για να εξασφαλιστεί επαρκής χώρος φαγητού κατ άτομο σε ένα τραπέζι, απαιτείτε η γνώση των διαστάσεων του ανθρώπινου σώματος, της καρέκλας και των σερβίτσιων που θα χρησιμοποιηθούν μεμονωμένα και γενικά. Για να προσδιοριστεί το μέγεθος του τραπεζιού πρέπει να λάβουμε υπόψη μας δυο ζώνες λειτουργίας. Η μια αφορά τον χώρο μπροστά από κάθε άτομο και η άλλη τον χώρο στο κέντρο του τραπεζιού, οπού τοποθετούνται πιατέλες, σαλατιέρες, κανάτες, ανθοδοχεία, κηροπήγια κ.λπ. Οι διαστάσεις του χώρου μπροστά από κάθε άτομο πρέπει να παρέχουν άνεση κινήσεων κατά τη διάρκεια του φαγητού και να χωρούν τα ατομικά σερβίτσια τους. 16

17 ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΑ Ανθρωπομετρία είναι η επιστήμη που ασχολείται με την προσαρμογή στο εργασιακό περιβάλλον των γεωμετρικών διαστάσεων του ανθρώπου σε συνδυασμό με τις φυσιολογικές ικανότητές του. Tι εννοούμε με τον όρο ανθρωπομετρία; Η ανθρωπομετρία ( άνθρωπος + μέτρο ) αφορά την μελέτη και καταγραφή των διαστάσεων του ανθρώπινου σώματος δηλαδή Ύψος, Πλάτος, Βάρος, γωνία όρασης, πιάσιμο της παλάμης, οι κινήσεις και θέσεις που μπορεί να έχει το ανθρώπινο σώμα, και οι δυνάμεις που μπορεί να αντέξει, κλπ. Ανθρωπομετρία δηλαδή είναι η μέτρηση διαστάσεων του σώματος κάποιου πληθυσμού με σκοπό την εξαγωγή διαστασιολογικών προδιαγραφών για τον εξοπλισμό (μηχανήματα, εργαλεία), τα προϊόντα και τους χώρους εργασίας Οι μετρήσεις ανθρωπομετρίας αρχικά γίνονταν λόγους φυλετικούς, εθνολογικούς, διαιτολογικών συνηθειών, ανθρώπινης ανάπτυξης κ.ο.κ Οι ένοπλες δυνάμεις για ενδυματολογικούς σκοπούς. Κάποια μελέτες στο μέσον του προηγούμενου αιώνα αφορούσαν σχεδιασμό θέσεων χειρισμού οπλικών συστημάτων. Αργότερα άρχισε η εφαρμογή στο πεδίο του σχεδιασμού χώρων εργασίας ευρείας χρήσεως ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΑΣ Η παρακάτω εικόνα δείχνει ένα παράδειγμα που αποδεικνύει γιατί είναι απαραίτητη η ανθρωπομετρία. Ανθρωπομετρικά δεδομένα είναι α δεδομένα εκείνα που αναφέρονται στο ανθρώπινο σώμα και τις κινήσεις μελών ή ολόκληρου του σώματος, ονομάζονται ανθρωπομετρικά και είναι διαφορετικά για κάθε φύλο και ηλικία. Ο άνθρωπος ως χρήστης ενός προϊόντος ή χρήστης ενός χώρου, Θα πρέπει να μελετηθεί διαφορετικά, σύμφωνα με την ηλικία του ή με τις ιδιαιτερότητές του. Όταν σχεδιάζοντας προϊόντα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εξής: To μέγεθος του ανθρώπινου σώματος Ανθρώπινες κινήσεις Ενεργειακές απαιτήσεις Αισθητηριακές αντιδράσεις Οπτικά στοιχεία. Φινίρισμα επιφανειών Οι Ανθρωπομετρικές διαστάσεις ενός ανθρώπου, δηλαδή οι γεωμετρικές διαστάσεις του εξαρτώνται από το φύλο την ηλικία, τη φυλή, το πολιτισμικό επίπεδο (δίαιτα, περίθαλψη, διατροφή, περιρρέουσα κατάσταση, άσκηση κλπ.) και την εξέλιξη. Οι σωματικές διαστάσεις των ανθρώπων ακολουθούν κανονική κατανομή. Για λόγους οικονομίας σχεδιάζουμε για συγκεκριμένο ποσοστό του πληθυσμού-δηλαδή πελάτες για τους οποίους δεν αυξάνει υπερβολικά το κόστος σχεδιασμού. Εξαιρείται το 5% των πολύ μικρόσωμων και το 5% των πολύ μεγαλόσωμων πελατών. Στην σχεδίαση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι Ανθρώπινες διαστάσεις. Όταν σχεδιάζουμε για ανθρώπους θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τις διαστάσεις των αντικειμένων ώστε αυτά να είναι ασφαλή και αναπαυτικά κατά τη χρήση τους. Τα περισσότερα προϊόντα κατασκευάζονται για μια μέση κατηγορία ανθρώπων. Συνήθως αποκλείονται τα δυο άκρα του στόχου (πχ μεγαλόσωμοι και μικρόσωμοι άνθρωποι που καλύπτουν το 5% ανά κατηγορία) Ο όρος τυποποίηση δείχνει ότι η σχεδίαση έχει γίνει βάση των μέσων χαρακτηριστικών. Όταν σχεδιάζουμε θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη ότι οι άνθρωποι κινούνται με πολλούς και πολύπλοκους τρόπους. Αν ένα προϊόν προκαλεί κούραση, πόνο ή ενόχληση όταν χρησιμοποιείται σωστά τότε θεωρείται κακοσχεδιασμένο. To σχέδιο ενός χώρου εργασίας θα πρέπει να επιτρέπει στον άνθρωπο να κινείται άνετα. Παράλληλα θα πρέπει να μην απαιτεί από τον χρήστη την κατανάλωση επιπλέον ενέργειας με την πραγματοποίηση άσκοπων κινήσεων. 17

18 Στην σχεδίαση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι Ενεργειακές απαιτήσεις. Η σχεδίαση λαμβάνει υπόψη τις κινητικές και δυναμικές απαιτήσεις που θα υποβάλλει τον χρήστη (τη δύναμη - βάρος που μπορεί να σηκώσει ένα άτομο αλλά και το πόσο και πως μπορεί να κινηθεί) ώστε να μειώνεται η κούραση και μυϊκή ένταση και να αυξάνεται ο βαθμός άνεσης του χρήστη. Λαμβάνονται υπόψη η ηλικία και το φύλο του χρήστη αφού θεωρούνται παράγοντες που επηρεάζουν την αντοχή του ατόμου. Αναλύεται ο τρόπος με τον οποίο το άτομο χρησιμοποιεί ένα προϊόν αφού έτσι μπορεί να αντισταθμιστεί η ακανόνιστη χρήση και η πιθανότητα λάθους. Στην σχεδίαση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι Αισθητηριακές αντιδράσεις. To μέγεθος, το σχήμα, και η μορφή είναι καθοριστικοί παράγοντες για το κατά πόσο το αντικείμενο θα ταιριάζει με τους χρήστες: το αντικείμενο πρέπει να ταιριάζει με το ανθρώπινο σώμα ή μέρος αυτού και χρησιμοποιείται χωρίς να προκαλεί δυσφορία ή ενόχληση. Θερμότητα - ψύχος: το ανθρώπινο σώμα αντέχει ένα πολύ περιορισμένο όριο θερμοκρασιών. Τα αντικείμενα που είναι πολύ ψυχρά ή πολύ θερμά είναι άβολα στο χειρισμό τους. Επίσης υπάρχουν κάποια επίπεδα πάνω από τα οποία ο θόρυβος και οι κραδασμοί γίνονται ενοχλητικοί για τον άνθρωπο, σε σημείο κάποτε που μπορούν να παρατηρηθούν και βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό. Στην σχεδίαση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι Οπτικά στοιχεία. Είναι πολύ σημαντικό να ταιριάζουν αρμονικά όλα τα οπτικά στοιχεία μιας σχεδίασης, Τα στοιχεία που πρόκειται να μεταδώσουν πληροφορίες με την βοήθεια συμβολών πρέπει να έχουν το κατάλληλο μέγεθος και χρώμα. Στην σχεδίαση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι Φινίρισμα επιφανειών. Οι επιφάνειες που έρχονται σε επαφή με το ανθρώπινο σώμα πρέπει να έχουν το κατάλληλο φινίρισμα: άκρες ή γωνιές δεν πρέπει να είναι κοφτερές ή μυτερές, η υφή του αντικειμένου είναι πολύ σημαντική ανάλογα με τον τρόπο χρήσης (πχ αύξηση ή μείωση της τριβής). Διαδικασία σχεδιασμού εξοπλισμού με ανθρωπομετρικά στοιχεία (5 βήματα) 1. Προσδιορισμός του πληθυσμού των χρηστών-πελατών του προϊόντος 2. Προσδιορισμός των διαστάσεων του αντικειμένου (προϊόν, χώρος, θέση εργασίας κλπ.) που σχετίζονται με ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά 3. Άντληση ανθρωπομετρικών χαρακτηριστικών από υπάρχουσες σχετικές πηγές η μέσω νέων μετρήσεων 4. Ανάλυση των περιορισμών που επιβάλλουν τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά στον σχεδιασμό π.χ. από πλευράς ανοχών, προσπέλασης, οπτικών γωνιών, ανατομίας, κινήσεων 5. Καθορισμός κριτηρίων που καθορίζουν την αποδεκτή εναρμόνιση χρηστών και αντικειμένου Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΦΙΓΟΥΡΑ. Οι κύριες ανθρωπομετρικές διαστάσεις του ανθρώπινου σώματος ανάμεσα σε κάθε άξονα είναι: 1. Άνω μέρος κεφαλής μέχρι την άκρη σιαγώνας. 2. Άκρη σιαγώνας μέχρι κάτω μέρος λαιμού. 3. Κάτω μέρος λαιμού έως μέση. 4. Μέση μέχρι γοφούς: 5. Ώμος μέχρι τον αγκώνα. 6. Αγκώνας μέχρι τον καρπό. 7. Από τον καρπό μέχρι το άκρα δακτύλων. 8. Από τους γοφούς μέχρι τα γόνατα. 9. Από τα γόνατα μέχρι τον αστράγαλο 10. Από τον αστράγαλο μέχρι το πέλμα ποδιού. 18

19 Οι κύριες ανθρωπομετρικές διαστάσει του πλάτους του ανθρώπινου σώματος είναι: 1. To πλάτος του κεφαλιού. 2. To πλάτος των ώμων 3. To πλάτος του στήθους 4. Tο πλάτος της μέσης 5. To πλάτος των γοφών Το ποσοστό των 5% έως 95% Κάθε άνθρωπος είναι μια διαφορετική οντότητα. Αυτό είναι φανερό και στο ζήτημα του ανθρώπινου σώματος αφού κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του διαφορετικές σωματικές διαστάσεις. Οι σχεδιαστές προσπαθούν να σχεδιάσουν προϊόντα που να απευθύνονται σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους και κάποιοι που είναι κατανεμημένοι στις δυο άκρες της κλίμακας μένουν εκτός στόχου των σχεδιαστών. Η προσπάθεια των σχεδιαστών είναι να καλύψουν το 90% τη κατανομής των ανθρώπων, αλλά ένα ποσοστό 10% (5%σε κάθε άκρη) δεν λαμβάνεται υπόψη στην σχεδίαση. Στις εικόνες που ακολουθούν φαίνονται κάποια παραδείγματα που αντικατοπτρίζουν ην ανάγκη οι προδιαγραφές να καλύπτουν τις ανάγκες του μεγαλύτερου ποσοστού του πληθυσμού. Ράφι Ραφι Το σταθερό ράφι τοίχου στο διπλανό σχήμα είναι σχεδιασμένο για να το φτάνει κάποιος άνθρωπος που ανήκει στην κατηγορία ύψους 5%. Αυτό σημαίνει το 95% των ανθρώπων μπορεί να το φτάσει. κάθισμα Στη σχεδίαση ενός καθίσματος λαμβάνεται υπόψη το μέγεθος των ανθρώπων που ανήκουν στο 95%. Αυτό σημαίνει ότι το 95% των ανθρώπων μπορεί να καθίσει στο κάθισμα. Αποκλείεται μόνο το 5% των ανθρώπων. 19

20 Διαστάσεις ανθρώπινου σώματος ανδρών και γυναικών (5% - 95%) To εύρος των κινήσεων του ανθρώπινου σώματος Η ανθρωπομετρία εκτός από τις διαστάσεις του ανθρώπινου σώματος, μελετά και το εύρος των κινήσεων που μπορεί να εκτελέσει το ανθρώπινο σώμα. To εύρος των κινήσεων που μπορεί να εκτελέσει το ανθρώπινο σώμα επιτρέπει τη λήψη πολλών διαφορετικών θέσεων και στάσεων. Εξάλλου ο ανθρώπινος σκελετός αποτελείται από οστά που μπορούν να περιστρέφονται. Αρχές σχεδιασμού χώρων εργασίας ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΟΥΖΙΝΑΣ Η διαδικασία σχεδιασμού μιας κουζίνας μπορεί να γίνει σε φάση οικοδόμηση μιας οικείας, ή να προκύψει μετά την περάτωση της οικίας είτε επειδή ο ιδιοκτήτης θέλει να προσθέσει κάτι καινούργιο στην κουζίνα ή θέλει να την αναδιαμορφώσει. Προκύπτουν όμως τα εξής ερωτήματα : Θα πρέπει να περπατήσω πολύ για να ανεφοδιάσω με νερό μια κατσαρόλα που έχω στη φωτιά; Θα έχω αρκετό χώρο για τεμαχίσω, πλύνω, κόψω και ότι άλλο χρειάζεται για να προετοιμαστούν τα γεύματα; 20

21 Θα έχω χώρο για την αποθήκευση του ελαιολάδου κοντά στο φούρνο ή θα πρέπει να διασχίσω όλο το δωμάτιο για να το πάρω; Θα μπορούν να εργάζονται δύο ή περισσότερες μάγειρες με άνεση στο χώρο χωρίς να πέφτουν συνέχεια ο ένας πάνω στον άλλο ; Θα είμαι σε θέση να ξεπλύνω εύκολα πιάτα και να τα βάλω και στο πλυντήριο πιάτων; Προτιμώ μια περιοχή ή ξεχωριστά τις εστίες και το φούρνο; Χρειάζομαι ένα νεροχύτη για πλύσιμο και έναν νεροχύτη καθαρισμό; Χρειάζομαι ένα χώρο φαγητού στην κουζίνα; ΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΥΖΙΝΑΣ Ανεξάρτητα απο το στυλ,το μπάτζετ ή το χώρο κάθε διάταξη κουζίνας θα μπορούσε να σχεδιαστεί γύρω από το όπως οι ειδικοί το αποκαλούνε Χρυσό Τρίγωνο. Αυτό περιλαμβάνει το κύριο χώρο εργασίας- ψυγείο,νεροχύτη και κουζίνα- κοντά το ένα με το άλλο τοποθετημένα στις 3ις πλευρές ενός τριγώνου. Ανεξάρτητα από το μέγεθος της κουζίνας, αυτές οι ζώνες δραστηριοτήτων θα μπορούσαν να είναι όχι περισσότερο από 3.5 μέτρα για κάθε πλευρά του τριγώνου ώστε να μπορείς να μετακινηθείς εύκολα ανάμεσα τους και όχι λιγότερο από 6 με 7 μέτρα για το συνολικό μήκος όλων των πλευρών του τριγώνου. Οι γνωστά σχέδια κουζίνας είναι : Σύνθεση κουζίνας σε μια πλευρά Σύνθεση κουζίνας σε παράλληλη διάταξη με διάδρομο L Διπλό L, U G-σχήμα. Σύνθεση κουζίνας σε μια πλευρά Σύνθεση κουζίνας σε μια πλευρά Πλεονεκτήματα o Εξαιρετικά φτηνό περιορισμένος χώρος σημαίνει και μικρότερο κόστος. o Εύκολο να υλοποιηθεί 21

22 o o Συμπαγής σχεδιασμός - η σύνθεση κουζίνας σε μια πλευρά είναι ο καλύτερος τρόπος να δημιουργηθεί χώρος στο υπόλοιπο χώρο της κουζίνας, εάν χρειάζεται ένα τραπέζι ή για άλλες χρήσεις Καλή ροή εργασιών- διατηρείται τις βασικές διαδικασίες μαγειρέματος μέσα σε λίγα μέτρα Σύνθεση κουζίνας σε παράλληλη διάταξη με διάδρομο Πλεονεκτήματα o o o o Κατάλληλο για ορθογώνιο χώρο Αποτελεσματικό για ένα μικρό χώρο κουζίνας Μπορεί να προσαρμοστεί σε οποιοδήποτε μήκος Μπορεί εύκολα να διαιρέσει την κουζίνα σε πολλαπλές θέσεις εργασίας Μειονεκτήματα o Μέσω της κίνησης μπορεί να προκαλέσει συμφόρηση o Δεν είναι αποτελεσματικό για μεγάλες κουζίνες o Δεν είναι καλό για πολλούς μάγειρες o Δεν λειτουργεί καλά για ανοικτά σχέδια σπιτιών Διάταξη L Είναι από τους διαδεδομένους σχηματισμούς κουζίνας. Η κουζίνα εκτίνεσαι κατά μήκος δύο τοίχων Πλεονεκτήματα σχεδιασμού κουζίνας σε διάταξη L 22

23 o Κατάλληλη για γωνιακούς χώρους o Αποτελεσματική για τις μικρές και μεσαίους χώρους κουζίνας o Μπορεί να προσαρμοστεί σε οποιοδήποτε μήκος o Μπορεί εύκολα να διαιρούν την κουζίνα σε πολλαπλές θέσεις εργασίας o Δεν δημιουργεί θέματα κίνησης ώστε διαταράξουν τις ζώνες εργασίας o Μια τραπεζαρία (δηλαδή τραπέζι και καρέκλες), μπορεί εύκολα να προστεθεί σε αυτή τη διάταξη Μειονεκτήματα Δεν είναι κατάλληλος σχεδιασμός για μεγάλες κουζίνες Δεν είναι κατάλληλος για πολλούς μάγειρες Διάταξη Διπλό L Διάταξη U Πλεονεκτήματα διάταξης U o Αποτελεσματική για ένα μικρό, μεσαίο ή μεγάλο χώρο κουζίνας o Μπορεί εύκολα να διαιρεί την κουζίνα σε πολλαπλές θέσεις εργασίας o Η κυκλοφορία δεν διαταράσσει τις ζώνες εργασίας o Ευρύ "U" μπορεί να υποστηρίξει μια νησίδα Μειονεκτήματα Κουζίνα διάταξης U o Δεν είναι αποτελεσματικό για μεγάλες κουζίνες χωρίς μια νησίδα o Δεν είναι αποτελεσματικό για την κουζίνα κάτω από 10-πόδια μήκος o Τα χαμηλά γωνιακά ντουλαπάκια έχουν δύσκολη πρόσβαση 23

24 Διάταξη G Σύνθεση κουζίνας με νησίδα Συμβουλές κατά την σχεδίαση Το πλυντήριο δίπλα από το νεροχύτη διευκολύνει να καθαρίζετε τα πιάτα και να τα βάζετε στο καλάθι, αποφεύγοντας λεκέδες στη διαδρομή. Ο φούρνος σε ψηλή θέση είναι πολύ πιο άνετος και πολύ πιο ασφαλής αφού τα παιδιά δεν έχουν πρόσβαση στο φούρνο 24

25 Βάλτε τα εξαρτήματα που χρησιμοποιείτε πιο συχνά σε ένα συρτάρι δίπλα από τον φούρνο και τις εστίες Μην τοποθετείτε μια βρύση μπροστά από ένα παράθυρο που ανοίγει προς τα μέσα. Μην βάζετε συρτάρια στις γωνίες καθώς μπορούν να καταστρέψουν πόρτες και χερούλια ή να εμποδίσουν πλαϊνά ντουλάπια. Μην βάζετε την κουζίνα ή το φούρνο δίπλα στον τοίχο. Θα χάσετε χώρο και θα λερώνετε τον τοίχο. Αφήστε τουλάχιστον 60 cm επιφάνεια εργασίας, ανάμεσα στο νεροχύτη και στη κουζίνα Αφήστε τουλάχιστον 50 cm ανάμεσα στη κουζίνα και σε όλα τα ντουλάπια. 25

26 Αφήστε τουλάχιστον 40 cm (50 cm εάν είναι δυνατόν) σε κάθε πλευρά της κουζίνας. Οι διαστάσεις των επίπλων-συσκευών κουζίνας Για το σχεδιασμό της κουζίνας, απαιτείται η στοιχειώδης γνώση των βασικών διαστάσεων των ηλεκτρικών συσκευών, του εξοπλισμού και των επίπλων κουζίνας. Στις συσκευές ανήκουν το ψυγείο, η κουζίνα, το πλυντήριο πιάτων κλπ. Στα έπιπλα κατατάσσεται το τραπέζι, οι καρέκλες, ο καναπές, τα ράφια, ο πάγκος της κουζίνας, τα α ντουλάπια κλπ. Παρακάτω παρουσιάζονται οι τυπικές διαστάσεις του κοινού εξοπλισμού για το χώρο της κουζίνας. 26

27 Ο πάγκος της κουζίνας εκτίθενται καθημερινά σε δεκάδες καταπονήσεις όπως στην υγρασία, στα κοφτερά μαχαίρια, στη θερμότητα, στα μικρόβια και σε κάθε είδους εργασίες. Εκτός όμως από λειτουργικός και ανθεκτικός, ο πάγκος της κουζίνας πρέπει να είναι αισθητικά άψογος και ταιριάζει στο ύφος των υπόλοιπων στοιχείων της κουζίνας. Υπάρχουν πολλά υλικά τα οποία βρίσκουν εφαρμογή στην κατασκευή πάγκων και το κάθε υλικό έχει τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά του. Υλικά Πάγκου ΕΠΙΛΟΓΗ Α: ΠΑΓΚΟΣ ΑΠΟ ΞΥΛΟ Το ξύλο είναι ένα πολύτιμο και ζεστό υλικό, που ανάμεσα στις δεκάδες εφαρμογές του μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και για πάγκος κουζίνας. Τα πλεονεκτήματα του ξύλινου πάγκου είναι τα εξής: Είναι οικολογικό, φιλικό στο περιβάλλον και ανακυκλώσιμο υλικό. Τοποθετείται εύκολα και μπορεί να επισκευαστεί. Έτσι κάθε είδους γρατζουνιές και οι μικροβλάβες μπορούν να εξαφανιστούν με λείανση της επιφάνειας του ξύλου. Συνδυάζεται ιδανικά με ξύλινα έπιπλα και κουφώματα. Παρέχει μια βολική, ενσωματωμένη περιοχή για τον τεμαχισμό και την προετοιμασία των τροφίμων. Τα μειονεκτήματα του είναι ότι: Είναι ευαίσθητο στην υγρασία και τη θερμοκρασία. 27

28 Επιρρεπείς στις ζημιές από νερό και γι 'αυτό δεν πρέπει να τοποθετούνται κοντά στο νεροχύτη χωρίς να έχουν υλικά στεγανοποίησης. Απαιτεί συχνό βερνίκωμα με ειδικά προϊόντα κατάλληλα για τρόφιμα. Απαιτεί συχνό και σχολαστικό καθάρισμα. Ενδέχεται κάποια οξέα φρούτων να καταστρέψουν το ξύλο και να αφήσουν σημάδια. Οι βαθιές χαρακιές και βλάβες δεν μπορούν εύκολα να επισκευαστούν. Εικόνα 6 πηγή φωτο: Εικόνα 7 Σχεδιασμένο από Κουζίνες από τη Stephanie, Grand Rapids, MI ΕΠΙΛΟΓΗ Β: ΠΑΓΚΟΣ ΑΠΟ LAMINATE Οι πάγκοι από Laminate είναι εξαιρετικά οικονομικοί, καθαρίζονται εύκολα και διατίθενται σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και μοτίβων. Οι πάγκοι από Laminate είναι σχεικά οικονομικοί, καθαρίζονται εύκολα και διατίθενται σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και μοτίβων. Το πιο συνηθισμένο υλικό που χρησιμοποιείτε για πάγκους κουζίνας, είναι το laminate (high presoure laminate- βακελίτης, φορμάικα) το όποιο είναι ένα συνθετικό υλικό που αποτελείται από πολλές στρώσεις: πολλαπλά φύλλα χαρτιού κραφτ (όπως αυτό που χρησιμοποιείται στις σακούλες των παντοπωλείων), ένα διακοσμητικό χαρτί και μια πλαστική επικάλυψη μελαμίνης. Quick tip: εάν πρέπει να δουλέψετε με έναν περιορισμένο προϋπολογισμό μπορείτε να καλύψετε ένα μικρό χώρο της κουζίνας σας, όπως είναι μια νησίδα, με την επιθυμητό υλικό, και να χρησιμοποιήσετε ένα συμπληρωματικά laminate σαν βασικό υλικό για τις περιμετρικές επιφάνειες. Τα πλεονεκτήματα του πάγκου απο Laminate είναι: Το κόστος του είναι σχετικά χαμηλό. Εύκολη συντήρηση. Καθαρίζεται απλά και εύκολα με σαπούνι και νερό. Έχει ανθεκτικότητα στη θερμότητα, στους λεκέδες και στις γρατζουνιές. Παράγεται σε εκατοντάδες χρώματα και σχέδια και ποικίλα τέρματα. Ορισμένα σχέδια αντιγράφουν την εμφάνιση του γρανίτη, την πέτρα και το ξύλο, μεταξύ άλλων, και παρέχει την ζητούμενη εμφάνιση σε μια σχετικά καλή τιμή. Τα μειονεκτήματα είναι: Ενώ υπάρχει ανθεκτικότητα στις γρατζουνιές και στη θερμότητα εντούτοις μπορούν να προκληθούν βλάβες από καυτές κατσαρόλες και τηγάνια και από πολύ κοφτερά μαχαίρια. Οι βαθιές χαρακιές και τα καψίματα δεν μπορούν να επισκευαστούν. Τα ζεστά αντικείμενα και το νερό μπορούν να προκαλέσουν σπάσιμο των επιπέδων. Τα χονδρό κραφτ χαρτί αφήνει μια σκοτεινή γραμμή στα άκρα, εκτός και εάν πηγαίνει από τοίχο σε τοίχο ή είναι στολισμένο με ένα διακοσμητικό υλικό, όπως το ξύλο ή ο ανοξείδωτος χάλυβας. Δεν μπορείτε να το καθαρίσετε με λειαντικά. 28 Εικόνα 8 πηγή φωτο: