ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

Transcript

1 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 30 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3) ΚΕΙΜΕΝΑ Exclūsus ab insidiatōribus Caligulae, recesserat in diaetam, cui nomen est Hermaeum. Paulo post rumōre caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum et inter vela praetenta foribus se abdidit. Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine ostendensque patribus «Interrogo vos» inquit «quando hanc ficum decerptam esse putētis ex arbore». Cum omnes recentem esse dixissent, «Atqui ante tertium diem» inquit «scitōte decerptam esse Carthagine». Auditā salutatiōne Caesar dixit: «Domi satis salutatiōnum talium audio». Tum vēnit corvo in mentem verbōrum domini sui: «Oleum et operam perdidi». Ad haec verba Augustus risit emitque avem tanti, quanti nullam adhuc emerat. Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση των παραπάνω κειμένων. 0 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Β1α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: insidiatōribus : την αφαιρετική του ενικού αριθμού cui : την αφαιρετική του ενικού αριθμού στο θηλυκό γένος caedis : την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό se : τη δοτική του ενικού αριθμού στο α πρόσωπο quodam : την ονομαστική του ενικού αριθμού στο ουδέτερο γένος praecocem : την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος patribus : τη γενική του πληθυντικού αριθμού hanc : την ονομαστική του πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος sui : τον ίδιο τύπο στο β πρόσωπο nullam : τη γενική του ενικού αριθμού στο ίδιο γένος. Μονάδες 10 ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ ΕΣ

2 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ Β1β. proximum: να γράψετε το αρσενικό γένος στην ίδια πτώση και ίδιο αριθμό στον συγκριτικό βαθμό (μονάδα 1) και, στη συνέχεια, να σχηματίσετε το επίρρημα στους τρεις βαθμούς (μονάδες 3). satis: να γράψετε το συγκριτικό βαθμό (μονάδα 1). Μονάδες 5 Β2α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: Exclūsus : το γ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα στην άλλη φωνή recesserat : το α πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή exterritus : το β ενικό πρόσωπο της οριστικής παρακειμένου στην άλλη φωνή prorepsit : το σουπίνο στην αιτιατική πτώση abdidit : το β πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην ίδια φωνή attulit : το β ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή ostendensque : τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα decerptam esse : το απαρέμφατο του ενεστώτα στην ίδια φωνή dixit : το β ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή venit : την αφαιρετική του γερουνδίου. Μονάδες 10 Β2β. perdidi: να γράψετε το β ενικό πρόσωπο της υποτακτικής όλων των χρόνων στην ίδια φωνή (να λάβετε υπόψη το υποκείμενο, όπου είναι αναγκαίο). Μονάδες 5 Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων: Caligulae, cui, se, die, decerptam esse (το πρώτο στο κείμενο), ex arbore, recentem, salutatiōnum, corvo, quanti. Μονάδες 5 Γ1β. «Cato attulit [ ] ficum praecocem»: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Γ1γ. Μονάδες 2 in curiam: να μετατρέψετε τον προσδιορισμό του τόπου, ώστε να εκφράζεται η στάση σε τόπο και η απομάκρυνση από τόπο. domi: να μετατρέψετε τον προσδιορισμό του τόπου, ώστε να εκφράζεται η κίνηση σε τόπο και η απομάκρυνση από τόπο. Γ1δ. «Ad haec verba Augustus risit»: να μετατρέψετε την κύρια πρόταση σε ευθεία ερώτηση ολικής αγνοίας με όλους τους δυνατούς τρόπους εισαγωγής. Γ2α. vela praetenta, ficum praecocem: να μετατρέψετε τους επιθετικούς προσδιορισμούς στις αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις. ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ ΕΣ

3 Γ2β. ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ Αφού καταγράψετε, να αναγνωρίσετε το είδος των δευτερευουσών προτάσεων που υπάρχουν στα κείμενα (μονάδες 2) και να δηλώσετε τη συντακτική τους λειτουργία (μονάδες 2). Γ2γ. exclūsus: να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση, εισαγόμενη με τον σύνδεσμο postquam (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε την έγκλιση εκφοράς της (μονάδα 1). Μονάδες 2 exterritus: να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση, ώστε να εκφράζεται αιτιολογία ως αποτέλεσμα εσωτερικής, λογικής διεργασίας. Μονάδες 2 auditā: να αναγνωρίσετε τη μετοχή ως προς το είδος της (μονάδα 1), να δηλώσετε τη χρονική βαθμίδα που εκφράζει αυτή (μονάδα 1) και να τη μετατρέψετε σε ισοδύναμη πρόταση με τον ιστορικό / διηγηματικό σύνδεσμο cum (μονάδα 1). Μονάδες 3 ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνωπάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Ώρα δυνατής αποχώρησης: π.μ. ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 3 ΣΕΛΙ ΕΣ

4 ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 30 ΜΑΪΟΥ 2016 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Αφού εκδιώχθηκε από τους δολοφόνους του Καλιγούλα, αποσύρθηκε σε µια θερινή κατοικία, που ονοµάζεται Ερµαίο. Λίγο αργότερα τροµοκρατηµένος από τα νέα της σφαγής, σύρθηκε προς το λιακωτό που ήταν πολύ κοντά του και κρύφτηκε ανάµεσα στα παραπετάσµατα που κρέµονταν στην πόρτα. Κάποια µέρα ο Κάτωνας έφερε στη Σύγκλητο ένα σύκο πρώιµο από την Καρχηδόνα και δείχνοντάς το στους Συγκλητικούς είπε: «Σας ρωτώ πότε νοµίζετε πως το σύκο αυτό κόπηκε από το δέντρο». Όταν όλοι απάντησαν ότι ήταν φρέσκο, αυτός είπε: «Κι όµως µάθετε πως κόπηκε στην Καρχηδόνα πριν τρεις µέρες». Όταν ο Καίσαρας άκουσε τον χαιρετισµό, είπε: «Στο σπίτι µου ακούω αρκετούς τέτοιους χαιρετισµούς».τότε ήρθαν στον νου του κόρακα τα λόγια του αφέντη του: «Κρίµα στον κόπο µου!». Ακούγοντας αυτά τα λόγια / Με αυτά τα λόγια ο Αύγουστος γέλασε και αγόρασε το πουλί για τόσο µεγάλο ποσό, όσο δεν είχε δώσει για / όσο δεν είχε αγοράσει κανένα άλλο µέχρι τότε. Β1α. insidiatore quā caedium mihi quoddam praecocia patrum haec tui nullius Β1β. propiorem prope, propius, proxime satius B2α. excludunt recedamus exterruisti proreptum abderetis ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÌÅËÉÏ ÇÑÁÊËÅÉÏ

5 adferre / afferre ostenturusque /ostensurusque decerpi dic veniendo B2β. Ενεστ.: perdas Παρατ.: perderes Μέλλ.: perditurus sis Παρακ.: perdideris Υπερσ.: perdidisses Γ1α. Caligulae: γενική αντικειµενική στο insidiatoribus. cui: δοτική προσωπική κτητική στο est. se: αντικείµενο στο abdidit (άµεση αυτοπάθεια). die: αφαιρετική (τοπική) του χρόνου στο attulit. decerptam esse: ειδικό απαρέµφατο, αντικείµενο στο putetis. ex arbore: εµπρόθετος προσδιορισµός της αποµάκρυνσης στο decerptam esse. recentem: κατηγορούµενο στο εννοούµενο ficum (υποκείµενο του απαρεµφάτου) µέσω του esse. salutationum: γενική διαιρετική στο satis. corvo: δοτική προσωπική στην απρόσωπη έκφραση venit in mentem. quanti: γενική της (αφηρηµένης) αξίας στο emerat. Γ1β. Ficus praecox a Catone [ ] allata est. Γ1γ. στάση σε τόπο: in curiā αποµάκρυνση: de / ex / ab curiā κίνηση σε τόπο: domum αποµάκρυνση: domo Γ1δ. Risitne Augustus ad haec verba? Risit Augustus ad haec verba? Num risit Augustus ad haec verba? Nonne risit Augustus ad haec verba? Γ2α. vela, quae praetenta erant ficum, quae praecox erat ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÌÅËÉÏ ÇÑÁÊËÅÉÏ

6 Γ2β. cui nomen est Hermaeum: αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο diaetam. quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore: ουσιαστική πλάγια ερωτηµατική πρόταση (µερικής άγνοιας) ως έµµεσο αντικείµενο στο interrogo. cum omnes recentem esse dixissent: επιρρηµατική χρονική πρόταση ως επιρρηµατικός προσδιορισµός του χρόνου στο ρήµα inquit. quanti nullam adhuc emerat: επιρρηµατική απλή παραβολική του ποσού, λειτουργεί ως β όρος σύγκρισης µε α όρο την κύρια πρόταση «Ad haec verba tanti». Γ2γ. Postquam Claudius exclusus est, Η χρονική πρόταση εκφέρεται µε οριστική, γιατί εκφράζει καθαρά χρονική σχέση. Cum Claudius exterritus esset, audita: αφαιρετική απόλυτη (νόθη) χρονική µετοχή µε υποκείµενο το salutatione. Λειτουργεί ως επιρρηµατικός προσδιορισµός του χρόνου στο dixit. Εκφράζει το προτερόχρονο στο παρελθόν. Cum Caesar salutationem audivisset, ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÌÅËÉÏ ÇÑÁÊËÅÉÏ