ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Μεγάλα έργα

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Μεγάλα έργα και έργα με έσοδα Εισηγητής: Αντώνης Δερνέλλης ΥΠΟΙAN/ΕΑΣ/ΕΥΣ 1

2 Το ζήτημα Κατά την εξέταση των έργων που πρόκειται να ενταχθούν στο ΚΠΣ ή το ΕΣΠΑ, σχετικά με το εάν είναι: μεγάλα (ή όχι) δημιουργούν έσοδα (ή όχι) διαδικασίες διαχείρισής των οδηγούν στην παρακάτω κατηγοριοποίηση: 1η κατηγορία, Μεγάλα έργα που δημιουργούν έσοδα 2η κατηγορία, Μεγάλα έργα που δεν δημιουργούν έσοδα 3η κατηγορία, Εργα (όχι μεγάλα) που δημιουργούν έσοδα 4η κατηγορία, Εργα που δεν είναι μεγάλα και δεν Εισήγηση δημιουργούν στην ημερίδα της έσοδα για τους 2

3 Ο στόχος Δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) είναι (μαζί με τη χώρα-μέλος) συγχρηματοδότης των έργων Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (ΚΠΣ) και Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ), επιζητεί μέσω της θεσπιζόμενης σχετικής νομοθεσίας (κανονισμοί Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου) ) τη βέλτιστη τεκμηρίωση η για κάθε προτεινόμενο έργο, όσον αφορά: στη σκοπιμότητα υλοποίησης στο ποσοστό της συμμετοχής της για την υλοποίηση 3

4 Τρόπος αντιμετώπισης Το Υπουργείο μας (τέως ΥΠΟΙΟ και τώρα ΥΠΟΙΑΝ) μέσω της Εθνικής Αρχής Συντονισμού (ΕΑΣ) και ειδικότερα της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού (ΕΥΣ) έχει εξ αρχής εργασθεί θίπρος την κατεύθυνση οργάνωσης των απαιτούμενων από τη σχετική νομοθεσία διαδικασιών, με στόχο την τυποποίηση η και αυτοματοποίηση η της ανάλυσης αλλά και των περιεχομένων της υποβλητέας τεχνικοοικονομικής (τ/ο) μελέτης. 4

5 Βασικό εργαλείο για τις Ειδικές Υπηρεσίες Διαχείρισης (ΕΥΔ) και τις Ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές (ΕΔΑ), τους Τελικούς Δικαιούχους (ΤΔ) και τους Μελετητές αποτελεί η Εγκύκλιος ΥΠΟΙΟ/ΔΑ ΚΠΣ/13233/ΕΥΣ/1550/ , γνωστή ως Εγκύκλιος γιαταέργαμεέσοδα, η οποία επικαιροποιήθηκε για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του ΕΣΠΑ και περιλαμβάνεται στο εκδοθέν Εγχειρίδιο διαδικασιών συγχρηματοδοτούμενων πράξεων Εντυπα & Λίστες Ε.Ι.1_5: Χρηματοοικονομική ανάλυση. Αλλα βασικά εργαλεία για την εκπόνηση τ/ο μελετών (κυρίως των μεγάλων έργων) είναι η σχετική με τους τεχνικοοικονομικούς δείκτες διεθνής βιβλιογραφία και βεβαίως ο εκάστοτε επικαιροποιούμενος (ενδεικτικός) Οδηγός για ανάλυση κόστους-οφέλους επενδύσεων, που εκδίδεται από την ΕΕ (DG REGIO). 5

6 Μέσα ανάλυσης και απαιτούμενες διαδικασίες δ Υπάρχουν δύο βασικά μέσα ανάλυσης, που χρησιμοποιούνται για την τεχνικοοικονομική αξιολόγηση των έργων, ήτοι: η τεχνικοοικονομική (τ/ο) μελέτη η ονομαζόμενη Αίτηση Επιβεβαίωσης β του Ποσοστού Κοινοτικής Συμμετοχής (ΑΕΠΚΣ) για το ΚΠΣ ΙΙΙ ή Αίτηση Επιβεβαίωσης β της Χρηματοδοτικής Εί Ενίσχυσης (ΑΕΧΕ) για το ΕΣΠΑ, όσον αφορά τα μεγάλα έργα μόνο Αμφότερα τα παραπάνω είναι υπό την ευθύνη του Τελικού Δικαιούχου (ΤΔ), υπογράφονται και σφραγίζονται από το 6

7 νόμιμο εκπρόσωπο του ΤΔ και υποβάλλονται στην αρμόδια ΕΥΔ του Επιχειρησιακού Προγράμματος. Η τελευταία τα υποβάλλει στην Εθνική Αρχή Συντονισμού ΕΑΣ για γνωμοδότηση, πριν από την τελική υποβολή (από την αρμόδια ΕΥΔ) στις Υπηρεσίες της ΕΕ. 7

8 Η τεχνικοοικονομική (τ/ο) μελέτη Αποτελείται από τα παρακάτω δύο κύρια μέρη: ανάλυση σκοπιμότητας, που βασίζεται στην οικονομική και κοινωνικο-οικονομικήοικονομική αξιολόγηση της επένδυσης από την πλευρά της Εθνικής Οικονομίας και καταλήγει σε σχετικούς δείκτες IRR, NPV, b/c χρηματοοικονομική ανάλυση, που βασίζεται στη σχέση μεταξύ αφ ενός των ονομαστικών εσόδων και εξόδων αφ ετέρου του αντίστοιχου κόστους επένδυσης και καταλήγει στον υπολογισμό του δείκτη R/C, όπου R είναι τα προεξοφλημένα καθαρά έσοδα και C το προεξοφλημένο κόστος επένδυσης 8

9 Η ανάλυση σκοπιμότητας Στο πλαίσιο των διαδικασιών διαχείρισης η ανάλυση αυτή αφορά σε όλα τα μεγάλα έργα, ανεξαρτήτως της δημιουργίας εσόδων. Με στόχο την εξαγωγή των παραπάνω αναφερόμενων δεικτών (IRR, NPV, b/c), περιλαμβάνεται σύγκριση μεταξύ δύο βασικών σεναρίων, ήτοι: σενάριο 0, το επονομαζόμενο πράττειν το ελάχιστο (do minimum) ή πράττειν ουδέν (do nothing), το οποίο αντιστοιχεί στην κατάσταση χωρίς την επένδυση σενάριο 1, που αντιστοιχεί στην κατάσταση με τηνεπένδυση η 9

10 Η μεθοδολογία που εφαρμόζεται για την ανάλυση αυτή βασίζεται σε σχετική διεθνή βιβλιογραφία και πρακτική (μελέτες κλπ), καθώςεπίσηςκαιστονενδεικτικό Οδηγό για ανάλυση κόστους-οφέλους οφέλους επενδύσεων σε έργα. Η επεξεργασία των διαθέσιμων στοιχείων εισόδου για την ανάλυση μίας τεχνικοοικονομικής μελέτης, ήτοι: των εσόδων των εξόδων του κόστους επένδυσης έδ όσον αφορά στην ανάλυση σκοπιμότητας περιλαμβάνει το μέσω της σύγκρισης των σεναρίων 0 και 1 υπολογισμό: 10

11 του (διαφορικού) κόστους c του (διαφορικού) φ ρ χρηματικού οφέλους mb των άδηλων (πλην άμεσων) ωφελειών που μπορεί να επιφέρει φρ η στρατηγική επιλογή πραγματοποίησης ης της επένδυσης (δηλαδή η υιοθέτηση του σεναρίου 1 ) του γενικευμένου οφέλους b της καθαρής (διαφορικής) χρηματορροής ncf Στη συνέχεια, με βάση την καθαρή (διαφορική) χρηματορροή υπολογίζονται οι δείκτες σκοπιμότητας IRR, NPV και b/c. Στα αποτελέσματα εφαρμόζεται ανάλυση ευαισθησίας/κινδύνου με εξέταση σεναρίων, όπως: 11

12 βασικές παραδοχές για το κόστος c και το όφελος b κόστος αυτό του σεναρίου βασικών παραδοχών +20% όφελος αυτό του σεναρίου βασικών παραδοχών -20% συνδυασμός των παραπάνω θεωρήσεων για το κόστος και το όφελος θεώρηση τριών τουλάχιστον προεξοφλητικών επιτοκίων 12

13 Η χρηματοοικονομική ανάλυση Αυτή η ανάλυση αφορά σε έργα που δημιουργούν έσοδα, ανεξάρτητα από το εάν είναι μεγάλα ή όχι. Για λόγους απλούστευσης της μελετητικής διαδικασίας, στην εφαρμοζόμενη μ μεθοδολογία γίνεται διάκριση μεταξύ της απαιτούμενης προσέγγισης για μεγάλα έργα, λ.χ. λαμβάνοντας υπ όψη την υπολειμματική αξία και επιμηκέστερη περίοδο ανάλυσης. Η διάρκεια της περιόδου ανάλυσης εξαρτάται από το χρόνο ζωής του έργου,, κατά συνέπεια είναι αντίστοιχη της κατηγορίας του έργου. Ενδεικτικοί πίνακες υποβοήθησης βήηης της επιλογής της διάρκειας της περιόδου ανάλυσης περιλαμβάνονται στο σχετικό οδηγό της ΕΕ με τίτλο Guide to cost-benefit analysis Εισήγηση στην ημερίδα of investment της για τους projects. 13

14 Στο πλαίσιο των αναλύσεων που γίνονται για την τεκμηρίωση του ποσοστού Κοινοτικής (ΕΕ) συμμετοχής, και καθ όσον αφορά σε έργα που δεν είναι μεγάλα, μγ, γίνονται μερικές μρ απλουστευτικές παραδοχές, όπως η θεώρηση αμελητέας υπολειμματικής αξίας, η επιλογή ενιαίας 20-ετούς διάρκειας περιόδου ανάλυσης κλπ. Όπως έχει προαναφερθεί η μεθοδολογία για την ανάλυση αυτή παρουσιάζεται λεπτομερειακά στην Εγκύκλιο για τα έργα με έσοδα (ΚΠΣ) και επικαιροποιημένη στο Εγχειρίδιο διαδικασιών συγχρηματοδοτούμενων πράξεων Εντυπα & Λίστες Ε.Ι.1_5: Χρηματοοικονομική ανάλυση. 14

15 Ηυπ όψη Εγκύκλιος διατίθεται σε ψηφιακή μορφή, ενώ ομεθοδολογικός θδλ αλγόριθμος λό (πινακοποιημένος), έ χάριν ευκολίας των χρηστών είναι πλήρως αυτοματοποιημένος. Η διαδικασία χρήσης αυτής της αυτοματοποιημένης α ο οιη υπολογιστικής διαδικασίας έχει ως εξής: εισαγωγή των στοιχείων εισόδου (ετήσια κατανομή εσόδων, εξόδων και κόστους επένδυσης) απομόνωση (με ηλεκτρονικό τρόπο) της χρονικής περιόδου που επιλέγεται ως περίοδος ανάλυσης αυτόματη εξαγωγή των αποτελεσμάτων, δηλαδή του δείκτη R/C για 12 σενάρια ανάλυσης Εισήγηση ευαισθησίας/κινδύνου στην ημερίδα της για τους 15

16 Κατ αυτόν τον τρόπο οι εμπλεκόμενοι με την εκπόνηση τέτοιων μελετών (Υπηρεσίες, μελετητές) έχουν στη διάθεσή των ένα πλήρες υπόδειγμα. Με βάση αυτό το υπόδειγμα η εκπόνηση αλλά και η επίβλεψη μίας τέτοιας μελέτης έχει τυποποιηθεί/απλουστευθεί προς όφελος όλων. 16

17 Πώς εφαρμόζεται η αυτοματοποιημένη διαδικασία Προς διευκόλυνση όσων θα εφαρμόζουν τη διαδικασία ανάλυσης της Εγκυκλίου για τα έργα με έσοδα αλλά και της επικαιροποιημένης μορφής της, το σύνολο του υπολογιστικού μέρους του παραπάνω παραδοτέου, συνοψίσθηκε σε δύο πίνακες σε περιβάλλον Excel 17

18 Η διαδικασία περιλαμβάνει: Εισαγωγή των απαραίτητων στοιχείων εισόδου Αυτόματη εξαγωγή όλων των αποτελεσμάτων 18

19 Η Αίτηση Επιβεβαίωσης του Ποσοστού Κοινοτικής Συμμετοχής (ΑΕΠΚΣ) ή Χρηματοδοτικής Ενίσχυσης (ΑΕΧΕ) Πρόκειται για μία εκτεταμμένη έκθεση, που αφορά μόνο στα μεγάλα έργα και περιλαμβάνει στοιχεία για: την επικοινωνία με βασικά πρόσωπα της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος και του Τελικού Δικαιούχου του έργου τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τους στόχους του έργου, μέσω μίας λεπτομερούς περιγραφής την ανάλυση του κόστους του έργου χρονοδιάγραμμα 19

20 το χρηματοδοτικό σχέδιο του έργου, με προσδιορισμό ρ τωνβασικών οικονομικών δεδομένων: επιλέξιμο κόστος, Εθνική, Κοινοτική (ΕΕ) και ιδιωτική συμμετοχή, το τελικά προσδιοριζόμενο ρ ποσοστό Κοινοτικής (ΕΕ) συμμετοχής τα τεχνικοοικονομικά δεδομένα, με βάση την αποδελτίωση της τ/ο μελέτης και με στόχο την τεκμηρίωση του ποσοστού Κοινοτικής (ΕΕ) συμμετοχής την ανάλυση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και συναφών θεμάτων τις επιπτώσεις στην απασχόληση 20

21 τη συμβατότητα με τις Κοινοτικές πολιτικές και τη νομοθεσία την παρακολούθηση τη δημοσιότητα η κλπ Η μέχρι σήμερα πρακτική που έχει εφαρμοσθεί στη χώρα μας, υποδεικνύει ως πλέον σκόπιμη την παρακάτω διαδικασία σύνταξης και υποβολής της Αίτησης: σύνταξη από τον Τελικό Δικαιούχο υπό την εποπτεία της αρμόδιας ΕΥΔ υποβολή από την αρμόδια ΕΥΔ στη ΕΑΣ/ΕΥΣ προς γνωμοδότηση και σχόλια υποβολή στην ΕΕ με βάση και τα σχόλια της ΕΑΣ 21