ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β. ΜΑΡΙΝΟΣ MD, MSc, PhD ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ «ΛΑΪΚΟ» ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΚΟΕ ΚΑΙ ΕΟΕ

Transcript

1 ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β. ΜΑΡΙΝΟΣ MD, MSc, PhD ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ «ΛΑΪΚΟ» ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΚΟΕ ΚΑΙ ΕΟΕ

2 What Is Sports Medicine i?

3 Η αθλητική ιατρική είναι μία ειδικότητα της ιατρικής επιστήμης που γίνεται ολοένα και πιο περιζήτητη ιδίως την στιγμή που εξειδικεύεται με μεταπτυχιακές σπουδές Η άσκηση της αθλητιατρικής απαιτεί ικανότητες και γνώσεις τόσο στον τομέα της γενικής ιατρικής όσο και στις παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος ώστε να καλύπτονται ικανοποιητικά οι ανάγκες του σύγχρονου αθλητή Ο πρωταρχικός ρόλος του αθλίατρου είναι η διατήρηση της υγείας και της φυσικής κατάστασης του αθλητή, στο βέλτιστο δυνατό επίπεδο. Για την επίτευξη αυτού του στόχου απαιτείται στενή συνεργασία ανάμεσα στα μέλη της ομάδας

4 Human Performance Injury Management Exercise Physiology Biomechanics Sport Psychology Practice of Medicine Sports Physical Therapy Athletic Training Sports Nutrition Sports Massage

5 The Players on the Sports Medicine Team Physicians Dentist Podiatrist Nurse Physicians Assistant Physical Therapist Athletic Trainer Massage Therapist Exercise Physiologist Biomechanist Nutritionist Sport Psychologist Coaches Strength & Conditioning Specialist Social Worker

6 Ο γιατρός έχει τις εξής αρμοδιότητες Αναλαμβάνει την βασική ιατρική εξέταση απαραίτητη για κάθε αθλητή και ακολούθως τον περιοδικό έλεγχο της υγείας του αθλητή Κάνει τη διάγνωση και τη θεραπεία σε πρωτοβάθμιο επίπεδο συνήθων κακώσεων ή άλλων διαταραχών της υγείας των αθλητών σε συνεργασία με τον φυσιοθεραπευτή Συνεργάζεται με τον προπονητή και τον γυμναστή για τη λήψη μέτρων προστασίας της υγείας των αθλητών και αύξηση της απόδοσής τους (π.χ. έλεγχος φυσικής κατάστασης, αερόβιου, αναερόβιου ικανότητας κλπ)

7 Παραπέμπει και ο ίδιος ελέγχει, αξιολογεί, δίνει λύσεις και θεραπεία αν χρειάζεται, σε αιματολογικό,μικροβιολογικό, βιοχημικό,ακτινολογικό κλπ έλεγχο των αθλητών, που μας βοηθάει αποτελεσματικά να ελέγξουμε τις λειτουργικές δυνατότητες και ικανότητες των αθλητών Ελέγχει και αξιολογεί τον εργοφυσιολογικό έλεγχο των αθλητών σε συνεργασία με τον εργοφυσιολόγο. Ελέγχει το μυϊκό σύστημα, για να διαπιστωθεί αν η μυϊκή δύναμη είναι επαρκής για το αγώνισμά τους

8 Συμβουλεύει και καθοδηγεί τους αθλητές σε θέματα σχετικά με την προληπτική ιατρική, σωστή διατροφή, συμπληρωμάτων διατροφής και απαγορευμένων ουσιών σε συνεργασία με αθλητικό διατροφολόγο Προστατεύει τους αθλητές λαμβάνοντας ορισμένα βασικά μέτρα από ορισμένες περιβαλλοντικές συνθήκες (υψόμετρο, πολύ κρύο, ζέστη, υγρασία κλπ) συνθήκες εκγύμνασης και εξοπλισμού στην προπόνηση Ανάλογα της προπόνησης, της δραστηριότητας γενικά και των επιδόσεων των αθλητών ελέγχει διαγνωστικά την λεγόμενη υπερκόπωση ή υπερπροπόνηση

9 Είναι γνωστό ότι πολλές φορές προκύπτουν διαφωνίες μεταξύ γιατρού, αθλητή, προπονητή, διοικητικών παραγόντων σχετικά με τη συμμετοχή ενός αθλητή που εμφάνισε διαταραχή της υγείας του σε ένα αγώνα ή και στις προπονήσεις Ο ρόλος του γιατρού στις περιπτώσεις αυτές γίνεται ακόμη πιο δύσκολος όταν η διάγνωση αμφισβητείται, ιδιαίτερα από άλλους συναδέλφους του και μάλιστα με αντιδεοντολογικό τρόπο

10 Ο σωστός προαγωνιστικός έλεγχος των αθλητών έχει ως αποτέλεσμα Την πρόληψη τραυματισμών Την πρόληψη και αντιμετώπιση παθολογικών προβλημάτων Τη βελτίωση σχεδιασμού προπόνησης Την αποφυγή φαρμακοδιέγερσης Την περαιτέρω ψυχική υποστήριξη

11 Ι. ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΘΛΗΤΩΝ

12 Ο προληπτικός ιατρικός έλεγχος παιδιών και εφήβων που Ο προληπτικός ιατρικός έλεγχος παιδιών και εφήβων που θέλουν να ασχοληθούν με τον αθλητισμό είναι επιτακτικός

13 1. Να καθοδηγήσει τα παιδιά και τους γονείς για το είδος του αθλήματος που ταιριάζει στο σωματότυπο και στα ψυχοκινητικά χαρακτηριστικά του αθλητή. 2. Να ανιχνεύσει παράγοντες κινδύνου που μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμούς ή άλλη συστηματική βλάβη ώστε να διαφυλαχτεί η υγεία των αθλητών. 3. Να δώσει πληροφορίες στους προπονητές για συγγενείς παθήσεις, παλαιούς τραυματισμούς αλλά και να συμβάλει στη μείωση νέων τραυματισμών, προσφέροντας έτσι στον αθλούμενο ένα ασφαλές και υγιές περιβάλλον άθλησης.

14 Ο ιατρικός έλεγχος του αθλητή ηήπεριλαμβάνει τον έλεγχο διαφόρων συστημάτων: Καρδιαγγειακό Μυοσκελετικό Αναπνευστικό Απαραίτητη είναι η λήψη ενός καλού ατομικού και οικογενειακού ιστορικού (προηγούμενοι τραυματισμοί, κάκωση στο κεφάλι, αλλεργίες, δύσπνοια, λήψη φαρμάκων, άσθμα, αναιμία, καρδιαγγειακά προβλήματα των γονέων).

15 Εργαστηριακό έλεγχο (γενική αίματος, βιοχημική εξέταση ) Απεικονιστικό έλεγχο (ακτινογραφία θώρακος, ακτινογραφία σπονδυλικής στήλης) Παρακλινικές εξετάσεις ( καρδιογράφημα, υπερηχοκαρδιογράφημα, σπιρομέτρηση, τεστ κοπώσεως, γενική ούρων) Εργομετρικό έλεγχο (φυσική κατάσταση, καμπύλη γαλακτικού οξέος, ανοχή στον κάματο, αερόβια και αναερόβια ικανότητα )

16 Αναλυτική εξέταση κινητικού ικού συστήματος (γόνατο, ποδοκνημική, λεκάνη, σπονδυλική στήλη, ώμος, αγκώνας) Αναγνώριση ανατομικών ιδιαιτεροτήτων (πλατυποδία, βλαισογονία, έλεγχος για κύφωση, σκολίωση, αυξημένη λόρδωση) Ελαστικότητα και εύρος κίνησης των αρθρώσεων Μυϊκή ισορροπία Μέτρηση δύναμης Καταγραφή βασικών σωματομετρικών στοιχείων (ύψος, βάρος, μέτρηση μήκους άνω και κάτω άκρων)

17 Ο σωστός προαγωνιστικός έλεγχος των αθλητών έχει ως αποτέλεσμα: Την πρόληψη τραυματισμών Την πρόληψη και αντιμετώπιση παθολογικών προβλημάτων Τη βελτίωση σχεδιασμού προπόνησης Την αποφυγή φαρμακοδιέγερσης Την περαιτέρω ψυχική υποστήριξη

18 Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένας ατομικός φάκελος και μια υποστηρικτική ομάδα (γιατρός, εργοφυσιολόγος) ώστε να γίνει ανάλυση των δεδομένων στον προπονητή, στον αθλητή αλλά και στους γονείς. Ο προαγωνιστικός έλεγχος πρέπει να γίνεται πριν την έναρξη της αθλητικής περιόδου ή σε αλλαγή επιπέδου επιβάρυνσης. Ο παραπάνω προτεινόμενος έλεγχος δεν αποτελεί πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα για να διασφαλίσουμε την υγεία των αθλητών μας.

19 ΙΙ. ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ Κλινική εξέταση Ατομικό ιστορικό Έλεγχος Μυοσκελετικού συστήματος. Σωματομετρικός έλεγχος (Βάρος - ύψος - ποσοστό σωματικού λίπους). Ευλυγισία ελαστικότητα.

20 Αθλητιατρική Αξιολόγηση Καρδιολογικός έλεγχος (πρωτοβάθμιας). Κλινική εξέταση Ατομικό και οικογενειακό ιστορικό Ηλεκτροκαρδιογράφημα ηρεμίας και κόπωσης Υπερηχοκαρδιογράφημα Ισοκινητική αξιολόγηση μυϊκών ομάδων

21 Τη διερεύνηση των βιομηχανικών συνθηκών και δεδομένων του κινητικού συστήματος και ιδιαίτερα την επίδραση των σωματικών ικανοτήτων στην αθλητική επίδοση, αξιολογώντας την ταχοδυναμική ικανότητα των αθλητών με την μέτρηση των εξής παραμέτρων: Μέγιστη και σχετική ισομετρική και ισοκινητική δύναμη Μέγιστη εκρηκτική δύναμη Μέγιστη συχνότητα του μυϊκού κύκλου διαστολής συστολής. Μέγιστη αθλητική επίδοση στο κατακόρυφο άλμα.

22 Αξιολόγηση Υγείας και Μεταβολικής Κατάστασης Αιματολογικός έλεγχος Γενική αίματος Αιμολυτικός έλεγχος ( Fe, Φερριτίνη,Φυλ.οξυ, Β12, Τρανσφερίνη, Κορ.Τρασφερίνης, TIBC, UIBC,sTFR ) Πλήρης Βιοχημικός έλεγχος (ηλεκτρολύτες, ηπατικός, κλπ ) Βασικοί μεταβολίτες (λιπίδια, σάκχαρο, πρωτεΐνες,κλπ ) Ανοσολογικές παράμετροι 1/1

23 Αξιολόγηση Υγείας και Μεταβολικής Κατάστασης Ηλεκτροφόρηση των πρωτεϊνώνtotal Protein ( A/G (Ορός),Albumin ρ Alpha 1(%),Alpha 2(%),Beta 1(%), Beta 2 (%),Gamma (%). ) Ένζυμα Ορμόνες ( TSH, Κορτιζόλη, GH -αυξητική ή ορμόνη, FSH- Θυλακιοτρόπος, LH - Ωχρινοτρόπος, DHEA SO4, Τεστοστερόνη,Τεστοστερόνη ρ ηελεύθερη,δ4-ανδροστενδιόνη ρ η,shbg 9) Γενική Ουρών 1/2

24 Μεταβολικές Ικανότητες. Αναερόβια ικανότητα (Καμπύλη αύξησης και απομάκρυνσης γαλακτικού). Οξεοβασική ισορροπία (αέρια αίματος, αερόβια και αναερόβια αξιολόγηση). Επίπεδα Stress και κόπωσης Μυϊκή κόπωση και κόπωση οργάνων Οξειδωτικό stress. Ανοσολογικοί δείκτες. Εργομετρικές δοκιμασίες μέτρησης μεταβολικών δεικτών.

25 ΕΡΓΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Προσδιορισμός μέγιστης και υπομέγιστης αερόβιας ικανότητας. Καθορισμός αναερόβιου ουδού (κατώφλι), με αναπνευστικές και γαλακτικές παραμέτρους. Εργαστηριακές (wintage) και στο χώρο άθλησης αξιολογήσεις αναερόβιας ικανότητας. Αξιολόγηση λειτουργικής κόπωσης. Μετρήσεις μεταβολικής λειτουργικής οικονομίας (πχ δρομική οικονομία).

26 ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ Προσδιορισμός ατομικού μεταβολισμού κατά τη διάρκεια της ηρεμίας, μέγιστης προσπάθειας και αποκατάστασης. Διατροφική ανάλυση και σύνταξη ατομικού και ομαδικού διαιτολογίου. Οδηγίες για την επίτευξη ιδανικού αγωνιστικού βάρους. Προαγωνιστική, αγωνιστική και μετα-αγωνιστική διατροφική υποστήριξη. Προαγωνιστική, αγωνιστική και μετα-αγωνιστική υποστήριξη με συμπληρώματα διατροφής. Μεγιστοποίηση της υγείας των αθλητών με συμπληρώματα διατροφής.

27 Λειτουργικές δοκιμασίες Μέγιστη Ισομετρική ρικήδύναμη Ισομετρική ρικήδύναμη σε % της μέγιστης σε καθορισμένο χρόνο, συνεχής ή διαλειμματική Χρόνος συστολής και χρόνος χαλάρωσης πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από έντονη προπόνηση Δείκτης κόπωσης Μέγιστη κυκλική ταχύτητα μέγιστη και μέση ισχύς δείκτης Μέγιστη κυκλική ταχύτητα, μέγιστη και μέση ισχύς, δείκτης κόπωσης

28 Aθλητική εμβιομηχανική Μεταξύ των στόχων της αθλητικής εμβιομηχανικής, δύο είναι αυτοί που έχουν τη μεγαλύτερη βαρύτητα για τον αθλητισμό: η βελτίωση της αθλητικής επίδοσης και η πρόληψη και αποκατάσταση των τραυματισμών. μ Βελτίωση της επίδοσης Βελτίωση της τεχνικής Βελτίωση του αθλητικού εξοπλισμού (ρούχα, παπούτσια, αθλητικά όργανα και εκαα εγκαταστάσεις) άεις) μπορεί να βελτιώσει ει την επίδοση άμεσα είτε έμμεσα μέσα από τη μείωση των κινδύνων τραυματισμού.

29 Πρόληψη και αποκατάσταση τραυματισμών μ Η γνώση της εμβιομηχανικής είναι χρήσιμη στους ειδικούς αθλητιάτρους για να διαπιστώσουν ποιες δυνάμεις προκάλεσαν έναν τραυματισμό, πως μπορεί να αποφευχθεί ένας τραυματισμός και ποιες ασκήσεις μπορούν να βοηθήσουν την αποκατάσταση ενός τραυματισμού. Η εμβιομηχανική επίσης μπορεί στην κατεύθυνση αυτή να παρέχει πληροφορίες για τις βελτιώσεις στην τεχνική, τον εξοπλισμό ή την προπόνηση ηπροκειμένου να αποφευχθούν ή να αποκατασταθούν οι τραυματισμοί. Συστήματα κινηματικής ανάλυσης Ηλεκτρονική χρονομέτρηση Συστήματα άμεσης μέτρησης κινηματικών παραμέτρων Οπτικά και οπτοηλεκτρονικά συστήματα μέτρησης Συστήματα κινητικής ής( (δυναμικής) μ ανάλυσης Συστήματα μέτρησης ανθρωπομετρικών χαρακτηριστικών Ηλεκτρονικά συστήματα επεξεργασίας δεδομένων

30 Μεταβολικές παράμετροι ρ μυών Αναλύσεις στον μυϊκό ιστό : ATP, ADP, AMP, Φωσφοκρεατίνη, G-6-P, G-I-P, F-6-P και La (γαλακτικό). Ένζυμα: Φωσφορυλάση, Γλυκογονική συνθετάση, PFK. Ταχύτητα γλυκογονόλυσης και γλυκόλυσης. Αξιολόγηση ενεργειακού των σκελετικών μυών (παραγωγή ρ γ γήκαι κατανάλωση ΑΤΡ). ) Της (%) αναλογία μυϊκών ινών βραδείας και ταχείας ης ( ) γ μ βρ ς χ ς συστολής (I, IIa, IIb, IIc) στον τετρακέφαλο μυ

31 ΓΟΝΙΔΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΘΛΗΤΩΝ (DNA ANALYSIS) ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΟΝΙΔΙΩΝ (DNA) ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ TΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ & ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ

32 Ψυχο-διαγνωστική Αξιολόγηση Λειτουργικές ικανότητες (επιδόσεις όρασης ακοής). Ψυχοφυσιολογικές ικανότητες Χρόνος αντίδρασης σε όλες τις μορφές. Αισθητήριο-κινητικές ικανότητες. Ψυχοκινητικές ικανότητες. Αντίδραση Stress. Αξιολόγηση προσωπικότητας. Αξιολόγηση ορίων ψυχικής καταπόνησης (σταθερότητα stress). Αξιολόγηση αντιληπτικών γνωστικών και βουλητικών ικανοτήτων

33 Προπονητική ήαξ Αξιολόγηση Προπονητικές συστάσεις βασισμένες στις εργοφυσιολογικές, διατροφικές και αιματολογικές αξιολογήσεις και επιπλέον υποστήριξη με διατροφικά συμπληρώματα.

34 Αξιολόγηση & αντιμετώπιση παθολογικών προβλημάτων στον στίβο Καρδιαγγειακό Μυοσκελετικό Αναπνευστικό ΩΡΛ Νευρολογικό Οφθαλμολογικό λ Πεπτικό

35 ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΩΝ

36 Μια βασική ένδειξη ενός επιτυχημένου αθλητή είναι η δυνατότητα να διατηρεί στο υψηλότερο σχετικά επίπεδο την απόδοση του, στη συνολική διάρκεια της αθλητικής του ζωής Για να συμβεί όμως κάτι τέτοιο θα πρέπει να ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες τραυματισμών Ένας τραυματισμός είναι πιθανόν να κοστίσει ί στον αθλητή από μερικές μέρες έως αρκετούς μήνες Μια βασική παράμετρος της αθλητικής απόδοσης είναι η πρόληψη

37 Οι τραυματισμοί στον αθλητισμό μπορούν να προέλθουν από: Προηγούμενους τραυματισμούς Μυοσκελετικές ανωμαλίες Πό Πρόωρη εξειδίκευση Ελλείψεις στην τεχνική, ελλιπής ενδυνάμωση Καιρικές συνθήκες

38 Από ψυχοκοινωνικές καταστάσεις όπως: Έλλειψη αυτοπεποίθησης Στρες από τη ζωή, έντονα γεγονότα της ζωής (μείωση ί της προσοχής, της αυτοσυγκέντρωσης) Χαμηλή ψυχική ετοιμότητα Αρνητική ψυχική διάθεση (ένταση, κατάθλιψη, θυμός, κούραση, σύγχυση) ) Κούραση από την προπόνηση ή από τα πολλά χρόνια ενασχόλησης με το άθλημα Έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης

39 Για την αντιμετώπιση ενός τραυματισμού, ο αθλητής εκτός από την ιατρική στήριξη πρέπει να δώσει βάρος και στην ψυχολογική στήριξη Η επαναφορά από τον τραυματισμό εξαρτάται από το μέγεθος του τραυματισμού, την προσωπικότητα του αθλητή αλλά και την θετική αντιμετώπιση από το περιβάλλον του και από τον ίδιο

40 Δύο είναι τα είδη πρόληψης που πρέπει να μεριμνεί καθημερινά ο αθλητής : Ι. Πρόληψη στην προπόνηση ΙΙ. Πρόληψη εκτός προπόνησης Όπου είναι εξίσου σημαντικά

41 Ι. Πρόληψη στην προπόνηση Χρονική διάρκεια της προπόνησης και ο σωστός προγραμματισμός της ώρας Προγραμματισμός διαλειμμάτων ξεκούρασης κατά την διάρκεια της προπόνησης για την μείωση των κινδύνων τραυματισμού Ο εξοπλισμός θα πρέπει να είναι σωστός για το αθλητή και προσαρμοσμένος σωστά Κατανάλωση νερού και συμπληρωμάτων πριν, κατά και μετά την άσκηση

42 Ασκήσεις πριν από αγώνες και κατά τη διάρκεια της προπόνησης, που ενισχύουν τη δύναμη των μυών που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια του αθλήματος Αύξηση της ευελιξίας (Stretching ) πριν και μετά από αγώνες και προπόνηση Οι προπονητές θα πρέπει να ενισχύουν με την σωστή τεχνική τους αθλητές Οι προπονητές θα πρέπει να επιβάλουν αυστηρούς κανόνες ως προς την ασφάλεια των παικτών

43 Ο αθλητής πρέπει να έχει τουλάχιστον τον σωστό αριθμό ρεπό την εβδομάδα για να δίνει χρόνο στο σώμα του να ανακάμψει

44 II. Πρόληψη εκτός προπόνησης Mε την καθημερινή ζωή του αθλητή στην διάρκεια της ημέρας αλλά και της νύχτας ς( (ύπνος, διατροφή, ώρες εργασίας κ.α) Mε την διαδικασία της αποκατάστασης μετά την προπόνηση (αθλητικό η massage, g, παγοθεραπεία,, λήψη απαραίτητων βιταμινών) Mε τα εργαλεία που χρησιμοποιεί στην διάρκεια μίας προπόνησης ης( ( παπούτσια,, ορθοπαιδικοί πάτοι) )

45 Ύπνος και διατροφή Με τη σωστή διατροφή επιτυγχάνεται η ανάγκη της αναπλήρωσης των βασικών θρεπτικών στοιχείων που χάνονται στην δίαρκεια μίας προπόνησης Ο καθημερινός ύπνος πρέπει να είναι 8 10 ώρες, στις οποίες είναι καλό να περιλαμβάνεται και μία μεσημεριανή ώρα ανάπαυσης. Έχει αποδειχθεί ίότι στις 23: 00 01: 00 κατά τη διάρκεια δά του ύπνου παράγεται το μεγαλύτερο ποσοστό αυξητικής ορμόνης η οποία θα είναι διαθέσιμη για την επομένη ημέρα

46 Αθλητικό massage Είναι μία τεχνική σχεδιασμένη τόσο για αθλητές όσο και για άτομα με αυξημένη φυσική δραστηριότητα που θέλουν να βελτιώσουν την ικανότητα του σώματος να ανταπεξέρχεται στην απαίτησεις της έντονης άσκησης Συνίσταται κυρίως μετά από εντονή φυσική δραστηριότητα ως η καλύτερη μέθοδος αποθεραπείας και επαναφοράς λειτουργίας των ιστών σε φυσιολογικά επίπεδα Επίσης κατα την διαρκεία μιας προετοιμασίας για την ανακούφιση από τους μυϊκούς πόνους και την πρόληψη τραυματισμών

47 Αποθεραπεία Πολλοί αθλητές έχουν την εσφαλμένη εντύπωση ότι η προπόνηση έχει τελειώσει με την πραγματοποίηση του βασικού προγράμματος προπόνησης Η αποθεραπεία αποτελεί θεμελιώδη ρόλο στην αποκατάσταση δεν διαρκεί περισσότερο από 10 και σκοπό έχει την επαναφορά του οργανισμού στα επίπεδα που βρισκόταν πριν την άσκηση. Με αυτόν τον τρόπο επιταχύνεται η απομάκρυνση του γαλακτικού οξέος, υπεύθυνο για το «πιάσιμο» μετά από έντονη άσκηση Εκτός αυτού διευκολύνεται η επαναφορά του αίματος στην Εκτός αυτού διευκολύνεται η επαναφορά του αίματος στην καρδιά από τα άκρα επαναφέροντας τις λειτουργίες, στα προ της άσκησης επίπεδα

48 ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΥΠΕΡΚΟΠΩΣΗΣ

49 Ο καθορισμός προπονητικών προγραμμάτων που επιτρέπουν επαρκή αποκατάσταση του οργανισμού και προλαμβάνουν τραυματισμούς ή υπερβολική κόπωση κατά τη διάρκεια της προπόνησης. Εξατομίκευση της προπόνησης, ης, καθώς διαφορετικοί αθλητές μπορούν να αντέξουν διαφορετικά επίπεδα προπονητικού και αγωνιστικού stress.

50 Η προπόνηση να προσαρμόζεται, με τη εμφάνιση σωματικής ή ψυχικής επιβάρυνσης. Η ποιοτική επιβάρυνση διατηρείται ενώ περικόπτεται η ποσοτική. Επιστημονικά τεκμηριωμένες δοκιμασίες ικανές να Επιστημονικά τεκμηριωμένες δοκιμασίες ικανές να αποκαλύψουν υπερκόπωση του αθλητή.

51 Η ενσωμάτωση των δοκιμασιών στα προπονητικά προγράμματα πρέπει να είναι τέτοια που να μην δημιουργείται σύγχυση μεταξύ της φυσιολογικής κόπωσης και της χρόνιας κόπωσης που συνδέεται με την υπερπροπόνηση. Απώλειαβάρους, αυξημένη δίψα και κατανάλωση πολλών υγρών το βράδυ, λιγότερος ύπνος και αυξημένη καρδιακή συχνότητα ηρεμίας το πρωΐ όταν ξυπνήσουν, μπορεί να αποτελούνενδείξεις υπερκόπωσης.

52 Οι αθλητές θα πρέπει να καταγράφουν το σωματικό τους βάρος, την καρδιακή συχνότητα στην ηρεμία και συναισθήματα σχετικά με την ένταση της προπόνησης. Συνιστάται επαρκής επανάπαυση, ύπνος, σωστά προσεγμένη διατροφή και κλινικός ψυχολόγος, όταν είναι απαραίτητος.

53 ΔΙΑΤΡΟΦΗ Διατροφή αθλητών Κατανομή ήθ θρεπτικών συστατικών: Υδατάνθρακες 60% Πρωτεΐνες 20% Λίπος 20%

54

55 Οι αθλητές επιτυγχάνουν μέγιστη απόδοση με προπόνηση και σωστό διαιτολόγιο που περιλαμβάνει ποικιλία τροφών Οι αθλητές ωφελούνται περισσότερο από την ποσότητα των υδατανθράκων που αποθηκεύονται στο σώμα τους Τα λιπαρά παρέχουν επίσης ενέργεια στο σώμα. Η χρήση των λιπαρών ως ενέργεια εξαρτάται από τη διάρκεια της άσκησης και από την κατάσταση του αθλητή

56 Η άσκηση μπορεί να αυξήσει την ανάγκη του αθλητή για πρόσληψη πρωτεϊνών Το νερό είναι ένα κρίσιμο θρεπτικό συστατικό για τους αθλητές. Η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει κράμπες των μυών και την κόπωση Ορισμένες βιταμίνες και μέταλλα είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την διατροφή του αθλητή

57 Υδατάνθρακες Οι αθλητές ωφελούνται στο μάξιμουμ, από την ποσότητα των υδατανθράκων που αποθηκεύονται στο σώμα Το διαιτολόγιο των αθλητών χαρακτηρίζεται από υψηλό ποσοστό υδατανθράκων ( 55 65% των ημερήσιων ενεργειακών αναγκών). Οι υδατάνθρακες είναι σημαντική πηγή ενέργειας για τους αθλητές και ιδιαίτερα για τους αθλητές αντοχής, διότι συμβάλουν στη διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα κατά τη διάρκεια της άσκησης και στην αντικατάσταση του γλυκογόνου των μυών μετά από αυτή. Οι υδατάνθρακες ταξινομούνται σε απλούς και σύνθετους υδατάνθρακες.

58 Μια διατροφή όπου το 70% των θερμίδων προέρχεται από υδατάνθρακες επί τρεις ημέρες πριν από την άσκηση, ορισμένες φορές είναι χρήσιμη για αθλητές αντοχής. Η κατακράτηση υγρών συχνά σχετίζεται με τη φόρτωση του οργανισμού με υδατάνθρακες. Αυτό μπορεί να προκαλέσει δυσκαμψία των μυών και νωθρότητα στο ξεκίνημα της άσκησης. Ένα τριήμερο σωστό διαιτολογικό σχήμα ελαχιστοποιεί αυτή την πιθανότητα.

59 Λιπαρά Το λίπος είναι επίσης σημαντικό για την διατροφή των αθλητών αντοχής. Αποτελεί πηγή ενέργειας, συμβάλει στην απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών (Α, D,E,K)και παρέχει στον οργανισμό τα απαραίτητα λιπαρά οξέα. Η κατανάλωση λίπους συνιστάται σε ποσοστό % των ημερήσιων ενεργειακών αναγκών. Να σημειωθεί πως προτιμάται το φυτικό λίπος (ελαιόλαδο κατά προτίμηση ωμό, ξηρούς καρπούς, σουσάμι) και από το ζωικό λίπος τα ψάρια που περιέχουν ω3 και ω6 λιπαρά οξέα.

60 Η κατανάλωση των λιπαρών, δεν πρέπει να πέσει κάτω από 15% της συνολικής πρόσληψης ενέργειας, γιατί μπορεί να περιορίσει τις επιδόσεις. Οι αθλητές που βρίσκονται υπό πίεση για να επιτύχουν ή να διατηρήσουν χαμηλό σωματικό βάρος είναι επιρρεπείς στην μείωση κατανάλωσης λιπαρών, γι αυτό θα πρέπει να ενημερώνονται, ότι αυτό θα εμποδίσει την απόδοσή τους. Τα λιπαρά μπορούν να συμβάλουν έως το 75% των ενεργειακών αναγκών, κατά τη διάρκεια παρατεταμένης αερόβιας άσκησης σε αθλητές προπονημένους σε ασκήσεις αντοχής.

61 Πρωτεΐνες Μετά από τους υδατάνθρακες και τα λιπαρά, οι πρωτεΐνες μπορούν να δώσουν επίσης ενέργεια για το σώμα. Η άσκηση μπορεί να αυξήσει την ανάγκη του αθλητή για την πρωτεΐνη, ανάλογα με το είδος και τη συχνότητά της. Οι πρωτεΐνες που καταναλώνονται επιπλέον των αναγκαίων αποθηκεύονται ως λίπος. Οι περισσότερες αρχές συστήνουν ότι οι αθλητές πρέπει να τρώνε μεταξύ γραμμάρια 1.4 πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους ανά ημέρα.

62 Αθλητές που επιδίδονται σε αθλήματα αντοχής και δύναμης, μπορεί να χρειάζονται γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους. Μια ποικίλη διατροφή φήμπορεί να δώσει περισσότερο ρ από αρκετή πρωτεΐνη. Επιπλέον, πολλοί αθλητές, έχουν την τάση να τρώνε περισσότερο ρ από τις συνιστώμενες ποσότητες πρωτεΐνης. Όμως, η υπερβολική κατανάλωση πρωτεΐνης μπορεί να στερήσει από τον αθλητή ηήτην σωστή & αποτελεσματική χρήση ενέργειας και μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση

63 Βιταμίνες Η ενδεδειγμένη δδ και ποικίλη διατροφή, εξασφαλίζει και επαρκή πρόσληψη βιταμινών και ανόργανων στοιχείων για τον αθλητή. Δεν υπάρχουν ενδείξεις δίξ ότι η λήψη περισσότερων βιταμινών από ό,τι επιτυγχάνεται με την κατανάλωση μιας ποικιλίας τροφίμων θα βελτιώσει βλ τις επιδόσεις.

64 Μέταλλα Τα μέταλλα παίζουν σημαντικό ρόλο στην απόδοση των αθλητών. Η βαριά άσκηση επηρεάζει τα αποθέματα του σώματος σε νάτριο, κάλιο, σίδηρο και ασβέστιο Η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε κάλιο -όπως ό οι μπανάνες, τα πορτοκάλια και οι πατάτες- σε όλη την προπόνηση και μετά από τους αγώνες, διασφαλίζει την πρόσληψη της απαραίτητης ποσότητας σε κάλιο.

65 Ο σίδηρος μεταφέρει το οξυγόνο μέσω του αίματος σε όλα τα κύτταρα στο σώμα και είναι ένα άλλο σημαντικό μέταλλο για τους αθλητές. Τα συμπληρώματα σιδήρου μπορούν να συνταγογραφηθούν θύ από γιατρό, αν οι σχετικές εργαστηριακές εξετάσεις δί δείχνουν έλλειψη σιδήρου.

66 Νερό Το νερό είναι ένα σημαντικό θρεπτικό συστατικό για τον αθλητή. Οι αθλητές θα πρέπει να ξεκινούν κάθε άσκηση ενυδατωμένοι και να αντικαθιστούν όσο το δυνατόν καλύτερα, όσα υγρά χάνονται με την κατανάλωση δροσερών υγρών σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της άσκησης. Τα κρύα υγρά απορροφώνται πιο γρήγορα και βοηθούν στη μείωση της θερμοκρασίας ρ του σώματος

67 Πίνακας 1: Συστάσεις για ενυδάτωση Ημέρα πριν από το άθλημα Πίνετε συχνά υγρά Στο γεύμα πριν το άθλημα 2-3 φλυτζάνια νερό 2 ώρες πριν / 2 φλυτζάνια νερό 1/ 2 ώρα πριν 2 φλυτζάνια νερό Κάθε λεπτά κατά τη διάρκεια του αθλήματος 1 / 2 φλυτζάνι δροσερό νερό Μετά το άθλημα 2 φλυτζάνια υγρού για κάθε 2.5 κιλά που χάνετε Επόμενη ημέρα Πίνετε υγρά ημέρα συχνά (μπορεί να χρειαστεί 36 ώρες για να ενυδατωθεί πλήρως).

68 Ο Σίδηρος Μία από τις συχνότερες διατροφικές ελλείψεις, που απασχολεί περίπου το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού, είναι αυτή του σιδήρου. Η Σιδηροπενία αποτελεί την νούμερο ένα αιτία εμφάνισης αναιμίας (Σιδηροπενική Αναιμία). Η έλλειψη σιδήρου προσδιορίζεται τόσο με την εξάντληση των αποθηκών σιδήρου στο σώμα όσο με την χαμηλή ήφρ φεριτίνη ή τρανσφερίνη, που μπορούν εύκολα να μετρηθούν με απλό αιματολογικό έλεγχο.

69 Η ξεκάθαρη συνέπεια της έλλειψης αυτής είναι ο περιορισμός της ικανότητας μεταφοράς οξυγόνου στους ιστούς, και η ανεπαρκή οξυγόνωση αυτών.

70 Ο Σίδηρος βρίσκεται σε πολλές τροφές με δύο μορφές: τον δισθενή (αιματικό) και τον τρισθενή (μη αιματικό). Τον δισθενή των βρίσκουμε σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης όπως μοσχάρι, συκώτι, κοτόπουλο, γαλοπούλα, πάπια, σαλιγκάρια, σαρδέλες, αντζούγιες, μύδια, στρείδια, κυδώνια (μαλάκια), εντόσθια πουλερικών, και απορροφάται πιο εύκολα.

71 Ενώ αντίστοιχα, τον τρισθενή τον συναντάμε σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης όπως σπαράγγια, σπανάκι, αγκινάρες, όσπρια, δαμάσκηνα, βερίκοκα, καρύδια, αμύγδαλα, πασατέμπος, έχει μικρότερη απορρόφηση η οποία όμως βλ βελτιώνεται εάν καταναλώσουμε μαζί τρόφιμο πλούσιο σε βιταμίνη C.

72 Σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτείται η χορήγηση συμπληρωμάτων Σιδήρου προκειμένου να γεμίσουν πάλι οι αποθήκες ή για να αποτραπεί η εξάντληση των αποθεμάτων. Όποτε αυτό χρειάζεται πρέπει να γίνεται μετά από τη συμβουλή γιατρού, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος τοξικότητα από υπερδοσολογία.

73 Η καθημερινή διατροφή ενός αθλητή πρέπει να του εξασφαλίζει ενέργεια, δύναμη, πνευματική συγκέντρωση και ολοκληρωμένη αποθεραπεία για αποφυγή τραυματισμών

74 Συμπληρώματα διατροφής

75 Οι αθλητές όλων των αθλημάτων έχουν σαν κύρια επιθυμία την μεγιστοποίηση των επιδόσεων με την μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια και αποτελεσματικότητα Η καθημερινή διατροφή ενός αθλητή πρέπει να του εξασφαλίζει ενέργεια, δύναμη, πνευματική συγκέντρωση και ολοκληρωμένη αποθεραπεία για αποφυγή τραυματισμών

76 Το πρώτο πράγμα που έχει ανάγκη ένας αθλητής είναι η σωστή ενυδάτωση Οπότε μεγάλη ποσότητα νερού, καθώς και ηλεκτρολυτών είναι άκρως απαραίτητη αραί ηπριν, κατά τη διάρκεια (όποτε ο εείναιείναι εφικτό) και οπωσδήποτε μετά την προπόνηση ή τον αγώνα

77 Το σημαντικότερο στάδιο στη ζωή ενός αθλητή είναι η ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ. Αποθεραπεία σημαίνει ανάρρωση από την σωματική εξάντληση και προετοιμασία για την επόμενη μέρα. Αυτό επιτυγχάνεται με ένα συνδυασμό όθρεπτικών συστατικών, όπως Πρωτεΐνη γρήγορης απορρόφησης, Υδατάνθρακα, Αμινοξέων και Γλουταμίνης.

78 Όσον αφορά στην αποθεραπεία ότι κι αν επιλέξει ο αθλητής ηής θα πρέπει να λαμβάνεται αμέσως μετά την προπόνηση ή τον αγώνα (μέσα σε 30 από την λήξη του) ) γιατί αυτό το χρονικό διάστημα είναι το πιο σημαντικό στη ζωή ενός αθλητή, αφού τότε το σώμα είναι πιο δεκτικό στο να προσλάβει και να χρησιμοποιήσει όλα αυτά τα συστατικά ανάρρωσης Αντίθετα όλοι οι αθλητές ρίχνουν μεγαλύτερο βάρος και όλη τους την προσοχή στην αύξηση η της ενέργειας πριν τον αγώνα ή την προπόνηση

79 Σημαντικά στοιχεία προκύπτουν από έρευνα του πανεπιστημίου του Μόντρεαλ στον Καναδά Οι αθλητές απάντησαν σε ερωτηματολόγιο σχετικά με τη χρήση συμπληρωμάτων

80 90% των αθλητών ανέφεραν ότι κατανάλωναν συμπληρώματα διατροφής τακτικά Ο μέσος όρος του αριθμού προϊόντων που κατανάλωναν ήταν 3,35. Σε αυτά περιλαμβάνονταν ποτά ενέργειας, πολυβιταμίνες, ανόργανα στοιχεία και συμπληρώματα πρωτεϊνών Οι γνώσεις που βρέθηκε ότι είχαν οι αθλητές για τα συμπληρώματα διατροφής ήταν ελάχιστες

81 Υπήρχε μεγάλη άγνοια για το ρόλο των πρωτεϊνών. Μόνο 25% των αθλητών που κατανάλωναν συμπληρώματα πρωτεϊνών ήταν σε θέση να δώσουν ένα ορθό λόγο, τεκμηριωμένο από την επιστημονική βιβλιογραφία για να εξηγήσουν γιατί έπαιρναν συμπληρώματα πρωτεϊνών Από τους αθλητές που δήλωναν ότι είχαν κακές διατροφικές συνήθειες, περισσότεροι από 66% κατανάλωναν συμπληρώματα. Μεταξύ αυτών που δήλωναν ότι είχαν καλές διατροφικές συνήθειες το ποσοστό αυτό ανερχόταν στο 34%

82 Επισημαίνεται ότι η κατανάλωση των συμπληρωμάτων συνοδεύεται από ορισμένους κινδύνους. Η αγνότητα και η προπαρασκευή τους δεν ελέγχονται τόσο καλά όσο τα φάρμακα Τα συμπληρώματα διατροφής που λαμβάνονται από τους αθλητές συχνά περιέχουν και άλλα συστατικά εκτός από αυτά τα οποία αναγράφονται στις ετικέτες τους. Μερικοί αθλητές καταναλώνουν απαγορευμένες ουσίες χωρίς να το γνωρίζουν

83 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΟΣΟ ΑΣΦΑΛΗΣ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΑ Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥΣ Δυστυχώς, τις περισσότερεςφορές τασυμπληρώματα δεν χορηγούνται με συνταγή ιατρού Τα ερωτήματα λοιπόν που προκύπτουν είναι: Είναι τελικά ασφαλής η χρήση των συμπληρωμάτων; Έχουν όφελος οι αθλητές από τη χρήση διαφόρων σκευασμάτων; Αν κάποιος χρειάζεται να πάρει συμπλήρωμα πώς μπορεί να επιλέξει το κατάλληλο;

84 Το συμπλήρωμα διατροφής είναι ουσίες οι οποίες μπορούν να ανανεώσουν τις ανάγκες μας σε θρεπτικά στοιχεία βιταμίνες μέταλλα (ιχνοστοιχεία) αλλά και διάφορες ανόργανες ουσίες τις οποίες είναι αδύνατον να πάρουμε από την διατροφή μας λόγω δύσκολου ωραρίου, λόγω υψηλών απαιτήσεων (εξαντλητική ξ λ ήά άσκηση), ) λόγω κακών διατροφικών συνηθειών / γευστικών προτιμήσεων

85 Επτά είναι οι κύριες υποκατηγορίες: 1) Συμπληρώματα διατροφής που αφορούν την αύξηση του μυϊκού ιστού 2) Συμπληρώματα διατροφής που αφορούν την βελτίωση της έκκρισης της τεστοστερόνης 3) Συμπληρώματα διατροφής που αφορούν την μείωση του λιπώδους ιστού 4) Συμπληρώματα διατροφής που αφορούν τον έλεγχο της δά δράσης της ινσουλίνης

86 5) Συμπληρώματα πρωτεϊνών αμινοξέων υποκατάστατα γευμάτων και αύξησης βάρους 6) Συμπληρώματα διατροφής που αφορούν την βελτίωση του ανοσοποιητικού συστήματος, την μείωση του πόνου και την υγεία των αρθρώσεων 7) Συμπληρώματα διατροφής που αφορούν την βελτίωση βλί της πνευματικής λειτουργίας

87 Είναι απαραίτητο προτού συστήσουμε συμπληρώματα σε κάποιον αθλητή να ελεγχθεί αυτός κλινικά και εργαστηριακά από κλινικό ιατρό που γνωρίζει να χειρίζεται αθλητές και να γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες του αθλήματος που υπηρετεί ο ασκούμενος Σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει ξεχωριστή ειδικότητα του αθλητίατρου, ενώ στην Ελλάδα το ρόλο αυτό καλύπτουν συχνά με λαθεμένο τρόπο ιατροί (ορθοπαιδικοί, πνευμονολόγοι,ενδοκρινολόγοι ) βιοχημικοί-εργοφυσιολόγοι, παλαιοί αθλητές, φυσιοθεραπευτές και γυμναστές

88 Το ΣΩΣΤΟ είναι πρώτα να έχουμε το αιματολογικό και βιοχημικό του προφίλ από συγκεκριμένες εξετάσεις αίματος, να αναλύσουμε τοντρόπο ζωής του,, το είδος του αθλήματος που υπηρετεί, την ένταση και την διάρκεια των προπονητικών ερεθισμάτων, τις ώρες ανάρρωσης (ξεκούρασης και ύπνου), τις γευστικές του προτιμήσεις, τις θρησκευτικές του αντιλήψεις (υπάρχουν θρησκείες με διατροφικούς περιορισμούς) αλλά και τις ιδιαιτερότητες του ψυχισμού του

89 Ο Αθλητής του στίβου από ερασιτεχνική μέχρι και επαγγελματική ενασχόληση, διότι είναι ένα εξαιρετικά απαιτητικό και κουραστικό άθλημα και ως εκ τούτου είναι μεγάλη η ανάγκη να υποστηριχτεί κάθε προπόνηση με την σωστή και πλούσια διατροφή και συμπληρώματα διατροφής. Οι αθλητές όλων των αθλημάτων έχουν σαν κύρια επιθυμία την μγ μεγιστοποίηση ηη των επιδόσεων με την μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

90 ΕΙΔΙΚΑ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

91 ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΥΠΕΡΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ

92 Η κατάσταση αυτή κάνει τον αθλητή πιο επιρρεπή σε ασθένειες (κρυολογήματα μέχρι χρόνια νοσήματα). Μολυσματικές ασθένειες επιδρούν και στη μυϊκή λειτουργία με αποτέλεσμα τη μειωμένη ικανότητα αντοχής στην άσκηση.

93 Προπονητική υπερφόρτωση Η διαδικασία με τη οποία η προοδευτικά αυξανόμενη προπονητική επιβάρυνση που δέχεται ένα άτομο παρέχει το κατάλληλο ερέθισμα, ώστε να δημιουργούνται στον οργανισμό του λειτουργικές προσαρμογές.

94 Προπονητική κόπωση Είναι η φυσιολογική κόπωση που προκαλείται από ένα πολυήμερο βαρύ προπονητικό πρόγραμμα υπερφόρτωσης. Η κόπωση αυτή είναι αντιστρεπτή και η βελτίωση των επιδόσεων προκύπτει μόλις ελαττωθεί ο προπονητικός όγκος και ο αθλητής ξεκουρασθεί πλήρως.

95 Εξάντληση Η μη επαρκής περίοδος ανάπαυσης μεταξύ των προπονήσεων οδηγεί σε σύντομη υπερκόπωση και μείωση της αγωνιστικής επίδοσης. Τα συμπτώματα είναι αντιστρεπτά με μεγαλύτερη όμως χρονική περίοδο αποκατάστασης από τη συνήθη. Πολλοί προπονητές επιφέρουν εξάντληση στους αθλητές τους οικειοθελώς, προκειμένου να διευρυνθούν οι φυσιολογικές λειτουργίες του αθλητή, με αποτέλεσμα μόλις ο αθλητής ξεκουρασθεί επαρκώς να βελτιώσει τις επιδόσεις του.

96 Υπερκόπωση Είναι ο γενικός ορισμός της επιβάρυνσης ενός ατόμου, τόσο από τον προπονητικό όγκο, όσο και από εξωτερικά ερεθίσματα που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής του αθλητή σε τέτοια έκταση, που παρόλη τηνεπαρκή περίοδο ίδ ανάπαυσης να μην αποδίδει αγωνιστικά. Η υπερκόπωση προκύπτει από την επί μακρόν δά διάστημα ανεπαρκή περίοδο ίδ ανάπαυσης μεταξύ των περιόδων προπονήσεων. Η μείωση της αγωνιστικής απόδοσης είναι απαραίτητη για τη δά διάγνωσή της ενώ η αποκατάσταση απαιτεί σημαντικά μεγαλύτερο διάστημα από την εξάντληση.

97 Σύνδρομο Υπερκόπωσης Το φαινόμενο της υπερκόπωσης του αθλητή είναι πολυπαραγοντικό, ως εκ τούτου στη κλινική κατάσταση της υπερκόπωσης αποδίδεται η έννοια του «συνδρόμου». Είναι η κατάσταση μειωμένης αγωνιστικής απόδοσης σε χρόνια βάση, συνοδευόμενη από συμπτώματα σωματικά, φυσιολογικά και ψυχολογικά που επιδρούν στην εν γένει συμπεριφορά του αθλητή.

98 Μυϊκή Υπερένταση (overstrain) Όταν η επιβάρυνση της άσκησης υπερτερεί της μυϊκής αντοχής του αθλητή οδηγεί σε παροδική τοπική μυϊκή κόπωση. Ειδικότερα η διαλειμματική άσκηση υψηλής έντασης μπορεί να προκαλέσει καταστροφική ζημιά στις μυϊκές ίνες των εργαζομένων μυών. Η μυϊκή υπερένταση μπορεί να συνοδεύει ή όχι τις φάσεις της εξάντλησης και της υπερκόπωσης.

99 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΙΣΦΕΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΚΟΠΩΣΗΣ 1. Μονότονη σκληρή προπόνηση, χωρίς εναλλαγή υψηλότερης και χαμηλότερης επιβάρυνσης. 2. Απότομη αύξηση στη προπονητική επιβάρυνση. 3. Ανεπαρκής χρόνος αποκατάστασης μεταξύ των προπονήσεων. Έλλειψη μιας μέρας μέσα στην εβδομάδα απόλυτης ξεκούρασης. 4. Γρήγορη ανάληψη προπόνησης μετά από ασθένεια. 5. Ανεπαρκής θερμιδική πρόσληψη τροφής. 6. Ανεπαρκής πρόσληψη υδατανθράκων. 7.Μειωμένη Μ έ πρόσληψη υγρών. 8. Ανεπάρκεια σιδήρου.

100 9. Μυϊκή προσπάθεια στην κατάσταση υπογλυκαιμίας. 10.Άσκηση στη ζέστη. 11.Μονοτονία στην προπόνηση. 12.Παροδικές μολύνσεις και ιώσεις. 13.Πολλές αγωνιστικές υποχρεώσεις του αθλητή. 14.Υψηλή αύξηση προπονητικής επιβάρυνσης σε συνδυασμό με άλλες, εκτός προπονήσεων, σημαντικές υποχρεώσεις του αθλητή. 15.Σύγκρουση απαιτήσεων. 16.Ψυχολογικοί φόβοι, φόβος αποτυχίας σε αγώνες, υπερβολικές προσδοκίες απόδοσης, υπερβολικές απαιτήσεις στις προπονήσεις, μη ανεκτές συναισθηματικές εντάσεις οποιασδήποτε αιτιολογίας.

101 Προειδοποιητικά συμπτώματα για τραυματισμούς από υπερπροπόνηση Αδυναμία συγκέντρωσης, αίσθηση διασκορπισμού και διάχυσης της προσοχής, αίσθηση μη δημιουργικότητας/παραγωγικότητας / ό Διαταραγμένος ύπνος Δογματισμός στις αποφάσεις Ευερεθιστότητα Επικριτική ήδάθ διάθεση Ηττοπάθεια Καχυποψία Κατάθλιψη

102 Υπερβολικό άγχος Υπερβολικός εγωκεντρισμός Έλλειψη ενδιαφέροντος για τους άλλους Μονομερές ενδιαφέρον για την άθληση, απορρόφηση από αυτήν Δυσκαμψία και πόνος στην άσκηση Εύκολη κόπωση Αίσθηση "ίωσης"" Συχνά κρυολογήματα Χαμηλή απόδοση παρά τη σωστή, συμβατικά, προετοιμασία Μικρού βαθμού ταχυπαλμία

103 Συμπτώματα που Αφορούν την Υπερπροπόνηση Μειωμένη ανάκαμψη του καρδιακού παλμού μετά την προπόνηση. Υψηλότερη καρδιακή συχνότητα σε κατάσταση ηρεμίας. Η σωματική εξάντληση διενεργείται πιο γρήγορα. Μειωμένη όρεξη και απώλεια βάρους. Έντονο αίσθημα των παλμών της καρδιάς. Κακή απόδοση στα σπορ. Περισσότερος πόνος στους μύες. Αυξημένος κίνδυνος τραυματισμών.

104 Αυξημένος κίνδυνος λοιμώξεων. Συναισθηματική αστάθεια. Ταραγμένος ύπνος. Νευρικότητα. Ευερεθιστότητα. Απώλεια συγκέντρωσης. Αίσθημα ταραχής. Αυξημένη εφίδρωση. Μειωμένος ενθουσιασμός για την προπόνηση.

105 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ

106 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Β. ΜΑΡΙΝΟΣ MD, MSc, PhD ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ «ΛΑΪΚΟ» ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΚΟΕ ΚΑΙ ΕΟΕ ΤΗΛ