Δημοτικά Σχολικά Κτίρια στην κατεύθυνση Σχεδόν Mηδενικής Eνεργειακής Kατανάλωσης: Η εμπειρία από το έργο AIDA

Transcript

1 ΣΧΕΔΟΝ ΜΗΔΕΝΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ 10 Νοεμβρίου 2015, Κτήριο Κ. Παλαμάς Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Δημοτικά Σχολικά Κτίρια στην κατεύθυνση Σχεδόν Mηδενικής Eνεργειακής Kατανάλωσης: Η εμπειρία από το έργο AIDA Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχανικός MSc Τμήμα Κτιρίων, Διεύθυνση Ενεργειακής Αποδοτικότητας

2 Λίγα λόγια για το έργο AIDA Τίτλος: Affirmative Integrated Energy Design Action (AIDA) Χρηματοδότηση: Intelligent Energy for Europe Διάρκεια έργου: 36 μήνες (1/4/ /3/2015) Επιλεγμένοι Φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε 7 συμμετέχουσες χώρες, υποστηρίχθηκαν, μέσω των δράσεων του έργου, να εφαρμόσουν προδιαγραφές κτιρίων σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας είτε σε νέα είτε σε υφιστάμενα κτίρια.

3 Εταίροι στο έργο AIDA Αυστρία, (Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Βιέννης TUV και AEE - Institute for Sustainable Technologies) Ισπανία (CIMNE-Building Energy and Environment και Catalonia Institute for Energy Research) Ελλάδα (Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών & Εξοικονόμησης Ενέργειας) Ιταλία (EURAC- Research, Bozen/Bolzano) Ουγγαρία (Geonardo Environmental Technologies Ltd) Γαλλία (HESPUL - énergies renouvelables & efficacité énergétique) Ηνωμένο Βασίλειο (Greenspace Live Ltd)

4 To AIDA στο διαδύκτυο

5 Εφαρμογή nzebs σε Δήμους: Προβλήματα (όχι μόνο στην Ελλάδα) Λείπουν εθνικές προδιαγραφές για nzeb Οι δήμοι συνήθως δεν ορίζουν προδιαγραφές για τα κτιρακά τους έργα Οικονομική κρίση/ έλλειψη κεφαλαίων Οι διαδικασίες των πράσινων προμηθειών εφαρμόζονται σε ελάχιστους Δήμους Απαιτείται υψηλή δέσμευση από τον ίδιο το Δήμαρχο και τις υπηρεσίες του Δήμου 5

6 Εφαρμογή nzeb σε Δήμους στην Ευρώπη Υπόθεση εργασίας ή πραγματική ευκαιρία; 1. Τα κτίρια nzeb μπορούν να γίνουν η κοινή πρακτική, όταν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, ο ευρύτερος δημόσιος τομέας, αλλά και το πλατύ κοινό ενημερωθούν και ενσωματώσουν τις αρχές του βιώσιμου ενεργειακού σχεδιασμού στην καθημερινή πρακτική τους. 2. Η ευρεία διάδοση μπορεί να επιτευχθεί μέσω τοπικών πρότυπων δράσεων που θα καλλιεργήσουν αποδοτικές πρακτικές και θα διαδώσουν τις βέλτιστες τεχνολογίες σε όλη την Ευρώπη

7 Εφαρμογή nzeb στην Τοπική Αυτοδιοίκηση σήμερα 1. Στους Δήμους, η γνώση και πρακτική αυτή είναι ακόμα ελάχιστα διαδεδομένη 2. Δεν υπάρχουν ακόμα στιβαρές ξεκάθαρες πολιτικές 3. Αν ο Δήμος δώσει το παράδειγμα, ίσως οι δημότες ακολουθήσουν 4. Τόσο οι τοπικές αρχές όσο και ο τεχνικός κόσμος χρειάζεται να ενημερωθούν και να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο 5. Οι Δήμοι που έγιναν κοινωνοί αυτής της γνώσης, αποκτούν όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον και προχωρούν σε εφαρμογές 6. Οι Δήμοι θεωρούν σημαντικό να συμμετέχουν σε υπερτοπικές πρωτοβουλίες

8 Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια (ΣΔΑΕ) Τομείς δράσης Δημοτικά κτίρια/ εγκαταστάσεις Κατοικία Τριτογενής τομέας Μεταφορές Τοπική παραγωγή ενέργειας Χρήσεις γης-πολεοδομία Δημόσιες προμήθειες Συνεργασία με πολίτες και τοπικούς παράγοντες Βιομηχανίες (εκτός ETS) Άλλοι τομείς Συνιστάται Συνιστάται Συνιστάται Συνιστάται Προαιρετικά 4 ΒΑΣΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ μέγιστης προτεραιότητας Κάθε ΣΔΑΕ πρέπει να περιλαμβάνει: την Απογραφή Εκπομπών Αναφοράς, με τουλάχιστον 3 από τους 4 Βασικούς τομείς Κατάλογο συγκεκριμένων μέτρων, για τουλάχιστον τον Δημοτικό Τομέα και έναν ή παραπάνω από τους άλλους βασικούς τομείς

9 Ορισμός nzeb Οδηγία 2010/31/ΕΚ Για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (αναδιατύπωση) Κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας: Θεωρούνται τα κτίρια πολύ υψηλής ενεργειακής απόδοσης στα οποία η, σχεδόν μηδενική ή πολύ χαμηλή, ποσότητα ενέργειας που απαιτείται για την κάλυψη των ενεργειακών τους απαιτήσεων, καλύπτεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

10 Γενικές αρχές για εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια βιοκλιματικός σχεδιασμός νέων κτιρίων με ενσωμάτωση αποδοτικών ενεργειακών τεχνολογιών για επίτευξη σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας υφιστάμενων κτιρίων ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ορθολογική χρήση κτιρίων και συστημάτων Χωρίς να ξεχνάμε και τον περιβάλλοντα χώρο

11 Πρωτεραιότητα: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ Τεχνικές λύσεις αναβάθμισης/ανακαίνισης κτιρίων και περιβάλλοντα χώρου βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης εξοικονόμηση ενέργειας και καυσίμου έως και 50% για τη θέρμανση Περιορισμός της χρήσης κλιματιστικών Διαδικασίες λήψης αποφάσεων Χρηματοδότηση

12 Υπάρχει βέλτιστη τεχνική λύση;

13 Παράμετροι στην εξίσωση Βέλτιστος συνδυασμός σχεδιασμού και τεχνολογιών Κόστος και οικονομική αποδοτικότητα Κύκλος ζωής κτιρίου/τεχνολογιών Αρχική επένδυση, διαθέσιμα κεφάλαια, εναλλακτικές χρηματοδοτήσεις Εθνικοί/τοπικοί στόχοι και στρατηγικές Πολυεπίπεδες πολιτικές αποφάσεις Οικονομική/κοινωνική διάσταση ενεργειακής αναβάθμισης, αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχιας, επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας 15

14 Δημοτικά εκπαιδευτικά κτίρια nzebs στην Ευρώπη Παραδείγματα καλών πρακτικών από το έργο AIDA νέα κτίρια με χαρακτηριστικά nzeb ανακαινιζόμενα κτίρια με χαρακτηριστικά nzeb

15 Δημοτική Προκύρηξη για nzeb: Παράδειγμα: Merano, Ιταλία Προδιαγραφές που τέθηκαν κατά την προκήρυξη για νέο δημοτικό σχολείο (εξοικονόμηση ενέργειας και εφαρμογή ΑΠΕ): Μέγιστη απαιτούμενη πρωτογενής ενέργεια για θέρμανση: 30kWh/m² 40% της συνολικής πρωτογενούς ενέργειας να καλύπτεται από ΑΠΕ 60% της θέρμανσης του νερού χρήσης να καλύπτεται από ΑΠΕ Ελάχιστη εγκατάσταση ηλεκτρικής ισχύος που θα καλύπτεται από ΑΠΕ (Φωτοβολταϊκά, ανεμογενήτρια): 20W/ m² Μέγιστες εκπομές CO 2 : 20kg/m² 17

16 Επαγγελματική Σχολή Αίθουσες, γραφεία, εργαστήριο, οικοτροφείο και καντίνα Amstetten, Αυστρία Κτίριο πολλών χρήσεων Ενεργειακή ζήτηση για θέρμανση Σύστημα ΦΒ Θέρμανση και ζεστό νερό χρήσης 20 kwh/m² 5 kw p tracking system Σύστημα τηλεθέρμανσης με βιομάζα

17 Σχολικό Συγκρότημα οδού Κλεάνθους Ενεργειακή αναβάθμιση και ΑΠΕ Κτιριακό κέλυφος Εξωτερική θερμομόνωση Αντικατάσταση παραθύρων Εξωτερικά σκίαστρα Ενεργειακή ζήτηση για θέρμανση Ενεργειακή ζήτηση για ψύξη 20,25 kwh/m² 2,30 kwh/m² ΗΜ εγκαταστάσεις ΑΠΕ Ενεργειακά αποδοτικό σύστημα φωτισμού BEMS Γεωθερμική αντλία ΦΒ ενσωματωμένα στην οροφή Ενεργειακή ζήτηση για φωτισμό Παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ Εξοικονόμηση ενέργειας 19,50 kwh/m² 26,85 kwh/m² για θέρμανση 85%

18 4 ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Πιλοτική μετατροπή ανακαινιζόμενου κτιρίου σχεδόν μηδενικής ενεργειακής Το κτίριο σε πρώτη φάση, με την προσθήκη 4 νέων αιθουσών εντάσσεται στην κατηγορία Α με πρωτο γενή κατανάλωση 55,80 KWh /m 2. Περιλαμβάνει κατάλληλο ηλιασμό και χωροθέτηση, ενεργειακά αποδοτικό κέλυφος, φυσικό φωτισμό και αερισμό, κεντρική θέρμανση με ΦΑ, κλιματισμό στην ΑΠΧ Σε δεύτερη φάση το κτίριο προβλέπεται να αναβαθμιστεί από την ενεργειακή κατηγορία Α στην κατηγορία Α+ και θα παρουσιάζει πρωτογενή κατανάλωση ενέργειας 34,20 KWh /m 2 ετησίως, εμπίπτοντας στα χαρακτηριστικά ενός κτιρίου σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, με επί πλέον: Κτιριακό κέλυφος ΗΜ εγκαταστάσεις ΑΠΕ Σκιασμός των παραθύρων του πρώτου ορόφου με αυτόματα σκίαστρα Υποβοήθηση της θέρμανσης με το σύστημα ηλιακών βεβιασμένης κυκλοφορίας που προβλέφθηκαν αρχικά για ζεστό νερό χρήσης ΦΒ 5 kw αυτοκατανάλωσης (net metering)

19 8 ο Γυμνάσιο & 9 ο Λύκειο Αμαρουσίου Ενεργειακή βελτιστοποίηση νέου κτιρίου με ΑΠΕ, Αμαρούσιο, Ελλάδα

20 8 ο Γυμνάσιο & 9 ο Λύκειο Αμαρουσίου Ενεργειακή βελτιστοποίηση νέου κτιρίου με ΑΠΕ Κτιριακό κέλυφος ΗΜ εγκαταστάσεις ΑΠΕ θερμομόνωση με βελτιωμένα θερμικά χαρακτηριστικά στο δώμα και στην τοιχοποιία πλαίσια και υαλοπίνακες υψηλής ενεργειακής απόδοσης Ενεργειακά αποδοτικό σύστημα φωτισμού με λαμπτήρες LED Σύστημα θέρμανσης ψύξης με αντλία θερμότητας, Γεωθερμική αντλία ΦΒ ενσωματωμένα στην οροφή Ενεργειακή ζήτηση για θέρμανση Ενεργειακή ζήτηση για ψύξη Ενεργειακή ζήτηση για φωτισμό Παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ Εξοικονόμηση ενέργειας 11,2 kwh/m² 4,4 kwh/m² 14, 0 kwh/m² 19,2 kwh/m² ηλεκτρική θέρμανση: 46,4% ψύξη: 35,3% φωτισμός: 48,7%

21 Και...ορισμένες οδηγίες χρήσης Σε κάθε σχολείο θα πρέπει οι δάσκαλοι και οι μαθητές να φροντίσουν ώστε: Να σβήνουν τα φώτα κατά το τέλος της κάθε διδακτικής ώρας (τα φώτα στα διαλείμματα παραμένουν κλειστά), καθώς και στο τέλος της σχολικής μέρας. Όταν υπάρχει ικανοποιητικό φως στην αίθουσα, να μην ανάβουν τα φώτα. Να ανοίγουν οι πόρτες και τα παράθυρα κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων και να μένουν κλειστά κατά τη διάρκεια του μαθήματος, ιδιαίτερα τη θερινή περίοδο. Εάν υπάρχουν φεγγίτες, τη θερινή περίοδο να μένουν ανοιχτοί μετά τη λήξη του μαθήματος, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της νύχτας, ώστε να δροσίζεται το κτίριο με νυχτερινό αερισμό. Οι διάφορες συσκευές της αίθουσας να κλείνουν και να μη μένουν ανοιχτές ή σε κατάσταση αναμονής (stand-by) όταν δε χρησιμοποιούνται. Να μην αφήνονται αντικείμενα πάνω στα θερμαντικά σώματα, που εμποδίζουν την ορθή λειτουργία τους. 23

22 Και...ορισμένες οδηγίες χρήσης Όπως ορίζεται ο επιμελητής σε κάθε τάξη, έτσι μπορεί να ορίζεται και ο ενεργειακός υπεύθυνος, ο οποίος θα φροντίζει και θα ελέγχει όλα τα παραπάνω. Θα πρέπει σε κάθε σχολείο να καταγράφονται οι καταναλώσεις καυσίμου (πετρέλαιο ή φυσικό αέριο) και ηλεκτρικής ενέργειας. Ο καλύτερος τρόπος καταγραφής είναι ανά μήνα ή ανά δίμηνο. Τα στοιχεία της κατανάλωσης ενέργειας και καυσίμου κάθε χρονιάς θα πρέπει να είναι διαθέσιμα ώστε να μπορούν να συγκρίνονται με αυτά άλλων χρόνων, να εντοπίζονται ειδικά θέματα και να προκύπτουν συμπεράσματα ακόμα και προτάσεις βελτίωσης της απόδοσης του κτιρίου και των συστημάτων του. 24

23 Εφαρμογή nzebs σε Δήμους: Προοπτικές (και στην Ελλάδα) Υπάρχουν πολλές (οικονομικά αποδοτικές) δυνατότητες για την εφαρμογή ενεργειακά αποδοτικών και σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης Δημοτικών κτιρίων Από πλευράς θεσμών και διαδικασιών υπάρχουν πολλές καθυστερήσεις, χρειάζονται πρόσθετα μέτρα Περιμένουμε τις εθνικές προδιαγραφές ελπίζοντας και σε κινητοποίηση κεφαλαίων (εθνικών/ευρωπαϊκών και ιδιωτικών) Δεν χρειάζεται όμως οι Δήμοι να περιμένουν, απλώς να ενημερωθούν και να κινητοποιηθούν 25

24 Αποτελέσματα και οφέλη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και του φορτίου αιχμής μείωση των εκπομπών CO 2 και περιορισμός της κλιματικής αλλαγής δημιουργία ευνοϊκού αστικού περιβάλλοντος και περιορισμός του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας αναβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης στα κτίρια και στις πόλεις και η βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη ευαισθητοποίηση και αλλαγή της συμπεριφοράς των πολιτών για την αποδοτική χρήση της ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος στήριξη της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και η ανάδειξη του υποδειγματικού ρόλου και της τοπικής αυτοδιοίκησης για την εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας κινητοποίηση των δυνάμεων της αγοράς και η προώθηση επενδύσεων προς την κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης δημιουργία θέσων εργασίας

25 περισσότερα

26 Ευχαριστώ για την προσοχή σας!