Πριν. Scripta Manent? «Ουκ εν τω πολλώ το εύ!». κοινή έκδοση κάβα «κρασοπουλιό» & εστιατόριο «punto di pasta»

Transcript

1 δεύτερο τεύχος Απρίλιος 2007 τιμή 0,0 Καθώς ετοιµάζουµε πυρετωδώς το δεύτερο τεύχος της εφηµεριδούλας και αφού σας χαιρετίσω και σας ευχηθώ «καλή οινική χρονιά» θα σας πω δυο λόγια για το τί κάναµε φέτος µε τα κρασιά µας. Φέτος, λοιπόν, για πρώτη φορά η πρώτη ύλη του κόκκινου σταφυλιού που τρυγάµε στην Νεµέα (του Αγιωργήτικου δηλαδή) ήταν όλη από το Κούτσι, ίσως το σηµαντικότερο χωριό της Νεµέας. Ήταν µια καλή χρονιά αν και στο τέλος οι πολλές βροχές κατέστρεψαν τα σταφύλια - ειδικά στον κάµπο Αυτό συµβαίνει πολύ τακτικά, σε σηµείο που αναρωτιέσαι γιατί ο κόσµος συνεχίζει να καλλιεργεί σταφύλια εκεί και γιατί το κράτος επιδοτεί και αποζηµιώνει την πρώτη ύλη αυτής της ποιότητας. To φθινόπωρο είχε έρθει καλεσµένος ενός φυτοριούχου ένας από τους κορυφαίους Γάλλους καθηγητές αµπελουργίας από το πανεπιστήµιο του Montpellier. Όταν τον ρωτήσανε πώς είδε την περιοχή της Νεµέας είπε ότι είναι ωραίο µέρος αλλά είχε την απορία γιατί φυτεύουµε στον κάµπο αµπέλια και στις πλαγιές ελιές, ενώ σε όλο τον κόσµο κάνουν το ανάποδο. Ένα ειρωνικό σχόλιο που άγγιξε τους περισσότερους... Εµείς πάντως τρυγήσαµε Αγιωργήτικο από τις πλαγιές (εφόσον το Κούτσι είναι ορεινό χωριό), και κάναµε µακρές εκχυλίσεις που έφτασαν µέχρι και τις δέκα µέρες! Με τον όρο «εκχύλιση» νοείται η µακρά παραµονή των στεµφύλων (δηλαδή των φλουδών) στο µούστο, έτσι ώστε οι αρωµατικές και χρωστικές ουσίες να «εκχυλιστούν» δηλαδή να περάσουν από το σταφύλι στο µούστο. Ως αποτέλεσµα είχα- µε πυκνότητα, πολύ χρώµα και µε πολύ καλές οξύτητες, ενώ η σωστή απόφαση για την ηµεροµηνία του τρύγου (που είναι ίσως ο πιο σηµαντικός παράγοντας της οινοποίησης), µας έδωσε ώριµα σταφύλια µε υψηλό αλκοολικό τίτλο που ξεπέρασε τους 13 βαθµούς. Έχει ήδη αρχίσει να φαίνεται έντονα και το φρούτο, οπότε για φέτος το «Κρασοπουλιό» θα είναι ασυναγώνιστο στον τοµέα του Αγιωργήτικου. Για το δε Cabernet Sauvignon (προφέρεται καµπερνέ σοβινιόν) επιστρέψα- µε µετά από αρκετά χρονιά απουσίας στην Αρκαδία, και ειδικότερα στην Τεγέα. Μια περιοχή µε πολύ µεγάλη ιστορία και πολιτισµό, µε αρχαίους ναούς και περήφανους ανθρώπους. Είναι γνωστή εξάλλου η ιστορία των Σπαρτιατών που τρεις κοινή έκδοση κάβα «κρασοπουλιό» & εστιατόριο «punto di pasta» συνέχεια στη σελίδα 2 Με Punto di Pasta κρασοπουλιὸ «Ουκ εν τω πολλώ το εύ!». το σοφό αυτό γνωµικό τέλειωνε το προηγούµενο scripta manent. Και να που µ αυτό πάλι ξεκινά µια νέα ιστορία γραφής και ανάγνωσης. Δηµιουργεί έτσι τη γέφυρα για να περάσουµε σε µια εκ νέου και εκ βαθέων -πιθανώς- επικοινωνία, όπου η ουσία δε ξοδεύεται στο υπερµέγεθες και στην ποσότητα, αλλά κερδίζεται µέσα από το ίδιο το «εύ». Τώρα όσον αφορά το τι είναι και που το βρίσκεις αυτό το ρηµάδι το «εύ», µάλλον χρειάζεται για τον καθένα µας µία καλή αστρολόγος. Υποθέτω ότι αν κάποιος σκεφτεί τις λέξεις στις οποίες συµµετέχει αυτή η µικρή λεξούλα και τι σηµαίνουν όχι µόνο εννοιολογικά αλλά και σηµειολογικά, θα έχει έναν καλό οδηγό να την αναζητήσει (τη λέξη «εύ», όχι την αστρολόγο, φεύ!). Scripta Manent? Η ειρωνεία είναι, ότι όταν αυτό γίνεται, έχουµε την τάση στη συνέχεια, να το µεγαλοποιούµε, να το αυξάνουµε, να το πολλαπλασιάζουµε, να το επεκτείνουµε. Κι έτσι προσπαθούµε να αναπαράγουµε πολλά µικρά «εύ», προωθώντας ως τάση (ας µε συγχωρήσει η νεοελληνική γλώσσα για την περιφρόνηση του αγαπηµένου µας όρου «trendy»), ένα νέο ρητό, ανο- µολόγητο αλλά απόλυτα υπαρκτό: «Εν τω πολλώ εύ, το εύ!». Το βλέπουµε αυτό στην παραγωγή, ουσιαστικά στην κατανάλωση, προϊόντων, υπηρεσιών, ακόµα και ιδεών, που µε την επίφαση του µικρού, του περιορισµένου, του αυθεντικού, του παραδοσιακού, του σπάνιου, όλων αυτών δηλαδή, που ενώ (αυτο)χαρακτηρίζονται από µία υποτιθέµενη «λιτότητα», µας επιτάσσονται ως µόδα. Και ως τέτοια, καταφέρνει µε τη δική µας έµπρακτη συνέργεια ή έστω συνένοχη σιωπή, να µεταφέρει τη µπάλα απ το καλό στο πολύ, ενώ οι θεατές εκστασιάζονται µε τις λιτές, απέριττες, µινιµαλιστικές γραµµές ενός δεκαώροφου εµπορικού κέντρου ή µε την αυθεντική, παραδοσιακή γεύση του γιαουρτιού από τα εκατοµµύρια αγροκτήµατά µας στην Αράχοβα! Για να είµαστε σαφείς, δε τα βάζουµε µε την ποσότητα, ούτε λέµε ότι το µέγεθος (µακριά από µας οι συνειρµοί) µπορεί να επηρεάσει την ποιότητα. Κάθε άλλο µάλιστα. Κάποιος που κάνει κάτι καλά σε µεγάλη ποσότητα, έχει τις δυνατότητες, την εµπειρία, την τεχνολογία, τους ανθρώπους, να κάνει µια περιορισµένη παραγωγή σε πολύ υψηλή ποιότητα. Όµως δε µπορούµε να µη σχολιάζουµε την επιβουλή και την εµπορευµατοποίηση συνέχεια στη σελίδα 2 Πριν λίγο καιρό κλείσαµε το δεύτερο χρόνο της λειτουργίας και συγχρόνως εκδίδουµε το δεύτερο τεύχος µας και η διαδικασία συλλογής του υλικού για την εφηµεριδούλα συνεχίζει να µας διασκεδάζει όσο και το µαγείρεµα στην κουζίνα. Εµείς µέσα από αυτές τις γραµµές µιλάµε για τα σχέδια µας, για τις επαφές µε τους πελάτες µας, για την παρέα µε τους φίλους, αλλά τελικά οι πελάτες µας, δηλαδή εσείς, είσαστε και οι τελικοί κριτές µας µια και κάθε προσπάθεια δεν κρίνεται από τις προθέσεις αλλά από το αποτέλεσµα. Και η εµπιστοσύνη σας δικαιώνει τις µέχρι τώρα επιλογές µας. Από την αρχή επιλέξαµε να µην χρησιµοποιήσουµε έτοιµα προϊόντα. Αφού δηλαδή πάρουµε αγνές και φυσικές πρώτες ύλες, όσο το δυνατόν λιγότερο επεξεργασµένες να παράγουµε οι ίδιοι τα προϊόντα µας, να ζυµώνουµε οι ίδιοι το ψωµί, τις σάλτσες, τα γλυκά µας. Επιπλέον τα γεύµατα να προετοιµάζονται µε την παραγγελία και έτσι να είµαστε σίγουροι ότι εκτός από υγιεινά είναι και φρεσκοµαγειρεµένα. Διαλέγουµε λοιπόν µε σχολαστικότητα τα υλικά µας φροντίζοντας να είναι πάντα φρέσκα. Όπως στο σπίτι µας και ακό- µη καλύτερα. Ξέρουµε τα ζυµαρικά και τα κάνουµε καλά. Έχουµε µάλλον την µεγαλύτερη ποικιλία από φρέσκα ραβιόλι (έξι διαφορετικές γεµίσεις και για να τα ξεχωρίζουµε τους δώσαµε διαφορετικό σχήµα) τα σχόλια όσων τα δοκιµάζουν επιβεβαιώνουν ότι είναι και νόστιµα. Υπάρχουν και ένα σωρό πιάτα για όσους δεν είναι λάτρεις του ζυµαρικού, και κρέατα στη σχάρα, και αυθεντική παέλια θαλασσινών και πιάτα ηµέρας. Τέλος, µια καλή κάβα από κρασιά σε λογικές τιµές. Επιδιώξαµε επίσης, να φτιάξουµε ένα ζεστό χώρο, όπου να µπορεί κάποιος να φάει όπως στο σπίτι του, µε φιλική και όχι εξεζητηµένη εξυπηρέτηση, χωρίς να χρειάζεται να πληρώσει µια περιουσία. Να έχουµε, εντέλει, µια ειλικρινή και έντιµη σχέση µαζί σας. Σε αυτή την πορεία µας σιγά-σιγά αποκτούµε την εµπιστοσύνη όλο και περισσότερων πελατών, κάποιοι από αυτούς µας τιµούν και µε την φιλία τους. Περισσότερο από όλους είµαστε περήφανοι για την προτίµηση των µικρών µας φίλων, της Αλεξάνδρας, της Λυδίας και του Θανάση, του Φίλιππου και της Μελίσσας και άλλων που ας µην συνεχίσουµε γιατί σίγουρα θα ξεχάσουµε αρκετούς. συνέχεια στη σελίδα 2 Κρασοπουλιό ~ Παν. Τσαλδάρη 17 - Μελίσσια, τηλ // Punto di Pasta ~ Λεωφ. Δημοκρατίας 49 - Μελίσσια, τηλ newspaper A3 ( ).indd 1 2/4/ :20:40 ìì

2 τὸ Κρασοπουλιὸ & τὸ Punto di Pasta προτείνουν: Κρεμμυδόσουπα & «φοντί» κρέατος Kάποιες βραδιές για να περάσουµε καλά δεν χρειάζονται και πολλά πράγµατα. Καλή παρέα, ζεστό πιάτο και καλό κρασάκι. Πήραµε λοιπόν από το Κρασοπουλιό δυό µπουκάλια κρασί, ένα «Δρυόπη» του Γιάννη του Τσελεπου και ένα «Κτήµα Παυλίδη» και κατηφορίσαµε στο Ρunto όπου µας περίµεναν ο Θόδωρος µε την Τατιάνα, ο Λάζαρος µε την Βάσω και ο Γιώργος µε την Ζίλκε µε το τραπέζι στρωµένο και τα κεράκια αναµµένα. Μας περίµενε ένα πρώτο ζεστό πιάτο µε κρεµµυδόσουπα και για µετά φοντί µε κρέας. Σαν γαλλικό µας ακούστηκε, µε την κρεµµυδόσουπα δυσπιστήσαµε αλλά τελικά ήταν νοστιµότατη. Ενώ τα περισσότερα φαγητά θέλουν τον χρόνο τους για να γίνουν και συνήθως τα τρώµε γρήγορα το φοντί έχει πολύ λίγη προετοιµασία αλλά πολύ χρόνο (και εποµένως κρασί και κουβέντα) για να το καταναλωθεί. Σας παρουσιάζουµε εδώ τις συνταγές. κρεμμυδόσουπα 750 γρ. κρεµµύδια µεγάλα που τα κόβου- µε σε µισές παχιές ροδέλες και που σωτάρονται µε 80 γρ. βούτυρο σε χαµηλή φωτιά µέχρι να ξανθύνουν ελαφρά. Έχου- µε προσθέσει αλάτι & πιπέρι και σβήνου- µε µε 1,5 λίτρο ζεστό νερό ή ζωµό από λαχανικά. Αφήνουµε να βράσει περίπου 20 λεπτά, µέχρι να µαλακώσουν τα κρεµ- µύδια, προσθέτουµε 1 λίτρο λευκό κρασί, αφήνουµε να πάρει βράση σε χαµηλή φωτιά και η βάση για την σούπα,µας είναι έτοιµη. Όταν πρόκειται να σερβιριστεί προσθέτουµε από πάνω κρουτόν, τυρί γκούντα τριµµένο και το αφήνουµε στο γκρίλ µέχρι να ροδίσει τι τυρί. Για να κάνουµε κρουτόν χρησιµοποιούµε ψωµί κατά προτίµηση λίγο ξερό που το κόβου- µε σε κύβους και το ροδίζουµε είτε στον φούρνο είτε στο τηγάνι µε λίγο βούτυρο. Σερβίρουµε λοιπόν τη σούπα µας ζεστή µε τριµµένο φρέσκο πιπέρι από πάνω. Μας ζεσταίνει, µας κόβει λίγο την πείνα και συντροφεύει τα πρώτα ποτήρια. για το φοντί Για το φοντί βέβαια χρειαζόµαστε το ειδικό σκεύος όπου η φλογίτσα διατηρεί το λάδι ζεστό. Ετοιµάζουµε άπαχο χοιρινό ή µοσχαρίσιο φιλετάκι κοµµένο σε µεγάλους κύβους που προαιρετικά µπορύµε πριν σερβιριστεί να έχουµε µαρινάρει. Με τα ειδικά πηρουνάκια βάζουµε τα κοµ- µατάκια του φιλέτου στο λάδι (κατά προτίµηση καλαµποκέλαιο) και περιµένουµε δύο-τρία λεπτά να ψηθούν. Όπως καταλαβαίνετε υπάρχει αρκετός χρόνος για κου- βεντούλα και κρασάκι. Και για να ολοκληρωθεί η απόλαυση µην ξεχάσετε να έχετε στην διάθεσή σας δυο τρία βαζάκια µε διαφορετικές σάλτσες όπου βουτάτε το ψη- µένο κρέας. Εµείς σας δίνουµε την συνταγή για την λεγόµενη «σάλτσα του άντρα», κόκκινη και καυτερή. σάλτσα του άντρα Ψιλοκοµµένη φρέσκια ντοµατούλα που την αφήνουµε να σουρώσει για να µην έχει πολλά υγρά. Κρεµµυδάκι ψιλοκοµ- µένο, µαιντανός, µία πρέζα ζάχαρη και λίγο ουίσκυ. Επίσης αλάτι και αν θέλουµε καυτερή πιπεριά. Σωτάρουµε µε ελάχιστο λάδι το κρεµµύδι µέχρι να ξανθήνει, και προσθέτουµε την ντοµάτα αφήνοντας την µέχρι να φύγουν τα υγρά, και προς το τέλος προσθέτουµε το ουίσκι. Αντίθετα µε µια διαδεδοµένη αντίληψη πιστεύουµε ότι είναι ωραίο να αλλάζεις κρασί κατά την διάρκεια του γεύµατος µια και κάθε φαγητό έχει την ιδιαιτερότητα του και αναδυκνύει διαφορετικά τα αρώµατα της κάθε ποικιλίας. Εµείς ανοίξαµε πρώτα ένα µπουκάλι «Δρυόπη Νεµέας» και συνεχίσαµε µε «κτήµα Παυλίδη.» κλείνοντας µια τελικά ιδιαίτερα όµορφη βραδυά. Ανδριάνα (και Γιώργος) συνέχεια από τη σελίδα 1 προσπάθησαν να σκλαβώσουν τους Τεγεάτες µε ισάριθµες αποτυχίες - ειδικά την τελευταία φορά βρεθήκαν αλυσοδεµένοι να καλλιεργούν τα χωράφια των Τεγεατών µε τις αλυσίδες πουν είχαν οι ίδιοι φέρει για να τους µεταφέρουν πίσω στην Σπάρτη ως σκλάβους! Σε αυτήν την ηµιορεινή περιοχή λοιπόν, που το υψόµετρο φτάνει και τα οχτακόσια µετρά, οινοποιήσαµε σταφύλια της ποικιλίας cabernet sauvignon µε ηµεροµηνία τρύγου την 25η Οκτώβρη. Ακολουθήσα- µε και εδώ µακρές εκχυλίσεις και έτσι θα έχουµε ένα βαθύχρωµο πορφυρό κρασί, δυνατό (13,5% Vol), µε έντονο χαρακτήρα που θα ψάχνει κόκκινα κρέατα µε πικάντικες σάλτσες. Όσον αφορά τα φετινά λευκά κρασιά, αυτά θα είναι όπως πάντα αρκετά και καλοφτιαγµένα! Ξεκινά- µε µε το Σαββατιανό από την περιοχή της Ευβοίας - ο Γιώργος ο Αναγνωστόπουλος έκανε και φέτος ένα καταπληκτικό κρασί, αρωµατικό, που δύσκολα θα πιστέψει κανείς ότι είναι σαββατιανό. Έχουµε επίσης το µοσχοµυρωδάτο Μοσχοφίλερο από την περιοχή της ορεινής Μαντινείας και ένα επίσης αρωµατικό κρασί από την ιδία περιοχή, από µια ποικιλία της κεντρικής Ευρώπης το Gewürztraminer. Τέλος το Chardonnay από την ορεινή Αχαΐα, µικρή ποσότητα του οποίου έµεινε σε πέντε βαρέλια 225 λίτρων, φέρνει στο Κρασοπουλιό ένα αέρα αυστραλέζικο, και σε σας την κατάλληλη συνοδεία όταν αποφασίσετε να κολατσίσετε αυτόν τον σκοτζέζικο σολοµό που φυλάτε στο ψυγείο. Στη υγειά µας! Scripta Manent? συνέχεια από τη σελίδα 1 της λιτότητας και της σπανιότητας, ειδικά όταν στην πράξη αναιρούνται από όσους τις επικαλούνται. Γι αυτό και µειδιούµε όταν ακούµε για µίνιµαλ (!) αλυσίδες καταστηµάτων, ή για ειδικά περιορισµένες παραγωγές, που µέσω της µαγικής καταναλωτικής ράβδου, αναπαράγονται στα ράφια των πολυκαταστηµάτων. Είναι κάτι σαν το πολύ ethnic, που γίνεται η χαρά της πολυεθνικής! Όλα αυτά όµως, δε σηµαίνουν ότι επιχειρήσεις όπως το «Κρασοπουλιό» ή το «Punto di Pasta» για παράδειγµα, δε µπορούν να µεγαλώσουν ή να επεκταθούν. Κάθε άλλο, τους το ευχόµαστε µάλιστα. Αυτό που θα χει αξία και θα αποδίδει την ουσία του «εύ» όµως, θα ήταν σε κάθε χώρο, να υπάρχει µια αντίστοιχη φιλοσοφία στη σχέση καταστήµατος-καταναλωτή, όπως αυτή εκφράζεται από το «Ευοί Ευάν». Θα χαιρόµασταν να ακολουθούσαν το παράδειγµά τους για το έντυπο που κρατάτε κι άλλα δύο, τρία, δέκα, εκατό, χιλιάδες µαγαζιά στα οποία πάµε για να φάµε, να πιούµε, να ψωνίσουµε. Έτσι η έντυπη -και όχι µόνο- επαφή µαζί τους, θα ξέφευγε από τη λογική του διαφηµιστικού φυλλαδίου και του εκπτωτικού κουπονιού και θα µας έφερνε πιο κοντά στη συνέχεια του γνωµικού: «αλλά εν τω εύ, το πολύ!» Ευοί ευάν, δηλαδή εβίβα, Θανάσης Καραθάνος. 2 συνέχεια από τη σελίδα 1 Περισσότερο και από την εµπιστοσύνη των γονιών τους µας ικανοποιεί να βλέπουµε τα πιάτα τους άδεια και εποµένως τα γεµάτα στοµαχάκια τους. (Μια και το έφερε ο λόγος µας έκανε εντύπωση ότι στις επισκέψεις των σχολείων και από µια πρόχειρη στατιστική στα εκατό παιδιά τα εξήντα προτιµούν την Καρµπονάρα. Στο επόµενο τεύχος θα γράψουµε για την ιστορία της σάλτσας και την ιστορία της ονοµασίας της) Πολλοί πελάτες µας ξέρουν σαν το ραβιολάδικο, άλλοι σαν το µακαρονάδικο, άλλοι σαν το ιταλικό αλλά το καλύτερο µας το είπε ένας νέος πελάτης που όταν το ρωτήσαµε πως µας ήξερε µας είπε ότι το είχε συστήσει ένας φίλος ο οποίος του είπε: «Αν θέλεις να φας καλά και φθηνά πήγαινε στο Punto di Pasta». Βέβαια υπάρχουν και δυσαρεστηµένοι πελάτες (και λυπούµαστε πολύ γι αυτό) είτε επειδή κάποιο πιάτο βγήκε όχι σωστά µαγειρεµένο (µην πυροβολείτε την µαγείρισσα, και αυτή άνθρωπος είναι και έχει και τις κακές της κάποια µέρα), είτε επειδή καθυστερήσαµε στην παράδοση στο σπίτι. Ο πελάτης δεν ενδιαφέρεται αν υπάρχει σωστή οργάνωση, αν αρρώστησε ο διανοµέας ή κάποιος υπάλληλος ή αν υπάρχει φόρτος εργασίας. Ενδιαφέρεται, και σωστά, να φάει καλά και έγκαιρα. Όσο και αν τα πιάτα µας θέλουν λίγο περισσότερο χρόνο να ετοιµαστούν, σε αυτόν τον τοµέα προσπαθούµε να βελτιωνόµαστε συνεχώς και νοµίζουµε ότι έχουµε κάνει ση- µαντικά βήµατα. Φυσικά είναι πάντα ευπρόσδεκτες οι παρατηρήσεις, οι συµβουλές και, βέβαια, η κριτική σας. Θα προσπαθούµε να γινό- µαστε πάντα καλύτεροι και σας ευχόµαστε να περνάτε καλά. Με Υγεία και Καλή σας όρεξη Zilke - Γιώργος Η δόση κάνει το φάρµακο δηλητήριο Παράκελσος newspaper A3 ( ).indd 2 2/4/ :20:45 ìì

3 καλά κρασιά... επιτέλους! βρήκα τον τίτλο για την στήλη µου. Ούπς, να σας συστηθώ πρώτα! Είµαι ο Λάζαρος Τουγουντζόγλου, ένας από τους δυο συντελεστές- δηµιουργούς της επιχείρησης που λέγεται «ΚΡΑ- ΣΟΠΟΥΛΙΟ». Μαζί µε τον φίλο Γιώργο από το Punto di Pasta αποφασίσαµε να εκδώσουµε ένα έντυπο για κρασί και φαγητό, καθηµερινές ιστορίες [τρέλας και µη] και για πολλά αλλά ωραία πράγµατα που συνηθίζουν να κουβεντιάζουν οι φίλοι γύρω από ένα τραπέζι. Έτσι τοποθετήθηκε το θέµα από τον Γιώργο και συµφώνησα πάραυτα. Αυτή λοιπόν θα είναι η επικεφαλίδα της στήλης µου: «ΚΑΛΑ ΚΡΑΣΙΑ»! Καλά κρασιά λοιπόν! Το ακούµε συνήθως σαν ευχή την εποχή του τρύγου ανά- µεσα στους ανθρώπους που εµπλέκονται σε αυτήν την πανάρχαια, γοητευτική και µαγική διαδικασία. Ανάµεσα σε οινοποιούς, οινολόγους, και κυρίως αµπελοκαλλιεργητές, γεωργούς, ανθρώπους του καµάτου, του µόχθου, του ιδρώτα, ανθρώπους της υποµονής. Ας µην ξεχνάµε ότι η καλλιέργεια και η φροντίδα του αµπελιού παραµένει σχεδόν όλο το χρόνο. Τι είναι όµως καλό κρασί; Είναι µια ερώτηση που πολύ συχνά ακούω από πολλούς ανθρώπους που δεν ασχολούνται επαγγελµατικά µε το κρασί αλλά τους αρέσει να το πίνουν - και να µαθαίνουν για αυτό! Στην ερώτηση «θέλω να αγοράσω το καλύτερο κρασί, πείτε µου ποιο είναι;» πώς µπορείς να οριοθετήσεις, να περιγράψεις και στην συνεχεία να προτείνεις ένα κρασί σε έναν άνθρωπο που δεν είναι οινολόγος ή ειδικός άνθρωπος του κρασιού (π.χ. δηµοσιογράφος); Τι µπορείς να του πεις για το καλό κρασί αποφεύγοντας εκφράσεις και περιγραφές που συναντάµε πολλές φορές στα διάφορα έντυπα όπως «µικρά φρούτα του δάσους» ή «καραµέλα σε φόντο καπνού σοκολάτας και δέρµατος». Οι άνθρωποι που θα µπορέσουν να αντιληφθούν και να επικοινωνήσουν την γεύση και την όσφρησή τους µέσα από αυτόν τον τρόπο είναι πολύ λίγοι. Αυτό µπορεί να το κάνει ο φίλος µου ο Θανάσης, ο Γιώργος, η Σοφία και µερικοί άλλοι οινολόγοι, χηµικοί και βασικά άνθρωποι εκπαιδευµένοι στο να αναλύουν και να ταυτοποιούν αυτό που µυρίζουν µε τις αντίστοιχες χηµικές ενώσεις (αυτό όµως θα το αναλύσουµε µιαν άλλη φορά). Ο περισσότερος κόσµος δεν είναι εξοικειωµένος µε αυτές τις εκφράσεις και πολλές φορές αισθάνονται αµήχανα µπροστά σε αυτές τις εντυπωσιακές περιγραφές που µερικές φορές θυµίζουν κεί- µενα του ΖΥΣΚΙΝ, ενώ κάποιοι άλλοι προσπαθούν µε χιούµορ ή και ειρωνεία να τις σχολιάσουν και να τις προσεγγίσουν. Ο περισσότερος κόσµος θέλει να πιει καλό κρασί. Εξαιρέσεις βεβαία πάντα υπάρχουν, όπως οι γνωστοί (που θα ήθελες όµως να είναι άγνωστοι) ξερόλες που θεωρούν το ηµιτελές ξύδι καλό κρασί. Ας µην ξεχνάµε ότι σε ένα χωριό στην Γαλλία, παραδοσιακά µια φορά τον χρόνο γίνεται µια µεγάλη γιορτή και πίνουν όλοι στην αρχή ξύδι για να µην ξεχνούν τη γεύση του. Φαίνεται ότι υπάρχουν και εκεί σαΐνια της γεύσης και οπαδοί του σκεπτικού «αφού είναι δικό µας είναι το καλύτερο». Μετά από 20 χρόνια εµπειρίας µπορώ µε σιγουριά να πω ότι ο κόσµος θέλει να πιεί καλό κρασί και µάλιστα στην συντριπτική πλειοψηφία µπορεί να ξεχωρίσει τα καλά κρασιά και µάλιστα µε οινολογική µατιά. Κρίνοντας οργανοληπτικά, και εντελώς ενστικτωδώς, συζητά για το χρώµα, τις διαφορετικές µυρωδιές ακόµη και για το αν το κρασί είναι παχύ ή ταγγίζει, δηλαδή για τα πιο «ειδικά» θέµατα του σώµατος και της επίγευσης. Διαβάστε την παρακάτω πραγµατική ιστορία για να καταλάβετε τί εννοώ: κάποτε µπήκε στο µαγαζί µια κυρία γύρω στα 65, καλοστεκούµενη, µε τα σηµάδια της ζωής στο πρόσωπο και το σώµα της. - Βάλε µου ένα µπουκάλι κρασί παλικάρι µου. - Βεβαίως, τι κρασί θα θέλατε; - Ένα άσπρο γιέ µου. - Έχουµε τρία άσπρα, από ποιό να βάλω; - Βάλε µου ένα λεβέντη µου δε ξέρω εγώ από αυτά. Πρότεινα λοιπόν στην κυρία να δοκι- µάσει τα κρασιά και της έδωσα ένα σαββατιανό και ένα µοσχάτο Αλεξάνδρειας από την Λήµνο. Είναι κάτι που κάνω συχνά µε τα δυο αυτά κρασιά, ειδικά µε ανθρώπους που δεν επιτρέπουν στον εαυτό τους την γευσιγνωσία από φόβο και άγνοια. Χρησιµοποιώ πάντα δυο αρκετά διαφορετικά κρασιά για να είναι πιο εύκολα τα πρώτα αυτά βήµατα στη γευσιγνωσία. Η κυρία λοιπόν εντυπωσιάζεται µε την διαφορά τους, αφού την εντοπίζει πολύ εύκολα, και κοιτώντας µε στα µατιά φανερά εντυπωσιασµένη µου λέει: - Αυτά είναι πολύ διαφορετικά κρασιά! - Ωραία λοιπόν, της λέω. Τώρα να µου πείτε και τι θα µαγειρέψετε για να το ταιριάσουµε. Εκείνη λοιπόν την στιγµή, µε δυο απλά πράγµατα έχουµε ένα καταναλωτή ενηµερωµένο και ευχαριστηµένο, και επίσης ένα άνθρωπο χαρούµενο µε το credit που πήρε για τις ικανότητές του στο συγκεκριµένο θέµα για πρώτη φορά στην ζωή του. Αυτό µου αρέσει πολύ να το κάνω και ίσως πολλοί από εσάς που µε ξέρετε να αναγνωρίσατε και δικές σας ανάλογες στιγµές. Έτσι λοιπόν καλό κρασί είναι αυτό που µας αρέσει - αυτή είναι µια απλή και καλή προσέγγιση. Όταν δηλαδή βρίσκου- µε κάτι που µυρίζει ωραία και έχει καλή γεύση, το πίνουµε και το διασκεδάζουµε. Επειδή όµως πάντα θέλουµε και κάτι περισσότερο, ας δούµε ποιο είναι το καλύτερο κρασί από αυτό που πίνουµε. Quino Το καλό κρασί γίνεται πρώτα στο αµπέλι, και µετά στο οινοποιείο. Υπάρχει και µια συνάρτηση που συνδέει το αµπέλι µε το οινοποιείο και είναι ο συνδετικός κρίκος των δυο αυτών συνισταµένων. Σε αυτό το σχεδιάγραµµα λοιπόν βλέπουµε την µαγική στιγµή που θα αρχίσει ο τρύγος, και αυτή είναι ίσως η πιο σηµαντική απόφαση στο βιογραφικό του κρασιού που θα φτιάξουµε. Η τεχνολογία βεβαίως όπως και η γνώση των τελευταίων ετών έχουν βοηθήσει τον οινοποιό, όµως αυτή παραµένει η πιο σηµαντική απόφαση. Ας πάµε λοιπόν από την αρχή της γέννησης του κρασιού. Που είναι φυτεµένο το αµπέλι µας; Θα χρησιµοποιήσουµε ως παράδειγµα τα αµπέλια της Νεµέας. Δικαίωµα στην oνοµασία προελεύσεως ανωτέρας ποιότητας έχουν τα εξής χωριά της εν λόγω περιοχής: Κούτσι, Aσπρόκαµπος, Αρχαία Νεµέα, Αρχαίαι κλεωναί, Γυµνό, Πετρί, Ψάρι, Δαφνί, Καστράκι, Λεόντειο, Αηδόνια, Κουτσοπόδι. Μαλανδρένι. Κάπου 10,000 στρέµµατα. Μπαίνοντας λοιπόν στην Νεµέα, και αξίζει να κάνετε τον κόπο, θα δείτε ότι υπάρχει κάµπος, πράγµα που σηµαίνει εύφορα χωράφια και αρκετό νερό. Κατά συνέπεια λοιπόν ο αγρότης-παραγωγός της πρώτης ύλης θα επιδιώξει µεγάλο φορτίο στα πρεµνά γιατί αυτό σηµαίνει περισσότερα χρήµατα άρα και καλύτερη ζωή. Μην ξεχνάµε ότι ζούµε σε µια σούπερ καταναλωτική κοινωνία µε τόσα πολλά µηνύµατα να µας βοµβαρδίζουν που όσο και να προσπαθήσουµε όλο και κάποια µάρκα κινητού ρούχου αυτοκινήτου θα µας βρει στην «φτέρνα». Ο παραγωγός µας λοιπόν, o αγρότης στου οποίου τα χέρια βρίσκεται η πρώτη ύλη, δεν ξέρει ή δεν θέλει να ξέρει από χαµηλά φορτία και αυστηρά κλαδέµατα για καλή πρώτη ύλη, διότι είναι διαφορετική συνθήκη το φυτό να τρέφει 5 κιλά σταφύλι και διαφορετική 1,5 κιλό. Aς θυµηθούµε τους καλυτέρους στον κόσµο, τους Γάλλους που λένε µε µια µικρή δόση υπερβολής «από κάθε κλίµα ένα µπουκάλι κρασί» ή το ονοµαστό γλυκό κρασί στο Yquem όπου «κάθε κλί- µα και ένα ποτήρι κρασί». Ο παραγωγόςαγρότης του κάµπου φτάνει στον τρύγο µε 1,5-2 τόνους σταφύλι το στρέµµα, ενώ ο αγρότης στο Κούτσι ή στο Ψάρι (ηµιορεινά χωριά) µε πολύ λιγότερο και καλύτερο σταφύλι. Αυτό συµβαίνει γιατί στις πλαγιές το φυτό δεν µπορεί να συγκρατήσει νερό και καθώς κατεβάζει τις ρίζες του βαθύτερα (υπάρχουν περιπτώσεις που οι ρίζες φτάνουν σε βάθος 20 µέτρων!) θα εµπλουτίσει τον καρπό του µε περισσότερα στοιχεία τα οποία θα δώσουν ένα πολύ καλύτερο και µε «χαρακτήρα» κρασί (terroir). Έτσι, οι οινοποιοί που θέλουν να φτιάξουν καλύτερο κρασί θα πάρουν σταφύλια από τα αµπέλια στην πλαγιά! Θα δώσουν βέβαια και κάτι παραπάνω, που µετά θα µας το ζητήσουν οπωσδήποτε πίσω (και µε το παραπάνω!). Έτσι λοιπόν ξεκινάει η ζωή ενός καλού νεµεάτικου κρασιού από τον ηµιορεινό δρόµο, τον ανηφορικό τον δρόµο που σιγά-σιγά θα πρέπει να ακολουθήσουν όλοι οι σοβαροί και φιλόδοξοι Έλληνες παραγωγοί!!...συνεχίζεται (αλλά στο επόµενο τεύχος!) 3 newspaper A3 ( ).indd 3 2/4/ :20:54 ìì

4 οδοιπορικό οδηγώντας στην Ινδία Αποκοµµένη α π ό τ η ν υπόλοιπη Ασία µε φυσικό σύνορο την οροσειρά των Ιµαλαΐων, η Ινδία είναι µια πολύ µεγάλη χώρα που σχηµατίζει µια υποήπειρο. Για τον υποθετικό ταξιδιώτη που κούραση και φόβος, χρήµατα και χρόνος δεν αποτελούν πρόβληµα, µια χερσαία διάσχιση της χώρας από νότο προς βορρά είναι µια ταιριαστή πρόκληση. Ο υποθετικός µας λοιπόν ταξιδιώτης, εφεξής Υ.Τ., θα κληθεί να αντιµετωπίσει όλα τα γνωστά σε αυτόν καιρικά φαινόµενα καθώς και µερικά ακόµα, θα εµπλουτίσει τις γεωµορφολογικές του γνώσεις και βέβαια θα γίνει µέγας ερευνητής της ανθρώπινης ψυχής στην προσπάθειά του να εξηγήσει τις συµπεριφορές των ανθρώπων που θα συναντήσει στο διάβα του. Το διάβα αυτό λοιπόν και οι ιδιαιτερότητές του είναι και το θέµα µας εδώ. Από όσo γνωρίζω, οι πιθανοί τρόποι για τη διάσχιση µιας χώρας είναι τρένο, λεωφορείο, αυτοκίνητο, µοτοσικλέτα και ποδήλατο (ο σώφρων Υ.Τ. θα απέκλειε το τελευταίο, θέλω να πιστεύω). Επίσης αν µικρός, ως φοιτητής ας πούµε, ταξίδευε συχνά Αθήνα-Θεσσαλονίκη µε τρένο θα απέκλειε και το πρώτο, λόγω προηγού- µενης τραυµατικής εµπειρίας. Θα κατέληγε λοιπόν στα υπόλοιπα τρία, που έχουν κοινό χαρακτηριστικό ότι χρησιµοποιούν αυτά που από σύµβαση ονοµάζου- µε δρόµους. Οι δρόµοι στην Ινδία συνή- θως είναι κανονικοί δρόµοι, δηλαδή έχουν οδόστρωµα, δεξί και αριστερό µέρος, αρχή και τέλος, άρα οδηγούν, το πιθανότερο, κάπου. Αυτό βέβαια αν στο µεταξύ δεν τους µπερδέψεις µε άλλους που και αυτοί µε τη σειρά τους θα οδηγούν φυσικά κάπου (αλλού). Αυτό δυσκολεύει κάπως τα πράγµατα, αλλά αν τα θέλεις εντελώς απλά, πας Θεσσαλονίκη (µε τρένο). Αν παρ όλα αυτά συνεχίσεις, θα διαπιστώσεις ότι στην περίπτωση που οι δρό- µοι χρησιµοποιούντο ως δρόµοι τότε και πάλι θα ήταν όλα εντάξει. Δυστυχώς όµως αποτελούν ταυτόχρονα πλατεία για βόλτα, πάρκινγκ για ιερά γελάδια, παζάρι για ό,τι παζαρεύεται, εστιατόριο για ό,τι τρώγεται, πλυντήριο, ξενοδοχείο, φανοποιείο ή και λογιστικό γραφείο. Ούτε και αυτά θα προβληµάτιζαν, γιατί πάντα µένουν δύο-τρία µέτρα ενδιάµεσα για τα τροχοφόρα. Τροχούς όµως φέρουν και κατασκευές που δε συνάδουν και τόσο µε την ιδέα της αυτοκίνησης, καθώς και άλλες που συνάδουν µεν, χρησιµοποιούνται µε λάθος τρόπο δε. Ο τρόπος µε τη σειρά του βέβαια, είναι θέµα καθαρά υποκειµενικό για τον κάθε λαό. Κανένας, ούτε κι αυτός ακόµα ο εµπειρότερος Υ.Τ., δεν είναι σε θέση να κρίνει γιατί σε λεωφορείο που φυσιολογικά χωρά επτά ζώα (µετρίου µεγέθους) και τριάντα ανθρώπους (µικρού µεγέθους), θέλουν να µπουν δώδεκα ζώα και πενήντα άνθρωποι (και µπαίνουν). Επειδή λοιπόν δε θα θελε να είναι ο πεντηκοστός πρώτος, ο ευέλικτος και ανοιχτοχέρης Υ.Τ. αποφασίζει να νοικιάσει αυτοκίνητο (ο σώφρων νοικιάζει και οδηγό - ο ψευτογενναίος οδηγεί ο ίδιος). Στο δρόµο πια, η οδήγηση γίνεται (συνήθως) αριστερά - σε άψογο βρετανικό στυλ, τα περισσότερα οχήµατα είναι φορτηγά µάρκας ΤΑΤΑ, λεωφορεία µάρκας ΤΑΤΑ, και λευκά βαν µάρκας ΤΑΤΑ. Αν κάτι σ αυτά σας φαίνεται µονότονο κάνετε λάθος. Υπάρχουν και αµέτρητα ποδήλατα, κάρα, ζώα, πεζοί και άλλα απροσδιόριστα πράγµατα. Όλοι αυτοί λοιπόν οι χρήστες των δρό- µων ρυπαίνουν ασυστόλως, µε ό,τι µπορεί ο καθένας: τα πιο µαύρα ντουµάνια καπνού στον κόσµο (σύµφωνα µε έγκυρες µελέτες), περιττώµατα και κάθε λογής σκουπίδι και αποµεινάρι. Επιτίθονται µάλιστα µαζικά και απ όλες τις µεριές, ενώ ο πανικόβλητος Υ.Τ. ταµπουρωµένος πίσω από τον οδηγό του, (ξανα)διαβάζει το τµή- µα του LONELY PLANET που αναφέρεται στην οδική ασφάλεια, µήπως και κατανοήσει καλύτερα τι γίνεται γύρω του - µα του κάκου, είναι αδύνατον. Η πίστη στο Κάρµα απελευθερώνει τον Ινδό οδηγό από κάθε µορφής άγχους και περιττές σκέψεις περί ασφάλειας, καθώς είναι βαθιά πεπεισµένος πως ό,τι πρόκειται να του συµβεί είναι αποτέλεσµα της συµπεριφοράς του σε µια προηγούµενη ζωή και οπωσδήποτε άσχετο µε την απόφασή του να προσπεράσει σε τυφλή στροφή. Η ζώνη ασφαλείας είναι άγνωστη έννοια, η οδήγηση µε παντόφλα γνωστή, το ένα χέρι πατά µόνιµα κόρνα που σηµαίνει βέβαια «όλοι στην άκρη- έρχοµαι», και να ένα ωραίο πανδαιµόνιο που ξεκινά. Στις διασταυρώσεις στρίβουν χωρίς να ελέγξουν, γιατί βέβαια αν ερχόταν κάποιος θα τον άκουγαν (νοµίζουν). Τα φορτηγά γράφουν πίσω τους «blow horn» -χτύπα κόρνα- γιατί κανείς δεν κοιτά ποτέ τον καθρέπτη και βέβαια όσο κόρνα δε χτυπά, πάνε στη µέση του δρόµου χαρωπά. Φλας ούτε για δείγµα, και ένα δη- µοφιλές κόλπο είναι η προσπέραση χωρίς ορατότητα, ή ακόµα καλύτερα µε ορατό φορτηγό να έρχεται αντίθετα. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον φαινόµενο είναι φορτηγολεωφορεία που προσπερνώντας το ένα το άλλο κλείνουν τελείως το δρόµο, αφήνοντας τα χωράφια ως τη µόνη πια διέξοδο (αν βέβαια δεν έχει εγκατασταθεί τελευταία κάποιο λογιστικό γραφείο εκεί). Τη νύχτα τέλος, δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους. Οι µισοί οδηγούν µε τους προβολείς µόνιµα αναµµένους από τη µια, οι άλλοι µισοί µε τα φώτα σβηστά από την άλλη. Αυτό είναι ένα ευρηµατικό κοντράστ για κάποιους, για τους αµύητους όµως, είναι σα video game στη δύσκολη πίστα. Αν όλα αυτά δείχνουν ικανά να πτοήσουν κάποιον, κανένα πρόβληµα δε δη- µιουργούν στον προνοητικό Υ.Τ. που έχει φροντίσει να έχει αµάξι µε δέκα προβολείς οροφής, δύο κόρνες τρένου, ατσάλινη µύτη-σφήνα για να κάνει τους οχτρούς στη άκρη, δύο εφεδρικούς οδηγούς, γιατί άνθρωποι είµαστε ανακοπές παθαίνουµε, και τέλος έξτρα µαύρο καπνό-ντουµάνι να αφήνει πίσω του για να τον χάνουν οι άλλοι παίκτες. Δεν ξεχνά βέβαια πριν ξεκινήσει, να κλείσει τους εξωτερικούς καθρέπτες, γιατί χτυπάνε τους πεζούς και όλο και κάποιος 4 newspaper A3 ( ).indd 4 2/4/ :20:59 ìì

5 γκρινιάζει στα Hindu, χαλώντας του το Κάρµα (κάποτε θα χρειαστεί κι αυτό). Με τη λήξη της µέρας, ακόµα και αν έχεις χάσει το high score έχοντας χτυπήσει µόνο πέντε πεζούς, τρεις ποδηλάτες και µία γελάδα (χτύπηµα σε φορτηγό σηµαίνει game over), θα έχεις εκτιµήσει την ελευθερία κινήσεων που σου δίνει η παντελής απουσία τροχαίας, απαγορευτικών, µονόδροµων, exits από αυτοκινητόδροµους χωρίς επιστροφή (την ίδια µέρα). Τελικά συνειδητοποιείς ότι έκανες ό,τι ήθελες, αναστράφηκες, παραβίασες, οπισθοδρόµησες, πήγες εδώ κι εκεί, και κανείς δεν έδωσε ρουπία (γιατί δεν είχε). Κάποια στιγµή και ενώ θα έχεις περάσει πολλές πίστες, όπως το Grand Trunk Road, τη µεγαλύτερη και πιο επικίνδυνη οδική αρτηρία, και θα έχεις επιβληθεί στους πιο αρχέγονους ανθρώπινους φόβους, φτάνεις σιγά-σιγά στα βουνά και καλείσαι να διασχίσεις τα Ιµαλάια, ας πού- µε. Οι σκέψεις δεν θα είναι και οι πιο αισιόδοξες, ο περιπετειώδης όµως Υ.Τ. που θα το τολµήσει, θα διαπιστώσει ότι η κίνηση στους δρόµους είναι µικρή, οι ταχύτητες ελάχιστες και οι οδηγοί κάνουν ακριβώς αυτό που πρέπει για να επιβιώσουν. Και επιβιώνουν (συνήθως). Οι ατέλειωτοι γκρεµοί και οι µισοχαλασµένοι δρόµοι είναι το σκηνικό του τρόµου. Λείπουν όµως τα εκατοµµύρια των ανθρώπων που δηµιουργούν την τρέλα στις πεδιάδες. Εδώ παλεύεις µόνος µε κατολισθήσεις, καιρικά φαινόµενα και σαραβαλιασµένα πολύχρωµα ΤΑΤΑ που κατεβαίνουν ουρλιάζοντας την κατηφόρα κατά πάνω σου, ενώ εργάτες από το φτωχό κρατίδιο του Bihar επισκευάζουν το δρόµο (έτσι τουλάχιστον νοµίζει ο αφελής Υ.Τ.). Με τόσο µικρές ταχύτητες προλαβαίνει πάντως κανείς να απολαύσει το απίστευτα όµορφο τοπίο, ενώ ο γρήγορος στο µάτι Υ.Τ. θα περάσει ευχάριστα την ώρα του διαβάζοντας τα γνωµικά-εξυπνάδες που είναι γραµµένα στην άκρη του δρόµου ή πάνω στα φορτηγά (π.χ. left is right) Προχωρώντας, οι Bihar-ίτες εκλείπουν σιγά-σιγά, το ίδιο και η βλάστηση, ενώ η οδική βοήθεια φέρει πια τα χαρακτηριστικά κόκκινα ράσα των βουδιστών µοναχών. Ο µη υψοφοβικός Υ.Τ. δεν έχει πια παρά να περάσει από το πιο ψηλό οδικό πέρασµα στον κόσµο, πάνω στην οροσειρά του Ladakh, σε υψόµετρο 5602 µ. και να ολοκληρώσει µε ευπρέπεια τη πορεία του στα σύνορα µε Κίνα και Πακιστάν στο πέρασµα του Karakorum. Όλα αυτά είναι µια µεγάλη, όµορφη περιπέτεια. Απορίας άξιο είναι το πώς οι Ινδοί, ένας λαός έξυπνος αλλά και ταπεινός, µε φυσική συστολή, ηρεµία και βαθιά ευγένεια, δηµιουργούν τέτοιο χάος στους δρόµους. Οι εικόνες όµως αυτής της χώρας είναι εκεί. Όλα είναι µπροστά σου, όλα µπορεί να συµβούν, αυτό είναι το µαγικό χάος της Ασίας. Ο Υ.Τ. που δεν το θέλει, µπορεί ίσως ακόµα να προλάβει το τρένο στο Λιανοκλάδι... 5 newspaper A3 ( ).indd 5 2/4/ :21:05 ìì

6 Το η σκάλα του σχολείου μας σχολείο µας είναι ένα µακρόστενο κτίριο, κάτι δηλαδή σαν το παραλληλόγραµµο όπως θα έλεγε και ο κύριος Βερικόκιος, που καθώς το διαβαίνεις περπατώντας παράλληλα µε αυτό, έχει αριστερά και δεξιά αίθουσες ενώ στις δύο άκρες του έχει σκάλες για να ανεβοκατεβαίνουν οι µαθητές - καλή ώρα σαν του λόγου µου. Το κτίριο αυτό, που είπα- µε ότι είναι το σχολείο µας, έχει δύο ορόφους και το ισόγειο. Τώρα αυτό δεν ξέρω πώς να το πούµε, διώροφο ή τριώροφο, µάλλον θα το αφήσουµε για αργότερα αυτή η γνώση δεν έχει έρθει ακόµη κοντά µου. Στο ισόγειο είναι η αίθουσα των καθηγητών και µια µικρότερη ακριβώς δίπλα στην οποία έχει εγκαταστήσει το γραφείο του ο κύριος Διευθυντής. Ακόµη υπάρχει µία αίθουσα που είναι φτιαγµένη µε επίπεδα, τέσσερα τον αριθµό και έχει δύο µεγάλες λάντζες µε βρύσες κρύου και ζεστού νερού. Αυτό είναι το χηµείο το οποίο έχει επικουρικά και άλλη µια αίθουσα µε την οποία επικοινωνεί µε µια πόρτα και έχει µέσα τα διάφορα όργανα που χρησιµοποιούν οι µαθητές στα πειράµατα π.χ. φλόγιστρα και διάφορους γυάλινους στρογγυλούς σωλήνες. Υπάρχουν και άλλες δύο αίθουσες που συνήθως είναι κλειστές µα κάποιες φορές που ήταν ανοικτές οι πόρτες τους είδα ότι είχαν µέσα όργανα γυµναστικής, παλιά γραφεία και θρανία και κάτι άλλα πράγµατα που επειδή ήταν σκοτεινά δε µπόρεσα να τα ξεχωρίσω. Στο τέλος αυτού του ορόφου, του ισογείου που είµαστε τώρα, υπάρχουν οι σκάλες και από την µία µεριά και από την άλλη. Για αυτές τις σκάλες θέλω να σας µιλήσω. Οι σκάλες αυτές ήταν το πιο εντυπωσιακό, ενεργειακό και περίεργο πράγµα στο σχολείο µας. Κάθε φορά που τις ανέβαινα ή τις κατέβαινα διαφορετικές σκέψεις υπήρχαν στο µυαλό µου και διαφορετικά συναισθήµατα στην κοιλιά µου. Χτύπαγε το κουδούνι και ήθελα να τρέξω να προλάβω στον από κάτω όροφο την Ευαγγελίτσα και µόλις πλησίαζα κοντά της έκοβα απότοµα την φόρα µου ενώ παράλληλα προσπαθούσα να κρύψω το λαχάνιασµά µου µε βαθιές και αργές ανάσες για να µη µε καταλάβει. Ήθελα να είµαι δίπλα της όσο µπορούσα περισσότερο και οι σκάλες ήταν το µόνο σηµείο που δε θα µε υποπτεύονταν αφού «έτυχε». Ήθελα να δω την ωραία κορµοστασιά της (έπαιζε και βόλεϊ), τα ωραία δυνατά πόδια της, το όµορφο προσωπάκι της και το ωραίο της στό- µα µε αυτά τα σιδεράκια που την έκαναν να φαίνεται πολύ υπάκουη και καλή εκτός από όµορφη. Περπάταγα δίπλα της µε χα- µηλωµένο βλέµµα ενώ ταυτόχρονα έπαιρνα βαθιές εισπνοές για να µυρίζω το άρω- µά της και έτσι να µπορέσω, µε τις βαθιές εισπνοές δηλαδή, να τη βάλω όσο µπορώ πιο µέσα µου για να µου µείνει και να τη µυρίζω αργότερα, κάτι δηλαδή σαν τα µηρυκαστικά που µας έλεγε ο κύριος Μήλιος. Κάποιες φορές δεν την προλάβαινα και έβγαινα µε αγωνία στο προαύλιο για να τη βρω. Εννοείται βέβαια ότι όταν χτυπούσε το κουδούνι για µέσα, σκαρφιζόµουν ανάλογα κόλπα για να είµαι κοντά της. Στις σκάλες συµβαίνανε και άλλα πράγµατα ο Μάριος, ένας µεγαλύτερος µαθητής, είχε διάφορα προβλήµατα οικογενειακά και ήταν συνεχώς θλιµµένος, τον τελευταίο καιρό φαινόταν και ζαλισµένος. Ένας φίλος µου µού είπε ότι τον είδε να µυρίζει ένα στουπί µπολιασµένο µε µπενζίνα αυτό σίγουρα δεν του έκανε καλό αλλά µάλλον αυτός δεν το καταλάβαινε. Στις σκάλες αυτές ζούσαν και άλλα συναισθήµατα και σκέψεις. Τις φορές που δεν ήµουν διαβασµένος αισθανόµουν ότι ανέβαινα σε ένα τεράστιο βουνό και όχι µόνο αυτό κάποιος είχε βάλει και κόλλα στα σκαλιά µε αποτέλεσµα να δυσκολεύοµαι να µετακινώ τα πόδια µου πάνω στα σκαλιά. Ήταν ένα άσχηµο συναίσθηµα, νόµιζα ότι όλοι ήξεραν ότι είµαι αδιάβαστος και µε κοιτούσαν περιπαικτικά και µε απαξίωση. Ήταν φορές που σκεπτόµουν να βρω ένα άλλο τρόπο για να πάω στην αίθουσα. Ίσως να πέταγα για να µπω από το παράθυρο. Αλλά αν πέταγα θα πήγαινα στην τάξη µου; ΟΧΙ! Θα έκανα µερικές βόλτες στην αλάνα του σχολείου, θα πέταγα πάνω από τα κεραµίδια και τις φωλιές των χελιδονιών και µετά θα έφευγα, θα γύρναγα σπίτι πετώντας πάνω από το δρόµο. Θα χάζευα τα λεωφορεία, τα αυτοκίνητα, τους ανθρώπους που θα φαινόντουσαν µικρότεροι και όταν θα έφτανα πάνω από το σπίτι µου θα φώναζα στη µάνα µου να βγει έξω να µε δει: ΜΑΝΑ ΜΑΝΑ κοίτα πετάω! Είµαι δυνατός, δε µπορείς να µε ξαναχτυπήσεις, δε µπορείς να µε ξαναµαλώσεις, θα σε τιµωρήσει ο θεός! Να κοίτα! Πετάω! Θα πάω κοντά του! Κοντά του; Κοντά του; ΟΧΙ ΟΧΙ δε θέλω, θα πάω από τα σκαλιά και ας είµαι και αδιάβαστος! Μεσσήνιος Με την ματιά μιας Γερμανίδας επισκέπτριας Οι επισκέψεις µου στην Αθήνα υπήρξαν δύο. Και αυτές µε διαφορά 25 χρόνων. Η τελευταία µε τις γιορτές των Χριστουγέννων. Όταν λοιπόν οι φίλοι µου µου ζήτησαν να γράψω τις εντυπώσεις µου βρέθηκα µπροστά σε ένα ανυπέρβλητο δίληµµα. Να γράψω για την Ελλάδα του τότε ή για την Ελλάδα του σήµερα. Έτσι, επέλεξα να επιση- µάνω κάποιες διαφορές τους αλλά και κάποιες οµοιότητες. Το πρώτο πράγµα που µου έκανε εντύπωση όταν πρωτοήρθα ήταν ότι οι Ελληνες φώναζαν τόσο που νόµιζα ότι τσακώνονταν. Τελικά µου εξήγησαν ότι έτσι συνεννοούνται µεταξύ τους. Και τώρα φωνάζουν. Αλλά στο κινητό τους. Και έχουν όλοι κινητά! Ακόµη και τα µικρά παιδιά. Τότε µιλούσαν και διαφωνούσαν πολύ για την πολιτική. Και είχαν χωρισθεί σε δύο µεγάλες παρατάξεις. Σήµερα όταν µιλάνε για πολιτική συµφωνούνε όλοι (και συνοδεύουν τους χαρακτηρισµούς τους µε την γνωστή λέξη που στα ελληνικά σηµαίνει κύριος). Παρόλο που η Ελλάδα ήταν πτωχή χώρα οι Έλληνες φαίνονταν να περνούν καλά. Τόσο καλά που όταν ερχόταν ο λογαριασµός τσακώνονταν ποιος θα πρωτοπληρώσει. Σή- µερα, όταν έρχεται ο λογαριασµός έχει επικρατήσει το γερµανικό σύστηµα αυστηρά ο καθένας τα δικά του. Μερικοί µάλιστα βγάζουν και κοµπιουτεράκι. Όταν τότε η µητέρα του φίλου µου πήγαινε για ψώνια στην λαϊκή έπαιρνε µαζί και τον σύζυγό της για να τα κουβαλήσει. Ήταν τόσα όσα στην Γερµανία εφοδιάζεται µια γειτονιά. Σήµερα ή τα πράγ- µατα ακρίβηναν πολύ ή οι Έλληνες έγιναν πολύ πτωχοί. Ένα σκορδάκι, δύο κρεµµυδάκια, δυόµισυ κολοκυθάκια. Η µήπως κάνουν όλοι δίαιτα; Όταν έφθασα στο προάστιο που µένουν οι γνωστοί µου τρόµαξα να το γνωρίσω. Τα οικόπεδα έγιναν πολυτελείς πολυκατοικίες, τα σαραβαλάκια αντικαταστάθηκαν από όλα τα νέα µοντέλα, τα καφενεία από cafe και οι δραχµούλες από Ευρώ και µάλιστα σε τιµές Παρισίων. Παλιότερα µου είχε κάνει εντύπωση ότι αφήνουν τα αυτοκίνητα ξεκλείδωτα. Σήµερα δεν βρίσκεις ξεκλείδωτη ούτε την πόρτα της εκκλησίας. Βέβαια οι Έλληνες παραµένουν ίδιοι σε κάτι. Πάντα φταίει κάποιος άλλος. Για τον κάθε Έλληνα υπεύθυνοι για όλα είναι οι άλλοι (οµοεθνείς ή ξένοι), ποτέ ο ίδιος. Αφήνοντας κατά µέρος τα αστεία µου φαίνεται ότι σε διάστηµα µικρότερο από µια γενιά στην Ελλάδα συντελούνται ραγδαίες αλλαγές, περισσότερο από κάθε άλλη δυτικοευρωπαική χώρα. Ανήκει πλέον η χώρα στα αναπτυγµένα κράτη του κόσµου. Και εκεί οι νεοέλληνες ξέχασαν και δικά τους θετικά χαρακτηριστικά. Ξέχασαν να νοιάζονται για τον άλλον, ξέχασαν την αξία του ελευθερου χρόνου, κέρδιζοντας καινούργια αυτοκίνητα και αγαθά. Ίσως θα έπρεπε να κοιτάξουν ξανά µέσα τους και να ξαναβρούν την αλληλεγγύη, να ανακαλύψουν την µοναδικότητα του φυσικού τους περιβάλλοντος, να προωθήσουν την ελευθερία της σκέψης και τις αξίες που λείπουν σήµερα στον κόσµο. Η Ευρώπη δεν χρειάζεται τους Έλληνες για για τα σκυλάδικα και τα πανηγύρια. Αλλά για αυτό που αντιπροσωπεύουν και γι αυτό που µπορεί να γίνουν. ετυμολογικά Λαζάνι Το γνωστό ζυµαρικό σε σχή- µα µακρόστενης λωρίδας προέρχεται από τα αρχαία λάσανα (πληθ. = δοχείο, τρόποδας, τρίποδο στήριγµα όπου τοποθετείται η χύτρα). Η λέξη ταξιδεύει στη Δύση (λατ. lasanum = αγγείον, µαγειρικό σκεύος > δηµώδ. λατ. *lasania = τηγάνι) και επιστρέφει στην Ελλάδα µέσω Ιταλίας, όπου ο ενικός του θηλυκού της ιταλικής λέξης ελήφθη ως πληθυντικός ουδετέρου (: ιταλ. θηλ. lasagna > ν.ε. τα λαζάνια/ πβ. τη λέξη καρότο). Καννελόνι Ιταλικό ζυµαρικό ελληνικής προέλευσης: cannelloni (πληθ.) < cannellone (= σωλήνας) < λατ. canna (= καλάµι) < αρχ. κάννα/κάννη (= καλάµι). Επίσης, από τη λατ. canna (την κάννη της ελληνικής) σχηµατίστηκε υποκοριστικό ουσ. cannula, που επέστρεψε στην ελληνική ως κάν(ν)ουλα (= στρόφιγγα που χρησιµοποιείται για τον έλεγχο της εκροής υγρού). Σχετικά µε την έκφραση «από την πόλη έρχοµαι και στην κορφή κανέλλα» ο αναγνώστης µας κος Παπαδόπουλος (χηµικός µηχανικός) µας ενη- µερώνει για µια άλλη εκδοχή την οποία συνάντησε στην Μυτιλήνη όπου µεγάλωσε και σύµφωνα µε την οποία εκείνη την εποχή, όπως και σήµερα, όταν θέλανε πλαγίως να αποκαλέσουν κάποιον «χαλβά» δηλαδή ότι λέει ασυνάρτησίες χρησι- µοποιούσαν αυτήν την έκφραση. Και τούτο διότι η Πόλη ήτο γνωστή για τον χαλβά της στον οποίο έβαζαν στην κορφή κανέλλα. Άρα η πόλη αναφέρεται στην Κωνσταντινούπολη και θέλει κεφαλαίο. Η εξήγηση αυτή µας φαίνεται πιο σωστή, παραθέτου- µε δε και την εξήγηση που είχαµε αναφέρει στο προηγούµενο τεύχος: Ἀπὸ τὴν Πόλη ἔρχομαι καὶ στὴν κορφὴ καν ἔλα ποὺ σημαίνει: Ἔρχομαι ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη καὶ σὲ προσκαλῶ νὰ ἔρθεις στὴν κορυφή. Σύμφωνα, πάντοτε, μὲ τὴν ἴδια ἄποψη, ἡ φράση ἀποτελοῦσε μήνυμα τῶν Σταυροφόρων, ὅταν ἐπέστρεφαν ἀπὸ τὴν κατακτημένη, πλέον, Κωνσταντινούπολη (προφανῶς, τὸ 1204 στὴν Ἅ Ἅλωση) καὶ καθόριζαν ὡς σημεῖο συνάντησής τους τὴν κορυφὴ κάποιου λόφου. Ὅσο γιὰ τὴ συνέχεια τῆς φράσης... καὶ βγάζω τὸ καπέλο μου νὰ μὴν βραχεῖ ἡ ὀμπρέλα, φαίνεται ὅτι ἀποτελεῖ νεότερη προσθήκη, ὅσων δὲν μποροῦσαν νὰ καταλάβουν ποιὰ σχέση μπορεῖ νὰ ἔχει ἡ Πόλη μὲ τὴν κανέλα! Έτερος αναγνώστης µας ο Αιτωλός κος Γ.Τ. µας ενηµερώνει σχετικά µε την ονοµασία «Κλέφτικο» που χρησιµοποιούµε για το αρνάκι στην λαδόκολλα. Τα παλαιότερα χρόνια λοιπόν όταν έκλεβαν ένα αρνί για να µην γίνουν αντιληπτοί από τους χωροφύλακες χρησιµοποιούσας την εξής µέθοδο. Αφού έγδερναν και αφαιρούσαν τα εντόσθια του αρνιού, το αλατοπιπερωναν, το ετύλιγαν µε το τοµάρι για να µην γεµίζει χώµα και το έθαβαν. Από πάνω δε άναβαν φωτιά και έτσι όταν περναγε το απόσπασµα έβλεπαν ανθρώπους γύρω από φωτιά και βεβαίως το αρνάκι από κάτω ψηνόταν. Μετα από περίπου έξι ώρες το ξέθαβαν και ήταν σκέτο λουκούµι. Και βέβαια η όρεξη και η καλή παρέα δεν έλειπε. 6 newspaper A3 ( ).indd 6 2/4/ :21:11 ìì

7 Κρασοπουλιὸ Την εκδροµή Κυριακή 12 Νοεµβρίου 2006 πραγµατοποιήθηκε η εκδρο- µή της κάβας µας στο οινοποιείο του Άγγελου Ρούβαλη («Οινοφόρος») στον Σελινούντα Αιγίου. Με σύµµαχό µας την ηλιόλουστη µέρα ξεκινήσαµε από το «Κρασοπουλιό» στις 09:30 και έπειτα από µια σύντο- µη στάση στον Ισθµό της Κορίνθου (µην πάθουν και στερητικό σύνδροµο οι καπνιστές!), ανηφορίσαµε προς το οινοποιείο. Χτισµένο σε υψόµετρο 400 µέτρων µε τον Κορινθιακό κόλπο να απλώνεται στα πόδια του, το οινοποιείο είναι εντυπωσιακό µέσα στην λιτότητά του ενώ η θέα µας έκοψε την ανάσα! Μας υποδέχθηκε ο κύριος Ρούβαλης, ένας άνθρωπος σεµνός και γλυκοµίλητος ο οποίος έχει σπουδάσει Οινολογία στο διεθνούς φήµης πανεπιστήµιο του Bordeaux. Μετά από µια εισαγωγή στην ιστορία της περιοχής και την αµπελοκαλλιέργεια στο πέρασµα του χρόνου, αρχίσαµε να εξερευνούµε ένα-ένα τα πέντε επίπεδα του οινοποιείου. Ο κύριος Ρούβαλης απεδείχθει εξαιρετικός ξεναγός και απάντησε λεπτοµερώς στον καταιγισµό ερωτήσεων που του απευθύναµε. Τα υπόγεια κελάρια και οι δεξαµενές ζύµωσης συγκέντρωσαν τα περισσότερα επιφωνήµατα και η ευτυχής κατάληξη ήταν το δωµάτιο γευσιγνωσίας: ένας πανέµορφος χώρος µε τεράστια τζάµια για απεριόριστη θέα (είδαµε και ένα γεράκι!!) και το µεγάλο τραπέζι, στο οποίο καθίσαµε και δοκιµάσαµε συνοδεία τυριών, πίτας και αλλαντικών, τα πολύ όµορφα κρασιά του κτήµατος από Chardonnay, Ροδίτη και Cabernet Sauvignon. Μετά από την γευστική δοκιµή, από όπου φύγαµε όλοι µε κόκκινα µαγουλάκια και αγκαλιά µε ένα «Ασπρολίθι 2005», σειρά είχαν οι ιδιόκτητοι αµπελώνες του κτήµατος. Τα αµπέλια-µπαλκόνια πάνω από τον Κορινθιακό κόλπο βρίσκονται σε υψό- µετρο µέτρων, και απολαµβάνουν την βορεινή έκθεση και την θαλάσσια αύρα ενώ ταυτόχρονα προστατεύονται από τους ζεστούς καλοκαιρινούς νοτιάδες από τον ορεινό όγκο της Πελοποννήσου που έχουν στις πλάτες τους. Η περιοχή λόγω της ύπαρξης πολλών χαραδρών µε πλούσια φυσική βλάστηση έχει πολλά υπόγεια νερά τα οποία εκδηλώνονται µε την µορφή ποταµιών, πηγών και ρυακιών και αυτό συντελεί στην αργή και ήπια ωρίµανση των αµπελώνων και την µεγαλύτερη αντίστασή τους στην ξηρασία από τους καύσωνες. Κάπου εδώ µας κόπηκε δεύτερη φορά η ανάσα, αυτή τη φορά όµως λόγω της πεζοπορίας σε µεγάλο υψόµετρο και µε ποσοστό οξυγόνου πολύ περισσότερο από αυτό που έχουµε συνηθί- σει Οι θαρραλέοι εκδροµείς µας όµως δεν έδειξαν να πτοούνται το αντίθετο µάλλον, εφόσον η εικόνα της παραδοσιακής ταβέρνας που είχα- µε προσπεράσει στο ανέβασµα έδινε φτερά στα πόδια! Πολύ γρήγορα λοιπόν βρεθήκαµε στρογγυλοκαθισµένοι δίπλα σε µια µεγάλη φωτιά µε τα πιάτα να έρχονται (και να εξαφανίζονται) µε γρήγορους ρυθµούς. Τα διάφορα κρεατικά-χορτόπιτες-σαλάτες συνοδεύσαµε µε ένα απαλό φρουτώδες ροζέ του Οινοφόρου («Εσπερίτης»). Όλα καλά µε το φαγητό αλλά ως τυπικοί Έλληνες το «τραβήξαµε», όσο µπορούσαµε µε αποτέλεσµα να µας πιάσει η νύχτα µε ένα ποτήρι κρασί στο χέρι, το κέφι στα ύψη και την κοιλιά τόσο φουσκωµένη από φαγητό και γλυκό που αφήσαµε το αµπέλι του Παυσανία (δηλαδή την επόµενη προγραµµατισµένη στάση) στην ησυχία του. Το χαρούµενο κλίµα µεταφέρθηκε πάντως και στο λεωφορείο όπου οι µισοί έπιασαν το τραγούδι (σχολική εκδροµή το κάναµε!), και οι υπόλοιποι το ρίξαµε στον ύπνο. Η επιστροφή στην πραγµατικότητα της Αθήνας µου κάθισε λίγο στο στοµάχι - ίσως όµως να έφταιγε και η υπερκατανά- λωση γιαουρτιού µε βύσσινο! νέα του Punto di Pasta Σχετικά µε το πρόγραµµα παιδικών επισκέψεων σας ενηµερώνουµε ότι οργανώνονται εκπαιδευτικες συναντήσεις σε συνεργασία µε σχολεία τα παιδιά µαθαίνουν την ιστορία της διατροφής, συµ- µετέχουν στην παραγωγή ζυµαρικών, εξοικειώνονται µε την διαδικασία µαγειρέµατος και απολαµβάνουν την µακαρονάδα µε την σάλτσα της επιλογής τους. Τριακόσιοι πλατύφυλλοι βασιλικοί θυσιάστηκαν για το φετεινή σάλτσα πέστο. Διατίθεται σε βάζα των 150 γρ. και περιέχουν βασιλικό, παρµιτζάνο, κουκουνάρι, αλάτι, πιπέρι, σκόρδο και παρθένο ελαιόλαδο. Όσον αφορά την διανοµή στο σπίτι προσπαθούµε όσο το δυνατόν να συντο- µεύουµε τον χρόνο που µεσολαβεί από την κουζίνα µας στο πιάτο σας. Από την επίσκεψη του Κέντρου Δημιουργικής Απασχόλησης το Μελίσσι Αν και υπάρχουν πελάτες που ζεσταίνουν τα ζυµαρικά και µετά από αρκετή ώρα, η γνώµη µας είναι ότι, ειδικά τα φρέσκα ζυµαρικά, καλό είναι να καταναλώνονται ζεστά και φρεσκοµαγειρεµένα. Μην ξεχνάτε επίσης ότι τα πιάτα µας, ακόµη και οι σαλάτες, προετοιµάζονται µε την παραγγελία σας. Ακόµη, παρά την όχι αµελητέα οικονοµική επιβάρυνση, όπου ήταν δυνατόν αντικατασήσαµε τις πλαστικές τσάντες µε χάρτινες σακκούλες. Είναι περισσότερο λειτουργικές και, προπαντός ανακυκλώσιµες. Επίσης, στους τελευταίους καταλόγους θα παρατηρήσετε ότι χρεώνεται το ζυµωτό ψωµί παραγωγής µας. Έχει πραγµατικά πολύ κόπο και δεν θέλουµε να κάνουµε εκπτώσεις στην ποιότητα των υλικών µας. Η κουζίνα µας λειτουργεί καθηµερινά ενώ τη Δευτέρα είµαστε κλειστά. Τέλος µια εύκολη, γρήγορη και υγιεινή λύση για το καθηµερινό σας διαιτολόγιο: Παράγουµε σε επιπλέον ποσότητες γεµιστά ζυµαρικά (ραβιόλι, έξι είδη, κανελόνι, τρία είδη και λαζάνια). Διατη- ρούνται στην κατάψυξη και είναι εύκολα και γρήγορα στο µαγείρεµα. Επίσης, σχεδόν καθηµερινά, παράγουµε και τα υπόλοιπα ζυµαρικά: Σπαγκέτι, λιγκουίνι, βιδάκια, πένες (ακόµη και χρωµατιστά!) και αν θέλετε σας ετοιµάζουµε και την σάλτσα της επιλογής σας.... Από τον Μάρτιο στο χώρο µας εκτίθενται σχέδια από την «Ιστορία του τετραγώνου» του καλλιτέχνη Δηµήτρη Τράγκα. Μπορείτε να τα θαυµάσετε στο χώρο µας αλλά και να τα αγοράσετε για το σπίτι ή το γραφείο σας. 7 newspaper A3 ( ).indd 7 2/4/ :21:20 ìì

8 ι σ τ ο ρ ί ε ς & π ο ι ή μ α τ α & δ ι η γ ή σ ε ι ς & σ χ ό λ ι α Η εκδίκηση τρώγεται κρύα Από τις διηγήσεις του φίλου Σ.Π. (που επιµένει ότι είναι πραγµατική) η πιο κάτω ιστορία: Το λεωφορείο εκτελεί δροµολόγιο κατεβαίνοντας την Λ. Κηφισίας. Ανάµεσα στους επιβάτες και µεσήλικας κύριος Αφρικανικής καταγωγής, φτωχικά ντυµένος αλλά καθαρός και αξιοπρεπής απολαµβάνει την διαδροµή κοιτάζοντας από το παράθυρο του καθίσµατος του. Στο ύψος του Ψυχικού επιβιβάζεται καλοντυµένη κυρία µιας κάποιας ηλικίας. Καθώς δεν υπάρχει ελεύθερο κάθισµα στέκεται µπροστά από τον κύριο που λέγα- µε και κοιτώντας τον υποτιµητικά του ζητά να της παραχωρήσει την θέση του. Και όταν αυτός ξεπέρασε την αρχική έκπληξη και συνέχιζε να κοιτάει έξω η κυρία της ιστορίας µας πέρασε σε πολύ προσβλητικούς χαρακτηρισµούς που συνεχίζονταν πιο έντονοι όσο αυτός αδιαφορούσε, οι δε συνεπιβάτες δεν πίστευαν στα µάτια και τα αυτιά τους. Μέχρι που στην επόµενη στάση µπήκαν ελεγκτές στο λεωφορείο που προς στιγµή απέσπασαν την προσοχή των πρωταγωνιστών της ιστορίας µας. (Για την ακρίβεια όπως αποδείχθηκε όχι και του θύµατος.) Η κυρία είχε περάσει το εισιτήριο της ανάµεσα στα δάκτυλα και τo κρατούσε διπλωµένο στηρίζοντας το κάτω από το δακτυλίδι της. Και τότε συνέβη το αναπάντεχο. Το θύµα, που λέγαµε, και που φαίνονταν να µην τον αφορούν όσα νταν κάνει µια αστραπιαία κίνη- γίνοση µε το χέρι του, αρπάζει το εισιτήριο της κυρίας, το τσαλακώνει, το φέρνει στο στόµα του και το καταπίνει. Η κυρία της ιστορίας µας εκτός εαυτού άρχιζε να φωνάζει ότι ο µαύρος έφαγε το εισιτήριο. Δυο τρεις που ήταν κοντά και αντιλήφθηκαν ότι αυτό ήταν αλήθεια δεν µίλησαν, οι υπόλοιποι νόµισαν ότι ήθελε να γλιτώσει το πρόστιµο και τα έλεγε αυτά, το ίδιο πίστεψαν και οι ελεγκτές και της έβαλαν πρόστιµο. Η κυρία συνέχιζε να µουρµουρίζει µέχρι που κατέβηκε και όλοι πέρασαν καλά (µάλλον πλην της ιδίας). Αμοργός Κάποιες φορές Ηχούν στα μάτια μας οι μυρωδιές Και τότε νοιώθουμε Την αλμύρα μιας θάλασσας Σε μια γουλιά ρακί. Πολλές φορές Ηχούν οι μυρωδιές Και τότε βλέπουμε Το απέραντο λευκό. Κύματα - γλάροι - καμπαναριά Κυκλάδες Κατερίνα Μικρές ειδήσεις στις εφηµερίδες, απρόοπτα περιστατικά, ξεχασµένα γράµµατα και εφηβικά ηµερολόγια πολλές φορές αποτελούν πραγµατικά διαµάντια. Δυο τέτοια αναφέρουµε στο παρόν τεύχος. (Εάν κάποιος αναγνώστης θελήσει να µοιραστεί κάποια τέτοια εµπειρία ευχαρίστως, επώνυµα ή ανώνυµα, την δηµοσιεύουµε.) Τον Οκτώβριο του 2006 Αυστραλός στρατιώτης σκοτώθηκε στο Ιράκ από το δικό του όπλο και µάλλον από τυχαία εκπυρσοκρότηση. Όταν έγινε η ανάκριση και ελέχθηκαν τα προσωπικά του αντικείµενα βρέθηκε ανάµεσα σε αυτά και το προσωπικό του ηµερολόγιο. Σ αυτό, ένα µήνα πριν τον θάνατο του, ο άτυχος νέος ανέφερε ένα όνειρο που είχε δεί το προηγούµενο βράδυ και το οποίο του είχε κάνει µεγάλη εντύπωση. Είχε δεί τον εαυτό του να είναι γεµάτος αίµατα και απορούσε κυτάζοντας το δικό του όπλο πώς είναι δυνατόν να πυροβόλησε. Το περιστατικό αναγράφηκε στις εφηµερίδες και το ερώτηµα (που µοιάζει µε το γνωστό περί του αυγού και της κότας) είναι: Στο όνειρό του προέβλεψε το µέλλον ή το όνειρο προκάλεσε το γεγονός; Από το παζάρι στο Μοναστηράκι βρήκαµε και αναδηµοσιεύουµε κάρτα της Ακρόπολης που έστειλε κάποιος σε παλιά του αγαπηµένη και όπου µε ηµεροµηνία της λέει τα εξής συγκινητικά: «Αγαπηµένη µου, θα εκπλήσσεσαι που µετά από τόσα χρόνια ακούς πάλι νέα µου. Ακόµα και αν δεν το ξέρεις, ακόµη και αν δεν το νοιώθεις ήσουν και θα είσαι για πάντα η αγαπηµένη µου. Δεν πέρασε, δεν περνάει µέρα που η σκέψη µου να µην ταξιδέψει σε σένα, που κάποιος ήχος, κάποια εικόνα να µην σε θυµίζει. Στην κυριολεξία αναπνέω την παρουσία σου. Πέρασαν πολλά χρόνια, σχεδόν είκοσι, που δεν ειδωθήκαµε και είναι σαν χθες Μπορώ να περιγράψω κάθε στιγµή, κάθε λόγο σου, κάθε σου κίνηση, κάθε σκέψη που έκανα, κάθε συναίσθηµα στην πολυτάραχη γνωριµία µας. Μπορώ να περιγράψω το φύσηµα του ανέµου, κάθε ριπή του καθώς ορµούσε ανάµεσα στα όµορφά σου µαλλιά, την διαφάνεια του µικρού σου δακτύλου καθώς το πετύχαιναν οι ακτίνες του ήλιου, την φρεσκάδα κάθε σταγόνας της θάλασσας που αναπαυόταν στον γυµνό σου ώµο, οτιδήποτε εγώ και η φύση έχουµε µοιραστεί µαζί σου. Πέρασαν πολλά χρόνια. Η παρουσία σου που µε στοιχείωνε, η ανάµνησή σου που µούτρωγε τα σωθικά, η πάλη που µε εξαντλούσε, σήµερα έχουν καταλαγιάσει ή αν θες έχω παραδοθεί. Η µοίρα καθόρισε τις τύχες µας. Και όπως το νερό του ποταµού αφήνει διάφανα να φανούν τα βότσαλα του βυθού έτσι και η εικόνα σου είναι πιο καθαρή από ποτέ. Το φως έχει την µορφή σου, το νερό είναι το άγγιγµα σου, ο αέρας έχει τον ήχο της φωνής σου, οι αισθήσεις µου τρέφονται από την µυρωδιά και την γεύση του κορµιού σου. Πέρασαν πολλά χρόνια και οι δρόµοι µας χώρισαν, ούτε αυτή η κάρτα δεν ξέρω αν θα σε προλάβει. Δεν ξέρω αν η ιστορία µας υπήρξε κατάρα ή ευλογία για µένα, ξέρω όµως πόσο γυµνός και πτωχός θα ήµουν αν δεν σε είχα γνωρίσει». Οι ιθαγενείς Από τον φίλο και µουσικό Βύρωνα Γουδέλη λάβαµε την παρακάτω σύντοµη ιστορία. Πρώτες δεκαετίες του προηγούµενου αιώνα σε ένα άγονο χωριό, στην Αράχωβα, που «σε ένα στριγκλολάγκαδο την έχουνε κτισµένη», στην ορεινή Μάνη. Τα λιγοστά παιδιά του µονοθέσιου γράφουν µε κοντύλι (η κιµωλία της εποχής) στην πλάκα. Ανυποµονούν τόσο να µάθουν που δεν σβήνουν τις λέξεις αλλά προσεκτικά ξύνουν τη κιµωλία και την καταπίνουν για να µπουν τα γράµµατα µέσα τους. Άλλωστε ενθουσιασµός δεν σηµαίνει να µπεί ο Θεός µέσα µας; Αγωνιούν οι ιθαγενείς στον ερχομό των ξένων: Θα ναι όμορφοι και καταδεκτικοί; Θα ναι καλοί; Θα δείξουν σεβασμό στις παραδόσεις; Θα κάτσουν ν ακούσουνε το καταστατικό; Θα ενταχθούν στους νόμους; Τα δώρα που θα φέρουνε θα είναι χρηστικά; Θα χουν σκεφτεί ανάγκες και πεθυμιές; Αγωνιούν και ανησυχούν οι ιθαγενείς στον ερχομό των ξένων. 8 Λ. Οικονόμου πολλές ευχαριστίες στον γραφίστα και φίλο Γιώργο Τζαµτζή (και στον Αχιλλέα για την καλή του παρέα), για την ανιδιοτελή βοήθεια στην έκδοση αυτή Κάτω απο τον έναστρο ουρανό Λένε ότι όλα όσα βλέπουµε και δεν βλέπουµε σε αυτόν τον κόσµο δηµιουργήθηκαν δισεκατοµµύρια χρόνια πριν από µια µεγάλη έκρηξη και από τότε όλο αυτό το Σύµπαν επεκτείνεται και δεν ξέρου- µε ούτε µέχρι πού ή µέχρι πότε, ούτε τι υπήρχε πριν ούτε τι θα υπάρξει µετά. Αυτό λοιπόν το Σύµπαν έχει δισεκατοµµύρια γαλαξίες και κάθε ένας από αυτούς δισεκατοµµύρια άστρα και εποµένως και ηλιακά συστήµατα και αναρίθµητους πλανήτες. Κάπου σε µια άκρη του ένας ήλιος δηµιουργήθηκε πριν από πέντε δισεκατοµµύρια χρόνια και θα ζήση άλλα πέντε, πριν καταστραφεί µαζί µε τους πλανήτες και τους κατοίκους τους. Σε έναν από αυτούς τους πλανήτες οι συνθήκες οδήγησαν στην δηµιουργία των πρώτων µονοκύτταρων οργανισµών. Από αυτούς προήλθαν σιγά-σιγά τα πρώτα έµβια όντα που βγήκαν στην στεριά και τα πρώτα ζώα ώσπου φθάνουµε στην ανάπτυξη του εξωτερικού φλοιού του εγκεφάλου και την εµφάνιση, του homo sapiens.αν και υπάρχουν και απόψεις περί της επέµβασης του Θεού ή και εξωγήινων για την δηµιουργία του ανθρώπου ας περιοριστούµε σε αυτά που µας λέει η επιστήµη. Ο σύγχρονος λοιπόν άνθρωπος κουβαλά µέσα του όλα τα ένστικτα που σχετίζονται µε τα βαθύτερα στρώµατα του εγκεφάλου αλλά για πρώτη φορά έχει µια µοναδική ικανότητα να σκέφτεται, να έχει την δική του ιστορία, κυρίως να µπορεί να επεξεργάζεται αυτά που του συµβαίνουν και προπαντός να αλλάζει συνειδητά. Δηµιούργησε αξιοθαύµαστους πολιτισµούς, τα πιο λαµπρά επιτεύγµατα αλλά αποδείχθηκε ικανός και για τις πιο αποτρόπαιες πράξεις. Ο καθένας λοιπόν από εµάς είναι προϊόν µιας µακράς εξελικτικής δηµιουργίας και συγχρόνως µοναδικός. Δεν πρόκειται ποτέ να ξαναϋπάρξει και δεν ξέρει και πόσος χρόνος ακόµη του αναλογεί. Αυτό λοιπόν το ον, ένας σκεπτόµενος οργανισµός έχει για πρώτη φορά την ικανότητα να αισθάνεται, να αναρωτιέται για την ύπαρξη του, για τον Θεό. Οι πράξεις του µπορεί να µην έχουν αντίκτυπο στα σχέδια του Σύµπαντος, έχουν όµως στον ίδιο αλλά και στους ανθρώπους που επηρεάζουν. Κάτω από αυτό το πρίσµα το µίσος, η εχθρότητα και το να προκαλείς πόνο είναι µεν µια φυσική διαδικασία αλλά από την άποψη του θαύµατος της ύπαρξης µας ένας απολύτως ανόητος τρόπος να διαθέτου- µε την ενέργεια και τις ικανότητες µας. Στο προηγούµενο τεύχος µας αναφερθήκαµε στην ιστορία του αδέσποτου φίλου µας που χάσαµε τελευταία από το χέρι κάποιου ασυνείδητου και πολλοί αναγνώστες µας συγκινήθηκαν και µας διηγήθηκαν παρόµοιες περιπτώσεις. Προσωπικά δυσκολεύοµαι να κατανοήσω τέτοιες τυφλές πράξεις όταν όµως κοιτώ µέσα µου συναντώ συχνά παράλογα αισθή- µατα µίσους ή απλώς αδικαιολόγητου θυµού. Δεν ξέρω πόση είναι µετά η απόσταση µέχρι τις πιο ακραίες µορφές αλλά αν βλέπει κανείς ειδήσεις δεν πρέπει να είναι πολύ µεγάλη γιατί αλλιώς δεν θα ήταν τόσο συχνή (και µάλιστα στην χειρότερη εκδοχή εκείνη της οργανωµένης βίας). Ίσως το παραπάνω σχόλιο µας βοηθά να δούµε µε άλλη µατιά τέτοια φαινόµενα. newspaper A3 ( ).indd 8 2/4/ :21:23 ìì