Ο

Transcript

1

2 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή 2. Διαπιστεύσεις: Πιστοποίηση Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. Πιστοποίηση ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001: Σκοπός του Προγράμματος 4. Κατηγορίες υποψηφίων που γίνονται δεκτοί στο Πρόγραμμα - Τρόπος ένταξης 5. Το Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης 6. Χρονική διάρκεια και κόστος φοίτησης 7. Προαπαιτούμενα 8. Δομή και τρόπος παρουσίασης μαθημάτων 9. Τρόπος Διεξαγωγής του Προγράμματο 10. Επιστημονικό Γραφείο Υποστήριξης (Help Desk) 11. Τρόπος εξέτασης και βαθμολόγησης 12. Λοιπές Υποχρεώσεις Εκπαιδευομένων - Προ ποθέσεις Χορήγησης Πιστοποιητικού 13. Συγγραφείς του εκπαιδευτικού υλικού 14. Ο Ακαδημα κός Υπεύθυνος 15. Πώς διαμορφώνεται η ύλη του Προγράμματος 16. Υπόδειγμα Χορηγούμενου Πιστοποιητικού

3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών σας καλωσορίζει στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης και συγκεκριμένα στο εκπαιδευτικό αντικείμενο Χρηματοοικονομικός Σχεδιασμός και Διαχείριση Χαρτοφυλακίου. Η ανάγκη συνεχούς επιμόρφωσης και πιστοποίησης επαγγελματικών δεξιοτήτων οδήγησε το Κ.Ε.Κ. του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο σχεδιασμό των πρωτοποριακών αυτών Προγραμμάτων Κατάρτισης, με γνώμονα τη διασύνδεση της θεωρητικής με την πρακτική γνώση, αναπτύσσοντας κυρίως, την εφαρμοσμένη διάσταση των επιστημών στα αντίστοιχα επαγγελματικά πεδία. Η ανάπτυξη των προγραμμάτων στηρίχτηκε κυρίως: στην εμπειρία του Ε.Κ.Π.Α. από πιλοτικά προγράμματα, τα οποία αποτέλεσαν το εφαλτήριο για τη δημιουργία των Προγραμμάτων εξ Αποστάσεως Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης, στη γνώση των καθηγητών του, αλλά και καθηγητών άλλων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, στην πρακτική εμπειρία ειδικευμένων επιστημόνων διεθνούς κύρους, στην άρτια και σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή του Ιδρύματος. Στη συνέχεια, σας παρουσιάζουμε αναλυτικά το πρόγραμμα σπουδών για το εκπαιδευτικό αντικείμενο Χρηματοοικονομικός Σχεδιασμός και Διαχείριση Χαρτοφυλακίου, τις προ ποθέσεις συμμετοχής σας σε αυτό, καθώς και όλες τις λεπτομέρειες που πιστεύουμε ότι είναι χρήσιμες, για να έχετε μια ολοκληρωμένη εικόνα του προγράμματος. 2. ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΕΙΣ: ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. - ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΛΟΤ EN ISO 9001:2008 Πιστοποίηση Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. Το ΚΕΚ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών είναι πιστοποιημένο (Κ.Π ) από τον επίσημο εθνικό φορέα για την ανάπτυξη, εφαρμογή και παρακολούθηση του Εθνικού Συστήματος Πιστοποίησης της Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης στην Ελλάδα (Ε.ΚΕ.ΠΙΣ.), από τον Οκτώβριο του Σε συνέχεια της πρώτης απόφασης πιστοποίησης, και σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες σχετικά με την εφαρμογή του Συστήματος Παρακολούθησης και Αξιολόγησης, το ΚΕΚ λαμβάνει σε ετήσια βάση, Βεβαίωση Ανανέωσης Πιστοποίησης. Πιστοποίηση ΕΛΟΤ EN ISO 9001:2008 Το Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (e-learning) του ΚΕΚ του ΕΚΠΑ, από τον Ιούλιο του 2008, και μετά από σχετική αξιολόγησή του από τον Ελληνικό Οργανισμό Τυποποίησης (ΕΛ.Ο.Τ.), διαθέτει Πιστοποίηση Διαχείρισης Συστήματος Ποιότητας, σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO 9001:2000. Η συγκεκριμένη πιστοποίηση τεκμηριώνει με αντικειμενικό τρόπο την ικανότητα του Οργανισμού να παρέχει εκπαιδευτικά προγράμματα με συνέπεια, διασφαλίζοντας συγχρόνως, την ικανοποίηση των απαιτήσεων του καταρτιζόμενου. Παράλληλα, η εφαρμογή του συστήματος, μεριμνά για την τήρηση επιμέρους διεργασιών που εξασφαλίζουν τη διαρκή βελτίωσή του, καθώς και τη συμμόρφωσή του σύμφωνα με τις απαιτήσεις του τελικού αποδέκτη των παρεχομένων υπηρεσιών εκπαίδευσης. 2

4 3. ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Σκοπός του προγράμματος «Χρηματοοικονομικός Σχεδιασμός και Διαχείριση Χαρτοφυλακίου» είναι να παράσχει τα απαραίτητα εφόδια σε άτομα τα οποία επιθυμούν να: αποκτήσουν μια πρώτη επαφή τόσο με τα βασικά χρηματοοικονομικά μεγέθη της επιχείρησης (ισολογισμό, κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, κατάσταση διάθεσης κερδών, καταστάσεις ταμειακών ροών) όσο και με τις βασικές μορφές χρηματοδότησης και την κεφαλαιακή διάρθρωση της επιχείρησης, εντρυφήσουν στην έννοια διαχείρισης του επιχειρηματικού κινδύνου με την βοήθεια διαφορετικών μοντέλων μέτρησης κινδύνου (VAR), τόσο σε επίπεδο εταιριών, όσο και σε επίπεδο μεμονωμένων μονάδων, αποκτήσουν γνώσεις αναφορικά με τη διαχείριση χαρτοφυλακίου μετοχών, τις βασικές τεχνικές παθητικής και ενεργητικής διαχείρισης χαρτοφυλακίων μετοχών και την δυνατότητα διαφοροποίησης του χαρτοφυλακίου, εξοικειωθούν με τις βασικές έννοιες των παραγώγων, κατόπιν ανάλυσης των βασικών τύπων παράγωγων προ όντων, αποκτήσουν πλήρη εικόνα των γνωστικών αντικειμένων της τεχνικής ανάλυσης, καθώς επίσης και των βασικές αρχών που την διέπουν. Το εκπαιδευτικό αντικείμενο Χρηματοοικονομικός Σχεδιασμός και Διαχείριση Χαρτοφυλακίου αποσκοπεί στην απόκτηση γνώσεων ιδιαίτερα χρήσιμων στο πεδίο του χρηματοοικονομικού σχεδιασμού της επιχείρησης, στον τρόπο υπολογισμού και διαχείρισης του επιχειρηματικού κινδύνου, στη δημιουργία επενδυτικών χαρτοφυλακίων, καθώς επίσης και στην λειτουργία των χρηματιστηριακών παραγώγων. Συγκεκριμένα, ο εκπαιδευόμενος μετά την ολοκλήρωση του συγκεκριμένου προγράμματος, θα έχει αποκτήσει μια ολοκληρωμένη εικόνα για το σχεδιασμό, την οργάνωση και αξιολόγηση των βασικών χρηματοοικονομικών μεγεθών της επιχείρησης ενώ παράλληλα θα είναι σε θέση να αποτιμά την αξία επενδυτικών χαρτοφυλακίων και να εκπονεί μια τεχνική ανάλυση. 4. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΠΟΥ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΔΕΚΤΟΙ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ - ΤΡΟΠΟΣ ΈΝΤΑΞΗΣ Η έναρξη του Προγράμματος γίνεται με δημόσια αναγγελία (τόσο στον Τύπο, όσο και στο Διαδίκτυο), όπου καθορίζονται οι διαδικασίες που απαιτούνται για την ένταξη του ενδιαφερόμενου στο Πρόγραμμα. Αίτηση συμμετοχής μπορούν να υποβάλλουν: απόφοιτοι ΑΕΙ και ΑΤΕΙ της ημεδαπής και της αλλοδαπής απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με συναφή στο αντικείμενο εργασιακή εμπειρία Λόγω του περιορισμένου αριθμού των θέσεων συμμετοχής, θα τηρηθούν αυστηρά τα παρακάτω κριτήρια επιλογής υποψηφίων. Κριτήρια Επιλογής Υποψηφίων Βαθμός πτυχίου ή Απολυτηρίου Λυκείου Επίπεδο γνώσης της αγγλικής γλώσσας Επιπρόσθετές γνώσεις και ικανότητες (γνώσεις Η/Υ, συμμετοχή σε σεμινάρια, εργασιακή εμπειρία) 3

5 Η αίτηση συμμετοχής υποβάλλεται ηλεκτρονικά, μέσω της ιστοσελίδας Η αποδοχή ή η απόρριψή της αίτησης συμμετοχής ανακοινώνεται στον υποψήφιο εκπαιδευόμενο ατομικά μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. 5. ΤΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ Η επιτυχής ολοκλήρωση των έξι (6) μαθημάτων που περιλαμβάνει το συγκεκριμένο πρόγραμμα, οδηγεί στη χορήγηση Πιστοποιητικού Επιμόρφωσης στο γνωστικό αντικείμενο Χρηματοοικονομικός Σχεδιασμός και Διαχείριση Χαρτοφυλακίου. Παρακάτω, παρουσιάζεται αναλυτικά ο τρόπος αξιολόγησης των εκπαιδευομένων. 6. ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΙΤΗΣΗΣ Η χρονική διάρκεια του Προγράμματος είναι έξι (6) μήνες, ενώ ο απαιτούμενος χρόνος διδασκαλίας εκτιμάται στις 141 ώρες. Η οργάνωση της δομής του προγράμματος εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης βασίζεται σε επίπεδο διδακτικών ενοτήτων. Η εκτίμηση του απαιτούμενου χρόνου διδασκαλίας αποσκοπεί στην διευκόλυνση των ενδιαφερομένων αναφορικά με τον υπολογισμό του χρόνου ενασχόλησής τους με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Προκύπτει δε, από τον συνολικό αριθμό των διδακτικών ενοτήτων του εκπαιδευτικού υλικού, επί την αναγωγή των απαιτούμενων ωρών διδασκαλίας του σε ώρες δια ζώσης διάλεξης (ανάλογα με τον γνωστικό όγκο και τον βαθμό δυσκολίας του), ανά διδακτική ενότητα. Τα παραπάνω βασίζονται σε εκτιμώμενα στοιχεία, ενώ, όπως είναι ευνόητο, η τελική εκτίμηση του χρόνου ενασχόλησης του εκπαιδευομένου, υπόκειται σε υποκειμενικά στοιχεία, όπως για παράδειγμα το προηγούμενο γνωστικό του επίπεδο και η προσωπική ικανότητα αφομοίωσης γνώσεων. Το συνολικό κόστος φοίτησης είναι ευρώ. Τα δίδακτρα καταβάλλονται σε τραπεζικό λογαριασμό και εκδίδεται απόδειξη είσπραξης στα στοιχεία του μετέχοντα. 7. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ Τα προαπαιτούμενα για την παρακολούθηση του Προγράμματος από τους εκπαιδευόμενους είναι: Πρόσβαση στο Διαδίκτυο Κατοχή προσωπικού Βασικές γνώσεις χειρισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών 4

6 8. ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Το περιεχόμενο του κάθε μαθήματος που βρίσκεται στο Διαδίκτυο αφορά στα κύρια σημεία της θεωρίας και είναι εμπλουτισμένο κυρίως με τα εξής: παραδείγματα λυμένες ασκήσεις ασκήσεις αυτοαξιολόγησης μελέτες περιπτώσεων πάνω σε πραγματικά δεδομένα πρόσθετη βιβλιογραφία Μέσω του συγκεκριμένου τρόπου παρουσίασης των μαθημάτων επιτυγχάνεται η εμπέδωση της θεωρίας με έναν πιο εποικοδομητικό τρόπο απ ότι σε ένα παραδοσιακού τύπου έντυπο. Παράλληλα, η δομή των μαθημάτων είναι διαμορφωμένη, έτσι ώστε το εκπαιδευτικό υλικό να: καθοδηγεί το σπουδαστή στη μελέτη του, προάγει την αλληλεπίδραση του σπουδαστή με το μαθησιακό υλικό, επεξηγεί δύσκολα σημεία και έννοιες, αξιολογεί και ενημερώνει το σπουδαστή για την πρόοδο του, εξειδικεύει τις θεωρητικές γνώσεις με τη χρήση πρακτικών εφαρμογών. 9. ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η διδασκαλία στα προγράμματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης του ΚΕΚ διεξάγεται μέσω του διαδικτύου, προσφέροντας στον εκπαιδευόμενο «αυτονομία», δηλαδή δυνατότητα μελέτης ανεξαρτήτως περιοριστικών παραγόντων, όπως η υποχρέωση της φυσικής του παρουσίας σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο. Το εκπαιδευτικό υλικό του προγράμματος διατίθεται σταδιακά, ανά διδακτική ενότητα, μέσω ειδικά διαμορφωμένων ηλεκτρονικών τάξεων. Κατά την εξέλιξη κάθε μαθήματος αναρτώνται σε σχετικό link οι απαραίτητες για την ομαλή διεξαγωγή της εκπαιδευτικής διαδικασίας ανακοινώσεις, όπως: Το Χρονοδιάγραμμα υποβολής των ασκήσεων το οποίο περιλαμβάνει τις ημερομηνίες διάθεσης των ενοτήτων και τις προθεσμίες υποβολής των αντίστοιχων tests, Ο Οδηγός Μελέτης ανά Διδακτική Ενότητα που στοχεύει στην διευκόλυνση της οργάνωσης της μελέτης του εκπαιδευόμενου, Η Τελική Εργασία η οποία διατίθεται κατά την ολοκλήρωση του μαθήματος (εφόσον το απαιτεί η φύση του μαθήματος) και αφορά το σύνολο της διδακτέας ύλης. Ο εκπαιδευόμενος, αφού ολοκληρώσει τη μελέτη της εκάστοτε διδακτικής ενότητας, καλείται να υποβάλει ηλεκτρονικά, το αντίστοιχο τεστ. Τα τεστ περιλαμβάνουν ερωτήσεις αντιστοίχισης ορθών απαντήσεων, πολλαπλής επιλογής, αληθούς/ψευδούς δήλωσης, ή upload, όπου ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να διατυπώσει και να επισυνάψει την απάντησή του. Παράλληλα, παρέχεται πλήρης εκπαιδευτική υποστήριξη δεδομένου ότι ο εκπαιδευόμενος μπορεί να απευθύνεται ηλεκτρονικά (για το διάστημα που διαρκεί το εκάστοτε μάθημα) στον ορισμένο εκπαιδευτή του, μέσω ενσωματωμένου στην πλατφόρμα ηλεκτρονικού συστήματος επικοινωνίας, για την 5

7 άμεση επίλυση αποριών σχετιζόμενων με τα μαθήματα και τις ασκήσεις αξιολόγησης. Τέλος, το εκπαιδευτικό υλικό παρέχεται και σε ηλεκτρονική μορφή (e-book), προκειμένου να διευκολυνθούν οι εκπαιδευόμενοι σε περιπτώσεις που προτιμούν την έντυπη έκδοσή του. 10. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ (HELP DESK) Μέσω του ενσωματωμένου στην εκπαιδευτική πλατφόρμα συστήματος επικοινωνίας, ο εκπαιδευόμενος έχει επίσης τη δυνατότητα να απευθυνθεί στην Διοικητική ή Τεχνική Υποστήριξη του προγράμματος, ανάλογα με τη φύση του ζητήματος που τον απασχολεί. 11. ΤΡΟΠΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ Σε κάθε διδακτική ενότητα ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να επιλύει και να υποβάλλει ηλεκτρονικά το αντίστοιχο τεστ, τηρώντας το χρονοδιάγραμμα που έχει δοθεί από τον εκπαιδευτή του. Η βαθμολογία προηγούμενων διδακτικών ενοτήτων ανακοινώνεται στον εκπαιδευόμενο πριν την προθεσμία υποβολής του τεστ της επόμενης ενότητας. Η κλίμακα βαθμολογίας κυμαίνεται από 0 έως 100%. Συνολικά, η βαθμολογία κάθε μαθήματος προκύπτει κατά το 60% από τις ασκήσεις αξιολόγησης και κατά το υπόλοιπο 40% από την τελική εργασία, η οποία εκπονείται στο τέλος του συγκεκριμένου μαθήματος και εφόσον το απαιτεί η φύση αυτού. Η χορήγηση του Πιστοποιητικού Επιμόρφωσης πραγματοποιείται, όταν ο εκπαιδευόμενος λάβει σε όλα τα μαθήματα βαθμό μεγαλύτερο ή ίσο του 50%. Σε περίπτωση που η συνολική βαθμολογία ενός ή περισσοτέρων μαθημάτων δεν ξεπερνά το 50%, ο εκπαιδευόμενος έχει τη δυνατότητα επανεξέτασης των μαθημάτων αυτών μετά την ολοκλήρωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας του προγράμματος. Η βαθμολογία που θα συγκεντρώσει κατά τη διαδικασία επανεξέτασής του είναι και η οριστική για τα εν λόγω μαθήματα, με την προ πόθεση ότι ξεπερνά εκείνη που συγκέντρωσε κατά την κανονική διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Σε διαφορετική περίπτωση διατηρείται η αρχική βαθμολογία. 12. ΛΟΙΠΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ - ΠΡΟ ΠΟΘΕΣΕΙΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Πέρα από την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος για τη χορήγηση του Πιστοποιητικού απαιτούνται τα εξής: Συμμετοχή του εκπαιδευόμενου στη διαδικασία Δειγματοληπτικού Ελέγχου Ταυτοποίησης Η διαδικασία Δειγματοληπτικού Ελέγχου Ταυτοποίησης Εκπαιδευόμενου στοχεύει στη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχομένων εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, εξουσιοδοτημένο στέλεχος του ΚΕΚ, επικοινωνεί τηλεφωνικώς με ένα τυχαίο δείγμα εκπαιδευόμενων, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν συμμετείχαν στις εκπαιδευτικές διαδικασίες του προγράμματος, εάν αντιμετώπισαν προβλήματα σε σχέση με το εκπαιδευτικό υλικό, την επικοινωνία με τον ορισμένο εκπαιδευτή τους, 6

8 καθώς και με τη γενικότερη μαθησιακή διαδικασία. Η τηλεφωνική επικοινωνία διεξάγεται με την ολοκλήρωση του εκάστοτε προγράμματος, ενώ η μέση χρονική διάρκειά της συγκεκριμένης διαδικασίας είναι περίπου 2-3 λεπτά. Σε περίπτωση μη συμμετοχής του εκπαιδευόμενου στη διαδικασία Δειγματοληπτικού Ελέγχου Ταυτοποίησης, εφόσον κληθεί, ή μη ταυτοποίησής του κατά τη διεξαγωγή της, δεν χορηγείται το πιστοποιητικό σπουδών, ακόμα και αν η βαθμολογία που έχει συγκεντρώσει ο εγγεγραμμένος στο πρόγραμμα είναι προβιβάσιμη. Συμμετοχή του εκπαιδευόμενου στη διαδικασία αξιολόγησης προτεινόμενων εκπαιδευτικών αντικειμένων Η διαδικασία αξιολόγησης των προτεινόμενων εκπαιδευτικών αντικειμένων διεξάγεται ηλεκτρονικά μέσω του συνδέσμου όπου ο μετέχων μπορεί να δει σύντομη περιγραφή των εν λόγω προγραμμάτων, καθώς και να υποβάλλει ηλεκτρονικά τη φόρμα ταξινόμησής τους, με βάση το βαθμό προτίμησης που τους αποδίδει. Στοχεύει δε, στη μελέτη και τον σχεδιασμό ενεργειών, προς την κατεύθυνση της κάλυψης πραγματικών εκπαιδευτικών αναγκών, σύμφωνα με τη φιλοσοφία του Προγράμματος E-learning του ΕΚΠΑ. Συμμετοχή του εκπαιδευόμενου στη διαδικασία αξιολόγησης των παρεχόμενων υπηρεσιών και της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών προγραμμάτων Η διαδικασία αξιολόγησης των παρεχόμενων υπηρεσιών και της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών προγραμμάτων διεξάγεται ηλεκτρονικά μέσω του συνδέσμου από τον εκπαιδευόμενο μετά την περάτωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στόχος της εν λόγω διαδικασίας αξιολόγησης είναι αφενός η βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών που εμπλέκονται στη διενέργεια της μαθησιακής διαδικασίας και αφορούν την εκπαιδευτική, γραμματειακή και τεχνική υποστήριξη, και αφετέρου στη μελέτη και το σχεδιασμό ενεργειών προς την κατεύθυνση της διαρκούς αναβάθμισης του Προγράμματος e-learning του ΕΚΠΑ, μέσω της ανάπτυξης νέων εκπαιδευτικών εργαλείων για την αποτελεσματικότερη αφομοίωση των προσφερόμενων γνώσεων, καθώς και στη διασφάλιση της πρακτικής εφαρμογής αυτών, σε πραγματικές συνθήκες εργασίας. Αποπληρωμή του συνόλου των διδάκτρων Ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να μην έχει οικονομικής φύσεως εκκρεμότητες. Σε περίπτωση που υπάρχουν τέτοιες, το πιστοποιητικό σπουδών διατηρείται στο αρχείο της Γραμματείας, για εύλογο χρονικό διάστημα και μέχρι την κάλυψη της εκκρεμότητας. 13. ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Οι συγγραφείς του εκπαιδευτικού υλικού είναι μέλη ΔΕΠ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ή και ειδικοί εμπειρογνώμονες με ιδιαίτερη συγγραφική καταξίωση, οι οποίοι κατέχουν πολύ βασικό ρόλο στην υλοποίηση του προγράμματος. Συγγράφουν τα βασικά κείμενα και αναλαμβάνουν την επιστημονική ευθύνη για την μετατροπή του εκπαιδευτικού υλικού σε e- learning μορφή. 7

9 14. Ο ΑΚΑΔΗΜΑ ΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ο Ακαδημα κός Υπεύθυνος του Προγράμματος είναι ο Καθηγητής Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Πετράκης Παναγιώτης, ο οποίος έχει την ευθύνη για τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση της ακαδημα κής διαδικασίας για το συγκεκριμένο πρόγραμμα. 15. ΠΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ Η ΎΛΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Διδακτική ενότητα 1: Ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων της επιχείρησης Στη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα θα εξετάσουμε τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης (ισολογισμό, κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, κατάσταση διάθεσης κερδών, καταστάσεις ταμειακών ροών). Θα αναλύσουμε τον τρόπο δημιουργίας τους και τις πληροφορίες που μπορούμε να αντλήσουμε από αυτές. Τέλος, θα δούμε με ποιο τρόπο και προς ποια κατεύθυνση μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τις επιχειρήσεις, αλλά και από όλους τους άλλους ενδιαφερόμενους φορείς (μετόχους, κράτος, εργαζομένους, φοιτητές, κ.τλ.) δεδομένου του ότι η εξέταση των καταστάσεων αυτών αποσκοπεί στην παροχή των κατάλληλων πληροφοριών. Διδακτική ενότητα 2: Οργανωτικός σχεδιασμός και οργανωτικές δομές Στη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα αναπτύσσεται η έννοια της οργάνωσης σε μια επιχείρηση, εξετάζονται οι στόχοι της, καθώς και το πότε θεωρείται αποτελεσματική μια επιχειρησιακή οργάνωση. Στη συνέχεια, μελετώνται οι οργανωτικές δομές, τα χαρακτηριστικά τους, και τα μοντέλα των οργανωτικών δομών, όπως είναι το γραφειοκρατικό μοντέλο και τα συμπεριφορικά μοντέλα. Επίσης, θα συζητήσουμε τους προσδιοριστικούς παράγοντες των οργανωτικών δομών. Ακόμα, θα καθορίσουμε την έννοια της διοίκησης των επιχειρήσεων και θα εξετάσουμε τη λειτουργική, καθώς και τη δομική διάσταση της έννοιας, θα παρουσιάσουμε τις διάφορες τάσεις που υπάρχουν στη διοικητική σκέψη, καθώς και τις διάφορες προσεγγίσεις. Διδακτική Ενότητα 3: Χρηματοοικονομικά εργαλεία πρωτογενών και δευτερογενών συναλλαγών Στην παρούσα διδακτική ενότητα θα μελετήσουμε τις Αγορές Χρήματος και Κεφαλαίου. Πιο συγκεκριμένα, θα κάνουμε μια εισαγωγή στον τρόπο λειτουργίας των αγορών χρήματος και κεφαλαίου και στον τρόπο που λειτουργούν αυτές στη σύγχρονη εποχή, όπου υπάρχει έντονο και το στοιχείο της ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογίας. Η τεχνολογία αποτελεί πρωτεύοντα παράγοντα στην ανάπτυξη των αγορών χρήματος και κεφαλαίου και στον τρόπο ύπαρξης αποτελεσματικότητας των αγορών αυτών μέσω της πληροφόρησης, η οποία πλέον είναι πιο εύκολο να διαχυθεί σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα στην αγορά και στους επενδυτές, εκμηδενίζοντας τις δυνατότητες για προσπορισμό κερδών από μέρους των επενδυτών, οι οποίοι βασίζονται σε κάποιο είδος προνομιακής πληροφόρησης. Επιπρόσθετα, θα ασχοληθούμε και θα αναλύσουμε τα χρηματοοικονομικά εργαλεία πρωτογενών και δευτερογενών συναλλαγών. 8

10 Διδακτική Ενότητα 4: Xρηματοπιστωτικοί οργανισμοί Στην παρούσα διδακτική ενότητα θα μελετήσουμε τις αγορές χρήματος και κεφαλαίου σε ένα πιο προηγμένο επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα, θα δούμε τους οργανισμούς οι οποίοι δέχονται καταθέσεις και θα αναλύσουμε τις κατηγορίες αυτών των οργανισμών. Επιπλέον, θα δούμε ποιοι είναι οι οργανισμοί που λειτουργούν στη βάση αμοιβαίων συμφωνιών, καθώς επίσης, ποιες εταιρίες ανήκουν στην κατηγορία των υπολοίπων μορφών χρηματοπιστωτικών οργανισμών και δεν συμπεριλαμβάνονται στις ανωτέρω κατηγορίες. Διδακτική Ενότητα 5: Μορφές χρηματοδότησης Στη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα θα μελετήσουμε τις κατηγορίες χρηματοδότησης. Θα αναλύσουμε την μακροπρόθεσμη και τη μεσοπρόθεσμη χρηματοδότηση, θα εξετάσουμε τους τρόπους άντλησης μακροπρόθεσμων κεφαλαίων, και θα μελετήσουμε τους κινδύνους που απορρέουν από την έκθεση στον χρηματοοικονομικό κίνδυνο. Διδακτική Ενότητα 6: Μερισματική πολιτική Στη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα θα εξεταστεί με ποιο τρόπο η μερισματική πολιτική της εταιρείας επηρεάζει την αξία της, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο οι επιχειρήσεις αποφασίζουν τη μερισματική πολιτική που θα ακολουθήσουν. Επίσης, θα μελετηθούν παράγοντες που επηρεάζουν την κατανομή των κερδών σε μερίσματα και σε παρακρατηθέντα κέρδη. Διδακτική Ενότητα 7: Θεωρία κεφαλαιακής διάρθρωσης Στη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα θα ασχοληθούμε με το θέμα της κεφαλαιακής διάθρωσης της εταιρείας. Θα εξετάσουμε τους κινδύνους που προκύπτουν από την επιχειρηματική δραστηριότητα της επιχειρηματικής μονάδας. Θα μελετηθεί ο επιχειρηματικός κίνδυνος, κάνοντας ανάλυση νεκρού σημείου, καθώς επίσης, και ο χρηματοοικονομικός κίνδυνος, κάνοντας ανάλυση χρηματοοικονομικής μόχλευσης και ανάλυση αδιαφορίας. Επίσης, θα προσδιορίσουμε την άριστη χρηματοοικονομική διάρθρωση μιας επιχείρησης σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο διάστημα. Ακόμα, θα δούμε την επίδραση των δανειακών κεφαλαίων στα κέρδη ανά μετοχή. Διδακτική Ενότητα 8: Κίνδυνοι που προκύπτουν από την δανειακή επιβάρυνση της επιχείρησης Στη συγκεκριμένη ενότητα, θα εξετάσουμε την έκταση της επίδρασης που έχει η δανειακή εξάρτηση της επιχείρησης στα κέρδη, αλλά και στον κίνδυνο που επωμίζονται οι μέτοχοι. Ακόμα, θα δούμε την επίδραση της δανειακής εξάρτησης στην τρέχουσα αξία της επιχείρησης. Θα μελετήσουμε την ανάλυση που έγινε από τους Μodigliani-Miller για ένα κόσμο χωρίς φόρους, αλλά και με φόρους. 9

11 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝOY Διδακτική Ενότητα 1: Εισαγωγή στην Έννοια του Κινδύνου Στην πρώτη ενότητα θα γίνει εισαγωγή στις έννοιες και τις μορφές κινδύνων που αντιμετωπίζουν σήμερα τα Πιστωτικά Ιδρύματα, όπως ο κίνδυνος αγοράς, ο πιστωτικός κίνδυνος, ο λειτουργικός κίνδυνος, καθώς και τυχόν νομικοί κίνδυνοι. Δίνονται παραδείγματα και στοιχεία για τους τρόπους παρακολούθησης και διαχείρισής τους. Στην συνέχεια θα γίνει αναφορά στην σύσταση των τμημάτων Διαχείρισης Κινδύνων (Middle Office), καθώς και στις βασικές τους λειτουργίες. Διδακτική Ενότητα 2: Εισαγωγή στη Μέθοδο Μέτρησης Κινδύνου VAR Η αυξημένη μεταβλητότητα της αγοράς έχει σαν συνέπεια τη πιθανότητα εμφάνισης ζημιών στο χαρτοφυλάκιο συναλλαγών (trading book). Η μέθοδος της δυνητικής ζημίας αποτελεί την βασική μέθοδο μέτρησης του κινδύνου αγοράς και στην ενότητα θα εξετασθεί ο τρόπος εφαρμογής της μεθόδου στα διάφορα στοιχεία των χαρτοφυλακίων. Διδακτική Ενότητα 3: Υπολογισμός VAR με Αναλυτικές Μεθόδους Η ενότητα περιλαμβάνει περιγραφή και ανάλυση των εννοιών Variance / Covariance και παρουσιάζει τον πρώτο τρόπο υπολογισμού του VaR χρησιμοποιώντας αυτή την μέθοδο. Περιλαμβάνονται παραδείγματα και εφαρμογές στο Excel. Επίσης αναφέρονται οι προσεγγίσεις Delta - Gamma και Delta - Normal. Διδακτική Ενότητα 4: Υπολογισμός VAR με Μεθόδους Προσομοίωσης Σε αυτή την ενότητα παρουσιάζονται οι τεχνικές της Ιστορικής Προσομοίωσης και Προσομοίωσης Monte Carlo στον υπολογισμό VaR και παρέχονται παραδείγματα υπολογισμού του VaR. Αναφέρονται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των μεθόδων και τα προβλήματα που παρουσιάζονται. Διδακτική Ενότητα 5: Υλοποίηση της Μεθόδου VaR Στην παρούσα ενότητα γίνεται εισαγωγή στον τρόπο υλοποίησης του VaR και στην διαδικασία λήψης αποφάσεων, ενώ προσδιορίζονται οι παράγοντες κινδύνου και αναλύονται οι μέθοδοι που βασίζονται στις χρηματοροές και στις ευαισθησίες (sensitivities). Παρουσιάζονται οι επιτοκιακοί παράγοντες κινδύνου και αναλύεται η αντιστοίχιση (mapping) των χρηματοροών και των ευαισθησιών. Διδακτική Ενότητα 6: Διαχείριση Κινδύνου Στην εν λόγω ενότητα γίνεται παρουσίαση της πορείας που ακολούθησαν οι παγκόσμιες αγορές και οργανισμοί για την υλοποίηση και εφαρμογή του VaR, καθώς και αναφορά στους ανθρώπους του κινδύνου και στις καθημερινές πρακτικές που αυτοί ακολουθούν. Η χρήση του VaR ως εργαλείο διαχείρισης κινδύνου και η εφαρμογή του σε επίπεδο εταιριών και μεμονομένων μονάδων αποτελεί επίσης αντικείμενο εξέτασης στην ενότητα αυτή, ενώ γίνεται επίσης αναφορά στην εφαρμογή του VaR, σαν κεφάλαιο κινδύνου, και παρουσιάζονται θέματα όπως το Risk - adjusted performance measurement και RAPM μέθοδοι. 10

12 Διδακτική Ενότητα 7: Πιστωτικός Κίνδυνος Ο πιστωτικός κίνδυνος είναι ο βασικότερος κίνδυνος που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες και η ορθή αναγνώριση, μέτρηση και διαχείρισή του αποτελεί θέμα πρώτης προτεραιότητας για τις τράπεζες. Θα αναλυθούν τα υποδείγματα τραπεζικού κινδύνου και ο πιστωτικός κίνδυνος μεμονωμένων πιστούχων. Διδακτική Ενότητα 8: Προσομοίωση Καταστάσεων Κρίσης-Stress Testing Στην ενότητα περιλαμβάνονται θέματα που σχετίζονται με το Θεσμικό Πλαίσιο που διέπει την Διαχείριση Κινδύνου των Πιστωτικών Ιδρυμάτων, αλλά και την Κεφαλαιακή Επάρκεια των Τραπεζών, η οποία υπολογίζεται με βάση την σχετική Πράξη του Διοικητού της Τράπεζας της Ελλάδος. Η ενότητα περιλαμβάνει επίσης, την περιγραφή της Επιτροπής της Βασιλείας και την ανάλυση των Accord, καθώς και τον υπολογισμό της Κεφαλαιακής Επάρκειας. Εξετάζονται επίσης, οι έννοιες κίνδυνος και απόδοση, ενώ αναφορά γίνεται και στην εναλλακτική χρήση του VaR για τον υπολογισμό της Κεφαλαιακής Επάρκειας. ΘΕΩΡΙΑ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ Διδακτική Ενότητα 1: Ανάλυση Εταιριών, Αποτίμηση και Επιλογή Μετοχών Μέρος Ι Στο πρώτο μέρος της ενότητας Ανάλυση Εταιριών, Αποτίμηση και Επιλογή Μετοχών θα παρουσιάσουμε αναλυτικά τις βασικές τεχνικές υπολογισμού και αποτίμησης της εσωτερικής αξίας μίας μετοχής, αλλά και μιας επιχείρησης ως σύνολο. Επιπρόσθετα, θα εξηγηθούν με σαφή τρόπο, έννοιες όπως, το κόστος κεφαλαίου, αλλά και το σταθμισμένο μέσο κόστος κεφαλαίου, η ταμειακή ροή κεφαλαίου και η ταμειακή ροή επιχείρησης, η οικονομική επιπρόσθετη αξία και άλλες σύγχρονες έννοιες της χρηματοοικονομικής επιστήμης, ενώ θα παρουσιαστούν αναλυτικά τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε μεθόδου, αλλά και οι ομοιότητες και διαφορές που εμφανίζουν οι εναλλακτικές προσεγγίσεις στην αποτίμηση. Βασική έννοια δεν είναι άλλη από την παρούσα αξία και τη διαχρονική αξία, διαμορφωμένη ειδικά για τις ανάγκες ανάλυσης μετοχών και επιχειρήσεων. Παράλληλα, βασικός σκοπός είναι η εισαγωγή του αναγνώστη στον κόσμο των επενδύσεων, έχοντας την δυνατότητα ανάπτυξης αναλυτικής σκέψης, ως πιθανός μέτοχος ή εξωτερικός οικονομικός αναλυτής της επιχείρησης. Διδακτική Ενότητα 2: Ανάλυση Εταιριών, Αποτίμηση και Επιλογή Μετοχών Μέρος ΙΙ Στο δεύτερο μέρος της ενότητας Ανάλυση Εταιριών, Αποτίμηση και Επιλογή Μετοχών θα παρουσιάσουμε αναλυτικά τους δείκτες αποτίμησης των μετοχικών τίτλων, καθώς και τις βασικές, αλλά και τις εναλλακτικές τεχνικές υπολογισμού τους. Επιπρόσθετα, θα εξηγηθούν με σαφή τρόπο έννοιες όπως, ο πολλαπλασιαστής κερδοφορίας, ο πολλαπλασιαστής λογιστικής ή εσωτερικής αξίας, ο δείκτης τιμής προς λειτουργική ταμειακή ροή, και τιμή προς έσοδα ή πωλήσεις. Παράλληλα, θα παρουσιαστούν αναλυτικά τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του κάθε δείκτη, αλλά και οι ομοιότητες και διαφορές που εμφανίζουν οι εναλλακτικές προσεγγίσεις στην αποτίμηση. Ταυτόχρονα, αναλύονται οι διαφορές μεταξύ ανάλυσης εταιρίας και ανάλυσης μετοχής στις κατηγορίες μετοχών και επιχειρήσεων, ενώ εισάγεται και η έννοια για τη συγκριτική αποτίμηση μεταξύ διαφορετικών εταιρειών. Σε πλήρη αντίθεση με τα 11

13 υποδείγματα ταμειακών ροών, τα οποία προτείνουν τρόπους για την εξεύρεση της πραγματικής εσωτερικής αξίας μιας μετοχής ή μιας επιχείρησης, οι δείκτες της σχετικής ή συγκριτικής αποτίμησης μας βοηθούν να συγκρίνουμε στατικά τις μετοχές δύο ή περισσότερων εταιρειών από ένα κλάδο της οικονομίας ή τη συγκριτική αποτίμηση μετοχών και εταιρειών από διαφορετικές χώρες. Παράλληλα, οι δείκτες συγκριτικής αποτίμησης βοηθούν σημαντικά στη λήψη αποφάσεων σε περιπτώσεις εξαγορών και συγχωνεύσεων, αλλά και ανταλλαγής μετοχών μεταξύ δύο ή περισσότερων επιχειρήσεων. Διδακτική Ενότητα 3: Εισαγωγή στην έννοια του χαρτοφυλακίου Σκοπός της συγκεκριμένης διδακτικής ενότητας είναι η κατανόηση της έννοιας του κινδύνου και της απόδοσης ενός αξιόγραφου αρχικά, και στη συνέχεια ενός χαρτοφυλακίου. Στόχος κάθε επένδυσης είναι η αποκόμιση κέρδους, και το κέρδος είναι αποτέλεσμα της χρηματικής απόδοσης. Ο κίνδυνος που χαρακτηρίζει μια επένδυση είναι ανάλογος της πιθανότητας αποκόμισης κέρδους. Στην παρούσα ενότητα θα αναπτυχθούν τα εργαλεία της χρηματοοικονομικής θεωρίας, τα οποία χρησιμεύουν στη μελέτη των οικονομικών αναλυτών για τη διερεύνηση του κινδύνου μιας επένδυσης. Κατανοώντας την έννοια της προσδοκώμενης απόδοσης, της τυπικής απόκλισης, της διακύμανσης και του βαθμού συσχέτισης, είναι πιο εύκολο για τον αναγνώστη να αξιολογήσει την απόδοση και τον κίνδυνο μιας χρηματικής επένδυσης. Διδακτική Ενότητα 4: Στρατηγικές Διαχείρισης Χαρτοφυλακίου Μετοχών Μέρος Ι Στη διαχείριση χαρτοφυλακίου μετοχών θα παρουσιάσουμε αναλυτικά τις βασικές τεχνικές παθητικής και ενεργητικής διαχείρισης χαρτοφυλακίων μετοχών. Στην παθητική διαχείριση χαρτοφυλακίου θα αναλυθούν τόσο η τεχνική της πλήρους αναπαραγωγής (full replication) δεικτών (benchmarks), όσο και η διαδικασία δειγματοληψίας (sampling) και της τεχνικής αριστοποίησης, μέσω μεγιστοποίησης των προσδοκώμενων αποδόσεων ή της ελαχιστοποίησης της τυπικής απόκλισης των χαρτοφυλακίων και του σφάλματος. Στην ενεργητική διαχείριση θα αναλυθούν οι τεχνικές της επιλογής μετοχών (stock picking), market timing και shifting funds, της αλλαγής θέσεων σε κλάδους, βάσει της χρήσης θεμελιώδους ανάλυσης, και το πως τα κριτήρια ανάπτυξης (growth), αξίας (value), πολλαπλασιαστών κερδοφορίας (P/E), και ευαισθησίας ως προς τις οικονομικές μεταβλητές, επηρεάζουν τις τεχνικές διάρθρωσης των χαρτοφυλακίων. Διδακτική Ενότητα 5: Στρατηγικές Κατανομής των Επενδυτικών Πόρων Στις στρατηγικές κατανομής των επενδυτικών πόρων (asset allocation) θα αναλύσουμε διεξοδικά και θα παρουσιάσουμε τόσο την ολοκληρωμένη κατανομή των επενδυτικών πόρων (integrated asset allocation) που βασίζεται στην καινοτομική εργασία του William F. Sharpe, όσο και τη στρατηγική (strategic asset allocation). Στη συνέχεια, θα περιγράψουμε δύο ακόμη στρατηγικές κατανομής επενδυτικών πόρων, την τακτική κατανομή (tactical asset allocation) στη διαχείριση των χαρτοφυλακίων, αλλά και την ασφαλισμένη κατανομή (insured asset allocation). Τέλος, θα εξηγήσουμε τα πιθανά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που προσφέρουν στη μείωση του κινδύνου και στην αλλαγή θέσεων μεταξύ μετοχών, κλάδων και αγορών οι παραπάνω στρατηγικές κατανομής, καθώς και τη χρονική επιλογή της εκάστοτε στρατηγικής. 12

14 Διδακτική Ενότητα 6: Αποδοτικότητα ενός χαρτοφυλακίου Στη συγκεκριμένη Διδακτική Ενότητα θα εξεταστούν θέματα, όπως η αναμενόμενη απόδοση, ο κίνδυνος χαρτοφυλακίου, το πότε ένα χαρτοφυλάκιο θεωρείται αποδοτικό, καθώς και το σύνορο του αποδοτικού χαρτοφυλακίου. Διδακτική Ενότητα 7: Αξιολόγηση της Αποδοτικότητας ενός Χαρτοφυλακίου Σκοπός της συγκεκριμένης διδακτικής ενότητας είναι η κατανόηση της έννοιας της αποδοτικότητας ενός χαρτοφυλακίου. Με τη λέξη χαρτοφυλάκιο εννοούμε το σύνολο κάθε είδους επενδύσεων, όπου ένας ιδιώτης, επιχείρηση ή οργανισμός έχει κατανείμει τα διαθέσιμα, για επενδυτικούς σκοπούς, κεφάλαιά του. Κύριο μέλημα των διαχειριστών χαρτοφυλακίων (portfolio managers) αποτελεί η βελτίωση της απόδοσης των επενδύσεών τους. Για να πραγματοποιηθεί αυτό, πρέπει να αποτιμήσουν τον βαθμό στον οποίο τα κίνητρα που έθεσαν έχουν επιτευχθεί. Σε αυτό το πλαίσιο, η αξιολόγηση θα πρέπει να δείχνει κατά πόσο το χαρτοφυλάκιο πέτυχε αποδόσεις μεγαλύτερες ή μικρότερες από την μέση απόδοση της αγοράς. Η δυνατότητα διαφοροποίησης, με την έννοια του περιορισμού ή της εξάλειψης του μη συστηματικού κινδύνου, και η επιλογή των κατάλληλων χρεογράφων την σωστή στιγμή, αποτελούν βήματα τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε αποδόσεις μεγαλύτερες από εκείνες που, κατά μέσο όρο, επικρατούν στην αγορά. Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο παρουσιάζονται επίσης οι βασικότερες έννοιες που χρειάζονται, ώστε να γίνει αντιληπτός ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόζεται η αξιολόγηση ενός χαρτοφυλακίου. Διδακτική Ενότητα 8: Σχέση απόδοσης και κινδύνου ενός χαρτοφυλακίου Στη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα θα γίνει ανάλυση της σχέσης απόδοσης και κινδύνου για αποδοτικά χαρτοφυλάκια. Θα προσδιορίσουμε και θα μετρήσουμε τον χρηματοοικονομικό κίνδυνο. Ακόμα θα εξετάσουμε κάποια εργαλεία με τα οποία μπορούμε να διευθύνουμε το χρηματοοικονομικό κίνδυνο. Γνωρίζουμε ότι μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο κάνοντας διαφοροποίηση χαρτοφυλακίου. Ο βαθμός μείωσης του κινδύνου εξαρτάται από το βαθμό συσχέτισης μεταξύ των αποδόσεων και του αριθμού των μετοχών που περιλαμβάνονται σ' αυτό. Θα εξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα αποτελεσματικό χαρτοφυλάκιο, καθώς και ποιος είναι ο βέλτιστος βαθμός διαφοροποίησης του χαρτοφυλακίου. Διδακτική Ενότητα 9: Το υπόδειγμα αποτίμησης παγίων περιουσιακών στοιχείων και η εκτίμηση του υποδείγματος της αγοράς Στη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα θα εξετάσουμε τις βασικές αρχές του υποδείγματος αποτίμησης παγίων περιουσιακών στοιχείων και θα προβούμε στην δημιουργία ενός γενικευμένου υποδείγματος που στηρίζεται στην βασική παραδοχή ότι οι τιμές των μετοχών αυξάνονται ή μειώνονται κάτω από την επίδραση ενός κοινού παράγοντα και μιας κοινής δημιουργικής διαδικασίας, που μπορεί να προέρχεται από αιτίες ή εξελίξεις οικονομικού, πολιτικού ή διεθνούς χαρακτήρα. 13

15 Διδακτική Ενότητα 10: Προσδιορισμός της Ελάχιστης Απαιτούμενης Απόδοσης (Κόστος Κεφαλαίου) για την Αξιολόγηση Επενδύσεων στα πλαίσια των αρχών του χαρτοφυλακίου Στην συγκεκριμένη διδακτική ενότητα θα ασχοληθούμε με τον προσδιορισμό της ελάχιστης απόδοσης που απαιτείται για να αναληφθεί μια απόφαση στα πλαίσια των αρχών της θεωρίας του Χαρτοφυλακίου. Διδακτική Ενότητα 11: Αρχές διαμόρφωσης και πολιτικές συγκρότησης χαρτοφυλακίου ενός χρηματοοικονομικού οργανισμού Στη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα αναλύονται οι παράγοντες διαμόρφωσης ενός χαρτοφυλακίου, δηλαδή ο βαθμός ρευστότητάς του και ο σχετικός βαθμός ρευστότητας του ενεργητικού σε σχέση με το παθητικό του ισολογισμού. Οι παράγοντες αυτοί αποτελούν τη βάση της χρηματοοικονομικής πολιτικής. Διδακτική Ενότητα 12: Χρηματοοικονομικά παράγωγα και διαχείριση κινδύνου Στη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα θα ασχοληθούμε με τη διαχείριση του κινδύνου. Η ανάλυσή μας θα επικεντρωθεί στη χρήση προθεσμιακών συμβολαίων και δικαιωμάτων. Επίσης, θα αναφερθούμε στην κάλυψη συναλλαγματικού κινδύνου παρουσιάζοντας και αξιολογώντας τις τρεις βασικές μεθόδους αντιστάθμισης που αναφέρονται στη χρήση προθεσμιακών συμβολαίων, στη δραστηριοποίηση στην αγορά χρήματος και στη χρήση δικαιωμάτων. ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΠΑΡΑΓΩΓΑ Διδακτική Ενότητα 1: Εισαγωγή στα παράγωγα προ όντα και τις αγορές διαπραγμάτευσης Στην παρούσα διδακτική ενότητα θα κάνουμε μία εισαγωγή στις έννοιες των παραγώγων. Θα εξετάσουμε τους βασικούς τύπους παράγωγων προ όντων, καθώς και τα αγαθά στα οποία μπορούν να βασιστούν. Τέλος, θα μιλήσουμε για τα παράγωγα που διαπραγματεύονται στην ελληνική αγορά και θα αναφέρουμε τους βασικούς τρόπους χρήσης τους, σε εισαγωγικό επίπεδο. Διδακτική Ενότητα 2: Τα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης Στην εν λόγω διδακτική ενότητα θα κάνουμε μια εκτενή περιγραφή των Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης. Θα μιλήσουμε για τα χαρακτηριστικά των συμβολαίων ΣΜΕ, καθώς και τα ειδικά χαρακτηριστικά των ΣΜΕ στο δείκτη FTSE/ASE-20 και FTSE/ASE Mid-40. Θα δούμε τη συμπεριφορά των τιμών ΣΜΕ, τα διαγράμματα Κερδών/Ζημιών στη λήξη των συμβολαίων και θα διαχωρίσουμε μεταξύ της πράξης σε ΣΜΕ και της έννοιας της θέσης ΣΜΕ. Διδακτική Ενότητα 3: Η Διαπραγμάτευση των Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης Σε αυτήν τη διδακτική ενότητα θα περιγράψουμε αναλυτικά τον τρόπο που διαπραγματεύονται τα ΣΜΕ στο ΧΠΑ. Θα δούμε πως εισάγονται εντολές, τα είδη των εντολών, πως κτίζεται το βιβλίο εντολών, καθώς και τον ρόλο των ειδικών διαπραγματευτών. 14

16 Διδακτική Ενότητα 4: Η Εκκαθάριση των Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης Στη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα θα περιγράψουμε τις διαδικασίες εκκαθάρισης των συναλλαγών σε ΣΜΕ. Θα δούμε την καθημερινή αποτίμηση των θέσεων, τα περιθώρια ασφάλισης, τις προμήθειες των συναλλαγών και τα ημερήσια δεδομένα από τις πράξεις στο ΧΠΑ. Διδακτική Ενότητα 5: Στρατηγικές με ΣΜΕ σε Δείκτες Στη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα θα περιγράψουμε διάφορους τρόπους με τους οποίους μπορεί ένας επενδυτής να χρησιμοποιήσει ΣΜΕ σε δείκτες. Θα δούμε το αποτέλεσμα μόχλευσης που προσφέρουν τα ΣΜΕ, τη τακτική της μετακύλισης συμβολαίων, διάφορες κερδοσκοπικές στρατηγικές και μεθόδους αντιστάθμισης του συστηματικού κινδύνου. Διδακτική Ενότητα 6: Χρηματιστηριακά Δικαιώματα Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να παρουσιαστούν τα χαρακτηριστικά των δικαιωμάτων προαίρεσης, τα οποία έχουν να κάνουν με τη χρηματιστηριακή διαπραγμάτευσή τους. Διδακτική Ενότητα 7: Χρήση και Ιδιότητες των Δικαιωμάτων Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι εξηγήσουμε τους τρόπους χρήσης των δικαιωμάτων και να εξετάσουμε τις ιδιότητες των τιμών τους. Διδακτική Ενότητα 8: Στρατηγικές με Δικαιώματα Προαίρεσης Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να εξηγηθεί πώς τα δικαιώματα προαίρεσης μπορούν να συνδυαστούν είτε με υποκείμενες μετοχές, είτε μεταξύ τους δημιουργώντας ένα πλήθος από στρατηγικές κατάλληλες για πολύ εξειδικευμένες προσδοκίες. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Διδακτική Ενότητα 1: Εισαγωγή στην έννοια του κινδύνου Σκοπός της συγκεκριμένης διδακτικής ενότητας είναι η κατανόηση της έννοιας του κινδύνου και της απόδοσης ενός χαρτοφυλακίου. Προκειμένου να αξιολογηθεί ορθά εκ των προτέρων μια χρηματική επένδυση, θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν τα κατάλληλα εργαλεία μέτρησης της προσδοκώμενης απόδοσης και του κινδύνου. Ο αναλυτής των χρηματοοικονομικών επενδύσεων θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένος με την έννοια του κινδύνου και κατ επέκταση του συντελεστή β που αποτελεί μέτρο υπολογισμού του συστηματικού κινδύνου. Στη θεωρία των χρηματοοικονομικών έχει αποδειχθεί ότι ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέτρα υπολογισμού του κινδύνου της απόδοσης ενός χρεογράφου είναι ο συντελεστής β. Διδακτική Ενότητα 2: Υποδείγματα αξιολόγησης κεφαλαιακών στοιχείων Σκοπός της συγκεκριμένης διδακτικής ενότητας είναι η κατανόηση των θεωριών αποτίμησης των κεφαλαιακών στοιχείων. Το βασικό εργαλείο των νέων χρηματοοικονομικών θεωριών αξιολόγησης 15

17 των επενδύσεων αποτελούν δυο κυρίως υποδείγματα, το υπόδειγμα αποτίμησης κεφαλαιακών στοιχείων και το υπόδειγμα αντισταθμιστικής αποτίμησης. Τα δύο υποδείγματα αποτελούν ιδιαίτερης σημασίας εργαλεία στη θεωρία των χρηματοοικονομικών διότι δίνουν τη δυνατότητα στους οικονομικούς ερευνητές να προβλέψουν, με αρκετή ακρίβεια, τη σχέση που θα δημιουργηθεί μεταξύ του κινδύνου ενός περιουσιακού στοιχείου και της προσδοκώμενης απόδοσης. Εξετάζουν τον κίνδυνο και την απόδοση μεμονωμένων αξιόγραφων, τα οποία αποτελούν μέρος ενός μεγαλύτερου χαρτοφυλακίου. Τα εν λόγω δύο υποδείγματα, παρόλο που δεν υποστηρίζονται εξ ολοκλήρου από εμπειρικές αποδείξεις, είναι ευρέως χρησιμοποιούμενα για τις προβλέψεις, λόγω της ικανοποιητικής ακρίβειας που έχουν σε πολλές σημαντικές εφαρμογές. Διδακτική Ενότητα 3: Χρηματοοικονομικά Παράγωγα Σκοπός της συγκεκριμένης ενότητας είναι η κατανόηση των βασικών αρχών των τίτλων παραγώγων. Οι τίτλοι ή και τα συμβόλαια των οποίων η υπόσταση και η αξία στηρίζεται στην αξία κάποιου άλλου στοιχειώδους τίτλου καλούνται τίτλοι παραγώγων ή παράγωγα αξιόγραφα. Τα προθεσμιακά συμβόλαια, ανάλογα με την κατηγοριοποίησή τους, μπορούν να διαπραγματευτούν τόσο στο χρηματιστήριο, όσο και έξω-χρηματιστηριακά. Στην παρούσα ενότητα θα αναπτυχθούν οι έννοιες των προθεσμιακών συμβολαίων και των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης. ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Διδακτική Ενότητα 1: Εισαγωγή στην Φιλοσοφία της Τεχνικής Ανάλυσης Στη πρώτη ενότητα θα κάνουμε μία γενική εισαγωγή στην έννοια της τεχνικής ανάλυσης, καθώς επίσης και στις βασικές αρχές που την διέπουν. Στη συνέχεια, θα γίνει ο βασικός διαχωρισμός μεταξύ της τεχνικής ανάλυσης και της θεμελιώδους ανάλυσης. Επίσης, θα γίνει αναφορά στους βασικούς τρόπους διαγραμματικής αναπαράστασης που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο αναλυτής για να προσεγγίσει τεχνικά την αγορά, καθώς επίσης και την τεράστια σημασία του όγκου συναλλαγών στα εν λόγω διαγράμματα. Διδακτική Ενότητα 2: Βασικές Αρχές Κατεύθυνσης (Trend) Στη δεύτερη ενότητα θα αναφερθούμε στις βασικές αρχές κατεύθυνσης της αγοράς, την σημασία που έχουν για τον τεχνικό αναλυτή και τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να προσεγγίζονται. Έτσι, θα προχωρήσουμε πιο βαθιά σε έννοιες και μηχανισμούς της τεχνικής ανάλυσης. Διδακτική Ενότητα 3: Σχηματισμοί Τιμών (Price Formations) Στην τρίτη ενότητα θα αναφερθούμε στις δυο κύριες κατηγορίες σχηματισμών τιμών και τους κυριότερους τύπους που συναντά ο τεχνικός αναλυτής. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της τεχνικής ανάλυσης αποτελούν, χωρίς αμφιβολία, οι σχηματισμοί τιμών. Αυτό συμβαίνει γιατί οι εν λόγω σχηματισμοί μπορούν να προβλέψουν με ασφάλεια την αντιστροφή (σχηματισμοί αντιστροφής) ή την συνέχιση (σχηματισμοί συνέχισης) της προ πάρχουσας τάσης της αγοράς, καθώς επίσης και να καθορίσουν τις ελάχιστες τιμές στόχους για τον τεχνικό αναλυτή. Αντιλαμβάνεται κανείς την χρησιμό- 16

18 τητά τους και τα πλεονεκτήματα όπου έχουν για τους αναλυτές, οι οποίοι μπορούν να αναγνωρίσουν τέτοιους σχηματισμούς εν τη γενέσει τους. Διδακτική Ενότητα 4: Κινητοί Μέσοι (Moving Averages) Στην τέταρτη ενότητα θα αναφερθούμε στους κινητούς μέσους, τις διαφορετικές μορφές με τις οποίες αυτοί εμφανίζονται και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να τους χρησιμοποιήσουν οι τεχνικοί αναλυτές. Προσεγγίζοντας τα αυτοματοποιημένα συστήματα τεχνικής ανάλυσης, ο συνδετικός κρίκος βρίσκεται στους κινητούς μέσους. Η συγκεκριμένη τεχνική, παρά την απλότητα που διακρίνει την προσέγγισή της, αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της τεχνικής ανάλυσης και χρησιμοποιείται με πλήθος παραλλαγών και τεχνικών από τους τεχνικούς αναλυτές. Αυτό συμβαίνει γιατί η συγκεκριμένη τεχνική δεν είναι υποκειμενική και τα αποτελέσματά της είναι άμεσα συγκρίσιμα και ορατά από τρίτους παρατηρητές. Διδακτική Ενότητα 5: Χρήση των Ταλαντωτών (Price Oscillators) Στην πέμπτη ενότητα θα αναφερθούμε στους ταλαντωτές τιμών, τις διαφορετικές μορφές με τις οποίες αυτοί εμφανίζονται και τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να τους χρησιμοποιήσουν οι τεχνικοί αναλυτές. Μετά τους κινητούς μέσους, το επόμενο βήμα για την προσέγγιση των αυτοματοποιημένων συστημάτων τεχνικής ανάλυσης, βρίσκεται στους ταλαντωτές τιμών. Η συγκεκριμένη τεχνική διακρίνεται από έναν μεγαλύτερο βαθμό πολυπλοκότητας, αλλά παρέχει στον τεχνικό αναλυτή πλήθος πληροφοριών, οι οποίες σε συνδυασμό με τις παραδοσιακές μορφές τεχνικής ανάλυσης που εξετάσαμε προηγούμενα μπορούν να επιφέρουν εντυπωσιακά αποτελέσματα στην προσέγγιση της μελλοντικής πορείας της αγοράς. Διδακτική Ενότητα 6: Χρονικοί Κύκλοι (Time Cycles) Στην έκτη ενότητα θα αναφερθούμε στις βασικές έννοιες των χρονικών κύκλων των τιμών και τα βήματα, που πρέπει να ακολουθήσει ο τεχνικός αναλυτής, ώστε η ανάλυσή του να έχει εγκυρότητα. Κατά την πάροδο του χρόνου το ερώτημα της ύπαρξης χρονικών κύκλων έχει αποτελέσει σημείο τριβής μεταξύ των οικονομολόγων και άλλων επιστημόνων. Στην οικονομική και κοινωνική ζωή υπάρχουν οικονομικοί κύκλοι, οι οποίοι με τη σειρά τους προκαλούν κυκλικές συμπεριφορές στην χρηματιστηριακή αγορά. Σίγουρα δεν υπάρχουν τόσοι κύκλοι όσοι υποστηρίζουν οι οπαδοί της θεωρίας των χρονικών κύκλων. Παρόλα αυτά, η στατιστική ανάλυσή τους, μας δίνει το αποτέλεσμα ότι χρονικοί κύκλοι υπάρχουν σε πολλά οικονομικά δεδομένα. Διδακτική Ενότητα 7: Κυματική Θεωρία του Elliott (Elliott Wave Theory) Στην έβδομη ενότητα θα γίνει εκτενής περιγραφή της θεωρίας του Dow (Dow Theory), η οποία αποτελεί και τη βάση της τεχνικής ανάλυσης. Στη συνέχεια, θα γίνει αναφορά στην κυματική θεωρία του Elliot, στα χαρακτηριστικά των κυμάτων, καθώς επίσης, και στη θεωρία του Fibonacci, η οποία συνδέεται άμεσα με την θεωρία του Elliot. Ο Charles Dow θεωρείται ο πατέρας της τεχνικής ανά- 17

19 λυσης. Ο λόγος για αυτή την παραδοχή οφείλεται στο γεγονός ότι τα εργαλεία και οι τρόποι, που βρίσκονται κάτω από τη σκεπή του όρου τεχνική ανάλυση, προέρχονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο από την θεωρία του Dow. Η κυματική θεωρία του Elliott παρουσιάστηκε το 1938 και χρησιμοποιεί το θεωρητικό υπόβαθρο της θεωρίας του Dow. Μεγάλο μέρος από το υλικό το οποίο χρησιμοποιεί ο Elliott ταιριάζει απόλυτα με τη θεωρία του Dow. Η κυματική θεωρία προχωρά ένα βήμα παραπέρα από την παραδοσιακή τεχνική ανάλυση προσδίδοντας μια συνολική εικόνα της αγοράς. Διδακτική Ενότητα 8: Η Τεχνική Ανάλυση και Επενδυτική Ψυχολογία (Technical Analysis & Investment Psychology) Στην όγδοη ενότητα θα αναφερθούμε διεξοδικά σε κανόνες που θα πρέπει να διέπουν τον τεχνικό αναλυτή, για να επιτυγχάνει και να συνδυάζει ουσία και αποτελεσματικότητα. Παραθέτονται απόψεις μερικών από τους διασημότερους διαχειριστές και τεχνικούς αναλυτές της εποχής μας. Το συγκεκριμένο κεφάλαιο, διαφέρει σε σχέση με τα προηγούμενα, στο γεγονός ότι δεν ασχολείται με τα τεχνικά στοιχεία της αγοράς, αλλά με τις προσωπικές αδυναμίες του τεχνικού αναλυτή. Γίνεται έτσι μια προσέγγιση της επενδυτικής ψυχολογίας. 16. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ 18