ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ Λ. Δ. ΚΙΝΑΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Λ. Δ.

Transcript

1 ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΠΕΚΙΝΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ Λ. Δ. ΚΙΝΑΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΙΜΕΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Λ. Δ. ΚΙΝΑΣ (2008) Α. Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ ΚΑΙ Η ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Εξέλιξη των μακροοικονομικών μεγεθών Η Κίνα κατάφερε το 2008 να ξεπεράσει, σχεδόν ανώδυνα, τις επιπτώσεις από μεγάλες φυσικές καταστροφές που έπληξαν τη χώρα καθώς και άντεξε τις πρώτες συνέπειες που προκλήθηκαν από την διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση. Η εικόνα που επικρατεί όσον αφορά τους ρυθμούς ανάπτυξης, την εξέλιξη των τιμών, την απασχόληση και τους όρους διεθνών συναλλαγών, δείχνει, ότι η οικονομία της Κίνας δεν κινδυνεύει άμεσα από απότομους κλυδωνισμούς. Βέβαια, ορισμένα μακροοικονομικά μεγέθη βρίσκονται σε φάση φθίνουσας πορείας, όμως, αυτά εξακολουθούν να βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα, εάν αυτά, μάλιστα, συγκριθούν και με τα αντίστοιχα μεγέθη των δυτικών οικονομιών στην παρούσα συγκυρία. Οι επιπτώσεις της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης στο τραπεζικό σύστημα της Κίνας παρέμειναν πολύ περιορισμένες, το οποίο οφείλεται αφενός στη χαμηλή προσφορά εξελιγμένων τραπεζικών προϊόντων και αφετέρου στην ύπαρξη ελέγχων στη ροή κεφαλαίων, γεγονός που περιορίζει σημαντικά τη δυνατότητα κίνησής τους από και προς το εξωτερικό. Έτσι, οι κινεζικές τράπεζες είχαν επενδύσει μόνο το 3,7% των συνολικών τους περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό, ενώ και οι προβλέψεις τους για πιθανές ζημίες είχαν κινηθεί σε υψηλά επίπεδα. Εξάλλου, τα πολύ υψηλά συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας απέτρεψαν την έλλειψη ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας. Αυτό που επισημαίνεται, ωστόσο, είναι ότι οι τράπεζες θα επηρεασθούν από τον αντίκτυπο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης στην πραγματική οικονομία της χώρας, στις εξαγωγές και στις επενδύσεις. Παράλληλα με τη βούληση των Ευρωπαίων ηγετών να στηρίξουν το τραπεζικό σύστημα, η Ιαπωνία, η Ν. Κορέα και η Κίνα συμφώνησαν, με τη βοήθεια του ΔΝΤ, τη δημιουργία ενός ταμείου αρωγής στις τράπεζες της περιοχής. Ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ ανήλθε κατά τους πρώτους εννέα μήνες του έτους στο 9,9% που αποτελεί μεν το χαμηλότερο και το πρώτο μονοψήφιο ποσοστό της 17/Floor, The PLACE TOWER, The Place, No.9 Guang Hua Lu, Chao Yang District, Beijing , P.R.China Τηλ.: +86 (0) , Fax: +86 (0)

2 τελευταίας πενταετίας, είναι, όμως, ελαφρώς υψηλότερο από το μέσο ποσοστό ανάπτυξης από το 1978, που ανοίχτηκε η αγορά της Κίνας, μέχρι τώρα. Για το 2009, ο ΟΟΣΑ εκτιμάει αύξηση του ΑΕΠ της Κίνας κατά 8% ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα εμφανίζεται περισσότερο απαισιόδοξη και κατεβάζει το ποσοστό στο 7,5%. Στους κυβερνητικούς κύκλους της Κίνας οι εκτιμήσεις κινούνται ανάμεσα σε 8% και 9,3%. Το 2007, το ΑΕΠ ανήλθε σε 24,66 τρις Γιουάν, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 11,9%, σε σύγκριση με το Όχημα για τη δυναμική ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας απετέλεσε η στρατηγική που ακολουθεί η Κίνα στον τομέα προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, σε συνδυασμό με τις υψηλές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου που υλοποιεί και τα εξαγωγικά πλεονάσματα που πετυχαίνει. Προκειμένου να τονωθεί το μέγεθος της κατανάλωσης, ώστε να επιτευχθεί ισορροπημένη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, σε μακροχρόνια βάση, η κυβέρνηση αποφάσισε, το νέο μοντέλο ανάπτυξης να βασίζεται, στην εναρμόνιση του συνδυασμού και των τριών βασικών μεγεθών, ήτοι της κατανάλωσης, των επενδύσεων και των εξαγωγών. Πτώση εμφάνισε ο γενικός δείκτης βιομηχανικής παραγωγής, ο οποίος τον Οκτώβριο 2008 αυξήθηκε κατά 8,2%, ενώ τον αντίστοιχο μήνα του 2007 αυτός αυξήθηκε κατά 9,7%. Σημειώνεται, ότι τον Μάρτιο του 2008 ο δείκτης είχε παρουσιάσει αύξηση κατά 17,8%. Η μεγαλύτερη αναπτυσσόμενη χώρα του κόσμου, η Κίνα, κατάφερε να τιθασεύσει την απότομη αύξηση του τιμαρίθμου στα τρόφιμα και στις κατοικίες που επικράτησε κατά το πρώτο εξάμηνο του Από τον Μάιο μέχρι τώρα ο ΓΔΤΚ δείχνει συνεχή φθίνουσα πορεία. Τον Οκτώβριο ο ΓΔΤΚ ανερχόταν στο 4%. Η αύξηση στις τιμές τροφίμων το 2008 σε συνδυασμό και με την ψυχολογία που έχει δημιουργηθεί εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης, οδήγησε σε σχετική συρρίκνωση της κατανάλωσης, δεδομένου και ότι οι δαπάνες για τρόφιμα αποτελούν στην Κίνα μεγάλο ποσοστό στις συνολικές δαπάνες των νοικοκυριών. Κατά τους πρώτους 10 μήνες του έτους δημιουργήθηκαν συνολικά 10,2 εκατομ. νέες θέσεις εργασίας, όσο ήταν δηλαδή και ο στόχος της κυβέρνησης αλλά για ολόκληρο το έτος. Αναμένεται, όμως, ότι, λόγω της αναμενόμενης διεθνούς ύφεσης, η ανεργία θα αυξηθεί σε περιοχές και κλάδους που σχετίζονται με την εξαγωγική δραστηριότητα, ιδιαίτερα στις νοτιοανατολικές παράκτιες περιοχές της χώρας και σε τομείς χαμηλής τεχνολογίας και έντασης εργασίας. Για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, οι τοπικές κυβερνήσεις λαμβάνουν συνεχώς νέα μέτρα που στοχεύουν στην αναδιάρθρωση της παραγωγής, στην καταπολέμηση της ανεργίας και στην δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Οι συνολικές εξαγωγές της Κίνας ανήλθαν κατά τους πρώτους 10 μήνες του έτους σε 1,2 τρις $ ΗΠΑ παρουσιάζοντας αύξηση κατά 22%, ενώ οι αντίστοιχες εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 28% και έφτασαν τα 986 δις $ ΗΠΑ. Το εμπορικό πλεόνασμα ανήλθε σε 216 δις $ ΗΠΑ (+2%). Το πλεόνασμα από το διμερές εμπόριο με την ΕΕ αυξήθηκε κατά 23%, με τις ΗΠΑ κατά 8% και με την Ιαπωνία κατά 27%. Η ισχυρή και συνεχής διεισδυτικότητα των κινεζικών προϊόντων στις περισσότερες χώρες του κόσμου έχουν καταστήσει, πλέον, την αγορά της Κίνας κανόνα για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων παγκοσμίως. Τα συναλλαγματικά αποθέματα έφτασαν στο τέλος Σεπτεμβρίου το αστρονομικό ποσό των 1,9 τρις $ ΗΠΑ, τα οποία είναι και τα μεγαλύτερα στον κόσμο. 2

3 Καθότι η οικονομική ανάπτυξη στη χώρα στηρίζεται κυρίως στην εγχώρια κατανάλωση, στις επενδύσεις και στις εξαγωγές (το 2007 οι εξαγωγές αντιπροσώπευαν το 16% της αύξησης του ΑΕΠ) και καθώς η ζήτηση φθίνει διεθνώς, αναμένεται, ότι η Κίνα, στο επόμενο διάστημα, θα γνωρίσει χαμηλότερους ρυθμούς αύξησης των εξαγωγών της προς τους βασικούς της οικονομικούς εταίρους, δηλ. τις ΗΠΑ και την ΕΕ, όπου και κατευθύνεται το 40% των εξαγωγών της χώρας. Εκτιμάται μάλιστα, ότι οι κινεζικές εξαγωγές θα μειώνονται κατά 4,75% για μείωση κάθε μίας ποσοστιαίας μονάδας του ΑΕΠ των ΗΠΑ. Ήδη, στα τρία πρώτα τρίμηνα του έτους οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 22,3%, ήτοι κατά 4,8% λιγότερο απ ότι στο ίδιο διάστημα του προηγούμενου έτους. Η απότομη ανατίμηση του Γιουάν Κίνας έναντι των βασικών νομισμάτων, ιδιαίτερα στους τέσσερις τελευταίους μήνες, αναμένεται ότι θα επιδεινώσει περαιτέρω τις κινεζικές εξαγωγές. Στους εννέα πρώτους μήνες του έτους το Γιουάν ανατιμήθηκε έναντι του δολ. ΗΠΑ περ. κατά 7%, του ευρώ περ. κατά 9% και της αγγλικής στερλίνας περ. κατά 20%. Μόλις, πρόσφατα (μέσα Δεκεμβρίου), και υπό το βάρος των συνεπειών στις εξαγωγές, το Γιουάν άρχισε πάλι να διολισθαίνει σημαντικά έναντι του Ευρώ. Ο ρυθμός εισροής επενδύσεων στην Κίνα παρουσιάζει σχετική κάμψη. Εκτιμάται ότι, καθώς οι οικονομίες των ΗΠΑ και της ΕΕ θα περνούν σε ύφεση, το διεθνές κεφάλαιο θα αποσύρεται από τις αναπτυσσόμενες και θα επιστρέφει στις αναπτυγμένες χώρες. Ήδη η εισροή επενδύσεων στην Κίνα το Σεπτέμβριο του 2008 ήταν μόνο 6,64 δισ. δολάρια ΗΠΑ, ενώ ο μηνιαίος μέσος όρος εισροής κατά τους οκτώ πρώτους μήνες του έτους ήταν 8,3 δισ. Συνολικά, στους εννέα πρώτους μήνες του έτους, οι ξένες άμεσες επενδύσεις ανήλθαν σε 74,4 δις δολ. ΗΠΑ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 39,9%. Υπολογίζοντας και το μήνα Οκτώβριο οι ξένες άμεσες επενδύσεις ανήλθαν σε 81,1 δις $ ΗΠΑ, εμφανίζοντας αύξηση κατά 35%. Επισημαίνεται, ότι στους 6 πρώτους μήνες του έτους η αύξηση ήταν 45,6%. Παρά την καθαρή αύξηση κατά 6,3% του κατά κεφαλήν διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών στα αστικά κέντρα στο πρώτο εξάμηνο του 2008, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα πέρσι, και την αντίστοιχη εξέλιξη στην καταναλωτική δαπάνη (καθαρή αύξηση 5,7%), οι κινέζοι καταναλωτές δείχνουν επιφυλακτικοί, κυρίως σε σχέση με δαπάνες για είδη πολυτελείας και την αγορά κατοικίας. Σημειώνεται, ότι οι πωλήσεις αυτοκινήτων μειώθηκαν το Σεπτέμβριο για δεύτερο συνεχόμενο μήνα, ενώ και κατά την πρόσφατη διεθνή έκθεση ειδών πολυτελείας στη Σαγκάη, οι καταναλωτές έδειξαν ιδιαίτερα συγκρατημένοι, σε σχέση με προηγούμενα έτη. Η αναμονή της διεξαγωγής των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων στο Πεκίνο οδήγησε σε άνθηση της οικοδομικής δραστηριότητας και των έργων υποδομής, με αντίστοιχη αύξηση των τιμών στα ενοίκια και στις τιμές αγοράς κατοικίας. Στην περίοδο μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες, η μεν οικοδομική δραστηριότητα μειώθηκε σχετικά γρήγορα οι δε τιμές, όμως, εξακολουθούν να παραμένουν ψηλά και να απορροφούν σημαντικό μέρος από τον προϋπολογισμό των νοικοκυριών, το οποίο έρχεται εις βάρος άλλων καταναλωτικών δαπανών. Πάντως, ο μεγάλος πληθυσμός της χώρας, η συνεχιζόμενη ανάπτυξη με υψηλούς ρυθμούς και η εφαρμοζόμενη από την κυβέρνηση χαλαρή νομισματική πολιτική, προδιαγράφουν ένα μεγάλο δυναμικό για σημαντική αύξηση της κατανάλωσης στο μέλλον. 3

4 Οικονομική πολιτική 2009 Για το 2009, οι κατευθύνσεις της κυβέρνησης, προκειμένου να εξασφαλιστεί υψηλή ανάπτυξη και να ελαχιστοποιηθούν οι συνέπειες από την χρηματοπιστωτική κρίση, εστιάζονται, περισσότερο, στην ώθηση της ζήτησης και στην αναδιάρθρωση της οικονομίας. Η κυβέρνηση προτίθεται να προχωρήσει σε μέτρα που θα συμβάλουν στην δημιουργία θέσεων εργασίας, στην ανάπτυξη της υπαίθρου, στην βελτίωση της εκπαίδευσης, στην ανάπτυξη του τομέα υπηρεσιών, στην βελτίωση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, στην προστασία του περιβάλλοντος, στην ανάπτυξη τεχνολογικών καινοτομιών, στην προστασία της ιδιοκτησίας και στην αναβάθμιση της δημόσια διοίκησης. Επιπλέον μέτρα, όπως η μεταρρύθμιση του συστήματος ΦΠΑ και τιμολόγησης των πετρελαιοειδών, αναμένεται, ότι θα ενισχύσουν άμεσα την κατανάλωση. Προς τούτο, η κυβέρνηση ανακοίνωσε στις 9 Νοεμβρίου ένα χρηματοδοτικό πακέτο 586 δις. $ ΗΠΑ και στις 26 Νοεμβρίου προέβη σε μείωση των βασικών επιτοκίων κατά 1,08 ποσοστιαίες μονάδες. Επιπλέον, κατά επόμενο διάστημα, η κυβέρνηση θα εφαρμόζει ενεργή δημοσιονομική πολιτική (με έμφαση στις δημόσιες επενδύσεις) σε συνδυασμό με ελεγχόμενη χαλαρή νομισματική πολιτική και θα ασκεί οικονομική πολιτική με ευελιξία και σύνεση, ώστε να υπάρχουν περιθώρια προσαρμογών της οικονομίας, ανάλογα και πως θα εξελιχθεί στο μέλλον και η γενικότερη οικονομική κατάσταση. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στην κεφαλαιαγορά, όπου οι δείκτες μειώθηκαν κατά 2/3 σε σχέση με το προηγούμενο έτος καθώς και στην αγορά ακινήτων, όπου παρατηρείται σοβαρή πτώση σε ορισμένες πόλεις. Το χρηματοδοτικό πακέτο 4 τρις Γιουάν (586 δις $ ΗΠΑ), που αντιπροσωπεύει περ. το 5% του ετήσιου προϋπολογισμού, αναμένεται, ότι θα τονώσει την εσωτερική ζήτηση στο διάστημα των επομένων δύο ετών. Κατανεμήθηκε ήδη ποσό 100 δις Γιουάν σε έντεκα Υπουργεία, τα οποία θα πρέπει να προβούν σε σχετικές δαπάνες έως τον Μάρτιο του Ποσό 14,65 δις $ ΗΠΑ προστέθηκε άμεσα στον προϋπολογισμό Δ τριμήνου Από το συνολικό πακέτο, η κεντρική κυβέρνηση θα χορηγήσει 1,8 τρις Γιουάν, ενώ το υπόλοιπο ποσό θα καλυφθεί από τις περιφερειακές κυβερνήσεις και από λήψη δανείων. Πρόκειται να ενισχυθούν οι τομείς: κατασκευές κατοικιών, υποδομές υπαίθρου, αποκατάσταση και ανοικοδόμηση περιοχών που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές, οδικοί και σιδηροδρομικοί άξονες, αεροδρόμια, παραγωγή και μεταφορά ενέργειας, δημόσια υγεία και εκπαίδευση, προστασία του περιβάλλοντος, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τεχνολογικές καινοτομίες. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στους τομείς: φωτιστικά, κλωστοϋφαντουργικά, οχήματα, ναυπηγεία και επικοινωνίες. Παράλληλα, από 1/12/2008, ισχύουν ειδικά μέτρα για την ενίσχυση των ΜΜΕπιχειρήσεων, ήτοι μείωση εξαγωγικών φόρων και αύξηση εξαγωγικών επιστροφών σε εξαγωγικά προϊόντα, μεταξύ αυτών σε χαλυβουργικά και τσιμέντο,. Ο αριθμός αυτών των προϊόντων αντιπροσωπεύει το 28% του συνόλου. Αυτή η δέσμη μέτρων είναι η τρίτη κατά σειρά που λαμβάνεται κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους και αφορά στο ίδιο θέμα. Ορισμένα κεντρικά παραγωγικά Υπουργεία και τοπικές κυβερνήσεις εκπονούν νέα μεσο-μακροπρόθεσμα σχέδια για την ενίσχυση επιμέρους τομέων και αναμένεται, ότι στο μέλλον θα προστεθούν στο χρηματοδοτικό πακέτο των 4 τρις Γιουάν σημαντικά ακόμη ποσά. 4

5 Φυσικές καταστροφές - Σεισμός της 12 ης Μαϊου 2008 στην περιοχή Wenchuan (Sichuan) Η καταστροφή που προκλήθηκε απορρόφησε και θα συνεχίζει επί χρόνια ακόμη να απορροφάει κρατικούς πόρους και να επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ επηρεάζεται τοπικά και η οικονομική δραστηριότητα. Η διεθνής κοινότητα συμμετέχει πολύ ενεργά και στις δύο φάσεις της βοήθειας, της ανθρωπιστικής και της αποκατάστασης και ανοικοδόμησης. Σύμφωνα με τους στόχους του σχεδίου για την αποκατάσταση και ανοικοδόμηση που κατήρτισε η κινεζική κυβέρνηση, απαιτούνται κεφάλαια ύψους ενός τρις Γιουάν ή περ. 95,2 δις Ευρώ. Η χώρα μας συνέβαλε στην πρώτη φάση με βοήθεια συνολικού ποσού ευρώ. Με την εξέλιξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης, προβλέπεται, ότι η Κίνα θα δυσκολευτεί να αντλήσει κεφάλαια από την διεθνή κεφαλαιαγορά για αυτόν τον σκοπό και αναμένεται να καταφύγει περισσότερο σε χρήση πόρων του κρατικού προϋπολογισμού. Πρόσφατα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε χρηματοδοτικό πακέτο 300 δις Γιουάν για την ανοικοδόμηση και αποκατάσταση των περιοχών που επλήγησαν από τον σεισμό. Πριν από τον σεισμό στην περιοχή Sichuan, η νότια περιοχή της Κίνας επλήγη από κακοκαιρία, η οποία είχε επίσης επιπτώσεις στην τοπική οικονομική δραστηριότητα. Διατροφικό σκάνδαλο - Τρόφιμα επιμολυσμένα με μελαμίνη Στην Κίνα σημειώθηκε ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως διατροφικά σκάνδαλα των τελευταίων ετών, όταν αποκαλύφθηκε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της βρεφικής σκόνης γάλακτος και του γάλακτος σε υγρή μορφή που κυκλοφορούσε στην εγχώρια αγορά ήταν επιμολυσμένο με μελαμίνη. Η προσθήκη μελαμίνης στο γάλα έφερε στην επιφάνεια τρία σημαντικά προβλήματα στην Κίνα: Πρώτον, την έλλειψη ηθικής και συνείδησης των εμπλεκομένων στο διατροφικό αυτό σκάνδαλο. Δεύτερον, την έλλειψη επαρκούς ρυθμιστικού πλαισίου και ελεγκτικών μηχανισμών για την προστασία των καταναλωτών από νοθευμένα τρόφιμα και τρίτον, τη διεθνοποίηση των διατροφικών σκανδάλων και τις ανυπολόγιστες επιπτώσεις που μπορούν να έχουν στις εμπορικές σχέσεις των χωρών. Το εν λόγω σκάνδαλο δημιουργεί ανασφάλεια στους καταναλωτές, οι οποίοι δείχνουν επιπλέον επιφυλακτικότητα σε καταναλωτικές δαπάνες, ενώ η βιομηχανία γαλακτοκομικών προϊόντων αντιμετωπίζει δυσκολίες και οδεύει σε πλήρη αναδιάρθρωση. Κατόπιν, εμφανίστηκε στο Χονγκ Κονγκ μελαμίνη και σε αυγά εισαγωγής από την Κίνα και εντάθηκαν οι υποθέσεις, ότι η μελαμίνη χρησιμοποιείται εντατικά στις ζωοτροφές με κίνδυνο να περάσει σε πολλά προϊόντα της διατροφικής αλυσίδας. Αργότερα, οι φόβοι επιβεβαιώθηκαν και ευρέθη μελαμίνη και σε ζωοτροφές. Γενικά, η ασφάλεια των προϊόντων και ιδιαίτερα των τροφίμων και των φαρμάκων στην Κίνα παραμένει ένα από τα κυρίαρχα θέματα και είναι υψηλά στην ατζέντα του διαλόγου ΕΕ-Κίνας. Οι ξένοι επενδυτές δείχνουν πλέον επιφυλακτικότητα να προβούν σε επενδύσεις σε τέτοιους τομείς και αρχίζουν να εμφανίζονται και φαινόμενα αποεπενδύσεων και επαναπατρισμού των κεφαλαίων. Πριν αποκαλυφθεί το διατροφικό σκάνδαλο, είχε εμφανιστεί άλλο σκάνδαλο με την ασφάλεια των παιδικών παιχνιδιών, στο οποίο ήταν αναμεμιγμένη και η εταιρία MATTEL. Συνεπεία του σκανδάλου, σε συνδυασμό με τη συρρίκνωση της παγκόσμιας 5

6 ζήτησης, της ανατίμησης του Γιουάν Κίνας και της αύξησης της τιμής πρώτων υλών, πολλές επιχειρήσεις παραγωγής παιχνιδιών, ιδιαίτερα στο Δέλτα του ποταμού Pearl, οδηγήθηκαν σε παύση εργασιών. Β. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑΣ-ΚΙΝΑΣ Διμερείς συμφωνίες Οι οικονομικο-εμπορικές σχέσεις της Χώρας μας με την Κίνα διέπονται από ένα σχετικά ευρύ πλαίσιο συμφωνιών διμερούς συνεργασίας, οι οποίες άρχισαν να υπογράφονται από το Εντός του 2007 υπεγράφη μία νέα διμερής συμφωνία (ΥΠΕΞ-CCPIT-Μάϊος, Πεκίνο) και ανανεώθηκε για μία διετία το 11 ο Πρωτόκολλο Συνεργασίας στον τομέα Επιστημών και Τεχνολογίας (ΥΠΑΝ/Γ.Γ.Ε&Τ-MOST-Νοέμβριος, Αθήνα). Επίσης, ολοκληρώθηκαν τα κτηνιατρικά πιστοποιητικά για την πρόσβαση στην αγορά της Κίνας των ελληνικών γαλακτοκομικών-τυροκομικών προϊόντων και των καλλυντικών (ΥΠΑΑΤ/ΕΟΦ-AQSIQ). Εντός του 2008, υπεγράφη στις 24/1/2008 μνημόνιο συνεργασίας στον τομέα τυποποίησης (ΕΛΟΤ-SAC-Aθήνα), ενώ στις 25/11/2008 υπεγράφη, στο πλαίσιο της επίσκεψης του Κινέζου Προέδρου κ. Hu Jintao στην Αθήνα, το μνημόνιο συνεργασίας στον τομέα διαπίστευσης (ΕΣΥΔ-CNAS). Κατά την ίδια περίοδο (24/11/2008), υπεγράφη και το Φυτοϋγειονομικό Πρωτόκολλο για τα ελληνικά ακτινίδια (ΥΠΑΑΤ- AQSIQ). Νωρίτερα, στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης του Προέδρου της Δημοκρατίας στην Κίνα κ. Κ. Παπούλια (22-27/6/2008), υπεγράφη και το μνημόνιο συνεργασίας για τη διμερή αναπτυξιακή συνεργασία (ΥΠΕΞ-MOFCOM). Τον Μάιο 2008 ολοκληρώθηκαν με την AQSIQ οι διαδικασίες για τα ειδικά κτηνιατρικά/υγειονομικά πιστοποιητικά για ακατέργαστα δέρματα/γουνοδέρματα βοοειδών/αιγοπροβάτων και ιχθυηρά (ΥΠΑΑΤ-AQSIQ), ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για ακόμη δύο σημαντικές κατηγορίες ελληνικών προϊόντων στην κινεζική αγορά. Σε εξέλιξη βρίσκεται το κτηνιατρικό πιστοποιητικό για ακατέργαστα χοιρινά δέρματα. Πορεία του διμερούς εμπορίου Ο συνολικός όγκος του διμερούς εμπορίου Ελλάδας-Κίνας, δείχνει τάσεις συνεχούς διεύρυνσης. Κατά την περίοδο οι ελληνικές εξαγωγές προς την Κίνα αυξήθηκαν κατά 502% ενώ οι αντίστοιχες εισαγωγές κατά 433%. Σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία της ΕΣΥΕ, οι ελληνικές εξαγωγές προς την Κίνα ανήλθαν το 2007 σε 111 εκατομ. ευρώ και παρουσίασαν αύξηση της τάξεως του 22,53%. Το 2006, το αντίστοιχο ποσό ήταν 90 εκατομ. ευρώ και παρουσίασε αύξηση 11,97%. Σε ένα εντελώς άλλο επίπεδο, οι εξαγωγές της Κίνας προς την Ελλάδα έφτασαν το ποσό των 2,8 δις ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 53,65% έναντι του προηγουμένου έτους. Το εμπορικό έλλειμμα της χώρας μας έναντι της Κίνας ανήλθε στο ποσό των 2,7 δις ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 55,28% έναντι του προηγουμένου έτους. Κατά το πρώτο δεκάμηνο του 2008, σύμφωνα με τη στατιστική της κινεζικής Υπηρεσίας, οι ελληνικές εξαγωγές προς την Κίνα ανήλθαν σε 151 εκατ. $ ΗΠΑ, ήτοι αυξημένες κατά 6% σε σχέση με τις αντίστοιχες του προηγούμενου έτους. Αντίθετα οι κινεζικές εξαγωγές προς τη χώρα μας αυξήθηκαν στο ίδιο διάστημα κατά 26% και ανήλθαν σε 3,4 δις $ ΗΠΑ. Η επιβράδυνση της αύξησης των ελληνικών εξαγωγών 6

7 οφείλεται πρωτίστως στη μη λειτουργία των ελληνικών λιμένων κατά τους πρώτους μήνες του έτους, λόγω των συνεχών απεργιακών κινητοποιήσεων, και στην ανατίμηση του ευρώ έναντι του Γιουάν κατά το πρώτο εννεάμηνο. Πιστεύεται, ότι μέχρι τέλος του έτους, η εικόνα των ελληνικών εξαγωγών θα βελτιωθεί περισσότερο. Η Κίνα εξελίσσεται ραγδαία σε σημαντικό εταίρο της χώρας μας. Το 2007, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, αυτή ανήλθε στις συνολικές ελληνικές εισαγωγές στην 5 η από την 9 η θέση που κατείχε το 2006 και στις συνολικές ελληνικές εξαγωγές στην 30 η από την 33 η θέση που κατείχε αντίστοιχα το Ένα μεγάλο μέρος του εμπορικού ελλείμματος εις βάρος της Ελλάδας αντισταθμίζεται από τις εισπράξεις της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας, η οποία παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στις μεταφορές εμπορευμάτων από και προς την Κίνα, διεθνώς. Σύμφωνα με στοιχεία του Ναυτιλιακού Ακολούθου στη Σαγκάη, πάνω από το 70% των εισαγωγών πετρελαίου της Κίνας μεταφέρεται με ελληνόκτητα δεξαμενόπλοια, ενώ υπολογίζεται, ότι τα ελληνικά εμπορικά πλοία μεταφέρουν πάνω από το 20% των εμπορευμάτων της Κίνας. Παράλληλα, περ. 100 ελληνικά πλοία επισκευάζονται σε κινεζικά ναυπηγεία, ενώ το 10% περ. των ελλ. εμπορικών πλοίων άνω των 100 τόνων έχουν κατασκευαστεί στην Κίνα. Οι τρέχουσες παραγγελίες ελληνικής πλοιοκτησίας στα κινεζικά ναυπηγεία είναι περ. 461 πλοία, αξίας κατά προσέγγιση 40 δις δολ. ΗΠΑ. Επίσης, η προοπτική αύξησης του αριθμού Κινέζων επισκεπτών στην Χώρα μας θα δημιουργήσει ένα επιπλέον σημαντικό αντίβαρο στο εμπορικό έλλειμμα της Χώρας μας. Οι βασικές κατηγορίες που κυριαρχούν στις εξαγωγές της χώρας μας προς στην Κίνα είναι: ορυκτά, βασικά μέταλλα, χαρτικά, μηχανήματα και μηχανολογικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός, χημικά, κλωστοϋφαντουργικά και ελαιόλαδο. Αντίθετα, στις ελληνικές εισαγωγές από την Κίνα κυριαρχούν περισσότερο: μηχανήματα και μηχανολογικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός, βασικά μέταλλα, πλοίαοχήματα, ενδύματα-κλωστοϋφαντουργικά, δομικά υλικά και υποδήματα. Επενδύσεις Σύμφωνα με το Υπουργείο Εμπορίου της Κίνας, το σύνολο των ελληνικών παραγωγικών επενδύσεων, από το 1978 έως τον Οκτώβριο του 2008, αναλύονται σε 89 επενδυτικά σχέδια, με συμβατικό κεφάλαιο περ. 170 εκατομ. δολαρίων ΗΠΑ και με υλοποιούμενες επενδύσεις της τάξεως των 71,4 εκατομ. δολαρίων ΗΠΑ. Κατά τους πρώτους 10 μήνες του 2008, πραγματοποιήθηκαν 4 επενδύσεις, με συμβατικό κεφάλαιο 20,5 εκατομ. δολαρίων ΗΠΑ και κατατιθέμενο κεφάλαιο 8,51 εκατομ. δολαρίων ΗΠΑ. Τα τελευταία τρία έτη έχει παρατηρηθεί έντονη επενδυτική δραστηριότητα, τόσο στον παραγωγικό τομέα όσο και στον τομέα του λιανικού εμπορίου. Γ. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΔΙΜΕΡΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Το διμερές εμπορικό ισοζύγιο διαθέτει μεγάλα περιθώρια βελτίωσης, τουλάχιστον από την ελληνική πλευρά, εφόσον οι ελληνικές εξαγωγές, αν και συνεχώς αυξάνουσες, βρίσκονται ακόμη σε πρωταρχικό στάδιο ανάπτυξης. Θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες να αυξηθεί σημαντικά η γκάμα των εξαγομένων προϊόντων 7

8 προς την Κίνα, διότι, στο παρόν στάδιο, αυτή είναι πολύ περιορισμένη σε σχέση με το παραγωγικό δυναμικό της χώρας. Οι μεγάλες εξαγωγικές επιχειρήσεις που μπορούν να δώσουν καταλυτική ώθηση στην αύξηση των εξαγωγών μας, μόλις πολύ πρόσφατα άρχισαν να θέτουν την Κίνα σε προτεραιότητα. Σημαντικά υπολείπονται επιχειρηματικές συνεργασίες σε επίπεδο έρευνας ή μεταφοράς τεχνολογίας/τεχνογνωσίας που είναι απαραίτητες για την εδραίωση μακροχρόνιων εμπορικών σχέσεων και ανάπτυξης προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Στον τομέα των επενδύσεων στην Κίνα, παρατηρείται τελευταία σημαντική πρόοδος, παρά την απόσταση που χωρίζει την Κίνα από τη χώρα μας. Φυσικά και σε αυτόν τον τομέα προσφέρονται περαιτέρω δυνατότητες ίδρυσης αυτόνομων ή μεικτών επιχειρήσεων, κυρίως από μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται διεθνώς και μπορούν να εκμεταλλευτούν τα πλεονεκτήματα της Κίνας (αυξανόμενη εσωτερική ζήτηση, χαμηλό εργατικό κόστος κ.ά.), προκειμένου να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους στον διεθνή στίβο. Αντίθετα, οι κινεζικές επενδύσεις στην Χώρα μας είναι ελάχιστες, εάν υπολογίσει κανείς τα τεράστια αποθέματα κεφαλαίου που συγκεντρώνονται τελευταία στην Κίνα και αναζητούν τρόπους και κατευθύνσεις επενδύσεων στο εξωτερικό. 8