ΓΚΑΖΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ Ι. Αναλυτική προσέγγιση του αστικού χώρου

Transcript

1 ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ Ι ΓΚΑΖΙ Αναλυτική προσέγγιση του αστικού χώρου 22/1/16 Διδάσκοντες: Νίκος Μπελαβίλας Πολίνα Πρέντου Σπουδάστριες: Ζαφρακοπούλου Αρτεμησία Κωφάκη Μαριάννα Μανέκα Άρτεμις

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΑΝΤΙΛΗΠΤΙΚΑ ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΟΣΗΜΑ ΓΚΑΖΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΓΚΑΖΙΟΥ... 3 ΣΧΕΔΙΟ ΚΛΕΑΝΘΗ ΣΑΟΥΜΠΕΡΤ / ΣΧΕΔΙΟ ΚΛΕΝΖΕ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΣ - ΟΔΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΑΕΡΙΦΩΤΟΣ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΓΚΑΖΙΟΥ(τέλη 19ου-αρχες 20ου) ΜΕΣΑ 20ου ΑΙΩΝΑ ΤΕΛΗ 20ου αιώνα: ΑΠΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΣΗ ΣΗΜΕΡΑ 3. ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΕΙΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Α.ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΟ ΣΥΛΟΛΟ ΤΟΥ ΓΚΑΖΙΟΥ ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΧΩΡΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΠΡΟΣΒΑΣΕΙΣ ΗΧΟΙ ΥΨΗ ΟΡΟΦΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ Β. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΥΨΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΗΧΟΙ - ΠΡΑΣΙΝΟ 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 37

3 1. Αντιληπτικά όρια και τοπόσημα Γκαζιού Για την περιοχή του Γκαζιού δεν υπάρχει σαφής οριοθέτηση. Θεωρείται βέβαια, ότι τα όριά του καθορίζονται από τις οδούς Κωνσταντινουπόλεως, Πέτρου Ράλλη, Ιερά Οδό και Πειραιώς. Παρατηρούμε ότι η τελευταία είναι η κύρια συνδετική αρτηρία. Επίσης, τοποθετείται νοτιοδυτικά του κέντρου των Αθηνών. ΣΧΕΣΗ ΓΚΑΖΙΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΟΡΙΑ

4 1. Αντιληπτικά όρια και τοπόσημα Γκαζιού ΤΑ ΤΟΠΟΣΗΜΑ ΤΟΥ ΓΚΑΖΙΟΥ

5 1. Αντιληπτικά όρια και τοπόσημα Γκαζιού Η περιοχή του Γκαζιού εμπεριέχει πολλών και διαφορετικών ειδών σημεία αναφοράς τοπόσημα, τα οποία μαρτυρούν και την πολυμορφία του χαρακτήρα της. Πρόκειται για έναν συνδυασμό χώρων πολιτισμού, ιστορικής και αρχιτεκτονικής σημασίας αλλά και φυσικών χαρακτηριστικών της περιοχής. Διακρίνουμε λοιπόν το Μουσείο Μπενάκη, ως βασικό πόλο πολιτισμού της περιοχής, αλλά και της Αθήνας γενικότερα. Στο κέντρο του Γκαζιού, αξίζει ιδιαίτερη προσοχή η Τεχνόπολις, ως χώρος φιλοξενείας καλλιτεχνικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων. Σημείο αναφοράς του Γκαζιού, αποτελεί το παλιό εργοστάσιο φωταερίου, με ιδιαίτερα σημαντικό ιστορικό χαρακτήρα, καθώς και το Θησείο, το οποίο τοποθετείται ανατολικά της περιοχής. Στη συνέχεια, ο σταθμός του μετρό, με καθοριστικό ρόλο στην εύκολη πρόσβαση και σύνδεση της περιοχής. Αρχιτεκτονικό και ιστορικό ενδιαφέρον έχει και η εκκλησία του Αγίου Βασιλείου και τέλος η Γεωπονική Σχολή που βρίσκεται βορειοδυτικά της περιοχής.

6 2. Ιστορικά πολεοδομικης εξέλιξης Γκαζιού ΣΧΕΔΙΟ ΚΛΕΑΝΘΗ ΣΑΟΥΜΠΕΡΤ / ΣΧΕΔΙΟ ΚΛΕΝΖΕ Το σχέδιο Κλεάνθη & Σάουμπερτ, 1831 Το σχέδιο Κλένζε, 1834 Την άνοιξη του 1831, η κυβέρνηση αναθέτει στους αρχιτέκτονες Σταμάτη Κλεάνθη και Εδουάρδο Σάουμπερτ το πρώτο πολεοδομικό σχέδιο της Αθήνας, ύστερα από την απόφαση να εδραιωθεί ως η νέα πρωτεύουσα της Ελλάδας. Οραματίζονταν έναν μεγάλο άξονα - λεωφόρο, ο οποίος θα ένωνε την Αθήνα με το εμπορικό λιμάνι του Πειραιά. Κύριοι οδοί θα ήταν η Σταδίου, η Πειραιώς και η σημερινή Ερμού, οι οποίες θα σχημάτιζαν ένα ισοσκελές τρίγωνο και στην ένωση των δύο πρώτων προέβλεπαν την οικοδόμηση των ανακτόρων. Όμως, το παραπάνω σχέδιο, προβλέποντας τη μείωση ιδιοκτησιών, απορρίφθηκε (1) Ως βασική μεταρρύθμιση του προηγούμενου σχεδίου ήταν η αντικατάσταση της αξονικής λεωφόρου με μια διαγώνιο προς το ιπποδάμειο σύστημα. Στον Κεραμεικό, ο οποίος ήταν σημαντικό μέρος του νέου σχεδίου προβλέπονταν δύο πλατείες, η Κέκροπος και η Τριών Συμμάχων και η τοποθέτηση των ανακτόρων μαζί με το αυλαρχείο και τα υπουργεία. Εξίσου μέρος του σχεδίου αποτέλεσε η τοποθέτηση της Βουλής και της γερουσίας στη διασταύρωση της Ιεράς οδού με το σημερινό Γκάζι. Ωστόσο, το σχέδιο παρέμεινε ανυλοποίητο, καθώς η περιοχή θεωρούταν "ανάξια" του μεγαλείου των ανακτόρων. Το μόνο που διατηρήθηκε από το όραμα του Κλένζε, ήταν οι βασικές χαράξεις των οδών του, η πλατεία Ομονοίας με μικρότερες διαστάσεις, και η σημερινή πλατεία Κουμουνδούρου(2) Ν. Μπελαβίλας, «Οδός Πειραιώς», «Το τέλος των γιγάντων. Βιομηχανική κληρονομιά και μετασχηματισμοί των πόλεων», 2007

7 2. Ιστορικά πολεοδομικης εξέλιξης Γκαζιού ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΣ - ΟΔΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Η ανάγκη μιας "νέας ζωής" από ανθρώπους που έμεναν στην επαρχία, οδήγησε στο φαινόμενο της αστικοποίησης. Κατά συνέπεια, η αύξηση του πληθυσμού στην Αθήνα και τον Πειραιά στα μέσα του 19ου αιώνα, οδήγησε στην κατασκευή του σιδηροδρόμου επί της οδού Πειραιώς (1,σελ.89), με τερματικό σταθμό το Θησείο, για την καλύτερη επικοινωνία μεταξύ των δύο κέντρων. Με την υλοποίηση του έργου το 1869 η Πειραιώς αναβίωσε τον ρόλο που είχε στην αρχαιότητα, της σύνδεσης της Αθήνας και του Πειραιά, μέσω των Μακρών Τειχών. Αργότερα, η Πειραιώς θα υποδεχθεί ένα σημαντικό τμήμα βιομηχανικών και εργοστασιακών μονάδων (2, σελ 67-68) και ως το τέλος του Μεσοπολέμου θα αποτελεί την βασική "ραχοκοκαλιά" βιομηχανίας στην Αττική (3). Φωτοφραφία του 19 ου αιώνα από το λόφο του Φιλοπάπου που φαίνεται το Γκάζι,η Πειραιώς και η Ιερά οδός ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΑΕΡΙΦΩΤΟΣ Στα μέσα της δεκαετίας του 1850 τέθηκε το ζήτημα του δημόσιου και ιδιωτικού φωτισμού της Αθήνας. Έτσι, το 1857 εγκαταστάθηκε στην περιοχή του Κεραμεικού το εργοστάσιο παραγωγής φωταερίου με ανάδοχο έργου τον Φραγκίσκο Φεράλ. Η λειτουργία του εργοστασίου του γκαζιού ξεκίνησε το 1862 χωρίς ακόμα να έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή.(1,σελ.101). Ο συνοικισμός του "Γκαζιού", οποίος αναπτύχθηκε δυτικά του εργοστασίου, πήρε το όνομά του από αυτό. Όμως, τα αέρια και τα απόβλητα που συνεπάγονταν με τη λειτουργία του, τελικά δημιούργησαν ένα σκληρό όριο αποκόπτοντας το Γκάζι από την υπόλοιπη Αθήνα. εργοστάσιο φωταερίου κατά την κατασκευή 1. Κ.Μπίρης, "ΑΙ ΑΘΗΝΑΙ", εκδόσεις "Μέλισσα«2. Δ. Καρύδης, "Τα επτά βιβλία της πολεοδομίας", εκδόσεις Παπασωτηρίου, έτος: Ν. Μπελαβίλας, «Οδός Πειραιώς», «Το τέλος των γιγάντων. Βιομηχανική κληρονομιά και μετασχηματισμοί των πόλεων», 2007

8 2. Ιστορικά πολεοδομικης εξέλιξης Γκαζιού Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΓΚΑΖΙΟΥ(τέλη 19ου-αρχες 20ου) Στην Απογραφή του 1889, στα Περίχωρα των Αθηνών καταγράφεται και η περιοχή Παράγκες με 12 μόλις κατοίκους: 10 άνδρες2 μόλις γυναίκες Από το 1870 μέχρι το 1910 το Γκαζοχώρι χαρακτηρίζεται ως ένας "άθλιος συνοικισμός" από "παραπήγματα και καλυβόσπιτα", δυτικά του εργοστασίου, με πολλά προβλήματα ανεργίας και βιοπορισμού (1, σελ.242). Το 1908, στον «Πίνακα» του Αθανάσιου Γεωργιάδη -πρόκειται για την πρώτη επίσημη διαίρεση της Αθήνας σε συνοικίες- οι περισσότεροι δρόμοι της περιοχής του Γκαζοχωρίου δεν έφεραν κάποια επίσημη ονομασία. Επίσης, σύμφωνα με τον «Οδηγό της Ελλάδος, έτος: », του Ν. Ιγγλέση, το 1910 μόνο 127 άνδρες με κάποιο επιτήδευμα ή ορισμένη θέση εργασίας διέμεναν στη συνοικία, εκ των οποίων το 63% κατατάσσεται στους εργάτες, τους βιοτέχνες και τους εμπόρους. Αίτιο του παραπάνω ήταν η εκβιομηχάνιση και η αστικοποίηση που είχαν ως συνέπεια την γρήγορη και ανεξέλεγκτη δόμηση (2,σελ19). Στις αρχές του 20ου αιώνα παρατηρείται μία τάση πυκνοκατοίκισης γύρω από την περιοχή του Θησείου. Αποτέλεσμα ήταν η πτώση της αξίας των οικοπέδων στην περιοχή του Γκαζιού - Κεραμεικού και η προς τα εκεί μετακίνηση των πιο φτωχών κοινωνικών και μεταναστευτικών ομάδων της Αθήνας (2, σελ.27). 1. Κ.Μπίρης, "ΑΙ ΑΘΗΝΑΙ", εκδόσεις "Μέλισσα" 2. Μ.Μπίρης, "Αθηναϊκή Αρχιτεκτονική", εκδόσεις "Μέλισσα"

9 2. Ιστορικά πολεοδομικης εξέλιξης Γκαζιού ΜΕΣΑ 20ου ΑΙΩΝΑ Στα μέσα του 20ου αιώνα, που ο πληθυσμός και οι βιομηχανίες, πλέον είχαν αυξηθεί σημαντικά, το Γκάζι άρχισε να αποκτάει εμπορικό χαρακτήρα. Την ίδια περίοδο μάλιστα, οι μουσουλμάνοι εκ των έσω, οι οποίοι έστρεφαν την προσοχή τους σε βιομηχανικές περιοχές που θα είχαν τη δυνατότητα να τους παρέχουν θέσεις εργασίας, άρχισαν να εγκαθίστανται εκεί. (1) Κυρίαρχος οικονομικός παράγοντας της περιοχής ήταν τα πολυάριθμα συνεργεία αυτοκινήτων και τα μηχανουργεία, πέρα των υπόλοιπων μικροεπιχειρήσεων, όπως ήταν τα καφενεία.αυτή η εξέλιξη της περιοχής δημιούργησε νέες ανάγκες, όπως είναι η ιατρική περίθαλψη, με αποτέλεσμα να ακμάσουν νέα επαγγέλματα. (2) ΤΕΛΗ 20ου αιώνα: ΑΠΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΣΗ εικόνα από τη Λαχαναγορά,δεκατία '30 Στο κλείσιμο του 20ο αιώνα, η περιοχή του Γκαζιού υπήρξε μονολειτουργική.εργοστάσια επί της οδού Πειραιώς κλείνουν δημιουργώντας ένα τεράστιο απόθεμα γης και κτιριακών εγκαταστάσεων σε κατάσταση ερήμωσης. Έτσι αρχίζουν να προκύπτουν προβληματισμοί σχετικά με την συνολική διαχείρισή τους. Έτσι, την ίδια περίοδο ξεκίνησε από τη Διεύθυνση Πολεοδομικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΧΩΔΕ η μελέτη για την «Ανάπλαση και ανάδειξη της ταυτότητας της οδού Πειραιώς». Στα πλαίσια υλοποίησης του προγράμματος τέθηκε ως στόχος η οργάνωση της περιοχής του Γκαζιού ως ζώνης αναψυχής και πολιτιστικών λειτουργιών. (3) 1. "Έλληνες Μουσουλμάνοι από τη Θράκη στο Γκάζι", Μπούρνοβα, «Γκάζι : η κοινωνικο-επαγγελματική εξέλιξη μιας συνοικίας» 3. Ν.Ιγγλέσης, "Οδηγός με τις οικονομικές δραστηριότητες του 1939 στο Γκαζοχώρι"

10 2. Ιστορικά πολεοδομικης εξέλιξης Γκαζιού ΣΗΜΕΡΑ Το 2004 παρατηρήθηκε από το ΥΠΕΧΩΔΕ ενδιαφέρον για την εφαρμογή του προηγούμενου σχεδίου μελέτης του 1996 για την ανάπλαση της περιοχής. Μέρος του σχεδίου στο οποίο δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση, αποτελεί η αποτροπή δημιουργίας μεγάλης κλίμακας χώρων αναψυχής στο μεγαλύτερο μήκος της οδού Πειραιώς. ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ (ΦΕΚ 510Δ/1996): Δήμος Αθηναίων: Κατοικίες, Εμπορικά καταστήματα μόνο στα ισόγεια (εξαιρούνται οι Υπεραγορές και τα Πολυκαταστήματα), Γραφεία, Τράπεζες, Ασφάλειες, Κοινωφελείς Οργανισμοί Αναψυκτήρια και Παραδοσιακά Καφενεία (χωρίς ζωντανή μουσική), Χώροι Συνάθροισης Κοινού Πολιτιστικά κτίρια και εγκαταστάσεις Παρκινγκ (κτίρια και οικόπεδα). Επίσης, αξίζει να αναφέρουμε ότι η απόφαση για την μείωση του συντελεστή δόμησης κατέστησε τη διατήρηση του εργοστασίου φωταερίου του Γκαζιού πιο κερδοφόρα από την κατεδάφισή του και την ανέγερση καινούριου κτιρίου στη θέση του. Σε συνδυασμό και με τις δράσεις δημόσιων κυρίως φορέων για τη επανάχρηση ιστορικών εργοστασίων, τα οποία είχαν διακόψει την λειτουργία τους στην περιοχή, όπως είναι το " Πιλοποιείο Πουλόπουλου", το οποίο μετατράπηκε στο Πολιτιστικό κέντρο "Μελίνα", το 1985 στην Τεχνόπολη και η ίδρυση του Νέου Μουσείου Μπενάκη, το 2004, το σχέδιο μελέτης άρχισε να υλοποιείται. Αυτές οι ενέργειες ανάπλασης, με κυρίαρχη δράση την ολοκλήρωση του ενιαίου αρχαιολογικού περιπάτου λίγο πριν τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004 ενός πεζοδρόμου που ένωνε τους αρχαιολογικούς χώρους από το Ολύμπειο μέχρι τον Κεραμεικό. (1, σελ.297), οδήγησαν στην αναβάθμιση της περιοχής του Γκαζιού. 1.. Καρύδης, "Τα επτά βιβλία της πολεοδομίας", εκδόσεις Παπασωτηρίου, έτος: 2006

11 2. Ιστορικά πολεοδομικης εξέλιξης Γκαζιού εκδηλώσεις στον χώρο του παλιού εργοστασίου Επιπρόσθετα, στην οδό Πειραιώς, ζώνες νυχτερινής μαζικής αναψυχής, δημιουργήθηκαν αντιθέτως με τις μεταρρυθμιστικές βλέψεις του σχεδίου του Το Γκάζι, επενδύει σε αυτού του είδους την αναψυχή, παρόλη την ύπαρξη κατοικιών στην ευρύτερη περιοχή. Έτσι, ακόμα και το πρώην εργοστάσιο φωταερίου έχει μετατραπεί σε έναν πυρήνα μαζικών εκδηλώσεων, προσελκύοντας ένα πολύ ευρύ αστικό κοινό. Όπως αναφέρει ο Απόστολος Λακάσας: "Το βιομηχανικό στοιχείο, που εδώ και σχεδόν 150 χρόνια έβαλε τη σφραγίδα του στην περιοχή με το εργοστάσιο Φωταερίου, συνδυάζεται με τις σύγχρονες μινιμαλιστικές τάσεις του design πατώντας πάνω στις στέρεες βάσεις της ιστορικότητας της γειτονιάς." (1). Οι πολεοδομικοί περιορισμοί σε συνδυασμό με τη μείωση της αξίας των οικοπέδων, -λόγω της μείωσης του συντελεστή δόμησης- εμπόδισαν τις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες να οικοδομήσουν σε πολεοδομικά ελεγχόμενο περιβάλλον. Έτσι, άνοιξε ο δρόμος σε δημόσιες ή ημιδημόσιες επενδύσεις διοίκησης και πολιτισμού, όπως το νέο Μουσείο Μπενάκη, να εγκατασταθούν στην περιοχή, επιτυγχάνοντας την αύξηση των αξιών, με την συνεπαγόμενη "αποβιομηχάνιση". 1. Από το βιομηχανικό Γκαζοχώρι στον Κεραμεικό του πολιτισμού", 05/07/2014, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

12 Χαρτογραφική απεικόνηση χαρακτηριστικών 3. του αστικού χωρου

13 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού Σε ότι αφορά τις χρήσεις γης της περιοχής του Γκαζιού, παρατηρούμε μια ιδιότυπη πολεοδομική ελευθερία. Άξιο αναφοράς είναι ότι σε αυτό συνυπάρχουν κατοικίες και χώροι αναψυχής. Οι τελευταίοι διασκορπίζονται σε όλη την έκταση της περιοχής, πάνω στην Πειραιώς, και ανάμεσα σε κατοικίες, πολιτιστικά και εμπορικά κέντρα. Επίσης, παρατηρούνται και άλλες χρήσεις, όπως αυτές του εμπορίου και χονδρεμπορίου, του πολιτισμού και της βιοτεχνίας. Διακρίνονται επίσης χώροι διαφόρων υπηρεσιών και διοίκησης καθώς και ελάχιστες εγκαταστάσεις περίθαλψης, αθλητισμού, εκπαίδευσης και άλλες. Ο χώρος της τέχνης και του πολιτισμού γενικότερα έχει βρει και αυτός τις αναφορές του με την παρουσία μουσείων και θεάτρων. Είναι σημαντικό να σημειωθεί η έντονη εμφάνιση συνεργείων αυτοκινήτων στο ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ : ΙΣΟΓΕΙΟ

14 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού Παρατηρώντας το χάρτη χρήσεων γης ορόφων βλέπουμε ότι οι χρήσεις γης διαφέρουν σε σχέση με αυτές του ισογείου. Συγκεκριμένα, η κυριαρχία των χώρων αναψυχής μειώνεται δραστικά και μετατρέπεται σε κατοικήσιμους χώρους. Από τη γενική εικόνα του χάρτη, το Γκάζι φαίνεται εδώ ως περιοχή «γενικής κατοικίας» η οποία συγκεντρώνεται κυρίως στο κέντρο του από την μεριά της Κωνσταντινουπόλεως. Χωρίς να λείπουν βέβαια οι χώροι εμπορίου και βιοτεχνίας, υπηρεσίες προσωπικές, διοίκησης, εκπαίδευσης. Στους ορόφους υψώνονται επίσης και οι χώροι του πολιτισμού και της τέχνης χωρίς να παρατηρείται έντονη μείωση. ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ : ΟΡΟΦΟΣ

15 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ

16 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού Από την καταγραφή κλειστών ανοικτών ισογείων διαπιστώνεται η αύξηση εγκατάλειψης των ισόγειων χώρων σε διασκορπισμένα σημεία.κυρίως όμως παρατηρείται στο εσωτερικό του Γκαζιού και προς τα ανατολικά, μακρυά δηλαδή απο τα εμπορικά μέτωπα της.η πιο έντονη συγκέντρωση κλειστών χώρων εντοπίζεται στο βόρειο μέρος της περιοχής σε συγκεκριμένα τετράγωνα δημιουργώντας μία «τρύπα» κλειστών. Όσον αφορά το νοτιότερο μέρος της περιοχής παρατηρούμε μία συγκέντρωση κλειστών ισογείων πάνω και κάτω από την οδό Ορφέως με εντονότερα τα τρετάγωνα μεταξύ Δεκελέων, Γαργηττίων, Ικαρειών και πιο δυτικά μεταξύ Διαλυών και Αχνιάδων. Πολύ έντονο συνεχόμενο μέτωπο κλειστών παρατηρείται επί της οδού Στρατονίκης. ΑΝΟΙΧΤΑ - ΚΛΕΙΣΤΑ

17 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού Η περιοχή του γκαζιού ορίζεται από τέσσερεις κύριες οδικές αρτηρίες : Πειραιώς, Ιερά Οδός, Κωνσταντινουπόλεως, Πέτρου Ράλλη. Η εσωτερική διαρρύθμιση των τοπικών οδών γίνεται ακανόνιστα, σχηματίζοντας πολλά μικρά στενά διαφορετικού πλάτους και διαφορετικής έντασης κυκλοφορίας, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας περίπλοκης ρυμοτομίας. Ως συλλεκτήρια οδός εντοπίζεται μόνο η οδός του Βασιλείου του Μεγάλου, η οποία διασχίζει την περιοχή σε χαμηλό ύψος ενώνοντας την Πειραιώς με την Κωνσταντινουπόλεως, με το μεγαλύτερο πλάτος από τις υπόλοιπες τοπικές οδούς και την εντονότερη κυκλοφορία. ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ

18 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού Η περιοχή αντιμετωπίζει μεγάλο πρόβλημα στάθμευσης καθώς παρατηρούμε την επικράτεια μιας κυκλοφοριακής ασφυξίας με την κυριαρχία του Ι.Χ. αυτοκινήτου,που συχνά παρουσιάζεται και παράνομη. Ως αποτέλεσμα δημιουργείται μια κυκλοφοριακή συμφόρηση, ηχορύπανση, ατμοσφαιρική ρύπανση και το κυριότερο έλλειψη χώρου κίνησης για τον πεζό. Γενικά πρόκειται για μια περιοχή με δραστηριότητες που συγκεντρώνουν εργαζόμενους ή επισκέπτες με άμεση την ανάγκη της στάθμευσης. Από την άλλη, δεν υπάρχει κανένας δημόσιος χώρος στάθμευσης. Επικρατούν οι ιδιωτικοί οργανωμένοι χώροι στάθμευσης τους οποίους εκμεταλλεύονται ιδιώτες, σε χώρους που προκύπτουν συνήθως από κατεδάφιση παλαιότερων κτιρίων, δημιουργώντας πολλαπλούς αδόμητους χώρους στον αστικό ιστό. ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ

19 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΧΩΡΟΙ - ΠΡΑΣΙΝΟ Η περιοχή γειτνιάζει με έναν σημαντικό πυρήνα πρασίνου της Αθήνας, το λόφο των Νυμφών, που παρόλο που δεν ανήκει στην περιοχή του Γκαζιού, αποπνέει μία ευρύτερη αίσθηση πρασίνου και καθαρού αέρα στην πυκνοκατοικημένη περιοχή και την αποπνικτική της ατμόσφαιρα. Όπως φαίνεται και στο χάρτη, πέρα από την κεντρική πλατεία που βρίσκεται το μετρό και η Τεχνόπολις, δεν υπάρχουν άλλες σημαντικές πράσινες φυγές, παρά μόνο οι διάσπαρτοι ακανόνιστοι ακάλυπτοι οι οποίοι προέκυψαν από την συνεχή αυθαίρετη δόμηση. Η περίπλοκη ρυμοτομία και το πολύ περιορισμένο πλάτος των δρόμων δεν αφήνουν περιθώριο για ενδιάμεσες πράσινες ανάσες. Σε συνδυασμό με τις λεωφόρους, οι περιορισμένοι πράσινοι χώροι έχουν δυσάρεστο αποτέλεσμα για την αισθητική της περιοχής και την υγιεινή των κατοίκων.

20 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού Η τοποθεσία του γκαζιού πολύ κοντά στο κέντρο της Αθήνας έχει συμβάλλει στην ύπαρξη πολλαπλών τρόπων μετακίνησης με τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Η σύνδεση και η πρόσβαση με όλα τα μέσα μεταφοράς (λεωφορεία, τρόλεϊ, μετρό, ΗΣΑΠ) είναι εφικτή σε πολύ μικρές αποστάσεις μεταξύ τους με εξαίρεση το σταθμό του Ηλεκτρικού Σιδηρόδρομου Αθηνών- Πειραιώς που ο κοντινότερος βρίσκεται στο Θησείο. Ο σταθμός του Κεραμικού της γραμμής 2 του μετρό βρίσκεται στην καρδιά του γκαζιού με δύο εισόδους στην κεντρική πλατεία. Οι κύριες γραμμές των λεωφορείων και των τρόλεϊ βρίσκονται στα όρια του γκαζιού επί της οδού Πειραιώς και Ιεράς οδού. Τέλος, υπάρχουν και οι γραμμές του σιδηροδρόμου (ΟΣΕ) επί της οδού Κωνσταντινουπόλεως, χωρίς όμως να αποτελούν μέσω μετακίνησης στην περιοχή του Γκαζιού. ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

21 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού Στην περιοχή του γκαζιού υπάρχουν δύο είδη προσβάσεων, υπόγεια και υπέργεια. Η υπέργεια πρόσβαση είναι δυνατή στα περισσότερα σημεία γύρω από την περιοχή, στα όρια της, επί των κύριων οδικών αρτηριών,με εξαίρεση δύο σκληρά όρια προσπελάσεως. Το ένα όριο αποτελεί το τοίχος της Τεχνόπολις επί της οδού Πειραιώς και από την άλλη μεριά στην οδό Κωνστατινουπόλεως, η σκληρή οριοθέτηση επιτυγχάνεται με την ύπαρξη των σιδηροδρομικών γραμμών.η υπόγεια πρόσβαση είναι προσεγγίσιμη μόνο από την κεντρική πλατεία του γκαζιού με δύο εισόδους. ΠΡΟΣΒΑΣΕΙΣ

22 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού Παρατηρήσαμε ότι στο Γκάζι, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει το φαινόμενο της ηχορύπανσης, το οποίο πηγάζει από διαφόρους φορείς. Σημαντικός φορέας αυτού του φαινομένου λοιπόν, είναι οι χώροι αναψυχής, οι οποίοι τις νυχτερινές ώρες κυρίως, αλλά και κατά τη διάρκεια της ημέρας προκαλούν πληθώρες ηχητικές οχλήσεις. Ταυτόχρονα, ο σιδηρόδρομος ο οποίος περνάει δυτικά της περιοχής στην οδό Κωνσταντινουπόλεως, προκαλεί παρόδιους ηχητικούς θορύβους. Ενώ, οι κεντρικές λεωφόροι Πειραιώς, Πέτρου Ράλλη και Ιερά οδός, ηχορυπαίνουν σε μόνιμη βάση, διαμορφώνοντας μια ατμόσφαιρα αποπνικτική και ανυπόφορη για τους κατοίκους της περιοχής. Τέλος, ο χώρος της Τεχνόπολις, αντανακλά περιστασιακά στο πρόβλημα της ηχορύπανσης, όταν φιλοξενεί μεγάλες εκδηλώσεις και συναυλίες ΗΧΟΙ

23 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού Η μεταπολιτευτική έντονη οικοδόμηση πολυκατοικιών υποβάθμισε τη μέχρι τότε αρχιτεκτονική ποιότητα της περιοχής του Γκαζιού, αλλά, παρότι στέρησε από σημαντικά ιστορικά κτίρια την περιοχή, δεν άλλαξε ριζικά το τοπίο. Υπάρχουν ακόμα ισόγεια και μονόροφα διατηρητέα κτήρια. Πολλά κι αξιόλογα υπάρχουν στην οδό Τριπτολέμου η οποία είναι μία από τις οδούς που έχουν επηρεαστεί λιγότερο από την μετέπειτα οικοδόμηση διατηρώντας χαμηλά ύψη σ όλο το μήκος της. Στην εικοσαετία και πολύ περισσότερο στην εικοσαετία οικοδομούνται πολυώροφα κτίρια κατοικίας στην Αθήνα. Όπως φαίνεται και στο χάρτη κυριαρχούν πολυώροφες πολυκατοικίες από τρεις ορόφους και άνω οι περισσότερες κτίζονται στην κάτω πλευρά του γκαζιού με όριο την τεχνόπολις. ΥΨΗ ΚΤΙΡΙΩΝ

24 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού Στην εικοσαετία αρχίζει η οικοδόμηση πολυόροφων κτηρίων στην περιοχή του γκαζιού που μέχρι τότε υπερίσχυαν τα χαμηλά νεοκλασσικά κτήρια. Πολύ περισσότερο στην εικοσαετία η ανυψωση πολυόροφων κτηρίων αυξάνεται. Αρκετά από αυτά θεωρήθηκαν διατηρητέα και υπάρχουν μέχρι σήμερα. Την ίδια περίοδο συνεχίζεται η οικοδόμηδη πολυκατοικιών και το 1950 με το 1980 κτίζονται πάρα πολλά μεταπολεμικά κτήρια διόροφα καθώς και πολλές πολυκατοικίες. Μετα το 1985 η οικοδόμηση αραιώνει και υπάρχουν ελάχιστα συγκριτικά με τις προηγούμενες περιόδους κτίσματα. Ωστόσο υπάρχουν ακόμα και σήμερα κάποια κτήρια που βρίσκονται υπό ανέγερση. ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑ

25 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού Η πλειοψηφία των κτηρίων της περιοχής του Γκαζιού βρίσκονται σε καλή κατάσταση και πάρα πολλά σε μέτρια. Λίγα είναι συγκριτικά εκείνα τα οποία βρίσκονται σε κακή κατάσταση και ελάχιστα τα ερείπια.με μια πρώτη ματιά παρατητηρείται ότι το μέτωπο της Πειραιως καθώς και η ζώνη αναψυχής αποτελούνται κυρίως από κτίρια καλής κατάστασης δημιουργώντας μια εικονα έλξης. Από την άλλη προχωρώντας προς το εσωτερικό της περιοχής συναντάμε κτίρια που η κατάσταση τους θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως και κακή. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ

26 Α. Γενική καταγραφη στο σύνολο του Γκαζιού Τα ερείπια συγκεντρώνονται κυρίως στο νοτιοδυτικό μέρος κι ανεβαίνοντας προς τα πάνω κοντά στην Ιερά οδό. Ο ελάχιστος αριθμός τους, προκύπτει από την κατεδάφιση πολλών από αυτά, για την εκμετάλλευσή τους κυρίως ως ιδιωτικούς χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων. ΕΡΕΙΠΙΑ

27 Αναλυτική καταγραφή στην Β. περιοχή μελέτης ΔΟΜΗΜΕΝΟ - ΑΔΟΜΗΤΟ Η περιοχή ορίζεται από τις οδούς Τριπτολέμου, Βουτάδων, Ιεροφαντών και Ευμολπιδών. Υπερισχύουν τα δομημένα οικόπεδα με μικρή διαφορά από τα αδόμητα. Αυτό συμβαίνει διότι η περιοχή βρίσκεται στην καρδιά του εμπορίου και της αναψυχής του Γκαζιού. Συγκεκριμένα η οδός Βουτάδων είναι ένας εμπορικός δρόμος με συνεχές δομημένο μέτωπο εκτός από την μόνη μεγάλη «τρύπα» που δημιουργείται στην γωνία με την οδό Ιεροφαντών η οποία αντιθέτως αποτελείται από ένα συνεχές αδόμητο μέτωπο. Γενικότερα παρατηρούμε ότι τα μέτωπα των δρόμων είναι δομημένα σε αντίθεση με το εσωτερικό των τετραγώνων οπου σχηματίζονται τα αδόμητα οικόπεδα ως εσωτερικές αυλές και ακαλύπτους. Με εξαίρεση το ανατολικό τετράγωνο που είναι σχεδόν ολόκληρο αδόμητο.

28 Β. Αναλυτική καταγραφή στην περιοχή μελέτης ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ : ΙΣΟΓΕΙΟ Παρά την μεγάλη ποικιλία χρήσεων γης στην περιοχή του Γκαζιού, οι χρήσεις γης στη συγκεκριμένη περιοχή είναι πολύ συγκεκριμένες και μετρημένες. Πρέπει να τονίσουμε ότι για την κλίμακα της περιοχής, ο αριθμός των ισογείων χωρίς χρήση είναι αρκετά μεγάλος. Κυρίαρχοι είναι οι χώροι αναψυχής, με εντονότερο μέτωπο στην οδό Βουτάδων που είναι και η πιο εμπορική οδός. Πολύ έντονη είναι και η παρουσία βιοτεχνιών και λιγότερο οι κατοικίες και ο πολιτισμός. Είναι μία περιοχή που δεν υπάρχουν νησίδες, πλατώματα και πράσινο. Τα πεζοδρόμια είναι σχεδόν αμελητέα, καθώς το πλάτος τους είναι πολύ μικρό. Τέλος,η περιοχή αποτελεί είσοδο κι έξοδο στο κέντρο του Γκαζιού με αποτέλεσμα την δημιουργία τριών μεγάλων οργανωμένων χώρων στάθμευσης.

29 Αναλυτική καταγραφή στην Β. περιοχή μελέτης ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ : ΟΡΟΦΟΣ Πρόκειται για μία περιοχή κυρίως ισόγειων και διώροφων κτηρίων, επομένως δεν υπάρχει μεγάλη αλλαγή στις χρήσεις γης. Οι βιοτεχνίες και το εμπόριο λαμβάνουν χώρο σε ισόγεια κτήρια καθώς κι ένα μέρος του πολιτισμού. Σημαντική αλλαγή, παρατηρούμε στις κατοικίες οι οποίες κυριαρχούν στους ορόφους των αχρησιμοποίητων ισογείων, κυρίως στις πολυώροφες πολυκατοικίες. Ταυτόχρονα λοιπόν, μειώνεται δραστικά η εικόνα της αχρησιμοποίητης γης. Τέλος, εμφανίζεται και ο πρώτος χώρος υπηρεσιών της περιοχής στην οδό Ευμελπιδών.

30 Β. Αναλυτική καταγραφή στην περιοχή μελέτης ΥΨΗ ΚΤΙΡΙΩΝ Η περιοχή αποτελείται κατά γενική ομολογία από πολύ χαμηλά κτηριακά ύψη. Σε αντίθεση με τη γενική εικόνα της περιοχής του Γκαζιού, εδώ έχουμε ελάχιστα παραδείγματα τριώροφων και τετραώροφων κτισμάτων, καθώς κυριαρχούν τα ισόγεια και τα διώροφα κτήρια. Είναι μία από τις μετρημένες περιοχές στο Γκάζι που διατηρούν τα ύψη τους τόσο χαμηλά και παράλληλα διατηρούν αδόμητους χώρους, με χρήσεις αυλών. Σε συνδυασμό με τα αρκετά αδόμητα οικόπεδα, προκύπτει καλύτερη σχέση μεταξύ κτηρίων και στενών δρόμων, επιτυγχάνοντας επαρκή ηλιασμό και οπτικές φυγές. Ακόμα και οι μετρημένες τριώροφες και τετραώροφες πολυκατοικίες, κτίζονται σύμφωνα με τον Γ.Ο.Κ. του 1985, με αποτέλεσμα να σπάει η εντύπωση του πολυώροφου μετώπου.

31 Αναλυτική καταγραφή στην Β. περιοχή μελέτης ΠΑΛΑΙΟΤΗΤΑ ΚΤΙΡΙΩΝ Σκίτσο παλιού αθηναικού σπιτιου Στην περιοχή υπάρχει ποικιλία κτηρίων από όλες τις αρχιτεκτονικές περιόδους του 20 ου αιώνα καθώς και του 19ου. Επικρατούν τα κτήρια πριν το 1920 μέχρι και το 1950 με πολύ χαμηλά ύψη και τα τυπικά παλιά αθηναικά σπίτια με τις αυλές. Σήμερα λόγω οικονομικής κρίσης αλλά και λόγω της ψυχαγωγικής και βιοτεχνικής χρήσης των ισογείων, οι κάτοικοι δεν επεμβαίνουν στην δαπανηρή οικοδόμηση νέων κτηρίων, αλλά προτιμούν να εκμεταλλεύονται είτε τα εγκαταλειμμένα κτήρια, είτε τα αδόμητα οικόπεδα, ως χώρους στάθμευσης με στόχο το γρήγορο και μη δαπανηρό κέρδος. Έτσι δεν υπάρχει κανένα νέο κτήριο υπό ανέγερση.

32 Αναλυτική καταγραφή στην Β. περιοχή μελέτης ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ Η γενική κατάσταση της περιοχής είναι καλή με αρκετά κτήρια σε μέτρια. Η διατήρησή τους καθώς και η κατασκευή τους σε αυτό το επίπεδο οφείλεται στην ζώνη αναψυχής και πυρήνα έλξης,που καταλαμβάνει κυρίως το νότιο μέτωπο της περιοχής. Από την άλλη υπάρχουν πολλά κτίρια σε πιο κρυφά σημεία, τα οποία παρά την ποιότητα και την αντοχή των υλικών τους δεν συντηρήθηκαν αναλόγως, με αποτέλεσμα με το πέρασμα των χρόνων να βρίσκονται σήμερα σε κακή κατάσταση. Συγκριτικά με τον γενικό χάρτη κατάστασης του Γκαζιού, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μία από τις περιοχές, όπου συγκεντρώνονται τα περισσότερα ερείπια. Ωστόσο στην κλίμακα της περιορισμένης περιοχής ο αριθμός τους δε φαντάζει τόσο μεγάλος. Σκίτσο κατά την διάρκεια μελέτης της περιοχής

33 Αναλυτική καταγραφή στην Β. περιοχή μελέτης ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΤΙΡΙΩΝ Η πλειοψηφία των κτηρίων της περιοχής είναι λιθόκτιστα και πλινθόκτιστα οικοδομήματα. Αυτό οφείλεται στην περίοδο κατασκευής τους,αναφερόμενοι στα παλιά αθηναικά σπίτια και τα κτίρια κατά την μεσοπολεμική περίοδο, όταν τα υλικά και η αντοχή τους ήταν ο σημαντικότερος παράγοντας κατασκευής, κι επομένως χρησιμοποιούνταν τα καλύτερα και πιο ανθεκτικά. Στη συνέχεια, η απαίτηση της άμεσης, γρήγορης και πιο οικονομικής κατασκευής οδήγησε στην οικοδόμηση με οπλισμένο σκυρόδεμα και μέταλλο με επιρροή απο την μοντέρνα αρχιτεκτονική.τέλος,υπάρχουν κάποια κτήρια σύμμεικτης κατασκευής τα οποία προκύπτουν συνήθως απο το πάντρεμα μεταλλικής κατασκευής με οπλισμένου σκυροδέματος,ή ακόμα και λίθου. Σκίτσο κατά την διάρκεια μελέτης της περιοχής

34 Β. Αναλυτική καταγραφή στην περιοχή μελέτης ΗΧΟΙ Η τοποθεσία της περιοχής στο κέντρο του Γκαζιού συμβάλλει στην πρόκληση έντονης ηχορύπανσης και όχλησης από τους χώρους αναψυχής, εμπορίου και βιοτεχνίας. Συγκεκριμένα η οδός Βουτάδων είναι από τους πιο κεντρικούς δρόμους του Γκαζιού, πολύ ζωντανός με πολυκοσμία όλες τις ώρες της ημέρας, γεμάτος με χώρους αναψυχής. Επομένως, εκεί παρατηρείται η πιο όξινη ηχορύπανση της περιοχής πλησιάζοντας το κέντρο και μειώνεται σταδιακά απομακρύνοντας από αυτό προς τα βορειοδυτικά εώς ότου οριακά σβήσει.

35 4. Συμπεράσματα Γκάζι: Από Βιομηχανική περιοχή στο Νέο Πολιτιστικό Διασκεδαστήριο της Αθήνας Το Γκάζι παρουσιάζει πολλά προβλήματα, τα οποία θα μπορούσαν να διαχωριστούν σε δύο βασικές κατηγορίες, ανάλογα με το αντίκτυπο που έχουν. Από τη μία πλευρά λοιπόν, εντοπίζουμε αυτά που σχετίζονται με την καθημερινότητα που βιώνουν οι κάτοικοι της συγκεκριμένης περιοχής. Από την άλλη πλευρά, μεγίστης σημασίας είναι και αυτά που καθορίζουν το χαρακτήρα της, σε ότι αφορά τις διαφορετικές εκφάνσεις που αυτός παρουσιάζει. Βέβαια, τίποτα από όλα αυτά δεν είναι πρωτόγνωρο, αν λάβουμε υπ' όψιν, ότι αναφερόμαστε σε μία σχετικά πρόσφατα εξευγενισμένη περιοχή, η οποία ενώ στο παρελθόν ήταν ένα από τα σημαντικότερα βιομηχανικά κέντρα της Αθήνας, σήμερα συνδυάζει πολλές και διαφορετικές μεταξύ τους χρήσεις.

36 4. Συμπεράσματα Παρατηρούμε λοιπόν ότι πολλές από αυτές τις ενέργειες φέρνουν στην επιφάνεια το φαινόμενο του εξευγενισμού που έχει υποστεί, δημιουργώντας μία αρνητική χροιά και συνεπώς αποτελώντας τη γεννέτειρα σημαντικών ζητημάτων. Μια τέτοιου είδους ενέργεια αναβάθμισης, αποτελεί η δημιουργία ζωνών νυχτερινής αναψυχής κατά μήκος της οδού Πειραιώς, αλλά και στην καρδιά του Γκαζιού, με κυρίαρχη την οδό Βουτάδων και Περσεφόνης. Οι τελευταίες, οριοθετούν και την πλατεία στην οποία βρίσκεται και ο σταθμός του μετρό. Όμως, αν περιηγηθεί κανείς στους παραπάνω δρόμους, θα παρατηρήσει ότι ο χαρακτήρας τους και συνεπώς το κοινό στο οποίο απευθύνονται, μεταβάλλεται διαρκώς. Πιο συγκεκριμένα, τα "club", τα οποία στεγάζονται σε απρόσωπα κτίρια - κουτιά, προσφέρουν έναν πιο μαζικό τρόπο διασκέδασης -"δήθεν-κυριλέ κουλτούρας" θα μπορούσαμε να πούμε-. Αυτά απευθύνονται σε αστικά στρώματα τα οποία έχουν μία οικονομική δυνατότητα την οποία συνακολουθεί μία κοσμοπολίτικη επιδειξιομανία. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και τα πιο προσιτά κέντρα διασκέδασης. Οι καφετέριες, τα μπαρ και τα εστιατόρια, τα οποία ως επί το πλείστον αναπτύσσονται γύρω από την κεντρική πλατεία, αλλά και τα μικρά, διάσπαρτα μαγαζάκια, προσελκύουν άτομα - θαμώνες, που στοχεύουν σε έναν πιο "εναλλακτικό" τρόπο διασκέδασης.

37 4. Συμπεράσματα Λαμβάνοντας υπ' όψιν όλα τα προηγούμενα καταλήγουμε σε μία άποψη: Η περιοχή του Γκαζιού, επικεντρώνεται στη μεγαλύτερη δυνατή ανάδειξη μιας εικόνας άνευ συγκεκριμένου προσανατολισμού. Μέσω λοιπόν αυτού του είδους της προβολής και της διαφήμισης, τείνει να μετατραπεί σε ένα ανταγωνιστικό κέντρο προς άλλες περιοχές, αλλά και απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό, στοχεύοντας στη μεγαλύτερη δυνατή κατανάλωση. Η παραπάνω κατάσταση, αναδεικνύεται ακόμα περισσότερο με την αδυναμία των φορέων να διαχειριστούν τον αστικό αυτό ιστό. Η παραπάνω άποψη ενισχύεται ακόμα περισσότερο αν σκεφτούμε την καθημερινή τριβή των κατοίκων με το τρόπο οργάνωσης της περιοχής, που επηρεάζει δραματικά τον τρόπο ζωής τους. Παρατηρούμε λοιπόν ότι εκτός από την ηχορρύπανση από την οποία υποφέρουν τα σπίτια που συνορεύουν με τα κέντρα διασκέδασης, αλλά και με τις λεωφόρους που έχουν μεγάλο κυκλοφοριακό πρόβλημα, ο καθημερινός βίος και η εκπλήρωση των στοιχειωδών αναγκών που τον συνοδεύουν έχουν παραμεληθεί ιδιαιτέρως.οι θέσεις πάρκινγκ κοντά στο σπίτι είναι πλέον σπάνιο φαινόμενο με τη συμφόρηση της γειτνιάζουσας εκδήλωσης. Μόνιμο έχει καταστεί το φαινόμενο παράνομης κατάληψης των πεζοδρόμων από τα αυτοκίνητα που δε βρίσκουν να παρκάρουν. Άνθρωποι συσσωρεύονται, γεγονός που εντείνεται με την ύπαρξη του μετρό, βασικής εισόδου της περιοχής. Έτσι, και σε συνδυασμό με το "φράγμα" που δημιουργείται από τις γραμμές του σιδηροδρόμου, περιορίζεται η δυνατότητα των πεζών να μετακινούνται ελεύθερα. Ακόμα, είναι άξια αναφοράς η απουσία σουπερμάρκετ, φούρνων, φαρμακείων, κτιρίων υγείας και εκπαίδευσης στην ευρύτερη περιοχή που είναι απαραίτητα για την εκπλήρωση των πρωτογενών αναγκών μιας οικογένειας. Πως μία μητέρα θα μπορέσει να πάρει ένα μπουκάλι γάλα για τα παιδιά της, όταν η περιοχή έχει μόνο μπαρ και καφετέριες; Πού θα πάνε τα παιδιά σχολείο; Πόσο μακριά θα πρέπει να φτάσει κάποιος για να πάρει το φάρμακό του;

38 4. Συμπεράσματα Βασικό παράγοντα υποβάθμισης της ζωής των κατοίκων της περιοχής αποτελεί και το νέο καταναλωτικό πρότυπο, με βάσει το οποίο το κόστος διαβίωσης έχει αυξηθεί σημαντικά. Έτσι, οι ίδιοι, οι οποίοι συνήθως ανήκουν σε χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, δε μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά. Η κατάσταση αυτή, σε συνδυασμό με μία καθημερινότητα που δεν τους καλύπτει για τους λόγους που ειπώθηκαν παραπάνω, καθιστά πολύ σύνηθες το φαινόμενο εγκατάλειψης της περιοχής. Βέβαια, όπως επισημαίνει και ο Ρ. Marcuse Η απομάκρυνση (dislocation) συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων είναι στόχος του εξευγενισμού, όχι μια παρενέργεια, όντας βασική παράμετρος για να μετατραπεί το Γκάζι στο "νέο πολιτιστικό διασκεδαστήριο" της Αθήνας. Βέβαια, η "νοοτροπία της αρπαχτής" η οποία έχει υιοθετηθεί στην περιοχή φαίνεται και με διάφορους άλλους τρόπους. Χαρακτηριστικό, σύνηθες φαινόμενο, αποτελούν οι μικροεπιχειρηματίες, οι οποίοι επενδύουν στα νεοκλασικά και μετά από το μη προσδοκώμενο κέρδος τα εγκαταλείπουν, ή αλλοιώνουν την εικόνα τους, επεμβαίνοντας στο ιστορικό τους περιβάλλον, ώστε να προσαρμοστούν στις προτιμήσεις της αγοράς. Επίσης, η πληθώρα των ερειπίων μονάχα στα μικρά, μη εμπορικά στενάκια σε σχέση με τις συνεχόμενες ανακαινίσεις των κτιρίων πάνω στους μεγάλους εμπορικούς δρόμους, είναι ένα ακόμα δείγμα.

39 4. Συμπεράσματα Συμπεραίνοντας λοιπόν, Παρόλα τα προαναφερθέντα προβλήματα, δεν θα μπορούσαμε να μην λάβουμε υπ' όψιν μας τις προσπάθειες που έχουν συνεισφέρει θετικά στην αναβάθμιση του Γκαζιού, στοχευόμενες στη διατήρηση και εξέλιξη της πολιτισμικής κληρονομιάς του. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η επικράτηση του "ιστορικού" εργοστασίου φωταερίου στην περιοχή, αλλά και η επανάχρηση διαφόρων άλλων ιστορικών εργοστασίων ως κέντρα πολιτισμού. Επίσης, αξίζει να αναφερθεί η ίδρυση του Νέου Μουσείου Μπενάκη και η ολοκλήρωση του πεζοδρόμου, στον οποίο βιώνει κανείς έναν "ενιαίο αρχαιολογικό περίπατο". Βέβαια, η ύπαρξη θεάτρων στην περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερη καλλιτεχνική ευαισθησία, όντας βασικός πολιτισμικός παράγοντας, και τέλος η άφιξη του μετρό ως σημαντικής προσπάθειας αναβάθμισης της περιοχής. Αν και σημαντικές είναι τελικά αρκετές αυτές οι επεμβάσεις για την εξισορρόπηση των δύο «πτυχών» του χαρακτήρα του Γκαζιού; Ή τελικά περνάνε απαρατήρητες; Έχουν τουλάχιστον προοπτικές εξέλιξης και μακροπρόθεσμης πορείας ; καταλήγουμε στην άποψη ότι παρά τις ενέργειες αναβάθμισης της περιοχής, ο στείρος καταναλωτισμός έχει γίνει αυτοσκοπός, αψηφώντας οποιαδήποτε συνέπεια. Δηλαδή, από τη μία πλευρά οι ανάγκες των κατοίκων τίθενται σε δεύτερη μοίρα, οδηγώντας τους στο να απαρνηθούν τον ίδιο τον τόπο τους και από την άλλη πλευρά, αν και έχει ένα μεγάλο ιστορικό απόθεμα, δεν διατηρεί μία συγκεκριμένη στάση ή μία προσωπικότητα ως περιοχή. Χαρακτηριστικό της: μία "ιδιότυπη πολεοδομική ελευθερία". Ουσιαστικά, το Γκάζι είναι ένας "προορισμός - χαμαιλέοντας", που προσαρμόζεται στα "μοντέρνα" καταναλωτικά πρότυπα και μεταβάλλει την προσωπικότητα του από κτίριο σε κτίριο, στοχεύοντας στην ακτίνα όλου του εύρους των προτιμήσεων που θα το καταστήσουν κερδοφόρο.

40 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - Ν. Μπελαβίλας, «Οδός Πειραιώς», «Το τέλος των γιγάντων. Βιομηχανική κληρονομιά και μετασχηματισμοί των πόλεων», Κ.Μπίρης, "ΑΙ ΑΘΗΝΑΙ", εκδόσεις "Μέλισσα«- Δ. Καρύδης, "Τα επτά βιβλία της πολεοδομίας", εκδόσεις Παπασωτηρίου, έτος: Μ.Μπίρης, "Αθηναϊκή Αρχιτεκτονική", εκδόσεις "Μέλισσα" - "Έλληνες Μουσουλμάνοι από τη Θράκη στο Γκάζι", Μπούρνοβα, «Γκάζι : η κοινωνικο-επαγγελματική εξέλιξη μιας συνοικίας» - Ν.Ιγγλέσης, "Οδηγός με τις οικονομικές δραστηριότητες του 1939 στο Γκαζοχώρι - Από το βιομηχανικό Γκαζοχώρι στον Κεραμεικό του πολιτισμού", 05/07/2014, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

41 5. Παράρτημα

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51