«ΕΡΝΣΤ ΤΕΛΜΑΝ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ» Ernst Thälmann, Sohn seiner Klasse Λαϊκή Δημοκρατία Γερμανίας

Transcript

1 Η NEW STAR ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΤΑΙΝΙΑ TOY ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ KURT MAETZIG «ΕΡΝΣΤ ΤΕΛΜΑΝ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ» Ernst Thälmann, Sohn seiner Klasse Λαϊκή Δημοκρατία Γερμανίας Μια ταινία αφιερωμένη στον μεγάλο Γερμανό Κομμουνιστή και ηγέτη στην πάλη κατά του φασισμού ΕΡΝΣΤ ΤΕΛΜΑΝ «Βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού» «Βραβείο ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ» Karlovy Vary International Film Festival 1956 «η ιστορία της ζωής μας είναι σκληρή, γι αυτό απαιτεί ολοκληρωμένο ανθρώπινο χαρακτήρα... Το να είσαι στρατιώτης της επανάστασης σημαίνει: να δείχνεις σ όλες τις καταστάσεις απεριόριστη αφοσίωση στην πίστη της υπόθεσής μας, μια αφοσίωση που δοκιμάζεται στη ζωή και στο θάνατο, σημαίνει να κρατάς απόλυτα το λόγο σου, πεποίθηση, αγωνιστικό θάρρος και αγωνιστική δύναμη.»

2 «ΕΡΝΣΤ ΤΕΛΜΑΝ, Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ» Συντελεστές Σκηνοθεσία: Kurt Maetzig Σενάριο: Willi Bredel, Michael Tschesno-Hell Πρωταγωνιστούν: Günther Simon, Hans-Peter Minetti, Erich Franz, Erika Dunkelmann Μουσική: Wilhelm Neef Σύνοψη: Αυτή η ιστορική-βιογραφική ταινία ξεκινάει τις πρώτες μέρες του Νοέμβρη του 1918 στο δυτικό μέτωπο του Α Παγκοσμίου πολέμου. Ο Τέλμαν, ένας νεαρός στρατιώτης, θέλει να πάρει μέρος στις συγκρούσεις που γίνονται στο Αμβούργο στο πλευρό των συντρόφων του. Δεδομένου ότι η επανάσταση απειλείται από την προδοσία των δεξιών Σοσιαλδημοκρατών και από τον κατακερματισμό της εργατικής τάξης, προσπαθεί επίμονα να ενώσει τους εργάτες. Η Γερμανία ήταν από τους ηττημένους του Α ιμπεριαλιστικού Παγκόσμιου Πολέμου. Η εξέγερση των ναυτών του γερμανικού στόλου στο Κίελο, το Νοέμβρη του 1918, αποτέλεσε θρυαλλίδα για την έξοδο της Γερμανίας από τον πόλεμο. Τα επαναστατικά γεγονότα στη Γερμανία κράτησαν βασικά έως το Γενάρη του 1919 και κατέληξαν με ήττα της επανάστασης. Η καθοριστική έλλειψη ήταν πως δεν υπήρχε Κομμουνιστικό Κόμμα, Το ιδρυτικό συνέδριο του ΚΚ Γερμανίας πραγματοποιήθηκε λίγο πριν από την ήττα της επανάστασης.. Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας πρωτοστάτησε στη δολοφονία των ηγετών της επανάστασης Καρλ Λίμπκνεχτ και Ρόζα Λούξεμπουργκ και στη σφαγή των εργατών. Κατάφερε να απομονώσει τους κομμουνιστές (Σπαρτακιστές), αξιοποιώντας το γεγονός ότι έλεγχε τα συνδικάτα, ενώ βρισκόταν σε αγαστή συνεργασία με τους κρατικούς μηχανισμούς και το γενικό επιτελείο στρατού, ακριβώς για να καταπνίξουν την επανάσταση που το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα παρίστανε ότι υπεράσπιζε. Υπό τις διαταγές του σοσιαλδημοκράτη

3 υπουργού Νόσκε δημιουργήθηκαν τα ένοπλα τμήματα «Φράικοπς» που έπνιξαν στο αίμα την επανάσταση. Με την επανάσταση του εκθρονίστηκε ο Κάιζερ Γουλιέλμος ΙΙ, πραγματοποιήθηκαν εκσυγχρονισμοί στο καπιταλιστικό γερμανικό κράτος, διαμορφώθηκε τυπική κοινοβουλευτική δημοκρατία που ονομάστηκε «δημοκρατία της Βαϊμάρης». Έτσι, με δεδομένους τους περιορισμούς που έθεταν οι συνθήκες σε βάρος της ηττημένης από την Αντάντ Γερμανίας, της επιτράπηκε να έχει στρατό τη «Ράιχσβερ», με εσωτερική αποστολή το χτύπημα του επαναστατικού κινήματος. Όλη η περίοδος από το χαρακτηρίζεται από όξυνση της ταξικής πάλης, απόπειρες πραξικοπημάτων, απεργιακούς αγώνες κλπ. Η δραστηριότητα της εργατικής τάξης δε σταμάτησε, ενώ το ΚΚ Γερμανίας είχε πλέον συγκροτηθεί κι έκανε τα πρώτα του βήματα. Το πρώτο παγγερμανικό συνέδριο των επαναστατικών εργοστασιακών επιτροπών που έγινε το Νοέμβρη του 1922 διακήρυξε την ανάγκη να σχηματιστεί εργατική κυβέρνηση και να οπλιστεί η εργατική τάξη. Στην ηττημένη Γερμανία είχαν επιβληθεί πολεμικές αποζημιώσεις 132 δισεκατομμυρίων χρυσών μάρκων, τις οποίες δεν μπορούσε να αποπληρώσει, Στις 11 Γενάρη γαλλικά και βελγικά στρατεύματα κατέλαβαν τη βιομηχανική περιοχή του Ρουρ. Αυτά τα γεγονότα έφεραν παραπέρα επιδείνωση της ζωής της εργατικής τάξης του Ρουρ, αλλά και ολόκληρης της Γερμανίας. Σε διάφορες περιοχές της Γερμανίας ξέσπασε μεγάλο κύμα απεργιακής πάλης για τα εργατικά δικαιώματα. Η πάλη έπαιρνε και το χαρακτήρα ένοπλης αντιπαράθεσης ανάμεσα σε εργατικά τμήματα και σε ένοπλες ομάδες οργανωμένες από το αστικό κράτος. Το Μάη του 1923 υπήρχαν στη Γερμανία 300 «προλεταριακές εκατονταρχίες» και στην εργατική πρωτομαγιά παρέλασαν στο Βερολίνο 25 χιλιάδες ένοπλα μέλη αυτών των ομάδων. Τα κρατίδια Σαξονία και Θουριγγία ήταν βιομηχανικά κέντρα με ισχυρό εργατικό κίνημα και κυβερνούνταν από τους σοσιαλδημοκράτες. Με διαταγή του σοσιαλδημοκράτη προέδρου Φρ. Εμπερτ, 60 χιλιάδες στρατός της Ράιχσβερ συγκεντρώθηκε στα σύνορα της Σαξονίας και στις 20 Οκτώβρη 1923 εισέβαλε στη Λειψία, τη Δρέσδη και άλλες πόλεις. Η ηγεσία του ΚΚ Γερμανίας είχε αντιφατική πολιτική. Ταλαντευόταν ανάμεσα στην αναγκαιότητα οργάνωσης της εξέγερσης και στη συμμαχία με τους σοσιαλδημοκράτες. Έτσι, ενώ στην αρχή υπήρξε κατεύθυνση της ΚΕ για οργάνωση εξεγέρσεων σε όλα τα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα της Γερμανίας, αυτή η απόφαση στη συνέχεια πάρθηκε πίσω.

4 Οι εργάτες των ναυπηγείων του Αμβούργου είχαν αποφασίσει για ένοπλη εξέγερση ως αντιπερισπασμό σε περίπτωση εισβολής της Ράιχσβερ στη Σαξονία. Στις 23 Οκτώβρη με την καθοδήγηση της Κομματικής Οργάνωσης του Αμβούργου και επικεφαλής τον Ερνστ Τέλμαν η εξέγερση ξεκίνησε. Το Αμβούργο ήταν η μοναδική πόλη που προχώρησε η εξέγερση. Έτσι στις 25 Οκτώβρη με αυστηρή πειθαρχία οι εξεγερμένοι υποχώρησαν συντεταγμένα από την ένοπλη πάλη. Παρά την περίοδο της τρομοκρατίας που ακολούθησε και την απαγόρευση του ΚΚ Γερμανίας (23 Νοέμβρη 1923), η θέληση της εργατικής τάξης δε λύγισε και ο Τέλμαν έγραψε ότι η εξέγερση του Αμβούργου ήταν χίλιες φορές πιο καρποφόρα και πολύτιμη για τους ταξικούς αγώνες από μια υποχώρηση χωρίς να πέσει τουφεκιά. Όπως αποδείχτηκε λίγα χρόνια αργότερα, σε συνθήκες νέας οικονομικής κρίσης, όξυνσης της ταξικής πάλης και προετοιμασίας για ένα νέο ιμπεριαλιστικό πόλεμο, το γερμανικό κεφάλαιο επέλεξε ως λύση τη στήριξη του εθνικοσοσιαλισμού ως πιο αυθεντικού εκφραστή των συμφερόντων του. Ερνστ Τελμαν (16 Απριλίου Αυγούστου 1944) Ο Έρνεστ Τέλμαν γεννήθηκε στο Αμβούργο στις 16 Απριλίου Ήταν Γερμανός εργάτης και πολιτικός. Υπήρξε ηγέτης του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Στις 15 Μαΐου 1903 έγινε μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Από το 1904 μέχρι το 1913 εργάστηκε ως θερμαστής σε φορτηγό πλοίο. Τον Ιανουάριο του 1915 επιστρατεύτηκε και πολέμησε μέχρι το τέλος του Α Παγκοσμίου Πολέμου στο δυτικό μέτωπο. Μια μέρα πριν από την επιστράτευσή του παντρεύτηκε την Rosa Koch. Όταν τον Μάρτιο του 1917 ο πόλεμος άρχισε να δημιουργεί σχίσμα στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, προσχώρησε στο Aνεξάρτητο Σοσιαλδημοκρατικό Kόμμα (USPD), όπου συγκεντρώθηκαν οι αντίθετοι του πολέμου. Τον Μάρτιο του 1919 έγινε πρόεδρος της τοπικής οργάνωσης του USPD στο Αμβούργο. Αγωνίστηκε και κατάφερε τον Νοέμβριο του 1920 την προσχώρηση του τοπικού USPD στο κομμουνιστικό κόμμα KPD. Σαν εκπρόσωπος του κόμματος πήρε το καλοκαίρι του 1921 μέρος στην Τρίτη Διεθνή, όπου γνώρισε τον Λένιν. Στις 30 Οκτωβρίου 1925 ψηφίστηκε πρόεδρος του κόμματος και διαδέχτηκε την Ruth Fischer. Εθνικοσοσιαλιστική δικτατορία

5 Στις 3 Μαρτίου 1933, δύο μέρες πριν την πραγματοποίηση των τελευταίων πολυκομματικών εκλογών για το Ράιχσταγκ, συνελήφθη. Η σύλληψή του θεωρείται ότι εντασσόταν σε μια προσπάθεια των Ναζί να σταθεροποιήσουν και να ενισχύσουν τη δικτατορία τους, χτυπώντας την αντίσταση της εργατικής τάξης, του λαού και του συνόλου των αντιφασιστικών κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων της Γερμανίας, κάτι που αποδεικνύεται από τις εξελίξεις των επόμενων ημερών και από τον εμπρησμό μέσω προβοκάτσιας του Ράιχσταγκ, που είχε γίνει στις 27 Φεβρουαρίου 1933 και αποδόθηκε στους κομμουνιστές. Άλλωστε, ο Χίτλερ είχε ξεκαθαρίσει, σε μια από τις πρώτες συνεδριάσεις του υπουργικού του συμβουλίου, πως ο θρίαμβος του Ναζισμού περνούσε μέσα από τη συντριβή του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Ο Ερνστ Τέλμαν εκτελέστηκε στις 18 Αυγούστου 1944 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ.. Το ναζιστικό καθεστώς, δεν προχώρησε τυχαία στη σύλληψη του Ερνεστ Τέλμαν. Χτυπώντας τον Τέλμαν, ήθελε να στερήσει τη γερμανική εργατική τάξη από έναν άξιο κομμουνιστή ηγέτη και να απαλλαγεί το ίδιο από έναν επικίνδυνο εχθρό. Για να κατανοήσουμε καλύτερα αυτή την τελευταία διαπίστωση, αξίζει να σταθούμε σε όσα γράφει ο Εριχ Χόνεκερ στα απομνημονεύματά του, σκιαγραφώντας τη συμβολή του Τέλμαν στον αντιφασιστικό αγώνα του γερμανικού λαού. Ο Τέλμαν - σημειώνει ο Χόνεκερ - «καυτηρίαζε το φασισμό σαν θανάσιμο εχθρό του εργατικού κινήματος και της Σοβιετικής Ένωσης και προειδοποιούσε για τους κινδύνους που προέρχονταν απ' αυτόν - ως εκείνο το περίφημο σύνθημά του στον εκλογικό αγώνα στις αρχές του 1932 για τον Πρόεδρο του Ράιχ ότι: "Όποιος εκλέγει Χίντενμπουργκ, εκλέγει Χίτλερ, όποιος εκλέγει Χίτλερ, εκλέγει τον πόλεμο!". Η ιστορία επιβεβαίωσε την ορθότητα αυτής της προειδοποιητικής διαπίστωσης σε τραγικές διαστάσεις». (Εριχ Χόνεκερ: «Από τη ζωή μου», εκδόσεις «Ειρήνη», σελ. 71). Πριν συλλάβει τον Τέλμαν, το χιτλερικό καθεστώς χρέωσε στους κομμουνιστές τον εμπρησμό του Ράιχσταγκ, που πραγματοποίησαν τα όργανά του στις 27/2/1933. Την επομένη, με το πρόσχημα του εμπρησμού, καταργήθηκαν τα άρθρα του Συντάγματος της Βαϊμάρης, που αναφέρονταν στην ελευθερία του ατόμου, του λόγου, του Τύπου, των συγκεντρώσεων και της ίδρυσης συνδικαλιστικών οργανώσεων. Ο Τέλμαν συλλήφθηκε στις 3/3/1933, δύο μέρες, όπως προαναφέραμε, πριν τις εκλογές. Μετά τις εκλογές, οι Ναζί προχώρησαν στην ακύρωση της εκλογής των 81 κομμουνιστών βουλευτών και στις 14 Μάρτη έθεσαν εκτός νόμου το Γερμανικό ΚΚ. Αλλά δε σταμάτησαν εκεί. Μέσα σε έξι εβδομάδες από τις άνοδό τους στην εξουσία, έκλεισαν στις φυλακές 18 χιλιάδες, περίπου, κομμουνιστές. Στις

6 2/5/1933 διέλυσαν τα συνδικάτα, δήμευσαν τις περιουσίες τους και έστειλαν τους ηγέτες τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στις 22 Ιούνη απαγορεύτηκε και το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Η οικονομία που ζητούσαν οι σοσιαλδημοκράτες στο μπαρούτι του προλεταριάτου δε βγήκε σε καλό ούτε στους ίδιους. Ο γερμανικός φασισμός, αφού κυριάρχησε μέσα στη Γερμανία, ήταν πια ελεύθερος να θέσει σε εφαρμογή τα ιμπεριαλιστικά σχέδια της γερμανικής αστικής τάξης, πράγμα που επιχείρησε, με τα γνωστά σε όλη την ανθρωπότητα αποτελέσματα. Κι όταν πια έπνεε τα λοίσθια, ξαναθυμήθηκε τον Ερνεστ Τέλμαν, τον οποίο και δολοφόνησε άνανδρα στο κρεματόριο του Μπούχενβαλντ στις 18 Αυγούστου 1944, ενώ στη συνέχεια έκαψε τη σωρό του, για να μην υπάρχει τίποτα από αυτόν. Η εργατική τάξη της Γερμανίας, στη μεταπολεμική περίοδο που ερχόταν, έπρεπε να στερηθεί τον μεγάλο ηγέτη της κι αν ήταν δυνατό να μην υπάρχει τίποτα που να τον θυμίζει.... Ερνστ Τέλμαν έμεινε για πολλά χρόνια στις χιτλερικές φυλακές και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όταν πληροφορήθηκε την επίθεση της χιτλερικής Γερμανίας ενάντια στη Σοβιετική Ένωση του Στάλιν δεν αμφέβαλε ποτέ, ότι ο χιτλερικός στρατός θα ηττηθεί. Σύμφωνα με τη μαρτυρία της κόρης του Ίρμα που τον επισκέφθηκε το καλοκαίρι του 41 στις φυλακές του Ανοβέρου, λίγο μετά την επίθεση της χιτλερικής Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση, ο Τέλμαν απαντώντας στον απόλυτα σίγουρο για τη νίκη της Γερμανίας υπάλληλο των φυλακών («διεξάγουμε έναν κεραυνοβόλο πόλεμο ενάντια στους Ρώσους, σε λίγες μέρες θα είμαστε στη Μόσχα») είπε ότι «ο Στάλιν θα συντρίψει το Χίτλερ» για να συνεχίσει: «Τα φασιστικά στρατεύματα θα τερματίσουν την ύπαρξή τους στη Σοβιετική Ένωση... Ολόκληρος ο σοβιετικός λαός θα αγωνιστεί ωσότου απελευθερωθεί η σοβιετική χώρα... Ο κεραυνοβόλος πόλεμός σας θα τελειώσει στη Σοβιετική Ένωση με την πλήρη συντριβή σας. Δεν θα συμπεριφέροσταν με τέτοια υπεροψία αν γνωρίζατε τους σοβιετικούς εργάτες, αν γνωρίζατε πως ζει ένας λαός που είναι απελευθερωμένος από τον καπιταλισμό. Ο σοβιετικός λαός, κάθε άνθρωπος στη Σοβιετική Ένωση έχει πολλά να χάσει, γιατί ολόκληρη η χώρα ανήκει στο λαό... Αντίθετα τι έχει ο γερμανικός λαός; Φυλακές και στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μια χούφτα κερδοσκόπων του πολέμου κυριαρχούν το λαό μας». Η γυναίκα του Τέλμαν, Ρόζα είχε διηγηθεί σε κομμουνιστή που είχε επαφή μαζί της ότι «ο Τέλμαν δεν αμφέβαλε καμιά στιγμή, ότι η Σοβιετική Ένωση θα νικήσει τη φασιστική Γερμανία... Επιπλέον ο

7 Τέλμαν έκφραζε τη βαθιά πεποίθησή του, ότι η γερμανική εργατική τάξη θα ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των προλετάριων όλου του κόσμου». Ο ήρωας του παγκόσμιου προλεταριάτου έλεγε: «η ιστορία της ζωής μας είναι σκληρή, γι αυτό απαιτεί ολοκληρωμένο ανθρώπινο χαρακτήρα... Το να είσαι στρατιώτης της επανάστασης σημαίνει: να δείχνεις σ όλες τις καταστάσεις απεριόριστη αφοσίωση στην πίστη της υπόθεσής μας, μια αφοσίωση που δοκιμάζεται στη ζωή και στο θάνατο, σημαίνει να κρατάς απόλυτα το λόγο σου, πεποίθηση, αγωνιστικό θάρρος και αγωνιστική δύναμη.