Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Transcript

1 Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα Α Λυκείου Τίτλος: «Πρόσκληση σε πάρτι» Συγγραφή: ΕΛΕΝΗ ΓΟΥΛΑ Εφαρμογή: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2015

2 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS (κωδ ), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνος υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας: Δημήτρης Κουτσογιάννης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: , Φαξ: , centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 69

3 Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος Πρόσκληση σε πάρτι Εφαρμογή σεναρίου Δέσποινα Παπαστάθη Δημιουργία σεναρίου Ελένη Γούλα Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Τάξη Α Λυκείου Σχολική μονάδα 8ο Γενικό Λύκειο Ιωαννίνων Χρονολογία Από έως Διδακτική/θεματική ενότητα Έκφραση έκθεση Α Λυκείου, ενότητα 1 η Γλώσσα και Γλωσσικές Ποικιλίες, κεφ V παραγωγή κειμένων, Ενότητα Λόγος, κεφ. ΙΙ Διάλογος, Θεματικοί Κύκλοι, ενότητα Ελεύθερος χρόνος - Ψυχαγωγία. Διαθεματικό Όχι. Χρονική διάρκεια 8 διδακτικές ώρες Σελίδα 3 από 69

4 Χώρος Ι. Φυσικός χώρος: Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο πληροφορικής. ΙΙ. Εικονικός χώρος: το wiki της τάξης. Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Σύμφωνα με τη συντάκτρια του σεναρίου ο διδάσκων πρέπει να είναι εξοικειωμένος με τη χρήση νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία και να μπορεί να εργαστεί με την ομαδοσυνεργατική μέθοδο. Οι μαθητές να γνωρίζουν να χρησιμοποιηθούν το word, και κάποιο από τα ψηφιακά περιβάλλοντα (edmodo, wiki, facebook κλπ). Το σχολείο να διαθέτει πρόσβαση στο διαδίκτυο και δυνατότητα χρήσης σχολικού εργαστηρίου με σταθερούς ή φορητούς υπολογιστές για την εργασία των ομάδων. Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη. Το σενάριο στηρίζεται Ελένη Γούλα, Πρόσκληση σε πάρτι, Νεοελληνική Γλώσσα Α Λυκείου, Το σενάριο αντλεί - Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σύμφωνα με τη συντάκτρια του σεναρίου, με το σενάριο αυτό επιδιώκεται να ασκηθούν οι μαθητές στην παραγωγή κειμένων με ιδέες που θα αντλήσουν από άλλα κείμενα. Η στοχευμένη και συγκεκριμένη εστίαση στη διαδικασία, καθώς και η εφαρμογή της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας αναμένεται να κάνει πιο συνειδητή αυτήν τη δεξιότητα και να οδηγήσει τους μαθητές σε κριτική αξιοποίηση των ποικίλων κειμένων που χρησιμοποιούν στη σχολική και όχι μόνο ζωή τους. Έτσι, Σελίδα 4 από 69

5 χρησιμοποιώντας ως επικοινωνιακή περίσταση μια σχολική εκδήλωση κάτι που σε όλες τις τάξεις συμβαίνει (μια ανάγκη επικοινωνιακή υπαρκτή και συνηθισμένη) θα κληθούν οι μαθητές αφενός να αποκωδικοποιήσουν τη διαδικασία δημιουργίας πρόσκλησης ή κάποιου άλλου κειμένου που θα διαφημίζει την εκδήλωση, αλλά και αφετέρου ένα μικρό κείμενο με συγκεκριμένες ιδέες που θα πρέπει να επιλέξουν και να αξιοποιήσουν από άλλα συγκεκριμένα μικρά κείμενα για να δικαιολογήσουν το είδος της εκδήλωσης. Στη συνέχεια, σε μια προσπάθεια αναπλαισίωσης της καινούριας γνώσης, θα δημιουργήσουν ανά δυάδες ένα καινούριο, σχολικού τύπου κείμενο, που θα εκφράζει απόψεις, διαμορφωμένες όμως σε πλαίσιο ώστε η διαδικασία να γίνει πιο συνειδητή και να εμπεδωθεί. Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Στο συνταγμένο σενάριο αναγράφονται τα εξής: Η συνειδητή εμπλοκή των μαθητών στη μελέτη και επεξεργασία κειμένων είναι σημαντική για τη βαθύτερη κατανόησή τους (Neville 2006). Επίσης δίνει τη δυνατότητα να εμπλουτίσουν το εννοιολογικό τους οπλοστάσιο και τους οδηγεί με μεγαλύτερη ασφάλεια στην παραγωγή των ποικίλων κειμένων που ζητούνται από κάποιον εγγράμματο πολίτη της εποχής μας. Ο τρόπος αξιοποίησης των ιδεών που επιλέγουν συχνά οι μαθητές είναι είτε αποστήθιση είτε ασυνείδητη αφομοίωση τυχαίων εντυπωσιακών αποσπασμάτων. Ωστόσο, χρήσιμο είναι να επιδιωχθεί ενσυνείδητη προσπάθεια και συμμετοχή του μαθητή στο διάβασμα των κειμένων με τα οποία έρχεται σε επαφή. Το συγκεκριμένο σενάριο, εφαρμόζοντας διάφορες τεχνικές και μεθόδους (ομαδοσυνεργατική, συνέντευξη, δημιουργική έκφραση) και εμπλέκοντας πραγματικές περιστάσεις με προβληματισμούς που άπτονται της ηλικίας των μαθητών (πραγματοποίηση σχολικής εκδήλωσης, προβλήματα των νέων), Σελίδα 5 από 69

6 επιχειρεί να ενεργοποιήσει όλους τους μαθητές (Kagan, Spencer, Coperative Learning), να κεντρίσει το ενδιαφέρον και να τους οδηγήσει σε μια προσεκτική ενασχόληση με τα κείμενα. Στις δυο φάσεις που εκτυλίσσεται η πρόταση, προβλέπεται αρχικά η διδασκαλία του τρόπου μέσω της πρακτικής εξάσκησης και στη συνέχεια, στη δεύτερη φάση, αναπλαισίωση της διδαχθείσας γνώσης (Κουτσογιάννης 2012). Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Σύμφωνα με το συνταγμένο σενάριο οι γνώσεις για τον κόσμο, οι αξίες, οι πεποιθήσεις, τα πρότυπα και οι στάσεις ζωής που διδάσκονται οι μαθητές είναι τα ακόλουθα: Ενημέρωση για προβλήματα της ηλικίας τους με πληροφορίες οι οποίες δοκιμάζονται κατά την ομαδική επεξεργασία και την ανταλλαγή απόψεων. Εστίαση στην αξία της συνεργασίας έτσι όπως βιώνεται μέσα από την πρόταση της ομαδικής διερευνητικής πληροφόρησης και δημιουργίας κειμένων. Προβληματισμός και κριτική για τις μορφές διασκέδασης και τα οφέλη τους. Ενίσχυση της αυτογνωσίας και αυτοπεποίθησης των μαθητών τόσο με την πληροφόρηση για προβλήματα που τους απασχολούν όσο και με την προφορική παρουσίαση δικών τους απόψεων και κειμένων. Εξοικείωση με την περίσταση επικοινωνίας και την αποτελεσματικότητα του λόγου. Επισήμανση μέσα από τη διαδικασία παραγωγής κειμένων του γεγονότος ότι η επιλογή κατάλληλου ύφους προσαρμοσμένου στην περίσταση αποτελεί δείκτη της κοινωνικής και πνευματικής καλλιέργειας των ατόμων. Γνώσεις για τη γλώσσα Στο πεδίο της γλώσσας το σενάριο, όπως υπογραμμίζεται από τη συντάκτριά του, Σελίδα 6 από 69

7 στοχεύει στην: Κατανόηση εννοιών και δομών του κειμένου. Η προσεκτική επεξεργασία των κειμένων τόσο κατά την πρώτη όσο και κατά τη δεύτερη φάση αποσκοπεί στη συνειδητή εμπλοκή των μαθητών στη διαδικασία αυτή. Εξοικείωση και εξάσκηση των μαθητών με την «κειμενική ποικιλότητα ως χαρακτηριστικό των γλωσσών σε άμεση συνάρτηση με την ποικιλότητα και τη δυναμική των κοινωνικών πρακτικών και των κοινοτήτων, όπου ανήκουν και κατανοούνται τα κείμενα» (βλ. Πρόγραμμα Σπουδών). Εξοικείωση και εξάσκηση των μαθητών στην παραγωγή διαφόρων κειμενικών τύπων (επιστολή, ανακοίνωση, αφίσα κλπ), δεξιότητα που εντάσσεται στο πρόγραμμα σπουδών της τάξης αυτής. Στόχευση του σεναρίου στην αποτελεσματικότητα των κειμένων. Επιδιώκεται μέσα από την οργάνωση και των δύο φάσεων να γίνει αντιληπτό πόσο σημαντικό είναι να προσαρμόζουν οι μαθητές τα επιχειρήματα και το ύφος και όλες τις λεκτικές επιλογές, ανάλογα με το τι θέλουν να επιτύχουν σε κάθε περίπτωση. Εμπλουτισμός του λεξιλογίου κατά την προσπάθεια επαναδιατύπωσης ιδεών καθώς και κατά την πύκνωση των παραγράφων που ζητείται. Καλλιέργεια προφορικής και γραπτής έκφρασης, καθώς εκτός από τα γραπτά κείμενα, οι μαθητές θα παρουσιάσουν προφορικά τις εργασίες τους αλλά και θα μαγνητοφωνήσουν τις συνεντεύξεις τους. Γραμματισμοί Σύμφωνα με το συνταγμένο σενάριο επιδιώκονται οι ακόλουθοι γραμματισμοί: Παραδοσιακός γλωσσικός: Επεξεργασία (κατανόηση, πύκνωση) παραδοσιακού κειμένου και αξιοποίηση ιδεών και στοιχείων του με την παραγωγή ποικίλων κειμένων. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται καλλιέργεια και συνειδητή εξάσκηση των μαθητών στον σχολικό λόγο. Επίσης, δίνεται βαρύτητα στην κατανόηση του Σελίδα 7 από 69

8 στοιχείου της «αποτελεσματικότητας» των κειμένων, γεγονός που μπορεί να βελτιώσει τη σχολική επίδοση των μαθητών κατά την παραγωγή των κειμένων τους. Ψηφιακός: επεξεργασία κατανόηση, παραγωγή ψηφιακών και πολυτροπικών εν γένει κειμένων. Χρήση ψηφιακών περιβαλλόντων για ανάρτηση και διαμοιρασμό των εργασιών. Κοινωνικός: Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, και κυρίως οι προγραμματισμένες συνεντεύξεις μεταξύ των μελών, στοχεύουν να αναδείξουν την αξία της συνεργασίας. Τυχόν δυσλειτουργίες των ομάδων με τον τρόπο αυτό μπορούν να μειωθούν αφού όλοι θα ακούσουν στη συνέχεια τις μαγνητοφωνημένες συζητήσεις αλλά και σε περίπτωση που είναι ισχυρές να βγουν στο φως και να αντιμετωπιστούν. Κριτικός: Η ομαδική επεξεργασία των κειμένων με την εποπτεία του διδάσκοντος επιδιώκει να ασκήσει την κριτική αντιμετώπιση της μεταδιδόμενης πληροφορίας και την αποκωδικοποίησή της. (Χατζησαββίδης 2005). Διδακτικές πρακτικές Η συντάκτρια του σεναρίου σημειώνει εύστοχα πως: Η επιλογή μικρών κειμένων προς επεξεργασία δίνει τη δυνατότητα για λεπτομερή και προσεκτική ανάλυση όχι τόσο της μορφής (αυτό δεν επιδιώκεται με το συγκεκριμένο σενάριο, μόνο το κειμενικό είδος του δοκιμίου θίγεται κατά την 1 η φάση), όσο του περιεχομένου, έτσι ώστε να ασκηθούν οι μαθητές σε ένα τρόπο δουλειάς χρήσιμο για την κατάκτηση της απαιτούμενης σχολικής γνώσης. Η συνεργασία, ενταγμένη σε όλα τα στάδια των δραστηριοτήτων, επιχειρεί να ασκήσει τους μαθητές στο αίτημα των καιρών, αφού στην εποχή στην οποία θα κληθούν να εργαστούν οι μαθητές μας, μεγάλη αξία θα έχει ο πολίτης που μπορεί να συνεργάζεται με τους άλλους και να λειτουργεί ως ομάδα. Σελίδα 8 από 69

9 Η χρήση των ψηφιακών περιβαλλόντων και η παραγωγή ψηφιακών κειμένων έχει σκοπό να εντάξει μαθητές στην εποχή και να τους δώσει επιπλέον εφόδια για την κατάκτηση (και όχι μόνο) της γνώσης. Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Αφετηρία Η συντάκτρια του σεναρίου αναφέρει πως αφορμή για τη σύνταξη του συγκεκριμένου σεναρίου στάθηκε η ανάγκη να μάθουν οι μαθητές να συνθέτουν ιδέες χωρίς να αντιγράφουν αυτούσιες διατυπώσεις που συναντούν στα ποικίλα κείμενα και χωρίς επίσης να απομακρύνονται από το αρχικό νόημα του προς επεξεργασία κειμένου. Έχει παρατηρηθεί ότι οι επαναδιατυπώσεις των ιδεών, η πύκνωση του περιεχομένου, η ανάλυση και ο σχολιασμός αποδεικνύουν την αδυναμία των μαθητών να κατανοήσουν το κείμενο και να αποδώσουν τη σημασία όσων κατανόησαν. Επισημαίνει πως το σενάριο φυσικά δεν φιλοδοξεί να λύσει το πρόβλημα, μόνο να επεξεργαστεί κάπως αυτή την εκπαιδευτική αγωνία. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Η συντάκτρια του σεναρίου αναφέρει πως το σενάριο εστιάζει στην παραγωγή κειμένων, έτσι όπως περιέχεται στην 1 η ενότητα του βιβλίου Έκφραση έκθεση της Α Λυκείου, Γλώσσα και Γλωσσικές Ποικιλίες, και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο V. Επίσης τα θέματα για τα προβλήματα των εφήβων και το ζήτημα της ψυχαγωγίας περιέχονται στο ίδιο βιβλίο στην Ενότητα Λόγος, στο κεφάλαιο ΙΙ Διάλογος. Ακόμη από τους Θεματικούς Κύκλους στην ενότητα Ελεύθερος χρόνος - Ψυχαγωγία αξιοποιείται το δοκίμιο του Ε. Παπανούτσου. Από το βιβλίο Γλωσσικές Ασκήσεις αξιοποιείται το κείμενο: Αθ. Κιτσάκης, Το πρόβλημα της ψυχαγωγίας. Αξιοποίηση των ΤΠΕ Σύμφωνα με το συνταγμένο σενάριο, οι ΤΠΕ χρησιμοποιούνται ως: Σελίδα 9 από 69

10 Μέσον άντλησης εκπαιδευτικού υλικού. Για τη μελέτη και παραγωγή ψηφιακών και πολυτροπικών κειμένων (αφίσες, μαγνητοφώνηση/συνέντευξη, πρόσκληση κλπ.). Η χρησιμοποίηση του επεξεργαστή κειμένου δίνει τη δυνατότητα γρήγορης παραγωγής και εύκολης διόρθωσης των μαθητικών κειμένων. Ωστόσο, εφόσον τα σχολικά κείμενα γράφονται και εξετάζονται ακόμη χειρόγραφα, η χρήση του word δεν επιβάλλεται από το σενάριο. Τα ψηφιακά περιβάλλοντα χρησιμοποιούνται ως μέσον ανάρτησης και διαμοιρασμού εργασιών. Να σημειώσουμε στο σημείο αυτό πως σε όλη τη διάρκεια της εφαρμογής του σεναρίου έγινε χρήση του Word, καθώς τα κείμενα παρήχθησαν ηλεκτρονικά από τους μαθητές. Κείμενα Η συντάκτρια του σεναρίου προτείνει για επεξεργασία τα ακόλουθα κείμενα, τα οποία χρησιμοποιήσαμε στην εφαρμογή: Λεξικό της Πύλης: ides/ Θεματικοί κύκλοι: Ε.Π. Παπανούτσος, Νόθη και γνήσια ψυχαγωγία Γλωσσικές Ασκήσεις: Αθ. Κιτσάκης, Το πρόβλημα της ψυχαγωγίας. Στο Παράρτημα «Προβλήματα των νέων» ανθολογούνται: Λευτέρης Σιδερής, «Το παράλογο της Βίας και ο βιασμός της Λογικής», ΤΟ ΒΗΜΑ, 2/3/1986. Ταινίες βίας και επιθετικά παιδιά, Εφημερίδα Εβδόμη, 8/5/1988. Τελική έκθεση της ευρωπαϊκής έρευνας για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού (Δεκέμβριος 2012). Πετροπούλου Μαρία, «Παιδιά θύτες και θύματα βίας: Το «bullying» στην Ελλάδα». Σελίδα 10 από 69

11 Μαρία Θεοφίλου, «Τι σημαίνει εθισμός στο Διαδίκτυο και ποια συμπτώματα παρουσιάζουν τα παιδιά;» «Εθισμός στο διαδίκτο», λήμμα στη Βικιπαίδεια. Άρης Γιαβρής, οργάνωση του λόγου, τόμος Β, «Μοναξιά». Εικονογραφημένη - Μελοποιημένη Ποίηση στο Μανόλης Ανδρόνικος, «Η πάλη των γενεών» (από τον τύπο) «Το χάσμα των γενεών ένα σύγχρονο φαινόμενο;» άρθρο σε σχολική εφημερίδα του ΓΕΛ Σιδηροκάστρου. Δρ Καλλιόπη Εμμανουηλίδου, «Τα πιο συχνά προβλήματα των εφήβων και πως θα τα κατανοήσετε». Κλήσεις εφήβων στην τηλεφωνική γραμμή στήριξης στο «Ελεύθερος χρόνος απαραίτητος για τον έφηβο, όμως υπάρχει;» άρθρο από τη σχολική εφημερίδα του ΓΕΛ Σιδηροκάστρου. Θ.Δ. Παπαγγελής, «Πώς ο άνθρωπος έχασε τον ελεύθερο χρόνο του», στο Γλωσσικές Ασκήσεις: Xρίστος Tσολάκης, Τα σοφά παιδιά, (από εφημερίδα) «Παιδική παχυσαρκία», απόσπασμα από άρθρο στο Νίκος Σκορδής, «Παιδική παχυσαρκία: Αιτίες, επιπλοκές», στο Επίσης, προτείνονται τα εξής προγράμματα δημιουργίας αφίσας: Αντί αυτών χρησιμοποιήσαμε για την παραγωγή αφίσας το πρόγραμμα καθώς δεν απαιτούσε ιδιαίτερες διευκρινήσεις ως προς τη χρήση του, αφού, όπως θα δείξουμε στη συνέχεια, υπήρξαν αρκετές διακοπές Σελίδα 11 από 69

12 κατά την εφαρμογή του σεναρίου εξαιτίας ποικίλων παραγόντων, και έτσι έπρεπε να ανταποκριθούμε σύντομα και χωρίς καθυστερήσεις στις ανάγκες του σεναρίου. Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις 1 ο δίωρο: επιλογή ψυχαγωγικής εκδήλωσης, μελέτη κειμένων για νόθη και γνήσια ψυχαγωγία, σύνταξη επιστολής στη διευθύντρια του σχολείου [Εργαστήριο Πληροφορικής] Την Τρίτη 04/11/2014, την 6 η και 7 η διδακτική ώρα, υλοποιήσαμε το πρώτο δίωρο της εφαρμογής του σεναρίου στο Εργαστήριο Η/Υ. Αρχικά, εξήγησα στους μαθητές πως στόχος του δίωρου είναι η παραγωγή δύο κειμένων κατά την οποία θα εργαστούν ομαδικά. Για τον σκοπό αυτό είχαν ήδη χωριστεί σε πέντε ομάδες των τεσσάρων ατόμων η καθεμιά, σε προηγούμενη διδακτική ώρα. Ο σχηματισμός των ομάδων έγινε ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των μαθητών, χωρίς τη δική μου παρέμβαση, στο πλαίσιο των δεσμών που έχουν αναπτύξει μεταξύ τους. Η βιβλιογραφία προτείνει πως «κάποιες φορές κατά τη διδακτική πράξη ο σχηματισμός των ομάδων μπορεί να γίνεται ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των μαθητών, ώστε να δημιουργηθεί το απαραίτητο κλίμα ανάπτυξης δεσμών και αίσθησης συνανήκειν στην ομάδα» (Παυλίδου, 2013, 31-32). Να σημειώσουμε πως το σενάριο προέβλεπε τη δημιουργία έξι ομάδων, γεγονός που δεν ήταν δυνατόν, καθώς η δυναμική του τμήματος ήταν είκοσι μαθητές και οι ομάδες θα ήταν ιδιαίτερα ολιγομελείς. Στους σταθμούς εργασίας είχα ήδη αποθηκεύσει τα φύλλα εργασίας και τον φάκελο με τα κείμενα για τα προβλήματα των νέων, όπως ορίζεται από τη συντάκτρια του σεναρίου. Κλήθηκαν οι μαθητές να ανοίξουν στους υπολογιστές το 1ο φύλλο εργασίας το οποίο τους το μοίρασα και σε φωτοτυπίες ώστε να ενημερωθούν για την περίσταση που έπρεπε να αντιμετωπίσουν. Έτσι, λοιπόν, όπως διαβάζουμε εκεί, η τάξη ετοιμάζεται για μια πολυήμερη εκδρομή για την οποία χρειάζονται χρήματα που δεν μπορούν να καλύψουν οι γονείς. Γι αυτό τον λόγο σκέφτονται να διοργανώσουν μια εκδήλωση στον χώρο του σχολείου, με μικρό εισιτήριο, ώστε να συγκεντρώσουν Σελίδα 12 από 69

13 τα απαραίτητα χρήματα. Θα πρέπει να ζητήσουν την άδεια του διευθυντή, ώστε να χρησιμοποιήσουν τον σχολικό χώρο ένα Σάββατο. Βασική προϋπόθεση που θέτει η διεύθυνση είναι η εκδήλωση «να είναι ψυχαγωγική και να προωθεί τη γνήσια και όχι τη νόθα ψυχαγωγία». Σύμφωνα με την περίσταση οι μαθητές πρέπει να αποφασίσουν 1) τι είδους εκδήλωση θα επιλέξουν, 2) να ετοιμάσουν τα απαραίτητα έντυπα που θα προσκαλούν και θα διαφημίζουν την εκδήλωση. Με τη μέθοδο της ιδεοθύελλας προσδιορίσαμε το θέμα και το περιεχόμενο αυτής. Οι μαθητές μετά από συζήτηση αποφάσισαν πως θα μπορούσαν να διοργανώσουν ένα τριήμερο και όχι απλώς ένα Σάββατο καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, κατά το οποίο θα μπορούσε να λάβει χώρα μια μαθητική συναυλία, μια έκθεση ζωγραφικής ή φωτογραφίας ή και τα δύο. Οι σκέψεις των παιδιών καταγράφηκαν στον πίνακα (Εικόνα 1). Επειδή στόχος της εκδήλωσης είναι η γνήσια ψυχαγωγία, αφού προσδιορίσαμε προφορικά τη σημασία και το περιεχόμενο του όρου, οι μαθητές αποφάσισαν πως η εκδήλωση πρέπει να είναι αφιερωμένη σε ένα από τα ζητήματα που απασχολούν τους νέους σήμερα, κατά προτίμηση με έντονο κοινωνικό προσανατολισμό. Έτσι, σχεδόν ομόφωνα κατέληξαν πως το σημαντικότερο ίσως πρόβλημα που απειλεί τους εφήβους είναι η εξάρτηση από ψυχοτρόπους ουσίες, από τα ναρκωτικά και κυρίως η άγνοια πάνω στο θέμα αυτό. Στη συνέχεια συζητήσαμε τα είδη των κειμένων που απαιτούνται για να υποστηριχθεί αποτελεσματικά μια εκδήλωση και τα καταγράψαμε τα στοιχεία στον πίνακα (Εικόνα 1). Σελίδα 13 από 69

14 Εικόνα 1. Σχεδιάγραμμα οργάνωσης της ψυχαγωγικής εκδήλωσης. Στη συνέχεια οι μαθητές εργάστηκαν στους σταθμούς εργασίας και απάντησαν στο 1ο φύλλο εργασίας ηλεκτρονικά, αφού προηγουμένως μοίρασαν μεταξύ τους ρόλους. Μελέτησαν τα κείμενα του Παπανούτσου και του Κιτσάκη και απάντησαν στα ζητούμενα, δηλαδή να προσδιορίσουν την κύρια και τις δευτερεύουσες ιδέες των αποσπασμάτων. Υπήρξαν μαθητές που δυσκολεύτηκαν στην αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων που περιλαμβάνουν τα δύο κείμενα και γι αυτό τους έδωσα όποιες εξηγήσεις ήταν αναγκαίες. Ο ρόλος μου σε όλη τη διάρκεια του πρώτου αυτού δίωρου, αλλά και στα επόμενα, ήταν συμβουλευτικός και διακριτικός. Στόχος μας πρέπει να είναι η αυτενέργεια των μαθητών και η μεταξύ τους συνεργασία στην αντιμετώπιση των όποιων δυσκολιών και γι αυτό θα πρέπει να τους δίνουμε τον χρόνο που χρειάζονται, ακόμα και αν υπερβαίνουμε κάπως τα χρονικά όρια που θέτει το σενάριο, ώστε να σκέφτονται και να αντιδρούν σε όσα τους ζητούνται. Έχοντας προσδιορίσει τον όρο ψυχαγωγία, οι μαθητές προχώρησαν στην παραγωγή του πρώτου συνεργατικού κειμένου που ήταν η επιστολή στη διεύθυνση του σχολείου. Οι μαθητές αποθήκευσαν στους σταθμούς το φύλλο εργασίας με όνομα αυτό της ομάδας. Παραθέτουμε στη συνέχεια την επιστολή που έγραψε η Ομάδα Ε : Σελίδα 14 από 69

15 Αξιότιμη κυρία Ντασκαγιάννη, 1 Επιλέξαμε το θέμα των εξαρτήσεων των νέων, επανερχόμενοι στο θέμα «παραχώρηση του σχολικού χώρου για πραγματοποίηση ψυχαγωγικής εκδήλωσης». Σας ενημερώνουμε ότι η τάξη μας μετά από συζήτηση και συνεργασία αποφάσισε να προετοιμάσει μια συναυλία σε συνδυασμό με μία έκθεση ζωγραφικής από τους μαθητές της καλλιτεχνικής παιδείας και μία έκθεση φωτογραφίας. Πιστεύουμε ότι η επιλογή αυτή, πληροί την προϋπόθεση που μας τέθηκε «η εκδήλωση να είναι ψυχαγωγική και να προωθεί τη γνήσια και όχι τη νόθα ψυχαγωγία», για τους εξής λόγους: Αρχικά, γιατί πιστεύουμε πως αυτό είναι ένα θέμα σύγχρονο, που απασχολεί πάρα πολλούς νέους. Επίσης, θα προκαλέσει το ενδιαφέρον πολλών γονιών λόγω του ότι όλοι θα θέλουν να ενημερωθούν σχετικά με το πώς τα παιδιά μπορούν να παρασυρθούν από τέτοιες καταστάσεις. Τέλος, είναι ένα θέμα που περιέχει ποικίλες μορφές ανάπτυξης και ενημέρωσης. Μπορούμε να παρουσιάσουμε πολλά πράγματα σε σχέση με τις εξαρτήσεις των νέων. Πιστεύουμε στην επιτυχία αυτής της εκδήλωσης και θα δουλέψουμε το περισσότερο δυνατόν..με εκτίμηση, οι μαθητές της Α τάξης. Αν παραβλέψουμε κάποιες συντακτικές και γραμματικές αστοχίες, το περιεχόμενο του κειμένου είναι αρκετά ικανοποιητικό ως προς τα ζητούμενα. Στο ίδιο κλίμα, της παράθεσης επιχειρημάτων σχετικά με το είδος της ψυχαγωγίας κινήθηκε η επιστολή της Ομάδας Α : Αξιότιμη Κυρία Κασαγιάννη, 1 Να σημειώσουμε πως «αλλοίωσαν» το όνομα της Διευθύντριας του σχολείου για να μην προδώσουν την ταυτότητά της, όπως δήλωσαν τα ίδια τα παιδιά. Σελίδα 15 από 69

16 Επανερχόμενοι στο θέμα «παραχώρηση του σχολικού χώρου για πραγματοποίηση ψυχαγωγικής εκδήλωσης», σας ενημερώνουμε ότι η τάξη μας μετά από συζήτηση και συνεργασία αποφάσισε να προετοιμάσει μια έκθεση φωτογραφίας με σκοπό να συγκεντρώσουμε χρήματα για να βοηθήσουμε ορισμένους συμμαθητές μας που οι γονείς τους αδυνατούν να δώσουν το απαιτούμενο χρηματικό ποσό. Πιστεύουμε ότι η επιλογή αυτή, πληροί την προϋπόθεση που μας τέθηκε «η εκδήλωση να είναι ψυχαγωγική και να προωθεί τη γνήσια και όχι τη νόθα ψυχαγωγία», για τους εξής λόγους: 1. Η νόθα ψυχαγωγία είναι μια απόπειρα φυγής από τον πραγματικό κόσμο με σκοπό να θεραπεύσουν τα κενά τους. 2. Με τη νόθα ψυχαγωγία οι άνθρωποι ελπίζουν ότι θα καταφέρουν να ξεφύγουν από τα προβλήματά τους χωρίς να σκέφτονται τις συνέπειες που θα έχει αυτό στην υγεία τους. 3. Η γνήσια ψυχαγωγία από την άλλη πλευρά γεννιέται από τη δύναμη και τη χαρά της ζωής. 4. Ψυχαγωγία είναι ένα μέσο απεξάρτησης και ανανέωσης του ανθρώπου από τα βάσανα της καθημερινής του ζωής το οποίο τρέφει τη ψυχή του και τον γεμίζει με χαρά. 5. Η ποιοτική ψυχαγωγία όπως για παράδειγμα η μουσική, το θέατρο, ο χορός κλπ, οδηγεί στην πνευματική ολοκλήρωση του ανθρώπου, το βασικό ζητούμενο του σύγχρονου ανθρωπισμού. 6. Ο κάθε άνθρωπος ανάλογα με τα θέλω του και τις ευαισθησίες του επιλέγει τα κατάλληλα μέσα ψυχαγωγίας. Μετά τιμής οι μαθητές του Α2 Όπως είναι φανερό, τα παιδιά αντέγραψαν τα επιχειρήματα των κειμένων χωρίς δημιουργική αφομοίωση αυτών και επομένως τα απέδωσαν με τρόπο μηχανιστικό. Η Ομάδα Γ δεν εξήγησε τους λόγους για τους οποίους η εκδήλωση είναι ψυχαγωγική, ενώ δεν τήρησε ούτε την αρχική απόφαση για τριήμερο καλλιτεχνικών δράσεων: Σελίδα 16 από 69

17 Αξιότιμη Κυρία Κασαγιάννη, Σας στέλνουμε αυτήν την επιστολή για να σας ζητήσουμε τον χώρο του σχολείου για μια εκδήλωση το Σάββατο που θέλουμε να πραγματοποιήσουμε για να μαζέψουμε χρήματα για την εκδρομή που δεν μπορούν να καλύψουν οι γονείς μας. Το θέμα της εκδήλωσης είναι μια συναυλία με έκθεση φωτογραφίας και ζωγραφικής. Πιστεύουμε ότι η επιλογή αυτή, πληροί την προϋπόθεση που μας τέθηκε «η εκδήλωση να είναι ψυχαγωγική και να προωθεί τη γνήσια και όχι τη νόθα ψυχαγωγία γιατί θα έχει ως σκοπό να μαζευτούνε χρήματα για να καλύψουμε τις ανάγκες της εκδρομής(η έλλειψη χρημάτων από τις οικογένειές μας). Με εκτίμηση οι μαθητές της Α λυκείου Οι Ομάδες Β και Δ κινήθηκαν στη λογική της Ομάδας Γ, καθώς το κείμενό τους ήταν σύντομο και χωρίς ιδιαίτερη επιχειρηματολογία. Το πρώτο δίωρο ολοκληρώθηκε με την παραγωγή της επιστολής. Ο χρόνος δεν ήταν αρκετός για να προχωρήσουμε και στο δεύτερο κείμενο που προέβλεπε το σενάριο. Βέβαια, αξιοποιήσαμε μέρος της πρώτης ώρας για να τεθεί όσο το δυνατόν με μεγαλύτερη σαφήνεια ο στόχος και η αποστολή των ομάδων. Τέλος, δόθηκε στους μαθητές για ατομική ενασχόληση, η εργασία στο σπίτι, όπως προέβλεπε το συνταγμένο σενάριο. Τους δόθηκε η δυνατότητα τις απαντήσεις να τις γράψουν απευθείας στο wiki της τάξης (Εικόνα 2) που είχα δημιουργήσει για τον σκοπό του σεναρίου. Ωστόσο, η δυνατότητα αυτή δεν αξιοποιήθηκε από τους μαθητές, καθώς δεν απάντησαν στην εργασία ούτε στα τετράδιά τους. Δεν υπήρξε ικανοποιητική εξήγηση από τη μεριά τους για την ολιγωρία που επέδειξαν, ενώ το γεγονός πως την επόμενη εβδομάδα το μάθημα δεν έγινε εξαιτίας σχολικού περιπάτου (την Τρίτη 11/11/2014), έκανε τους πάντες να ξεχάσουν τις όποιες υποχρεώσεις τους. Σελίδα 17 από 69

18 Σελίδα 18 από 69

19 Εικόνα 2. Στιγμιότυπο από το wiki της τάξη. 2 ο δίωρο: παραγωγή ποικίλων κειμένων που θα υποστηρίξουν την ψυχαγωγική εκδήλωση, χωρισμός σε νέες ομάδες και επιλογή θέματος από τον Φάκελο Κειμένων για τα Προβλήματα των νέων [Εργαστήριο Πληροφορικής]. Το δεύτερο δίωρο της εφαρμογής υλοποιήθηκε την Τρίτη 18/11/2014, κατά την 6 η και 7 η διδακτική ώρα στο Εργαστήριο Η/Υ. Μεσολάβησε μια εβδομάδα ανάμεσα στο 1 ο και το 2 ο δίωρο, καθώς την Τρίτη 11/11/2014 το σχολείο πήγε περίπατο και έτσι δεν έγιναν μαθήματα. Την πρώτη ώρα οι ομάδες ανακοίνωσαν στην ολομέλεια τα αποτελέσματα των εργασιών του 1 ου δίωρου. Οι μαθητές προσδιόρισαν τον όρο «ψυχαγωγία» όπως αυτός προκύπτει από τα κείμενα του 1 ου φ.ε. και διάβασαν την επιστολή που είχαν γράψει για τη διευθύντρια του σχολείου, ανατροφοδοτώντας ουσιαστικά το θέμα και υπενθυμίζοντας σε όλους την περίσταση που καλούνταν να αντιμετωπίσουν. Στη συνέχεια προχώρησαν στην παραγωγή του δεύτερου κειμένου Σελίδα 19 από 69

20 που προέβλεπε το σενάριο: «Να ετοιμάσετε την ανακοίνωση και δελτίο τύπου (α ομάδα), διαφημιστικό φυλλάδιο (β ομάδα), πρακτικό (γ ομάδα), αφίσα (δ ομάδα), πρόσκληση (ε ομάδα), flyer (στ ομάδα), που θα γνωστοποιεί / θα καταγράφει / θα διαφημίζει την εκδήλωση». Επειδή οι ομάδες μας είναι πέντε ορίσαμε ως εξής τις εργασίες: ανακοίνωση και δελτίο τύπου (α ομάδα), διαφημιστικό φυλλάδιο (β ομάδα), πρακτικό (γ ομάδα), αφίσα (δ ομάδα) και πρόσκληση (ε ομάδα). Τα κείμενα των μαθητών είναι τα ακόλουθα: ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Το 8 ο Γενικό Λύκειο Ιωαννίνων σας προσκαλεί στην ψυχαγωγική εκδήλωση που διοργανώνει. Kύριο θέμα της είναι η ευαισθητοποίηση των νέων κατά των ναρκωτικών. Η εκδήλωση θα περιλαμβάνει μαθητική συναυλία και επιπλέον έκθεση φωτογραφίας αλλά και ζωγραφικής. Πρωταγωνιστές των εκδηλώσεων θα είναι οι μαθητές του σχολείου μας. Παρασκευή 19- Κυριακή 21 Δεκεμβρίου: Παρασκευή: Συναυλία, 8 μ.μ. Σάββατο: Έκθεση Φωτογραφίας, 6 μ.μ. Κυριακή: Έκθεση Ζωγραφικής, 6 μ.μ. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του σχολείου μας, στο πλαίσιο της συγκέντρωσης χρημάτων για τις εκδρομές όλων των τάξεων μας. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Οι μαθητές του Α2 Τμήματος του 8ου Γενικού λυκείου σας ενημερώνουν ότι θα πραγματοποιηθεί σχολική εκδήλωση με θέμα την καταπολέμηση των ναρκωτικών. Η εκδήλωση περιλαμβάνει συναυλία, έκθεση φωτογραφίας και ζωγραφικής κατά το τριήμερο /12/2014. Παρακαλούμε τους συμμαθητές μας να συμμετέχουν σε αυτή με σκοπό να μαζευτούν χρήματα για την πολυήμερη εκδρομή που θα πραγματοποιήσουμε στο τέλος της χρονιάς. Με εκτίμηση οι μαθητές του Α2. Σελίδα 20 από 69

21 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Κατά το τριήμερο /12/2014 θα πραγματοποιηθεί στο 8 ΓΕΛ Ιωαννίνων ψυχαγωγική εκδήλωση για να συγκεντρωθούν χρήματα για την πενθήμερη εκδρομή της Α λυκείου. ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 8o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΘΕΜΑ: Τριήμερο καλλιτεχνικών εκδηλώσεων εντός του σχολείου Το 15μελές συμβούλιο του 8 ο ΓΕΛ Ιωαννίνων συνήλθε σήμερα, 8 Δεκεμβρίου 2014 στη διεύθυνση του σχολείου, με πρόσκληση της διευθύντριας ύστερα από παράκληση των μαθητών για την χρήση της αίθουσας πολλαπλών χρήσεων, με σκοπό τη διοργάνωση ψυχαγωγικής εκδήλωσης. Στη συνέλευση παρευρέθηκαν οι μαθητές του 15μελους, ο σύλλογος καθηγητών και η διευθύντρια. Μετά από πολύωρη συζήτηση αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί η χρήση της αίθουσας με τους εξής όρους: 1) Να υπάρχει επίβλεψη του χώρου από τους αρμόδιους καθηγητές την ώρα της εκδήλωσης. 2) Στο τέλος των εκδηλώσεων η αίθουσα να παραδοθεί καθαρή και δίχως ζημιές. 3) Δωρεάν είσοδος σε μαθητές κάτω των 15 ετών. Το 15μελές συμβούλιο των μαθητών διάβασε και βεβαίωσε την πράξη αυτή και την υπογράφει: Ο πρόεδρος Ο γραμματέας Σελίδα 21 από 69

22 Εικόνα 3. Αφίσα. Εικόνα 4. Διαφημιστικό φυλλάδιο. Στο τέλος της πρώτης ώρας οι ομάδες παρουσίασαν στην ολομέλεια τις εργασίες τους (μέσω βιντεοπροβολέα και κεντρικού Η/Υ). Αποφάσισαν πως η εργασία της β ομάδας δεν εξυπηρετούσε τους σκοπούς της εκδήλωσης, καθώς δεν έδινε τις απαραίτητες πληροφορίες. Κατά τη δεύτερη ώρα οι μαθητές χωρίστηκαν εκ νέου σε δέκα ομάδες των δύο ατόμων, όπως όριζε το σενάριο, ώστε να προχωρήσουμε στη δεύτερη φάση με στόχο την παραγωγή μιας ομιλίας (2-3 παραγράφων) σχετικής με ένα από τα προβλήματα Σελίδα 22 από 69

23 των νέων που περιλαμβάνονταν στον συνοδευτικό φάκελο. Η συντάκτρια του σεναρίου προτείνει οι μαθητές να μαγνητοφωνήσουν ή να βιντεοσκοπήσουν τη μεταξύ τους συζήτηση κατά την οποία θα αποφασίσουν για το ποιο θέμα θα επιλέξουν και γιατί. Ωστόσο, στο σημείο αυτό παρουσιάστηκε μια τεχνική δυσκολία. Θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε τα κινητά τηλέφωνα των μαθητών ώστε να είναι δυνατή η παράλληλη μαγνητοφώνηση ή βιντεοσκόπηση σε δέκα ομάδες εργασίας. Πολλά παιδιά φάνηκαν απρόθυμα σε μια τέτοια διαδικασία, ενώ κάποια άλλα δήλωσαν πως το κινητό τους δεν υποστηρίζει τέτοια λειτουργία, κάτι που συνιστούσε απλώς μια δικαιολογία της απροθυμίας τους. Έτσι, τους πρότεινα, αφού συζητήσουν μεταξύ τους ανά ομάδες και αποφασίσουν ποιο θέμα θα ήθελαν να πραγματευθούν, να γράψουν σε μια κόλλα έστω έναν λόγο αυτής της επιλογής ή ακόμα και ένα σύντομο διάλογό τους (ενδεικτικά βλ. Εικόνα 5, Εικόνα 6, Εικόνα 7). Η δεύτερη ώρα του δίωρου αυτού ολοκληρώθηκε με την ανάγνωση των κειμένων και την επιλογή του θέματος. Εικόνα 5. Σημείωμα μαθητών. Εικόνα 6. Σημείωμα μαθητών. Σελίδα 23 από 69

24 Εικόνα 7. Σημείωμα μαθητών. 3 ο δίωρο: παραγωγή ομιλίας σχετικής με τα θέματα που περιλαμβάνονται στον Φάκελο Κειμένων για τα Προβλήματα των νέων [Εργαστήριο Πληροφορικής]. Το 3 ο δίωρο της εφαρμογής υλοποιήθηκε την Τετάρτη 10/12/2014 στο Εργαστήριο Η/Υ. Μεσολάβησε μια περίοδος κατάληψης του σχολικού κτιρίου από τους μαθητές, γεγονός που μας αποσυντόνισε. Γι αυτόν το λόγο αφιερώσαμε λίγο χρόνο στην αρχή της πρώτης ώρας για να υπενθυμίσουμε την όλη διαδικασία και να ανατροφοδοτήσουμε τη συζήτηση. Οι μαθητές από τα θέματα που πρότεινε ο φάκελος επέλεξαν: τη μοναξιά, τον εθισμό στο διαδίκτυο, τον σχολικό εκφοβισμό, τα ψυχολογικά προβλήματα άγχος. Η ταύτιση των επιλογών θα μας δώσει τη δυνατότητα της σύγκρισης των θέσεων των ομάδων. Τόσο η πρώτη όσο και η δεύτερη ώρα του δίωρου αφιερώθηκαν στην παραγωγή των ομιλιών. Κατά τη δεύτερη ώρα ένας εκπρόσωπος από κάθε ομάδα παρουσίασε στην ολομέλεια το Σελίδα 24 από 69

25 κείμενο που είχαν συντάξει. Παράλληλα, τους είχε δοθεί σε φωτοτυπία, το Φύλλο Παρατήρησης (ατομικό) με το οποίο αξιολόγησαν τόσο τις ομιλίες που άκουσαν όσο και τη μεταξύ τους συνεργασία. Ενδεικτικά παραθέτουμε τρεις από τις ομιλίες που συνέταξαν οι μαθητές συνεργαζόμενοι ανά δύο: Ομιλία για τα ψυχολογικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι και ειδικότερα το άγχος: Αγαπητοί συμμαθητές, Βρισκόμαστε εδώ για να σας μιλήσουμε για τα προβλήματα που οι νέοι καλούνται να αντιμετωπίσουν κατά την διάρκεια της εφηβικής ηλικίας τους και το πώς αυτά τους προκαλούν άγχος και στρες και προβληματίζονται εξαιτίας αυτών. Αυτά, λοιπόν, τα προβλήματα είναι πολλά και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Τα μαθήματα είναι κάτι που προβληματίζει τους νέους, όσων αφορά την απόδοσή τους στο σχολείο ή στα διάφορα κέντρα μάθησης, στα οποία παρακολουθούν μαθήματα. Ο βαθμός είναι κάτι που κυνηγούν τα παιδιά ιδιαίτερα στα χρόνια του Λυκείου και τους αγχώνει σχετικά με τις σχολές που θέλουν να ακολουθήσουν και το τί θα κάνουν στην μετέπειτα ζωή τους. Άλλο ένα πολυσυζητημένο θέμα στις μέρες μας είναι οι σχέσεις των παιδιών με τους γονείς τους. Οι καλές σχέσεις μεταξύ γονέων-παιδιών δεν είναι ποτέ αυτονόητες απλά και μόνο επειδή δένονται με συγγενικούς δεσμούς και θέλουν προσπάθεια και από τις δύο πλευρές. Οι έφηβοι σε αυτή την ηλικία είναι ευάλωτοι και χρειάζονται την υποστήριξη των γονέων τους. Χρειάζονται την επιβεβαίωση πως είναι καλοί σε κάτι, πως τους αγαπούν και νοιάζονται οι άλλοι για την γνώμη τους. Λόγω των κακών, μερικές φορές, σχέσεων οι νέοι οδηγούνται στη βοήθεια άλλων έξω από το Σελίδα 25 από 69

26 σπίτι, όπως παραδείγματος χάρη από κάποια γραμμή υποστήριξης η οποία είναι αξιόπιστη. Επίσης, ο συναισθηματικός κόσμος των εφήβων είναι σαν άβυσσος. Δεν ξέρεις ποτέ, πότε θα ξεσπάσουν ή πότε θα είναι χαρούμενοι και λυπημένοι. Έχουν κυκλοθυμικές τάσεις και η διάθεσή τους μεταβάλλεται συνεχώς και χωρίς λόγους. Οι ορμόνες τους αλλάζουν με σκοπό την μεταβίβασή τους προς την ενήλικη ζωή και μπαίνουν στο προσκήνιο και οι σεξουαλικές σχέσεις με το αντίθετο φύλο, οι οποίες περιπλέκουν αρκετά την κατάσταση. Οι αλλαγές στο σώμα τους, τους κάνει να φαίνονται ανεπαρκείς μπροστά στα πρότυπα που τους προβάλλουν τόσα χρόνια, με σκοπό να δείχνουν ή να είναι τέλειοι. Σε αυτή την ηλικία όμως τα νέα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν την διαφορά του είναι και του φαίνεσθε και αυτό έχει αντίκτυπο στην ψυχολογική τους διάθεση. Τέλος, οι σχέσεις τους με τον έξω κόσμο και τους υπόλοιπους συμμαθητές τους και συνομήλικούς τους είναι επίσης ένα ζήτημα που τους φοβίζει. Η κοινωνικότητα και το πώς την διαχειρίζεται ο καθένας είναι βάση της προσωπικότητάς του και την αναπτύσσει σε αυτή την ηλικία που γνωρίζεται καλύτερα με τον κόσμο. Η διαμόρφωση του χαρακτήρα τους γίνεται επίσης σε αυτή την φάση της ζωής τους και είναι πολύ σημαντικό να γίνει σωστά. Στόχος μου ήταν να καταλήξω στο ότι οι έφηβοι έχουν πολλά τα οποία τους απασχολούν. Μπορεί για του ενήλικες να μην είναι κάποια σημαντικά, αλλά για τους εφήβους είναι θέματα τα οποία επηρεάζουν σημαντικά την ψυχολογία τους και πρέπει να δίνουμε βάση ακόμα και σε αυτά που φαίνονται ασήμαντα. Ομιλία για τον σχολικό εκφοβισμό: Αγαπητοί συμμαθητές, Σελίδα 26 από 69

27 Ο λόγος της σημερινής ομιλίας είναι για ένα θέμα που μας αφορά όλους άμεσα ή έμμεσα, ο σχολικός εκφοβισμός. Ο εκφοβισμός μεταξύ των μαθητών αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα για έναν μαθητή από την έναρξη της σχολικής του εκπαίδευσης. Κάθε χρόνο 1 έως 6 παιδιά πέφτουν θύμα εκφοβισμού. Εμφανίζεται με τη μορφή του λεκτικού εκφοβισμού (κοροϊδία, διακρίσεις, ντροπιαστικά σχόλια), του κοινωνικού εκφοβισμού (καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, απομόνωση από την ομάδα), του σωματικού εκφοβισμού (χτυπήματα, σπρωξίματα, κλωτσιές), του ηλεκτρονικού εκφοβισμού (εκβιασμός μέσω Διαδικτύου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μέσω μηνυμάτων στο κινητό τηλέφωνο). Ο σχολικός εκφοβισμός δεν έχει συνέπειες μόνο για τα παιδιά που πέφτουν θύματα αυτού του φαινομένου αλλά και τα παιδιά που είναι απλοί θεατές μπορούν να έχουν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα που θα τους ακολουθούν για μεγάλο μέρος της ζωής τους. Τα αίτια που ωθούν τους θύτες σε τέτοιες συμπεριφορές είναι κυρίως το οικογενειακό περιβάλλον. Πολλά παιδιά βιώνουν καθημερινά στο σπίτι τους ανάλογες συμπεριφορές με αποτέλεσμα να μεταφέρουν αυτή τη βίαια συμπεριφορά στο σχολείο τους εναντίον των συμμαθητών τους. Η κατάσταση αυτή μπορεί να επηρεάσει έντονα την συναισθηματική ανάπτυξη του θύματος καθώς επίσης και τη διαδικασία της μάθησης. Συγκεκριμένα, τα παιδιά που γίνονται θύματα σχολικού εκφοβισμού αρχικά νοιώθουν φόβο, απόγνωση και παρουσιάζουν τάσεις φυγής. Αισθάνονται ότι απειλούνται, τρομάζουν και αρνούνται να πάνε σχολείο. Μπορεί επίσης να γίνουν επιθετικά και νευρικά, ενώ σε πολλές περιπτώσεις τα ίδια τα παιδιά-θύματα μπορούν να γίνουν θύτες σε άλλα παιδιά. Από την άλλη μεριά οι γονείς συνήθως δεν αντιλαμβάνονται το πρόβλημα και δηλώνουν Σελίδα 27 από 69

28 άγνοια. Αυτό συμβαίνει γιατί τα θύματα εξομολογούνται το γεγονός του εκφοβισμού συχνότερα σε φίλους τους. Αν όμως οι γονείς εντοπίσουν κάποιο σύμπτωμα τέτοιας συμπεριφοράς και υποψιάζονται ότι το παιδί τους έχει πέσει θύμα εκφοβισμού πρέπει να προσεγγίσουν το παιδί και να αντιδράσουν απευθυνόμενοι αρχικά στους εκπαιδευτικούς. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα από τα μεγαλύτερα αν όχι το μεγαλύτερο πρόβλημα της σχολικής κοινότητας σε όλο τον κόσμο και πρέπει όλοι μας να βοηθήσουμε όπως μπορούμε για να εξαλείψουμε το φαινόμενο αυτό. Σας ευχαριστούμε πολύ Ομιλία για τον εθισμό στο διαδίκτυο: Αγαπητοί συμμαθητές, Θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για ένα πολύ σημαντικό θέμα που αφορά κυριότερα τους νέους σήμερα: τον Εθισμό στο Διαδίκτυο. Οι περισσότεροι νέοι είναι εθισμένοι στο διαδίκτυο. Το φαινόμενο εμφανίζεται συνήθως στις ηλικίες των ετών που είναι σχετικά οι μικρότερες ηλικίες και σιγά-σιγά αρχίζει να γίνεται πιο έντονο στις ηλικίες των ετών. Ο εθισμός ξεκινά με τα διαδικτυακά παιχνίδια, μπαίνοντας σε διαδικτυακούς κοινωνικούς λογαριασμούς όπως είναι το Facebook ή το Twitter. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να σπαταλάνε όλο τον χρόνο τους μπροστά σε μία οθόνη, να παραμελούν τα μαθήματά τους και να δημιουργείται άγχος. Σε προχωρημένες περιπτώσεις οι έφηβοι δεν κοιμούνται, παραμελούν την προσωπική τους υγιεινή, μπορούν να σταματήσουν ακόμα και το σχολείο. Ακόμη, απομονώνονται από την οικογένεια τους και τους φίλους τους, γίνονται επιθετικοί ακόμη και να κλέβουν τα χρήματα των γονιών Σελίδα 28 από 69

29 τους για να μπορούν να παίζουν. Τέλος, αρκετοί φτάνουν σε σημείο να μην τρώνε ή και το αντίθετο, δηλαδή να παχαίνουν. Σε αυτό το θέμα μπορεί να έχουν μερίδιο ευθύνης και ίδιοι οι γονείς, δηλαδή να υπάρχει παραμέληση απέναντι στα παιδιά τους. Σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να γίνεται το αντίθετο. Για παράδειγμα οι γονείς να δίνουν περισσότερη προσοχή στα παιδιά τους και να περνάνε περισσότερο χρόνο μαζί τους ή να τους μεταπείθουν να βγαίνουν περισσότερο έξω με τους φίλους τους. Σας ευχαριστούμε για τον χρόνο σας. Στο Φύλλο Παρατήρησης, όπως ήδη αναφέραμε, αξιολόγησαν τόσο τις παρουσιάσεις των συμμαθητών τους, όσο και τη μεταξύ τους συνεργασία. Ενδεικτικά παραθέτουμε δύο παραδείγματα: Εικόνα 8. Φύλλο Παρατήρησης (ατομικό). Σελίδα 29 από 69

30 Εικόνα 9. Φύλλο Παρατήρησης (ατομικό). 4 ο δίωρο: γραπτή δοκιμασία για την αξιολόγηση της εμπέδωσης της θεματικής της ψυχαγωγίας και του ελεύθερου χρόνου [Αίθουσα διδασκαλίας]. Το 4 ο δίωρο της εφαρμογής υλοποιήθηκε την Τετάρτη 17/12/2014 στην αίθουσα διδασκαλίας. Αν και δεν προβλεπόταν από το συνταγμένο σενάριο, αποφασίσαμε να προχωρήσουμε στη δραστηριότητα αυτή, ώστε να αξιολογήσουμε καλύτερα τον βαθμό εμπέδωσης των γνώσεων από τους μαθητές σε ένα σημαντικό θεματικό άξονα που θέτει το σενάριο: αυτό της ψυχαγωγίας και της αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου. Ένας ακόμη παράγοντας που μας ώθησε στο δίωρο αυτό είναι το γεγονός πως οι μαθητές δεν πραγματοποίησαν τις εργασίες για το σπίτι που όριζε το συνταγμένο σενάριο. Επομένως, η σχολική διαδικασία της γραπτής δοκιμασίας σύμφωνα με τους όρους των προαγωγικών εξετάσεων της περιόδου Μαΐου Ιουνίου θα μπορούσε να καλύψει έως ένα βαθμό το κενό που δημιουργήθηκε. Στους μαθητές δόθηκε σε φωτοτυπία κείμενο με τίτλο «Οι Έλληνες ο πιο ξενύχτης λαός στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα» (βλ. 3 ο Φύλλο Εργασίας) και τους ζητήθηκε να απαντήσουν σε δύο ερωτήσεις κατανόησης (Εικόνα 10, Εικόνα 11), να εντοπίσουν παραδείγματα μεταφορικής χρήσης του λόγου (Εικόνα 12), να προσδιορίσουν τη δομή και τους τρόπους ανάπτυξης μιας παραγράφου του κειμένου Σελίδα 30 από 69

31 (Εικόνα 13), να γράψουν ένα συνώνυμο ορισμένων λέξεων (Εικόνα 14) και τέλος να παράγουν ένα κείμενο ομιλία ( λέξεων) με θέμα την ψυχαγωγία των νέων στον ελεύθερο χρόνο τους (Εικόνα 15). Πρόκειται για εργασίες ασκήσεις που εναρμονίζονται με τη διδακτέα και την εξεταστέα ύλη του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας για την Α Λυκείου και στις οποίες ασκήθηκαν σε ένα βαθμό κατά την εφαρμογή του σεναρίου. Εικόνα 10. Ποιους τρόπους, σύμφωνα με το κείμενο επιλέγουν οι εργαζόμενοι και ειδικότερα οι γυναίκες για να αξιοποιήσουν τον ελεύθερο χρόνο τους. Οι περισσότεροι μαθητές απάντησαν επιτυχώς στην ερώτηση αυτή. Εικόνα 11. Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές εντοπίζει η Στατιστική Υπηρεσία της ΕΟΚ ανάμεσα στους Έλληνες και τους Ευρωπαίους ως προς τους τρόπους ψυχαγωγίας. Σελίδα 31 από 69

32 Εικόνα 12. Πέντε παραδείγματα μεταφορικής χρήσης του λόγου. Εικόνα 13. Δομή και τρόποι ανάπτυξης παραγράφου του κειμένου. Στην πλειοψηφία οι μαθητές δεν κατόρθωσαν να προσδιορίσουν ορθά τον τρόπο ανάπτυξης ή και καθόλου. Εικόνα 14. Συνώνυμα λέξεων. Σελίδα 32 από 69

33 Σελίδα 33 από 69

34 Εικόνα 15. Παραγωγή κειμένου ομιλίας. Σελίδα 34 από 69

35 ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ομάδα ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ: 1. Η ΠΕΡΙΣΤΑΣΗ: Η τάξη σας ετοιμάζεται για μια πολυήμερη εκδρομή για την οποία χρειάζονται αρκετά χρήματα που δεν μπορούν να καλύψουν οι γονείς. Γι αυτό λοιπόν σκέφτεστε να διοργανώσετε μια εκδήλωση στο χώρο του σχολείου, βάζοντας ένα μικρό εισιτήριο ώστε να συγκεντρώσετε τα απαραίτητα χρήματα. Σε συνεργασία λοιπόν με τον σύλλογο γονέων ζητάτε την άδεια από τη διεύθυνση του σχολείου να χρησιμοποιήσετε τον σχολικό χώρο ένα Σάββατο. Η διεύθυνση ανταποκρίνεται στο αίτημά σας γραπτώς και συμφωνεί με την εκδήλωση, θέτοντας όμως σαν προϋπόθεση «η εκδήλωση να είναι ψυχαγωγική και να προωθεί τη γνήσια και όχι τη νόθα ψυχαγωγία». Έτσι λοιπόν καλείστε τώρα να συνεργαστείτε μεταξύ σας για να αποφασίσετε 1) Τι είδους εκδήλωση πρέπει να επιλέξετε ώστε να είναι ψυχαγωγική και να προωθεί τη γνήσια και όχι τη νόθα ψυχαγωγία». και 2) να ετοιμάσετε το έντυπο που θα προσκαλεί και θα διαφημίζει την εκδήλωση. 2. Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΑΣ: 1) Να γράψετε μια παράγραφο που θα απευθύνεται προς τη διεύθυνση του σχολείου για να τεκμηριώνετε ότι η επιλογή της συγκεκριμένης εκδήλωσης, πληροί την προϋπόθεση που τέθηκε «η εκδήλωση να είναι ψυχαγωγική και μάλιστα να προωθεί τη γνήσια και όχι τη νόθα ψυχαγωγία». 2) Να ετοιμάσετε την ανακοίνωση και δελτίο τύπου (α ομάδα), διαφημιστικό φυλλάδιο (β ομάδα), πρακτικό (γ ομάδα), αφίσα (δ ομάδα), πρόσκληση (ε Σελίδα 35 από 69

36 ομάδα), flyer (στ ομάδα), που θα γνωστοποιεί / θα καταγράφει / θα διαφημίζει την εκδήλωση. 3. ΤΡΟΠΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ομαδικός - ομάδες 4 ατόμων (χειριστής υπολογιστή, αναγνώστης, συντονιστής, γραμματέας) 4. ΟΔΗΓΙΕΣ: 1 η δραστηριότητα: ΕΠΙΛΟΓΗ ΨΥΧΑΓΩΓΙΚΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ Συζητήστε με την ομάδα σας και αποφασίστε για το είδος τους εκδήλωσης που θα επιλέξετε έτσι ώστε να συμφωνεί με την προϋπόθεση που τέθηκε από τη διεύθυνση του σχολείου. Για τον σκοπό αυτό επεξεργαστείτε τα παρακάτω κείμενα και αξιοποιείστε τις ιδέες τους: (βοηθητικά για τους όρους διασκέδαση-ψυχαγωγία στο λεξικό της Πύλης: 5. ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ Πρώτο κείμενο: Ε.Π. Παπανούτσος, «Πρακτική Φιλοσοφία» [δοκίμιο διασκευασμένο] «Νόθη και γνήσια ψυχαγωγία» [...] Η νόθη ψυχαγωγία είναι απόπειρα φυγής, από τον κλοιό μιας ζωής που μας δίνει μόνο πληγές και απογοητεύσεις ή που μας έγινε αφόρητη από το αθεράπευτο κενό της. Είναι απόπειρα φυγής, όχι φυγή, γιατί σε λίγο ξαναγυρίζομε στην αρένα βαρύτερα πληγωμένοι η απελευθέρωση ήταν ψεύδος, τραγική αυταπάτη. Εκείνο που μας τρομάζει και επιζητούμε την απόδραση είναι η ερημιά της ψυχής, το εσωτερικό άδειασμα. Και ριχνόμαστε σ εκείνους τους τρόπους της ψυχαγωγίας και ελπίζομε ότι θα μας βοηθήσουν να ξεφύγομε από τον «εαυτό μας». Κάθε ευκαιρία φυγής είναι ευπρόσδεκτη, ακόμη κι αν υπονομεύει την υγεία ή μας ντροπιάζει. Και όταν μας παρουσιαστεί (η κοινωνία έχει και για τούτο προνοήσει με τις λέσχες, τα Σελίδα 36 από 69

37 καπηλειά, τα καταγώγια) τρέχομε να επωφεληθούμε. Αστόχαστα, αφού στο τέρμα του δρόμου μας περιμένει ήσυχος ο εχθρός που θέλομε να του ξεφύγομε... [...] Αντίθετα από τη νόθη η γνήσια ψυχαγωγία ως ανάγκη γεννιέται από τη δύναμη και τη χαρά της ζωής, και εκείνο που προσφέρει είναι να συντηρεί και να ανανεώνει τη δύναμη και τη χαρά της ζωής. Αυτήν ακριβώς που φθείρει και αφανίζει η νόθη. κύρια ιδέα.. δευτερεύουσες ιδέες Δεύτερο κείμενο: Αθ. Κιτσάκης, Το πρόβλημα της ψυχαγωγίας (δοκίμιο) Πέρα όμως απ αυτά, πρέπει να θεωρήσουμε ότι αν η ψυχαγωγία είναι «συντηρητική», με την έννοια ότι βοηθάει τον άνθρωπο να ανανεώνεται, από την ψυχαγωγία αναμένουμε ασφαλώς όχι όλοι οι άνθρωποι- κάτι περισσότερο. Πνευματική δηλαδή καλλιέργεια, ψυχική ανύψωση, ανάπτυξη της ευαισθησίας μας. Άλλωστε η ψυχαγωγία, ως αγωγή της ψυχής θεωρούμενη, αυτό ακριβώς σημαίνει. Όμως η ψυχαγωγία που συντείνει σ αυτά (μουσική, θέατρο, χορός, βιβλίο, κινηματογράφος) προϋποθέτει μια ευαισθησία, κάποια έφεση, είναι θέμα προπαιδείας, όπως αναφέρθηκε και πριν. Το βέβαιο πάντως είναι ότι η ποιοτική ψυχαγωγία αποτελεί «τροφή» του πνεύματος και τρυφή της ψυχής, οδηγεί στην πλήρωση του ανθρώπου, στην ισορροπία, που είναι ένα από τα ζητούμενα του σύγχρονου ανθρωπισμού. Σελίδα 37 από 69

38 θεματικό κέντρο.. αξιοποιήσιμες ιδέες. 2 η δραστηριότητα: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Α) Επιστολή τους τη διεύθυνση του σχολείου (για την τυπική μορφή της επιστολής βοηθηθείτε από το βιβλίο σας ή εδώ..(προσφώνηση), (Αναφορά στο θέμα) επανερχόμενοι στο θέμα «παραχώρηση του σχολικού χώρου για πραγματοποίηση ψυχαγωγικής εκδήλωσης», σας ενημερώνουμε ότι η τάξη μας μετά από συζήτηση και συνεργασία αποφάσισε να προετοιμάσει μια (είδος της εκδήλωσης).. (αιτιολόγηση της επιλογής) Πιστεύουμε ότι η επιλογή αυτή, πληροί την προϋπόθεση που μας τέθηκε «η εκδήλωση να είναι ψυχαγωγική και να προωθεί τη γνήσια και όχι τη νόθα ψυχαγωγία», για τους εξής λόγους: Σελίδα 38 από 69

39 .(αποφώνηση) Β) Επιλέξτε, ανάλογα με την ομάδα σας και δημιουργείστε α ομάδα: ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ και ΔΕΛΤΙΟΥ ΤΥΠΟΥ β ομάδα: ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ γ ομάδα ΠΡΑΚΤΙΚΟ δ ομάδα ΑΦΙΣΑ ε ομάδα ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ στ ομάδα FLYER Για τα κειμενικά είδη που ζητούνται μπορείτε να συμβουλευτείτε το βιβλίο σας (ή το ηλεκτρονικό βιβλίο εδώ). Για τη δημιουργία αφίσας, τα διαφημιστικά φυλλάδια και το flyer οδηγίες επίσης εδώ. Για καλύτερα αποτελέσματα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα παρακάτω προγράμματα δημιουργίας αφίσας κάνοντας δωρεάν εγγραφή. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσουμε πως στους μαθητές, όπως αναφέραμε παραπάνω, προτείναμε το εξής πρόγραμμα δημιουργίας αφίσας: Σελίδα 39 από 69

40 Εργασία για το σπίτι: Να γράψετε (στο τετράδιο) δυο παραγράφους αναπτύσσοντας έναν τρόπο παθητικής ψυχαγωγίας και έναν τρόπο ποιοτικής (οι όροι σύμφωνα με τη σημασία που έχουν στο κείμενο του Κιτσάκη, το πρόβλημα της ψυχαγωγίας στο βιβλίο Γλωσσικές Ασκήσεις σελ. 180) ή να χρησιμοποιήσετε και τους όρους γνήσια και νόθη διευκρινίζοντας τι εννοείτε με τους όρους. Σελίδα 40 από 69

41 2ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (κοινό για όλες τις ομάδες) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ: Ο ΤΡΟΠΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΑΣ ομαδοσυνεργατικός (ομάδες των δυο ατόμων) Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΑΣ: Να δημιουργήσετε ένα κείμενο 2-3 παραγράφων όπου θα παρουσιάζετε ένα πρόβλημα των νέων. ΟΔΗΓΙΕΣ α) - Συζητήστε μεταξύ σας και επιλέξτε από τον φάκελο που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας με τον τίτλο «Προβλήματα των νέων», το θέμα που σας ενδιαφέρει (Τα θέματα που περιλαμβάνονται είναι: βία, σχολικός εκφοβισμός, εθισμός στο διαδίκτυο, μοναξιά, χάσμα γενεών, ψυχολογικά προβλήματα, έλλειψη ελεύθερου χρόνου, παχυσαρκία). - Κατεβάστε και μελετήστε τα κείμενα που περιλαμβάνονται στο συγκεκριμένο αρχείο. - Εντοπίστε, το θεματικό κέντρο των κειμένων. - Υπογραμμίστε και επαναδιατυπώσετε τις κύριες και τις δευτερεύουσες ιδέες των κειμένων. - Προσπαθήστε να πυκνώσετε πρόχειρα το περιεχόμενο συζητώντας μεταξύ σας. β) Σελίδα 41 από 69

42 - Συζητείστε μεταξύ σας και επιλέξτε τις ιδέες που θέλετε να περιλάβετε στο δικό σας κείμενο. - Οργανώστε το κείμενό σας με τη μορφή ομιλίας παρουσιάζοντας στους συμμαθητές σας με ύφος ζωντανό και λόγο καίριο το πρόβλημα που έχετε επιλέξει. - Μπορείτε να ασκήσετε κριτική, να σχολιάσετε ή να συμφωνήσετε με τις ιδέες που αναφέρονται στα κείμενα που επιλέξατε. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ: 1) Η ανάπτυξη θα πρέπει να αξιοποιήσει ιδέες των δυο ανθολογούμενων κειμένων που υπάρχουν στο δοσμένο αρχείο. 2) Παραδοτέο και το σκεπτικό σας. Προτείνεται μαγνητοσκόπηση/ βιντεοσκόπηση (να μην φαίνονται πρόσωπα) της διαδικασίας με τη μορφή συνέντευξης. Δηλ. ο ένας μαθητής ρωτά τον άλλο. Οι μαθητές στην ομάδα εναλλάσσονται, όλοι πρέπει να γίνουν και συνεντευξιαζόμενοι και να θέσουν ερωτήσεις όπως: ποιο είναι το θεματικό κέντρο του νέου κειμένου; γιατί; Ποιες ιδέες αξιοποιούν; Με ποια κριτήρια τις επέλεξαν; Ποια ιδέα είναι η κύρια και ποιες οι δευτερεύουσες; ποιες άλλες ιδέες θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν αν είχαν χρόνο; γιατί; ΜΗΝ ΞΕΧΑΣΕΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΓΡΑΨΕΤΕ ΤΙΣ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΣΑΣ ΠΟΥ ΣΑΣ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΣΤΙΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ. Εργασία για το σπίτι (ατομική): Να εργαστείς πάνω σε ένα πρόβλημα που κατά τη γνώμη σου αντιμετωπίζει η γενιά σου και να το παρουσιάσεις στους συμμαθητές σου. Διάλεξε όποιον τρόπο παρουσίασης θέλεις έτσι ώστε να γίνει ελκυστικός για τους αναγνώστες ή ακροατές σου. (π.χ. αφίσα, βίντεο, μια παράγραφος, σκίτσο, ποίημα, δοκίμιο, άρθρο κλπ). Ανάρτησε την εργασία σου και μοιράσου τη με τους Σελίδα 42 από 69

43 συμμαθητές σου στον ψηφιακό χώρο της τάξης. Η εργασία με τα περισσότερα like θα βαθμολογηθεί με τον μεγαλύτερο βαθμό. Σελίδα 43 από 69

44 3 Ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κείμενο: Έλληνες, ο πιο ξενύχτης λαός στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα Σκοτώνουμε τον χρόνο μας όταν αυτός δεν μας «σκοτώνει» γεμίζοντας άγχος το 24ωρό μας. Παρά το γεγονός πως από την εποχή που αναζητούσαμε τη χρυσή τομή «8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ύπνο, 8 ώρες διασκέδαση» φθάσαμε στην τάση για λιγότερη δουλειά και περισσότερο ελεύθερο χρόνο διατυπώνεται μάλιστα η πρόταση για λιγότερη εργασία με τις ίδιες αμοιβές ως λύση στο πρόβλημα της ανεργίας, ως Έλληνες και ως Ευρωπαίοι δεν γνωρίζουμε τι κάνουμε τον ελεύθερο χρόνο μας. Άλλωστε, η λιτότητα στην οικονομία και τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς δεν δίνει και μεγάλα περιθώρια επιλογών. Το δίλημμα ανάμεσα στην ανάπτυξη, την κατανάλωση και τη σύγκλιση που μας επιβάλλει για τα επόμενα χρόνια το Μάαστριχτ... και την ευτυχία, την ποιότητα ζωής και τις ανθρώπινες σχέσεις που παραδοσιακά ως λαός προτιμούσαμε αποδεικνύεται άνευ αντικειμένου. Στην ελληνική κοινωνία φαίνεται πως άλλαξαν αρκετά πράγματα. Τα στατιστικά στοιχεία από μια σειρά διαφορετικών ερευνών είναι λίαν αποκαλυπτικά: μοιάζουμε με τους Ευρωπαίους ή τουλάχιστον έχουμε την τάση να μοιάσουμε θέλοντας και μη. Ίσως να είναι ακόμη παρήγορο ότι σε κάποια ευρωπαϊκά στάνταρντ υπολειπόμεθα των υπολοίπων; Ενδεχομένως... Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 1990 για λογαριασμό της ΓΣΕΕ για παράδειγμα απέδειξε ότι η συνάντηση με φίλους, που κάποτε ήταν η αποκλειστική διέξοδος των εργαζομένων στον ελεύθερο χρόνο τους, έρχεται πλέον δεύτερη (44%) με πρώτη την τηλεθέαση (51%). Ακολουθεί η ενασχόληση με την οικογένεια (40%), το διάβασμα βιβλίων και εφημερίδων (33%), η ακρόαση μουσικής (20%) και ραδιοφώνου (18%), ενώ το βίντεο κατέχει μια από τις τελευταίες προτιμήσεις των εργαζομένων στον ελεύθερο χρόνο τους (9%). Σελίδα 44 από 69

45 Βεβαίως η γυναίκα ασχολείται πολύ περισσότερο από όσο οι άνδρες με την οικογένεια (46%), με το διάβασμα βιβλίων (42%) και το ραδιόφωνο (21%). Οι άνδρες αντιθέτως προτιμούν την τηλεόραση (54%), το βίντεο (11%), το τάβλι (6%) και το διάβασμα των εφημερίδων (37%). Με την τηλεόραση σκοτώνουν τον χρόνο τους οι εργάτες και οι τεχνίτες περισσότερο από όσο οι ανώτεροι υπάλληλοι και δεν είναι παράξενο ότι όσοι εργάζονται σε άσχημες συνθήκες προτιμούν να περάσουν τον ελεύθερο χρόνο τους χωρίς να καταβάλουν την παραμικρή προσπάθεια. Αν λοιπόν στον ελεύθερο χρόνο μέσα στο σπίτι μοιάζουμε με τους Ευρωπαίους, τα πράγματα αλλάζουν όταν οι εργαζόμενοι αποφασίσουν να βγουν. Η ανάγκη για επικοινωνία με άλλους ανθρώπους και η τάση απόδρασης από το ασφυκτικό περιβάλλον της πόλης τούς οδηγούν σε άλλες επιλογές διασκέδασης και ψυχαγωγίας: η επίσκεψη σε φίλους και η ταβέρνα συγκεντρώνουν την προτίμηση της συντριπτικής πλειοψηφίας των εργαζομένων σε ποσοστό πάνω από 50%. Οι γυναίκες μάλιστα σε μεγαλύτερο ποσοστό από τους άνδρες επιλέγουν τις επισκέψεις (64%), τον κινηματογράφο (31%) και το θέατρο (13%), ενώ οι άνδρες περισσότερο από τις γυναίκες προτιμούν την κυριακάτικη έξοδο στο γήπεδο (19%) και το καφενείο (10%). Επίσης οι εργάτες προτιμούν σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι οι υπάλληλοι την ταβέρνα, το γήπεδο, την καφετέρια και το καφενείο. Αντιθέτως, οι υπάλληλοι αγαπούν τις εκδρομές, τις επισκέψεις σε φίλους, τον κινηματογράφο και το θέατρο. Από την ίδια έρευνα προκύπτει ότι, αν και οι εργαζόμενοι εκφράζουν την επιθυμία για περισσότερη επικοινωνία με άλλους ανθρώπους, εντούτοις αυτή περιορίζεται στο στενό οικογενειακό και φιλικό τους περιβάλλον. Λίγοι είναι εκείνοι που κάνουν παρέα με τους συναδέλφους τους. Το 68% των εργαζομένων, για παράδειγμα, κάνει λίγο ή καθόλου παρέα με άλλους εργαζόμενους από την ίδια δουλειά. Σελίδα 45 από 69