Ο αρχαίος Ναός Δήμητρας και Κόρης στο Θορικό (Γιώργος Πρίμπας)

Transcript

1 Ο αρχαίος Ναός Δήμητρας και Κόρης στο Θορικό (Γιώργος Πρίμπας) (1) εγκαταστάσεις ΔΕΗ και βιομηχανίας χημικών (2) Ι Ν Αγίου Νικολάου (3) θολωτοί μυκηναϊκοί τάφοι (4) κορυφή λόφου Βελατούρι (5) αρχαία πόλη Θορικού (6) αρχαίο Θέατρο Θορικού και παρακείμενα πλυντήριο και στοά εξόρυξης (7) αρχαίος Ναός Δήμητρας και Κόρης (8) πόλη του Θορικού (9) πρώην Σ.Σ. Θορικού Ο λόφος Βελατούρι, που βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή του Λαυρίου και λίγο βορειότερα της πόλης του Λαυρίου, μεταξύ Θορικού και των εγκαταστάσεων της ΔΕΗ και του παρακείμενου εργοστασίου χημικών, φιλοξενεί στους πρόποδες του και τις πλαγιές του σημαντικότατης αξίας αρχαιολογικά μνημεία: θολωτούς μυκηναϊκούς τάφους, τα ερείπια της αρχαίας πόλης του Θορικού, το αρχαίο θέατρο Θορικού - ένα από τα παλαιότερα που κατασκευαστήκανε ποτέ - και τα παρακείμενα αρχαία: πλυντήριο και στοά εξόρυξης μεταλλευμάτων. Γι αυτά όμως θα επανέλθουμε σε αργότερο χρόνο όταν θα έχουμε ολοκληρώσει το φωτογραφικό αφιέρωμα στο Λαύριο και τον ευρύτερο χώρο του. Αυτό που ενδιαφέρει το παρόν είναι εκείνος ο, μάλλον άγνωστος, αρχαίος Ναός Δήμητρας και Κόρης που σημειώνεται και στο ανωτέρω γράφημα της περιοχής και για τον οποίο δεν υπάρχει ούτε δρόμος ούτε καν μονοπάτι να προσεγγιστεί. Όχι μόνο σε αναλυτικούς χάρτες της περιοχής, αλλά ψάχνοντας επί τόπου στην περιοχή δεν βρήκαμε δρόμο ή μονοπάτι παρά μόνο στους, έντυπους ή ηλεκτρονικούς, χάρτες την ύπαρξή του. Η περιοχή είναι γεμάτη χωράφια, περιφραγμένα ή μη, το ένα ακριβώς δίπλα στο άλλο και αρκετά μαντριά και θα ήταν μάλλον λάθος η όποια προσπάθεια προσέγγισης του χώρου του ναού μέσ από αυτά. Παρατηρώντας στο χάρτη,

2 είδαμε πως υπάρχει ρέμα - πιθανόν προσβάσιμο - το οποίο εφάπτεται του χώρου του ναού. Έτσι ακολουθήσαμε την πορεία που σημειώνεται με πορτοκαλί στο ανωτέρω γράφημα και τελικά με τη βοήθεια και του online χάρτη του κινητού τηλεφώνου βρεθήκαμε στο χώρο. Η διαδρομή που ακολουθήσαμε ξεκινάει από την είσοδο του αρχαίου θεάτρου του Θορικού. Αφήνουμε αρχικά το αρχαίο θέατρο ακολουθώντας το χωματόδρομο αριστερά του. Κατόπιν προσπερνάμε, κυρίως δεξιά μας, τα ερείπια της αρχαίας πόλης του Θορικού και συνεχίζουμε μέχρι του σημείου όπου ο χωματόδρομος διακλαδίζεται. Εκεί συνεχίζουμε αριστερά και σε λίγα μέτρα διασταυρωνόμαστε με την πρώην γραμμή του τρένου (η καφέ γραμμή στο γράφημα) την οποία και περνάμε. Χαρακτηριστικό του σημείου διασταύρωσης ότι δεξιά μας η πρώην γραμμή του τρένου βρισκόταν σε κατάλληλα διαμορφωμένα υπερυψωμένο χώμα (επίχωμα) ενώ ακριβώς αριστερά μας περνούσε από σκαμμένο βράχο (όρυγμα). Ίσως, αν η είσοδος των μεταξύ των κάθετων βράχων του χώρου του ορύγματος δεν είχε μετατραπεί σε χώρο απόθεσης μπαζών να άξιζε μια φωτογραφία... Λίγο μετά συναντάμε αριστερά μας ένα μισοερειπωμένο κτίσμα (η μαύρη κουκίδα στο γράφημα) και αμέσως μια διακλάδωση του χωματόδρομου. Ακολουθούμε το δεξί χωματόδρομο και σε λίγα μέτρα συναντάμε ένα ρέμα (με μπλε στο γράφημα). Με δεδομένα αφενός το χειμώνα, για την αποφυγή φιδιών, αφετέρου ότι δεν είχε πρόσφατα βρέξει καλά (αλλιώς το ρέμα θα ήταν είτε ακατάλληλο προς βάδιση είτε επικίνδυνο από τη ροή του νερού) στραφήκαμε προς το ρέμα αριστερά μας. Σύντομα, 130 μέτρα λέει ο χάρτης γιατί εμείς δεν μπορούσαμε από τη βλάστηση και τα καλάμια να εκτιμήσουμε την απόσταση πέρα από ένα «σύντομη», το κινητό έδειχνε ότι βρισκόμασταν δίπλα στο ναό. Ανεβαίνοντας την όχθη, γύρω στο ενάμιση μέτρο ύψος από την κοίτη και σχετικά απόκρημνη, και περνώντας από ένα κενό στην περίφραξη του γειτονικού στο ναό χωραφιού βρεθήκαμε στο χώρο του ναού, φωτογραφίες από τον οποίο ακολουθούν στο τέλος του παρόντος κειμένου. Αξίζει να σημειώσουμε ότι, από πληροφορίες που διαβάσαμε, όταν βρέχει καταρρακτωδώς, το ρέμα υπερχειλίζει και ο χώρος του ναού μετατρέπεται σε λίμνη καλύπτοντας τα ερείπια του. Από το ναό, τον χαμένο στο πουθενά των καλαμιών, του ρέματος και των όμορων του χωραφιών, ο οποίος φέρεται κατά πάσα πιθανότητα να ήταν προς τιμή της θεάς Δήμητρας και της Κόρης της (της Περσεφόνης), δωρικής αρχιτεκτονικής και κατασκευής του 5ου π.χ. δεν έχουνε μείνει παρά τμήματα των κρηπίδων και βάσεις των κιόνων. Τα υπόλοιπα μέρη του δεν υπάρχουν σε κάποιο μουσείο και μάλλον κλαπήκανε για να πουληθούνε σε δυτικοευρωπαίους αρχαιολάτρες περί τα μέσα του 18ου αιώνα. Ο πίνακας του 1758 του David Le Roy, μάλλον σχετίζεται με την τύχη των χαμένων τμημάτων αυτού του ναού. Κλείνοντας το παρόν κείμενο θα ήθελα να σημειώσω ότι δεν είναι παρά μια τεχνοκρατικού τύπου περιγραφή του πώς μπορεί κάποιος να βρεθεί στο χώρο αυτό, με βάση την μικρή μοναχική εμπειρία του γράφοντος, συνοδευμένη από λίγες φωτογραφίες και πως κάθε απόπειρα καταγραφής συναισθημάτων κι εντυπώσεων μου από το χώρο δεν έχει θέση εδώ. Γιώργος Πρίμπας. Φλεβάρης 2016

3

4

5