κ. Uwe CORSEPIUS, Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Transcript

1 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 21 Ιανουαρίου 2014 (OR. en) 5526/14 ADD 1 ENER 19 RECH 24 ENV 48 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Για το Γενικό Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Jordi AYET PUIGARNAU, Διευθυντής Ημερομηνία Παραλαβής: Αποδέκτης: Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: Θέμα: 20 Ιανουαρίου 2014 κ. Uwe CORSEPIUS, Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης SWD(2014) 12 final Έγγραφο εργασίας των Υπηρεσιών της Επιτροπής Συνοπτική παρουσίαση της εκτίμησης επιπτώσεων που συνοδεύει το έγγραφο Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: Γαλάζια ενέργεια Απαραίτητα μέτρα για την αξιοποίηση του δυναμικού της θαλάσσιας και της ωκεάνιας ενέργειας της Ευρώπης έως το 2020 και εντεύθεν Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - SWD(2014) 12 final. συνημμ.: SWD(2014) 12 final 5526/14 ADD 1 γπ DG E EL

2 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, SWD(2014) 12 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: Γαλάζια ενέργεια Απαραίτητα μέτρα για την αξιοποίηση του δυναμικού της θαλάσσιας και της ωκεάνιας ενέργειας της Ευρώπης έως το 2020 και εντεύθεν {COM(2014) 8 final} {SWD(2014) 13 final} EL EL

3 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: Γαλάζια ενέργεια Απαραίτητα μέτρα για την αξιοποίηση του δυναμικού της θαλάσσιας και της ωκεάνιας ενέργειας της Ευρώπης έως το 2020 και εντεύθεν 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι ενεργειακές δυνατότητες των θαλασσών και των ωκεανών μας υπερβαίνουν κατά πολύ τις σημερινές ενεργειακές μας ανάγκες. Σειρά διαφορετικών τεχνολογιών βρίσκονται σήμερα στο στάδιο της ανάπτυξης για να αξιοποιηθεί αυτή η ενέργεια, σε όλες της τις μορφές, συμπεριλαμβανομένων της κυματικής και παλιρροϊκής ενέργειας, της ισχύος κλίσης αλατότητας και θερμικής ενέργειας. Η ανάπτυξή τους είναι περιορισμένη προς το παρόν, αλλά ο τομέας έχει δυνατότητες ανάπτυξης, προάγοντας την οικονομική μεγέθυνση και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, όχι μόνον κατά μήκος των ακτών αλλά και εσωτερικά, κατά μήκος των αλυσίδων εφοδιασμού του. Καθώς η ΕΕ εντείνει τις προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» 1 και εξετάζει την ενεργειακή και κλιματική της πολιτική μετά το 2020, είναι σκόπιμο να διερευνηθούν όλες τις πιθανές δυνατότητες για τόνωση της καινοτομίας, για οικονομική ανάπτυξη και απασχόληση, καθώς και για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα από τον άνθρωπο. Λόγω των μακροπρόθεσμων επενδύσεων που απαιτούνται, πρέπει να αναληφθεί δράση τώρα για να εξασφαλιστεί ότι ο τομέας της ωκεάνιας ενέργειας μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων μας μέχρι το 2020 και εντεύθεν. Η παρούσα εκτίμηση αντικτύπου εξετάζει το μέλλον μιας πολλά υποσχόμενης νέας τεχνολογίας και τις διάφορες διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις σε επίπεδο ΕΕ για να στηρίξει την ανάπτυξή της. 2. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Η ανάπτυξη αυτού του πολλά υποσχόμενου τομέα παρεμποδίζεται σήμερα από πολλούς φραγμούς, τεχνολογικούς και μη. Αυτοί θα πρέπει να αρθούν για να μπορέσει ο τομέας να αξιοποιήσει όλο το δυναμικό του. Ζητήματα που αφορούν τη μείωση του κόστους, τη χρηματοδότηση και την αποδοτικότητα 1 COM(2010) 2020, EL 2 EL

4 Το κόστος της αξιοποίησης της ωκεάνιας ενέργειας είναι σήμερα υψηλό σε σύγκριση με συμβατικές αλλά και άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι οποίες έχουν λάβει σημαντική και μακροχρόνια δημόσια στήριξη. Οι περισσότερες από τις υπάρχουσες τεχνολογίες ωκεάνιας ενέργειας είναι ακόμη στο στάδιο της επίδειξης και η προσπάθεια μείωσης των δαπανών του κεφαλαίου εξακολουθεί να παρεμποδίζεται από εναπομένουσες τεχνικές προκλήσεις. Το γεγονός ότι οι εν λόγω τεχνολογίες είναι πρόσφατες, καθώς και οι αντιλήψεις περί υψηλού κινδύνου ενδέχεται να λειτουργήσουν αποτρεπτικά για τους επενδυτές. Επιπλέον, η πολυπλοκότητα του τεχνολογικού τοπίου οδηγεί σε κερματισμό των προσπαθειών έρευνας και ανάπτυξης, γεγονός που οδηγεί σε πιο αργό ρυθμό προόδου κατά μήκος της καμπύλης μάθησης. EL 3 EL

5 Θέματα υποδομής Η αβεβαιότητα στη διαδικασία σχεδιασμού του ηλεκτρικού δικτύου, η μεγάλη χρονική καθυστέρηση σχετικά με τη σύνδεση και το απαγορευτικό κόστος μεταφοράς ενδέχεται να αποτελέσουν αποθαρρυντικό παράγοντα όσον αφορά τις επενδύσεις στην ωκεάνια ενέργεια. Η ενίσχυση του υπεράκτιου και του χερσαίου δικτύου και σε διασυνοριακό επίπεδο αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για την ανάπτυξη της ωκεάνιας ενέργειας. Πρέπει επίσης να διευθετηθούν η διαθεσιμότητα πρόσβασης σε κατάλληλες λιμενικές εγκαταστάσεις και σε πλοία ειδικών χρήσεων. Διοικητικά & ρυθμιστικά ζητήματα Οι χρονοβόρες και ιδιαίτερα πολύπλοκες διαδικασίες αδειοδότησης και έγκρισης έχουν επισημανθεί ως μείζον εμπόδιο για την ανάπτυξη των έργων ωκεάνιας ενέργειας. Η ανάπτυξη της ωκεάνιας ενέργειας εμποδίζεται από την αβεβαιότητα όσον αφορά την ορθή εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που μπορεί να καθυστερήσει τις διαδικασίες έγκρισης και να επιφέρει πρόσθετο διοικητικό και δημοσιονομικό φόρτο στους φορείς ανάπτυξης του έργου. Περιβαλλοντικά ζητήματα Επί του παρόντος, τα στοιχεία σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ωκεάνιας ενέργειας είναι περιορισμένα. Η έρευνα είναι συχνά πολύ δαπανηρή για τους επιμέρους φορείς ανάπτυξης του έργου. Θα απαιτηθεί περισσότερη έρευνα και ανάπτυξη, εκ παραλλήλου με την καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών, ώστε να γίνουν κατανοητές και να μετριασθούν τυχόν αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των εγκαταστάσεων ωκεάνιας ενέργειας. 3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΕ Η αρμοδιότητα της ΕΕ στον τομέα της παραγωγής ανανεώσιμης ωκεάνιας ενέργειας περιλαμβάνεται στους στόχους της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με την ενέργεια, την εσωτερική αγορά και το περιβάλλον. Σε αντίθεση με την ανάληψη ξεχωριστών πρωτοβουλιών και τη χρησιμοποίηση ξεχωριστών προϋπολογισμών από τα κράτη μέλη, ο συντονισμός των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την έρευνα, αλλά και με άλλα, μη τεχνολογικής φύσεως θέματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα επιταχύνει την ανάπτυξη του τομέα. 4. ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Ο γενικός πολιτικός στόχος της παρέμβασης είναι να δοθεί η δυνατότητα στον τομέα της ωκεάνιας ενέργειας να συμβάλει σημαντικά στην αύξηση της απασχόλησης στην Ευρώπη, στην προώθηση της καινοτομίας, στην επίτευξη των στόχων όσον αφορά το κλίμα και το περιβάλλον μεσοπρόθεσμα, παράλληλα με πιο καθιερωμένες τεχνολογίες ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Ειδικότερα, στόχος είναι η εξάλειψη των εν λόγω εμποδίων μέσω της ενθάρρυνσης της συνεργασίας μεταξύ των φορέων ανάπτυξης τεχνολογίας, των φορέων χάραξης πολιτικής, των επενδυτών και άλλων ενδιαφερομένων, ώστε να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ της έρευνας και της αγοράς. EL 4 EL

6 5. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ Η επιλογή 1 (ισχύον πλαίσιο πολιτικής) συνεπάγεται τη συνέχιση των τρεχουσών πρωτοβουλιών σε επίπεδο ΕΕ οι οποίες επηρεάζουν την ενέργεια των ωκεανών είτε άμεσα είτε έμμεσα. Το πρόγραμμα ERA-NET για την ωκεάνια ενέργεια θα συμβάλει στην ενίσχυση του συντονισμού της έρευνας μεταξύ των κρατών μελών. Η Επιτροπή και οι ενδιαφερόμενοι φορείς θα συνεχίσουν να διερευνούν τρόπους ενίσχυσης της χρηματοδότησης της ωκεάνιας ενέργειας στο πλαίσιο του νέου προγράμματος «Ορίζοντας 2020». Οι εξελίξεις στο υπεράκτιο ηλεκτρικό δίκτυο θα εξακολουθήσουν να εξετάζονται στο πλαίσιο υφιστάμενων πρωτοβουλιών όπως η North Seas Countries Offshore Grid Initiative, (NSCOGI). Θα συνεχιστούν οι συζητήσεις σχετικά με την πρόταση οδηγίας όσον αφορά τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό (ΘΧΣ) και για την πρόταση τροποποίησης της οδηγίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η οποία έχει ως στόχο να απλουστεύσει τις διαδικασίες του για να μειωθεί ο περιττός διοικητικός φόρτος. Η επιλογή 2 (ενισχυμένος συντονισμός σε πολιτικό και τομεακό επίπεδο) προβλέπει τη δημιουργία ενός φόρουμ, με τη συμμετοχή όλων των συναφών ενδιαφερόμενων φορέων. Στόχος του θα είναι να καταλήξει σε βιώσιμες λύσεις για τις προκλήσεις που περιγράφονται ανωτέρω και για τη χάραξη ενός στρατηγικού χάρτη πορείας, ο οποίος θα θέτει τα ορόσημα βιομηχανικής ανάπτυξης εντός ενός σαφούς χρονοδιαγράμματος, καθώς και ένα ενδεικτικό σχέδιο εφαρμογής. Η ενεργός δέσμευση από τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής θα στείλει ένα σαφές πολιτικό μήνυμα υποστήριξης. Το πρόβλημα των υποδομών θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με την προώθηση ενός πιο προορατικού διαλόγου μεταξύ των φορέων του τομέα και των μερών που είναι αρμόδια για τον σχεδιασμό δικτύων. Αναμένεται επίσης ότι και άλλες ανάγκες σε υποδομές (όπως λιμενικές υπηρεσίες και αλυσίδες εφοδιασμού) θα εντοπιστούν στο πλαίσιο των φόρουμ ενδιαφερομένων μερών. Η αβεβαιότητα σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις θα αρθεί μέσω της προώθησης της εθελοντικής ανταλλαγής δεδομένων. Η διαφοροποιημένη στήριξη των εσόδων είναι καθοριστικής σημασίας για να διασφαλιστεί ότι οι λιγότερο ώριμες τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις. Η αναγνώριση των ειδικών αναγκών των λιγότερο ώριμων τεχνολογιών στο πλαίσιο των επικείμενων κατευθυντήριων γραμμών της Επιτροπής σχετικά με τη στήριξη στα έσοδα είναι συνεπώς σημαντική συνιστώσα της επιλογής 2. Η επιλογή 3 (στοχοθετημένες διαρθρωτικές ενέργειες) βασίζεται στην επιλογή 2. Αποσκοπεί στο να παγιώσει τη συνεργασία μεταξύ των ενδιαφερομένων φορέων και να της εξασφαλίσει ένα άρτιο θεσμικό πλαίσιο στήριξης. Παράλληλα με τα προτεινόμενα μέτρα στο πλαίσιο της επιλογής 2, θα μπορούσε να αναληφθεί μια ευρωπαϊκή βιομηχανική πρωτοβουλία (EΒΠ) με στόχο τη πραγματοποίηση επενδύσεων και την εφαρμογή του στρατηγικού χάρτη πορείας. Θα μπορούσε να συσταθεί ειδική βάση σχεδιασμού ηλεκτρικών δικτύων για την προώθηση των συμφερόντων του τομέα των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όσον αφορά το σχεδιασμό δικτύων. Για να εξαλειφθούν και άλλα σημεία συμφόρησης στις υποδομές, θα ανατεθεί σε συναφή ως προς τον εν λόγω τομέα φορέα να εντοπίζει και να αξιολογεί τις ειδικές ανάγκες του όσον αφορά την αλυσίδα εφοδιασμού και να διερευνά πιθανές συνέργειες με άλλους τομείς, ιδίως της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, σε μια προσπάθεια να μειωθεί το κόστος και να αξιοποιηθούν οι συνέργειες. EL 5 EL

7 Η επιλογή αυτή προβλέπει την εκπόνηση εγγράφου καθοδήγησης για να διευκολυνθεί η εφαρμογή του άρθρου 13 της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το οποίο απαιτεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οι εθνικοί κανόνες σχετικά με την έγκριση και την αδειοδότηση που ισχύουν για εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές είναι «αναλογικοί και αναγκαίοι». Εν όψει των δυνατοτήτων ανάπτυξης της ωκεάνιας ενέργειας, η επιλογή αυτή διερευνά τη δυνατότητα ανάπτυξης κατευθυντήριων γραμμών ανά τομέα για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό καθώς και οδηγιών που θα συμβάλουν στην εφαρμογή των οδηγιών για τα ενδιαιτήματα και τα πτηνά. 6. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Οικονομικές επιπτώσεις Σύμφωνα με την επιλογή 1, η ωκεάνια ενέργεια είναι πιθανό να συμμετάσχει ελάχιστα στο μελλοντικό ενεργειακό μείγμα της ΕΕ. Η μείωση του μέσου κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας ενδέχεται να είναι σχετικά αργή. Κατά συνέπεια, τα οικονομικά οφέλη από πλευράς μεγέθυνσης του κλάδου και η τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας κατά μήκος των αλυσίδων εφοδιασμού ενδέχεται να διατηρηθούν αντίστοιχα σε χαμηλά επίπεδα. Επιπλέον, ελλείψει πρόσθετης στήριξης, η ΕΕ μπορεί να χάσει το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα έναντι τρίτων χωρών, και κατά συνέπεια την ευκαιρία ανάπτυξης και αύξησης της απασχόλησης που έχει προσφέρει έως σήμερα ο εν λόγω τομέας. Η αυξημένη συνεργασία μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων που ενθαρρύνεται στο πλαίσιο της επιλογής 2 θα μπορούσε να ενισχύσει τον αντίκτυπο των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στον τομέα αυτό, και να οδηγήσει σε μειώσεις των δαπανών. Συνεπώς, η διείσδυση στην αγορά θα είναι πιθανότατα μεγαλύτερη σε σχέση με εκείνη που εκτιμάται βάσει της επιλογής 1, αλλά αβέβαιης εμβέλειας, δεδομένου ότι πολλά από τα μέσα είναι εθελοντικού χαρακτήρα. Η αναγνώριση της ωκεάνιας ενέργειας ως στρατηγικής ενεργειακής τεχνολογίας και η ανάπτυξη μιας Eυρωπαϊκής Βιομηχανικής Πρωτοβουλίας, όπως προτείνεται στο πλαίσιο της επιλογής 3, είναι πιθανόν να διευκολύνουν την πρόσβαση των φορέων ανάπτυξης στη χρηματοδότηση και να ενθαρρύνουν αισθητά την καινοτομία. Τα έγγραφα καθοδήγησης που προτείνονται μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω εξοικονόμηση πόρων λόγω της αποφυγής του κόστους συναλλαγής. Εξάλλου, οι επιλογές 2 και 3 είναι πιθανό να οδηγήσουν σε αναλογικά υψηλότερο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα να αυξηθεί έως ένα βαθμό και η διοικητική επιβάρυνση. Περιβαλλοντικές επιπτώσεις Η ανάπτυξη της ωκεάνιας ενέργειας ενδέχεται να οδηγήσει στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Εάν υποτεθεί ότι, για κάθε μονάδα που εγκαθίσταται, τίθεται εκτός λειτουργίας μια ισοδύναμη μονάδα συμβατικής παραγωγής, βγαίνει το συμπέρασμα ότι τα οφέλη από την άμβλυνση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής είναι χαμηλά στο πλαίσιο της επιλογής 1 και σχετικά υψηλότερα στο πλαίσιο των επιλογών 2 και 3. Οι εγκαταστάσεις ωκεάνιας ενέργειας συνεπάγονται ευρύ φάσμα περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε τοπικό επίπεδο, που μπορεί να είναι τόσο θετικές όσο και αρνητικές. Στο πλαίσιο μιας προληπτικής προσέγγισης, εκτιμάται ότι η επιλογή 1, βάσει της οποίας είναι σχετικά μικρή η έκταση που καταλαμβάνουν οι εγκαταστάσεις ωκεάνιας ενέργειας, θα έχει ως αποτέλεσμα χαμηλές αρνητικές επιπτώσεις σε τοπικό επίπεδο, ενώ οι επιλογές 2 και 3 συνεπάγονται, αντίστοιχα, μεγαλύτερες αρνητικές επιπτώσεις σε τοπικό επίπεδο. Αυτό μπορεί, ωστόσο, να αντισταθμιστεί από το γεγονός ότι, με την αύξηση της εγκατεστημένης EL 6 EL

8 ισχύος, η συσσωρευμένη πείρα μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη αποτελεσματικών μέσων και πρακτικών διαχείρισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Κοινωνικές επιπτώσεις Η εμπορική εκμετάλλευση της ωκεάνιας ενέργειας, είναι πιθανό να δημιουργήσει θέσεις εργασίας υψηλής ποιότητας, ιδίως στο πλαίσιο της επιλογής 3, όπου τα επίπεδα ανάπτυξης είναι τα πιο υψηλά. Οι περισσότερες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν πιθανότατα στα κράτη μέλη και στις περιφέρειες όπου θα αναπτυχθεί η ωκεάνια ενέργεια. Ενδέχεται όμως να επωφεληθεί και ο τομέας της βιομηχανικής παραγωγής και άλλοι οικονομικοί τομείς σε άλλες χώρες που συμμετέχουν στην αλυσίδα εφοδιασμού. Όσο θα αναπτύσσεται ο τομέας, τόσο θα αυξάνεται η ζήτηση για εργαζόμενους υψηλής εξειδίκευσης. Στο πλαίσιο της επιλογής 2 και ιδίως στο πλαίσιο της επιλογής 3 αυτή η αύξηση της ζήτησης για ειδικευμένους μηχανικούς είναι πιθανόν να εντείνει τον ανταγωνισμό με την υπεράκτια αιολική ενέργεια, πιθανότητα μάλιστα ακόμη και με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Η αύξηση της κατασκευής εγκαταστάσεων ενδέχεται να προκαλέσει προβλήματα αποδοχής από το κοινό. Η μεγαλύτερη διάδοση της ωκεάνιας ενέργειας στο πλαίσιο των πολιτικών επιλογών 2 και 3 θα μπορούσε να αυξήσει τις πιθανότητες για συγκρούσεις με άλλους χρήστες του θαλάσσιου χώρου. Η επίπτωση αυτή ωστόσο μπορεί να αντισταθμιστεί μέσω της συμμετοχής όλων των ενδιαφερόμενων φορέων εξ αρχής. 7. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ Αποτελεσματικότητα Η επιλογή 1 δεν επιτυγχάνει αυτό το στόχο, δεδομένου ότι συμβάλλει ελάχιστα στην επιτάχυνση της εμπορικής εκμετάλλευσης της ωκεάνιας ενέργειας. Η επιλογή 2 μπορεί να ενθαρρύνει τη συνεργασία ώστε να αποφευχθεί η άσκοπη επανάληψη προσπαθειών. Ωστόσο, τα αποτελέσματα θα εξαρτηθούν από τη βούληση για δέσμευση των ενδιαφερομένων και συνεπώς είναι αβέβαια. Η επιλογή 3 δεν αναμένεται να λύσει όλα εντοπισθέντα προβλήματα, αλλά είναι πολύ πιθανόν να τα μετριάσει, προσφέροντας στη βιομηχανία ένα απτό κίνητρο. Αποδοτικότητα Η επιλογή 1 δεν εκπληρώνει αυτό το κριτήριο, δεδομένου ότι συνεπάγεται την παραίτηση από ένα σημαντικό μέρος, αν όχι από το σύνολο, των οικονομικών οφελών, τα οποία θα μπορούσαν να προκύψουν από την ανάπτυξη του τομέα της ωκεάνιας ενέργειας. Η δημιουργία ενός φόρουμ, βάσει της επιλογής 2, απαιτεί κάποια προσπάθεια, αλλά είναι πιθανόν να εξασφαλίσει την επίτευξη βελτιώσεων. Ο αντίκτυπός του ωστόσο, θα εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από τη βούληση των ενδιαφερομένων μερών να συμμετέχουν. Η δημιουργία μιας ευρωπαϊκής βιομηχανικής πρωτοβουλίας για την ωκεάνια ενέργεια (επιλογή 3) θα προϋπέθετε μεγαλύτερη δέσμευση από πλευράς των εμπλεκόμενων φορέων. Όσον αφορά το κόστος, η επιλογή 3 θεωρείται η πλέον αποδοτική, με εξαίρεση τη σύσταση ειδικού φορέα για την προώθηση των συμφερόντων της ωκεάνιας ενέργεια κατά τον σχεδιασμό δικτύων, δεδομένου ότι έτσι θα επικαλύπτονταν υφιστάμενες πρωτοβουλίες. Συνοχή Όλες οι πολιτικές επιλογές είναι συνεπείς με τους μακροπρόθεσμους στόχους της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων αυτών που έχουν σχέση με το κλίμα, την ενέργεια, το περιβάλλον και την οικονομική ανάπτυξη. EL 7 EL

9 Σκοπιμότητα Ενώ ορισμένα μέτρα είναι σκόπιμα βραχυπρόθεσμα, κάποια άλλα στο πλαίσιο της επιλογής 3 είναι βιώσιμα μόνον μακροπρόθεσμα. Για παράδειγμα, η βιομηχανία πρέπει να καθιερώσει ένα θεματολόγιο στρατηγικής για την έρευνα πριν αναλάβει μια βιομηχανική πρωτοβουλία. Η εκπόνηση εγγράφων καθοδήγησης για να συμπληρωθούν οι οδηγίες που σχετίζονται με το περιβάλλον απαιτεί τη διαθεσιμότητα στοιχείων σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Θα ήταν δυνατή η εκπόνηση κατευθυντήριων γραμμών ανά τομέα για τη συμπλήρωση της οδηγίας για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό μόνον μετά από την εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας και εφόσον γίνουν γνωστές οι επιπτώσεις της. Αντί να επιλέξουμε μεταξύ των επιλογών 2 και 3, θα ήταν, συνεπώς, σκοπιμότερο να υιοθετηθούν τα μέτρα της επιλογής 2 σε ένα πρώτο στάδιο, ώστε να αποτελέσουν τη βάση για τα μέτρα της επιλογής 3, βοηθώντας έτσι τον τομέα να προχωρήσει. Η συγκριτική ανάλυση των τριών επιλογών που αξιολογούνται μπορεί να συνοψισθεί ως εξής: Επιλογή 1 (Ισχύον θεσμικό πλαίσιο) Ορισμένες πρωτοβουλίες, συναφείς προς την ανάπτυξη του τομέα, βρίσκονται ήδη στο στάδιο της ανάπτυξης εντούτοις, δεν ικανοποιούν κάποιες από τις ειδικές ανάγκες του τομέα. Εάν δεν αναληφθεί συγκεκριμένη δράση για τη στήριξη της ωκεάνιας ενέργειας, οι αρμόδιοι φορείς για την ανάπτυξη της τεχνολογίας θα υποστούν ισχυρή ανταγωνιστική πίεση από πιο προηγμένες ανανεώσιμες και συμβατικές τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες έχουν ήδη επωφεληθεί από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και από μεγάλες ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις κατά το παρελθόν. Επιλογή 2 (Ενισχυμένος πολιτικός και βιομηχανικός συντονισμός) Η στήριξη του τομέα μέσω της δικτύωσης των ενδιαφερόμενων φορέων, η εθελοντική ανταλλαγή πληροφοριών και η μεγαλύτερη ενσωμάτωση εντός υφιστάμενων μηχανισμών χρηματοδότησης είναι πιθανόν να μετριάσει τα προβλήματα έως ένα βαθμό και, ως εκ τούτου, να οδηγήσει σε βελτιώσεις. Ωστόσο, η έκταση των θετικών επιπτώσεων είναι αβέβαιη λόγω του εθελοντικού χαρακτήρα των πρωτοβουλιών. Επιλογή 3 ( Στοχοθετημένες διαρθρωτικές δράσεις) Εκτός από τα μέσα που προβλέπονται στο πλαίσιο της επιλογής 2, η επιλογή 3 περιλαμβάνει και αποτελεσματικά μέσα για τη βελτίωση της εικόνας του τομέα, την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ Ε&Α και των ενδιαφερόμενων φορέων και τη μείωση των διοικητικών εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι φορείς ανάπτυξης έργων. Η εν λόγω επιλογή είναι πιθανόν να στείλει ένα ισχυρό πολιτικό μήνυμα αλλά ορισμένα από τα μέτρα μπορούν να εφαρμοσθούν μόνο σε μακροπρόθεσμη βάση. Πίνακας 1: Σύγκριση των επιλογών σε σχέση με τα αναμενόμενα αποτελέσματα Επιλογή 1 (Συνέχιση της υφιστάμενης κατάστασης) Επιλογή 2 Επιλογή 3 Οικονομικές επιπτώσεις Μέσο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας Ενίσχυση της έρευνας και της ανάπτυξης 0/ Κόστος για τους καταναλωτές Ανταγωνιστικότητα EL 8 EL

10 Επεκτάσεις του ηλεκτρικού δικτύου Ανάπτυξη των αλυσίδων εφοδιασμού και των 0 λιμένων + ++ Συνέργειες με άλλους τομείς Διοικητικές δαπάνες* - ++/- ++/- Περιβαλλοντικές επιπτώσεις Άμβλυνση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής Λοιπές περιβαλλοντικές επιπτώσεις** Μείωση της αβεβαιότητας όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις Διευκόλυνση της εφαρμογής της νομοθεσίας Κοινωνικές επιπτώσεις Δημιουργία θέσεων εργασίας Δημιουργία θέσεων απασχόλησης σε περιοχές με υψηλή ανεργία Εκπαίδευση και κατάρτιση ΑΑ ΑΑ ΑΑ Χαρτογράφηση των δεξιοτήτων Υγεία και ασφάλεια ΑΑ ΑΑ ΑΑ Αποδοχή από τους πολίτες*** 0 +/- +/- Επεξήγηση: + θετικές επιπτώσεις, ++ πολύ θετικές επιπτώσεις, - αρνητικές επιπτώσεις, -- εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις, 0 καμία επίπτωση, ΑΑ Άνευ αντικειμένου/πολύ δύσκολο να αξιολογηθεί. * Ενώ τα προτεινόμενα μέτρα στο πλαίσιο των επιλογών πολιτικής 2 και 3 αναμένεται να μειώσουν το διοικητικό κόστος με την πάροδο του χρόνου, η διοικητική προσπάθεια που θα χρειαζόταν για να εφαρμοσθούν τα εν λόγω μέτρα θα προκαλούσε αντιθέτως δαπάνες. ** Η φύση και η έκταση των άλλων περιβαλλοντικών επιπτώσεων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την τεχνολογία, αλλά μπορούμε να υποθέσουμε ότι με την επέκταση της ωκεάνιας ενέργειας, θα αυξηθεί ο κίνδυνος αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων. *** Εξαρτάται από το επίπεδο δέσμευσης των ενδιαφερόμενων φορέων. 8. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Προτείνεται η Επιτροπή παρακολουθεί και να αξιολογεί την πρόοδο του τομέα της ωκεάνιας ενέργειας με βάση τους δείκτες που εμφαίνονται στον πίνακα 2. Τα δεδομένα θα αντλούνται από έρευνες που θα διεξάγονται μεταξύ των ενδιαφερομένων φορέων, καθώς και των αρμόδιων για την ανάπτυξη της τεχνολογίας, των φορέων ανάπτυξης έργων, των επενδυτών και ερευνητικών ιδρυμάτων του τομέα. Μια πρώτη συνολική αξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί το αργότερο έως το Πίνακας 2: Βασικοί δείκτες για την αξιολόγηση της ανάπτυξης της ωκεάνιας ενέργειας Δείκτης Εγκατεστημένη ισχύς Μέγεθος των επενδύσεων στον τομέα αυτό, Αριθμός συνεργαζομένων επιχειρήσεων Διάρκεια προκαταρκτικής περιόδου (δηλαδή ο συνολικός χρόνος που απαιτείται για τη χορήγηση άδειας κατασκευής και αδειών σύνδεσης με το ηλεκτρικό δίκτυο) Συνάφεια Εμπορική εκμετάλλευση της τεχνολογίας Αντιληπτή αξιοπιστία, αποδοτικότητα και σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας των τεχνολογιών Συνεργασία και συνέργειες στο πλαίσιο του τομέα Αποτελεσματικότητα των διαδικασιών σχεδιασμού και έκδοσης αδειών EL 9 EL