Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I"

Transcript

1 Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I Επιμέλεια: Γεώργιος Θεοδωρίδης, Επίκουρος Καθηγητής Ανδρέας Εμερετλής, Υποψήφιος Διδάκτορας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών

2 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I

3 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη Δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 3

4 Ανάπτυξη Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό αναπτύχθηκε στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Πατρών. Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 4

5 Στατικά Κυκλώματα CMOS Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 5

6 Περίγραμμα Παρουσίασης Εισαγωγή Bubble Pushing & Compound Πύλες Παράδειγμα Bubble Pushing, Compound Πύλες, Logical Effort Διάταξη Εισόδων (Input Ordering) Ασύμμετρες Πύλες Skewed Πύλες Βέλτιστος P/N λόγος Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 6

7 Οικογένειες Συνδυαστικών Κυκλωμάτων Τα στατικά CMOS (static CMOS) κυκλώματα είναι τα πλέον χρησιμοποιούμενα για την υλοποίηση ψηφιακή λογικής Αποτελούνται από nmos pull-down και pmos pull-up συμπληρωματικά δικτυώματα Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθούν ειδικές οικογένειες σχεδιασμού: Dynamic logic circuits, Pass transistor logic, Ratioed circuits Όμως λόγω σημαντικών προβλημάτων (κυρίως στιβαρότητα robustness) χρησιμοποιούνται σε ειδικές περιπτώσεις Αντικείμενο του κεφαλαίου είναι η μελέτη των διαφορετικών οικογενειών υλοποίησης συνδυαστικών κυκλωμάτων Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 7

8 Static CMOS Πλεονεκτήματα (/) Στιβαρότητα (robustness) & υψηλά περιθώρια θορύβου Με σωστή είσοδο υπολογίζουν πάντα σωστά την τιμή της εξόδου δεδομένης σωστής σχεδίασης και καταασκευής Δεν επηρεάζονται από φαινόμενα charge sharing (dynamic circuits), leakage (dynamic circuits), threshold drops (pass logic circuits), που εμφανίζονται σε άλλες οικογένειες σχεδίασης και που αλλοιώνουν την τιμή της εξόδου Η χρήση των εναλλακτικών οικογενειών επιβάλλει την κατανόηση όλων των ενδογενών προβλημάτων τους Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 8

9 Static CMOS Πλεονεκτήματα (/) Υψηλή ταχύτητα και χαμηλή κατανάλωση ισχύος Δεδομένης της στιβαρότητας & υψηλών περιθωρίων θορύβου η ταχύτητα τους είναι αρκετά υψηλή η κατανάλωση ενέργειας ικανοποιητική απουσία σήματος ρολογιού και απουσία ρευμάτων από V dd GND που οδηγούν σε στατική κατανάλωση Ευκολία σχεδιασμού Υποστήριξη από όλα τα CD εργαλεία σχεδίασης Διαθέσιμα ως προσχεδιασμένα κυκλώματα σε βιβλιοθήκες (standard cell libraries) Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 9

10 Static CMOS Μειονεκτήματα Μεγάλη επιφάνεια ολοκλήρωσης x πλήθος transistors (nmos & pmos networks) Υψηλή χωρητικότητα Λόγω των nmos & pmos networks > αύξηση χωρητικότητας εξόδου > αύξηση δυναμικής κατανάλωσης και καθυστέρησης Σχετικά υψηλές τιμές λογικού φόρτου (logical effort) Στη μετάβαση 0 το pmos network προσθέτει χωρητικότητα > αύξηση του logical effort χωρίς να αυξάνει το ρεύμα εκφόρτισης Πλήρης μεταβάσεις των κόμβων (0 Volts V DD ) Αύξηση της καθυστέρησης και της κατανάλωσης Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 0

11 Περίγραμμα Παρουσίασης Εισαγωγή Bubble Pushing & Compound Πύλες Παράδειγμα Bubble Pushing, Compound Πύλες, Logical Effort Διάταξη Εισόδων (Input Ordering) Ασύμμετρες Πύλες Skewed Πύλες Βέλτιστος P/N λόγος Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I

12 Static CMOS Υλοποίηση μη Συμπληρωματικών Συναρτήσεων Η στατική CMOS λογική μπορεί να υλοποιήσει μόνο συμπληρωματικές συναρτήσεις F B + CD Για παράδειγμα Για την υλοποίηση μη συμπληρωματικών λογικών συναρτήσεων ακολουθούνται δύο τεχνικές: «Μετακίνηση ανιτστροφέων (φυσαλίδων)» Bubble Pushing Σύνθετες πύλες Compound Gates Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I

13 Bubble Pushing Βασίζεται στην εισαγωγή αντιστροφέων και στην υλοποίηση του κυκλώματος με πύλες ΑND/NOR/NOT με βάση τον κανόνα De Morgan Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 3

14 Bubble Pushing Βασίζεται στην εισαγωγή αντιστροφέων και στην υλοποίηση του κυκλώματος με πύλες ΑND/NOR/NOT με βάση τον κανόνα De Morgan Κανόνας De Morgan για ΑND & NOR πύλες Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 3

15 Bubble Pushing Βασίζεται στην εισαγωγή αντιστροφέων και στην υλοποίηση του κυκλώματος με πύλες ΑND/NOR/NOT με βάση τον κανόνα De Morgan Κανόνας De Morgan για ΑND & NOR πύλες Παράδειγμα: έστω η συνάρτηση F B + CD Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 3

16 Bubble Pushing (a) (b) (c) D (d) Βασίζεται στην εισαγωγή αντιστροφέων και στην υλοποίηση του κυκλώματος με πύλες ΑND/NOR/NOT με βάση τον κανόνα De Morgan Κανόνας De Morgan για ΑND & NOR πύλες Παράδειγμα: έστω η συνάρτηση F B + CD Θεωρούμε ένα δίκτυο από ND / OR πύλες Εφαρμόζουμε bubble pushing Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 3

17 Bubble Pushing (a) (b) (c) D (d) Βασίζεται στην εισαγωγή αντιστροφέων και στην υλοποίηση του κυκλώματος με πύλες ΑND/NOR/NOT με βάση τον κανόνα De Morgan Κανόνας De Morgan για ΑND & NOR πύλες Παράδειγμα: έστω η συνάρτηση F B + CD Θεωρούμε ένα δίκτυο από ND / OR πύλες Εφαρμόζουμε bubble pushing Το τελικό κύκλωμα είναι 3 NND πύλες F B CD Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 3

18 Σύνθετες Πύλες Compound Gates Χρησιμοποιούνται για την υλοποίηση συμπληρωματικών συναρτήσεων σε μία βαθμίδα λογικής Μη συμπληρωματικές συναρτήσεις μπορούν να υλοποιηθούν με σύνθετες πύλες και αντιστροφείς Η bubble pushing χρησιμοποιεί πολλές βαθμίδες από απλές πύλες Παράδειγμα: έστω η συνάρτηση: F B + CD Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 4

19 Σύνθετες Πύλες Compound Gates Χρησιμοποιούνται για την υλοποίηση συμπληρωματικών συναρτήσεων σε μία βαθμίδα λογικής Μη συμπληρωματικές συναρτήσεις μπορούν να υλοποιηθούν με σύνθετες πύλες και αντιστροφείς Η bubble pushing χρησιμοποιεί πολλές βαθμίδες από απλές πύλες Παράδειγμα: έστω η συνάρτηση: F B + CD Η υλοποίηση με σύνθετες πύλες είναι η F B + CD Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 4

20 Compound Gates Logical Effort Εν γένει το logical effort των σύνθετων πυλών μπορεί να είναι διαφορετικό για διαφορετικές εισόδους Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 5

21 Compound Gates Logical Effort Εν γένει το logical effort των σύνθετων πυλών μπορεί να είναι διαφορετικό για διαφορετικές εισόδους Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 5

22 Compound Gates Logical Effort Εν γένει το logical effort των σύνθετων πυλών μπορεί να είναι διαφορετικό για διαφορετικές εισόδους Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 5

23 Compound Gates Logical Effort Εν γένει το logical effort των σύνθετων πυλών μπορεί να είναι διαφορετικό για διαφορετικές εισόδους Τα μεγέθη των τρανζίστορ επιλέχθηκαν ώστε να παρέχουν το ίδιο ρεύμα με αυτό του μοναδιαίου αντιστροφέα αναφοράς Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 5

24 Περίγραμμα Παρουσίασης Εισαγωγή Bubble Pushing & Compound Πύλες Παράδειγμα Bubble Pushing, Compound Πύλες, Logical Effort Διάταξη Εισόδων (Input Ordering) Ασύμμετρες Πύλες Skewed Πύλες Βέλτιστος P/N λόγος Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 6

25 Compound Gates & Bubble Pushing Logical Effort (/5) D0 S D S D 0 S D S Ένας πολυπλέκτης έχει μέγιστη χωρητικότητα εισόδου 6 μονάδων σε κάθε είσοδο και πρέπει να οδηγεί ένα φορτίο 60 μονάδων Υπολογισμός καθυστέρησης των δύο υλοποιήσεων Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 7

26 Compound Gates & Bubble Pushing Logical Effort (/5) H 60 / 6 0 B N D0 S D S P + 4 G ( 4 / 3) (4 / 3) 6 / 9 F GBH 60 / N F 4. 9 N D N F + P.4τ Ένας πολυπλέκτης έχει μέγιστη χωρητικότητα εισόδου 6 μονάδων σε κάθε είσοδο και πρέπει να οδηγεί ένα φορτίο 60 μονάδων Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 8

27 Compound Gates & Bubble Pushing Logical Effort (/5) H 60 / 6 0 B N D0 S D S D0 S D S P + 4 G ( 4 / 3) (4 / 3) 6 / 9 F GBH 60 / 9 N F 4. N D N F + P.4τ P 4 + N D N F + P 4τ Ένας πολυπλέκτης έχει μέγιστη χωρητικότητα εισόδου 6 μονάδων σε κάθε είσοδο και πρέπει να οδηγεί ένα φορτίο 60 μονάδων 5 G ( 6 / 3) () F GBH 0 N F 4.5 Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 8

28 Compound Gates & Bubble Pushing Logical Effort (/5) H 60 / 6 0 B N D0 S D S D0 S D S P + 4 G ( 4 / 3) (4 / 3) 6 / 9 F GBH 60 / 9 N F 4. N D N F + P.4τ P 4 + N D N F + P 4τ Ένας πολυπλέκτης έχει μέγιστη χωρητικότητα εισόδου 6 μονάδων σε κάθε είσοδο και πρέπει να οδηγεί ένα φορτίο 60 μονάδων 5 G ( 6 / 3) () F GBH 0 N F 4.5 Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 8

29 Compound Gates & Bubble Pushing Παράδειγμα (3/5) D0 S D S Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 9

30 Compound Gates & Bubble Pushing Παράδειγμα (3/5) D0 S D S Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 9

31 Compound Gates & Bubble Pushing Παράδειγμα (3/5) D0 S D S D0 S D S Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 9

32 Compound Gates & Bubble Pushing Παράδειγμα (3/5) D0 S D S D0 S D S Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 9

33 Compound Gates & Bubble Pushing Παράδειγμα (4/5) Υπολογισμός διαστάσεων των τρανζίστορ ώστε να επιτυγχάνονται οι προηγούμενοι χρόνοι Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 0

34 Compound Gates & Bubble Pushing Παράδειγμα (5/5) * (4/3) / * / Υπολογισμός διαστάσεων των τρανζίστορ ώστε να επιτυγχάνονται οι προηγούμενοι χρόνοι Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I

35 Περίγραμμα Παρουσίασης Εισαγωγή Bubble Pushing & Compound Πύλες Παράδειγμα Bubble Pushing, Compound Πύλες, Logical Effort Διάταξη Εισόδων (Input Ordering) Ασύμμετρες Πύλες Skewed Πύλες Βέλτιστος P/N λόγος Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I

36 Διάταξη Εισόδων Input Ordering (/) 6C B x C Θεωρούμε την περίπτωση: μία είσοδος είναι σταθερή στο & η άλλη μεταβάλλεται 0 η έξοδος μεταβάλλεται 0 Αν το Β έρθει τελευταίο (Α, Β 0) O κόμβος x αρχικά θα είναι VDD-Vt~VDD Η καθυστέρηση είναι (Elmore Delay) : (R/)(C) + R(6C) 7RC.33τ τ 3RC Αν το Β έρθει πρώτο (Β, Α 0) Ο κόμβος x αρχικά θα είναι 0 θα έχει εκφορτιστεί από το Α Η καθυστέρηση είναι (Elmore Delay) : R(6C) 6RC τ Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 3

37 Διάταξη Εισόδων Input Ordering (/) 6C B x C Ως Outer Είσοδοι ορίζονται αυτές που είναι πιο κοντά στις γραμμές VDD και GND Στο κύκλωμα η Β Ως Inner Είσοδοι ορίζονται αυτές που είναι πιο κοντά στην έξοδο Στο κύκλωμα η Α Για βελτίωση της ταχύτητας συνδέουμε την πιο «καθυστερημένη» είσοδο στον ακροδέκτη της inner Οι είσοδοι που ενεργοποιούνται νωρίτερα εκφορτίζουν τις εσωτερικές χωρητικότητες Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 4

38 Περίγραμμα Παρουσίασης Εισαγωγή Bubble Pushing & Compound Πύλες Παράδειγμα Bubble Pushing, Compound Πύλες, Logical Effort Διάταξη Εισόδων (Input Ordering) Ασύμμετρες Πύλες Skewed Πύλες Βέλτιστος P/N λόγος Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 5

39 Ασύμμετρες Πύλες (/3) Ως ασύμμετρες πύλες ορίζονται οι πύλες όπου οι είσοδοι έχουν διαφορετικό logical effort Αυτό μπορεί να είναι ενδογενές όπως η ΑΟΙ πύλη Όμως μπορεί και να επιβληθεί για λόγους ταχύτητας Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 6

40 Ασύμμετρες Πύλες (/3) reset reset 4/3 Οι ασύμμετρες πύλες «ευνοούν» τη μία είσοδο εις βάρος της άλλης Έστω ότι το reset συμβαίνει σπάνια Στόχος η σχεδίαση ώστε το κύκλωμα να αποκρίνεται γρήγορα σε σχέση με την είσοδο Α Με κόστος μεγαλύτερη καθυστέρηση όταν ενεργοποιείται η είσοδος reset Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 7

41 Ασύμμετρες Πύλες (3/3) Χρησιμοποιούμε μικρότερο nmos τρανζίστορ στην κρίσιμη είσοδο Α είναι σημαντικό το μικρό τρανζίστορ να είναι κοντά στην έξοδο Μείωση χωρητικότητας Αυξάνουμε το μέγεθος του τρανζίστορ στη μηκρίσιμη είσοδο η τελική αντίσταση παραμένει η ίδια (ίδιο συνολικό ρεύμα ίδια ικανότητα οδήγησης) g 0/9, g B αντί 4/3 της συμμετρικής ΝND g < 4/3, g Β > 4/3, g total (g + g B ) / 8/8 8/8 > 4/3 reset reset 4/3 4 Οι ασύμμετρες πύλες προσεγγίζουν το g στην κρίσιμη είσοδο (g 0/9) Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 8

42 Ασύμμετρες Πύλες (3/3) Χρησιμοποιούμε μικρότερο nmos τρανζίστορ στην κρίσιμη είσοδο Α είναι σημαντικό το μικρό τρανζίστορ να είναι κοντά στην έξοδο Μείωση χωρητικότητας Αυξάνουμε το μέγεθος του τρανζίστορ στη μηκρίσιμη είσοδο η τελική αντίσταση παραμένει η ίδια (ίδιο συνολικό ρεύμα ίδια ικανότητα οδήγησης) g 0/9, g B αντί 4/3 της συμμετρικής ΝND g < 4/3, g Β > 4/3, g total (g + g B ) / 8/8 8/8 > 4/3 reset reset 4/3 4 Οι ασύμμετρες πύλες προσεγγίζουν το g στην κρίσιμη είσοδο (g 0/9) Αύξηση του logical effort για τις υπόλοιπες εισόδους Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 8

43 Ασύμμετρες Πύλες (3/3) Χρησιμοποιούμε μικρότερο nmos τρανζίστορ στην κρίσιμη είσοδο Α είναι σημαντικό το μικρό τρανζίστορ να είναι κοντά στην έξοδο Μείωση χωρητικότητας Αυξάνουμε το μέγεθος του τρανζίστορ στη μηκρίσιμη είσοδο η τελική αντίσταση παραμένει η ίδια (ίδιο συνολικό ρεύμα ίδια ικανότητα οδήγησης) g 0/9, g B αντί 4/3 της συμμετρικής ΝND g < 4/3, g Β > 4/3, g total (g + g B ) / 8/8 8/8 > 4/3 reset reset 4/3 4 Οι ασύμμετρες πύλες προσεγγίζουν το g στην κρίσιμη είσοδο (g 0/9) Αύξηση του logical effort για τις υπόλοιπες εισόδους Αύξηση του συνολικού logical effort Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 8

44 Περίγραμμα Παρουσίασης Εισαγωγή Bubble Pushing & Compound Πύλες Παράδειγμα Bubble Pushing, Compound Πύλες, Logical Effort Διάταξη Εισόδων (Input Ordering) Ασύμμετρες Πύλες Skewed Πύλες Βέλτιστος P/N λόγος Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 9

45 Skewed Πύλες (/) Οι skewed πύλες «ευνοούν» τη θετική ή την αρνητική μετάβαση της εξόδου εις βάρος της άλλης Δεν πρέπει να συγχέονται οι στόχοι των ασύμμετρων και skewed πυλών Οι ασύμμετρες πύλες ευνοούν μια συγκεκριμένη είσοδο μειώνοντας το logical effort αυτής της εισόδου Μπορούν επομένως να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση της καθυστέρησης κρίσιμων μονοπατιών (critical paths) Οι skewed πύλες ευνοούν μια συγκεκριμένη μετάβαση μειώνοντας το logical effort για τη συγκεκριμένη μετάβαση Προσφέρει δυνατότητες για νέες οικογένειες (pseudo nmos, CMOS domino, precharged κυκλώματα) Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 30

46 Skewed Πύλες (/) HI-skew αντιστροφέας Unskewed αντιστροφέας (equal rise resistance) unskewed αντιστροφέας (equal fall resistance) / / Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 3

47 Skewed Πύλες (/) HI-skew αντιστροφέας Unskewed αντιστροφέας (equal rise resistance) unskewed αντιστροφέας (equal fall resistance) / / Αν υποθέσουμε ότι η μετάβαση 0 σε έναν αντιστροφέα είναι η κρίσιμη Ελαττώνουμε το μέγεθος του μη κρίσιμου nmos transistor Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 3

48 Skewed Πύλες (/) HI-skew αντιστροφέας Unskewed αντιστροφέας (equal rise resistance) unskewed αντιστροφέας (equal fall resistance) / / Αν υποθέσουμε ότι η μετάβαση 0 σε έναν αντιστροφέα είναι η κρίσιμη Ελαττώνουμε το μέγεθος του μη κρίσιμου nmos transistor Υπολογίζουμε το logical effort σε σχέση με τον unskewed αντιστροφέα με ίδια ενεργή (effective) αντίσταση για τη μετάβαση αυτή Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 3

49 Skewed Πύλες (/) HI-skew αντιστροφέας Unskewed αντιστροφέας (equal rise resistance) unskewed αντιστροφέας (equal fall resistance) / / Αν υποθέσουμε ότι η μετάβαση 0 σε έναν αντιστροφέα είναι η κρίσιμη Ελαττώνουμε το μέγεθος του μη κρίσιμου nmos transistor Υπολογίζουμε το logical effort σε σχέση με τον unskewed αντιστροφέα με ίδια ενεργή (effective) αντίσταση για τη μετάβαση αυτή.5 / 3 5/6.5 /.5 5/3 Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 3

50 HI- and LO-Skew Το logical effort για μια μετάβαση σε μια skewed πύλη είναι ο λόγος της χωρητ. εισόδου της πύλης προς τη χωρητ. εισόδου ενός unskewed αντιστροφέα που δίνει το ίδιο ρεύμα εξόδου για την ίδια μετάβαση Οι Skewed Πύλες μειώνουν το μέγεθος των μη κρίσιμων transistors Οι HI-skew πύλες «ευνοούν» την 0 μετάβαση της εξόδου (μικρού πλάτους nmos) Οι LO-skew πύλες «ευνοούν» την 0 μετάβαση της εξόδου (μικρού πλάτους pmos) To logical effort είναι μικρότερο για τις «ευνοούμενες» μεταβάσεις αλλά μεγαλύτερο για τις άλλες. Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 3

51 Κατάλογος Skewed Πυλών Inverter NND NOR unskewed B 4/3 4/3 4/3 B 4 4 5/3 5/3 5/3 HI-skew / 5/6 5/3 5/4 B B LO-skew 4/3 /3 B B Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 33

52 Κατάλογος Skewed Πυλών Inverter NND NOR unskewed B 4/3 4/3 4/3 B 4 4 5/3 5/3 5/3 HI-skew / 5/6 5/3 5/4 B B LO-skew 4/3 /3 B B Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 33

53 Κατάλογος Skewed Πυλών Inverter NND NOR unskewed B 4/3 4/3 4/3 B 4 4 5/3 5/3 5/3 HI-skew / 5/6 5/3 5/4 B B LO-skew 4/3 /3 B B Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 33

54 Κατάλογος Skewed Πυλών Inverter NND NOR unskewed B 4/3 4/3 4/3 B 4 4 5/3 5/3 5/3 HI-skew / 5/6 5/3 5/4 B 3/ B / 4 4 / 3/ 3 9/4 LO-skew 4/3 /3 B 3/ B 3/ Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 34

55 Ασύμμετρες Skew Πύλες reset reset 4/3 4 Αν συνδυάσουμε τις Ασύμμετρες και τις Skewed Πύλες Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 35

56 Ασύμμετρες Skew Πύλες reset reset 4/3 4 Αν συνδυάσουμε τις Ασύμμετρες και τις Skewed Πύλες Τροποποιούμε το μέγεθος των μη-κρίσιμων transistors στην μησημαντική είσοδο Μειώνουμε την παρασιτική καθυστέρηση για την κρίσιμη είσοδο Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 35

57 Περίγραμμα Παρουσίασης Εισαγωγή Bubble Pushing & Compound Πύλες Παράδειγμα Bubble Pushing, Compound Πύλες, Logical Effort Διάταξη Εισόδων (Input Ordering) Ασύμμετρες Πύλες Skewed Πύλες Βέλτιστος P/N λόγος Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 36

58 Βέλτιστος P/N Λόγος Επιλέξαμε το λόγο P/N για την μοναδιαία αντίσταση ανερχόμενης και κατερχόμενης μετάβασης (µ -3 για έναν inverter) Εναλλακτικά: επιλογή του Ρ/Ν για ελάχιστη κατά μέσο όρο καθυστέρηση Παρ.: αντιστροφέας k λόγος για ίσους χρόνους ανόδου και καθόδου t pdf * (P+) t pdr (k/p) *(P+) P t pd (P+)(+k/P)/ dt pd / dp (- k/p )/ 0 Ελάχιστη καθυστέρηση τιμή του P k Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 37

59 Λόγοι P/N Γενικά, ο βέλτιστος λόγος P/N είναι η τετραγωνική ρίζα του αντίστοιχου λόγου για ίσες καθυστερήσεις ανόδου και καθόδου Για τεχνολογίες όπου μ n / μ p οι βέλτιστοι λόγοι έχουν ως εξής Αντιστροφέας NND NOR βέλτιστος.44 P/N λόγος B 4/3 4/3 4/3 B 3/ Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 38

60 Λόγοι P/N Μειώνοντας το μέγεθος του pmos από σε.4 για τη ΝΟΤ βελτίωση της μέσης καθυστέρησης είναι μόνο 3% Όμως ελαττώνεται : επιφάνεια, χωρητικότητα, και δυναμική κατανάλωση Όμως λόγο των διαφορετικών χρόνων ανόδου και καθόδου, αν ενεργοποιείται η χειρότερη μετάβαση τότε κάποια μονοπάτια του κυκλώματος μπορεί είναι πιο αργά Αντιστροφέας NND NOR βέλτιστος.44 P/N λόγος B 4/3 4/3 4/3 B 3/ Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 39

61 Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Η ανάπτυξη της παρουσίασης βασίστηκε στις διαφάνειες του συγγράμματος «CMOS VLSI Design: Circuits and Systems Perspective (4 th Edition)», Neil H.E. Weste, David Money Harris, Pearson, 0. Διαθέσιμες στη διαδικτυακή διεύθυνση 0 David Money Harris Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 53

62 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Γεώργιος Θεοδωρίδης, Οδυσσέας Κουφοπαύλου, «Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων (VLSI) I». Έκδοση:.0 Πάτρα 05 Διαθέσιμο στη διαδικτυακή διεύθυνση Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 53

63 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου των διδασκόντων καθηγητών. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Πατρών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 40

Μικροηλεκτρονική - VLSI

Μικροηλεκτρονική - VLSI ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Μικροηλεκτρονική - VLSI Ενότητα 6.1: Συνδυαστική Λογική - Βασικές Πύλες Κυριάκης - Μπιτζάρος Ευστάθιος Τμήμα Ηλεκτρονικών Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητική Λογιστική

Διοικητική Λογιστική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διοικητική Λογιστική Ενότητα 10: Προσφορά και κόστος Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI II

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI II Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI II Επιμέλεια: Βασίλης Παλιουράς, Αναπληρωτής Καθηγητής Ανδρέας Εμερετλής, Υποψήφιος Διδάκτορας 1 Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σημείωμα

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδίαση CMOS Ψηφιακών Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων

Σχεδίαση CMOS Ψηφιακών Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων Σχεδίαση CMOS Ψηφιακών Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων Ενότητα: Ασκήσεις Αγγελική Αραπογιάννη Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Σελίδα 2 1. Άσκηση 1... 5 2. Άσκηση 2... 5 3. Άσκηση 3... 7 4. Άσκηση 4...

Διαβάστε περισσότερα

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Διπλ. Ναυπηγός Μηχανολόγος Μηχανικός M.Sc. Διασφάλιση

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 5 η Άσκηση Συγχώνευση & απαρίθμηση Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upatras.gr Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Λογική Σχεδίαση

Ψηφιακή Λογική Σχεδίαση Ψηφιακή Λογική Σχεδίαση Επιμέλεια: Νίκος Φακωτάκης, Καθηγητής Ανδρέας Εμερετλής, Υποψήφιος Διδάκτορας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονική. Ενότητα 9: Τρανζίστορ Επίδρασης Πεδίου (FET) Αγγελική Αραπογιάννη Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών

Ηλεκτρονική. Ενότητα 9: Τρανζίστορ Επίδρασης Πεδίου (FET) Αγγελική Αραπογιάννη Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Ηλεκτρονική Αγγελική Αραπογιάννη Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Περιεχόμενο ενότητας (1 από 2) Τύποι τρανζίστορ επίδρασης πεδίου (JFET, MOSFET, MESFET). Ομοιότητες και διαφορές των FET με τα διπολικά

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 5 η Άσκηση - Συγχώνευση Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upatras.gr Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδίαση Μεικτών VLSI Κυκλωμάτων Ενότητα 9: Ευστάθεια και Αντιστάθμιση Συχνότητας

Σχεδίαση Μεικτών VLSI Κυκλωμάτων Ενότητα 9: Ευστάθεια και Αντιστάθμιση Συχνότητας Σχεδίαση Μεικτών VLSI Κυκλωμάτων Αγγελική Αραπογιάννη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Σύστημα αρνητικής ανάδρασης Y X s H(s) 1 H(s) Συνάρτηση μεταφοράς κλειστού βρόχου Ταλαντωτής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΙIΙ Ενότητα 6

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΙIΙ Ενότητα 6 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΙIΙ Ενότητα 6: 1η εργαστηριακή άσκηση και προσομοίωση με το SPICE Χατζόπουλος Αλκιβιάδης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Πληροφορική

Εισαγωγή στην Πληροφορική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Εισαγωγή στην Πληροφορική Ενότητα 2: Ψηφιακή Λογική Ι Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 3: Έλεγχοι στατιστικών υποθέσεων

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 3: Έλεγχοι στατιστικών υποθέσεων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 3: Έλεγχοι στατιστικών υποθέσεων Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Το περιεχόμενο του μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 1: Καταχώρηση δεδομένων

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 1: Καταχώρηση δεδομένων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 1: Καταχώρηση δεδομένων Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 2: Περιγραφική στατιστική

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 2: Περιγραφική στατιστική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 2: Περιγραφική στατιστική Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Το περιεχόμενο του μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 6 η Άσκηση - DFS δένδρα Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upatras.gr Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2)

Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2) Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2) Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα. Εισαγωγή στις βάσεις δεδομένων

Ενότητα. Εισαγωγή στις βάσεις δεδομένων Ενότητα 1 Εισαγωγή στις βάσεις δεδομένων 2 1.1 Βάσεις Δεδομένων Ένα βασικό στοιχείο των υπολογιστών είναι ότι έχουν τη δυνατότητα να επεξεργάζονται εύκολα και γρήγορα μεγάλο πλήθος δεδομένων και πληροφοριών.

Διαβάστε περισσότερα

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού Υπέρθερμου Ατμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού Υπέρθερμου Ατμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Πίνακες Νερού Υπέρθερμου Ατμού Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Διπλ. Ναυπηγός Μηχανολόγος Μηχανικός M.Sc. Διασφάλιση Ποιότητας,

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Ενότητα 4: Κλασσική και Κβαντική Πιθανότητα Σγάρμπας Κυριάκος Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητική Λογιστική

Διοικητική Λογιστική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διοικητική Λογιστική Ενότητα 6: Μέθοδοι ς Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδίαση CMOS Ψηφιακών Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων

Σχεδίαση CMOS Ψηφιακών Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων Σχεδίαση CMOS Ψηφιακών Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων Αγγελική Αραπογιάννη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Τύποι Αναλύσεων (1 από2) Για την μελέτη της συμπεριφοράς των κυκλωμάτων

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Πληροφορική

Εισαγωγή στην Πληροφορική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Εισαγωγή στην Πληροφορική Ενότητα 2: Ψηφιακή Λογική Ι Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Λογική Σχεδίαση

Ψηφιακή Λογική Σχεδίαση Ψηφιακή Λογική Σχεδίαση Επιμέλεια: Γεώργιος Θεοδωρίδης, Επίκουρος Καθηγητής Ανδρέας Εμερετλής, Υποψήφιος Διδάκτορας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων

Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων Ενότητα 7: Βέλτιστος έλεγχος συστημάτων διακριτού χρόνου Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σημείωμα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Η/Υ. Ενότητα 2β: Αντίστροφο Πρόβλημα. Δημήτρης Σαραβάνος, Καθηγητής Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών

Εισαγωγή στους Η/Υ. Ενότητα 2β: Αντίστροφο Πρόβλημα. Δημήτρης Σαραβάνος, Καθηγητής Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών Εισαγωγή στους Η/Υ Ενότητα 2β: Δημήτρης Σαραβάνος, Καθηγητής Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών Σκοποί ενότητας Εύρεση συνάρτησης Boole όταν είναι γνωστός μόνο ο πίνακας αληθείας.

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Μαθηματική Ανάλυση Ενότητα Γ. Ολοκληρωτικός Λογισμός

Τίτλος Μαθήματος: Μαθηματική Ανάλυση Ενότητα Γ. Ολοκληρωτικός Λογισμός Τίτλος Μαθήματος: Μαθηματική Ανάλυση Ενότητα Γ. Ολοκληρωτικός Λογισμός Κεφάλαιο Γ.4: Ολοκλήρωση με Αντικατάσταση Όνομα Καθηγητή: Γεώργιος Ν. Μπροδήμας Τμήμα Φυσικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδίαση CMOS Ψηφιακών Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων

Σχεδίαση CMOS Ψηφιακών Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων Σχεδίαση CMOS Ψηφιακών Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων Αγγελική Αραπογιάννη Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Η λειτουργία RESET R IN OUT Εάν το σήμα R είναι λογικό «1» στην έξοδο

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και Ανάπτυξη

Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και Ανάπτυξη ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και Ανάπτυξη Ενότητα 8: Η Οικονομική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γρηγόριος Ζαρωτιάδης Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ Ι Ενότητα 5

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ Ι Ενότητα 5 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ Ι Ενότητα 5: Ενισχυτές με FET Χατζόπουλος Αλκιβιάδης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχ. Υπολογιστών Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Λογιστική Κόστους Ενότητα 8: Κοστολογική διάρθρωση Κύρια / Βοηθητικά Κέντρα Κόστους.

Λογιστική Κόστους Ενότητα 8: Κοστολογική διάρθρωση Κύρια / Βοηθητικά Κέντρα Κόστους. Λογιστική Κόστους Ενότητα 8: Κοστολογική διάρθρωση Κύρια / Βοηθητικά Κέντρα Κόστους. Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Περιβαλλοντικών Δεδομένων

Βάσεις Περιβαλλοντικών Δεδομένων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Βάσεις Περιβαλλοντικών Δεδομένων Ενότητα 3: Μοντέλα βάσεων δεδομένων Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I Επιμέλεια: Γεώργιος Θεοδωρίδης, Επίκουρος Καθηγητής Ανδρέας Εμερετλής, Υποψήφιος Διδάκτορας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σημείωμα

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ IΙ Ενότητα 6

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ IΙ Ενότητα 6 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ IΙ Ενότητα 6: Ανάδραση Χατζόπουλος Αλκιβιάδης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχ. Υπολογιστών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων διαχείρισης έργου υπό συνθήκες αβεβαιότητας

Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων διαχείρισης έργου υπό συνθήκες αβεβαιότητας Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων διαχείρισης έργου υπό συνθήκες αβεβαιότητας 1 Περιεχόμενα 1 η Άσκηση... 4 2 η Άσκηση... 7 3 η Άσκηση... 10 Χρηματοδότηση... 12 Σημείωμα Αναφοράς... 13 Σημείωμα Αδειοδότησης...

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 10η Άσκηση Αλγόριθμος Dijkstra

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 10η Άσκηση Αλγόριθμος Dijkstra Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 1η Άσκηση Αλγόριθμος Dijkra Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upara.gr Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI II

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI II Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI II 3 η Εργαστηριακή Άσκηση Σχεδίαση και Υλοποίηση μίας ALU δύο εισόδων VHDL Εργαστήριο_2 2012-2013 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Ενότητα 11: Είδη και μετασχηματισμοί πινάκων Σγάρμπας Κυριάκος Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σκοποί ενότητας Είδη και μετασχηματισμοί

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Ενότητα 12: Ιδιοτιμές και Ιδιοδιανύσματα Σγάρμπας Κυριάκος Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σκοποί ενότητας Ιδιοτιμές και Ιδιοδιανύσματα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Δομές δεδομένων Άσκηση αυτοαξιολόγησης Παναγιώτα Φατούρου Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών ΗΥ2, Ενότητα : Ασκήσεις και Λύσεις Άσκηση 1 Ενότητα : Υλοποίηση Λεξικών µε

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικό Σχέδιο - CAD

Τεχνικό Σχέδιο - CAD Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τεχνικό Σχέδιο - CAD Ενότητα 7: SketchUp Αντικείμενα Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Μυελού των Οστών Ενότητα #1: Ερωτήσεις κατανόησης και αυτόαξιολόγησης

Μυελού των Οστών Ενότητα #1: Ερωτήσεις κατανόησης και αυτόαξιολόγησης Δωρεά Κυττάρων Αίματος και Μυελού των Οστών Ενότητα #1: Ερωτήσεις κατανόησης και αυτόαξιολόγησης για τη Δωρεά Κυττάρων Αίματος και Μυελού των Οστών Αλέξανδρος Σπυριδωνίδης Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI II

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI II Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI II 4 η Εργαστηριακή Άσκηση Περιγραφή Κυκλωμάτων με Ακολουθιακές Εντολές Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons

Διαβάστε περισσότερα

Προηγμένος έλεγχος ηλεκτρικών μηχανών

Προηγμένος έλεγχος ηλεκτρικών μηχανών Προηγμένος έλεγχος ηλεκτρικών μηχανών Ενότητα 5: Εκτίμηση συνιστωσών μαγνητικής ροής με χρήση του μοντέλου τάσης Επαμεινώνδας Μητρονίκας - Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ IΙ Ενότητα 3

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ IΙ Ενότητα 3 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ IΙ Ενότητα 3: Ενισχυτές στις χαμηλές συχνότητες Χατζόπουλος Αλκιβιάδης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχ. Υπολογιστών Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων

Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων Ενότητα 4: Παραδείγματα Περιγραφής Δυναμικών Συστημάτων II Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Ενότητα 8: ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΤΜΗΣΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons

Διαβάστε περισσότερα

Μηχανολογικό Σχέδιο Ι

Μηχανολογικό Σχέδιο Ι ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα # 8: Άτρακτοι και σφήνες Μ. Γρηγοριάδου Μηχανολόγων Μηχανικών Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών. L d D F

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών. L d D F Ηλεκτρονικά Ισχύος Ι 3 η Θεματική Ενότητα: Μετατροπείς Εναλλασσόμενης Τάσης σε Συνεχή Τάση Δρ. Μηχ. Εμμανουήλ Τατάκης, Καθηγητής Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Ασκήσεις Προς Επίλυση

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικό Σχέδιο - CAD

Τεχνικό Σχέδιο - CAD Τεχνικό Σχέδιο - CAD Προσθήκη Διαστάσεων & Κειμένου ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος Εντολές προσθήκης διαστάσεων & κειμένου Στο βασική (Home)

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Πληροφορική

Εισαγωγή στην Πληροφορική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Εισαγωγή στην Πληροφορική Ενότητα 2: Ψηφιακή Λογική Ι Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Επεξεργασία Εικόνων

Ψηφιακή Επεξεργασία Εικόνων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Ψηφιακή Επεξεργασία Εικόνων Ενότητα # 14: Τμηματοποίηση με χρήση τυχαίων πεδίων Markov Καθηγητής Γιώργος Τζιρίτας Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών Τμηματοποίηση εικόνων

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Πληροφορική

Εισαγωγή στην Πληροφορική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Εισαγωγή στην Πληροφορική Ενότητα 2: Ψηφιακή Λογική Ι Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Ενότητα 7: ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων

Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων Ενότητα 4: Το γενικευμένο πρόβλημα βέλτιστου ελέγχου για συστήματα συνεχούς Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών

Διαβάστε περισσότερα

Προγραμματισμός Η/Υ. Βασικές Προγραμματιστικές Δομές. ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος

Προγραμματισμός Η/Υ. Βασικές Προγραμματιστικές Δομές. ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος Προγραμματισμός Η/Υ Βασικές Προγραμματιστικές Δομές ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος Δομή Ελέγχου Ροής (IF) Η εντολή IF χρησιμοποιείται όταν

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Ενότητα 9: ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΠΟΥ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών

Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών Ενότητα 7: Παράγωγος, ελαστικότητα, παραγώγιση συναρτήσεων (Φροντιστήριο) Μπεληγιάννης Γρηγόριος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης

Διαβάστε περισσότερα

Προηγμένος έλεγχος ηλεκτρικών μηχανών

Προηγμένος έλεγχος ηλεκτρικών μηχανών Προηγμένος έλεγχος ηλεκτρικών μηχανών Ενότητα 1: Έλεγχος Μηχανών Συνεχούς Ρεύματος με ξένη διέγερση Επαμεινώνδας Μητρονίκας - Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Ενότητα 23: Υπολογισμοί σε Κβαντικά Κυκλώματα ΙΙ Σγάρμπας Κυριάκος Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σκοποί ενότητας Υπολογισμοί

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΤΕΧΝΙΑ-ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

ΗΛΕΚΤΡΟΤΕΧΝΙΑ-ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΤΕΧΝΙΑ-ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Ενότητα 4: Ισχύς στο Συνεχές Ρεύμα Αριστείδης Νικ. Παυλίδης Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών και Βιομηχανικού Σχεδιασμού ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων

Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων Ενότητα 7: Universal motor Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σημείωμα Αδειοδότησης

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Πολιτισμικού Λογισμικού

Τεχνολογία Πολιτισμικού Λογισμικού Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τεχνολογία Πολιτισμικού Λογισμικού Ενότητα 2: Φάσεις ανάπτυξης πολιτισμικού λογισμικού Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons

Διαβάστε περισσότερα

Γραμμική Άλγεβρα και Μαθηματικός Λογισμός για Οικονομικά και Επιχειρησιακά Προβλήματα

Γραμμική Άλγεβρα και Μαθηματικός Λογισμός για Οικονομικά και Επιχειρησιακά Προβλήματα Γραμμική Άλγεβρα και Μαθηματικός Λογισμός για Οικονομικά και Επιχειρησιακά Προβλήματα Ενότητα: Ασκήσεις 11 Ανδριανός Ε. Τσεκρέκος Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Σελίδα 2 1. Σκοποί ενότητας... 5

Διαβάστε περισσότερα

1 η Διάλεξη. Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων

1 η Διάλεξη. Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων 1 η Διάλεξη Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων 1 Περιεχόμενα 1 η Άσκηση... 3 2 η Άσκηση... 3 3 η Άσκηση... 3 4 η Άσκηση... 3 5 η Άσκηση... 4 6 η Άσκηση... 4 7 η Άσκηση... 4 8 η Άσκηση... 5 9 η Άσκηση... 5 10

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην πληροφορική

Εισαγωγή στην πληροφορική Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Εισαγωγή στην πληροφορική Ενότητα 4: Ψηφιακή Λογική, Άλγεβρα Boole, Πίνακες Αλήθειας (Μέρος Α) Αγγελίδης Παντελής Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Πληροφορικής

Διδακτική Πληροφορικής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διδακτική Πληροφορικής Ενότητα 4: Διδακτικός μετασχηματισμός βασικών εννοιών πληροφορικής Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 9η Άσκηση - Αλγόριθμος Prim

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 9η Άσκηση - Αλγόριθμος Prim Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 9η Άσκηση - Αλγόριθμος Prim Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Emil: zro@ei.uptrs.r Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Λογιστική Κόστους Ενότητα 11: Λογισμός Κόστους (1)

Λογιστική Κόστους Ενότητα 11: Λογισμός Κόστους (1) Λογιστική Κόστους Ενότητα 11: Λογισμός Κόστους (1) Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI II

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI II Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI II 2 η Εργαστηριακή Άσκηση Περιγραφή Κυκλωμάτων με Συντρέχουσες Εντολές Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση Υπολογιστών

Οργάνωση Υπολογιστών Οργάνωση Υπολογιστών Επιμέλεια: Γεώργιος Θεοδωρίδης, Επίκουρος Καθηγητής Ανδρέας Εμερετλής, Υποψήφιος Διδάκτορας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Συστήματα Επικοινωνιών

Συστήματα Επικοινωνιών Συστήματα Επικοινωνιών Ενότητα 4: Απόδοση συστημάτων AM υπό θόρυβο Μιχαήλ Λογοθέτης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σκοποί ενότητας Παρουσίαση της γενικής μορφής

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Λογική Σχεδίαση

Ψηφιακή Λογική Σχεδίαση Ψηφιακή Λογική Σχεδίαση Επιμέλεια: Νίκος Φακωτάκης, Καθηγητής Ανδρέας Εμερετλής, Υποψήφιος Διδάκτορας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται

Διαβάστε περισσότερα

Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων

Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων Δυναμική και Έλεγχος E-L Ηλεκτρομηχανικών Συστημάτων Ενότητα 1: E-L Συστήματα Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σημείωμα Αδειοδότησης

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτροτεχνία ΙΙ. Ενότητα 1: Βασικές Έννοιες Ηλεκτροτεχία Ηλεκτρονική. Δημήτρης Στημονιάρης, Δημήτρης Τσιαμήτρος Τμήμα Ηλεκτρολογίας

Ηλεκτροτεχνία ΙΙ. Ενότητα 1: Βασικές Έννοιες Ηλεκτροτεχία Ηλεκτρονική. Δημήτρης Στημονιάρης, Δημήτρης Τσιαμήτρος Τμήμα Ηλεκτρολογίας Ηλεκτροτεχνία ΙΙ Ενότητα 1: Βασικές Έννοιες Ηλεκτροτεχία Ηλεκτρονική Δημήτρης Στημονιάρης, Δημήτρης Τσιαμήτρος Τμήμα Ηλεκτρολογίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονική. Ενότητα 8: Απόκριση κατά Συχνότητα των Ενισχυτών μιας βαθμίδας με διπολικά τρανζίστορ

Ηλεκτρονική. Ενότητα 8: Απόκριση κατά Συχνότητα των Ενισχυτών μιας βαθμίδας με διπολικά τρανζίστορ Ηλεκτρονική Ενότητα 8: Απόκριση κατά Συχνότητα των Ενισχυτών μιας βαθμίδας με διπολικά τρανζίστορ Αγγελική Αραπογιάννη Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Περιεχόμενα ενότητας Η έννοια της απόκρισης

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ Ι Ενότητα 3

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ Ι Ενότητα 3 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ Ι Ενότητα 3: Τρανζίστορ FET Χατζόπουλος Αλκιβιάδης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχ. Υπολογιστών Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικό Σχέδιο - CAD. Τόξο Κύκλου. Τόξο Κύκλου - Έλλειψη. ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος

Τεχνικό Σχέδιο - CAD. Τόξο Κύκλου. Τόξο Κύκλου - Έλλειψη. ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος Τεχνικό Σχέδιο - CAD Τόξο Κύκλου - Έλλειψη ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος Τόξο Κύκλου Τόξο κύκλου Στην ορολογία του Autocad: Arc Εντολή: arc

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές πληροφορικής σε θέματα πολιτικού μηχανικού

Εφαρμογές πληροφορικής σε θέματα πολιτικού μηχανικού ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εφαρμογές πληροφορικής σε θέματα πολιτικού μηχανικού Ενότητα 4: Εφαρμογές λογιστικών φύλλων στη Στατική: Γεωμετρικά μεγέθη πολυγωνικά

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Πληροφορικής

Διδακτική Πληροφορικής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διδακτική Πληροφορικής Ενότητα 6: Διαδικασίες Μάθησης Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I 2 η Εργαστηριακή Άσκηση Μελέτη των Παρασιτικών Χωρητικοτήτων και της Καθυστέρησης στα Κυκλώματα CMOS Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Πληροφορικής

Διδακτική Πληροφορικής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διδακτική Πληροφορικής Ενότητα 7: Η πληροφορική και ο προγραμματισμός στο εκπαιδευτικό σύστημα Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονική. Ενότητα 5: DC λειτουργία Πόλωση του διπολικού τρανζίστορ. Αγγελική Αραπογιάννη Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών

Ηλεκτρονική. Ενότητα 5: DC λειτουργία Πόλωση του διπολικού τρανζίστορ. Αγγελική Αραπογιάννη Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Ηλεκτρονική Ενότητα 5: D λειτουργία Πόλωση του διπολικού τρανζίστορ Αγγελική Αραπογιάννη Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Περιεχόμενα ενότητας Μεθοδολογία D ανάλυσης των κυκλωμάτων με διπολικά τρανζίστορ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση Σ.Η.Ε. Ενότητα 1: Ανάλυση συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας

Ανάλυση Σ.Η.Ε. Ενότητα 1: Ανάλυση συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας Ανάλυση Σ.Η.Ε Ενότητα 1: Ανάλυση συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας Νικόλαος Βοβός, Γαβριήλ Γιαννακόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και τεχνολογίας Υπολογιστών 1 Σημείωμα Αδειοδότησης

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Υπολογιστές

Εισαγωγή στους Υπολογιστές Εισαγωγή στους Υπολογιστές Ενότητα 10: Ψηφιακή Αριθμητική Βασίλης Παλιουράς Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σκοποί ενότητας Εισαγωγικές έννοιες ψηφιακής λογικής

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση Εξωτερικής Εμπορικής Δραστηριότητας

Διοίκηση Εξωτερικής Εμπορικής Δραστηριότητας Διοίκηση Εξωτερικής Εμπορικής Δραστηριότητας Ενότητα 8: Αξιολόγηση και επιλογή αγορών στόχων από ελληνική εταιρία στον κλάδο παραγωγής και εμπορίας έτοιμου γυναικείου Καθ. Αλεξανδρίδης Αναστάσιος Δρ. Αντωνιάδης

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I

Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I Σχεδιασμός Ολοκληρωμένων Κυκλωμάτων VLSI I Επιμέλεια: Γεώργιος Θεοδωρίδης, Επίκουρος Καθηγητής Ανδρέας Εμερετλής, Υποψήιος Διδάκτορας Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σημείωμα Αδειοδότησης

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ IΙ Ενότητα 4

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ IΙ Ενότητα 4 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ IΙ Ενότητα 4: Ενισχυτές στις υψηλές συχνότητες Χατζόπουλος Αλκιβιάδης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχ. Υπολογιστών Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Εννοιες και Παράγοντες της Ψηφιακής Επεξεργασίας Εικόνας

Εννοιες και Παράγοντες της Ψηφιακής Επεξεργασίας Εικόνας Εννοιες και Παράγοντες της Ψηφιακής Επεξεργασίας Εικόνας Δειγματοληψία Βάθος χρώματος Ψηφιακή φωτογραφική μηχανή CCD Δυναμικό Εύρος Αναπαραγωγή εικόνας Χρωματικά μοντέλα και Χρωματικοί Χώροι Το ορατό φως,

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση Επιχειρήσεων

Διοίκηση Επιχειρήσεων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: Η λήψη των αποφάσεων Ευγενία Πετρίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτροτεχνία Ηλ. Μηχανές & Εγκαταστάσεις πλοίου (Θ)

Ηλεκτροτεχνία Ηλ. Μηχανές & Εγκαταστάσεις πλοίου (Θ) νοικτά καδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ θήνας Ηλεκτροτεχνία Ηλ. Μηχανές & Εγκαταστάσεις πλοίου (Θ) Ενότητα 4: Θεωρήματα Thevenin Norton Δ.Ν. Παγώνης Τμήμα Ναυπηγών Μηχανικών ΤΕ Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Υπολογιστές

Εισαγωγή στους Υπολογιστές Εισαγωγή στους Υπολογιστές Ενότητα 11: Βασικές έννοιες ψηφιακής λογικής Βασίλης Παλιουράς Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σκοποί ενότητας Γιατί χρησιμοποιούμε

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Ενότητα 2: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Λοίζου Ευστράτιος Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Kατεύθυνση

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Ενότητα 2: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Λοίζου Ευστράτιος Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Kατεύθυνση Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Ενότητα 2: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Λοίζου Ευστράτιος Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Kατεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη διδασκαλία και τη μάθηση

Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη διδασκαλία και τη μάθηση Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη διδασκαλία και τη μάθηση Ενότητα: Εργασίες Διδάσκων: Βασίλης Κόμης, Καθηγητής komis@upatras.gr www.ecedu.upatras.gr/komis/ Τμήμα Επιστημών

Διαβάστε περισσότερα

Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων

Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων Ενότητα 8: Το γραμμικό τετραγωνικό πρόβλημα ρύθμισης (LQ) για συστήματα διακριτού χρόνου Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ Ι. Ενότητα 8: Ενισχυτές με διπολικά τρανζίστορ. Χατζόπουλος Αλκιβιάδης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχ.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ Ι. Ενότητα 8: Ενισχυτές με διπολικά τρανζίστορ. Χατζόπουλος Αλκιβιάδης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ Ι Ενότητα 8: Ενισχυτές με διπολικά τρανζίστορ Χατζόπουλος Αλκιβιάδης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχ. Υπολογιστών Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Προηγμένος έλεγχος ηλεκτρικών μηχανών

Προηγμένος έλεγχος ηλεκτρικών μηχανών Προηγμένος έλεγχος ηλεκτρικών μηχανών Ενότητα 2: Έλεγχος Μηχανών Συνεχούς Ρεύματος με διέγερση σε σειρά Επαμεινώνδας Μητρονίκας - Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών &

Διαβάστε περισσότερα