Έκθεση παρακολούθησης των ΕΟΕΣ για το 2011 Συνοπτική παρουσίαση

Transcript

1 Έκθεση παρακολούθησης των ΕΟΕΣ για το 2011 Συνοπτική παρουσίαση CDR _00_00_TRA_ETU (EL) ΑΖ/ΧΓ/ΑΔ/ββ EL

2 Η συνοπτική παρουσίαση εκπονήθηκε από τη METIS, GmbH (συντάκτες: Jürgen Pucher και Alice Radzyner). Δεν εκφράζει τις επίσημες απόψεις της Επιτροπής των Περιφερειών. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Επιτροπή των Περιφερειών διατίθενται στο διαδίκτυο στους ιστοτόπους και αντιστοίχως. Αριθ. καταλόγου: QG-AD EN-C ISBN: DOI: /46971 Ευρωπαϊκή Ένωση, 2012 Επιτρέπεται η μερική αναπαραγωγή, υπό την προϋπόθεση ότι αναφέρεται ρητά η πηγή. CDR _00_00_TRA_ETU (EL) ΑΖ/ΧΓ/ΑΔ/ββ 1

3 CDR _00_00_TRA_ETU (EL) ΑΖ/ΧΓ/ΑΔ/ββ 2

4 Συνοπτική παρουσίαση Η ΕΤΠ δημοσιεύει τακτικά μια έκθεση παρακολούθησης της ανάπτυξης των ΕΟΕΣ ως ευρωπαϊκών νομικών οντοτήτων για τη διασυνοριακή, διακρατική και διαπεριφερειακή συνεργασία μεταξύ δημόσιων φορέων. Η εν λόγω έκθεση αποτελεί επικαιροποίηση της έκθεσης παρακολούθησης των ΕΟΕΣ για το Σκοπός είναι να γίνει μια επισκόπηση της τρέχουσας κατάστασης όλων των ΕΟΕΣ στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέχρι το τέλος του 2011, δημιουργήθηκαν 27 ΕΟΕΣ, στους οποίους συμμετείχαν 570 τοπικές και περιφερειακές αρχές σε 15 κράτη μέλη, ενώ 21 ακόμη ΕΟΕΣ είναι υπό προετοιμασία. Επανεξέταση των νομικών διατάξεων Η έκθεση περιγράφει εξελίξεις σε ό,τι αφορά την έγκριση νομικών διατάξεων στα κράτη μέλη της ΕΕ και σε συγκεκριμένες περιφέρειες, καθώς και τους λόγους για τη μη έγκριση, ανάλογα με την περίπτωση. Στις αρχές του 2011, είχαν υιοθετηθεί νομικές διατάξεις σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη, με εξαίρεση την Αυστρία, το Βέλγιο και τη Γερμανία, λόγω των ισχυρών ομοσπονδιακών δομών των χωρών αυτών. Σήμερα, όλα τα αυστριακά ομόσπονδα κράτη έχουν πλέον υιοθετήσει τις νομικές διατάξεις για τους ΕΟΕΣ (ενώ το 2010 ήταν μόνο πέντε), αλλά η υιοθέτηση ομοσπονδιακού νόμου εξακολουθεί να εκκρεμεί. Ομοίως, οι συζητήσεις σχετικά με την ομοσπονδιακή νομοθεσία είναι ακόμη σε εξέλιξη στη Γερμανία. Διεξάγονται διαβουλεύσεις με τους υφιστάμενους ΕΟΕΣ, προκειμένου να τροφοδοτηθεί κατάλληλα η μελλοντική εθνική νομοθεσία, η οποία αναμένεται να αρχίσει να ισχύει μεταξύ 2013 και Στην περίπτωση του Βελγίου, μια συνέντευξη με εκπρόσωπο της Βελγικής Ομοσπονδιακής Δημόσιας Υπηρεσίας Εξωτερικών αποκάλυψε ότι ενώ έχουν εγκριθεί κανόνες για τις περιοχές των Βρυξελλών, της Βαλονίας, της Φλάνδρας και της γερμανόφωνης κοινότητας, η έγκριση σε ομοσπονδιακό επίπεδο έχει καθυστερήσει λόγω της τριετούς κυβερνητικής κρίσης και συνεπώς εξακολουθεί να εκκρεμεί. Στην έκθεση παρακολούθησης συμπεριλαμβάνονται για πρώτη φορά βασικές πληροφορίες (δημόσιο/ιδιωτικό δίκαιο, εύρος της ευθύνης, αρμόδια αρχή) για όλα τα κράτη μέλη και τις ομοσπονδιακές περιοχές (όπου αυτό ισχύει). Ωστόσο, η ουσία των εθνικών διατάξεων δεν είναι η ίδια σε όλα τα κράτη μέλη ή στις ομοσπονδιακές περιοχές. Νέοι ΕΟΕΣ που περιλαμβάνονται στην έκθεση παρακολούθησης για το 2011 Ο παρακάτω πίνακας, ο οποίος αποτελεί τμήμα της έκθεσης παρακολούθησης του τρέχοντος έτους περιλαμβάνει έναν ΕΟΕΣ που ιδρύθηκε το Ο Banat - Triplex Confinium απέκτησε νομική ισχύ στις 5 Ιανουαρίου 2011 και περιλήφθηκε κατ εξαίρεση στην έκθεση παρακολούθησης για το CDR _00_00_TRA_ETU (EL) ΑΖ/ΧΓ/ΑΔ/ββ 3

5 Πίνακας 1. Νέοι ΕΟΕΣ που περιλαμβάνονται ως περιπτωσιολογικές μελέτες Επωνυμία ΕΟΕΣ Χώρες 2 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Σύσταση Arrabona HU, SK Ο Arrabona σχεδιάζει να ενσωματώσει περισσότερες από 120 κοινότητες ως δυνητικούς εταίρους. 15/06/2011 Linieland Waas en Hulst van BE, NL Ο εν λόγω ΕΟΕΣ ιδρύθηκε για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ φλαμανδικών και ολλανδικών περιφερειών και κοινοτήτων. 18/08/2011 Euregio Alto Trentino Tirolo- Adige- IT, AT Αυτός ο ΕΟΕΣ στηρίζει τους ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς μεταξύ των περιφερειών που είναι μέλη, μέσω της συνεργασίας σε διάφορους τομείς πολιτικής όπως η ενέργεια, ο πράσινος διάδρομος, η υγεία, η εκπαίδευση, η νεολαία, ο πανεπιστημιακός χώρος και η έρευνα. 13/09/2011 ΕΟΕΣ Έδαφος Δήμων: Gorizia (Ιταλία), Mestna občina Nova Gorica (Σλοβενία) και Občina Šempeter-Vrtojba (Σλοβενία) IT, SI Ευρωπεριφέρεια με εταίρους από την Ιταλία και τη Σλοβενία, που βρίσκεται και στις δύο πλευρές των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών, οι οποίες έχουν αποφασίσει να δημιουργήσουν μια ενισχυμένη μορφή συνεργασίας για να επιτρέψουν την κοινή περιφερειακή ανάπτυξη, απαντώντας από κοινού και με διαρθρωμένο τρόπο στις κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις, την περιθωριοποίηση και τις διαφωνίες του παρελθόντος 15/09/2011 Pirineus-Cerdanya FR, ES Εταίροι είναι η Communauté de Communes de la Cerdagne (Γαλλία) και το Consell Comarcal de la Cerdanya (Ισπανία). Ο όμιλος έχει καταχωρηθεί νομίμως στη Saillagousse, Γαλλία. 03/10/2011 Rába-Duna-Vág (RDV) HU, SK Ο σκοπός του ΕΟΕΣ είναι να προσελκύσει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για την υλοποίηση έργων σε τομείς όπως οι υποδομές, οι μεταφορές, η εφοδιαστική, η ενέργεια, η ανάπτυξη του Δούναβη και των παραποτάμων του, ο αθλητισμός, ο πολιτισμός και άλλοι. 21/12/2011 Ευρωπεριφέρεια Aquitaine-Euskadi FR, ES Στόχος είναι η ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ των περιφερειών που συμμετέχουν και η ενίσχυση της κοινής τους ταυτότητας. 12/12/ Υπογραμμίζονται οι χώρες στις οποίες έχει καταχωρηθεί νόμιμα ο ΕΟΕΣ. CDR _00_00_TRA_ETU (EL) ΑΖ/ΧΓ/ΑΔ/ββ 4

6 Οι νέοι ΕΟΕΣ που περιλαμβάνονται ως περιπτωσιολογικές μελέτες βασίζονται σε δευτερογενή έρευνα και τηλεφωνικές συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν με εκπροσώπους όλων των ομάδων που προαναφέρθηκαν. Οι ΕΟΕΣ που ιδρύθηκαν πριν το 2010 και στη διάρκεια του, έχουν ενημερώσει τα στοιχεία τους μέσω της πλατφόρμας ΕΟΕΣ της ΕτΠ 3. Κατηγοριοποιημένα στάδια ανάπτυξης Για πρώτη φορά, στην έκθεση παρακολούθησης εισάχθηκαν πέντε κατηγορίες για να γίνει διάκριση μεταξύ των διαφόρων σταδίων της σύστασης ΕΟΕΣ, ήτοι 1) επιχειρησιακοί, 2) ιδρυθέντες, 3) εν αναμονή έγκρισης, 4) στο στάδιο της προετοιμασίας, 5) στο στάδιο της σύλληψης. Η κατάταξη αυτή θα βοηθήσει να εκτιμηθεί με ακρίβεια η κατάσταση και η ανάπτυξη των νέων ΕΟΕΣ, πεδίο όπου υπήρχαν αβεβαιότητες μέχρι στιγμής. Εκτός από τους ΕΟΕΣ που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα, έρευνες έχουν εντοπίσει και άλλους ΕΟΕΣ από την Ουγγαρία. Μπορεί να λεχθεί ότι μέχρι το τέλος του 2011, δύο ΕΟΕΣ είχαν αποκτήσει νομική προσωπικότητα αλλά δεν ήταν ακόμη λειτουργικοί, τρεις ΕΟΕΣ είχαν υποβάλει το σχέδιο συμφώνου και το καταστατικό τους στις αντίστοιχες εθνικές αρχές για έγκριση. Άλλοι δέκα προτεινόμενοι ΕΟΕΣ βρίσκονται στο στάδιο της διαπραγμάτευσης του συμφώνου και του καταστατικού τους, και άλλοι έξι έχουν ανακοινωθεί. Αυτό σημαίνει συνολικά 21 σχέδια ΕΟΕΣ που ευρίσκονται στο στάδιο της προετοιμασίας. Όλοι οι ΕΟΕΣ παρατίθενται σε πίνακα στην παρούσα έκθεση και κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης στο οποίο ευρίσκονται, που σημειώνεται με το κατάλληλο χρώμα. Κύρια πορίσματα Οι οκτώ νέοι ΕΟΕΣ που συστάθηκαν το 2011 έχουν κοινά χαρακτηριστικά, αντιμετωπίζουν παρεμφερείς προκλήσεις και πράγμα εξαιρετικά ενδιαφέρον- είναι καταχωρημένοι σε χώρες με παρόμοια χαρακτηριστικά. Τα κυριότερα πορίσματα είναι τα ακόλουθα: Η Ουγγαρία φαίνεται να πρωτοστατεί στη σύσταση νέων ΕΟΕΣ. Μεταξύ των οκτώ νέων ΕΟΕΣ, δύο εδρεύουν στην Ουγγαρία και ενώνουν κοινότητες της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας. Ουγγρική συμμετοχή θα υπάρξει σε άλλους πέντε ΕΟΕΣ που ευρίσκονται στο στάδιο της προετοιμασίας Τρεις νέοι ΕΟΕΣ αφορούν συνεργασίες μεταξύ Γαλλίας και Ισπανίας. Ο ΕΟΕΣ Linieland van Waas και Hulst είναι ο πρώτος βελγικός ΕΟΕΣ με εταίρους από την Ολλανδία. Όλοι οι νέοι ΕΟΕΣ αποσκοπούν στη συνεργασία με τις γειτονικές χώρες για την οικοδόμηση ενός θεσμικού πλαισίου συνεργασίας σε σχέδια κοινού ενδιαφέροντος, υπερβαίνοντας τα εθνικά νομικά σύνορα. Είναι ενδιαφέρον ότι ο ΕΟΕΣ Rába-Duna-Vág επιδιώκει να συμβάλει ενεργά στην υλοποίηση δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για την περιοχή του Δούναβη. Η ίδρυση ΕΟΕΣ εμφανίστηκε ως πρόκληση για την πλειοψηφία των νέων ομίλων, είτε λόγω της μακράς αναμονής για τις επίσημες εγκρίσεις ή λόγω των νομικών ασυμβατοτήτων μεταξύ διαφορετικών κρατών μελών ή μεταξύ εθνικού και ευρωπαϊκού δικαίου. Ωστόσο, η έκθεση επιβεβαιώνει ότι η σύσταση ΕΟΕΣ αποσκοπεί στην ενδυνάμωση περιφερειών ή κοινοτήτων από διαφορετικά κράτη μέλη, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να δράσουν ως ενιαία νομική 3 Πρβλ. CDR _00_00_TRA_ETU (EL) ΑΖ/ΧΓ/ΑΔ/ββ 5

7 οντότητα σε περιφερειακό, εθνικό και διεθνές πλαίσιο. Επιπλέον, οι ΕΟΕΣ προσφέρουν σε τοπικούς, περιφερειακούς και εθνικούς φορείς την ευκαιρία της από κοινού λήψης αποφάσεων. Οι περιπτωσιολογικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει ότι οι ΕΟΕΣ έχουν συσταθεί προκειμένου να φέρουν σε επαφή δύο περιφέρειες, κοινότητες ή δήμους, συχνά από διάφορα επίπεδα διοίκησης, για την ενδυνάμωση των οντοτήτων αυτών μέσω της κοινής δράσης ως μία ενότητα σε ένα περιφερειακό, εθνικό και διεθνές πλαίσιο και με τη δημιουργία ενός νομικού πλαισίου μέσα στο οποίο τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να εργάζονται και να λαμβάνουν αποφάσεις στο ίδιο επίπεδο. Οι ερωτηθέντες εξέφρασαν την ελπίδα ότι θα υπάρξει κατάλληλη χρηματοδότηση για τους ΕΟΕΣ, καθώς και ότι στο μέλλον οι ΕΟΕΣ θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να ζητούν ως εταίροι χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ΕΟΕΣ που είχαν συσταθεί πριν το 2011 εξελίχθηκαν σταθερά, εστιάζοντας κυρίως στην ενίσχυση των ικανοτήτων τους ή την υλοποίηση συγκεκριμένων έργων. Στη διάρκεια του 2011 οι περισσότεροι όμιλοι ενοποίησαν το προσωπικό και τις δομές τους. Αν και οι περισσότεροι ΕΟΕΣ εφαρμόζουν πολλά και διαφορετικά μέτρα, η συμμετοχή τους σε έργα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ εξακολουθεί να είναι σχετικά περιορισμένη, παρά το γεγονός ότι σχετίζονται με ευρωπαϊκά προγράμματα και όχι μόνο στον τομέα της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας. Οι προϋπολογισμοί των ΕΟΕΣ δεν ξεπερνούν το ευρώ, (με εξαίρεση το νοσοκομείο La Cerdanya) ενώ ο μέσος όρος τους κυμαίνεται μεταξύ και ευρώ. Ορισμένοι ΕΟΕΣ έχουν αναφέρει προβλήματα λόγω της οικονομικής κρίσης, αν και σε γενικές γραμμές τα μέλη κατάφεραν να εκπληρώσουν τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει, παρά τις αντίστοιχες δυσκολίες με τις οποίες ήρθαν αντιμέτωπα. Η πλατφόρμα ΕΟΕΣ της Επιτροπής των Περιφερειών Από τον Ιανουάριο του 2011, η Επιτροπή των Περιφερειών παρείχε στήριξη καλύτερης ποιότητας στους ΕΟΕΣ χάρη στην πλατφόρμα ΕΟΕΣ, η οποία διευκολύνει την ανταλλαγή ορθών πρακτικών, την παροχή αρωγής από ομοτίμους και την προβολή μέσω ενός διαύλου άμεσης επικοινωνίας μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και όλων των ενδιαφερομένων μερών. CDR _00_00_TRA_ETU (EL) ΑΖ/ΧΓ/ΑΔ/ββ 6