ΠΤΥΧΙΑΚΉΗ17Ή& ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΚΟΖΟΡΩΝΗ ΜΑΡΙΑ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΉΗ17Ή& ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΚΟΖΟΡΩΝΗ ΜΑΡΙΑ ΕΠΙΒΑΕΠΟΥΣΑ: Δρ. ΜΠΙΤΣΑΝΗ ΕΥΓΕΝΙΑ ΕΠΙΚΟΥΡΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑ 2005

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ιστορική Αναδρομή Η έννοια και οι στόχοι της κοινωνικής ασφάλισης Οι Διακρίσεις των Παροχών της Κοινωνικής Ασφάλισης Οι Ασφαλιστικοί Φορείς Τα Είδη των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης Η Νομική Μορφή των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΤΑ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Γενικά Το Νομοθετικό Καθεστώς των Αλληλοβοηθητικών Ταμείων Οι Σκοποί των Αλληλοβοηθητικών Ταμείων Η εποπτεία των Αλληλοβοηθητικών Ταμείων Τα Αλληλοβοηθητικά Ταμεία στον Κλάδο Ασθένειας Τα Αλληλοβοηθητικά Ταμεία στον Κλάδο Ασθένειας με τη Μορφή Ομοσπονδίας (Ο.Α.Τ.Υ.Ε.) Ταμείο Υγείας Προσωπικού Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (ΤΎ.Π.Ε.Τ.) Αλληλοβοηθητικά Ταμείο Περιθάλψεως Συλλόγου Υπαλλήλων Τραπέζης της Ελλάδος (Α.Τ.Π.Σ.Υ.Τ.Ε.) Ενιαίος Δημοσιογραφικός Οργανισμός Επικουρικής Ασφαλίσεως και Περιθάλψεως(Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π,) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : ΤΑΜΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε.) Γενικά...24

3 3.2. Η Ίδρυση και οι Σκοποί του Ταμείου Τα Ασφαλισμένα Μέλη του Ταμείου Οι Πόροι του Ταμείου Τα Όργανα και οι Υπηρεσίες του Ταμείου Ανάλυση Προσωπικού Ποσοτική Ανάλυση Προσωπικού Ποιοτική Ανάλυση Προσωπικού ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΔΥΟ ΕΤΩΝ Τα Στοιχεία των Ασφαλισμένων κατά τα έτη Η εξέλιξη των Εσόδων του ΤΥΠΑΤΕ κατά τα έτη Η εξέλιξη των Εξόδων του ΤΥΠΑΤΕ κατά τα έτη Σύγκριση των Συνολικών Εσόδων-Εξόδων κατά τα Έτη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 : ΟΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΤΟΥ Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε Γενικά Η Νοσοκομειακή Περίθαλψη του Ταμείου Η Φαρμακευτική και Οδοντιατρική Περίθαλψη του Ταμείου Η Ειδική Περίθαλψη του Ταμείου Επιδόματα και Βοηθήματα του Ταμείου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 : ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΟΥ Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. (ΕΡΕΥΝΑ) Εισαγωγή Υλικό - Μέθοδος Τα Γενικά Δημογραφικά - Κοινωνικά Χαρακτηριστικά των Ασφαλισμένων - Ερωτηθέντων Η Ικανοποίηση των Ασφαλισμένων για τις Διοικητικές και Ιατρικές Υπηρεσίες του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε Η Ικανοποίηση των Ασφαλισμένων για τις Υγειονομικές Παροχές του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε... 74

4 6.6 Ο Βαθμός Ικανοποίησης των Ασφαλισμένων του ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε - Σύγκριση με άλλους Ασφαλιστικούς Φορείς Προσωπικές Συνεντεύξεις Διευθυντικών Στελεχών - Προοπτικές του Ταμείου Συμπεράσματα Έρευνας...82 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...83 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 88

5 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ Α.Ι.Μ. Α.Κ. ΑΤΕ Α.Τ.Π.ΣΎ.Τ.Ε. Β.Δ. Γ.Σ. Δ.Ε. Δ.Σ. Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π. Ε.Λ.Α.Τ. Ε.Λ.Ε.Μ. Ε.Π.Η.Ε.Α. Ε.Π.Η.Ε.Θ. Ε.Σ.Η.Ε.Α. Ε.Σ.Η.Ε.Μ.Θ. Ι.Κ.Α. Μ.Τ. Ν.Α.Τ. Ν.Π.Δ.Δ. Ν.Π.Ι.Δ. Ο.Α.Ε.Δ. Ο.Α.ΤΎ.Ε. Π.Ε. Τ.Ε. Τ.Α.Π. - ΕΤΕ Τ.Α.Π. - ΗΛΠΑΠ Διεθνής Ένωση Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων Υγείας Αστικός Κώδικας Αγροτική Τράπεζα Ελλάδος Αλληλοβοηθητικό Ταμείο Περιθάλψεως Συλλόγου Υπαλλήλων Τραπέζης της Ελλάδος Βασιλικό Διάταγμα Γενική Συνέλευση Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Διοικητικό Συμβούλιο Ενιαίος Δημοσιογραφικός Οργανισμός Επικουρικής Ασφαλίσεως και Περιθάλψεως Ειδικός Λογαριασμός Αποκατάστασης Τέκνων Ειδικός Λογαριασμός Επικούρησης Μελών Ένωση Προσωπικού Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών Ένωση Προσωπικού Ημερησίων Εφημερίδων Θεσσαλονίκης Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας - Θράκης Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων Μεταπτυχιακός Τίτλος Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού Ομοσπονδία Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων Υγείας Ελλάδος Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση Τεχνολογική Εκπαίδευση Ταμείο Αλληλοβοήθειας Προσωπικού Εμπορικής Τραπέζης Ελλάδος Ταμείο Αλληλοβοήθειας Προσωπικού - ΗΛΠΑΠ

6 Τ.Α.Π. - ΗΣΑΠ Τ.Α.Π. - ΟΣΕ Τ.Α.ΞΎ. Τ.Ε.Α.Π.Α.Ε.Λ. Τ.Ε.Ι. Τ.Σ.Π.Π. - ATE Τ.Υ.Δ.ΚΎ. Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. Τ.Υ.Π.Ε.Τ. : Ταμείο Αλληλοβοήθειας Προσωπικού - ΗΣΑΠ : Ταμείο Αλληλοβοήθειας Προσωπικού - ΟΣΕ : Ταμείο Ασφαλίσεως Ξενοδόχων Υπαλλήλων : Ταμείο Επικουρικής Ασφαλίσεως Πρόνοιας και Ασθένειας Λιμενεργατών Πειραιώς : Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα : Ταμείο Συντάξεων & Πρόνοιας Προσωπικού ATE : Ταμείο Υγείας Δημοτικών Κοινοτικών Υπαλλήλων : Ταμείο Υγείας Προσωπικού Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδος : Ταμείο Υγείας Προσωπικού Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος

7 «Κάθε άνθρωπος ως μέλος της κοινωνίας, έχει δικαίωμα για κοινωνική ασφάλεια, έχει αξίωση να γίνονται σεβαστά τα αναγκαία για την αξιοπρέπειά του, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά του δικαιώματα, όπως διαμορφώνονται από την χώρα του και την διεθνή συνεργασία, έπειτα από στάθμιση της οργάνωσης και των πλουτοπαραγωγικών πηγών κάθε κράτους.» Οικονομική Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων της Φιλαδέλφειας το 1994 (Άρθρο 22).

8 * '/ ^ \?1 ^ Θα ήθελα, με την ολοκλήρωση της παρούσας εργασίας, να ευχαριστήσω θερμά τον κ. Π. Παπαλάμπρο, Διευθυντή του Ταμείου Υγείας Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας, τον κ. Γ. Χατζηιωάννου Προϊστάμενο στο λογιστήριο του Ταμείου, την κ. Α. Αναγνώστου - Δεδούλη Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας και την κ. Δ. Μούρτου Τμηματάρχη επιμόρφωσης της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων, πρώτα για το ενδιαφέρον, την προθυμία και την υπομονή που έδειξαν, ύστερα για το χρόνο που διέθεσαν και τέλος για την πολύτιμη βοήθεια και προσφορά τους κατά την διάρκεια εκπόνησης της εργασίας. Ευχαριστώ επίσης συνολικά όλο το προσωπικό του ταμείου για την κατανόηση και την διευκόλυνση που μου παρείχαν κατά τη διάρκεια συλλογής των στοιχείων. Τέλος θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στην κ. Ε. Μπιτσάνη, επιβλέπουσα του θέματος για τη άψογη συνεργασία μας.

9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο των πτυχιακών εργασιών του Τμήματος Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας του Τ.Ε.Ι. Καλαμάτας και έχει θέμα «Ασφάλιση στον Κλάδο Υγείας των Υπαλλήλων της Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδος, ισχύον καθεστώς, προοπτικές και μέτρηση ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών». Ο θεσμός της κοινωνικής ασφάλισης έχει στις μέρες μας εξελιχθεί σε τεράστιας οικονομικής και κοινωνικής σημασίας όχημα στο πλαίσιο του κοινωνικού κράτους - ευημερίας. Πρόκειται για θεσμό που αποτέλεσε πεδίο διεκδικήσεων και κοινωνικών αγώνων, για την κατάκτηση και τη διαφύλαξη πολύτιμων κοινωνικών αγαθών των εργαζομένων, όπως η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και η σύνταξη. Οι αγώνες αυτοί στηρίχθηκαν στην αρχή της αλληλεγγύης μεταξύ των κοινωνικών ομάδων και των γενεών και κύριο στόχο είχαν την διασφάλιση ενός αξιοπρεπούς επιπέδου ζωής και μιας ευρύτερης κοινωνικής προστασίας για όλους τους πολίτες. Το δικαίωμα συμμετοχής των πολιτών στην κοινωνική ασφάλιση, που κατοχυρώνεται από την οικονομική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου το 1948 και από τα εθνικά συντάγματα, υλοποιείται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε χώρα, που αντανακλά την παράδοση, την ιστορία, το επίπεδο ανάπτυξης, την πολιτική και οικονομική φιλοσοφία της. Παρά τις διαφορές όμως στην κοινωνική και την οικονομική οργάνωση επιμέρους χωρών της διεθνούς κοινότητας, υπάρχει ουσιαστικά σύγκλιση ως προς τους στόχους και τις ευρύτερες επιδιώξεις. Η κοινωνική ασφάλιση ταυτίζεται σε όλες ανεξαίρετα τις χώρες με μια γιγαντιαίας κλίμακας μετατόπιση πόρων από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό στους απόμαχους της εργασίας, από τους υγιείς στους ασθενείς και τους σωματικά ή πνευματικά ανάπηρους, από τους εύπορους στους φτωχούς. Η κοινωνική ασφάλιση παρέχεται κυρίως από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, το οποίο όμως δεν αποτελεί συνταγματική επιταγή και δεν υφίσταται συνταγματικό κώλυμα στην παροχή της και από νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, δεδομένου ότι η μέριμνα του κράτους για την κοινωνική ι

10 ασφάλιση των πολιτών αναφέρεται στην εξασφάλιση της ασκήσεως του δικαιώματος των πολιτών για κοινωνική ασφάλιση και όχι στην παροχή της κοινωνικής ασφάλισης από κρατικές υπηρεσίες. Τέτοιου είδους οργανισμούς με νομική μορφή ιδιωτικού δικαίου που παρέχουν κοινωνική ασφάλιση, είτε επικουρικά είτε στο κλάδο πρόνοιας και ασθένειας, είναι και τα αλληλοβοηθητικά ταμεία, σωματειακής μορφής μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Τα αλληλοβοηθητικά αυτά ταμεία καταλαμβάνουν στον ελλαδικό χώρο, μικρή έκταση στο σύνολο των ασφαλιστικών φορέων και παρατηρείται κυρίως η δραστηριοποίησή τους στον τομέα των τραπεζών. Σε αυτή την κατηγορία κατατάσσεται και το Ταμείο Υγείας Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η παρουσίαση του ασφαλιστικού φορέα στον κλάδο υγείας των Υπαλλήλων της Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδος (Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε.) καθώς και η περιγραφή και αξιολόγηση των παρεχομένων υπηρεσιών του. Η έρευνα έγινε μέσω της συλλογής, καταγραφής και ανάλυσης στοιχείων που αφορούν την οργάνωση, λειτουργία και οικονομική κατάσταση του ασφαλιστικού φορέα και των υγειονομικών παροχών που καταβάλλονται στους ασφαλισμένους. Επίσης, για τη στάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών συντάχθηκε και διανεμήθηκε δομημένο ερωτηματολόγιο σε συγκεκριμένο δείγμα χρηστών - ασφαλισμένων του Ταμείου όπως αναλυτικά παρουσιάζεται στο κεφάλαιο 6. Τέλος, γίνεται αναφορά για την πιθανή προοπτική εξέλιξής του σε σχέση και με άλλα ομοειδή ταμεία. Επιλέχθηκε δε, ως αντικείμενο της παρούσης εργασίας - έρευνας το συγκεκριμένο Ταμείο διότι πραγματοποίησα την πρακτική μου σε αυτό και είχα αφενός μεν άμεση πρόσβαση στην άντληση πρωτογενών και δευτερογενών στοιχείων, αφετέρου δε μπόρεσα να αποκτήσω μια συνολική αλλά και λεπτομερή εικόνα των εργασιών και του σκοπού του ταμείου με την εξάμηνη εξάσκησή μου σε αυτό. Για την συγγραφή της παρούσας εργασίας αντλήθηκαν στοιχεία από πρωτογενείς πηγές, όπως ερωτηματολόγια που διανεμήθηκαν στους ασφαλισμένους και οικονομικά στοιχεία με τη μορφή πινάκων, προσωπική συνέντευξη καθώς και ΦΕΚ (Άρθρα). Επίσης χρησιμοποιήθηκαν δευτερογενείς πηγές βιβλία από την υπάρχουσα βιβλιογραφία, ενημερωτικά έντυπα και διάφορα έγγραφα που αφορούν κυρίως την ίδρυση, λειτουργία και παροχή 2

11 περίθαλψης του ταμείου (καταστατικό, κανονισμός εσωτερικής λειτουργίας, κανονισμός περίθαλψης). Η εργασία διαρθρώνεται σε έξι (6) κεφάλαια που το καθένα από αυτά αποτελείται από υποκεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο (1 ) πραγματοποιείται μια συνοπτική αναφορά για τις παροχές και τους στόχους της κοινωνικής ασφάλισης, καθώς και τα είδη των ασφαλιστικών φορέων στην Ελλάδα. Στο δεύτερο κεφάλαιο (2 ) αναφέρονται τα αλληλοβοηθητικά ταμεία στην Ελλάδα και κυρίως αυτά που ανήκουν στο κλάδο ασθένειας και μερικά από αυτά που έχουν την μορφή ομοσπονδίας. Στο κεφάλαιο τρίτο (3 ) γίνεται παρουσίαση του Ταμείου Υγείας Προσωπικού Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδος, ενώ στο κεφάλαιο τέταρτο (4 ) παρουσιάζεται η καταγραφή της οικονομικής του κατάστασης. Στο κεφάλαιο πέμπτο (5 ) καταγράφονται αναλυτικά οι υγειονομικές παροχές του ταμείου και τέλος στο κεφάλαιο έκτο (6 ) με την βοήθεια έρευνας αξιολογούνται οι παρεχόμενες υπηρεσίες του ταμείου καθώς και οι πιθανές προοπτικές εξέλιξής του. Τέλος, παρατίθενται τα γενικά συμπεράσματα που απορρέουν από την όλη μελέτη του ασφαλιστικού φορέα και της παρεχόμενης υγειονομικής περίθαλψής του. 3

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1.1.ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Οι κοινωνικές ασφαλίσεις αναπτύσσονται αρχικά τον 16 αιώνα σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και έχουν τη μορφή των ταμείων αλληλοβοήθειας. Αρχικά, οι επαγγελματικές ομάδες όπως οι ανθρακωρύχοι και οι ναυτικοί δημιουργούν τα δικά τους ανεξάρτητα ταμεία χρηματοδοτούμενα από εργατικές και εργοδοτικές εισφορές. Οι πρώτοι ασφαλιστικοί οργανισμοί ονομάζονται «Φιλικές Εταιρείες». Στις αρχές του 20ου αιώνα, υπήρχαν περίπου μέλη στις φιλικές εταιρείες οι οποίες προσέφεραν υγειονομική περίθαλψη1. Μία από τις πρώτες μορφές ενοποίησης των πολυάριθμων φιλικών εταιρειών κάτω από ένα γενικότερο σύστημα ασφάλισης παρουσιάστηκε στην Γερμανία το 1883 και στην Αγγλία το Στην Ελλάδα, τα πρώτα αλληλοβοηθητικά ταμεία αναπτύσσονται αμέσως μετά την Επανάσταση του 1821, όπου οι ναυτικοί (ΝΑΤ) το 1861, οι μεταλλωρύχοι το 1882 και οι ανάπηροι πολέμου το 1853 δημιουργούν τους πρώτους φορείς κοινωνικής ασφάλισης. Η έλλειψη οποιοσδήποτε κρατικής προσπάθειας για τη δημιουργία ενός Γενικού Κρατικού Ασφαλιστικού Οργανισμού, συνδυασμένη με τα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας δημιουργεί έντονες κοινωνικές αντιθέσεις. Διάφορες επαγγελματικές ομάδες αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία δημιουργίας ενός μικρού ασφαλιστικού οργανισμού, ο οποίος θα κάλυπτε τις βασικές ανάγκες. Έτσι δημιουργούνται διάφοροι ασφαλιστικοί οργανισμοί που καλύπτουν τις υγειονομικές ανάγκες διαφόρων επαγγελματικών ομάδων. Ωστόσο, η μεγάλη πλειονότητα του ελληνικού πληθυσμού, δηλαδή το 90% περίπου, παραμένουν ανασφάλιστοι. Στις αρχές του 1930, η παγκόσμια οικονομική κρίση έχει δημιουργήσει διάφορες κινητοποιήσεις και απεργίες των εργαζομένων οι Υφαντόπουλος, Γ., Ο Προγραμματισμός του Τομέα Υγείας στην Ελλάδα Οικονομικές και Κοινωνικές διαστάσεις, Εκδόσεις Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Αθήνα 1985, σελ.113 4

13 οποίες εκδηλώνονται και στην Ελλάδα με βασικές διεκδικήσεις την απασχόληση και την ασφαλιστική κάλυψη. Η Κυβέρνηση Βενιζέλου το 1932 ψηφίζει το Νόμος 5733 «Περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων», αλλά δεν τον εφαρμόζει γιατί ανατρέπεται. Το 1934, ύστερα από απεργίες και διεκδικήσεις των εργαζομένων, η κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος ψηφίζει το Νόμος 6298 για την δημιουργία του Ιδρύματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ο νόμος αυτός όμως, λόγω των πολιτικών συγκρούσεων, εφαρμόσθηκε το Οπότε, αρχικά, το Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων αναλαμβάνει την αναγκαστική κάλυψη του ενός τρίτου του πληθυσμού. Παρόλα αυτά, η πλειονότητα του ελληνικού πληθυσμού, δηλαδή το 67% που είναι ο αγροτικός, παραμένει ανασφάλιστη. Οι δεκαετίες του 1950 και 1960 παρουσιάζουν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης καθώς και στην Ελλάδα μία οικονομική ανάπτυξη η οποία συνοδεύτηκε από επέκταση των κοινωνικών ασφαλίσεων και των κοινωνικών παροχών στους εργαζομένους. Η τάση αυτή παρουσίασε μία κάμψη όταν εκδηλώθηκε η νέα οικονομική κρίση της δεκαετίας του 1970, όπου το νέο οικονομικό φαινόμενο: ο στασιμοπληθωρισμός, πλήττει τις περισσότερες χώρες του κόσμου. Η ζήτηση για κοινωνικές υπηρεσίες αυξάνει χωρίς όμως να είναι σε θέση ο δημόσιος φορέας να καλύψει τις αυξανόμενες κοινωνικές ανάγκες. Έτσι η οικονομική κρίση δημιούργησε ταυτόχρονα μία κοινωνική κρίση που παρουσιάστηκε με ποσοτική και ποιοτική έλλειψη των παρεχομένων κοινωνικών και υγειονομικών υπηρεσιών2. Ωστόσο, μετά την μεταπολίτευση, παρατηρείται σημαντική αύξηση των κοινωνικών δαπανών, ενώ παράλληλα διευρύνονται οι κατηγορίες του πληθυσμού που εντάσσονται σε κάποιο ασφαλιστικό καθεστώς3. Τέλος, στις αρχές της δεκαετίας του 1990 στο σύστημα της κοινωνικής ασφάλισης παρατηρείται μέσω θεσμικών μεταρρυθμίσεων η μείωση των ασφαλιστικών παροχών, η αύξηση των πόρων, η αυστηροποίηση των προϋποθέσεων λήψης παροχών και η εισαγωγή της διαφοροποίησης μεταξύ 2 Υφαντόπουλος, Γ., ο.π., σελ Κοντιάδης, Ξ., και Αμίτσης, Γ., Το Νομικό Πλαίσιο του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης, Εκδόσεις ANT. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα-Κομοτηνή 2000, σελ

14 δύο κατηγοριών ασφαλισμένων με γνώμονα την υπαγωγή τους σε ασφαλιστικό καθεστώς Η ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Οι περισσότεροι από τους εργαζομένους εξαρτούν την εξασφάλιση των μέσων συντήρησης αυτών και των οικογενειών τους από την προσωπική τους εργασία. Έτσι, αν για οποιοδήποτε λόγο η προσωπική τους εργασία παύσει να αποδίδει, κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς εισόδημα. Εκτός αυτού, υπάρχουν και ορισμένα γεγονότα, ως επί το πλείστον τυχαία, όπως η ασθένεια, ο θάνατος, ο τοκετός κ.α., τα οποία δημιουργούν απρόβλεπτες και δυσβάστακτες δαπάνες, που διαταράσσουν την οικογενειακή οικονομία του εργαζομένου. Για την κάλυψη των εργαζομένων έναντι όλων αυτών των κινδύνων έχει δημιουργηθεί ο θεσμός της κοινωνικής ασφάλισης5. Με τον όρο κοινωνική ασφάλιση εννοούμε το σύνολο των θεσμικών και λοιπών νομοθετικών μέτρων υποχρεωτικής εφαρμογής, με τα οποία το κράτος στοχεύει στην προστασία του ατόμου και της οικογένειας από την πραγματοποίηση ενός από τους προβλεπόμενους κινδύνους, συνέπεια της οποίας διακόπτεται οριστικά ή μειώνεται αισθητά το εισόδημα του εργαζομένου, πάνω στο οποίο στηρίζει την διατήρηση ενός λογικού επιπέδου διαβίωσης. Με άλλα λόγια το σύστημα της κοινωνικής ασφάλισης αποτελεί θεσμό μέσα από τον οποίο καλύπτονται άμεσα ή έμμεσα στο ασφαλιστικό σχήμα, με την προσφορά υπηρεσιών ή παροχών σε είδος κάτω από ορισμένες και από πρώτα καθορισμένες προϋποθέσεις. Είναι αξιοσημείωτο ότι, με την κοινωνική ασφάλιση επιτυγχάνονται δύο στόχοι. Πρώτα, ο κοινωνικός σκοπός της εξασφάλισης άνετων όρων και συνθηκών διαβίωσης και εργασίας στους ασφαλισμένους. Εδώ, είναι πολύ σημαντικός και ο ψυχολογικός παράγοντας πέρα από τον οικονομικό, γιατί όταν ο εργαζόμενος γνωρίζει πως σε περίπτωση ασθένειας ή άλλης δυσχέρειας, αυτός και η οικογένειά του δεν θα στερηθούν παντελώς τα μέσα θεραπείας και διαβίωσης, αισθάνεται ασφαλής, εργάζεται καλύτερα και Κοντιάδης, Ξ Συνταγματικές Εγγυήσεις και Θεσμική Οργάνωση του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλειας, Εκδόσεις ANT. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα-Κομοχηνή 2004, σελ Λεονταρή-Μιλτιάδη.Κ., Ασφαλιστικό Δίκαιο, δ' έκδ, Εκδόσεις Πάμισος, Αθήνα 1996, σελ.10 6

15 αποδίδει περισσότερο. Δεύτερο, ο οικονομικός σκοπός, της διατήρησης, δηλαδή, της οικονομικής ικανότητας του πληθυσμού, πράγμα το οποίο έχει ευμενή αντίκτυπο σε όλες τις εκδηλώσεις της οικονομίας, ιδιωτικής και δημόσιας. Πρόκειται, κυρίως, για τη διατήρηση της αγοραστικής ικανότητας των εργαζομένων και γενικά του πληθυσμού, που αποτελεί τη βασική κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της βιομηχανίας και του εμπορίου ΟΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Το βασικό περιεχόμενο των ασφαλιστικών παροχών είναι λογικό να ανταποκρίνεται στους άμεσους στόχους της κοινωνικής ασφάλισης. Οι ασφαλιστικές παροχές λοιπών αναλύονται σε μέτρα για αποκατάσταση της εργασιακής ικανότητας των ασφαλισμένων και σε μέτρα για αντιστάθμιση των χαμένων εισοδημάτων από τη βιοποριστική τους απασχόληση. Έτσι, προς μεγαλύτερη εννοιολογική προσέγγιση των μεμονωμένων παροχών προσφέρονται τρεις διακρίσεις: 1) Υπογρεωτικές και προαιρετικές παρογές. Οταν η ασφαλιστική προστασία είναι αποτέλεσμα προκαθορισμένης (από νόμο ή κανονισμό) συμπεριφοράς των ασφαλιστικών οργάνων, γίνεται λόγος για υποχρεωτικές ασφαλιστικές παροχές. Οι ασφαλιστικοί οργανισμοί ασκούν τότε δημόσια διοίκηση στα πλαίσια μιας δεσμευμένης αρμοδιότητας. Όταν, αντίθετα, η ασφαλιστική προστασία ανήκει - κατά τους κανόνες δικαίου - στη διακριτική ευχέρεια των ασφαλιστικών οργάνων, γίνεται λόγος για προαιρετικές ή δυνητικές ασφαλιστικές παροχές. 2) Περιοδικές και ε<ράπα παρογές. Η διάκριση αυτή δικαιολογείται από το διαρκή ή στιγμιαίο χαρακτήρα των συνεπειών που έχουν οι διάφοροι ασφαλιστικοί κίνδυνοι. Περιοδικές ονομάζονται οι ασφαλιστικές παροχές που καταβάλλονται σε τακτά, συνήθως μηνιαία, διαστήματα μέχρι να εξουδετερωθούν οι επιπτώσεις του κινδύνου, ενώ εφάπαξ καλούνται αυτές που χορηγούνται μια φορά, μόλις εμφανιστεί ο συγκεκριμένος ασφαλιστικός κίνδυνος. 6 Λ εονταρή - Μιλτιάδη. Κ., ο.π., σελ.10 7

16 3) Παρογές σε είδος και σε χρήμα. Ανάλογα με τα μέσα αντιμετώπισης των ασφαλιστικών κινδύνων διαφαίνονται αρχικά παροχές σε είδος, σε υπηρεσίες ή σε χρήμα. Είναι ωστόσο σκόπιμη η συγχώνευση της δεύτερης στην πρώτη κατηγορία, για να μη δημιουργεί αμφισβητήσεις ο χαρακτηρισμός μικτών παροχών, όπως η νοσοκομειακή περίθαλψη. Οι ασφαλιστικές παροχές σε είδος προσαρμόζονται στην εμφανιζόμενη κάθε φορά ανάγκη, γι αυτό δεν προσδιορίζονται από πριν, κατά τρόπο ποσοτικά συγκεκριμένο. Το περιεχόμενο π.χ. των ιατρικών φροντίδων εξαρτάται από τη συγκεκριμένη ανικανότητα του ασφαλισμένου να ασκήσει το επάγγελμά του. Η αποκατάσταση άλλωστε της εργασιακής ικανότητας αποτελεί το βασικό σκοπό των παροχών σε είδος. Οι ασφαλιστικές παροχές σε χρήμα, αντίθετα, έχουν συγκεκριμένο περιεχόμενο από ρητούς κανόνες δικαίου. Επιδιώκουν άλλοτε την αναπλήρωση ή συμπλήρωση του χαμένου εισοδήματος από εργασία και άλλοτε την κάλυψη εξόδων, που προκαλούν οι ασφαλιστικοί κίνδυνοι. Με τον συνδυασμό λοιπόν των ασφαλιστικών παροχών σε είδος και σε χρήμα επιτυγχάνεται η σύγκλιση των άμεσων στόχων της κοινωνικής ασφάλισης ΟΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ Τα Είδη των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης Στη χώρα μας ο θεσμός των κοινωνικών ασφαλίσεων καθιερώθηκε και λειτούργησε μετά από πιέσεις ισχυρών επαγγελματικών ομάδων, διέπεται από περιστασιακές ρυθμίσεις και χαρακτηρίζεται από έλλειψη ενιαίων αρχών και κρατικού προγραμματισμού. Το οργανωτικό σχήμα μέσω του οποίο υλοποιείται ο θεσμός και παρέχεται η κοινωνική ασφάλιση χαρακτηρίζεται από την πολλαπλότητα, το μεγάλο δηλαδή αριθμό των ασφαλιστικών οργανισμών ή ασφαλιστικών φορέων στη χώρα μας. Με τον όρο οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης θεωρούνται τα νομικά πρόσωπα τα οποία, ανεξαρτήτως της μορφής με την οποία συνεστήθησαν και λειτουργούν, χρησιμοποιούνται από 7 Κρεμαλής, κ., Δίκαιο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Εκδόσεις ANT. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα 1985, σελ

17 το κράτος για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής και διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με τις παροχές τους8. Έτσι οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης διακρίνονται: α) στους φορείς κύριας ασφάλισης, β) στους φορείς επικουρικής ασφάλισης, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται τα ταμεία πρόνοιας και αρωγής, γ) στους φορείς ασθένειας και δ) στα ταμεία αλληλοβοήθειας. Ωστόσο, με γνώμονα το εύρος των καλυπτόμενων κατηγοριών εργαζομένων, οι φορείς κύριας και επικουρικής ασφάλισης διακρίνονται σε γενικούς και ειδικούς. Οι φορείς κύριας ασφάλισης συστάθηκαν με σκοπό τη βασική ασφαλιστική προστασία, παρέχοντας στους ασφαλισμένους κατά κανόνα ένα πλήρες πλέγμα παροχών. Οι γενικοί φορείς κύριας ασφάλισης των μεγάλων κατηγοριών εργαζομένων ιδρύθηκαν με ιδιαίτερα νομοθετήματα, ενώ οι ειδικοί φορείς συστάθηκαν συνήθως κατά επιχείρηση, με βάση το νόμο 2868/1922, για να καλύψουν ασφαλιστικά ειδικές κατηγορίες εργαζομένων. Κριτήρια για το χαρακτηρισμό οργανισμού ως φορέα κύριας ασφάλισης αποτελούν, μεταξύ άλλων, οι κίνδυνοι που καλύπτει, οι παροχές που χορηγεί και η αυτοδύναμη προστασία που παρέχει. Οι φορείς επικουρικής ασφάλισης αποσκοπούν στην προσαύξηση των παροχών που χορηγούν οι φορείς κύριας ασφάλισης με συμπληρωματικές παροχές. Οι φορείς επικουρικής ασφάλισης που έχουν συσταθεί με νόμο λειτουργούν υπό καθεστώς που συγκεντρώνει όλα τα εννοιολογικά στοιχεία της κύριας κοινωνικής ασφάλισης, ενώ αντίθετα οι συμβατικής προέλευσης φορείς επικουρικής ασφάλισης λειτουργούν κατά τρόπο που προσομοιάζει στην ιδιωτική ασφάλιση. Η ίδρυση ενός μεγάλου αριθμού ετερόκλητων φορέων επικουρικής ασφάλισης οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ανεπάρκεια της κύριας ασφάλισης ως προς τη χορήγηση ικανοποιητικού επιπέδου παροχών. Οι ειδικοί φορείς επικουρικής ασφάλισης λειτουργούν είτε υπό νομοθετικό είτε υπό συμβατικό καθεστώς. Οι ειδικοί φορείς επικουρικής ασφάλισης που λειτουργούν υπό νομοθετικό καθεστώς διακρίνονται αφ ενός σε εκείνους που διαθέτουν κλάδο συντάξεων ή ενδεχομένως και άλλους κλάδους και αφ ετέρου σε εκείνους που διαθέτουν κλάδο ασθένειας, ενδεχομένως σε συνδυασμό με άλλους κλάδους, όχι όμως κλάδο συντάξεων. Αναγνώστου-Δεδούλη, Α., Κοινωνική Ασφάλιση από Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου, Εκδόσεις ANT. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα-Κομοτηνή 2005, σελ.95 9

18 Ως φορείς επικουρικής ασφάλισης υπό συμβατικό καθεστώς λειτουργούν τα αλληλοβοηθητικά ταμεία. Τέλος, επικουρική ασφάλιση παρέχουν τα ταμεία πρόνοιας, τα οποία χορηγούν εφάπαξ ασφαλιστικές παροχές σε περιπτώσεις επέλευσης επιμέρους κινδύνων9. Στην χώρα μας σήμερα οι φορείς κύριας ασφάλισης, αρμοδιότητας Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας είναι 23, όλοι με τη μορφή του Ν.Π.Δ.Δ., οι φορείς επικουρικής ασφάλισης είναι 35, από τους οποίους 26 Ν.Π.Δ.Δ. και 9 Ν.Π.Ι.Δ., οι φορείς ασθένειας είναι 16 από τους οποίους 12 Ν.Π.Δ.Δ. και 4 Ν.Π.Ι.Δ., οι φορείς πρόνοιας είναι 19, από τους οποίους 17 Ν.Π.Δ.Δ. και 2 Ν.Π.Ι.Δ. και οι φορείς λοιπών παροχών 3, όλοι με τη μορφή Ν.Π.Δ.Δ.. Υπάρχουν ακόμη 3 φορείς επικουρικής ασφάλισης και 7 πρόνοιας αρμοδιότητας Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, 1 φορέας κύριας ασφάλισης, 1 επικουρικής ασφάλισης, 1 ασθένειας και 4 πρόνοιας αρμοδιότητας Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, 1 φορέας κοινής ωφέλειας αρμοδιότητας Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, 1 φορέας πρόνοιας αρμοδιότητας της Βουλής των Ελλήνων, και ένας φορέας επικουρικής ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών. Επιπλέον, υπάρχουν και 54 Ταμεία Αλληλοβοήθειας που παρέχουν συμπληρωματικές παροχές, των οποίων η υπαγωγή στην εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων εξαρτάται από την καταβολή Εργοδοτικής Εισφοράς ή Κοινωνικού Πόρου Η Νομική Μορφή των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης Η κοινωνική ασφάλιση παρέχεται είτε από φορείς με ιδιαίτερη νομική προσωπικότητα είτε από υπηρεσίες ή ειδικούς λογαριασμούς άλλων νομικών προσώπων. Ειδικότερα, με γνώμονα τη νομική τους μορφή οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης κατατάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες, από τις οποίες οι δυο κατηγορίες αναφέρθηκαν ήδη στη προηγούμενη παράγραφο. 9 Κοντιάδης, Ξ Συνταγματικές Εγγυήσεις και Θεσμική Οργάνωση του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλειας, Εκδόσεις ANT. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα-Κομοτηνή 2004, σελ Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, Κοινωνικός Προϋπολογισμός Έτους 2004, Αθήνα 2004, σελ

19 Κατά κανόνα οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης λειτουργούν με τη μορφή αυτοτελών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, εξοπλισμένων με ικανότητα άσκησης δημόσιας εξουσίας. Σε κάθε περίπτωση, οι φορείς υποχρεωτικής ασφάλισης, τόσο κύριας όσο και επικουρικής, λαμβάνουν τη μορφή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου. Δεν αποκλείεται ωστόσο η λειτουργία των φορέων κοινωνικής ασφάλισης ως νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, είτε κατόπιν νομοθετικού χαρακτηρισμού τους ως τέτοιων, κατά την ίδρυσή τους, είτε κατόπιν ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Πιο συγκεκριμένα, υπό συμβατικό καθεστώς λειτουργούν τα επαγγελματικά ταμεία, καθώς και τα αλληλοβοηθητικά σωματεία (ταμεία), που ιδρύθηκαν από επαγγελματικά σωματεία εργαζομένων, στο πλαίσιο της κοινωνικής αλληλεγγύης των μελών συγκεκριμένων επαγγελματικών ομάδων, ιδίως στην παροχή εισοδηματικών ενισχύσεων και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στα μέλη τους. Αξιοσημείωτο είναι ότι ενώ οι οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης που έχουν ιδρυθεί νομοθετικά με τη μορφή νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου υπάγονται στην αποκλειστική εποπτεία του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, αντίθετα τα αλληλοβοηθητικά ταμεία που λειτουργούν βάσει συμβατικού καθεστώτος δεν υπόκεινται σε εκτεταμένη ρυθμιστική παρέμβαση του κράτους. Υπό αυτό το πρίσμα, δεν θεωρείται επιτρεπτό να επιβληθεί από το νομοθέτη η υποχρέωση σε βάρους εργοδότη να καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές υπέρ αλληλοβοηθητικού ταμείου. Σε ορισμένες περιπτώσεις ως φορείς κοινωνικής ασφάλισης λειτουργούν κρατικές υπηρεσίες, όπως η Υπηρεσία Συντάξεων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους. Εν προκειμένω αυτοτελής ασφαλιστικός φορέας θεωρείται το Δημόσιο, με συνέπεια η έκδοση των σχετικών ατομικών διοικητικών πράξεων να κατανέμεται ενίοτε σε υπηρεσίες διαφορετικών Υπουργείων. Τέλος, μια ιδιόμορφη κατηγορία φορέων κοινωνικής ασφάλισης μπορούν να αποτελέσουν οι φορείς χωρίς ιδιαίτερη νομική προσωπικότητα, όπως οι ειδικές υπηρεσίες άλλων νομικών προσώπων ή του εργοδότη, καθώς και οι ειδικοί λογαριασμοί Κοντιάδης, Ξ., ο.π., σελ

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΤΑ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2.1 ΓΕΝΙΚΑ Από τα πρώτα χρόνια του ελεύθερου Ελληνικού Κράτους η αύξηση της εξαρτημένης εργασίας, οι άθλιες συνθήκες εργασίας και ζωής των Ελλήνων εργατών, η εμφάνιση της ανεργίας ώθησε την ιδιωτική πρωτοβουλία στην Οργάνωση των πρώτων Κοινωνικών Ασφαλίσεων με τη μορφή αλληλοβοηθητικών ταμείων κατά κλάδους επαγγελμάτων. Με αφετηρία την ιδιωτική πρωτοβουλία ξεκίνησαν και πρωτολειτούργησαν φορείς με άτυπες ή νομικές μορφές ιδιωτικού δικαίου. Με το πέρασμα του χρόνου όμως και όσο διευρύνετο η αποστολή της Κοινωνικής Ασφάλισης κινήθηκε προς το δημόσιο χαρακτήρα. Πολύ πριν συσταθούν ασφαλιστικά συστήματα, κατόπιν νομοθετικής πρωτοβουλίας δημοσίου χαρακτήρα, είχαν αναπτυχθεί στα πλαίσια της ιδιωτικής και συλλογικής πρωτοβουλίας αλληλοβοηθητικά σωματεία και ιδιωτικοί ασφαλιστικοί οργανισμοί. Η δημιουργία ή σύσταση των ταμείων αυτών και η λειτουργία τους σήμερα, ήταν αποτέλεσμα της ελλιπούς κοινωνικής ασφάλισης και της αδυναμίας του κράτους να καλύψει σε πρώτο στάδιο με βασικές αποδοχές όλους τους εργαζόμενους και να εγγυηθεί ικανοποιητικές παροχές12. Έτσι οι εργαζόμενοι διαφόρων κλάδων και επιχειρήσεων κατέφευγαν στη σύσταση ιδιωτικών επικουρικών ταμείων με διάφορες μορφές, καθώς και ταμείων με υγειονομικές παροχές, προκειμένου να βελτιώσουν τις παροχές που χορηγούνταν από το κράτος. Γι αυτό οι αλληλοβοηθητικές ενώσεις θεωρήθηκαν από παλιά ως δραστηριότητες μέσω των οποίων ασκείτο έργο ευρείας κοινωνικής σκοπιμότητας, ανάλογο με αυτό που επιτελούσαν εξελιγμένοι θεσμοί κρατικής οργάνωσης. 12 Αναγνώστου - Δεδούλη, Α., Κοινωνική Ασφάλιση από Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου, Εκδόσεις ΑΝΤ.Ν. Σακκουλα, Αθήνα - Κομοτηνή 2005, σελ

21 Εν όψει και του ότι το Σύνταγμα του 1952 δεν κατοχύρωσε ρητά το θεσμό της Κοινωνικής Ασφάλισης επικρατούσε η άποψη ότι τα αλληλοβοηθητικά ταμεία, λόγω της κοινωνικής αποστολής τους, αποτελούσαν "Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης13. Τα αλληλοβοηθητικά ταμεία λοιπόν, είναι ιδιωτικοί ασφαλιστικοί φορείς προαιρετικής επικουρικής κατά κανόνα ασφάλισης, αλλά και ασφάλισης ασθένειας, οι οποίοι ιδρύονται και λειτουργούν ως νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου σωματειακής μορφής, χωρίς να ασκούν δημόσια εξουσία14. Τα αλληλοβοηθητικά ταμεία στην Ελλάδα σήμερα, όπως αναφέρθηκε και στο προηγούμενο κεφάλαιο, είναι στο σύνολό τους 54 και αποτελούν τόσο φορείς επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας, όσο και φορείς ασθένειας όπως το Ταμείο Υγείας Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος. 2.2 ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ Τα αλληλοβοηθητικά ταμεία λοιπόν, ιδρύθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 21 του Ν.281/14 «περί σωματείων», των άρθρων33-39 του Β.Δ. της 15/ «περί επαγγελματικών σωματείων» και των άρθρων 78 επ. ΑΚ (συμπληρωματικά προς εφαρμογή), σε συνδυασμό ήδη και με τις διατάξεις του Ν. 1264/82 για τον «εκδημοκρατισμό του συνδικαλιστικού κινήματος και την κατοχύρωση των συνδικαλιστικών ελευθεριών των εργαζομένων15. Σύμφωνα λοιπόν με τις διατάξεις του άρθρου 33 του β.δ/τος 15/ τα αλληλοβοηθητικά ταμεία ιδρύονται από «αναγνωρισμένα επαγγελματικά σωματεία» ή «ενώσεις αυτών». Επομένως σύμφωνα με τα παραπάνω οι συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων μπορούν να ιδρύουν αλληλοβοηθητικά ταμεία, τα οποία έχουν χωριστή νομική προσωπικότητα και διαχείριση από τη συνδικαλιστική τους οργάνωση. Ομοίως αλληλοβοηθητικά 13 Αναγνώστου - Δεδούλη, ο.π., σελ ο.π., σελ Κρεμαλής, Κ., Ρήτρες Κοινωνικής Ασφάλισης σε Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας και Κοινωνικός Διάλογος, Εκδόσεις Ερευνητικού Πανεπηστημιακού Ινστιτούτου Κοινωνικών Ασφαλίσεων Υγείας και Πρόνοιας, ΑΝΤ.Ν. Σακκουλα, Αθήνα - Κομοτηνή 1996, σελ

22 ταμεία μπορούν να ιδρύσουν 20 εργαζόμενοι σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του Α.Κ. (άρθρο 78 επ.) χωρίς να απαιτείται προηγούμενη άδεια αρχής. Και τούτο διότι η ελευθερία συστάσεως ενώσεως και σωματείου κατοχυρώνεται ρητά στο άρθρο 12 παρ.1 του Συντάγματος που απαγορεύει την απαίτηση προηγούμενης άδειας16. Πιο συγκεκριμένα, στο άρθρο 12 παρ. 1 του Συντάγματος, στο οποίο βρίσκει συνταγματικό έρεισμα η ίδρυση αλληλοβοηθητικών ταμείων κατοχυρώνει κατά κύριο λόγο ένα «ατομικό δικαίωμα». Περιέχει όμως και μια «θεσμική εγγύηση», την αναγνώριση του συντακτικού νομοθέτη ότι οι άνθρωποι δικαιούνται να δρουν όχι ως άτομα, αλλά και «συλλογικά» και μάλιστα με συστηματικούς και διαρκείς δεσμούς και ότι υποκείμενα δικαίου είναι όχι μόνο τα άτομα, αλλά και ενώσεις προσώπων που μπορούν να αποκτούν «νομική προσωπικότητα». Από την παρ. 3 του ίδιου άρθρου προκύπτει ότι η παρ. 1 του άρθρ.12 εννοεί με τον όρο «σωματείο» και με τον όρο «ένωση» κάθε άλλη ένωση προσώπων που δεν επιδιώκει κέρδος. Μια ένωση προσώπων που δεν απέκτησε νομική προσωπικότητα αποτελεί απλή «ένωση» κατά την έννοια του άρθρου 12 παρ. 3 και απολαμβάνει και αυτή την ίδια συνταγματική προστασία17. Εξίσου σημαντικά θέματα είχαν θίξει για τα αλληλοβοηθητικά ταμεία οι νόμοι 1846/51 και 1210/81. Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 1 εδ. Α του α.ν. 1846/51 όλα τα υφιστάμενα, κατά τη δημοσίευση του νόμου αυτού, αλληλοβοηθητικά ταμεία εξακολουθούν να λειτουργούν και τα πρόσωπα που ασφαλίζονται σε αυτά απαλλάσσονται από την ασφάλιση του Ι.Κ.Α. για τους κλάδους που καλύπτονται ήδη από αλληλοβοηθητικά ταμεία18. Ο νόμος θεωρεί ισοδύναμη την προστασία των αλληλοβοηθητικών ταμείων με εκείνη του Ι.Κ.Α., οργανισμού που λειτουργεί ως ν.π.δ.δ. με ασφάλιση που παρέχεται βάσει διατάξεων δημοσίου δικαίου. Ενώ ο Ν.1210/81 προέβλεψε ότι, ασφαλισμένοι του κλάδου ασθένειας και μητρότητας συνεχίζουν να υπάγονται προαιρετικά στα υφιστάμενα αλληλοβοηθητικά ταμεία, θεωρώντας την Αναγνώστου - Δεδούλη, Α., ο.π., σελ. 121 Κρεμαλής, Κ., ο.π., σελ ΦΕΚ Α, 179, (αρθ.5)/

23 ασφάλιση στα ταμεία αυτά ισοδύναμη με την παρεχόμενη από τους αντίστοιχους κλάδους του Ι.Κ.Α ΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΩΝ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ Σύμφωνα με το άρθρο 12 του Β' κεφαλαίου του Ν.281/14 «περί σωματείων» που αφορά τα αλληλοβοηθητικά σωματεία ή ταμεία τα οποία αποτελούνται από μέλη που ανήκουν σε παρόμοια επαγγελματική τάξη, αποσκοπούν σε ένα ή περισσότερους από τους επόμενους σκοπούς: 1) Να παρέχουν στα μέλη τους και στις οικογένειες τους ιατρική περίθαλψη ή φάρμακα σε περίπτωση νόσου ή τραυμάτων. 2) Να παρέχουν στα μέλη τους χρηματικά επιδόματα σε περίπτωση νόσου, τραυμάτων, απουσίας από την εργασία λόγω προσωρινής ανικανότητας, για την γέννηση παιδιού ή λόγω ανεργίας. 3) Να καταβάλλουν τα έξοδα κηδείας των μελών τους. 4) Να παρέχουν χρηματικά επιδόματα είτε εφ άπαξ είτε με τύπο συντάξεων σε μέλη ανίκανα για εργασία λόγω γηρατειών, ατυχήματος ή νόσου καθώς να παρέχονται χρηματικά επιδόματα και στην οικογένεια του αποβιώσαντα. 5) Να παρέχουν κάποια είδους δάνεια σε κάθε μέλος. Τέλος σύμφωνα με το άρθρο 13 του ίδιου κεφαλαίου και του ίδιου νόμου, τα αλληλοβοηθητικά ταμεία και σωματεία μπορούν να συντελούν επίσης στην ηθικής, πνευματικής και οικονομολογικής μόρφωσης της επαγγελματικής τάξης ή να βοηθούν τα μέλη τους προς την απόκτηση των απαραιτήτων εργαλείων του επαγγέλματος τους Η ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΩΝ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ Η σχέση διοικητικής εποπτείας είναι κατ αρχάς σχέση μεταξύ δημοσίων νομικών προσώπων. Συμβαίνει ωστόσο συχνά να προβλέπεται από την έννομη τάξη ότι το κράτος ασκεί εποπτεία και σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Έτσι ο νομοθέτης του ν.281/1914 με το άρθρο 29 όπως 19 Αναγνώστου - Δεδούλη, ο.π., σελ ΦΕΚ Α, 171, (αρθ.12,13)/

24 τροποποιήθηκε με το άρθρο 47 του β.δ/τος της 15/20/5/1920 προέβλεψε αφενός την εποπτική αρχή στην οποία υπάγονται τα αλληλοβοηθητικά σωματεία-ταμεία, η οποία ήταν αρχικά το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, αφετέρου το περιεχόμενο του ασκούμενου ελέγχου που αφορά: α) την εφαρμογή των διατάξεων των σχετικών προς αυτά νόμων και βασιλικών διαταγμάτων, β) την τήρηση του καταστατικού αυτών και γ) τον έλεγχο της ταμειακής διαχειρίσεως αυτών. Ήδη, τα αλληλοβοηθητικά σωματεία είχαν εξαιρεθεί με το άρθρο 31 παρ. 1 του νόμου 1023/1917 «περί ιδιωτικής επιχειρήσεως ασφαλίσεως», καθώς και από την ρητή διάταξη του ν.δ 2656/1953 «περί οργανώσεως και ελέγχου αγοράς εργασίας» άρθρο 1 παρ.3, από το είδος, το περιεχόμενο της εποπτείας και του ελέγχου που προβλεπόταν για τους ασφαλιστικούς οργανισμούς. Με τις διατάξεις όμως του ν.δ. 1/68 άρθρο 36 παρ. 7 ρυθμίζεται για πρώτη φορά ότι στο μετονομαζόμενο Υπουργείο Κοινωνικών Υπηρεσιών υπάγεται επί πλέον και η εποπτεία όλων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης όχι μόνον των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου αλλά και του ιδιωτικού δικαίου, ιδρύματα κοινωφελούς χαρακτήρα ή σωματεία, καθώς και νομικά πρόσωπα ή Υπηρεσίες. Στις ειδικές περιπτώσεις των ν.π.ι.δ. που προβλέπεται από την έννομη τάξη ότι το κράτος ασκεί συγκεκριμένη εποπτεία, (όπως στα αλληλοβοηθητικά σωματεία), διατυπώνεται η θέση από τη θεωρία και νομολογία ότι η εποπτεία αυτή ασκείται στα πλαίσια της μέριμνας της πολιτείας για την ορθή λειτουργία των ν.π.ι.δ. με καίρια σημασία για την οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας και όχι ως οποιαδήποτε μορφή παρέμβασης στα πλαίσια της διοικητικής οργάνωσης του κράτους. Διότι η διοικητική εποπτεία είναι δεδομένο των σχέσεων μεταξύ των δημοσίων νομικών προσώπων και συνέχεια και αποτέλεσμα της οργανωτικής δομής και οργάνωσης του κράτους και δεν έχει καμία σχέση με τον κρατικό έλεγχο, που ασκείται με συγκεκριμένες διατάξεις στις δραστηριότητες των ιδιωτών. Ως εκ τούτου μόνο ο έλεγχος νομιμότητας είναι επιτρεπτός. Για τους λόγους αυτούς οι υποδείξεις που απευθύνουν, βάσει κειμένων διατάξεων, τα αρμόδια όργανα στα ν.π.ι.δ. δεν είναι καθαυτές δεσμευτικές, διότι τα αρμόδια όργανα του ν.π.ι.δ. μπορούν να εμμείνουν στις ενέργειές τους αν τις θεωρούν νόμιμες. 16

25 Η εποπτεία και ο ασκούμενος έλεγχος στα ν.π.ι.δ. ασκείται μόνο για λόγους νομιμότητας αλλά και πάλι πρέπει να προβλέπεται συγκεκριμένα και ειδικά από το νόμο, ο οποίος βέβαια δεν μπορεί να θεσπίσει προς άσκηση εποπτείας μέτρα που να προσκρούουν σε συνταγματικά κατοχυρωμένες εγγυήσεις και δεν μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την κατάργηση ή τον περιορισμό της αυτοτέλειας και αυτενέργειας του ν.π.ι.δ. στη διοίκησή του ή στη διαχείριση της περιουσίας του. Το περιεχόμενο και η έκταση της ασκούμενης εποπτείας πάνω στα αλληλοβοηθητικά ταμεία δεν αλλάζει με τη διάταξη του άρθρου 36 παρ. 7 του ν.δ. 1/68. Απλά αλλάζει η εποπτεύουσα αρχή ΤΑ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ Είναι γενικά αποδεκτό ότι, βασικό γνώρισμα του θεσμού της κοινωνικής ασφάλισης στην χώρα μας είναι η πολυπλοκότητα, η λειτουργία δηλαδή πολλών ασφαλιστικών φορέων. Το Ι.Κ.Α. είναι γενικός φορέας κύριας ασφάλισης μισθωτών, ενώ τα αλληλοβοηθητικά ταμεία ή ειδικά ταμεία, όπως αλλιώς κατά καιρούς ονομάζονται τα περισσότερα από αυτά, είναι φορείς ασφάλισης ειδικών κατηγοριών απασχολούμενων. Κατ αντιδιαστολή προς το Ι.Κ.Α. που είναι ο γενικός εθνικός φορέας κύριας ασφάλισης μισθωτών, τα ταμεία αυτά είναι εκείνα που ασφαλίζουν πρόσωπα σε έναν ή περισσότερους κλάδους ασφάλισης από εκείνους που καλύπτει το Ι.Κ.Α. Τα ταμεία αυτά τα διακρίνουμε σε δύο κατηγορίες: Στα Ταμεία στα οποία λειτουργεί κλάδος συντάξεων αποκλειστικά ή μαζί με άλλους κλάδους και Στα Ταμεία στα οποία λειτουργεί κλάδος ή κλάδοι ασθένειας με ή χωρίς άλλους κλάδους, οπωσδήποτε όμως χωρίς κλάδο συντάξεων22. Στην δεύτερη κατηγορία που αφορά τον κλάδο ασθένειας ανήκουν στην χώρα μας τα εξής αλληλοβοηθητικά ταμεία: 21 Αναγνώστου - Δεδούλη, Α., Κοινωνική Ασφάλιση από Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου, Εκδόσεις ANT. Ν. Σακκουλα, Αθήνα - Κομοτηνή 2005, σελ Χατζηδημητρίου, Φ. και Ψηλού, Γ., Το Νέο Δίκαιο των Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Εκδόσεις Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου, Αθήνα 1993, σελ

26 1) Αλληλοβοηθητικό Ταμείο Περιθάλψεων Υπαλλήλων Τραπέζης Ελλάδος (Α.Τ.Π.Σ.Υ.Τ.Ε.) 2) Ταμείο Υγείας Προσωπικού ETE (ΤΎ.Π.Ε.Τ.) 3) Ταμείο Υγείας Υπαλλήλων ATE (ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε.) 4) Ενιαίος Δημοσιογραφικός Οργανισμός Επικουρικής Ασφαλίσεως και Περιλήψεως (Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π.) 5) Ταμείο Αλληλοβοήθειας Προσωπικού ΗΣΑΠ (Τ.Α.Π.-ΗΣΑΠ) 6) Ταμείο Αλληλοβοήθειας Προσωπικού ΟΣΕ (Τ.Α.Π.-ΟΣΕ) 7) Ταμείο Αλληλοβοήθειας Προσωπικού Εμπορικής Τραπέζης (Τ.Α.Π.-ΕΤΕ) 8) Ταμείο Ασφαλίσεως Ασθένειας Προσωπικού Τραπεζών: Πίστεως, Γενικής, Αμέρικαν Εξπρές, Εργασίας, Αττικής, Κεντρικής Ελλάδος, κ.α. 9) Ταμείο Υγείας Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων (Τ.Υ.Δ.Κ.Υ.) 10) Ταμείο Ασφαλίσεως Ξενοδοχοϋπαλλήλων (Τ.Α.Ξ.Υ.) 11) Ταμείο Επικουρικής Ασφαλίσεως, Πρόνοιας και Ασθένειας Λιμενεργατών Πειραιώς (Τ.Ε.Α.Π.Α.Ε.Λ.) 12) Ταμείο Αλληλοβοήθειας Προσωπικού ΗΛΠΑΠ (Τ.Α.Π. - ΗΛΠΑΠ)23 Τα πρώτα τέσσερα αλληλοβοηθητικό ταμεία αποτελούν Ομοσπονδία Αυτοδιαχειριζομένων Ταμείων Υγείας Ελλάδος (Ο.Α.Τ.Υ.Ε.) Τα Αλληλοβοηθητικό Ταμεία Στον Κλάδο Ασθένειας με την Μορφή Ομοσπονδίας (Ο.Α.Τ.Υ.Ε.) Η Ο.Α.Τ.Υ.Ε. αποτελεί την πρώτη Ομοσπονδία Αυτοδιαχειριζομένων Ταμείων Υγείας στην Ελλάδα, η οποία είναι και μέλος της Διεθνούς Ένωσης Αυτοδιαχειριζομένων Ταμείων Υγείας (Α.Ι.Μ.). Η Α.Ι.Μ. εκπροσωπεί εθνικές ομοσπονδίες από 31 κράτη που καλύπτουν άτομα. Το 1996 υπογράφτηκε πρακτικό ίδρυσης ομοσπονδίας Α.Τ.Υ. με τη συμμετοχή των ταμείων α) ΤΎ.Π.Ε.Τ. β) Α.Τ.Π.Σ.Υ.Τ.Ε. και γ) ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε.. Ενώ το 1999 ακολούθησε και η ένταξη του 4μελούς, του Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π.. Τα 4 Ταμεία λειτουργούν με βάση το Αυτοδιαχειριζόμενο πρότυπο, παρέχουν στα μέλη τους υπηρεσίες περίθαλψης υγείας, πλήρη 23 Χατζηδημητρίου, Φ. και Ψηλού, Γ., ο.π., σελ

27 ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή ασφάλιση. Δεν λαμβάνουν κοινωνικούς πόρους από το κράτος, καθώς είναι Αυτοδιοικούμενα και διατηρούν την Αυτοτέλειά τους, βασισμένα στις αρχές της Αλληλεγγύης. Η Ο.Α.ΤΎ.Ε. εκπροσωπεί το τρίτο πρότυπο διαχείρισης ασφάλισης και υπηρεσιών Υγείας στην Ελλάδα, ανάμεσα στο Δημόσιο και τον Ιδιωτικό Κερδοσκοπικό Τομέα. Τέλος, αποσκοπεί κυρίως: στην καλύτερη δυνατή ασφαλιστική κάλυψη υγείας των ασφαλισμένων, την ορθολογική αξιοποίηση της υπάρχουσας υποδομής σε όλη τη χώρα για την παροχή υπηρεσιών περίθαλψης και πρόνοιας, τη θέσπιση κοινής τιμολογιακής πολιτικής και συγκεκριμένα τη σύναψη κοινών συμβάσεων αγοράς υπηρεσιών υγείας από το Δημόσιο ή τους ιδιώτες και την ανάπτυξη σχέσεων Αλληλεγγύης μεταξύ των ασφαλισμένων. Παράλληλα, παρακολουθεί ενεργά και συστηματικά τις ευρωπαϊκές και διεθνείς εξελίξεις του Τομέα που τους αφορά, αξιοποιώντας το δίκτυο των συναφών Οργανισμών Ταμείο Υγείας Προσωπικού Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (Τ.Υ.Π.Ε.Τ.) Το Τ.Υ.Π.Ε.Τ. ιδρύθηκε το 1930, με πρωτοβουλία των σωματείων εργαζομένων στην Εθνική Τράπεζα, πριν ακόμα ιδρυθεί, το 1934, ο κρατικός ασφαλιστικός φορέας ΙΚΑ. Με αυτόν τον τρόπο το Τ.Υ.Π.Ε.Τ. ήρθε να καλύψει το κρατικό κενό, καλύπτοντας τότε 5000 μέλη- εργαζόμενους. Σήμερα τα ασφαλισμένα άτομα φτάνουν περίπου τις , μαζί με τις οικογένειες των μελών. Το Ταμείο διοικείται από 25 εκλεγμένα μέλη τα οποία εκπροσωπούν εργαζομένους από όλα τα διαμερίσματα της Ελλάδας. Ενώ ο σκοπός του ταμείου είναι η παροχή ιατρικής, φαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης σε είδος και σε χρήμα καθώς και παροχή επιδομάτων και βοηθημάτων κάθε είδους στα μέλη του και στις οικογένειές τους. Επίσης η παροχή συνδρομής στα μέλη του για την πνευματική και ηθική προαγωγή τους και επικούρησης σε μορφή εφάπαξ ή μηνιαίου μερίσματος στα μέλη που είναι 24 Ενημερωτικό Έντυπο της Ομοσπονδίας Α οτοδιαχεψιζομένων Ταμείων Υγείας Ελλάδος, Εκδόσεις Ο.Α.Τ.Υ.Ε., Αθήνα 2003, σελ.1. 19

28 ασφαλισμένα στο Ταμείο Συντάξεων Προσωπικού της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Μερικές από τις πιο σημαντικές παροχές καθώς και προγράμματα του Τ.Υ.Π.Ε.Τ. είναι τα παρακάτω: Λειτουργία ιδιόκτητης κλινικής στην Αθήνα, «ΥΓΕΙΑΣ ΜΕΛΑΘΡΟΝ», δυναμικότητας 90 κλινών. Λειτουργία εξωτερικών ιατρείων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα. Λειτουργία σύγχρονου Μικροβιολογικού και Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου. Λειτουργία Φυσιοθεραπευτικού Κέντρου σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Λειτουργία υπερσύγχρονου και πλήρως εξοπλισμένου Οδοντιατρικού και Ορθοδοντικού Κέντρου. Προγράμματα προληπτικής ιατρικής παιδιών, καθώς και ενηλίκων. Προγράμματα ανάπηρων παιδιών ή ατόμων με ειδικές ανάγκες25. Εικόνα 1: Κλινική «ΥΓΕΙΑΣ ΜΕΛΑΘΡΟΝ»του Τ.Υ.Π.Ε.Τ Αλληλοβοηθητικό Ταμείο Περιθάλψεως Συλλόγου Υπαλλήλων Τραπέζης της Ελλάδος (Α.Τ.Π.Σ.Υ.Τ.Ε.) Το Α.Τ.Π.Σ.Υ.Τ.Ε. το έτος 1934 από τον Σύλλογο Υπαλλήλων Τραπέζης Ελλάδος με έδρα την Αθήνα. Τα μέλη του είναι οι υπάλληλοι και συνταξιούχοι της Τραπέζης Ελλάδος, οι Υπάλληλοι του Ταμείου Υγείας, του Συλλόγου Υπαλλήλων Τραπέζης Ελλάδος και του Προμηθευτικού Συνεταιρισμού καθώς 25 Ενημερωτικό Έντυπο του Ταμείου Υγείας Προσωπικού Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος, Εκδόσεις Τ.Υ.Π.Ε.Τ., Αθήνα 2003, σελ

29 επίσης και τα μέλη της ατομικής οικογένειας των άμεσων μελών. Το σύνολο των ασφαλισμένων μελών είναι Το ταμείο διοικείται από 11 μέλη, από τα οποία τα 9 μέλη είναι εν ενεργεία υπάλληλοι της Τραπέζης της Ελλάδος ενώ τα 2 είναι συνταξιούχοι της Τραπέζης της Ελλάδος. Ο σκοπός του ταμείου είναι η παροχή ιατρικής, φαρμακευτικής, προληπτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης σε είδος και σε χρήμα, καθώς και η παροχή διαφόρων επιδομάτων και βοηθημάτων στα ασφαλισμένα μέλη του. Τέλος το ταμείο αποσκοπεί στην ηθική και πνευματική συνδρομή των μελών του. Τα είδη των παροχών περίθαλψης του Ταμείου είναι: Ιατρική περίθαλψη: Οι ασφαλισμένοι επιλέγουν ελεύθερα τον θεράποντα ιατρό όλων των ειδικοτήτων. Φαρμακευτική περίθαλψη: Υπάρχει μεγάλος αριθμός συμβεβλημένων φαρμακείων για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων. Νοσοκομειακή περίθαλιμη: Το Ταμείο καλύπτει πλήρως τους ασφαλισμένους σε κρατικά Νοσοκομεία, ενώ έχει συνάψει συμβάσεις με ιδιωτικά νοσοκομεία - κλινικές και οι ασφαλισμένοι συμμετέχουν ανάλογα με τη σύμβαση που ισχύει για τον καθένα. Ειδική περίθαλψη: Καλύπτει δαπάνες για περίθαλψη όπως γυαλιά, φυσιοθεραπείες, ειδικά μηχανήματα, ορθοπεδικά είδη κ.λπ. Προληπτική Ιατρική: Δίνει τη δυνατότητα σε πολλούς ασφαλισμένους για μια έγκαιρη και σωστή διάγνωση με τη βοήθεια έμπειρων ιατρών του Ταμείου και του σύγχρονου ιατρικού εξοπλισμού που διαθέτει. Κοινωνική Υπηρεσία: Η Υπηρεσία απαρτίζεται από Κοινωνικούς Λειτουργούς, ψυχίατρο, Ψυχολόγους, Νευρολόγο. Πρωτοβάθμια Περίθαλψη: Διαθέτει κεντρική μονάδα Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης με σύγχρονο Ακτινολογικό, Μικροβιολογικό, Βιοχημικό Εργαστήριο, Οδοντιατρείο κ.α. Τα ιατρεία έχουν εξοπλιστεί με σύγχρονο ιατρικό εξοπλισμό. Επίσης λειτουργούν Μαστογράφος και 2 Υπερηχογράφοι και Καρδιολογικό Κέντρο Ενημερωτικό Έντυπο του Αλληλοβοηθητικού Ταμείου Περιθάλψεως Συλλόγου Υπαλλήλων Τραπέζης Ελλάδος, Εκδόσεις Α.Τ.Π.Σ.Υ.Τ.Ε., Αθήνα 2003, σελ

30 Ενιαίος Δημοσιογραφικός Οργανισμός Επικουρικής Ασφαλίσεως και Περιθάλψεως (Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π.) Ο Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π. ιδρύθηκε το έτος 1968 με τον αναγκαστικό Νόμο 248/67. Οι ασφαλισμένοι του, είναι τα μέλη των τεσσάρων Επαγγελματικών Ενώσεων, δηλαδή της Ενώσεως Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ), της Ενώσεως Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας- Θράκης (ΕΣΗΕΜΘ), της Ενώσεως Προσωπικού Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΠΗΕΑ) και της Ενώσεως Προσωπικού Ημερησίων Εφημερίδων Θεσσαλονίκης (ΕΠΗΕΘ). Το σύνολο των ασφαλισμένων μελών είναι περίπου Το ταμείο διοικείται από εννιαμελές Διοικητικό Συμβούλιο που εκλέγεται από τις Γενικές Συνελεύσεις των Ενώσεων, ανά διετία. Ενώ ο σκοπός του Οργανισμού είναι η παροχή στους ασφαλισμένους του, μηνιαίας επικουρικής σύνταξης, πολύτιμο συμπλήρωμα στην κύρια σύνταξη, η ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη στα προστατευόμενα μέλη και στις οικογένειές τους και η παροχή εφάπαξ οικονομικής ενίσχυσης κατά τη συνταξιοδότησή τους. Εικόνα 2: Το νέο και το παλιό κτίριο του Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π. Οι παροχές του Ταμείου στους ασφαλισμένους είναι: Ιατρική περίθαλψη: Οι ασφαλισμένοι μπορούν αν επιλέξουν ελεύθερα το θεράποντα ιατρό. Υπάρχουν επίσης και λίστες με συμβεβλημένους ιατρούς όλων των ειδικοτήτων, τους οποίους επισκέπτονται χωρίς καμία επιβάρυνση. Οι ιατροί αυτού αμείβονται από τον Οργανισμό. Φαρμακευτική περίθαλψη: Υπάρχει σύμβαση συνεργασίας με το Φαρμακευτικό Σύλλογο Αττικής και Πειραιά, ώστε τα μέλη του 22

31 Οργανισμού να μπορούν να εξυπηρετηθούν από όλα τα φαρμακεία, καταβάλλοντας μόνο την ισχύουσα συμμετοχή. Νοσοκομειακή περίθαλψη: Ο Οργανισμός καλύπτει πλήρως τους ασφαλισμένους του σε όλα τα κρατικά νοσοκομεία και στα περισσότερα ιδιωτικά θεραπευτήρια μέσω συμβάσεων που έχουν συναφθεί. Ειδική περίθαλψη: Καλύπτονται δαπάνες για πρόσθετα, φυσιοθεραπείες, ψυχοθεραπείες, ειδικά βοηθήματα κ.λπ. Πρωτοβάθμια Περίθαλψη: Διαθέτει πρωτοβάθμια μονάδα περίθαλψης με σύγχρονο Ακτινολογικό, Μικροβιολογικό, Βιοχημικό, Κυτταρολογικό Εργαστήριο, μικρό χειρουργείο κ.α.27 Όσον αφορά για το τέταρτο μέλος, την Ομοσπονδία Αυτοδιαχειριζομένων Ταμείων Υγείας Ελλάδος δηλαδή το Ταμείο Υγείας Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδος, θα γίνει εκτενή ανάλυση στα κεφάλαια που ακολουθούν. 15/4/2005, 10:00. 23

32 3.1 ΓΕΝΙΚΑ Το Ταμείο Υγείας Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας ή όπως για συντομία αποκαλείται ΤΥΠΑΤΕ είναι ο Ασφαλιστικός Οργανισμός των υπαλλήλων και συνταξιούχων της Αγροτικής Τράπεζας. Το ΤΥΠΑΤΕ ιδρύθηκε το 1934 από τους υπαλλήλους της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος και καλύπτει περίπου ασφαλισμένα μέλη, άμεσα και έμμεσα εκ των οποίων είναι εν ενεργεία υπάλληλοι της ATE και 200 εν ενεργεία υπάλληλοι του ΤΥΠΑΤΕ και των θυγατρικών εταιριών της ATE. Εικόνα 3: Το κτίριο και η Κεντρική Είσοδος του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. Το ΤΥΠΑΤΕ είναι αυτοδιοικούμενος οργανισμός υγείας και διοικείται από αιρετό επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο που εκλέγεται ανά τριετία από πανελλαδική ψηφοφορία των εν ενεργεία υπαλλήλων της ATE. Το Διοικητικό Συμβούλιο εκλέγει Πρόεδρο, Γενικό Γραμματέα και δύο Αντιπροέδρους. Το ΤΥΠΑΤΕ είναι μέλος της ΟΑΤΥΕ, όπως αναφέρθηκε και στο προηγούμενο κεφάλαιο, και είναι αλληλοβοηθητικό ταμείο με νομική μορφή ιδιωτικού δικαίου. Η έδρα του ΤΥΠΑΤΕ βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, αλλά το ενδιαφέρον του δεν περιορίστηκε στην κάλυψη των αναγκών των ασφαλισμένων μόνο αυτής της περιοχής και ίδρυσε το 1966 και αντίστοιχο πολυϊατρείο στην Θεσσαλονίκη που καλύπτει τις ανάγκες των ασφαλισμένων στην Βόρεια Ελλάδα. Ενώ πρέπει να αναφερθεί και το γεγονός ότι το πρώτο 24

33 απτό αποτέλεσμα της ΟΑΤΥΕ ήταν η ίδρυση το 2002 πολυϊατρείου και στην Πάτρα. Βέβαια και τα δύο αυτά πολυϊατρεία (παραρτήματα) έχουν πολύ μικρότερη δύναμη από το κεντρικό που εδρεύει στην Αθήνα Η ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ Όπως έγινε αναφορά και στην προηγούμενη παράγραφο, με την από 18 Σεπτεμβρίου 1934 απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των μελών του Επαγγελματικού Σωματείου, που εδρεύει στην Αθήνα με την επωνυμία Σύλλογος των Υπαλλήλων της Αγροτικής Τραπέζης της Ελλάδος και σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 33 και επόμενα του από 15/ Β. Δ/τος περί επαγγελματικών Σωματείων ιδρύεται Αλληλοβοηθητικό Ταμείο Περίθαλψης με την επωνυμία ΤΑΜΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. Το αλληλοβοηθητικό αυτό ταμείο έχει δική του νομική προσωπικότητα και διέπεται από τις διατάξεις που ισχύουν για τα αλληλοβοηθητικό Σωματεία και τις διατάξεις του καταστατικού του29. Ωστόσο, όπως όλοι οι ασφαλιστικοί οργανισμοί έχουν κάποιους σκοπούς και προσπαθούν να τις επιτύχουν στο μέγιστο βαθμό έτσι και το Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. έχει τους εξής σκοπούς: 1. Η παροχή ίσης και χωρίς διάκριση στα τακτικά και έκτακτα μέλη του Ταμείου, καθώς και στα πρόσωπα που δεν είναι μεν μέλη αλλά η κάλυψή τους στο Ταμείο προβλέπεται από τις διατάξεις του καταστατικού, περίθαλψης, αρωγής, κοινωνικής πρόνοιας και αντίληψης οποιασδήποτε μορφής ή έκτασης, και ειδικότερα: Ιατρικής, Οδοντιατρικής, Φαρμακευτικής και Νοσοκομειακής Περίθαλψης σε είδος και σε χρήμα. Επιδομάτων και βοηθημάτων κάθε μορφής, όπως κυοφορίας, τοκετού, λοχείας, βρεφονηπιακού, ασθένειας, λουτροθεραπείας, παιδικής μέριμνας κ.λπ. 20/2/2005,11: Καταστατικό του Ταμείου Υγείας Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδος, Εκδόσεις Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε., Αθήνα 1934, σελ. 1 25

34 Εξόδων κηδείας ή αναλόγου επιδόματος, εφόσον δεν καταβάλλονται από την ATE ή το Ταμείο Συντάξεων Προσωπικού ATE. Η μορφή, ο τρόπος, η έκταση, το ύψος, οι όροι και οι προϋποθέσεις για την παροχή κάθε φορά και για κάθε κατηγορία μελών και προστατευόμενων προσώπων περίθαλψης, βοηθημάτων και επιδομάτων, τα ειδικότερα δικαιώματα, ο ασκούμενος από το Ταμείο έλεγχος, κ.α. 2. Η δημιουργία πολυϊατρείων (με δυνατότητα λειτουργίας φαρμακείου), νοσοκομειακών μονάδων, αναρρωτηρίων, υπηρεσίας προληπτικής υγιεινής, θέρετρων, οίκων ευγηρίας, βρεφονηπιακών σταθμών, παιδικών εξοχών, κατασκηνώσεων και άλλων εγκαταστάσεων που εξυπηρετούν την υλοποίηση των σκοπών του Ταμείου. 3. Η παροχή μηνιαίας επικούρησης ή και άλλων οικονομικών βοηθημάτων από τον Ειδικό Λογαριασμό που δημιουργείται για το σκοπό αυτό με τον τίτλο ΕΙΔΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΗΣΗΣ ΜΕΛΩΝ (ΕΛΕΜ), τον οποίο θα διαχειρίζεται 5μελής Διαχειριστική Επιτροπή (Δ.Ε.) που συγκροτείται σύμφωνα με το καταστατικό και τις διατάξεις του Ειδικού Κανονισμού του, και ο οποίος θα εξυπηρετείται αποκλειστικώς με δικούς του πόρους, μη αναμειγνυόμενους, σε καμιά περίπτωση και για κανένα απολύτως λόγο, με αυτούς του κλάδου περίθαλψης και πρόνοιας του Ταμείου ή του Ειδικού Λογαριασμού Αποκατάστασης Τέκνων (ΕΛΑΤ). 4. Η παροχή βοηθήματος από Λογαριασμό με τον τίτλο ΕΙΔΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΕΚΝΩΝ (ΕΛΑΤ), που δημιουργείται με σκοπό την ασφαλιστική κάλυψη για σωματική και πνευματική ανικανότητα ή για ενίσχυση της οικογενειακής, πνευματικής και επαγγελματικής αποκατάστασης των παιδιών, των οποίων οι γονείς ασφαλισμένοι στο Τ.Σ.Π.Π.-Α.Τ.Ε. ή των παιδιών τους, με την προϋπόθεση ότι θα καταβάλλεται από τους ίδιους και η εισφορά εργοδότη, αν δεν την καταβάλλει ο αντίστοιχος εργοδότης. Ο Λογαριασμός, τον οποίο θα διαχειρίζεται πενταμελής Διαχειριστική Επιτροπή που συγκροτείται σύμφωνα με το καταστατικό και τον κανονισμό του, θα εξυπηρετείται αποκλειστικώς με δικούς του πόρους, μη 26

35 αναμειγνυόμενους, σε καμιά περίπτωση και για κανένα απολύτως λόγο, με αυτούς του κλάδου περίθαλψης και πρόνοιας του Ταμείου ή του ΕΛΕΜ ΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ Τα ασφαλισμένα μέλη του ταμείου διακρίνονται σε έμμεσα και άμεσα. Ως έμμεσα μέλη θεωρούνται τα προστατευόμενα, δηλαδή οι σύζυγοι και τα παιδιά της ίδιας ή πατρικής οικογένειας των άμεσα ασφαλισμένων. Ενώ τα άμεσα ασφαλισμένα μέλη διακρίνονται σε τακτικά, έκτακτα και επίτιμα μέλη και είναι τα παρακάτω: 1. Τακτικά μέλη είναι: Οι εργαζόμενοι στην ATE με σχέση εξαρτημένης εργασίας και με πλήρη, συνεχή και τακτική απασχόληση. Αν δεν είναι ασφαλισμένοι στο Ταμείο Συντάξεων και Πρόνοιας Προσωπικού της ATE, αποκτούν την ιδιότητα του μέλους και ασφαλίζονται στο Ταμείο. Οι Δικηγόροι που είναι οργανικά ενταγμένοι στην ATE. Ως τακτικά μέλη μπορούν να ενταχθούν στο Ταμείο και οι εργαζόμενοι, με σχέση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου, στις χρηματοπιστωτικές και λοιπές εταιρίες του ομίλου της ATE, εξαιρουμένων των βιομηχανικών. 2. Έκτακτα μέλη είναι: Οι μετά ενεργό υπηρεσία στην ATE ή τις εταιρίες του συνταξιοδοτούμενοι. Όσοι από αυτούς δεν είναι ασφαλισμένοι στο Ταμείο Συντάξεων Προσωπικού της ATE, συνεχίζουν να υπάγονται στην ασφάλιση του Ταμείου υπό την προϋπόθεση όμως ότι θα προκαταβάλλουν οι ίδιοι στο Ταμείο την εισφορά, τόσο του εργοδότη όσο και του εργαζόμενου ανάλογη και αντίστοιχη με αυτήν που καταβάλλεται για τους ασφαλισμένους στο Τ.Σ.Π.Π.-Α.Τ.Ε.. Οι διοικητές και Υποδιοικητές της ATE, αν το επιθυμούν, κατά τη διάρκεια της ενεργού υπηρεσίας τους στην Τράπεζα και μετά, εφόσον παίρνουν σύνταξη από το Τ.Σ.Π.Π.-Α.Τ.Ε.. 30 Καταστατικό του Ταμείου Υγείας Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδος, Εκδόσεις Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε., Αθήνα 1934, σελ

36 3. Επίτιμα μέλη : Επίτιμα μέλη ονομάζονται από τη Γενική Συνέλευση, μετά από πλήρως αιτιολογημένη πρόταση του Διοικητικού Συμβουλίου, τα πρόσωπα που δεν συνδέονται με την ATE με εργασιακή σχέση, αλλά έχουν παράσχει στο Ταμείο εξαιρετικές υπηρεσίες. Επίσης δικαιούνται να υπαχθούν στην ασφάλιση του Ταμείου οι εξής: Α. Όσοι αποχωρούν από την ATE, για οποιοδήποτε λόγο, μετά από υπηρεσία 15 ετών και αντίστοιχο χρόνο ασφάλισης στο Ταμείο, χωρίς να συνταξιοδοτηθούν από το Τ.Σ.Π.Π.-Α.Τ.Ε. Β. Οι εργαζόμενοι με πλήρη, συνεχή και τακτική απασχόληση στο ΤΥΠΑΤΕ οποιουδήποτε κλάδου ή ειδικότητας. Προϋπόθεση υπαγωγής των πιο πάνω προσώπων στο Ταμείο είναι η απασφάλισή τους για τον κλάδο υγείας από τον ασφαλιστικό τους φορέα. Γ. Οι εργαζόμενοι με πλήρη, συνεχή και τακτική απασχόληση στους Οργανισμούς προσωπικού ATE (Συλλόγους-Συνεταιρισμούς), μετά την απασφάλισή τους για τον κλάδο υγείας από τον ασφαλιστικό τους φορέα. Δ. Των ιδίων παροχών δικαιούται επίσης η διαζευγμένη, πρώην σύζυγος άμεσα ασφαλισμένου, που είναι ανασφάλιστη και δεν μπορεί να υπαχθεί σε άλλο ασφαλιστικό φορέα31. Τα ασφαλισμένα μέλη του ταμείου για το έτος 2004 στο σύνολό τους είναι εκ των οποίων τα άμεσα μέλη είναι και τα έμμεσα μέλη είναι ΟΙ ΠΟΡΟΙ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ Οι πόροι του ταμείου προέρχονται από εισφορές τόσο των άμεσα, όσο και των έμμεσα μελών, από εργοδοτικές εισφορές, από εισφορές κατά τη διάρκεια αδείας χωρίς αποδοχές και από άλλες προσόδους όπως δωρεές. Οι πόροι αυτοί αναλύονται κάτω ως εξής: Α. Εισφορές των άμεσα ασφαλισμένων: Εισφορά των τακτικών μελών που ορίζεται ποσοστό 2% επί του συνόλου των αποδοχών τους. 31 Καταστατικό ο.π., σελ

37 Ποσοστό 1% επί της αποζημιώσεως που καταβάλλεται για υπηρεσία εκτός έδρας στα πρόσωπα των τακτικών μελών. Εισφορά 2% επί του συνολικού ποσού που καταβάλλεται στα τακτικά μέλη για τις υπηρεσίες τους ως αποσπασμένων από την ATE. Εισφορά 2% επί του συνόλου των καταβαλλομένων αποδοχών ή σύνταξης και επικούρησης των εκτάκτων μελών. Το Διοικητικό Συμβούλιο μπορεί να θεσπίσει εισφορά των συνταξιούχων της κατηγορίας του άρθρου 127 του Οργανισμού της ATE (ηλικίας μέχρι 65 ετών) πέραν αυτής που καταβάλλεται από την ATE. Εισφορά των επίτιμων μελών, εφόσον τους παρέχεται περίθαλψη, σε ποσοστό ίσο με το σύνολο εισφοράς εργοδότη και εργαζομένου στην ATE. Εισφορά των άμεσα ασφαλισμένων, οριζόμενοι σε ποσοστό 2% επί του συνόλου των αποδοχών τους. Εφάπαξ εισφορά οριζόμενη σε ποσοστό 15% επί του συνόλου των αποδοχών που καταβάλλονται στο νεοεγγραφόμενο άμεσα ασφαλισμένο στην αντίληψη του Ταμείου. Εισφορά των συνταξιούχων οριζόμενη σε ποσοστό 2% επί του συνόλου των καταβαλλόμενων σύνταξης και επικούρησης. Β. Οι πιο κάτω opigóuevec ερνοδοτικές εισφορές: Τα ποσοστά υπολογίζονται επί του συνόλου των αποδοχών του άμεσα ασφαλισμένου. Η εργοδοτική εισφορά 6,25% που καταβάλλεται από την ATE για τους εργαζόμενους σε αυτήν. Η εργοδοτική εισφορά που καταβάλλεται από τις εταιρίες του ομίλου της ATE ως εργοδοτών των προσώπων των τακτικών μελών. Η εργοδοτική εισφορά που καταβάλλεται από τους Οργανισμούς Προσωπικού της ATE ως εργοδοτών των προσώπων των εκτάκτων και επίτιμων μελών. Γ. Εισφορά κατά τη διάρκεια άδειας νωρίς αποδογέο. Αν κατά τη διάρκεια άδειας χωρίς αποδοχές δεν διακοπεί η κάλυψη, ο άμεσα ασφαλισμένος οφείλει να καταβάλλει το σύνολο των εισφορών εργοδότη και εργαζομένου για τον ίδιο και τα μέλη της οικογένειάς του. 29

38 Δ. Άλλες πρόσοδοι. Η πρόσοδος από την εκμετάλλευση περιουσιακών στοιχείων ή από άλλη νόμιμη αιτία, όπως κληρονομιά, δωρεά κ.λπ ΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ Τα όργανα του Ταμείου είναι τα εξής: Α) Ανώτερα όργανα Το Διοικητικό Συμβούλιο Ο Διευθυντής Ο Συντονιστής Τομεάρχης ή Υποδιευθυντής Β) Υπηρεσιακά Όργανα Οι Υπεύθυνοι Τομέων Οι Υπεύθυνοι Οργανωτικών Μονάδων Τα Υπηρεσιακά Συμβούλια Τα Πειθαρχικά Συμβούλια Οι Υγειονομικές Επιτροπές Δαπανών Οι Υπηρεσιακές Επιτροπές Δαπανών Το Διοικητικό Συμβούλιο έχει βασικό στόχο να κατευθύνει, να ελέγχει και να συντονίζει τις εργασίες και δραστηριότητες όλων των οργανωτικών μονάδων του Ταμείου, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η σωστή και αποτελεσματική λειτουργία του Ταμείου βάσει του επιχειρησιακού προγράμματος και της στρατηγικής αυτού. Το Διοικητικό Συμβούλιο συνεργάζεται στενά με τους εξής εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες: 1. Με τις Επιτροπές, 2. με το Διευθυντή, 3. με τον Συντονιστή Τομεάρχη, 4. με την Νομική Υπηρεσία, 5. με τον Υπεύθυνο εσωτερικού ελέγχου, 6. με την Τράπεζα και τα Μέλη, 7. με το ομοειδή Ταμεία, 8. με φορείς Περίθαλψης, 9. με τους Δημόσιους Οργανισμούς και 10. με όλους τους σχετικούς διεθνείς οργανισμούς33. Όσον αφορά τον Διευθυντή του ταμείου, ο οποίος είναι υπάλληλος της Καταστατικό του Ταμείου Υγείας Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδος, Εκδόσεις Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε., Αθήνα 1934, σελ Κανονισμός εσωτερικής λειτουργίας του Ταμείου Υγείας Προσωπικού Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδος, Εκδόσεις Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε., Αθήνα 2001, σελ.4 30

39 ATE και έχει τους ίδιους στόχους με το Δ.Σ., πρόίσταται όλων των υπηρεσιών του Ταμείου και είναι το ανώτερο εκτελεστικό όργανο των αποφάσεων του Δ.Σ.. Ο διευθυντής αναφέρεται στο Δ.Σ. και αντικαθίσταται από τον Συντονιστή Τομεάρχη όταν απουσιάζει. Το πλαίσιο δράσης του ορίζεται από α) το Καταστατικό, β) τις κατευθυντήριες γραμμές που θέτει το Δ.Σ. και γ) τις διαστάσεις στρατηγικής του Ταμείου. Ο Συντονιστής Τομεάρχης έχει εξίσου τους ίδιους βασικούς στόχους και καθήκοντα με τον Διευθυντή του ταμείου. Οι υπάλληλοι του ταμείου αναφέρονται σε αυτόν, ενώ αυτός αναφέρεται στο Διευθυντή. Οι αρμοδιότητές του αποτελούν μέρος των αρμοδιοτήτων του Διευθυντή και αναθέτονται σε αυτόν με απόφαση του Δ.Σ.. Τέλος συνεργάζεται κυρίως 1. με το Διοικητικό Συμβούλιο, 2. με το Διευθυντή, 3. με τους Τομεάρχες, 4. με όλες τις οργανωτικές μονάδες του Ταμείου, 5. με εσωτερικούς και εξωτερικούς ελεγκτές, 6. με Δημόσιες Υπηρεσίες και Οργανισμούς34. Οι υπεύθυνοι των τομέων και των οργανωτικών μονάδων πρόίστανται, συντονίζουν και ελέγχουν τις εργασίες και τις δραστηριότητες των τομέων και των οργανωτικών μονάδων αντίστοιχα, στο πλαίσιο δράσης που ορίζεται από τον κανονισμό περίθαλψης του ταμείου, το τιμολόγιο περίθαλψης και τις κατευθυντήριες γραμμές τις οποίες θέτει ο συντονιστής τομεάρχης. Τα πειθαρχικά και υπηρεσιακά συμβούλια συγκαλούνται κυρίως μεταξύ του Δ.Σ., του Διευθυντή, του Συντονιστή τομεάρχη και του αρχίατρου του ταμείου για να ληφθούν αποφάσεις σε θέματα περίθαλψης που αφορούν τους ασφαλισμένους του ταμείου. Τόσο οι υγειονομικές επιτροπές όσο και οι υπηρεσιακές επιτροπές δαπανών γνωμοδοτούν για θέματα δαπανών περίθαλψης. Η σύσταση και η λειτουργία της υγειονομικής επιτροπής απαρτίζεται από τον Τομεάρχη των υγειονομικών υπηρεσιών, ο οποίος προεδρεύει, και δύο ακόμα γιατρούς. Οι υπηρεσιακές επιτροπές αποφασίζουν στα πλαίσια του κανονισμού περίθαλψης, του τιμολογίου και των αποφάσεων του Δ.Σ. και συγκροτούνται από το διευθυντή ή τον συντονιστή τομεάρχη, τον τομεάρχη συναλλαγών και τον υπεύθυνο της αντίστοιχης οργανωτικής μονάδας των θεμάτων μου εξετάζονται κάθε φορά Κανονισμός Εσωτερικής Λειτουργίας, ο.π., σελ ο.π., σελ

40 Οι υπηρεσίες του Ταμείου είναι οι εξής: Α) Επιτελικές Υπηρεσία Νομική Υπηρεσία Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου Β) Υπηρεσίες Κορυού Τομέας Υγειονομικών Υπηρεσιών Τομέας Συναλλαγών Γ) Υποστηρικτικές Υπηρεσίες Τομέας Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών Τομέας Πληροφορικής Τεχνική Υπηρεσία Γραμματεία Δ.Σ. και Διευθυντή. Την νομική υπηρεσία του ταμείου απαρτίζουν οι δικηγόροι του ταμείου, που είναι και υπεύθυνοι, και ένας διοικητικός υπάλληλος ως βοηθός τους. Αποστολή της νομικής υπηρεσίας είναι η πάση φύσεως νομική υποστήριξη του ταμείου. Ενώ το πλαίσιο λειτουργίας της υπηρεσίας ορίζεται από το καταστατικό, τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του ταμείου σε συνδυασμό πάντοτε με τον κώδικα περί δικηγόρων και τον νόμο γενικότερα. Το κύριο έργο της Υπηρεσίας Ελέγχου είναι ο έλεγχος της πιστής τήρησης των διαδικασιών του ταμείου, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική λειτουργία του τελευταίου σε όλο το εύρος των εργασιών του. Το πλαίσιο δράσης της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου ορίζεται από το πλάνο οργάνωσης και διαδικασιών το οποίο καλούνται να υλοποιήσουν οι οργανωτικές μονάδες του Ταμείου υπό την καθοδήγηση του Δ.Σ. και του Διευθυντή36. Εικόνα 4: Ο χώρος αναμονής και το Ιατρείο του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. 36 Κανονισμός Εσωτερικής Λειτουργίας, ο.π., σελ

41 Στον τομέα των υγειονομικών υπηρεσιών υπάγονται: Τα διάφορα ιατρεία του ταμείου όπως το δερματολογικό, το γυναικολογικό, το οφθαλμολογικό, τα οδοντιατρεία κ.α. Το εργαστήριο Ιατρικής Βιοπαθολογίας. Το Ακτινολογικό Εργαστήριο. Το Νοσηλευτικό Προσωπικό. Το Παραϊατρικό Προσωπικό. Το Φυσιοθεραπευτήριο. Η κοινωνική Υπηρεσία. Το Γυμναστήριο. Η Υπηρεσία Προληπτικής Ιατρικής. Στον τομέα των Υγειονομικών Υπηρεσιών πρόίσταται ο Τομεάρχης Υγειονομικών Υπηρεσιών, απασχολούμενος με πλήρες ωράριο. Έχει ως βασικό στόχο να κατευθύνει, να ελέγχει και να συντονίζει τις εργασίες και δραστηριότητες του Τομέα Υπηρεσιών. Τα πλαίσιο δράσης του ορίζεται από τις κατευθυντήριες γραμμές που θέτει το Διοικητικό Συμβούλιο και υλοποιεί ο Διευθυντής, τη δεοντολογία, τις αρχές και τα πρότυπα που διέπουν τη παροχή υπηρεσιών υγείας37. Στον τομέα των συναλλαγών υπάγονται η οργανωτική μονάδα συναλλαγών και η οργανωτική μονάδα διαχείρισης επιδομάτων και ελέγχου δαπανών. Στον τομέα των συναλλαγών πρόίσταται ο τομεάρχης συναλλαγών που έχει ως βασικό στόχο να κατευθύνει, να ελέγχει και να συντονίζει τις εργασίες και δραστηριότητες του τομέα συναλλαγών, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική, του ταμείου λειτουργία των εργασιών του, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν την κάθε μορφής ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη. Το πλαίσιο δράσης του ορίζεται από τις κατευθυντήριες γραμμές που θέτει το Δ.Σ. και υλοποιεί ο Διευθυντής Κανονισμός Εσωτερικής Λειτουργίας, ο.π., σελ ο.π., σελ

42 Εικόνα 5: Ο τομέας συναλλαγών του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. Στον τομέα διοικητικών και οικονομικών υπηρεσιών επιτελούνται οι οικονομικές λειτουργίες του ταμείου και οι λειτουργίες της διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού, της μισθοδοσίας, των προμηθειών και της διοικητικής μέριμνας. Επίσης στον τομέα επιτελείται η λειτουργία της παρακολούθησης και διαχείρισης του μητρώου, των εισφορών και των οφειλών των μελών του ΤΥΠΑΤΕ Στον τομέα υπάγονται οι Οργανωτικές Μονάδες Λογιστηρίου, Διαχείρισης Ανθρωπίνου Δυναμικού, Μισθοδοσίας, Μητρώου και Παρακολούθησης των Εισφορών, Προμηθειών και Διοικητικής Μέριμνας. Στον τομέα αυτό, πρόίσταται Τομεάρχης που έχει ως βασικό στόχο να κατευθύνει, να ελέγχει και να συντονίζει τις οικονομικές εργασίες και δραστηριότητες του Τομέα καθώς και τη διαμόρφωση και υλοποίηση συστημάτων διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού και το συντονισμό, την παρακολούθηση και τον έλεγχο των σχετικών με τα συστήματα αυτά εργασιών και δραστηριοτήτων39. Στην τεχνική υπηρεσία, πρόίσταται ένας υπεύθυνος και έχει ως βασικό στόχο να παρέχει τεχνική υποστήριξη στις υπηρεσίες του ταμείου, προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή εκτέλεση των εργασιών του και η καλή συντήρηση των υποδομών και των κτιρίων ιδιοκτησίας του ταμείου. Στον τομέα πληροφορικής, όπου πρόίσταται Τομεάρχης, επιτελείται η λειτουργία ανάπτυξης και συντήρησης εφαρμογών καθώς και η παροχή της τεχνικής υποστήριξης προς όλους τους τομείς. Ο Τομεάρχης Πληροφορικής έχει ως βασικό στόχο να κατευθύνει, να ελέγχει και να συντονίζει τις εργασίες και δραστηριότητες, οι οποίες περιλαμβάνουν την ανάπτυξη και υποστήριξη των μηχανογραφικών εφαρμογών, την παροχή τεχνικής υποστήριξης, την επιλογή έτοιμου λογισμικού της αγοράς και την εκπαίδευση των χρηστών σε 39 Κανονισμός Εσωτερικής Λειτουργίας, ο.π., σελ

43 όλες τις Οργανωτικές Μονάδες του Ταμείου. Ωστόσο, η αποστολή τόσο της γραμματείας του Δ.Σ. όσο και του διευθυντή είναι να υποστηρίζει το Δ.Σ. και το διευθυντή αντίστοιχα του ταμείου στην αποτελεσματική εκτέλεση του έργου τους και των καθηκόντων τους ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Σε κάθε Οργανισμό εκτός από την καλή υλικοτεχνική δομή του, που αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο για την σωστή λειτουργία του, ένα εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι και το ανθρώπινο δυναμικό του. Οι εργαζόμενοι στο ΤΥΠΑΤΕ χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Α) Στο Διοικητικό Προσωπικό, το οποίο διακρίνεται σε κύριο, όπου ανήκουν οι υπάλληλοι που εκτελούν υπηρεσία επιτελική, υποστηρικτική, κορμού και σε βοηθητικό, όπου ανήκουν τεχνίτες, αποθηκάριοι, κλητήρες, φύλακες, καθαρίστριες, γυμνάστριες κ.λπ. Β) Στο Υγειονομικό Προσωπικό, το οποίο διακρίνεται σε ιατρικό, όπου ανήκουν οι γιατροί και οι οδοντίατροι και σε παραϊατρικό - νοσηλευτικό που ανήκουν οι χειριστές διαγνωστικών μηχανημάτων, οι παρασκευαστές, οι νοσηλευτές, οι φυσιοθεραπευτές κ.λπ. Το σύνολο και των δύο κατηγοριών αποτελούν το μόνιμο προσωπικό του ΤΥΠΑΤΕ ενώ το προσωρινό προσωπικό του είναι οι ασκούμενοι σπουδαστές ΤΕΙ και ΟΑΕΔ που κατά καιρούς απασχολούνται σε αυτό. Η πρόσληψη προσωπικού γίνεται μετά από αξιολόγηση των ενδιαφερομένων και επιλογή, για την κατηγορία και, όταν απαιτείται, για την θέση για την οποία έχει γίνει η προκήρυξη, σύμφωνα με τις ειδικότερες διατάξεις του Κανονισμού εσωτερικής λειτουργίας του ταμείου και τις εκάστοτε αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου. Το προσωπικό και στις δύο κατηγορίες μπορεί να προσλαμβάνεται με σύμβαση είτε αορίστου είτε ορισμένου χρόνου. 40 Κανονισμός Εσωτερικής Λειτουργίας, ο.π., σελ

44 3.6.1 Ποσοτική Ανάλυση Προσωπικού Στον παρακάτω πίνακα γίνεται προσπάθεια καταγραφής και απεικόνισης τόσο των δύο κατηγοριών προσωπικού του ΤΥΠΑΤΕ όσο και των υποκατηγοριών τους για το έτος ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Πίνακας του συνολικού αριθμού εργαζομένων του προσωπικού του ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε ανά κατηγορία ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ % ΠΟΣΟΣΤΟ Διοικητικό προσωπικό 55 42,9 Ιατρικό προσωπικό 33 25,8 Παραϊατρικό προσωπικό Νοσηλευτικό προσωπικό 9 7 Προσωπικό καθαριότητας 8 6,2 Κλητήρες 3 2,3 Γ υμνάστριες 2 1,56 Νομική Υπηρεσία 2 1,56 Τεχνική Υπηρεσία 2 1,56 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα - Επεξεργασία στοιχείων του Ημερησίου Δελτίου Κίνησης Προσωπικού του ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε. έτους

45 ΣΧΟΛΙΑ: Παρατηρώντας τον παραπάνω πίνακα μπορεί να διαπιστωθεί ότι η πλειοψηφία των εργαζομένων σε ποσοστό (-43%) είναι το διοικητικό προσωπικό και ακολουθεί το ιατρικό με ποσοστό (-26%). Αξίζει να παρατηρηθεί ότι μόλις το 19% του συνόλου των εργαζομένων αντιπροσωπεύει το νοσηλευτικό-παραϊατρικό προσωπικό για τον λόγο ότι το ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε προσφέρει πρωτοβάθμια φροντίδα στα ιατρεία του. Ενώ με το ίδιο ποσοστό μόλις του (-1,6%) είναι οι κατηγορίες της Νομικής Υπηρεσίας, της Τεχνικής και οι Γυμνάστριες. ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Πίνακας του συνολικού αριθμού Ιατρών του ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε ανά ειδικότητα ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ ΙΑΤΡΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΙΑΤΡΩΝ % ΠΟΣΟΣΤΟ Παθολόγοι 7 21,2 Οδοντίατροι 4 12,1 Μικροβιολόγοι 3 9,4 Οφθαλμίατροι 2 6,1 Βιοχημικοί 2 6,1 Ενδοκρινολόγοι 1 6,1 Καρδιολόγοι 1 3 Ορθοδοντικοί 1 3 Δερματολόγοι 1 3 Ω.Ρ.Λ 1 3 Γυναικολόγοι 1 3 Νευρολόγοι 1 3 Ψυχίατροι 1 3 Γ αστρεντερολόγοι 1 3 Μαστολόγοι-Χειρούργοι 1 3 Ακτινολόγοι 1 3 Αγγειοχειρούργοι-χειρούργοι 1 3 Ουρολόγοι 1 3 Ορθοπεδικοί 1 3 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα - Επεξεργασία στοιχείων του Ημερησίου Δελτίου Κίνησης Προσωπικού του Τ Υ.Π.Α.Τ.Ε. έτους

46 ΣΧΟΛΙΑ: Παρατηρώντας τον πίνακα και αντίστοιχα το ραβδόγραμμα, γίνεται φανερό ότι στο Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε η πλειοψηφία των ιατρών είναι παθολόγοι, με ποσοστό του (21,2%). Ακολουθούν οι οδοντίατροι, με ποσοστό της τάξεως του (12,1%), οι μικροβιολόγοι με ποσοστό του (9,4%), οι οφθαλμίατροι, οι βιοχημικό, οι ενδοκρινολόγοι με ποσοστό (6,1%) και ακολουθούν όλες οι υπόλοιπες ειδικότητες με ποσοστό μόλις (3%) Ποιοτική Ανάλυση Προσωπικού Η αποτελεσματικότητα κάθε συστήματος, και στην προκειμένη περίπτωση κάθε ασφαλιστικού φορέα όπως είναι το Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. εξαρτάται κατά πολύ από την χρησιμοποίηση άρτια εκπαιδευμένου ανθρώπινου δυναμικού με ορθολογική αναλογία και στις κατάλληλες θέσεις. Στο σημείο αυτό, θα επιχειρηθεί ξεχωριστά η ποιοτική ανάλυση του διοικητικού, ιατρικού, παραϊατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. και το επίπεδο εκπαίδευσής τους ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσο είναι αποτελεσματικό και αποδοτικό το παραγόμενο έργο. Έπειτα θα παραταθεί ένας πίνακας με το σύνολο των εργαζομένων και του επιπέδου εκπαίδευσής τους. 38

47 Στον παρακάτω πίνακα γίνεται ποιοτική ανάλυση για το διοικητικό προσωπικό και του επίπεδο εκπαίδευσής του. ΠΙΝΑΚΑΣ 3: Εκπαίδευση του Διοικητικού Προσωπικού του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ % ΠΟΣΟΣΤΟ ΔΕ 29 52,7 ΤΕ 12 21,8 ΠΕ 13 23,6 ΜΤ 1 1,8 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα % ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧΟΛΙΑ:Όπως φαίνεται τόσο από τον πίνακα όσο και από το ραβδόγραμμα, πάνω από τους μισούς εργαζομένους στο Διοικητικό Προσωπικό του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. είναι απόφοιτοι της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με ποσοστό (-53%). Ακολουθεί ένα μικρότερο ποσοστό της τάξεως του (-24%) που είναι απόφοιτοι της Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, ένα ποσοστό (-22%) απόφοιτοι Τεχνολογικής Εκπαίδευσης και μόλις το ποσοστό της τάξεως (-2%) έχει κάποιο Μεταπτυχιακό Τίτλο. 39

48 Στον παρακάτω πίνακα γίνεται εξίσου, ποιοτική ανάλυση και για το Ιατρικό Προσωπικό του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. και του επιπέδου εκπαίδευσής του. ΠΙΝΑΚΑΣ 4: Εκπαίδευση του Ιατρικού Προσωπικού του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΙΑΤΡΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ / ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΕ 21 63,6 ΜΤ 12 36,4 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα %ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΣΧΟΛΙΑ: Όπως φαίνεται τόσο από τον πίνακα όσο και από το ραβδόγραμμα το ιατρικό προσωπικό με ποσοστό της τάξεως του (~64%) είναι απλά απόφοιτοι Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης. Ενώ μόλις το ποσοστό (~36,5%) του Ιατρικού Προσωπικού έχει και κάποιο Μεταπτυχιακό Τίτλο. 40

49 Στον παρακάτω πίνακα γίνεται ποιοτική ανάλυση και για το παραϊατρικό προσωπικό του ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε. και του επιπέδου εκπαίδευσής του. ΠΙΝΑΚΑΣ 5: Εκπαίδευση του Παραϊατρικού Προσωπικού του ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΑΡΑΪΑΤΡΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ %ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΕ 13 92,8 ΠΕ 1 7,2 ΜΤ 0 0 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα %ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΡΑΪΑΤΡΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΣΧΟΛΙΑ: Όπως γίνεται εμφανές τόσο από τον πίνακα όσο και από το ραβδόγραμμα, η πλειοψηφία του παραϊατρικού προσωπικού σε ποσοστό της τάξεως του (~93%) είναι απόφοιτοι Τεχνολογικής Εκπαίδευσης ενώ μόλις το (7,2%) είναι απόφοιτοι Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης. Τέλος, σε αυτή την κατηγορία εργαζομένων δεν έχει κανένας Μεταπτυχιακό Τίτλο. 41

50 Στον παρακάτω πίνακα γίνεται ποιοτική ανάλυση και ως προς το νοσηλευτικό προσωπικό του Ταμείου και το επίπεδο εκπαίδευσής του. ΠΙΝΑΚΑΣ 6: Εκπαίδευση του Νοσηλευτικού Προσωπικού του ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ % ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΕ ΠΕ 0 0 ΜΤ 0 0 Σύνολο 9 0 ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα %ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΝΟΣ. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΕ ΠΕ ΜΤ ΣΧΟΛΙΑ: Το 100% του συνόλου των εργαζομένων του Ταμείου στην κατηγορία του Νοσηλευτικού Προσωπικού, όπως γίνεται και εμφανές, είναι απόφοιτοι Τεχνολογικής Εκπαίδευσης και μάλιστα κανένας εργαζόμενος από αυτή την κατηγορία δεν έχει κάποιο Μεταπτυχιακό Τίτλο. 42

51 Παρακάτω παρουσιάζεται ο πίνακας του συνόλου των εργαζομένων του Ταμείου με την αντίστοιχη εκπαίδευση ανά κατηγορία. ΠΙΝΑΚΑΣ 7: Εκπαίδευση ανά κατηγορία του συνόλου των εργαζομένων του ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Δ.Ε % ΣΥΝΟΛΟΥ Δ.Ε Τ.Ε % ΣΥΝΟΛΟΥ Τ.Ε Π.Ε % ΣΥΝΟΛΟΥ Π.Ε ΜΤ % ΣΥΝΟΛΟΥ ΜΤ Διοικητικό προσωπικό 29 70, , ,5 1 7,7 Ιατρικό προσωπικό , ,3 Παραϊατρικό προσωπικό ,2 1 2,5 - _ Νοσηλευτικό προσωπικό , Προσωπικό καθαριότητας 8 19,5 - Κλητήρες 3 7,3 - _ Γ υμνάστριες Νομική Υπηρεσία _ Τεχνική Υπηρεσία 1 2, ,5 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα % ΣΥΝΟΛΟΥ Δ.Ε % ΣΥΝΟΛΟΥ Τ.Ε % ΣΥΝΟΛΟΥ Π.Ε %ΣΥΝΟΛΟΥ Μ.Τ ΣΧΟΛΙΑ: Γίνεται φανερό ότι η πλειοψηφία των εργαζομένων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ανήκει στην κατηγορία του Διοικητικού Προσωπικού με ποσοστό 43

52 της τάξεως του (-71%). Ενώ όπως ήταν αναμενόμενο το μεγαλύτερο ποσοστό της τάξεως του (-53%) στην Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση αντιπροσωπεύει το Ιατρικό Προσωπικό. Όσο για την Τεχνολογική Εκπαίδευση ένα μεγάλο ποσοστό του (38,2%) αντιπροσωπεύει την κατηγορία του Παραϊατρικού Προσωπικού. Ακολουθούν με ποσοστά (35,2%) και (26,5%) το Διοικητικό και Νοσηλευτικό προσωπικό αντίστοιχα. Ωστόσο η πλειοψηφία των εργαζομένων που είναι κάτοχοι Μεταπτυχιακού Τίτλου είναι Ιατροί με ποσοστό (-93%). Οι υπόλοιπες κατηγορίες του προσωπικού του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. δεν παρουσιάζουν εκπλήξεις στο επίπεδο εκπαίδευσής τους ανάλογα με την θέση εργασίας που καλύπτουν. 44

53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. ΤΩΝ ΔΥΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΕΤΩΝ Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται μια προσπάθεια καταγραφής της οικονομικής κατάστασης του Ταμείου Υγείας του Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδος των τελευταίων ετών ( ). Η προσπάθεια αυτή επικεντρώνεται κυρίως στην καταγραφή της πληθυσμιακής κατανομής, των εσόδων και των εξόδων του Ταμείου των δύο τελευταίων ετών. Συγκεκριμένα, αναλύεται ο συνολικός αριθμός των ασφαλισμένων σε έμμεσα και άμεσα μέλη και γίνεται η διάκριση των άμεσων μελών σε εν ενεργεία και συνταξιούχους. Επίσης γίνεται καταγραφή των εσόδων του Ταμείου και από ποιες πηγές αυτά προέρχονται και με ποια αναλογία, καθώς και των εξόδων, πως αυτά κατανέμονται και εξίσου με ποια αναλογία ανάλογα και το είδος της δαπάνης. Τέλος γίνεται μια σύγκριση μεταξύ των εσόδων και των εξόδων του Ταμείου που αφορά τα τελευταία έτη, και παράλληλα διαπιστώνεται η παρούσα οικονομική του κατάσταση ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΤΗ Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζεται το σύνολο των ασφαλισμένων στο Ταμείο και η διάκριση τους σε έμμεσα και άμεσα μέλη. ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Πίνακας του συνόλου των ασφαλισμένων, άμεσων-έμμεσων του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε κατά τα έτη (χιλ. ευρώ) % ΣΥΝΟΛΟΥ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΕΤΟΣ ΑΜΕΣΟΙ ΑΣΦ/ΝΩΝ ΕΜΜΕΣΟΙ ΑΣΦ/ΝΩΝ ΣΥΝΟΛΟ , , , , , , ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα και επεξεργασία των στοιχείων από τους Ετήσιους Απολογισμούς Γ.Σ. του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε των ετών

54 ΣΧΟΛΙΑ: Όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε τόσο από τον πίνακα όσο και από το ραβδόγραμμα η πλειοψηφία των ασφαλισμένων σε ποσοστό της τάξεως του (-60%) κατά μέσο όρο σε όλα τα έτη, αντιπροσωπεύει τα έμμεσα μέλη, ενώ μόλις (-40%) αποτελεί το ποσοστό για τα άμεσα μέλη στο σύνολο των ασφαλισμένων. Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι το έτος 2004 το σύνολο των ασφαλισμένων έχει μειωθεί σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη που ο πληθυσμός του Ταμείου παρέμενε σταθερός. Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζεται η σχέση μεταξύ των εν ενεργεία- συνταξιούχων των άμεσων μελών του Ταμείου. ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Πίνακας για την σχέση εν ενεργεία-συνταξιούχων των αμέσων μελών του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε κατά τα έτη (χιλ. ευρώ) ΕΤΟΣ ΑΜΕΣΟΙ ΕΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΑΝΑΛΟΓΙΑ , , ,29 ΠΗΓΗ: Ετήσιοι Απολογισμοί Γ.Σ. του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε των ετών ΣΧΟΛΙΑ: Όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε από τον παραπάνω πίνακα οι εν ενεργεία ασφαλισμένοι, δηλαδή αυτοί που εργάζονται ακόμα σε κάποιο κατάστημα της Α.Τ.Ε. έχουν μειωθεί το έτος 2004 αισθητά σε σχέση με τα 46

55 προηγούμενα ενώ ο αριθμός των συνταξιούχων το ίδιο έτος παραμένει σταθερός. Αυτό το γεγονός προκαλεί και την μείωση στην αναλογία μεταξύ των εν ενεργεία-συνταξιούχων ασφαλισμένων του Ταμείου. Όσον αφορά από οικονομικής άποψης, η μείωση της παραπάνω αναλογίας σημαίνει μείωση ενός μέρους της εργοδοτικής εισφοράς για τους εν ενεργεία-υπαλλήλους που αποτελεί και το μεγαλύτερο ποσό από τις εισφορές στο Ταμείο, για τα έσοδά του όπως θα δούμε και παρακάτω, εφόσον μειώνεται ο αριθμός των εργαζομένων. Ενώ ταυτόχρονα έχουμε την σταθεροποίηση των δαπανών, κυρίως για την περίθαλψη, με τάση ανόδου λόγω της σταθεροποίησης του αριθμού των συνταξιούχων και της πιθανότητας πρόκλησης περισσοτέρων ασθενειών σε αυτούς Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΤΗ Τα έσοδα του Ταμείου Υγείας του Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδος προέρχονται κατά βάση από διάφορες εισφορές και διάφορα ενοίκια. Στο σημείο αυτό, θα γίνει μια προσπάθεια καταγραφής των εσόδων του Ταμείου κατά τα τελευταία έτη. Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζονται οι διάφορες εισφορές που λαμβάνονται από το Ταμείο. ΠΙΝΑΚΑΣ 3: Πίνακας για τα έσοδα από Εισφορές του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε κατά τα έτη (χιλ. ευρώ) %ΣΥΝΟΛΟ %ΣΥΝΟΛΟ %ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΦΟΡΕΣ 2002 ΕΙΣΦ ΕΙΣΦ ΕΙΣΦ.2004 Υπαλλήλων , , ,6 Συνταξιούχων , ,9 Πρόσθετων αποζημιώσεων 136 0, , ,6 Εργοδότου για υπαλλήλους , , ,98 Εργοδότου για συνταξιούχους(αρθρ. 127) , , ,7 Εργοδότου για πρόσθετη αποζημίωση 25 0, , ,13 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα και επεξεργασία των στοιχείων από τους Ετήσιους Απολογισμούς Γ.Σ. του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε των ετών

56 ΣΧΟΛΙΑ: Το μεγαλύτερο ποσοστό, όπως φαίνεται τόσο από τον πίνακα όσο και από το ραβδόγραμμα, που είναι της τάξεως του (-40%) κατά μέσο όρο σε όλα τα έτη, αντιπροσωπεύει τις εργοδοτικές εισφορές για υπαλλήλους. Ακολουθούν οι εργοδοτικές εισφορές για συνταξιούχους (αρθ.127), που αφορά και συνταξιούχους πάνω από 65 ετών, με ποσοστό (-25%) κατά μέσο όρο για όλα τα έτη ενώ σημαντικό κομμάτι των εισφορών αποτελούν και οι εισφορές των υπαλλήλων με ποσοστό κατά μέσο όρο (-23,5%). Ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά οι υπόλοιπες εισφορές. Τέλος όπως φαίνεται δεν παρουσιάζονται μεγάλες αποκλίσεις σε όλες τις κατηγορίες εισφορών και στα τρία έτη, παρά μόνο μια μικρή αύξηση των συνολικών εισφορών το έτος ενοίκια. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα έσοδα του Ταμείου από ΠΙΝΑΚΑΣ 4: Πίνακας για τα έσοδα από ενοίκια του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε κατά τα έτη (χιλ. ευρώ) ΕΤΟΣ ΕΝΟΙΚΙΑ ΠΗΓΗ: Ετήσιοι Απολογισμοί Γ.Σ. του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε των ετών

57 ΣΧΟΛΙΑ: Παρατηρώντας τον παραπάνω πίνακα μπορούμε να διαπιστώσουμε μια μικρή αύξηση των ενοικίων τα τελευταία έτη, αλλά όχι όμως σε τόσο μεγάλο βαθμό για να επηρεάσει τα συνολικά έσοδα. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα έσοδα του Ταμείου στο σύνολο τους. ΠΙΝΑΚΑΣ 5: Πίνακας για τα συνολικά έσοδα (εισφορές και ενοίκια) κατά τα έτη (χιλ. ευρώ) ΕΤΟΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ % ΣΥΝΟΛΟΥ ΕΝΟΙΚΙΑ % ΣΥΝΟΛΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΟΔΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ,9 20 0, , , , , ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα και επεξεργασία των στοιχείων από τους Ετήσιους Απολογισμούς Γ.Σ. του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε των ετών % ΣΥΝΟΛΟΥ ΕΣΟΔΩΝ % ΣΥΝΟΛΟΥ ΕΣΟΔΩΝ ΣΧΟΛΙΑ: Στον παραπάνω πίνακα διαπιστώνεται πλέον αυτό που ειπώθηκε και προηγούμενα, ότι τα έσοδα από τα ενοίκια επηρεάζουν στο ελάχιστο τα συνολικά έσοδα, με ποσοστό μόλις (-0,1%). Εν αντιθέσει με τις εισφορές που όπως φαίνεται αποτελούν το (-100%) των εσόδων του Ταμείου και στα τρία έτη. 49

58 4.3. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΞΟΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΤΗ Τα έξοδα του Ταμείου Υγείας Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος κατανέμονται σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες: Α) στις δαπάνες για την περίθαλψη των ασφαλισμένων, Β) στις δαπάνες για την λειτουργία των Ιατρείων του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε και Γ) στις δαπάνες για την λειτουργία του διοικητικού προσωπικού του Ταμείου. Στο σημείο αυτό, θα γίνει προσπάθεια να καταγραφούν και τα έξοδα του Ταμείου ανάλογα με το είδος της δαπάνης, αλλά και μια επιμέρους διάκριση στις δαπάνες περίθαλψης των ασφαλισμένων. Α) Δαπάνες για Περίθαλψη των Ασφαλισμένων Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται στο σύνολό τους οι διάφορες κατηγορίες δαπανών για την περίθαλψη των ασφαλισμένων. ΠΙΝΑΚΑΣ 6: Πίνακας για τις δαπάνες περίθαλψης των ασφαλισμένων κατά τα Περίθαλψη έτη (χιλ. ευρώ) ασφαλισμένων 2002 % ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΠΕΡ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΠΕΡ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΠΕΡ Αμοιβές γιατρών κατά περίπτωση , , ,3 Αμοιβές εργαστηρίων , , ,7 Οδοντιατρικές θεραπείες , ,3 Φάρμακα , , ,36 Νοσοκομειακή περίθαλψη ,2 Αιμοδοσία 1 0,1 1 0,1 0,6 0,02 Προληπτική ιατρική 84 0,4 27 0,1 13 0,06 Πρόσθετη περίθαλψη ,2 Επιδόματα ασθένειας, λουτροθεραπείας, κηδείας 405 2, , ,3 Επιδόματα τοκετού,μητρότητας 47 0,2 61 0,4 66 0,3 Επιδόματα παιδ. μέριμνας 56 0, ,9 75 0,3 Βρεφονηπιακό επίδομα 177 0, ,9 Επιδόματα πολυτέκνων 10 0,4 15 0,3 13 0,06 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα και επεξεργασία των στοιχείων από τους Ετήσιους Απολογισμούς Γ.Σ. του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε των ετών

59 ΣΧΟΛΙΑ: Το μεγαλύτερο ποσοστό της τάξεως του (-32%) κατά μέσο όρο και για τα τρία έτη, αντιπροσωπεύει τις δαπάνες για φαρμακευτική περίθαλψη. Ακολουθεί με ποσοστό της τάξεως του (-28%) κατά μέσο όρο για όλα τα έτη οι δαπάνες για νοσοκομειακή περίθαλψη. Ενώ μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι και στα δύο είδη δαπανών το 2004 υπήρχε αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Ένα εξίσου σημαντικό ποσοστό δαπανών για περίθαλψη είναι αυτό των δαπανών για αμοιβές γιατρών κατά περίπτωση που φτάνει το (-14,5%) κατά μέσο όρο. Παρατηρούμε όμως ότι οι δαπάνες αυτές για το 2004 έχουν μειωθεί κατά ένα μικρό ποσοστό. Ενώ με μικρότερα ποσοστά είναι αυτά των δαπανών για αμοιβές εργαστηρίων και οδοντιατρικές θεραπείες μόλις με ποσοστό (-8,6%) και (-8%) αντίστοιχα. Τέλος ακολουθούν με πολύ μικρότερα ποσοστά και τα επιδόματα που παρέχονται στους ασφαλισμένους. Παρακάτω παρουσιάζονται με εκτενή ανάλυση οι τρεις κατηγορίες δαπανών περίθαλψης, 1) νοσοκομειακή, 2) φαρμακευτική και 3) οι αμοιβές ιατρών κατά περίπτωση οι οποίες είναι αυτές που αυξάνουν κατά πολύ τα έξοδα του Ταμείου και είναι ζημιογόνες ως προς αυτό. 51

60 1) Δαπάνες για Νοσοκομειακή Περίθαλψη Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι δαπάνες για νοσοκομειακή περίθαλψη κατά είδος Υπηρεσίας. ΠΙΝΑΚΑΣ 7: Πίνακας για δαπάνες για νοσοκομειακή περίθαλψη κατά είδος ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΑΠΑΝΗΣ 2002 Υπηρεσίας κατά τα έτη (χιλ. ευρώ) %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΝΟΣ.ΠΕΡ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΝΟΣ.ΠΕΡ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΝΟΣ.ΠΕΡ Νοσήλεια σε ιδιωτικές κλινικές , , ,7 Νοσήλεια σε δημόσια νοσοκομεία , ,3 Νοσήλεια στο εξωτερικό 136 2, , Αποκλειστική νοσοκόμα 94 1, ,2 97 1,5 Εξοδα μετακίνησης ασθενών 73 1, ,6 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα και Επεξεργασία των Στοιχείων από τα Οριστικά Ισοζύγια Τριτοβάθμιων Γεν. Λογιστικής του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε των ετών ΣΧΟΛΙΑ: Πάνω από τις μισές δαπάνες στην νοσοκομειακή περίθαλψη πραγματοποιούνται από την νοσηλεία των ασφαλισμένων σε ιδιωτικές κλινικές που αγγίζουν κατά μέσο όρο το ποσοστό (-55%) και για τα τρία έτη. 52

61 Αξιοσημείωτο είναι βέβαια ότι για το 2004 πραγματοποιήθηκε αύξηση κατά ευρώ σε σύγκριση με το έτος Ένα εξίσου σημαντικό ποσοστό της τάξεως του (-37%) κατά μέσο όρο και για τα τρία έτη αντιπροσωπεύει την νοσηλεία των ασφαλισμένων στα δημόσια νοσοκομεία. Ακολουθούν οι υπόλοιπες κατηγορίες, όπως νοσήλεια στο εξωτερικό, αποκλειστική νοσοκόμα και έξοδα για μετακίνηση ασθενών σε αρκετά μικρότερα ποσοστά. Τέλος θα ήταν παράλειψη εάν δε σημειώναμε το γεγονός ότι οι δαπάνες για νοσοκομειακή περίθαλψη αυξήθηκαν συνολικά κατά ευρώ κατά το έτος 2004 σε σύγκριση με το έτος ) Δαπάνες για Φαρμακευτική Περίθαλψη Στον παρακάτω πίνακα γίνεται ανάλυση της φαρμακευτικής περίθαλψης κατά τα τελευταία έτη. ΠΙΝΑΚΑΣ 8: Πίνακας για δαπάνες για φαρμακευτική περίθαλψη κατά τα έτη (χιλ. ευρώ) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 2002 %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΦΑΡΜ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΦΑΡΜ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΦΑΡΜ. ΔΑΠΑΝΗΣ ΦΑΡΜΑΚΑ ΜΕ ΣΥΝΤΑΓΗ , , ,09 ΦΑΡΜΑΚΑ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΤΑΓΗ 267 4, , ,91 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα και Επεξεργασία των Στοιχείων από τα Οριστικά Ισοζύγια Τριτοβάθμιων Γεν. Λογιστικής του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε των ετών

62 ΣΧΟΛΙΑ: Όπως γίνεται φανερό τόσο από τον πίνακα όσο και από το ραβδόγραμμα, το μεγαλύτερο ποσοστό δαπανών στην φαρμακευτική περίθαλψη οφείλεται στα φάρμακα με συνταγή, που είναι της τάξεως του (-94%) κατά μέσο όρο και για τα τρία έτη και το υπόλοιπο ποσοστό μόλις (-6%) αντιπροσωπεύει τα φάρμακα χωρίς συνταγή. Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι για το έτος 2004 η φαρμακευτική περίθαλψη αυξήθηκε κατά ευρώ σε σύγκριση με το 2003 που θεωρείται αρκετά μεγάλο ποσό. 3) Δαπάνες για Αμοιβές Ιατρών κατά Περίπτωση Στον παρακάτω πίνακα απεικονίζονται οι αμοιβές των ιατρών κατά περίπτωση και ανάλογα με την ειδικότητά τους κατά τα τελευταία έτη. ΠΙΝΑΚΑΣ 9: Πίνακας για αμοιβές ιατρών κατά περίπτωση κατά τα έτη (χιλ. ευρώ) Αμοιβές ιατρών 2002 %ΣΥΝΟΛΟΥ ΑΜΟΙΒΩΝ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΑΜΟΙΒΩΝ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΑΜΟΙΒΩΝ 2004 Παθολογικά , , ,2 Οφθαλμολογικά , , ,5 Καρδιολογικά , , Παιδιατρικά 228 8, ,7 Γ υναικολογικά 193 7, , ,7 Δερματολογικά 185 6, , ,5 Νευρολογικά- Λογοθεραπεία 166 6, , ,4 Ω.τ.ρ/γικά , ,4 Ορθοπεδικά 97 3,5 98 3, ,8 Γαστρ/γικά 72 2,6 72 2,6 86 3,1 Φυματολογικά 60 2,2 69 2,5 65 2,2 Ουρολογικά 41 1,5 40 1,4 44 1,6 Χειρουργικά 33 1,2 29 1, ,9 Βελονισμός 16 0,9 15 0, ,6 Αγγειοχειρουργικά 8 0,6 3 0,1 8 0,3 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα και Επεξεργασία των Στοιχείων από τα Οριστικά Ισοζύγια Τριτοβάθμιων Γεν. Λογιστικής του ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε των ετών

63 ΣΧΟΛΙΑ: Παρατηρώντας τον πίνακα γίνεται αισθητό το γεγονός ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά των δαπανών για αμοιβές των ιατρών κατανέμεται στα παθολογικά, στα οφθαλμολογικά και στα καρδιολογικά με ποσοστά κατά μέσο όρο και για τα τρία έτη (-30%), (-14%), (-11,5%) αντίστοιχα. Ενώ ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά οι υπόλοιπες κατηγορίες. Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι το έτος 2004 υπήρχε αύξηση της τάξεως των ευρώ για αμοιβές ιατρών σε σύγκριση με το Β) Δαπάνες Λειτουργίας Ιατρείων Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε Στο σημείο αυτό, παρουσιάζονται οι δαπάνες που χρειάζονται για την λειτουργία των ιατρείων του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε που παρέχουν πρωτοβάθμια κυρίως φροντίδα στους ασφαλισμένους τους. Στον παρακάτω πίνακα λοιπόν, παρουσιάζονται αναλυτικά οι δαπάνες λειτουργίας των ιατρείων του Ταμείου. 55

64 ΠΙΝΑΚΑΣ 10: Πίνακας για δαπάνες λειτουργίας ιατρείων κατά τα έτη (χιλ. ευρώ) ΔΑΠΑΝΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ 2002 %ΣΥΝΟΛΟΥ ΙΑΤΡΕΙΩΝ ΔΑΠ.ΛΕΙΤ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΛΕΙΤ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΛΕΙΤ.2004 δαπάνες προσωπικού , , ,7 Αναλώσιμο Υγειονομικό Υλικό 228 9, , ,1 Λειτουργικά Έξοδα 125 5, , ,3 Εξοδα επισκευής& συντήρησης 20 0,7 20 0,8 19 0,8 Εξοδα λειτουργίας ιατρείων Πάτρας 30 1,6 38 1,5 30 1,1 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα και Επεξεργασία Στοιχείων από τους Ετήσιους Απολογισμούς Γ.Σ. του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε των ετών Εΰ] ππ % ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΛΒΤΟΥΡΓΙΑΣ 2002 /»ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΛΒΤΟΥΡΓΙΑΣ 2003 % ΣΥ ΝΟΛ ΟΥ ΔΑ Π.Λ ΕΠΌΥ ΡΓΙΑ Σ > # 4? ΣΧΟΛΙΑ: Είναι εμφανές παρατηρώντας τον πίνακα όσο και το ραβδόγραμμα ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της τάξεως του (-81,5%) κατά μέσο όρο και στα τρία έτη αντιπροσωπεύει τις δαπάνες για το προσωπικό, εννοώντας το Ιατρικό, το Νοσηλευτικό και το Παραϊατρικό. Ενώ ακολουθεί με πολύ μικρότερο 56

65 ποσοστό (-9,8%) κατά μέσο όρο που αφορά τις δαπάνες για το αναλώσιμο υγειονομικό υλικό. Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι για το έτος 2004 είχαμε αύξηση κατά ευρώ σε σύγκριση με το Γ) Δαπάνες Λειτουργίας του Διοικητικού Προσωπικού του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι δαπάνες λειτουργίας του διοικητιού προσωπικού και τα γενικότερα έξοδα διοίκησης. ΠΙΝΑΚΑΣ 11: Πίνακας για δαπάνες λειτουργίας του Διοικητικού Προσωπικού κατά τα έτη (χιλ. ευρώ) ΔΑΠΑΝΕΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ 2002 %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΔΙΟΙΚ.ΠΡ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΔΙΟΙΚ.ΠΡ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΔΙΟΙΚ.ΠΡ Δαπάνες Προσωπικού , , ,16 Δαπάνες Διοίκησης 19 0, , ,7 Τακτικές & λοιπές Συνελεύσεις 19 0, , ,3 Γ ενικά Έξοδα 172 8, , ,04 Λειτουργικά Έξοδα 7 0,3 4 0,2 8 0,3 Έξοδα επισκευής κτιρίων 29 1,4 53 2,4 59 2,5 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα και Επεξεργασία Στοιχείων από τους Ετήσιους Απολογισμούς Γ.Σ. του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε των ετών Η 10 0 Γ Β Τ % ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΔΙΟΙΚ.ΠΡΟΣ.2002 % ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΔΙΟΙΚ.ΠΡΟΣ.2003 %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΔΙΟΙΚ.ΠΡΟΣ.2004 & & &φ & & & <Φ.Φ 57

66 ΣΧΟΛΙΑ: Παρατηρώντας τον πίνακα μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της τάξεως του (-87%) κατά μέσο όρο και στα τρία έτη αντιπροσωπεύει τις δαπάνες για το διοικητικό προσωπικό εννοώντας προφανώς τις αμοιβές τους. Ενώ μόλις το ποσοστό του (-8,5%) των δαπανών κατανέμονται κατά μέσο όρο και στα τρία έτη για γενικότερα έξοδα διοίκησης και ακολουθούν με πολύ μικρότερα ποσοστά οι υπόλοιπες κατηγορίες δαπανών. Τέλος στις συνολικές δαπάνες παρατηρείται για το έτος 2004 μια μικρή αύξηση και στις συγκεκριμένες δαπάνες. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα συνολικά έξοδα του Ταμείου. ΠΙΝΑΚΑΣ 12: Πίνακας για τα συνολικά έξοδα κατά τα έτη (χιλ. ευρώ) ΕΤΟΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΠΕΡ ΔΑΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΕΙΑ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΙΑΤΡ ΔΑΠΑΝΕΣ ΓΙΑ ΔΙΟΙΚ. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ %ΣΥΝΟΛΟΥ ΔΑΠ.ΔΙΟΙΚ. ΣΥΝΟΛΟ ΔΑΠΑΝΩΝ , , , , , , , , , ΠΗΓΗ: Ιδια Έρευνα και Επεξεργασία Στοιχείων από τους Ετήσιους Απολογισμούς Γ.Σ. του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε των ετών ΣΧΟΛΙΑ: Είναι εμφανές παρατηρώντας τόσο τον πίνακα όσο και το ραβδόγραμμα ότι η πλειοψηφία των εξόδων του ταμείου κατανέμονται σε 58

67 δαπάνες για την περίθαλψη των ασφαλισμένων με ποσοστό κατά μέσο όρο και για τα τρία έτη (80%) και ακολουθούν με πολύ μικρότερα ποσοστά οι δαπάνες για την λειτουργία των ιατρείων και οι δαπάνες για την λειτουργία του διοικητικού προσωπικού. Ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι το έτος 2004 οι δαπάνες του Ταμείου έχουν αυξηθεί κατά ευρώ εν συγκρίσει με το έτος Αυτή η αύξηση οφείλεται κυρίως στις δαπάνες για περίθαλψη και λιγότερο στις άλλες κατηγορίες δαπανών ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΟΛΙΚΩΝ ΕΣΟΔΩΝ-ΕΞΟΔΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΤΗ Στο σημείο αυτό, γίνεται προσπάθεια καταγραφής των συνολικών εσόδων και εξόδων του Ταμείου κατά τα τελευταία έτη ώστε να διαπιστωθεί και η παρούσα κατάσταση του Ταμείου. Παράλληλα καταγράφονται και οι μεταβολές μεταξύ των εσόδων-εξόδων κατά τα τελευταία έτη. ΠΙΝΑΚΑΣ 13: Συγκριτικός πίνακας εσόδων-εξόδων κατά τα έτη (χιλ. ευρώ) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ %ΜΕΤΑΒΟΛΗ %ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 2002 ΐ Τ Εσοδα , , Έξοδα , , Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα και Επεξεργασία Στοιχείων από τους Ετήσιους Απολογισμούς Γ.Σ. του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε των ετών

68 ΣΧΟΛΙΑ: Παρατηρώντας τον πίνακα διαπιστώνουμε καταρχήν ότι και τα τρία έτη το Ταμείο είναι ελλειμματικό. Η αύξηση των εσόδων μεταξύ των ετών ήταν της τάξεως του (8,8%) ενώ των εξόδων μόλις του (-2,6%) και για αυτό και το έλλειμμα είναι μόλις ευρώ. Ενώ αντίθετα η αύξηση των εσόδων μεταξύ των ετών είναι μόλις (3,6%) και η αύξηση των εξόδων είναι περίπου 5 φορές μεγαλύτερη και είναι της τάξεως του (-16%) και για αυτό και το έλλειμμα έχει φθάσει στα ευρώ. Από τα παραπάνω οικονομικά στοιχεία του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε είναι προφανής η δυσχερής θέση που έχει περιέλθει το Ταμείο, χωρίς να διαφαίνεται τρόπος ανάκαμψης, αν θεωρηθεί δεδομένος ο τρόπος λειτουργίας του (ρυθμός αύξησης εσόδων 3,6% σε σχέση με την αύξηση εξόδων -16%). Οι λόγοι που οδήγησαν κυρίως το ταμείο σε αυτή την θέση, είναι η αύξηση τόσο του κόστους της φαρμακευτικής όσο και νοσοκομειακής περίθαλψης, σύμφωνα με την άποψη του διευθυντή κ.παπαλάμπρου όπως την ανέπτυξε στην προσωπική του συνέντευξη.41 Όπως φαίνεται, αυτή η οικονομική κατάσταση του Ταμείου, θα συνεχιστεί και τα επόμενα έτη λόγω γήρανσης του πληθυσμού, αύξησης του ορίου ζωής, νέες ασθένειες, νέα τεχνολογία διάγνωσης και αντιμετώπισης των ασθενειών, αύξηση τιμής φάρμακων, νοσηλίων κ.λ.π. 41 Παπαλάμπρος, Π., Προσωπική Συνέντευξη, 19 Μαΐου 2005 (Αναλυτικότερα στο Κεφάλαιο 6). 60

69 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΟΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΤΟΥ Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε, 5.1 ΓΕΝΙΚΑ Κύριο μέλημα κάθε ασφαλιστικού φορέα είναι η καταβολή παροχών για την κάλυψη ορισμένων ασφαλιστικών κινδύνων στους ασφαλισμένους του, οι οποίοι θα πρέπει να υπολογίζουν ότι στη δεδομένη στιγμή της ανάγκης θα τύχουν αυτών των παροχών. Όλα τα μέτρα, που παίρνει ένας ασφαλιστικός φορέας, για την πρόληψη, επανόρθωση ή απλή μείωση των οικονομικών και βιολογικών επιπτώσεων από προκαθορισμένους κινδύνους, αποτελούν τις παροχές του. Σε καμία περίπτωση οι ασφαλιστικές παροχές δεν μπορούν να αποτελέσουν μέσα πλουτισμού των ασφαλισμένων. Ανάλογα με το ύψος τους και την πραγματική τους συνδρομή στη "μείωση των οικονομικών και βιολογικών επιπτώσεων από τους ασφαλιστικούς κινδύνους, οι εισφορές διακρίνονται σε αναπληρωματικές και σε συμπληρωματικές των εισοδημάτων, που χάθηκαν από κάποιον ασφαλιστικό κίνδυνο. Όπως έχει ήδη αναφερθεί και στο πρώτο κεφάλαιο, ανάλογα με τα μέσα αντιμετώπισης των ασφαλιστικών κινδύνων, οι παροχές διακρίνονται σε είδος που προσαρμόζονται στην εμφανιζόμενη κάθε φορά ανάγκη και σε χρήμα που επιδιώκει άλλοτε την αναπλήρωση ή συμπλήρωση του χαμένου εισοδήματος από εργασία και άλλοτε την κάλυψη εξόδων που προκαλούν οι ασφαλιστικοί κίνδυνοι. 5.2 Η ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ Η νοσοκομειακή περίθαλψη του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε., η οποία αποτελεί παροχή σε είδος, παρέχεται ίση σε όλους τους ασφαλισμένους του και μετά από ιατρική γνωμάτευση όταν η ασθένεια και γενικά η κατάσταση του ασφαλισμένου χρειάζεται συνεχή παρακολούθηση ή ιατρικές φροντίδες και επεμβάσεις που δεν είναι δυνατόν να παρασχεθούν με τα συνήθη διαγνωστικά και θεραπευτικά μέσα στο σπίτι ή στα ιατρεία. Όλοι οι ασφαλισμένοι του 61

70 ταμείου, άμεσοι ή έμμεσοι, δικαιούνται νοσηλείας μέχρι σε Α θέση Δημοσίου Νοσοκομείου ή Κλινικής και αποζημιώνονται σύμφωνα με το νόμο και το τιμολόγιο του ταμείου. Αμοιβές εξωτερικών ιατρών, που καλούνται για εξέταση και θεραπεία ασθενών κατά το χρόνο νοσηλείας τους σε νοσοκομεία ή κλινικές, δεν αναγνωρίζονται. Αν όμως χρειαστεί να αντιμετωπιστεί απρόοπτο περιστατικό, από γιατρό ειδικότητας που δεν υποχρεούται απ το νόμο να έχει η κλινική, ενώ ο ασφαλισμένος νοσηλεύεται για άλλη αιτία, πράγμα που θα αποδεικνύεται με βεβαίωση της κλινικής, αναγνωρίζεται η δαπάνη. Το ταμείο ακόμη δικαιολογεί τη δαπάνη απασχόλησης αποκλειστικού νοσοκόμου στους νοσηλευόμενους σε νοσοκομεία ή κλινικές για χρονικό διάστημα μέχρι τριάντα (30) ημερών. Στις περιπτώσεις χειρουργικών επεμβάσεων, όταν τα ποσά που καταβάλλονται από τον ασφαλισμένο για αμοιβές χειρούργου και αναισθησιολόγου και για έξοδα χειρουργείου και νάρκωσης είναι αποδεδειγμένως υψηλότερα από τα αντίστοιχα που προβλέπονται στο τιμολόγιο του Ταμείου, μπορεί το Διοικητικό Συμβούλιο να αποφασίζει την κάλυψη μέρους των επιπλέον αυτών δαπανών. Όταν η νόσος επιβάλει θεραπεία του ασφαλισμένου σε εξωτερικά ιατρεία κλινικής ή δημοσίου νοσοκομείου που βρίσκεται μακριά από τον τόπο κατοικίας του, καταβάλλεται, με απόφαση του Δ.Σ., ύστερα από γνωμάτευση του θεράποντα ιατρού για τη διάρκεια της θεραπείας και εισήγηση της Υγειονομικής Επιτροπής, ανάλογη οικονομική ενίσχυση για την αντιμετώπιση των δαπανών μετακίνησης και διαμονής42. Το Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. εκτός από την νοσοκομειακή περίθαλψη που παρέχει στους ασφαλισμένους στο εσωτερικό της χώρας, παρέχει νοσοκομειακή περίθαλψη και στο εξωτερικό. Έτσι το ταμείο μπορεί να εγκρίνει στους ασφαλισμένους που πάσχουν από ιδιαίτερα σοβαρή πάθηση τη μετάβασή τους σε ξένη χώρα με σκοπό τη διάγνωση και θεραπεία, αν αυτό δεν μπορεί να γίνει στην Ελλάδα και μετά από γνωμάτευση της Υγειονομικής Επιτροπής. Συνοδός δικαιολογείται και εγκρίνεται, αν προκύπτει η αναγκαιότητα αυτή. Το ταμείο δικαιολογεί μόνο ένα συνοδό, εκτός αν πρόκειται για τελείως ειδικές περιπτώσεις, όπως νοσηλεία ανήλικων παιδιών, μεταμόσχευση κ.λπ. 42 Κανονισμός περίθαλψης του Ταμείου Υγείας Προσωπικού Αγροτικής Τράπεζας, Εκδόσεις Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε., Αθήνα 1934, σελ

71 Το Ταμείο, εφόσον έχει εγκριθεί η νοσηλεία του ασφαλισμένου στο εξωτερικό, καλύπτει: Α) Για τις χώρες της Βόρειας Αμερικής : Το 60% της δαπάνης ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης και το 40% των εξόδων μετάβασης και επιστροφής του ασθενή και του συνοδού του, αν έχει εγκριθεί. Β) Για χώρες εκτός Βόρειας Αμερικής: Το 85% της δαπάνης της ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης, το 85% των εξόδων μετάβασης και επιστροφής του ασθενή και το 50% των εξόδων μετάβασης και επιστροφής του συνοδού, αν έχει εγκριθεί. Γ) Για έξοδα κίνησης κατά τη διάρκεια παραμονής στην αλλοδαπή θα αποφασίζει κατ έτος το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου. Δ) Γ ια την καλυπτόμενη δαπάνη των εξόδων διαμονής και διατροφής του ασθενή και του συνοδού του θα αποφασίζει κατά το έτος το Δ.Σ. του ταμείου. Ε) Οι δαπάνες για οδοντιατρική περίθαλψη καλύπτονται, σε κάθε περίπτωση, με τιμολόγιο Ελλάδας. Για καλύτερη εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων του, το ταμείο έχει συνάψει συμβάσεις με νοσηλευτικές μονάδες του εξωτερικού και υποδεικνύει στα μέλη του να κάνουν χρήση των υπηρεσιών των νοσηλευτικών αυτών ιδρυμάτων Η ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ Το ταμείο καλύπτει μέρος ή το σύνολο της δαπάνης για την προμήθεια από τους ασφαλισμένους των αναγκαίων φαρμάκων, για την αποκατάσταση της υγείας τους ή την ανακούφισή τους, από εκείνα που περιλαμβάνονται στο ισχύον Εθνικό Συνταγολόγιο ή καθορίζονται με αποφάσεις του Δ.Σ. Η από το εξωτερικό αγορά φαρμάκων, που δεν είναι εγκεκριμένα από τον αρμόδιο Κρατικό Φορέα, δεν καλύπτεται, εκτός και αν γνωμοδοτήσει για το αντίθετο η Υγειονομική Επιτροπή του ταμείου. Δεν θεωρούνται φάρμακα οι τροφές, πλην των σκευασμάτων ειδικής διατροφής όπως αυτά ορίζονται στις σχετικές εγκυκλίους του Υπουργείου Υγείας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, τα 43 Κανονισμός περίθαλψης, ο.π., σελ

72 καλλυντικά, οι οδοντόκρεμες, οι θερμοφόρες κ.λπ. και γι' αυτό δεν καλύπτονται οι σχετικές δαπάνες44. Όσο για την οδοντιατρική περίθαλψη περιλαμβάνει όλες τις θεραπευτικές και προσθετικές εργασίες οδόντων και στόματος και παρέχεται σε όλους τους ασφαλισμένους από οδοντίατρο του ταμείου στα πολυϊατρεία του ή από άλλο γιατρό επιλογής του. Όταν ο ασφαλισμένος επιλέγει οδοντίατρο του Ταμείου και χρειαστούν προσθετικές εργασίες, καταβάλλει μόνον την αξία του χρησιμοποιηθέντος ευγενούς μετάλλου. Για την εκτός Ταμείου οδοντοθεραπεία το Ταμείο καλύπτει τη δαπάνη σύμφωνα με το τιμολόγιό του. Στην οδοντιατρική περίθαλψη περιλαμβάνεται και ορθοδοντική θεραπεία. Για την έναρξη της θεραπείας απαιτείται αίτηση του ασφαλισμένου, συνοδευόμενη από έκθεση του ορθοδοντικού γιατρού για την πάθηση, την επιβαλλόμενη θεραπεία, την υπολογιζόμενη διάρκεια χρόνου θεραπείας και την προβλεπόμενη αμοιβή του. Ο έλεγχος εκτέλεσης της ορθοδοντικής θεραπείας πραγματοποιείται υποχρεωτικά από οδοντίατρο του Ταμείου. Το Δ.Σ. μπορεί να αποφασίσει τη θεραπεία ασφαλισμένων, που έχουν ορθοδοντικά προβλήματα, αποκλειστικά από τις υπηρεσίες του Ταμείου, αν ιδρυθεί σ αυτό ορθοδοντικό ιατρείο με την κατάλληλη υποδομή (ορθοδοντικοί - μηχανήματα). Ορθοδοντική θεραπεία δικαιολογείται για άτομα ηλικίας μέχρι 18 ετών και μετά από ιατρική γνωμάτευση. Κάθε άλλη περίπτωση οδοντοθεραπείας που δεν προβλέπεται από το ισχύον τιμολόγιο τίθεται υπόψη του Δ.Σ.45. Εικόνα 6: Σύγχρονο οδοντιατρείο του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. 44 Κανονισμός περίθαλψης, ο.π., σελ ο.π., σελ

73 5.4 Η ΕΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ Το ταμείο καλύπτει τη δαπάνη της προμήθειας των αναγκαίων μέσων, προσωρινής ή διαρκούς χρήσης, για την αποκατάσταση της υγείας και της επαγγελματικής ικανότητας των ασφαλισμένων ή για την ανακούφιση της αναπηρικής τους κατάστασης, σύμφωνα με τα δεδομένα της ιατρικής επιστήμης και με βάση τις αποφάσεις του Δ.Σ., με τις οποίες καθορίζεται και το ποσό το οποίο καταβάλλεται. Ειδικότερα: 1. Γυαλιά. Συγκεκριμένα, στους ασφαλισμένους του, παρέχει σκελετούς και κρύσταλλα. 2. Φακοί ΕπαΦΓΚ. Δικαιολογείται η προμήθεια φακών επαφής κάθε δύο (2) έτη για μακρινή όραση. 3. Τεχνητοί οφθαλιιοί. 4. Βηυατοδότεο καρδιάς και άλλα ειδικά υλικά. 5. Ακουστικά βαρηκοΐας. 6. Τεχνητά υέλη- ορθοπεδικά είδη. Το ταμείο καλύπτει τη δαπάνη προμήθειας ορθοπεδικών μηχανημάτων ή τεχνητών μελών, η αντικατάσταση των οποίων δικαιολογείται μετά παρέλευση τριών (3) τουλάχιστον συμπληρωμένων ετών. 7. Αυαξίδια. Επίσης το ταμείο καλύπτει, με βάση το τιμολόγιό του, όλες γενικά τις εργαστηριακές εξετάσεις διαγνωστικού περιεχομένου όπως ακτινολογικές, μικροβιολογικές, βιοχημικές, δηλαδή όλες τις παρακλητικές εξετάσεις. Καλύπτονται ακόμα, με βάση το τιμολόγιο, οι εξετάσεις που γίνονται σε νοσηλευτικές μονάδες, ιατρεία ή εργαστήρια με τη βοήθεια οργάνων και άλλων μέσων για θεραπευτικούς και μόνο σκοπούς, όπως φυσιοθεραπείες, αιμοκαθάρσεις σε τεχνητό νεφρό, δηλαδή όλες οι ειδικές θεραπείες ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ Το Ταμείο χορηγεί στους ασφαλισμένους του και κάποια επιδόματα και βοηθήματα. Τα επιδόματα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Α. Επιδόματα μητρότητας. Β. Επιδόματα για παιδική προστασία. 46 Κανονισμός περίθαλψης, ο.π., σελ

74 Τα επιδόματα μητρότητας χορηγούνται τόσο σε άμεσα, όσο και σε έμμεσα ασφαλισμένες μητέρες και είναι τα εξής: 1. Επίδομα κύησης, το οποίο δεν καταβάλλεται νωρίτερα από την συμπλήρωση του έβδομου μήνα της κίνησης. 2. Επίδομα τοκετού, το οποίο καταβάλλεται μετά τον τοκετό. 3. Επίδομα ανώδυνου τοκετού. 4. Επίδομα λεχώνας, το οποίο χορηγείται εφάπαξ για την ενίσχυση του οργανισμού της ασφαλισμένης κατά την πρώτη μετά τον τοκετό περίοδο. 5. Επίδομα εξωσωματικής γονιμοποίησης. 6. Επίδομα υιοθεσίας. Τα επιδόματα για παιδική προστασία είναι τα εξής: 1. Επίδομα παιδικής μέριμνας, το οποίο χορηγείται εφάπαξ για τους πρώτους 10 μήνες από την γέννηση των παιδιών των ασφαλισμένων. 2. Επίδομα διδύμων - τριδύμων. 3. Επίδομα εκπαίδευσης, που παρέχεται σε παιδία με ειδικές ανάγκες. 4. Βρεφονηπιακό επίδομα, που χορηγείται στα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Όσον αφορά για τα βοηθήματα του Ταμείου, είναι τα εξής: Λουτροθεραπείας, το οποίο χορηγείται στους άμεσα ασφαλισμένους κατά τη διάρκεια της λουτρικής περιόδου. Βοηθήματα για άτομα με ειδικές ανάγκες που τους χορηγούνται για την αντιμετώπιση των πρόσθετων δαπανών, που δημιουργούνται από την κατάσταση της υγείας τους. Βοηθήματα μη αυτοεξυπηρετούμενων ατόμων που χορηγούνται εξαιτίας βαριάς αναπηρίας, είτε μακροχρόνιας νοσηλείας, είτε μεγάλης ηλικίας. Βοηθήματα αναρρωτικής άδειας ή ασθένειας που χορηγούνται στους εργαζόμενους άμεσα ασφαλισμένους, που ευρίσκονται σε αναρρωτική άδεια με μειωμένες αποδοχές. Τέλος πρέπει να αναφερθεί ότι το Ταμείο χορηγεί στους ασφαλισμένους του χρηματικό ποσό για την αντιμετώπιση των εξόδων κηδείας ασφαλισμένων ηλικίας μεγαλύτερης του ενός έτους, εφόσον δεν καταβάλλεται από φορέα συνταξιοδότησής τους ή από οποιοδήποτε Δημόσιο ή Ιδιωτικό φορέα Κανονισμός περίθαλψης, ο.π., σελ

75 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΟΥ Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε (ΕΡΕΥΝΑ) 6.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το παρόν κεφάλαιο αποτελεί μια προσπάθεια τόσο διερεύνησης των απόψεων των ασφαλισμένων του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. για την ποιότητα των Υπηρεσιών Υγείας που παρέχει ο ασφαλιστικός φορέας τους όσο και μια προσπάθεια καταγραφής των πιθανών προοπτικών εξέλιξης του Ταμείου. Συγκεκριμένα στόχοι της ερευνητικής προσπάθειας ήταν: 1) Να καταγραφούν τα γενικά χαρακτηριστικά του μέσου ασφαλισμένου του Ταμείου. 2) Να επισημανθεί μέσα από τις απόψεις των ασφαλισμένων αφενός, αν η λειτουργία των ιατρείων του Ταμείου στην σημερινή της μορφή καλύπτει τις ανάγκες τους και κατά πόσο κάνουν χρήση αυτών και αφετέρου να καταγραφεί ο βαθμός ικανοποίησής τους από τις διοικητικές υπηρεσίες του ασφαλιστικού τους φορέα. 3) Να εκτιμηθεί ο βαθμός ικανοποίησης των ασφαλισμένων σε σχέση με τις Υγειονομικές Παροχές του Ταμείου τους. 4) Να διαπιστωθεί ο βαθμός ικανοποίησης των ασφαλισμένων από τις υπηρεσίες του Ταμείου γενικά, και να καταγραφεί η άποψή τους για τις παροχές του Ταμείου σε σύγκριση με άλλους ασφαλιστικούς φορείς. 5) Να καταγραφούν μέσω των προσωπικών απόψεων των διευθυντικών στελεχών του Ταμείου οι πιθανές προοπτικές εξέλιξής του. 6.2 ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΣ Για την πραγματοποίηση της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν δύο (2) μέθοδοι - ερευνητικά εργαλεία α) δομημένο ερωτηματολόγιο και β) δύο δομημένες προσωπικές συνεντεύξεις με τον διευθυντή του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. και τον προϊστάμενο του λογιστηρίου. 67

76 Το ερωτηματολόγιο αναφέρεται στους ασφαλισμένους του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. (εν ενεργεία, συνταξιούχους ή έμμεσα μέλη) και η συμπλήρωσή του ήταν προαιρετική. Διανεμήθηκε σε 80 ασφαλισμένους σε σύνολο ασφαλισμένων - επισκεπτών του Ταμείου 120 εκ των οποίων, οι υπόλοιποι 40 δεν δέχτηκαν να τα απαντήσουν, με όσο το δυνατόν καλύτερη αναλογία μεταξύ εν ενεργεία ασφαλισμένων, συνταξιούχων και εμμέσων μελών για να επιτευχθεί η όσο το δυνατόν αντιπροσωπευτική ανάλυση του πραγματικού αριθμού ασφαλισμένων στο Ταμείο. Το περιεχόμενο του ερωτηματολόγιου της έρευνας αποτελείται από 15 ερωτήσεις κλειστές προκειμένου να εξαχθούν ασφαλή ποσοτικά συμπεράσματα ως προς την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. Η διενέργεια των προσωπικών δομημένων συνεντεύξεων πραγματοποιήθηκε προκειμένου να λυθούν συγκεκριμένες απορίες οι οποίες προέκυψαν κατά τη διάρκεια εκπόνησης της πτυχιακής εργασίας και δεν απαντήθηκαν από τις άλλες πηγές μας ΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ -ΕΡΩΤΗΘΕΝΤΩΝ Στον παρακάτω πίνακα καταγράφονται τα γενικά χαρακτηριστικά των ασφαλισμένων του Ταμείου Υγείας Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδος που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο. ΓΕΝ. ΧΑΡΑΚΤ. ΑΣΦ/ΝΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤ. ΑΠΑΝΤ. ΑΤΟΜΑ % ΠΟΣΟΣΤΟ Φύλο Άνδρας Γ υναίκα Κάτω από Ηλικία , ,75 60 και πάνω 31 38,75 Εγγαμος/η 50 62,5 Αγαμος/η Οικογενειακή κατάσταση 17 21,25 Διαζευγμένος/η 1 1,25 Χηρος/α Απόφοιτος Δημοτικού 2 2,5 Απόφοιτος Μέσης Εκπαίδευσης 30 37,5 Γ ραμματικές γνώσεις Απόφοιτος Ανώτερης/ Ανώτατης Εκπαίδευσης 42 52,5 Απόφοιτος Μεταπτυχιακού τίτλου 6 7,5 Εν ενεργεία 18 22,5 Ασφαλιστική σχέση Συνταξιούχος 33 41,25 Εμμεσο μέλος 29 36,25 ΠΗΓΗ: Ίδια έρευνα 68

77 ΣΧΟΛΙΑ: Παρατηρώντας τον πίνακα διαπιστώνουμε ότι η πλειοψηφία των ασφαλισμένων σε ποσοστό της τάξεως του 60% είναι γυναίκες. Το μεγαλύτερο ποσοστό (-43,8) κυμαίνεται από 40 έως 60 ετών και ένα εξίσου σημαντικό ποσοστό της τάξεως του (-38,8%) είναι πάνω από 60 ετών. Όπως φαίνεται, το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων είναι μεγαλύτερης ηλικίας, οι οποίοι έχουν και τις περισσότερες υγειονομικές ανάγκες. Ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό (62,5%) είναι έγγαμοι και το μικρότερο, μόλις (15%) εν χηρεία. Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι σχεδόν οι μισοί ασφαλισμένοι σε ποσοστό (-53%) είναι απόφοιτοι ανώτερης ή ανώτατης σχολής καθώς και το ποσοστό της τάξεως του (-38%) απόφοιτοι έστω μέσης εκπαίδευσης, εν συγκρίσει με ένα αρκετά μικρό ποσοστό της τάξεως του (-3%) που είναι απόφοιτοι δημοτικού. Τέλος το μεγαλύτερο ποσοστό (-41,3%) είναι συνταξιούχοι και μόλις το ποσοστό (-23%) είναι εν ενεργεία Η ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΟΥ Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. 1) Αν χρειαστείτε γρήγορα γιατρό που θα απευθυνθείτε? ΑΤΟΜΑ % ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Α) Σε ιδιώτη ιατρό 35 43,75 Β) Σε ιατρού του ασφαλιστικού σας Ταμείου 35 43,75 Γ) Σε εξωτερικό ιατρείο Δημοσίου Νοσοκομείου 8 10 Δ) Σε Κέντρο Υγείας 1 1,25 Ε) Δεν Ξέρω/Δεν Απαντώ 1 1,25 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα 69

78 Α) Σε ιδιώτη ιατρό Β) Σε ιατρού του ασφαλιστικού σας Ταμείου Γ) Σε εξωτερικό ιατρείο Δημοσίου Νοσοκομείου Δ) Σε Κέντρο Υγείας Ε) Δεν Ξέρω/Δεν Απαντώ ΣΧΟΛΙΑ: Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι το ίδιο ποσοστό της τάξεως του (-43,8%) σε κατάσταση ανάγκης απευθύνεται είτε σε ιδιώτη ιατρό είτε σε ιατρό του Ταμείου τους. Αυτό αποδεικνύει ότι οι ασφαλισμένοι, παρόλο την μεγαλύτερη χιλιομετρική απόσταση που μπορεί να έχουν σε σχέση με κάποιο ιδιώτη ιατρό και παρόλο την ταχύτητα που χρειάζεται να απευθυνθούν σε γιατρό φαίνεται ότι προσπαθούν να κάνουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη χρήση των Υπηρεσιών των ιατρείων του Ταμείου τους. Ενώ μόλις το (-1,3%) θα απευθυνόταν σε κάποιο Κέντρο Υγείας. 2) Πιστεύετε ότι οι ώρες λειτουργίας των Ιατρείων του Ασφαλιστικού σας Ταμείου είναι βολικές για να καλύψουν τις υγειονομικές σας ανάγκες? % ΣΥΝΟΛΟ ΑΤΟΜΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Α) Ναι 54 63,75 Β) Όχι αρκετά Γ) Καθόλου 1 1,25 Δ) Δεν ξέρω/δεν απαντώ 4 5 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα 70

79 ΣΧΟΛΙΑ: Η πλειοψηφία των ασφαλισμένων σε ποσοστό της τάξεως του (-63,8%) είναι ευχαριστημένοι από τις ώρες λειτουργίας των Ιατρείων του Ταμείου τους, ενώ μόλις το (-1,3%) θεωρούν ότι οι ώρες λειτουργίας τους δεν είναι βολικές. 3) Κατά τη γνώμη σας οι ειδικότητες των ιατρών που παρέχουν τις υπηρεσίες τους στο Ταμείο σας καλύπτουν όλο το φάσμα των Υγειονομικών σας αναγκών? ΑΤΟΜΑ % ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Α) Ναι 55 68,75 Β) Όχι Γ) Δεν ξέρω/δεν απαντώ 5 6,25 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα 71

80 ΣΧΟΛΙΑ: Το μεγαλύτερο ποσοστό των ασφαλισμένων (-68,8%) θεωρούν ότι υπάρχουν όλες οι ειδικότητες των γιατρών στα Ιατρεία του Ταμείου τους έτσι ώστε να καλύπτεται όλο το φάσμα των Υγειονομικών τους αναγκών, ενώ μόλις το ποσοστό της τάξεως του (25%) θεωρεί ότι υπάρχουν ελλείψεις στο Ιατρικό προσωπικό. 4) Οταν απευθύνεστε είτε στις Υγειονομικές είτε στις Διοικητικές Υπηρεσίες του ασφαλιστικού σας Ταμείου εξυπηρετείστε γρήγορα? ΑΤΟΜΑ %ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Α) Πάντα Β) Συχνά Γ) Σπάνια 3 3,75 Δ) Ποτέ 1 1,25 Ε) Δεν Ξέρω/Δεν Απαντώ 0 0 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα 1% Α) Πάντα Β) Συχνά Γ) Σπάνια Δ) Ποτέ Ε) Δεν Ξέρω/Δεν Απαντώ ΣΧΟΛΙΑ:Το μεγαλύτερο ποσοστό της τάξεως του (70%) των ασφαλισμένων απάντησαν ότι εξυπηρετούνται ταχύτατα όταν απευθύνονται στον ασφαλιστικό τους φορέα, είτε στις διοικητικές είτε στις υγειονομικές υπηρεσίες του. Ενώ μόλις το ποσοστό (~1,3%) των ασφαλισμένων φαίνεται να είναι 72

81 δυσαρεστημένοι από την ταχύτητα εξυπηρέτησης που λαμβάνουν από τις υπηρεσίες του Ταμείου τους. 5) Πώς κρίνετε την συμπεριφορά του Διοικητικού Προσωπικού του ασφαλιστικού σας ταμείου? ΑΤΟΜΑ %ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Α) Άψογη 33 41,25 Β) Αρκετά καλή Γ) Καλή 21 26,25 Δ) Αδιάφορη 6 7,5 Ε) Δεν Ξέρω/Δεν Απαντώ 0 0 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα Α) Άψογη Β) Αρκετά καλή Γ) Καλή Δ) Αδιάφορη Ε) Δεν Ξέρα^Δεν Απαντώ ΣΧΟΛΙΑ: Το ποσοστό της τάξεως του (~42%) των ασφαλισμένων θεωρούν ότι η συμπεριφορά του διοικητικού προσωπικού του Ταμείου είναι άψογη. Ακολουθεί ένα σημαντικό ποσοστό ασφαλισμένων της τάξεως του (~27%) που την θεωρούν ότι είναι καλή ενώ μόλις (~8%) των ασφαλισμένων την χαρακτηρίζουν παντελώς αδιάφορη. 73

82 6.5. Η ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΤΟΥ Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε 6) Πως κρίνετε την νοσοκομειακή περίθαλψη που σας παρέχει το Ταμείο σας σε ιδιωτικές κλινικές / νοσοκομεία είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό? ΑΤΟΜΑ % ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Α) Επαρκής 49 61,25 Β) Ανεπαρκής Γ) Δεν ξέρω/δεν απαντώ 19 23,75 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα ΣΧΟΛΙΑ: Η πλειοψηφία των ασφαλισμένων (-61,3%) απάντησαν ότι η νοσοκομειακή περίθαλψη που τους παρέχει το Ταμείο τους είναι επαρκής, ενώ μόλις το (-15%) θεωρεί ότι είναι ανεπαρκής. Ενώ υπήρχε και ποσοστό (-23,8%) που αρνήθηκε να απαντήσει και αυτό πιθανόν να υποδηλώνει κάποια δυσαρέσκεια. 74

83 7) Η φαρμακευτική περίθαλψη που σας παρέχει το Ταμείο σας και η συμμετοχή σας σε αυτή σας ικανοποιεί? ΑΤΟΜΑ % ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Α) Ναι 50 62,5 Β) Όχι Αρκετά 23 28,75 Γ) Καθόλου 6 7,5 Δ) Δεν ξέρω/δεν απαντώ 1 1,25 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα Α) Ναι Β) Όχι Αρκετά Γ) Καθόλου Δ) Δεν ξέρω/δεν απαντώ ΣΧΟΛΙΑ: Το μεγαλύτερο ποσοστό (-63%) των ασφαλισμένων είναι ικανοποιημένοι από την φαρμακευτική περίθαλψη που τους παρέχεται από το Ταμείο τους. Ενώ το επόμενο ποσοστό των ασφαλισμένων της τάξεως του (-28,8%) δεν είναι αρκετά ικανοποιημένοι με την συμμετοχή τους στα φάρμακα και υποστηρίζουν ότι θα μπορούσε να ήταν μικρότερη από 25% που προβλέπεται από το Νόμο. Ενώ μόλις το (7,5%) των ασφαλισμένων δεν είναι καθόλου ικανοποιημένοι. 75

84 8) Τα επιδόματα και τα βοηθήματα που σας παρέχει ο Ασφαλιστικός σας Φορέας σας καλύπτουν πλήρως? ΑΤΟΜΑ % ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Α) Ναι Β) Όχι αρκετά Γ) Καθόλου 3 3,75 Δ) Δεν ξέρω/δεν απαντώ 37 46,25 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα ΣΧΟΛΙΑ: Το μεγαλύτερο ποσοστό των ασφαλισμένων του (-46,3%) απάντησαν πως δεν ξέρουν, ή δεν θέλουν να απαντήσουν γιατί δεν δικαιούνταν να πάρουν κάποιο επίδομα από το Ταμείο τους. Το 25% των ασφαλισμένων είναι πλήρως ικανοποιημένοι ενώ το ίδιο ποσοστό των ασφαλισμένων δηλώνει ότι δεν είναι αρκετά ικανοποιημένοι από τα επιδόματα και τα βοηθήματα που τους παρέχει το Ταμείο τους. 76

85 6.6. Ο ΒΑΘΜΟΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΤΟΥ Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε- ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ 9) Είστε ικανοττοιημένος/η από τις υπηρεσίες που λαμβάνετε από τους ιατρούς ή τις υπηρεσίες του Ασφαλιστικού σας Ταμείου? % ΣΥΝΟΛΟ ΑΤΟΜΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Α) Πολύ ικανοποιημένος 26 32,5 Β) Αρκετά ικανοποιημένος 42 52,5 Γ) Λίγο ικανοποιημένος 10 12,5 Δ) Καθόλου ικανοποιημένος 2 2,5 Ε) Δεν ξέρω/δεν απαντώ 0 0 Σύνολο ΠΗΓΗ: Ίδια Έρευνα 3% ι Α) Πολύ ικανοποιημένος Β) Αρκετά ικανοποιημένος Γ) Λίγο ικανοποιημένος 52% Δ) Καθόλου ικανοποιημένος Ε) Δεν ξέρω/δεν απαντώ ΣΧΟΛΙΑ: Πάνω από τους μισούς ασφαλισμένους με ποσοστό (-53%) είναι αρκετά ικανοποιημένοι τόσο από τις υπηρεσίες που λαμβάνουν από τους ιατρούς του Ταμείου τους όσο και από τις γενικότερες υπηρεσίες που τους παρέχονται από αυτό. Αξίζει να σημειωθεί και ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό ασφαλισμένων της τάξεως του (-33%) δηλώνει ότι είναι πολύ ικανοποιημένοι 77

86 από τον ασφαλιστικό τους φορέα. Ενώ μόλις το ποσοστό της τάξεως του (~3%) δεν είναι καθόλου ικανοποιημένοι. 10) Σε σχέση με άλλους Ασφαλιστικούς Φορείς οι Υγειονομικές παροχές του δικού σας Ταμείου είναι: ΑΤΟΜΑ % ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Α) Πολύ καλές 42 52,5 Β) Αρκετά καλές Γ) Μέτριες 8 10 Δ) Απαράδεκτες 2 2,5 Ε) Δεν ξέρω/δεν απαντώ Σύνολο ΠΗΓΗ: Ιδια Έρευνα Α) Πολύ καλές Β) Αρκετά καλές Γ) Μέτριες Δ) Απαράδεκτες Ε) Δεν ξέρω/δεν απαντώ ΣΧΟΛΙΑ: Η πλειοψηφία των ασφαλισμένων με ποσοστό (-53%) θεωρεί ότι οι παροχές του Ταμείου τους είναι πολύ καλές σε σχέση με άλλους ασφαλιστικούς φορείς. Πρέπει να σημειωθεί ότι ένα ποσοστό της τάξεως του (-15%) απάντησαν πως δεν ξέρουν ή δεν θέλουν να απαντήσουν για το λόγο ότι δεν γνωρίζουν τις παροχές των άλλων ασφαλιστικών φορέων. Ενώ μόλις το (-3%) απάντησε ότι οι παροχές του Ταμείου τους είναι απαράδεκτες. 78

87 6.7 ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ (1) Ημερομηνία: 19/5/2005 Ώρα: 10:00ττ.μ. Ονοματεπώνυμο: Παναγιώτης Παπαλάμπρος Θέση: Διευθυντής του Ταμείου Υγείας του Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος (Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε.) Ερώτηση 1η: Πιστεύεται ότι η συνύπαρξη του ταμείου σας με τα υπόλοιπα ομοειδή ταμεία υγείας στην Ομοσπονδία Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων Υγείας Ελλάδος (Ο.Α.Τ.Υ.Ε.) σας επέφερε τελικά θετικά αποτελέσματα και ποια είναι αυτά; Απάντηση: Φυσικά για το ταμείο μας, η δημιουργία ομοσπονδίας με τα υπόλοιπα ομοειδή ταμεία υγείας, αποτέλεσε μια σημαντική διέξοδο σε διάφορα θέματα που μας απασχολούσαν. Έτσι με την δημιουργία της Ομοσπονδίας επιτεύθει κατ αρχήν η αύξηση της έκπτωσης στα τιμολόγια των διαφόρων ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων καθώς και η δημιουργία μονάδων παροχής υπηρεσιών υγείας (πολυϊατρεία) σε κεντρικές πόλεις της Ελλάδος, όπως π.χ. στην Πάτρα. Τέλος, οριοθετήθηκε μια κοινή πολιτική για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων μέσω της ανταλλαγής ποιοτικών υπηρεσιών υγείας μεταξύ αυτών των ταμείων. Ερώτηση 2η: Για πιο λόγο πιστεύεται το ταμείο σας τα τελευταία χρόνια είναι ελλειμματικό; Απάντηση: Οι βασικότερες αιτίες για την οικονομική κατάσταση του ταμείου είναι κυρίως η αύξηση τόσο του κόστους της φαρμακευτικής όσο και της νοσοκομειακής περίθαλψής. Επίσης οφείλεται στην αύξηση κόστους των παρακλινικών εξετάσεων, αλλά επηρεάζει το σύνολο των δαπανών σε πολύ μικρότερο ποσοστό. 79

88 Ερώτηση 3η: Κατά την γνώμη σας, ποιες είναι οι προοπτικές του ταμείου σας; Απάντηση: Η πιο πιθανή προοπτική εξέλιξης του ταμείου μας είναι η συνένωσή του σε έναν ενιαίο κεντρικό φορέα ασφάλισης υγείας με τα υπόλοιπα ομοειδή ταμεία στον τομέα των τραπεζών (εκτός Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π.). Η συνένωση αυτή και η δημιουργία ενιαίου κεντρικού φορέα θα επιφέρει την δημιουργία πολλών πολυιατρείων στα οποία θα εξυπηρετείται πλήρως το σύνολο των ασφαλισμένων τους. Η διαχείριση τους θα πραγματοποιείται αποκλειστικά από τον ενιαίο αυτό φορέα. Εξίσου σημαντική απόρροια της συνένωσης αυτής, είναι η ίδρυση και λειτουργία ιδιόκτητης Νοσηλευτικής μονάδας, φαρμακείου, καθώς και χώρου προμήθειας ορθοπεδικών ειδών. Με αυτή την συνένωση λοιπόν και την πραγματοποίηση όλων των παραπάνω, θα επιτευχθεί βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών στους ασφαλισμένους καθώς και η αποτελεσματικότερη διαχείριση των οικονομικών τους στοιχείων. ΣΧΟΛΙΑ: Αξιολογώντας την παραπάνω προσωπική συνέντευξη του Διευθυντή του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. διαπιστώνεται καταρχήν ότι, με την συνύπαρξη του Ταμείου με τα υπόλοιπα ομοειδή ταμεία σε ομοσπονδία θα επιτευχθεί η αύξηση έκπτωσης στα τιμολόγια των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων καθώς και μια ποιοτική ανταλλαγή υπηρεσιών υγείας μεταξύ τους. Έτσι με το «καθεστώς» αυτό οι ασφαλισμένοι και των τεσσάρων (4) αυτών ταμείων, όπως και του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε., εξυπηρετούνται καλύτερα και τους παρέχονται αρκετά ποιοτικές υπηρεσίες υγείας. Επίσης διαπιστώνεται η πιο πιθανή προοπτική εξέλιξης του Ταμείου, η οποία είναι η συνένωσή του με τα υπόλοιπα ομοειδή Ταμεία σε έναν ενιαίο κεντρικό φορέα ασφάλισης υγείας στον τομέα των τραπεζών. Με την πραγματοποίηση της συνένωσης αυτής θα ιδρυθεί και θα λειτουργήσει ιδιόκτητη νοσηλευτική μονάδα, φαρμακείο, χώρος προμήθειας ορθοπεδικών ειδών καθώς και διάφορα πολυϊατρεία. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω θα είναι, καταρχήν η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών του στους ασφαλισμένους, καθώς και η αποτελεσματικότερη διαχείριση των οικονομικών του στοιχείων. 8 0

89 ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ (2) Ημερομηνία: 22/5/2005 Ώρα: 11:00ττ.μ. Ονοματεπώνυμο: Γιάννης Χατζηϊωάννου Θέση: Προϊστάμενος του Λογιστηρίου του Ταμείου Υγείας Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος (ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε.) Ερώτηση 1η: Πιστεύεται ότι η συνύπαρξη του ταμείου σας με τα υπόλοιπα ομοειδή ταμεία υγείας στην Ομοσπονδία Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων Υγείας Ελλάδος (Ο.Α.ΤΎ.Ε.) σας επέφερε τελικά θετικά αποτελέσματα και ποια είναι αυτά; Απάντηση: Το πιο ουσιαστικό θετικό αποτέλεσμα, από όσο γνωρίζω, είναι η διαπραγματευτική πολιτική των νοσηλειών με διάφορες ιδιωτικές κλινικές και εργαστήρια. Αυτό όμως δεν σημαίνει απόλυτα ότι λύνεται το πρόβλημα κόστους της νοσηλείας. Ερώτηση 2η: Για πιο λόγο πιστεύεται το ταμείο σας τα τελευταία χρόνια είναι ελλειμματικό; Απάντηση: Επειδή το ποσοστό των εισφορών, ο πληθυσμός της ATE και οι μισθοί των υπαλλήλων, υπολείπονται κατά πολύ της κατανάλωσης των δαπανών κυρίως σε φάρμακα των ασφαλισμένων και της νοσοκομειακής τους περίθαλψης. Ερώτηση 3Π: Κατά την γνώμη σας, ποιες είναι οι προοπτικές του ταμείου σας; Απάντηση: Από λογιστικής απόψεως η διάρκεια ζωής του ταμείου, αν δεν ληφθούν σύντομα σοβαρές αποφάσεις, είναι μέχρι το ΣΧΟΛΙΑ: Αξιολογώντας και την προσωπική συνέντευξη του προϊσταμένου του λογιστηρίου του ΤΎ.Π.Α.Τ.Ε., διαπιστώνεται για άλλη μια φορά ότι η συμμετοχή του Ταμείου στην Ομοσπονδία επιφέρει θετικά αποτελέσματα 81

90 όπως την διαπραγματευτική πολιτική των νοσηλειών σε διάφορες ιδιωτικές κλινικές και εργαστήρια. Ακόμη διαπιστώνεται η ματαιόδοξη λογιστική άποψη ότι η διάρκεια ζωής του ταμείου είναι μόλις τα επόμενα δύο χρόνια. 6.8 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Με την ολοκλήρωση της παρούσας έρευνας εξάγονται τα εξής συμπεράσματα: > Καταρχήν η πλειοψηφία των ασφαλισμένων - ερωτηθέντων διαθέτουν κάποιο πνευματικό επίπεδο και εκπαιδευτικό υπόβαθρο ως απόφοιτοι ανώτερης ή ανώτατης σχολής και είναι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας οι οποίοι έχουν και τις περισσότερες υγειονομικές ανάγκες και ως επί το πλείστον κάνουν και μεγαλύτερη χρήση των υπηρεσιών του Ταμείου. Η μεγάλη αυτή χρήση των υπηρεσιών καθιστά την άποψη αυτών των ασφαλισμένων αρκετά τεκμηριωμένη και βάσιμη για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. > Η πλειοψηφία των ασφαλισμένων του Ταμείου είναι ικανοποιημένοι τόσο από τα λειτουργούντα Ιατρεία του, όσο και από τις διοικητικές υπηρεσίες του. Επίσης διαπιστώνεται ότι ακόμα και σε κατάσταση ανάγκης προσπαθούν να κάνουν χρήση των υπηρεσιών του Ταμείου τους. > Όσον αφορά για τις υγειονομικές παροχές του Ταμείου οι ασφαλισμένοι δείχνουν να είναι εξίσου αρκετά ικανοποιημένοι, τόσο ως προς την νοσοκομειακή όσο και ως προς την φαρμακευτική περίθαλψη. Ενώ η άποψη των ασφαλισμένων για την ικανοποίησή τους για τα βοηθήματα και τα επιδόματα του Ταμείου, φαίνεται να είναι μοιρασμένη εξίσου σε ίσα ποσοστά. > Διαπιστώνεται ότι, οι ασφαλισμένοι είναι αρκετά ικανοποιημένοι από τις υπηρεσίες του Ταμείου τους και χαρακτηρίζουν τις υγειονομικές παροχές του σε σχέση με άλλους ασφαλιστικούς φορείς πολύ καλύτερες. > Τέλος, μέσω των δομημένων προσωπικών συνεντεύξεων, γίνονται εμφανή τα θετικά συμπεράσματα που επιφέρει στο Ταμείο η συμμετοχή του στην Ομοσπονδία και παράλληλα διαπιστώνεται η πιο πιθανή προοπτική εξέλιξής του που είναι η συνένωσή του σε ένα ενιαίο κεντρικό φορέα ασφάλισης υγείας με τα υπόλοιπα ομοειδή ταμεία στον τομέα των τραπεζών. Αυτή η άποψη όμως έρχεται σε αντίθεση με τη λογιστική με την οποία υποστηρίζεται ότι η διάρκεια ζωής του Ταμείου είναι μόλις τα επόμενα δύο χρόνια. 82

91 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι το κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα στην χώρα μας χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα, δηλαδή από την ύπαρξη πολλών ασφαλιστικών φορέων και πολυκερματισμό. Πράγματι ο θεσμός αναπτύχθηκε αποσπασματικά, χωρίς αυστηρό προγραμματισμό, στάθμιση αναγκών και σαφή ιεράρχηση στόχων και επιδιώξεων. Η διαμόρφωση του θεσμού στη σημερινή του μορφή επήλθε κάτω από την επίδραση των οικονομικών, κοινωνικών, ιστορικών αναγκαιοτητών, αλλά και των δημογραφικών και ψυχολογικών δεδομένων της κοινωνίας μας. Έτσι ο θεσμός της κοινωνικής ασφάλισης παρέχεται από διάφορους ασφαλιστικούς φορείς που ο καθένας από αυτούς καλύπτει κατά κανόνα μια επαγγελματική κατηγορία και συνήθως όλους τους ασφαλιστικούς κινδύνους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε., το οποίο ήταν και το θέμα της παρούσας εργασίας και η αφορμή της εκπόνησής της. Με την ολοκλήρωση λοιπόν της εργασίας και όσο αφορά το Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. και τις παρεχόμενες υπηρεσίες του παρατηρούνται τα εξής: Η τοποθεσία όπου βρίσκεται ο ασφαλιστικός φορέας, στο κέντρο της πρωτεύουσας, αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την άμεση και γρήγορη εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων. Η συνύπαρξη του ταμείου με τα υπόλοιπα ομοειδή ταμεία σε ομοσπονδία (Ο.Α.Τ.Υ.Ε.) έχει επιφέρει θετικά αποτελέσματα ως προς την αύξηση έκπτωσης στα τιμολόγια των διάφορων ιδιωτικών νοσηλευτηρίων και στην δημιουργία πολυϊατρείων σε κεντρικές πόλεις της Ελλάδος. Εξίσου έχει επιτευχθεί η καλύτερη εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων μέσω της ανταλλαγής ποιοτικών υπηρεσιών υγείας μεταξύ αυτών των ταμείων. Ειδικότερα για το διοικητικό προσωπικό του Ταμείου, το οποίο στελεχώνει τις αντίστοιχες υπηρεσίες, παρατηρείται ότι δεν είναι εφοδιασμένο με την αρμόζουσα εκπαίδευση και ειδίκευση που χρειάζεται σε σχέση με τις θέσεις που καλύπτει. Η ανεπάρκεια αυτή γίνεται αισθητή από το γεγονός του ότι η πλειοψηφία των διοικητικών υπαλλήλων είναι απόφοιτοι Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Εν αντιθέσει με το ιατρικό προσωπικό του Ταμείου που φαίνεται 83

92 να είναι πιο άρτια εκπαιδευμένο, αφού ένα σημαντικό ποσοστό ιατρών διαθέτουν και μεταπτυχιακό τίτλο. Γίνεται εμφανές το γεγονός, όπως προέκυψε και από την έρευνα, ότι οι ασφαλισμένοι είναι ικανοποιημένοι τόσο από τις υγειονομικές όσο και από τις διοικητικές υπηρεσίες του Ταμείου. Συγκεκριμένα, ο βαθμός ικανοποίησής τους σχετίζεται με την λειτουργία του ταμείου, το ιατρικό και διοικητικό προσωπικό καθώς και με την ταχύτητα εξυπηρέτησής τους από αυτό. Διαπιστώνεται ακόμη μέσω και της έρευνας που διεξήχθη ότι, οι ασφαλισμένοι είναι ικανοποιημένοι από τις υγειονομικές παροχές που λαμβάνουν από το Ταμείο τους. Ο βαθμός ικανοποίησής τους επικεντρώνεται κυρίως στην νοσοκομειακή, φαρμακευτική περίθαλψη αλλά και στα επιδόματα που τους παρέχονται. Σημαντικό στοιχείο είναι ότι οι ασφαλισμένοι διατυπώνουν την άποψη ότι, σε σχέση με άλλους ασφαλιστικούς φορείς, οι παροχές του Ταμείου τους είναι πολύ καλύτερες. Η πιο πιθανή προοπτική εξέλιξης του ταμείου είναι η συνένωσή του σε έναν ενιαίο κεντρικό φορέα ασφάλισης υγείας με τα υπόλοιπα ομοειδή ταμεία στον τομέα των τραπεζών. Τέλος, όσον αφορά για την οικονομική κατάσταση του Ταμείου, διαπιστώνεται ότι έχει το πρωτοφανές έλλειμμα της τάξεως των Ευρώ και βρίσκεται σε αρκετά δυσχερή θέση. Το έλλειμμα αυτό χαρακτηρίζεται αρκετά μεγάλο και επικίνδυνο όσον αφορά για την βιωσιμότητα του Ταμείου και οφείλεται κυρίως στην ανεξέλεγκτη αύξηση των δαπανών για νοσοκομειακή και φαρμακευτική περίθαλψη καθώς και στην παράλληλη σταθεροποίηση των εσόδων. Η παρούσα οικονομική αυτή κατάσταση του Ταμείου επιβάλλει την ανάγκη διερεύνησης και εφαρμογής άμεσων λύσεων και πολιτικών. Συγκεκριμένες λοιπόν, λύσεις έχει προτείνει το συνδικαλιστικό όργανο των υπαλλήλων του Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. οι οποίες έχουν ως εξής: Η μείωση κόστους των ιατρικών πράξεων με συμφωνίες εκπτώσεων από τους φορείς παροχής περίθαλψης, δηλαδή τα Δημόσια και Ιδιωτικά νοσοκομεία. - Η επιβολή περιορισμού στην συνταγογράφηση των φαρμάκων. 84

93 - Η ιδιοχρησιμοττοίηση υπηρεσιών εκ μέρους του Ταμείου, με την ίδρυση και λειτουργία πολυϊατρείων, στα οποία οι γιατροί θα αμείβονται με μισθό ώστε να μην παρατηρείται και η προκαλούμενη ζήτηση υπηρεσιών υγείας. - Η ύπαρξη αξιόπιστου ελεγκτικού μηχανισμού παρακολούθησης των δαπανών στα Νοσοκομεία, τις Κλινικές και τους Ιδιωτικούς φορείς παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. - Τέλος, η έκτακτη εισφορά τόσο των εργαζομένων όσο και των εργοδοτών. Κλείνοντας, συμπερασματικά οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι το Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. σε γενικές γραμμές λειτουργεί ικανοποιητικά και αξιολογείται ότι το επίπεδο των παρεχόμενων υγειονομικών υπηρεσιών του είναι αρκετά υψηλό παρόλο το πρωτοφανές οικονομικό έλλειμμα που παρουσιάζει. Βέβαια κατά την άποψή μας, το μέλλον του θεωρείται αβέβαιο όπως προέκυψε και από την έρευνα (προσωπική συνέντευξη) αλλά και από την υπάρχουσα οικονομική του κατάσταση. 85

94 I ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - Αναγνώστου - Δεδούλη, Α., Κ ο ινω νική Α σ φ ά λ ισ η α π ό Ν ο μ ικ ά π ρ όσω π α Δ η μ ο σ ίο υ κ α ι Ιδ ιω τικ ο ύ Δ ικα ίο υ, Εκδόσεις ANT. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα - Κομοτηνή Κοντιάδης, Ξ., και Αμιτσής, Γ., Το Ν ο μ ικό π λα ίσ ιο του Σ υ σ τή μ α το ς Κ ο ιν ω ν ικ ή ς Α σ φ ά λ ισ η ς, Εκδόσεις ANT. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα - Κομοτηνή Κοντιάδης, Ξ., Σ υ ν τα γ μ α τικ ές εγ γ υ ή σ εις κ α ι θ εσ μ ικ ή ο ρ γ ά ν ω σ η του Σ υ σ τή μ α το ς Κ ο ιν ω ν ικ ή ς Α σ φ ά λεια ς, Εκδόσεις ANT. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα - Κομοτηνή Κρεμαλής, Κ., Δ ίκ α ιο Κ ο ιν ω ν ικ ώ ν Α σ φ α λίσ εω ν, Εκδόσεις ANT. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα Κρεμαλής, Κ., Ρ ή τρ ε ς Κ ο ιν ω ν ικ ή ς Α σ φ ά λ ισ η ς σ ε Σ υ λ λ ο γ ικ ές Σ υ μ β ά σ εις Ε ρ γ α σ ία ς κ α ι Κ ο ιν ω ν ικ ό ς Δ ιά λογο ς, Εκδόσεις Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτων Κοινωνικών Ασφαλίσεων Υγείας και Πρόνοιας, ANT. Ν. Σάκκουλας, Αθήνα - Κομοτηνή Λεοντάρη - Μιλτιάδη, Κ., Α σ φ α λ ισ τικ ό Δ ίκαιο, δ' εκδ., Εκδόσεις Πάμισος, Αθήνα Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, Κ ο ινω νικό ς π ρ ο ϋ π ο λ ο γ ισ μ ό ς έτο υ ς 2004, Αθήνα Υφαντόπουλος, Γ., Ο Π ρ ο γ ρ α μ μ α τισ μ ό ς του Τ ο μέα Υ γεία ς σ τη ν Ε λλάδα, Ο ικ ο ν ο μ ικ έ ς κ α ι Κ ο ιν ω ν ικ ές δ ια σ τά σ εις, Εκδόσεις Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Αθήνα Χατζηδημήτριος, Φ., και Ψήλος, Γ., Το Ν έο Δ ίκ α ιο Κ ο ινω νικώ ν Α σ φ α λ ίσ εω ν, Εκδόσεις Εργασιακού και Ασφαλιστικού Δικαίου, Αθήνα 1993 ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ: /4/2005, 10:00π.μ /2/2005, 11:50π.μ. 86

95 ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: - Παπαλάμπρος, π., Προσωπική συνέντευξη, 19 Μαίου Χατζηϊωάννου, Γ., Προσωπική συνέντευξη, 22 Μαίου 2005 ΦΕΚ: - ΦΕΚ, «Περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων», 179 Α ΦΕΚ, «Περί σωματείων», 171 Α ΑΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ: - Ενημερωτικό Έντυπο του Α λ λ η λ ο β ο η θ η τικ ο ύ Τ α μ είο υ Π ερ ιθ ά λψ εω ς Σ υ λ λ ό γ ο υ Υ π α λλή λω ν Τ ρ α π έζη ς της Ε λλά δος, Εκδόσεις Α.Τ.Π.Σ.Υ.Τ.Ε., Αθήνα Ενημερωτικό Έντυπο της Ο μ ο σ π ο ν δ ία ς Α υ το δ ια χ ειρ ιζ ό μ εν ω ν Ταμείω ν Υ γ εία ς Ε λλά δ ο ς, Εκδόσεις Ο.Α.Τ.Υ.Ε., Αθήνα Ενημερωτικό Έντυπο του Τ αμείου Υ γείας Π ρ ο σ ω π ικ ο ύ Ε θ ν ικ ή ς Τ ρ άπ εζας Ε λλά δ ο ς, Εκδόσεις Τ.Υ.Π.Ε.Τ., Αθήνα Κανονισμός εσωτερικής λειτουργίας του Τ α μ είο υ Υ γεία ς Π ρ ο σ ω π ικού Α γ ρ ο τικ ή ς Τ ρ ά π εζ α ς Ε λλά δος, Εκδόσεις Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε., Αθήνα Κανονισμός Περίθαλψης του Τ α μείου Υ γεία ς Π ρ ο σ ω π ικ ο ύ Α γ ρ ο τικ ή ς Τ ρ ά π εζα ς Ε λλά δ ο ς, Εκδόσεις Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε., Αθήνα Καταστατικό του Τ α μ είο υ Υ γεία ς Π ρ ο σ ω π ικ ο ύ Α γ ρ ο τικ ή ς Τ ρ άπ εζας Ε λλά δ ο ς, Εκδόσεις Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε., Αθήνα

96 88

97 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Το παρακάτω ερωτηματολόγιο αναφέρεται στους ασφαλισμένους (εν ενεργεία ή συνταξιούχους) του ΤΑΜΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ και η συμπλήρωσή του είναι προαιρετική. 1. Ποιο είναι το φύλο σας; Α Άνδρας Β. Γυναίκα 2. Ποια είναι η ηλικία σας; Α. Από 20 και κάτω Β. Από 20 έως 40 Γ. Από 40 έως 60 Δ. Από 60 και πάνω 3. Ποια είναι η οικογενειακή σας κατάσταση; Α. Έγγαμος/η Β. Άγαμος/η Γ. Διαζευγμένος/η Δ. Χήρος/α 4. Ποιες είναι οι γραμματικές σας γνώσεις; Α. Απόφοιτος Δημοτικού Β. Απόφοιτος μέσης εκπαίδευσης Γ. Απόφοιτος ανώτερης ή ανώτατης σχολής Δ. Απόφοιτος μεταπτυχιακού τίτλου 5. Ποια είναι η ασφαλιστική σας σχέση με το ταμείο; Α. Εν ενεργεία Β. Συνταξιούχος Γ. Έμμεσο μέλος 89

98 6. Αν χρειαστείτε γρήγορα γιατρό που θα απευθυνθείτε; Α. Σε ιδιώτη γιατρό Β. Σε γιατρό του ασφαλιστικού σας ταμείου Γ. Σε εξωτερικό Ιατρείο δημόσιου νοσοκομείου Δ. Σε κέντρο Υγείας Ε. Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ 7. Όταν απευθύνεστε είτε στις υγειονομικές είτε στις διοικητικές υπηρεσίες του ασφαλιστικού σας ταμείου εξυπηρετείστε γρήγορα; Α. Πάντα Β. Συχνά Γ. Σπάνια Δ. Ποτέ Ε. Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ 8. Πως κρίνεται την συμπεριφορά του διοικητικού προσωπικού του ασφαλιστικού σας ταμείου; Α. Άψογη Β. Αρκετά Καλή Γ. Καλή Δ. Αδιάφορη Ε. Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ 9. Πιστεύετε οι ώρες λειτουργίας των Ιατρείων του ασφαλιστικού σας ταμείου είναι βολικές, για να καλύψουν τις υγειονομικές σας ανάγκες; Α. Ναι Β. Όχι αρκετά Γ. Καθόλου Δ. Δεν ξέρω /Δεν απαντώ 90

99 10. Κατά τη γνώμη σας, οι ειδικότητες των ιατρών που παρέχουν τις υπηρεσίες τους στο ταμείο σας, καλύπτουν όλο το φάσμα των υγειονομικών σας αναγκών; Α. Ναι Β- Όχι Γ. Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ 11. Πως κρίνετε την νοσοκομειακή περίθαλψη που σας παρέχει το ταμείο σας σε ιδιωτικές κλινικές/ νοσοκομεία είτε στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό; Α. Επαρκής Β. Ανεπαρκής Γ. Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ 12. Η φαρμακευτική περίθαλψη που σας παρέχει το ταμείο σας και η συμμετοχή σας σε αυτήν σας ικανοποιεί; Α. Ναι Β. Όχι αρκετά Γ. Καθόλου Δ. Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ 13. Τα επιδόματα και τα βοηθήματα που σας παρέχει ο ασφαλιστικός σας φορέας σας καλύπτουν πλήρως; Α. Ναι Β. Όχι αρκετά Γ. Καθόλου Δ. Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ 14. Είστε ικανοποιημένος/η από τις υπηρεσίες που λαμβάνετε από τους γιατρούς ή τις υπηρεσίες του ασφαλιστικού σας ταμείου; Α. Πολύ ικανοποιημένος Β. Αρκετά ικανοποιημένος Γ. Λίγο ικανοποιημένος Δ. Καθόλου ικανοποιημένος Ε. Δεν ξέρω/ Δεν απαντώ 91

100 15. Σε σχέση με άλλους ασφαλιστικούς φορείς οι υγειονομικές παροχές του δικού σας ταμείου είναι: Α. Πολύ καλές Β. Αρκετά καλές Γ. Μέτριες Δ. Απαράδεκτες Ε. Δεν ξέρω /Δεν απαντώ Σας ευχαριστούμε θερμά για τη συνεργασία σας. 92

101 ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ (1) Ημερομηνία: 19/5/2005 Ώρα: 10:00π.μ. Ονοματεπώνυμο: Παναγιώτης Παπαλάμπρος Θέση: Διευθυντής του Ταμείου Υγείας του Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος (Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε.) Ερώτηση 1η: Πιστεύεται ότι η συνύπαρξη του ταμείου σας με τα υπόλοιπα ομοειδή ταμεία υγείας στην Ομοσπονδία Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων Υγείας Ελλάδος (Ο.Α.Τ.Υ.Ε.) σας επέφερε τελικά θετικά αποτελέσματα και ποια είναι αυτά; Ερώτηση 2η: Για πιο λόγο πιστεύεται το ταμείο σας τα τελευταία χρόνια είναι ελλειμματικό; Ερώτηση 3η: Κατά την γνώμη σας, ποιες είναι οι προοπτικές του ταμείου σας; 93

102 ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ (2) Ημερομηνία: 22/5/2005 Ώρα: 11:00π.μ. Ονοματεπώνυμο: Γιάννης Χατζηϊωάννου Θέση: Προϊστάμενος του Λογιστηρίου του Ταμείου Υγείας Προσωπικού της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος (Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε.) Ερώτηση 1π: Πιστεύεται ότι η συνύπαρξη του ταμείου σας με τα υπόλοιπα ομοειδή ταμεία υγείας στην Ομοσπονδία Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων Υγείας Ελλάδος (Ο.Α.Τ.Υ.Ε.) σας επέφερε τελικά θετικά αποτελέσματα και ποια είναι αυτά; Ερώτηση 2η: Για πιο λόγο πιστεύεται το ταμείο σας τα τελευταία χρόνια είναι ελλειμματικό; Ερώτηση 3η: Κατά την γνώμη σας, ποιες είναι οι προοπτικές του ταμείου σας; 94

103 8 9 3 ΕΦΗΙΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΪΒΕΡ1ΪΕ0Ι ΌΤ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ* ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΕΓΧΟΣ5 A' A P i e Φ Τ Α Λ Ο Γ Ί 7 1 Ε Ν Α Θ Η Ν Α Ι Ε Τ Η 25 Ι Ο Τ Ν Ι Ο Τ Μ 1 S 1 4 & Σ ϊ Ν Ο ψ I Σ ΤΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ σίευσις) ιος 281 περί σωματείων ι 'ΙΡ η ο υ ρ γ ιχ α ί άλοφάαετς Β α α ε λ ε κ α δ ια τ ά γ μ α τ α Περί συσίάσεως επιτροπής προς συλλογήν εράνων διά τήν Μπροσθήκες παραγράφου εις το δρορον ι τού. άπά 4 Φε- αγοράν καί έγκάτάστασιν ωρολογίου έν Ναυπάκτω... 4 ρουαρίου ι η ι ο Β. Δ. «περί οδοιπορικών αποζημιώσεων >ν άνδρών τοο στρατού»... 2, Περί. έγκρίσεωο αναπληρωματικής πιστώσεως εκ τής περιουτοΰ άριθμοΰ τών διόπων τού Β. Ναυτικού (άναδημο- ί σίας του Καποδιστριακοΰ Πανεπιστημίου...,. 5 Περ'ι σωματείων. Νόμος 281 Κ Ο Ν Σ Τ Α. Ν Τ 1Ν Ο Σ Β Α Σ I Λ Ε Υ Σ Τ Ω Ν Ε Λ Λ Η Ν Ω Ν ( ) ηφίσάμενοι όμ.οφώνως μετά της Βουλής, άπεφασίσαμεγ ϊιατάσσομεν Κ ΕΦ ΑΛΑ ΙΟΝ Α ' Κοινοί διατάξεις διά πάντα τά σωματεία. "Αρθρον 1. οματεία, ύπό τήν svvotav τού Νόμου τούτου, λογίζονται ογοι ή ενώσεις επτά τουλάχιστον φυσικών προσώπων, ι συγκεντροΰσι κατά τρόπον διαρκή τάς γνώσεις ή ένερ- ; αυτών, χωρίς νά «φορώσιν εις κερδοσκοπίαν. Τά σω- :α είνε ελεύθερα έν τώ' Κράτει, Ιφ όσον έχουν σκοι.ή απαγορευόμενου ύπό τών νόμων ή τής ηθικής. "ΑρΟρον 2. καστον σιοματειον διέπεται ύπό καταστατικού, οπερ, ψηενον ύπό τής συνελεύσεως τών μελών, κανονίζει τά τής ;ργίας αότοΰ. τώ καταστατικοί καθορίζονται ρητώς : Ό τίτλος καί ή έδρα τού σωματείου. Ό σκοπός αότοΰ. Οί «ροι τής παραδοχής, τοΰ αποκλεισμού καί τής ά*ο» χωρήσεοις τών μελών, ώς καί αί υποχρεώσεις καί τά δικαιώ- ; ματα αυτών. 4) Ό τρόπος τής παρά τής συνελεύσεοις εκλογής τών διοιί κούντων προσώπων, ή διάρκεια καί ή εκτασις τής εντολής αυτών. 5) Ό τρόπος τής προσκλήσεως τής συνελεύσεως καί τής λήψεως άπόφάσεων παρ αυτής. 0) Διατάξεις καί εγγυήσεις διά τήν τοποθέτησιν καί έξασφάλισιν τών κεφαλαίων τοΰ σωματείου, ι 7) Ό τρόπος τής λογοδοτήσεως, τοΰ ελέγχου τής διαχει- I ρίσεως καί τής έγκρίσεως αυτής. 8) Ό τρόπος τής έκπροσωπήσεως, έξωδίκόυ, ή ενώπιον τών δικαστικών καί λοιπών δημοσίων αρχών. 9) Οί όροι ύπό τούς οποίους άποφασίζεται ή χωρεΐ ή βιάλυσις τοΰ σωματείου, καί 10) Αί διατυπώσεις, ύφ άς τροποποιείται τό καταστατικόν, έφ όσον αί τροποποιήσεις δεν άντίκεινται. εις διατάξεις %<Λ νόμ,ου τούτου. "Αρθρον 3. Οί διοικοΰντες σωματεϊον, αδιακρίτως φύλου, δέον νά είνε πολΐται "Ελληνες, ενήλικοι.ή χειράφετοι, έ'χοντες τήν έλευθέραν διαχείρισιν τής περιουσίας των καί εγγεγραμμένοι μ,εταξύ τών τακτικών μελών αότοΰ, οί δέ άνδρες νά ιήσκοΰν τά πολιτικά αυτών δικαιώματα. Μόνον εις τήν διοίκησιν σωματείου, ά π ο τ ε λ θυμένου έξ αλλοδαπών, εγκατεστημένων έν ΈλλάΙδι, δύνανται νά μετέχουν μή "Ελληνες πολϊτοιι. Οί διοικοΰντες σωματεϊον είνε μετακλητοί καί προσωπικώς

104 1217 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΠΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΛΟΣ Έ ν Άθήνσις τί) 21 Ιουνίου 1 D ΤΕΥΧΟΣ ΠΡδΤΟΝ Αριθμός Φύλλου 1 ΦΌ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΙΣ Κοινωνικών Άτρα- -ί τού τχεοίου Άναγκ. Νόμου λίσεων». Π c.ô; τό Υπουργικόν Συμβούλιο* I. ΤΙ : : ε -3 ν ή ς j» s ν ώ f ι ι ; τ ο υ -S ε- : ;χ ο j. λ. : η μ s : a 5 :! ι 2 ι " ρ 6 ο : ο.. Ή ιστορική έςέλιςις τής κοινωνικής άσρχλ.σεως ή-έίειξεν ότι χρόκειται χερί -υεσμού. όστις άντχχοκρίνετα: Ας βα- -ΰυτέρχ; Τ'άγκην /-αί ι îv71 άναχοσχάστως τ.νοεοεμενος μτ τήν έςέλιςιν τής τυγχρόνου -/.οίνων!2ς. Οί ύύο χχγκότκίο: χύλεμοι. όχι μόνον τεν άνέχο ΐχ; τήν χρόούον τού δεσμού, άλλα τούναντίον συνέΐυλον ε!ς τήν άνάχτυςιν καί ένίοχυτ:. τούτου. Ενώ χράγματι εμαίνετο εις ίλην της τήν τρούροτητα ή τελευταία χολεμικ.ή -ύ.ε/.λ.τ. ο Προεοοος Γτ/,τ/.τ με το ιστορικόν όιάγγελμά του τής θης Ιανουάριου 1041 κα: ολίγον άργότερον ο «Χάρτης τού Ατλαντικού», οιαχηρΰττουν τήν άχόρχσιν των έλευνέρων εθνών χερί τής άχαλλαγής τού αν-δρώχου άτό τήν άνάγκην /.αί τήν ένδεια; /.τ': νετουν τα V-μέλια τού νέου δεσμού. «τής κοινωνικής άτραλείας» τού λα -/.αταυγάτη μετ' ού χολύ μέ τήν φωτεινήν του άντχύγειχ; ολόκληρον τον χολιτισμένον -/.ότμον. Ολίγον βραύύτερον αι τρωτότυτο: εργασία. τού νύν Αερίου Μχήόεριτζ, ρίτττουν νεον οώς εις τόν δεσμόν καί τού ττροοοίοουν μ άλλο/ συγκεκριμένο / χεριεχομενον. Περί οε τά τέλη τού το λ έ μου η Λιεδνής Οργάνωτ-.ς Εργασίας σιατυχώνει τήν γ/ωττήν «Λιχ/.ήρυςιν τής Φιλαο ελρείας» τής 10ης Μαίου ήτ:ς μετά τών ίχισης ές του γνωττών ίύο άχοράσεων τής Λιεδνοϋς Σ.νϊιασκέδεως τής Φιλαύ ελρείας «χερί έςασρχλίσεως τών μέτων τυντηρήτεως» καί «τερί ιατρικών φροντίδων», ο-.αγράρουν τούς νέους του ορίζοντας καί καθορίζουν τά niiniinn τών εχιδιώςεων τού δεσμού. Τούς φατικούς του τέλος σκοτούς υίοδετεί ολίγον μετά τήν νίκην τύ άρδρον 55 τού Καταστατικού χάρτου τών Ηνωμένων Εδνών καί έν συνεχεία ή ιστορική Παγκόσμιος Διακήρ.ιξις τών δικαιωμάτων τού ανδρωχου τού ήτ:ς διακηρύσσει ώς άν ας αιρετόν οικαιωμα κάδε άνδρώχου τήν άσράλισίν του κατά τών κινδύνων ά-/εργίας. άσδενείας. άν.κχ/ότητος. χηρείας, γήρατος καί κατά τταντύς άλλου χεριστασικού συνεχαγομένου άχώλειχ; τών μέτων τυντηρήτεως έκ λόγων ανεξαρτήτων τής δελήτεώς του. Ή τοιχύτη διεδνής άνχγνώρισις τού δεσμού. δεν ήτο δυ-,?τον χαρά να έχη άμεσον άντίχτυκον καί εις τάς έτί ιαέρους ομο-3ετ!ας τών διαφόρων κρατών. Οΰτω. όλα οχείαν τά μεταχολεμικα Συντάγματα χεριέλαίον άλλα χεριστότερον καί άλλα ύλιγώτερον λεπτομερείς διατάξεις τερί κοινωνικής άτοαλείας. Σημειούμεν χαρχ/.τηριττικώς το Γαλλικόν Σύνταγμα τού τύ Ιταλικήν τού τύ Τσεχοσλοβακικόν τού τύ Γιουγκοσλαβικόν τού τύ Βραζιλια/όν τού τύ Σύνταγμα τού Ισημερινού τού 1946 κ..ά. Ε ξ άλλου, τά οιάοορα κράτη έχεοόΰηταν τυντόνως. ήοη άτο τήν έταύριον τής νίκης τών 'Ηνωμένων Έ 3νών. άλλα μεν εις τήν άναχώνευοιν τών άτςαλιατικών των τυατημάτων ύς τον οκοχύν άνατροταρμογ-ής των τούς τάς νέα; ίοίας, όαοίαι άνέκυήχ/ άττό τον τελευταίο ; χαγχί'μ:ον χόλεμον καί άλλα, τά ύλιγώτερον χοοωοε.μένα άχο χλευράς κοινωνικών άτραλίτεων. εις τήν κ.α-ύιέρωτιν. εις χοτ/.ιλλουταν εκαττον εκτατιν. τού χροχο/.εμικώς άγνώττου εις ταύτα ή άτελέττατα εοαρμοζομένου -ύεηαού. Ιοιάζον χαρχ/.τηριττικύν τών τχετικών χροτχα 3ειών άχοτελε: τύ γεγονος οτι ο ρυ-ίμός ά/αχτύΰεως τού νεπού οεν ραίνει τχ/τοτε χαραλλήλω; χρύς τόν οείκτην τής ρ:ουης;ανικής τροόοου. ότως 3ά άνέμενε κχ/είς έκ. τρώτης όύεως. Οΰτω.,ίλέχομεν χώρας, όχως ή Γουατεμάλα καί ή Κεϋλάνη. εις τάς οχοιας ή ιομηχχ;ία ίιχ/ΰε: άκεμη τήν χαιο-.κήν τη; ήλικιχ/. να καταρτίζουν τυγχρονιαμένα χχεοια κοινωνικής άτοαλείας. εύρυτάτης έκ.τάαεως. τά ύχοία -3ά έζήλε.ον καί αύτά άκύμη τά χρωτοχύρα εις τήν κοινωνικήν άτράλιαιν κράτη τής ήχειρωτικής Εύρώχης. Αςιολογοι είναι εχιοης αι χροαχά-3ειαι αϊ όχοίαι κ.αταίάλλονται καί αί έχιτεύςεις αί όχοίαι μέχρι τοϋόε έαραγματοχοιήνητχ/ ύχό ώριτμένων κρατών οιανυόντων είαετι τά χρώτα οτάοια τής έκ.ίιομηχχ/ίοεως, οχως είναι αί Ίνοίαι, τό Ίρ χ/. ή Βιρμανία, ή Τουρκία, ή Αίγυχτος, τό Ιτραήλ. ή Συρία, αί Φιλιχχίνα: κ.ά. Εκ. τών εχιτευχ-ύειαών χροόοων χρός τήν κατεΰθυνριν τής κοινωνικής ^άτοαλείας κατά τήν μετχτολεμικην χερίοϊον, ίοιαιτερας εςάραεως χρήζουν αί χραγματοχοιη-3είιαι εις τήν Μεγ. Βρεταννιχ;. τήν Νέχ; Ζηλχ/ϊίαν, ή όχοία καί χροχολεμικως εκρατει τά τκήχτρα τής χρωτοχορίας, "ήν Τσεχοσλοβακίαν, τή / Γχλλίχ; καί τό Βέλγιον. Αςιόλογοι όμως είναι καί αϊ βελτιώσεις, αι όχοίαι έχήλ- -3ονείς τά *ϊγ2λίστίχ2 συστήματα και ζολλών άλλων χωρών, χ! όχοίαι ήίη άχό τού μεσοχολέμου έγνώριζον εις ΐκχ;ήν ε>οτατιν τόν 3ετμ-ν. Μεταξύ τών χωρών τούτων σεγκαταλίγονται κυρίως, ή Αυστραλία, ή Αυστρία, αί 'Ηνωμένα Πολίτειαι, ό Κχ;α?άς. ή Ουγγαρία, ή Ιταλία, ή Νορβηγία, αι Κάτω Χώρα., ή^ Πολωνία, ή Φινλανϊία, ή Ίρλανοία, 7, Ιήιτωνια,^τό Λουςεμβοΰργον. ή Πορτογαλία, ή Βουλγαρία, η Σουηύια, ή Ρουμανία, ή Ελβετία καί αί χλεϊσται τών χωρών τής Κεντρικής καί Νοτίου Αμερικής.